يَسـَٔلونَكَ عَنِ الأَنفالِ قُلِ الأَنفالُ لِلَّهِ وَالرَّسولِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصلِحوا ذاتَ بَينِكُم وَأَطيعُوا اللَّهَ وَرَسولَهُ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 1) |
توکان غنيمت جي مال بابت پڇا ڪن ٿا. چوينِ ته غنيمت جو مال الله ۽ سندس رسول جو آهي. پوءِ توهان الله کان ڊڄو ۽ پاڻ ۾ هڪ ٻئي سان لاڳاپا ٺيڪ رکو ۽ الله ۽ سندس رسول جي تابعداري ڪريو، جيڪڏهن توهان مؤمن آهيو |
إِنَّمَا المُؤمِنونَ الَّذينَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَت قُلوبُهُم وَإِذا تُلِيَت عَلَيهِم ءايٰتُهُ زادَتهُم إيمٰنًا وَعَلىٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ (آيت : 2) |
سچا مؤمن ته اهي ماڻهو آهن، جن جون دليون الله جو ذڪر ٻڌي ڏڪي وڃن ٿيون ۽ جڏهن الله جون آيتون سندن آڏو پڙهيون وڃن ٿيون ته سندن ايمان وڌي وڃي ٿو ۽ هو پنهنجي رب تي ڀروسو ڪن ٿا |
الَّذينَ يُقيمونَ الصَّلوٰةَ وَمِمّا رَزَقنٰهُم يُنفِقونَ (آيت : 3) |
اهي ماڻهو نماز قائم ڪن ٿا ۽ جيڪو رزق اسان کين ڏنو آهي ان مان (اسان جي واٽ ۾) خرچ ڪن ٿا |
أُولٰئِكَ هُمُ المُؤمِنونَ حَقًّا لَهُم دَرَجٰتٌ عِندَ رَبِّهِم وَمَغفِرَةٌ وَرِزقٌ كَريمٌ (آيت : 4) |
اهڙا ئي ماڻهو سچا مؤمن آهن. انهن لاءِ سندن رب وٽ وڏا درجا آهن، گناهن جي معافي آهي ۽ بهترين رزق آهي |
كَما أَخرَجَكَ رَبُّكَ مِن بَيتِكَ بِالحَقِّ وَإِنَّ فَريقًا مِنَ المُؤمِنينَ لَكٰرِهونَ (آيت : 5) |
(انهيءَ غنيمت جي مال واري معاملي ۾ به اهڙي ئي صورت پيش اچي رهي آهي جهڙي انهيءَ وقت آئي هئي جڏهن) تنهنجي رب توکي حق ساڻ تنهنجي گهر کان ٻاهر ڪڍي آندو هو ۽ مؤمنن مان هڪڙي ٽولي کي اها ڳالهه پسند نه هئي |
يُجٰدِلونَكَ فِى الحَقِّ بَعدَما تَبَيَّنَ كَأَنَّما يُساقونَ إِلَى المَوتِ وَهُم يَنظُرونَ (آيت : 6) |
هو انهيءَ حق جي معاملي ۾ توسان جهڳڙو ڪري رهيا هئا، حالانڪه حق ته بلڪل پڌرو ٿي چڪو هو. سندن حالت اها هئي جو ڄڻ ته اکين ڏٺي موت ڏانهن پيا گهليا وڃن |
وَإِذ يَعِدُكُمُ اللَّهُ إِحدَى الطّائِفَتَينِ أَنَّها لَكُم وَتَوَدّونَ أَنَّ غَيرَ ذاتِ الشَّوكَةِ تَكونُ لَكُم وَيُريدُ اللَّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمٰتِهِ وَيَقطَعَ دابِرَ الكٰفِرينَ (آيت : 7) |
ياد ڪريو اهو موقعو، جڏهن الله توهان سان وعدو ڪري رهيو هو ته ٻنهي ٽولن مان هڪڙو توهان کي ملي ويندو، توهان پئي گهريو ته بنا هٿيارن وارو ٽولو توهانجي هٿ چڙهي، پر الله جو ارادو اهو هو ته پنهنجي فرمودن سان حق کي حق ڪري ڏيکاري ۽ ڪافرن جي پاڙ پٽي ڇڏي |
لِيُحِقَّ الحَقَّ وَيُبطِلَ البٰطِلَ وَلَو كَرِهَ المُجرِمونَ (آيت : 8) |
ته جيئن حق حق ٿئي ۽ باطل باطل ٿي وڃي، توڻي جو ڏوهارين کي اها ڳالهه ڪيڏي به اڻ وڻندڙ ڇونه لڳي |
إِذ تَستَغيثونَ رَبَّكُم فَاستَجابَ لَكُم أَنّى مُمِدُّكُم بِأَلفٍ مِنَ المَلٰئِكَةِ مُردِفينَ (آيت : 9) |
جنهن موقعي تي توهان پنهنجي رب کي فرياد پئي ڪئي، ته هن جواب ۾ فرمايو ته آءٌ توهان جي مدد لاءِ هڪ ٻئي پٺيان هلندا ايندڙ هڪ هزار ملائڪ موڪلي رهيو آهيان |
وَما جَعَلَهُ اللَّهُ إِلّا بُشرىٰ وَلِتَطمَئِنَّ بِهِ قُلوبُكُم وَمَا النَّصرُ إِلّا مِن عِندِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 10) |
اها ڳالهه الله توهان کي رڳو ان لاءِ ٻڌائي هئي ته توهان کي خوشخبري ملي ۽ توهان جي دلين کي انهيءَ وسيلي آٿت ملي، نه ته سوڀ ته هونئن به الله وٽان ئي نصيب ٿيندي آهي، بيشڪ الله زبردست ۽ داناءُ آهي |
إِذ يُغَشّيكُمُ النُّعاسَ أَمَنَةً مِنهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيكُم مِنَ السَّماءِ ماءً لِيُطَهِّرَكُم بِهِ وَيُذهِبَ عَنكُم رِجزَ الشَّيطٰنِ وَلِيَربِطَ عَلىٰ قُلوبِكُم وَيُثَبِّتَ بِهِ الأَقدامَ (آيت : 11) |
۽ اهو وقت پڻ (ياد ڪريو) جڏهن الله پنهنجي طرف کان ننڊاکڙائيءَ جي صورت ۾ توهان تي اطمينان ۽ بي ڊپائيءَ واري حالت طاري ڪري رهيو هو ۽ آسمانن مان توهان تي مينهن وسائي رهيو هو ته جيئن توهان کي پاڪ ڪري ۽ توهان کان شيطان جي پليتي دور ڪري ۽ توهان ۾ همت پيدا ڪري ۽ ان جي وسيلي توهان جا پير ڄمائي ڇڏي |
إِذ يوحى رَبُّكَ إِلَى المَلٰئِكَةِ أَنّى مَعَكُم فَثَبِّتُوا الَّذينَ ءامَنوا سَأُلقى فى قُلوبِ الَّذينَ كَفَرُوا الرُّعبَ فَاضرِبوا فَوقَ الأَعناقِ وَاضرِبوا مِنهُم كُلَّ بَنانٍ (آيت : 12) |
۽ اهو وقت به (ياد ڪريو) جڏهن تنهنجو رب ملائڪن کي وحي ڪري رهيو هو ته، "مان توهان سان گڏ آهيان، توهان ايمان وارن کي ثابت قدم رکو، آءٌ اجهو ٿو انهن ڪافرن جي دلين ۾ رعب وجهان، سو توهان انهن جا ڪنڌ ڪــُـٽيو ۽ ســَـنڌ سـَـنڌ کي سٽي ڇڏيونِ" |
ذٰلِكَ بِأَنَّهُم شاقُّوا اللَّهَ وَرَسولَهُ وَمَن يُشاقِقِ اللَّهَ وَرَسولَهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ (آيت : 13) |
اهو ان ڪري جو انهن ماڻهن الله ۽ سندس رسول جو مقابلو ڪيو ۽ جيڪو الله ۽ سندس رسول جو مقابلو ڪندو، الله ان کي سزا ڏيڻ ۾ ڏاڍو سخت آهي |
ذٰلِكُم فَذوقوهُ وَأَنَّ لِلكٰفِرينَ عَذابَ النّارِ (آيت : 14) |
اها اٿوَ توهانجي سزا، چکو ان جو مزو ۽ توهان کي خبر هجي ته حق جو انڪار ڪندڙن لاءِ دوزخ جو عذاب آهي |
يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا إِذا لَقيتُمُ الَّذينَ كَفَروا زَحفًا فَلا تُوَلّوهُمُ الأَدبارَ (آيت : 15) |
اي ايمان وارؤ! جڏهن توهان لشڪر جي صورت ۾ ڪافرن سان دوبدو ٿيو ته انهن جي مقابلي ۾ پٺي نه ڏيو |
وَمَن يُوَلِّهِم يَومَئِذٍ دُبُرَهُ إِلّا مُتَحَرِّفًا لِقِتالٍ أَو مُتَحَيِّزًا إِلىٰ فِئَةٍ فَقَد باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأوىٰهُ جَهَنَّمُ وَبِئسَ المَصيرُ (آيت : 16) |
جنهن به اهڙي موقعي تي پٺي ڏني، سواءِ ان جي جو يا ته جنگي چال طور ائين ڪندو هجي يا (پنهنجي) ٻئي لشڪر سان وڃي ملڻ لاءِ ، ته اهو الله جي غضب هيٺ اچي ويندو ۽ سندس ٺڪاڻو جهنم ٿيندو ۽ اهو ڏاڍو بڇڙو موٽڻ جو ماڳ آهي |
فَلَم تَقتُلوهُم وَلٰكِنَّ اللَّهَ قَتَلَهُم وَما رَمَيتَ إِذ رَمَيتَ وَلٰكِنَّ اللَّهَ رَمىٰ وَلِيُبلِىَ المُؤمِنينَ مِنهُ بَلاءً حَسَنًا إِنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 17) |
حقيقت ۾ ته توهان انهن کي قتل نه ڪيو هو، بلڪه الله انهن کي قتل ڪيو هو، ۽ اي نبي! جڏهن تو (ڌوڙ جي مٺ) اڇلي ته اها تو نه اڇلي هئي بلڪه الله اڇلي هئي (۽ مؤمنن جا هٿ جو ان ڪم ۾ استعمال ڪيا ويا) ته اهو ان ڪري هو ته الله مؤمنن کي هڪ بهترين آزمائش مان ڪاميابيءَ سان پار پهچائي، بيشڪ الله ٻڌندڙ ۽ ڄاڻندڙ آهي |
ذٰلِكُم وَأَنَّ اللَّهَ موهِنُ كَيدِ الكٰفِرينَ (آيت : 18) |
اهو معاملو ته توهان سان آهي ۽ ڪافرن سان معاملو ائين آهي جو الله سندن رٿن کي ڪمزور ڪندڙ آهي |
إِن تَستَفتِحوا فَقَد جاءَكُمُ الفَتحُ وَإِن تَنتَهوا فَهُوَ خَيرٌ لَكُم وَإِن تَعودوا نَعُد وَلَن تُغنِىَ عَنكُم فِئَتُكُم شَيـًٔا وَلَو كَثُرَت وَأَنَّ اللَّهَ مَعَ المُؤمِنينَ (آيت : 19) |
(انهن ڪافرن کي چؤ ته) جيڪڏهن توهان فيصلو ٿي گهريو ته پوءِ اجهو فيصلو توهان جي آڏو اچي ويو آهي. هاڻي جي باز اچي وڃو ته ان ۾ توهان جو ئي ڀلو آهي نه ته جي وري اِئين ڪندؤ ته اسان به اُئين ئي ڪنداسون ۽ توهانجي ڌر جو تعداد کڻي ڪيترو به گهڻو هجي، توهانجي ڪنهن به ڪم نه ايندو، الله ته مؤمنن سان گڏ آهي |
يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا أَطيعُوا اللَّهَ وَرَسولَهُ وَلا تَوَلَّوا عَنهُ وَأَنتُم تَسمَعونَ (آيت : 20) |
اي ايمان وارؤ! الله ۽ سندس رسول جي تابعداري ڪريو ۽ حڪم ٻڌي ان کان ڪنڌ نه ڪڍايو |
وَلا تَكونوا كَالَّذينَ قالوا سَمِعنا وَهُم لا يَسمَعونَ (آيت : 21) |
۽ انهن ماڻهن وانگر نه بڻجو جن چيو ته اسان ٻڌوسون حالانڪه هو ٻڌندا نه آهن |
إِنَّ شَرَّ الدَّوابِّ عِندَ اللَّهِ الصُّمُّ البُكمُ الَّذينَ لا يَعقِلونَ (آيت : 22) |
بيشڪ الله جي نظر ۾ بدترين قسم جا جانور اهي ٻوڙا ۽ گونگا ماڻهو آهن، جيڪي عقل کان ڪم ئي نٿا وٺن |
وَلَو عَلِمَ اللَّهُ فيهِم خَيرًا لَأَسمَعَهُم وَلَو أَسمَعَهُم لَتَوَلَّوا وَهُم مُعرِضونَ (آيت : 23) |
جيڪڏهن الله کي معلوم هجي ها ته هنن ۾ ڪجهه نه ڪجهه ڀلائي آهي ته هو ضرور کين ٻڌڻ جي توفيق ڏئي ها (پر ڀلائيءَ کانسواءِ ) جيڪڏهن هو کين ٻڌرائي ها ته هو پٺي ڏئي منهن موڙي هليا وڃن ها |
يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا استَجيبوا لِلَّهِ وَلِلرَّسولِ إِذا دَعاكُم لِما يُحييكُم وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ يَحولُ بَينَ المَرءِ وَقَلبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيهِ تُحشَرونَ (آيت : 24) |
اي ايمان وارؤ! الله ۽ رسول جي سڏ تي سڏ ڏيو، جڏهن رسول توهان کي انهيءَ شيءِ ڏانهن سڏي رهيو هجي، جيڪا توهان کي زندگي عطا ڪرڻ واري آهي ۽ ڄاڻي ڇڏيو ته الله، ماڻهوءَ ۽ سندس دل جي وچ ۾ اَڙَ بڻجي پوي ٿو ۽ ڏانهنس ئي توهان ميڙي آندا ويندؤ |
وَاتَّقوا فِتنَةً لا تُصيبَنَّ الَّذينَ ظَلَموا مِنكُم خاصَّةً وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ (آيت : 25) |
۽ بچو انهيءَ فتني کان جنهن جي شامت ٻين کي ڇڏي فقط انهن ماڻهن تائين محدود نه رهندي، جن توهان مان گناهه ڪيا هوندا ۽ ڄاڻي ڇڏيو ته الله سزا ڏيڻ ۾ ڏاڍو سخت آهي |
وَاذكُروا إِذ أَنتُم قَليلٌ مُستَضعَفونَ فِى الأَرضِ تَخافونَ أَن يَتَخَطَّفَكُمُ النّاسُ فَـٔاوىٰكُم وَأَيَّدَكُم بِنَصرِهِ وَرَزَقَكُم مِنَ الطَّيِّبٰتِ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 26) |
ياد ڪريو جڏهن توهان زمين ۾ ٿورا هيؤ، توهانکي هيڻو سمجهيو ويندو هو، توهان ڊڄندا رهندا هيؤ ته متان ماڻهو توهانکي مــِـٽائي نه ڇڏين، پوءِ الله توهان کي پناهه ڏني ۽ پنهنجي مدد سان توهانکي طاقت وارو بڻايائين ۽ توهانکي ڀلو رزق ڏنائين ته مــَـنَ توهان شڪرانو ادا ڪريو |
يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لا تَخونُوا اللَّهَ وَالرَّسولَ وَتَخونوا أَمٰنٰتِكُم وَأَنتُم تَعلَمونَ (آيت : 27) |
اي ايمان وارؤ! ڄاڻي ٻجهي الله ۽ سندس رسول سان غداري نه ڪريو ۽ نڪي پنهنجن امانتن ۾ خيانت ڪريو |
وَاعلَموا أَنَّما أَموٰلُكُم وَأَولٰدُكُم فِتنَةٌ وَأَنَّ اللَّهَ عِندَهُ أَجرٌ عَظيمٌ (آيت : 28) |
۽ ڄاڻي ڇڏيو ته توهان جا مال ۽ توهانجي اولاد اصل ۾ آزمائش جو سامان آهن ۽ الله وٽ اجر ڏيڻ لاءِ گهڻو ڪجهه آهي |
يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا إِن تَتَّقُوا اللَّهَ يَجعَل لَكُم فُرقانًا وَيُكَفِّر عَنكُم سَيِّـٔاتِكُم وَيَغفِر لَكُم وَاللَّهُ ذُو الفَضلِ العَظيمِ (آيت : 29) |
اي ايمان وارؤ! جيڪڏهن توهان الله کان ڊڄي هلندؤ ته الله توهان لاءِ ڪسوٽي مهيا ڪندو ۽ توهانجون برايون توهان کان دور ڪندو ۽ توهان جا قصور معاف ڪندو، الله نهايت فضل ڪرڻ وارو آهي |
وَإِذ يَمكُرُ بِكَ الَّذينَ كَفَروا لِيُثبِتوكَ أَو يَقتُلوكَ أَو يُخرِجوكَ وَيَمكُرونَ وَيَمكُرُ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيرُ المٰكِرينَ (آيت : 30) |
اهو وقت به ياد ڪجي، جڏهن حق جا منڪر تنهنجي خلاف سٽون سٽي رهيا هئا ته توکي قيد ڪن يا قتل ڪن يا ملڪ نيڪالي ڏين. هنن پئي سٽون سٽيون ته الله به پئي رٿون رٿيون ۽ رٿن رٿڻ ۾ الله سڀني کان ڀلو آهي |
وَإِذا تُتلىٰ عَلَيهِم ءايٰتُنا قالوا قَد سَمِعنا لَو نَشاءُ لَقُلنا مِثلَ هٰذا إِن هٰذا إِلّا أَسٰطيرُ الأَوَّلينَ (آيت : 31) |
جڏهن انهن کي اسانجون آيتون پئي ٻڌائبيون هيون ته چوندا هئا ته هائو ٻڌوسين، اسان چاهيون ته اهڙيون ڳالهيون اسان به ٺاهي سگهون ٿا، هي ته اهي ئي پراڻيون آکاڻيون آهن، جيڪي ماڻهو پيا بيان ڪندا آيا آهن |
وَإِذ قالُوا اللَّهُمَّ إِن كانَ هٰذا هُوَ الحَقَّ مِن عِندِكَ فَأَمطِر عَلَينا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ أَوِ ائتِنا بِعَذابٍ أَليمٍ (آيت : 32) |
۽ اها ڳالهه به ياد ڪريو جو چيو هئائون ته "اي الله جيڪڏهن اهو واقعي حق آهي، تنهنجي طرف کان آيل ته پوءِ اسان تي آسمان مان پٿر وساءِ يا اسان تي ٻيو ڪو دردناڪ عذاب آڻ" |
وَما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُم وَأَنتَ فيهِم وَما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُم وَهُم يَستَغفِرونَ (آيت : 33) |
ان وقت ته الله مٿن عذاب نازل ڪرڻ وارو نه هو، جڏهن تون منجهن موجود هئين ۽ نه وري الله جو اهو قاعدو آهي جو ماڻهو ته بخشش گهري رهيا هجن ۽ الله کين عذاب ڏئي |
وَما لَهُم أَلّا يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَهُم يَصُدّونَ عَنِ المَسجِدِ الحَرامِ وَما كانوا أَولِياءَهُ إِن أَولِياؤُهُ إِلَّا المُتَّقونَ وَلٰكِنَّ أَكثَرَهُم لا يَعلَمونَ (آيت : 34) |
پر هاڻي هو کين عذاب ڇونه ڏئي، جڏهن ته هو مسجد حرام کان روڪي رهيا آهن، حالانڪه هو ان مسجد جا جائز متولي به ناهن. ان جا جائز متولي ته فقط پرهيزگار ئي ٿي سگهن ٿا، مگر گهڻا ماڻهو ان ڳالهه کي نٿا ڄاڻن |
وَما كانَ صَلاتُهُم عِندَ البَيتِ إِلّا مُكاءً وَتَصدِيَةً فَذوقُوا العَذابَ بِما كُنتُم تَكفُرونَ (آيت : 35) |
بيت الله وٽ انهن ماڻهن جي نماز ڇا هوندي آهي؟ بس رڳو سيٽيون وڄائڻ ۽ تاڙيون ڦهڪائڻ، سو هاڻي چکو مزو ان عذاب جو حق جي انڪار ڪرڻ جي نتيجي ۾، جيڪو پيا ڪندا آيا آهيو |
إِنَّ الَّذينَ كَفَروا يُنفِقونَ أَموٰلَهُم لِيَصُدّوا عَن سَبيلِ اللَّهِ فَسَيُنفِقونَها ثُمَّ تَكونُ عَلَيهِم حَسرَةً ثُمَّ يُغلَبونَ وَالَّذينَ كَفَروا إِلىٰ جَهَنَّمَ يُحشَرونَ (آيت : 36) |
جن ماڻهن حق جي مڃڻ کان انڪار ڪيو آهي، اهي پنهنجا مال الله جي راهه کان روڪڻ لاءِ خرچ ڪري رهيا آهن ۽ اڃان به خرچ ڪندا رهندا، پر پوءِ اهو انهن لاءِ پڇتاءَ جو ڪارڻ بڻبو ۽ نيٺ هو مغلوب بڻجي ويندا، پوءِ اهي ڪافر جهنم ڏانهن ميڙي آندا ويندا |
لِيَميزَ اللَّهُ الخَبيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَيَجعَلَ الخَبيثَ بَعضَهُ عَلىٰ بَعضٍ فَيَركُمَهُ جَميعًا فَيَجعَلَهُ فى جَهَنَّمَ أُولٰئِكَ هُمُ الخٰسِرونَ (آيت : 37) |
ته جيئن الله پليت کي پاڪ کان ڌار ڪري ۽ هر قسم جي پليتيءَ کي ملائي گڏ ڪري، پوءِ انهيءَ ڍير کي جهنم ۾ ڦـٽو ڪري ڇڏي. اهي ئي ماڻهو نقصان وارا آهن |
قُل لِلَّذينَ كَفَروا إِن يَنتَهوا يُغفَر لَهُم ما قَد سَلَفَ وَإِن يَعودوا فَقَد مَضَت سُنَّتُ الأَوَّلينَ (آيت : 38) |
اي نبي! انهن ڪافرن کي چؤ ته جيڪڏهن هاڻي به مڙي وڃن ته جيڪي ڪجهه ٿي چڪو آهي، سو کين معاف ڪيو ويندو، پر جيڪڏهن ٻيهر به ائين ڪندا ته پوءِ اڳ ٿي گذريل قومن سان جيڪي ڪجهه ٿي چڪو آهي، سو سڀني کي معلوم آهي |
وَقٰتِلوهُم حَتّىٰ لا تَكونَ فِتنَةٌ وَيَكونَ الدّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انتَهَوا فَإِنَّ اللَّهَ بِما يَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 39) |
اي ايمان وارؤ! انهن ڪافرن سان جنگ ڪندا رهو، تان جو فتنو نه رهي ۽ دين ساري جو سارو الله لاءِ ٿي وڃي. پوءِ جيڪڏهن فتني کان رڪجي وڃن ته سندن عملن کي ڏسڻ وارو الله آهي |
وَإِن تَوَلَّوا فَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ مَولىٰكُم نِعمَ المَولىٰ وَنِعمَ النَّصيرُ (آيت : 40) |
۽ جيڪڏهن ان ڳالهه کي پٺي ڏين ته ڄاڻي ڇڏيو ته الله توهان جو سرپرست آهي، ڪهڙو نه ڀلو حمايتي آهي ۽ ڪهڙو نه ڀلو مددگار آهي |
وَاعلَموا أَنَّما غَنِمتُم مِن شَيءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسولِ وَلِذِى القُربىٰ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينِ وَابنِ السَّبيلِ إِن كُنتُم ءامَنتُم بِاللَّهِ وَما أَنزَلنا عَلىٰ عَبدِنا يَومَ الفُرقانِ يَومَ التَقَى الجَمعانِ وَاللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 41) |
۽ توهان کي معلوم هجي ته جيڪو غنيمت جو مال توهان جي هٿ آيو آهي، ان جو پنجون حـصو الله ۽ سندس رسول ۽ مٽن مائٽن ۽ يتيمن ۽ مسڪينن ۽ مسافرن لاءِ آهي، جيڪڏهن توهان ايمان آندو آهي الله تي ۽ انهيءَ شيءِ تي جيڪا فيصلي واري ڏينهن يعني جنهن ڏينهن ٻنهي لشڪرن جو پاڻ ۾ مهاڏو ٿيو هو، اسان پنهنجي ٻانهي تي نازل ڪئي هئي (ته اهو حصو خوشيءَ سان ادا ڪريو)، الله هر شيءِ تي قادر آهي |
إِذ أَنتُم بِالعُدوَةِ الدُّنيا وَهُم بِالعُدوَةِ القُصوىٰ وَالرَّكبُ أَسفَلَ مِنكُم وَلَو تَواعَدتُم لَاختَلَفتُم فِى الميعٰدِ وَلٰكِن لِيَقضِىَ اللَّهُ أَمرًا كانَ مَفعولًا لِيَهلِكَ مَن هَلَكَ عَن بَيِّنَةٍ وَيَحيىٰ مَن حَىَّ عَن بَيِّنَةٍ وَإِنَّ اللَّهَ لَسَميعٌ عَليمٌ (آيت : 42) |
ياد ڪريو اهو وقت، جڏهن توهان ميدان جي هن ڀر هيؤ ۽ هو پرينءَ ڀر ۽ قافلو توهان کان هيٺ (سمنڊ جي ڪناري جي پاسي) هو. جيڪڏهن اڳواٽ توهان جي ۽ سندن وچ ۾ مقابلي جي ڳالهه طيءِ ٿيل هجي ها ته توهان ضرور انهيءَ کان پاڻ ڪڍائي وڃو ها، پر جيڪي پيش آيو، اهو ان ڪري هو جو جنهن ڳالهه جو فيصلو الله ڪري چڪو هو، اها ٿي رهي، تان ته جيئن جنهن کي نابود ٿيڻو آهي، اهو به پڌري دليل سان نابود ٿئي ۽ جنهن کي صحيح سلامت رهڻو آهي اهو به پڌري دليل سان صحيح سلامت رهي، بيشڪ الله ٻڌندڙ ۽ ڄاڻندڙ آهي |
إِذ يُريكَهُمُ اللَّهُ فى مَنامِكَ قَليلًا وَلَو أَرىٰكَهُم كَثيرًا لَفَشِلتُم وَلَتَنٰزَعتُم فِى الأَمرِ وَلٰكِنَّ اللَّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدورِ (آيت : 43) |
۽ ياد ڪريو اهو وقت جڏهن اي نبي، الله توکي خواب ۾ اهي (ڪافر) ٿورا ڪري ڏيکاري رهيو هو، جيڪڏهن هو توکي انهن جو تعداد گهڻو ڏيکاري ها ته توهان ضرور همت هاري ويهو ها ۽ جنگ جي معاملي ۾ پاڻ ۾ جهڳڙو ڪرڻ لڳو ها، پر الله ئي توهان کي انهيءَ کان بچايو، بيشڪ هو سينن جا احوال به ڄاڻي ٿو |
وَإِذ يُريكُموهُم إِذِ التَقَيتُم فى أَعيُنِكُم قَليلًا وَيُقَلِّلُكُم فى أَعيُنِهِم لِيَقضِىَ اللَّهُ أَمرًا كانَ مَفعولًا وَإِلَى اللَّهِ تُرجَعُ الأُمورُ (آيت : 44) |
۽ ياد ڪريو جڏهن مقابلي جي وقت الله توهان جي نظرن ۾ دشمنن کي ٿورو ڪري ڏيکاريو ۽ انهن جي نظرن ۾ توهانکي گهٽ ڪري پيش ڪيو، تان ته جيڪا ڳالهه ٿيڻي هئي، الله ان جو معاملو نباهي ڇڏي، جو نيٺ وڃي سمورا معاملا ته الله جي آڏو ئي پيش ٿيڻا آهن |
يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا إِذا لَقيتُم فِئَةً فَاثبُتوا وَاذكُرُوا اللَّهَ كَثيرًا لَعَلَّكُم تُفلِحونَ (آيت : 45) |
اي ايمان آڻڻ وارؤ! جڏهن ڪنهن ٽولي سان توهانجو مقابلو ٿئي ته ثابت قدم رهو ۽ الله کي گهڻو ياد ڪريو، اميد ته توهانکي ڪاميابي نصيب ٿيندي |
وَأَطيعُوا اللَّهَ وَرَسولَهُ وَلا تَنٰزَعوا فَتَفشَلوا وَتَذهَبَ ريحُكُم وَاصبِروا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصّٰبِرينَ (آيت : 46) |
۽ الله ۽ سندس رسول جي اطاعت ڪريو ۽ پاڻ ۾ جهيڙو جهٽو نه ڪريو نه ته توهان ۾ ڪمزوري اچي ويندي ۽ توهان بي همت ٿي پوندؤ، صبر کان ڪم وٺو، بيشڪ الله صبر ڪرڻ وارن سان گڏ آهي |
وَلا تَكونوا كَالَّذينَ خَرَجوا مِن دِيٰرِهِم بَطَرًا وَرِئاءَ النّاسِ وَيَصُدّونَ عَن سَبيلِ اللَّهِ وَاللَّهُ بِما يَعمَلونَ مُحيطٌ (آيت : 47) |
۽ انهن ماڻهن جهڙا نه ٿيو جيڪي پنهنجن گهرن مان آڪڙبا ۽ ماڻهن کي پنهنجو شان ڏيکاريندا نڪتا هئا ۽ جن جي روش اها آهي ته الله جي رستي کان روڪيندا آهن. جيڪي ڪجهه به هو ڪن ٿا، سو الله جي پڪڙ کان ٻاهر نه آهي |
وَإِذ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيطٰنُ أَعمٰلَهُم وَقالَ لا غالِبَ لَكُمُ اليَومَ مِنَ النّاسِ وَإِنّى جارٌ لَكُم فَلَمّا تَراءَتِ الفِئَتانِ نَكَصَ عَلىٰ عَقِبَيهِ وَقالَ إِنّى بَريءٌ مِنكُم إِنّى أَرىٰ ما لا تَرَونَ إِنّى أَخافُ اللَّهَ وَاللَّهُ شَديدُ العِقابِ (آيت : 48) |
اهو وقت به ڪجهه ياد ڪريو، جڏهن شيطان سندن ڪرتوت کين ڏاڍا سهڻا بڻائي ڏيکاريا ۽ کين چيائين ته اڄ ڪوبه توهان تي سوڀارو نه ٿو ٿي سگهي ۽ مان به توهانجي ڀــَـرِ جهليون بيٺو آهيان، مگر جڏهن ٻئي ٽولا دوبدو ٿيا ته وٺي پٺي ڏئي ڀڳو ۽ چوڻ لڳو ته منهنجو توهان سان ڪوبه واسطو ڪونهي، جيڪي مان ٿو ڏسان توهان نٿا ڏسو، مان الله کان ڊڄان ٿو ۽ الله ڏاڍي سخت سزا ڏيندڙ آهي |
إِذ يَقولُ المُنٰفِقونَ وَالَّذينَ فى قُلوبِهِم مَرَضٌ غَرَّ هٰؤُلاءِ دينُهُم وَمَن يَتَوَكَّل عَلَى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 49) |
جڏهن منافق ۽ اهي سڀئي ماڻهو جن جي دلين ۾ بيماري هئي، چئي رهيا هئا ته هنن ماڻهن کي ته سندن دين دوکو ڏنو آهي، حالانڪه جيڪو الله تي ڀاڙي ٿو ته پوءِ بيشڪ الله ڏاڍو زبردست ۽ داناءُ آهي |
وَلَو تَرىٰ إِذ يَتَوَفَّى الَّذينَ كَفَرُوا المَلٰئِكَةُ يَضرِبونَ وُجوهَهُم وَأَدبٰرَهُم وَذوقوا عَذابَ الحَريقِ (آيت : 50) |
جيڪر ته تون اها حالت ڏسي سگهين ها، جڏهن ملائڪ قتل ٿيل ڪافرن جا ساهه ڪڍي رهيا هئا. هو سندن منهن ۽ پنين تي ڌڪ هڻندا پئي ويا ۽ چوندا پئي ويا ته، "چڱو هاڻي ساڙيندڙ عذاب چکو |
ذٰلِكَ بِما قَدَّمَت أَيديكُم وَأَنَّ اللَّهَ لَيسَ بِظَلّٰمٍ لِلعَبيدِ (آيت : 51) |
اها سزا اها آهي، جنهن جو بندوبست توهان جي پنهنجي هٿن اڳي ئي ڪري ڇڏيو هو، نه ته الله ته پنهنجن ٻانهن تي ظلم ڪرڻ وارو ناهي" |
كَدَأبِ ءالِ فِرعَونَ وَالَّذينَ مِن قَبلِهِم كَفَروا بِـٔايٰتِ اللَّهِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنوبِهِم إِنَّ اللَّهَ قَوِىٌّ شَديدُ العِقابِ (آيت : 52) |
اهو ائين ٿيو جيئن آل فرعون ۽ انهن کان اڳين ماڻهن سان پئي ٿيندو رهيو آهي، جو انهن الله جي آيتن کي مڃڻ کان انڪار ڪيو ۽ الله سندن گناهن سبب کين پڪڙيو، الله وڏيءَ سگهه وارو ۽ سخت سزا ڏيندڙ آهي |
ذٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَم يَكُ مُغَيِّرًا نِعمَةً أَنعَمَها عَلىٰ قَومٍ حَتّىٰ يُغَيِّروا ما بِأَنفُسِهِم وَأَنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 53) |
اهو الله جي انهيءَ سنت مطابق ٿيو، جو ڪائي نعمت جيڪا هن ڪنهن قوم کي عطا ڪئي هجي، تيستائين نه بدلائيندو آهي جيستائين اها قوم پنهنجو پاڻ ان کي نٿي بدلائي. الله سڀ ڪجهه ٻڌندڙ ۽ ڄاڻندڙ آهي |
كَدَأبِ ءالِ فِرعَونَ وَالَّذينَ مِن قَبلِهِم كَذَّبوا بِـٔايٰتِ رَبِّهِم فَأَهلَكنٰهُم بِذُنوبِهِم وَأَغرَقنا ءالَ فِرعَونَ وَكُلٌّ كانوا ظٰلِمينَ (آيت : 54) |
آلِ فرعون ۽ انهن کان اڳ ٿي گذريل قومن سان به جيڪي ڪجهه پيش آيو، اهو انهيءَ سنت مطابق هو. انهن پنهنجي رب جي آيتن کي ڪوڙو سڏيو ته پوءِ اسان به سندن گناهن جي ڪري کين ناس ڪري ڇڏيو ۽ آل فرعون کي ته ٻوڙي ڇڏيوسين، اهي سڀئي ظالم ماڻهو هئا |
إِنَّ شَرَّ الدَّوابِّ عِندَ اللَّهِ الَّذينَ كَفَروا فَهُم لا يُؤمِنونَ (آيت : 55) |
بيشڪ الله جي نظر ۾ زمين ۾ چرندڙ پرندڙ مخلوق مان وڌ ۾ وڌ خراب اهي ماڻهو آهن، جن حق جي مڃڻ کان انڪار ڪري ڇڏيو ۽ پوءِ ڪنهن به صورت ۾ انکي قبول ڪرڻ لاءِ تيار ناهن |
الَّذينَ عٰهَدتَ مِنهُم ثُمَّ يَنقُضونَ عَهدَهُم فى كُلِّ مَرَّةٍ وَهُم لا يَتَّقونَ (آيت : 56) |
(خاص ڪري) انهن مان اهي ماڻهو جن سان تو معاهدو ڪيو، پوءِ اهي هر ڀيري ان کي ڀڃن ٿا ۽ الله جو ڪوبه خوف نٿا ڪن |
فَإِمّا تَثقَفَنَّهُم فِى الحَربِ فَشَرِّد بِهِم مَن خَلفَهُم لَعَلَّهُم يَذَّكَّرونَ (آيت : 57) |
سو جيڪڏهن اهي ماڻهو توکي لڙائيءَ ۾ هٿ اچي وڃن ته انهن سان اهڙي ڪار ڪجانءِ، جو انهن جي پويان جيڪي ٻيا ائين ڪرڻ وارا هجن ته اهي به ڇڙوڇڙ ٿي وڃن ته مـَـنَ ڪو ائين سبق پرائين |
وَإِمّا تَخافَنَّ مِن قَومٍ خِيانَةً فَانبِذ إِلَيهِم عَلىٰ سَواءٍ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الخائِنينَ (آيت : 58) |
۽ جيڪڏهن توکي ڪنهن قوم کان خيانت جو ڊپ هجي ته سندس معاهدو کليو کلايو اڇلائي هڻينِ، بيشڪ الله خيانت ڪندڙن کي پسند نه ڪندو آهي |
وَلا يَحسَبَنَّ الَّذينَ كَفَروا سَبَقوا إِنَّهُم لا يُعجِزونَ (آيت : 59) |
حق جا منڪر ائين نه سمجهن ته هو گوءِ کڻي ويا، بيشڪ هو اسانکي شڪست ڏيئي نٿا سگهن |
وَأَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّةٍ وَمِن رِباطِ الخَيلِ تُرهِبونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُم وَءاخَرينَ مِن دونِهِم لا تَعلَمونَهُمُ اللَّهُ يَعلَمُهُم وَما تُنفِقوا مِن شَيءٍ فى سَبيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيكُم وَأَنتُم لا تُظلَمونَ (آيت : 60) |
۽ توهانجو جيتريقدر وس پڄي ته توهان وڌ ۾ وڌ طاقت ۽ تيار ڪري ٻڌل گهوڙا سندن مقابلي لاءِ گڏ ڪري رکو، تان ته انهن جي وسيلي الله جي ۽ پنهنجي دشمنن کي ۽ انهن ٻين دشمنن کي ڀؤ ۾ رکو، جن کي توهان نٿا ڄاڻو مگر الله ڄاڻي ٿو. الله جي راهه ۾ جيڪي به خرچ ڪندؤ، انهيءَ جي صحيح موٽ توهانکي موٽائي ويندي ۽ توهانتي ڪوبه ظلم نه ڪيو ويندو |
وَإِن جَنَحوا لِلسَّلمِ فَاجنَح لَها وَتَوَكَّل عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ العَليمُ (آيت : 61) |
۽ اي نبي! جيڪڏهن دشمن صلح ڏانهن جهڪن ته تون به ان لاءِ آماده ٿيءُ ۽ الله تي ڀروسو رک، بيشڪ اهوئي سڀ ڪجهه ٻڌندڙ ۽ ڄاڻندڙ آهي |
وَإِن يُريدوا أَن يَخدَعوكَ فَإِنَّ حَسبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذى أَيَّدَكَ بِنَصرِهِ وَبِالمُؤمِنينَ (آيت : 62) |
۽ جيڪڏهن هنن جي نيت توکي دوکي ڏيڻ جي آهي ته پوءِ تو لاءِ الله ڪافي آهي. اهوئي ته آهي جنهن پنهنجي مدد سان ۽ مؤمنن جي وسيلي توکي سهارو ڏنو |
وَأَلَّفَ بَينَ قُلوبِهِم لَو أَنفَقتَ ما فِى الأَرضِ جَميعًا ما أَلَّفتَ بَينَ قُلوبِهِم وَلٰكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَينَهُم إِنَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 63) |
۽ مؤمنن جون دليون پاڻ ۾ ڳنڍي ڇڏيون. تون ساري زمين جي سموري دولت خرچ ڪرين ها ته به انهن جون دليون پاڻ ۾ نه ڳنڍي سگهين ها، مگر اهو الله ئي آهي، جنهن انهن ماڻهن جون دليون پاڻ ۾ ڳنڍي ڇڏيون، بيشڪ هو ڏاڍو زبردست ۽ داناءُ آهي |
يٰأَيُّهَا النَّبِىُّ حَسبُكَ اللَّهُ وَمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ المُؤمِنينَ (آيت : 64) |
اي نبي! تو لاءِ ۽ تنهنجي پوئلڳ مؤمنن لاءِ ته بس الله ئي ڪافي آهي |
يٰأَيُّهَا النَّبِىُّ حَرِّضِ المُؤمِنينَ عَلَى القِتالِ إِن يَكُن مِنكُم عِشرونَ صٰبِرونَ يَغلِبوا مِا۟ئَتَينِ وَإِن يَكُن مِنكُم مِا۟ئَةٌ يَغلِبوا أَلفًا مِنَ الَّذينَ كَفَروا بِأَنَّهُم قَومٌ لا يَفقَهونَ (آيت : 65) |
اي نبي! مؤمنن کي جنگ تي اڀار. جيڪڏهن توهان مان ويهه ماڻهو ثابت قدم رهڻ وارا هوندا ته ٻن سؤن تي غالب پئجي ويندا ۽ جيڪڏهن سؤ ماڻهو اهڙا هوندا ته ڪافرن مان هزار ماڻهن کي شڪست ڏيندا، ڇو جو هو ته اهڙا ماڻهو آهن، جن کي سمجهه ئي ڪانهي |
الـٰٔنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنكُم وَعَلِمَ أَنَّ فيكُم ضَعفًا فَإِن يَكُن مِنكُم مِا۟ئَةٌ صابِرَةٌ يَغلِبوا مِا۟ئَتَينِ وَإِن يَكُن مِنكُم أَلفٌ يَغلِبوا أَلفَينِ بِإِذنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصّٰبِرينَ (آيت : 66) |
چڱو ڀلا هاڻي الله توهان کان بار هلڪو ڪيو جو ڄاتائين ته اڃان توهان ۾ ڪمزوري آهي، تنهنڪري جيڪڏهن توهان مان سؤ ماڻهو ثابت قدم هوندا ته اهي ٻن سؤن تي ۽ اهڙا هزار هوندا ته ٻن هزارن تي الله جي حڪم سان غالب پوندا ۽ الله انهن جو ساڻي آهي، جيڪي صبر ڪرڻ وارا آهن |
ما كانَ لِنَبِىٍّ أَن يَكونَ لَهُ أَسرىٰ حَتّىٰ يُثخِنَ فِى الأَرضِ تُريدونَ عَرَضَ الدُّنيا وَاللَّهُ يُريدُ الءاخِرَةَ وَاللَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 67) |
ڪنهن به نبيءَ کي نه جڳائيندو آهي ته وٽس قيدي هجن، جيستائين اهو ملڪ ۾ ڪافرن کي چڱيءَ طرح چٿي نه ڇڏي، توهان ماڻهو دنيا جا فائدا طلبيو ٿا، حالانڪه الله آخرت کي چاهي ٿو ۽ الله غالب ۽ حڪيم آهي |
لَولا كِتٰبٌ مِنَ اللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُم فيما أَخَذتُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 68) |
جيڪڏهن الله جو لکيو اڳيئي لکجي نه چڪو هجي ها ته جيڪي ڪجهه توهان ماڻهن ورتو آهي، ان جي بدلي ۾ توهانکي وڏو عذاب ڀوڳڻو پوي ها |
فَكُلوا مِمّا غَنِمتُم حَلٰلًا طَيِّبًا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 69) |
پوءِ جيڪو مال توهان حاصل ڪيو آهي، اهو ڀلي کائو جو اهو حلال ۽ پاڪ آهي ۽ الله کان ڊڄندا رهو. بيشڪ الله وڏو بخشڻهار ۽ رحم ڪندڙ آهي |
يٰأَيُّهَا النَّبِىُّ قُل لِمَن فى أَيديكُم مِنَ الأَسرىٰ إِن يَعلَمِ اللَّهُ فى قُلوبِكُم خَيرًا يُؤتِكُم خَيرًا مِمّا أُخِذَ مِنكُم وَيَغفِر لَكُم وَاللَّهُ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 70) |
اي نبي! توهان جي قبضي ۾ جيڪي قيدي آهن، انهن کي چؤ ته جيڪڏهن الله توهان جي دلين ۾ ڪا چڱائي ڄاتي ته هو توهان کي انهيءَ کان بهتر ڏيندو، جيڪي ڪجهه توهان کان ورتو ويو آهي ۽ هو توهان جا ڏوهه به بخشيندو، الله ڏاڍو بخشڻهار ۽ ٻاجهارو آهي |
وَإِن يُريدوا خِيانَتَكَ فَقَد خانُوا اللَّهَ مِن قَبلُ فَأَمكَنَ مِنهُم وَاللَّهُ عَليمٌ حَكيمٌ (آيت : 71) |
پر جيڪڏهن توسان ڪا خيانت ڪرڻ جي نيت رکن ٿا ته هن کان اڳ ته هو الله سان به خيانت ڪري چڪا آهن، پوءِ ان جي سزا الله اها ڏنن جو هو تنهنجي پڪڙ ۾ اچي ويا، الله سڀ ڪجهه ڄاڻندڙ ۽ حڪمت وارو آهي |
إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَهاجَروا وَجٰهَدوا بِأَموٰلِهِم وَأَنفُسِهِم فى سَبيلِ اللَّهِ وَالَّذينَ ءاوَوا وَنَصَروا أُولٰئِكَ بَعضُهُم أَولِياءُ بَعضٍ وَالَّذينَ ءامَنوا وَلَم يُهاجِروا ما لَكُم مِن وَلٰيَتِهِم مِن شَيءٍ حَتّىٰ يُهاجِروا وَإِنِ استَنصَروكُم فِى الدّينِ فَعَلَيكُمُ النَّصرُ إِلّا عَلىٰ قَومٍ بَينَكُم وَبَينَهُم ميثٰقٌ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 72) |
جن ماڻهن ايمان قبول ڪيو ۽ هجرت ڪيائون ۽ الله جي راهه ۾ پنهنجا مال خرچ ڪيائون ۽ جانيون قربان ڪيائون ۽ جن ماڻهن هجرت ڪرڻ وارن کي جڳهه ڏني ۽ سندن مدد ڪئي، اهي ئي اصل ۾ هڪ ٻئي جا دوست آهن، باقي جن ماڻهن ايمان ته آندو پر هجرت ڪري (دارالاسلام ۾) آيا ناهن ته انهن سان توهان جو دوستيءَ وارو ڪوبه تعلق ڪونه آهي، جيستائين هو هجرت ڪري نه اچن. باقي جيڪڏهن هو دين جي معاملي ۾ توهان کان مدد گهرن ته سندن مدد ڪرڻ توهان تي فرض آهي پر ڪنهن اهڙيءَ قوم جي خلاف نه، جن سان توهان جو معاهدو هجي، جيڪي به توهان ڪيو ٿا الله اهو ڏسي پسي ٿو |
وَالَّذينَ كَفَروا بَعضُهُم أَولِياءُ بَعضٍ إِلّا تَفعَلوهُ تَكُن فِتنَةٌ فِى الأَرضِ وَفَسادٌ كَبيرٌ (آيت : 73) |
جيڪي حق جا منڪر آهن، اهي ته هڪ ٻئي جا حمايتي آهن. جيڪڏهن توهان ائين نه ڪندؤ ته زمين ۾ فتنو ۽ وڏو فساد پيدا ٿي ويندو |
وَالَّذينَ ءامَنوا وَهاجَروا وَجٰهَدوا فى سَبيلِ اللَّهِ وَالَّذينَ ءاوَوا وَنَصَروا أُولٰئِكَ هُمُ المُؤمِنونَ حَقًّا لَهُم مَغفِرَةٌ وَرِزقٌ كَريمٌ (آيت : 74) |
جن ماڻهن ايمان آندو ۽ الله جي راهه ۾ گهر گهاٽ ڇڏيائون ۽ جهاد ڪيائون ۽ جن پناهه ڏني ۽ مدد ڪئي، اهي ئي سچا مؤمن آهن. انهن لاءِ گناهن جي معافي آهي ۽ تمام ڀلو رزق آهي |
وَالَّذينَ ءامَنوا مِن بَعدُ وَهاجَروا وَجٰهَدوا مَعَكُم فَأُولٰئِكَ مِنكُم وَأُولُوا الأَرحامِ بَعضُهُم أَولىٰ بِبَعضٍ فى كِتٰبِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (آيت : 75) |
۽ جن ماڻهن بعد ۾ ايمان آندو ۽ هجرت ڪري آيا ۽ توهان سان گڏجي جهاد ڪرڻ لڳا، اهي به توهان ۾ شامل آهن. پر الله جي ڪتاب ۾ رت جي رشتيدارن جو هڪ ٻئي تي وڌيڪ حق آهي. بيشڪ الله هر شيءِ کي ڄاڻي ٿو |