يَسـَٔلونَكَ عَنِ الأَنفالِ قُلِ الأَنفالُ لِلَّهِ وَالرَّسولِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصلِحوا ذاتَ بَينِكُم وَأَطيعُوا اللَّهَ وَرَسولَهُ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 1) |
رسولِ عربي توهان کان مالِ غنيمت بابت سوال ڪن ٿا، توهان فرمايو مالِ غنيمت الله ۽ الله جي رسول جو آهي، پوءِ توهان الله کان خوف ڪريو ۽ پنهنجي معاملن ۾ اصلاح ڪريو ۽ الله ۽ الله جي رسول جي تابعداري ڪريو جيڪڏهن توهان مؤمن آهيو |
إِنَّمَا المُؤمِنونَ الَّذينَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَت قُلوبُهُم وَإِذا تُلِيَت عَلَيهِم ءايٰتُهُ زادَتهُم إيمٰنًا وَعَلىٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ (آيت : 2) |
ڪامل مؤمن اهي آهن جو جڏهن انهن جي اڳيان الله جو ذڪر ڪيو وڃي ٿو ته سندن دليون خوف ڪن ٿيون ۽ جنهن وقت انهن تي الله جون آيتون پڙهيون وڃن ٿيون ته سندن ايمان زياده ٿئي ٿو ۽ اهي پنهنجي رب تي توڪل ڪن ٿا |
الَّذينَ يُقيمونَ الصَّلوٰةَ وَمِمّا رَزَقنٰهُم يُنفِقونَ (آيت : 3) |
اهي (مؤمن) نماز پڙهن ٿا ۽ جيڪي اسان انهن کي رزق ڏنو آهي انهي مان خرچ ڪن ٿا |
أُولٰئِكَ هُمُ المُؤمِنونَ حَقًّا لَهُم دَرَجٰتٌ عِندَ رَبِّهِم وَمَغفِرَةٌ وَرِزقٌ كَريمٌ (آيت : 4) |
اهي ئي سچا مؤمن آهن، انهن لاءِ سندن رب وٽ (بهشت ۾) درجا آهن ۽ بخشش ۽ عزت واري روزي آهي |
كَما أَخرَجَكَ رَبُّكَ مِن بَيتِكَ بِالحَقِّ وَإِنَّ فَريقًا مِنَ المُؤمِنينَ لَكٰرِهونَ (آيت : 5) |
جهڙي طرح توهان کي توهان جي رب مدينه منوره مان ٻاهر آندو، ۽ بيشڪ هڪ جماعت مؤمنن مان انهي ۾ ناخوش آهن |
يُجٰدِلونَكَ فِى الحَقِّ بَعدَما تَبَيَّنَ كَأَنَّما يُساقونَ إِلَى المَوتِ وَهُم يَنظُرونَ (آيت : 6) |
سچي ڳالهه تي توهان سان بحث ڪن ٿا ان کان پوءِ جو ڳالهه ظاهر ٿي گوياڪ اهي موت ڏانهن هڪليا وڃن ٿا حالانڪ اهي ڏسي رهيا آهن |
وَإِذ يَعِدُكُمُ اللَّهُ إِحدَى الطّائِفَتَينِ أَنَّها لَكُم وَتَوَدّونَ أَنَّ غَيرَ ذاتِ الشَّوكَةِ تَكونُ لَكُم وَيُريدُ اللَّهُ أَن يُحِقَّ الحَقَّ بِكَلِمٰتِهِ وَيَقطَعَ دابِرَ الكٰفِرينَ (آيت : 7) |
۽ ياد ڪريو جنهن وقت الله توهان کي وعدو ڏنو ٻن گروهن مان هڪڙي جو، بيشڪ اهو توهان لاءِ آهي ۽ توهان جي تمنا هئي ته غير مسلح جٿو توهان کي هٿ ۾ اچي ۽ الله چاهي ٿو ته پنهنجي حق سان حق کي غالب ڪري ۽ ڪافرن جون پاڙون ڪٽي ڇڏي |
لِيُحِقَّ الحَقَّ وَيُبطِلَ البٰطِلَ وَلَو كَرِهَ المُجرِمونَ (آيت : 8) |
انهي لاءِ ته حق کي ظاهر ڪري ۽ ڪفر کي باطل ڪري جيتوڻيڪ مجرم انهيءَ کي ناپسند ڪن ٿا |
إِذ تَستَغيثونَ رَبَّكُم فَاستَجابَ لَكُم أَنّى مُمِدُّكُم بِأَلفٍ مِنَ المَلٰئِكَةِ مُردِفينَ (آيت : 9) |
جنهن وقت توهان پنهنجي رب کان مدد طلب ڪئي پوءِ الله توهان جي دعا قبول فرمائي الله فرمايو بيشڪ آئون توهان جي هڪ هزار صِفون ٻڌل ملائڪن سان مدد ڪندڙ آهيان |
وَما جَعَلَهُ اللَّهُ إِلّا بُشرىٰ وَلِتَطمَئِنَّ بِهِ قُلوبُكُم وَمَا النَّصرُ إِلّا مِن عِندِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 10) |
۽ نه بنايو الله (فرشتن جي نُزول کي) مگر مبارڪ ۽ انهي لاءِ ته توهان جون دليون مطمئن ٿين، ۽ ناهي مدد مگر الله جي طرفان بيشڪ الله تعالى غالب حڪمت وارو آهي |
إِذ يُغَشّيكُمُ النُّعاسَ أَمَنَةً مِنهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيكُم مِنَ السَّماءِ ماءً لِيُطَهِّرَكُم بِهِ وَيُذهِبَ عَنكُم رِجزَ الشَّيطٰنِ وَلِيَربِطَ عَلىٰ قُلوبِكُم وَيُثَبِّتَ بِهِ الأَقدامَ (آيت : 11) |
جنگِ بدر جي موقعي تي توهان کي ننڊ جا جھوٽا اچي رهيا هئا اها الله جي طرفان تسڪين هئي ۽ الله توهان تي آسمان تان مينهن نازل فرمايو انهي لاءِ ته توهان کي ان سان پاڪ ڪري ۽ پري ٿين توهان کان شيطان جا وسوسا ۽ انهي لاءِ ته توهان جون دليون مضبوط ٿين ۽ توهان جا پير پختا ٿين |
إِذ يوحى رَبُّكَ إِلَى المَلٰئِكَةِ أَنّى مَعَكُم فَثَبِّتُوا الَّذينَ ءامَنوا سَأُلقى فى قُلوبِ الَّذينَ كَفَرُوا الرُّعبَ فَاضرِبوا فَوقَ الأَعناقِ وَاضرِبوا مِنهُم كُلَّ بَنانٍ (آيت : 12) |
توهان ياد ڪريو جنهن وقت الله وحي موڪلي فرشتن ڏانهن ته بيشڪ آئون توهان جو مددگار آهيان پوءِ مؤمن ثابت قدم رکن، اسين جلدي ڪافرن جي دلين ۾ رعب وجھنداسين پوءِ توهان ڪافرن جي ڪنڌن تي (تلوار جا) ڌڪ هڻو ۽ انهن جي هر سنڌ تي ڌڪ هڻو |
ذٰلِكَ بِأَنَّهُم شاقُّوا اللَّهَ وَرَسولَهُ وَمَن يُشاقِقِ اللَّهَ وَرَسولَهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ (آيت : 13) |
اهو عذاب انهي سببان آهي جو تحقيق انهن الله ۽ الله جي رسول جي نافرماني ڪئي ۽ جيڪو ماڻهو الله ۽ الله جي رسول جي نافرماني ڪندو پوءِ بيشڪ الله سخت عذاب ڪندڙ آهي |
ذٰلِكُم فَذوقوهُ وَأَنَّ لِلكٰفِرينَ عَذابَ النّارِ (آيت : 14) |
اهو عذاب توهان چکو ۽ بيشڪ ڪافرن لاءِ باه جو عذاب آهي |
يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا إِذا لَقيتُمُ الَّذينَ كَفَروا زَحفًا فَلا تُوَلّوهُمُ الأَدبارَ (آيت : 15) |
اي مؤمنو جنهن وقت توهان سامهون ٿيو انهن ماڻهن جي لشڪر سان جن ڪفر ڪيو پوءِ توهان انهن کي پٺ نه ڏيو |
وَمَن يُوَلِّهِم يَومَئِذٍ دُبُرَهُ إِلّا مُتَحَرِّفًا لِقِتالٍ أَو مُتَحَيِّزًا إِلىٰ فِئَةٍ فَقَد باءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأوىٰهُ جَهَنَّمُ وَبِئسَ المَصيرُ (آيت : 16) |
۽ جيڪو ماڻهو انهن کي پٺ ڏيندو سواءِ جنگي حِرفت جي يا پوئتي هٽي اچي مؤمنن سان ملي، پوءِ بيشڪ اهو وريو الله جي غضب ڏانهن ۽ ان جي جاءِ جهنم آهي ۽ تمام خراب جاءِ آهي موٽڻ جي |
فَلَم تَقتُلوهُم وَلٰكِنَّ اللَّهَ قَتَلَهُم وَما رَمَيتَ إِذ رَمَيتَ وَلٰكِنَّ اللَّهَ رَمىٰ وَلِيُبلِىَ المُؤمِنينَ مِنهُ بَلاءً حَسَنًا إِنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 17) |
پوءِ هرگز توهان انهن ( ڪافرن) کي قتل نه ڪيو پر الله انهن کي قتل ڪيو ۽ رسولِ عربي (ڪافرن کي) منهن ۾ مٽي نه هنئين پر الله انهن جي منهن ۾ مٽي وڌي انهي لاءِ ته پنهنجي طرفان مؤمنن تي عظيم احسان فرمائي، بيشڪ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي |
ذٰلِكُم وَأَنَّ اللَّهَ موهِنُ كَيدِ الكٰفِرينَ (آيت : 18) |
اهو ان لاءِ آهي ته بيشڪ الله ڪافرن جي رٿ کي ڪمزور ڪندڙ آهي |
إِن تَستَفتِحوا فَقَد جاءَكُمُ الفَتحُ وَإِن تَنتَهوا فَهُوَ خَيرٌ لَكُم وَإِن تَعودوا نَعُد وَلَن تُغنِىَ عَنكُم فِئَتُكُم شَيـًٔا وَلَو كَثُرَت وَأَنَّ اللَّهَ مَعَ المُؤمِنينَ (آيت : 19) |
جيڪڏهن توهان الله کان فتح طلب ڪئي پوءِ بيشڪ الله توهان کي فتح عطا ڪئي ۽ جيڪڏهن (اهي ڪافر) روڪجن ته انهن لاءِ اهو بهتر آهي، ۽ جيڪڏهن اهي موٽيا ( جنگ لاءِ) ته اسين به مسلمانن کي فتح ڏينداسين ۽ انهن کي سندن گروه ڪو فائدو نه ڏيندو اگرچه گھڻا هجن ۽ بيشڪ الله مؤمنن سان گڏ آهي |
يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا أَطيعُوا اللَّهَ وَرَسولَهُ وَلا تَوَلَّوا عَنهُ وَأَنتُم تَسمَعونَ (آيت : 20) |
اي مؤمنو توهان الله ۽ الله جي رسول جي تابعداري ڪريو ، ۽ الله جي حڪم کان انڪار نه ڪريو حالانڪ توهان قرآن ٻڌو ٿا |
وَلا تَكونوا كَالَّذينَ قالوا سَمِعنا وَهُم لا يَسمَعونَ (آيت : 21) |
۽ توهان انهن وانگر نه هجو جيڪي چون ٿا اسان ٻُڌو حالانڪ اهي غور ۽ فڪر سان نٿا ٻڌن |
إِنَّ شَرَّ الدَّوابِّ عِندَ اللَّهِ الصُّمُّ البُكمُ الَّذينَ لا يَعقِلونَ (آيت : 22) |
۽ بيشڪ بدترين جانور الله تعالى وٽ اهي ٻوڙا ۽ گونگا آهن جيڪي (الله جا حڪم) نٿا سمجھن |
وَلَو عَلِمَ اللَّهُ فيهِم خَيرًا لَأَسمَعَهُم وَلَو أَسمَعَهُم لَتَوَلَّوا وَهُم مُعرِضونَ (آيت : 23) |
۽ جيڪڏهن الله انهن ۾ چڱائي ڄاڻي ها ته انهن کي ٻُڌرائي ها، ۽ جيڪڏهن ٻڌرائي ها انهن کي ته به اهي ايمان کان پاسو ڪن ها ۽ اهي انڪار ڪندڙ آهن |
يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا استَجيبوا لِلَّهِ وَلِلرَّسولِ إِذا دَعاكُم لِما يُحييكُم وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ يَحولُ بَينَ المَرءِ وَقَلبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيهِ تُحشَرونَ (آيت : 24) |
اي مؤمنو توهان الله تعالى ۽ الله جي رسول جي سڏڻ تي (فوراً) حاضر ٿيو جڏهن توهان کي سڏين، ڇو ته رسولِ عربيءَ جي فرمانبرداري توهان کي زندگي بخشي ٿي، ۽ توهان يقين ڪريو بيشڪ الله جو حڪم انسان ۾ ۽ سندس دل ۾ هلي ٿو ۽ بيشڪ انسان کي الله تعالى ڏانهن گڏ ٿيڻو آهي |
وَاتَّقوا فِتنَةً لا تُصيبَنَّ الَّذينَ ظَلَموا مِنكُم خاصَّةً وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ (آيت : 25) |
۽ توهان جهاد نه ڪرڻ کان ڊڄو ورنه انجي مصيبت سڀني مسلمانن تي پوندي، ۽ توهان يقين ڪريو بيشڪ الله سخت عذاب ڪندڙ آهي |
وَاذكُروا إِذ أَنتُم قَليلٌ مُستَضعَفونَ فِى الأَرضِ تَخافونَ أَن يَتَخَطَّفَكُمُ النّاسُ فَـٔاوىٰكُم وَأَيَّدَكُم بِنَصرِهِ وَرَزَقَكُم مِنَ الطَّيِّبٰتِ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 26) |
۽ توهان ياد ڪريو جڏهن توهان ٿورڙا، ضعيف هئا زمين ۾ توهان کي (هر وقت) خوف هو ته متان توهان کي ماڻهو جھٽي کڻي نه وڃن، پوءِ الله توهان کي پناه ڏني ۽ پنهنجي مدد سان توهان کي مضبوط ڪيو ۽ پاڪ شين مان رزق ڏنائين ته من توهان شڪرگذار ٿيو |
يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لا تَخونُوا اللَّهَ وَالرَّسولَ وَتَخونوا أَمٰنٰتِكُم وَأَنتُم تَعلَمونَ (آيت : 27) |
اي مؤمنو توهان نه خيانت ڪريو الله ۽ الله جي رسول سان ۽ نه خيانت ڪريو پنهنجي امانتن ۾ حالانڪ توهان ڄاڻو ٿا |
وَاعلَموا أَنَّما أَموٰلُكُم وَأَولٰدُكُم فِتنَةٌ وَأَنَّ اللَّهَ عِندَهُ أَجرٌ عَظيمٌ (آيت : 28) |
۽ توهان معلوم ڪريو ته توهان جا مال ۽ اولاد آخرت جي ڪمن کان منع ڪندڙ آهن، ۽ بيشڪ الله تعالى وٽ اجرِ عظيم آهي |
يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا إِن تَتَّقُوا اللَّهَ يَجعَل لَكُم فُرقانًا وَيُكَفِّر عَنكُم سَيِّـٔاتِكُم وَيَغفِر لَكُم وَاللَّهُ ذُو الفَضلِ العَظيمِ (آيت : 29) |
اي مؤمنو جيڪڏهن توهان الله جو خوف ڪيو ته الله توهان کي مدد ۽ نجات ڏيندو ۽ توهان جا گناه معاف ڪندو ۽ توهان کي بخش ڪندو، ۽ الله تمام وڏو فضل ڪندڙ آهي |
وَإِذ يَمكُرُ بِكَ الَّذينَ كَفَروا لِيُثبِتوكَ أَو يَقتُلوكَ أَو يُخرِجوكَ وَيَمكُرونَ وَيَمكُرُ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيرُ المٰكِرينَ (آيت : 30) |
اي رسولِ عربي توهان ياد ڪريو جڏهن ڪافرن توهان لاءِ منصوبو تيار ڪيو ته توهان کي قيد ڪن يا توهان کي شهيد ڪن يا توهان کي جلا وطن ڪن، ۽ انهن فريب ڪيو ۽ الله تدبير ڪئي، ۽ الله بهترين تدبير ڪندڙ آهي |
وَإِذا تُتلىٰ عَلَيهِم ءايٰتُنا قالوا قَد سَمِعنا لَو نَشاءُ لَقُلنا مِثلَ هٰذا إِن هٰذا إِلّا أَسٰطيرُ الأَوَّلينَ (آيت : 31) |
۽ جنهن وقت انهن تي اسان جون آيتون پڙهيون وڃن ٿيون ته چون ٿا بيشڪ اسان ٻڌو، جيڪڏهن اسين چاهيون ته اسين به قرآن جو مثال پيش ڪري سگھون ٿا، ناهي (هيءُ) قرآن مگر قصا اڳين ماڻهن جا |
وَإِذ قالُوا اللَّهُمَّ إِن كانَ هٰذا هُوَ الحَقَّ مِن عِندِكَ فَأَمطِر عَلَينا حِجارَةً مِنَ السَّماءِ أَوِ ائتِنا بِعَذابٍ أَليمٍ (آيت : 32) |
۽ جنهن وقت ڪافرن چيو اي اسان جا رب جيڪڏهن هي قرآن سچو آهي تنهنجي طرفان، ته پوءِ تون اسان جي مٿان پٿرن جو مينهن وساءِ يا اسان تي دردناڪ عذاب آڻ |
وَما كانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُم وَأَنتَ فيهِم وَما كانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُم وَهُم يَستَغفِرونَ (آيت : 33) |
۽ الله تعالى جو هي شان ناهي جو انهن تي عذاب ڪري ڇو ته رسولِ عربي انهن ۾ موجود آهن، ۽ الله جو شان ناهي جو انهن تي عذاب ڪري حالانڪ اهي بخشش گھرندڙ آهن |
وَما لَهُم أَلّا يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَهُم يَصُدّونَ عَنِ المَسجِدِ الحَرامِ وَما كانوا أَولِياءَهُ إِن أَولِياؤُهُ إِلَّا المُتَّقونَ وَلٰكِنَّ أَكثَرَهُم لا يَعلَمونَ (آيت : 34) |
۽ ڪهڙي سببان الله تعالى ڪافرن تي عذاب نه ڪري حالانڪ اهي بيت الله کان روڪين ٿا ۽ اهي روڪڻ جا حقدار ناهن، بيت الله جا سنڀاليندڙ ته فقط پرهيزگار آهن پر گھڻا ماڻهو انهن مان نٿا ڄاڻن |
وَما كانَ صَلاتُهُم عِندَ البَيتِ إِلّا مُكاءً وَتَصدِيَةً فَذوقُوا العَذابَ بِما كُنتُم تَكفُرونَ (آيت : 35) |
۽ ناهي نماز انهن (ڪافرن) جي بيت الله شريف ۾ مگر سيٽيون ۽ تاڙيون وڄائڻ، پوءِ توهان عذاب چکو انهي سببان جو توهان ڪفر ڪريو ٿا |
إِنَّ الَّذينَ كَفَروا يُنفِقونَ أَموٰلَهُم لِيَصُدّوا عَن سَبيلِ اللَّهِ فَسَيُنفِقونَها ثُمَّ تَكونُ عَلَيهِم حَسرَةً ثُمَّ يُغلَبونَ وَالَّذينَ كَفَروا إِلىٰ جَهَنَّمَ يُحشَرونَ (آيت : 36) |
بيشڪ ڪافر پنهنجي ملڪيت خرچ ڪن ٿا انهي لاءِ ته (ماڻهن کي) روڪين الله جي راه کان ۽ اهي آئينده به خرچ ڪندا پوءِ ٿيندو اهو خرچ ڪرڻ انهن لاءِ باعثِ حسرت ان کان پوءِ ناڪام ٿيندا، ۽ جن ماڻهن ڪفر ڪيو اهي دوزخ ڏانهن گڏ ڪيا ويندا |
لِيَميزَ اللَّهُ الخَبيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَيَجعَلَ الخَبيثَ بَعضَهُ عَلىٰ بَعضٍ فَيَركُمَهُ جَميعًا فَيَجعَلَهُ فى جَهَنَّمَ أُولٰئِكَ هُمُ الخٰسِرونَ (آيت : 37) |
انهي لاءِ ته الله ڪافرن کي مؤمنن کان پري ڪري ۽ ڪافرن کي هڪ ٻئي جي مٿان رکي (ڍير ڪري) پوءِ سڀني کي گڏ ڪري پوءِ انهيءَ (ڍير) کي جهنم ۾ داخل ڪري، اِهي اِهي نقصان وارا آهن |
قُل لِلَّذينَ كَفَروا إِن يَنتَهوا يُغفَر لَهُم ما قَد سَلَفَ وَإِن يَعودوا فَقَد مَضَت سُنَّتُ الأَوَّلينَ (آيت : 38) |
توهان انهن ماڻهن کي فرمايو جيڪي ڪافر ٿيا، جيڪڏهن اِهي باز آيا ته سندن اڳيان گناه معاف ڪيا ويندا، ۽ جيڪڏهن باز نه آيا ته پوءِ انهن سان پهرين (ڪافرن جهڙو) سلوڪ ڪيو ويندو |
وَقٰتِلوهُم حَتّىٰ لا تَكونَ فِتنَةٌ وَيَكونَ الدّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انتَهَوا فَإِنَّ اللَّهَ بِما يَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 39) |
۽ توهان انهن کي ايستائين قتل ڪريو جو ڪوبه فتنو نه رهي ۽ سمورو دين الله تعالى لاءِ خالص رهي، پوءِ جيڪڏهن اهي باز آيا پوءِ بيشڪ الله تعليٰ سندن عملن کي ڏسندڙ آهي |
وَإِن تَوَلَّوا فَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ مَولىٰكُم نِعمَ المَولىٰ وَنِعمَ النَّصيرُ (آيت : 40) |
۽ جيڪڏهن انڪار ڪيائون پوءِ توهان معلوم ڪريو ته بيشڪ الله تعالى توهان جو مددگار آهي، الله بهترين مددگار ۽ بهترين حمايتي آهي |
وَاعلَموا أَنَّما غَنِمتُم مِن شَيءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسولِ وَلِذِى القُربىٰ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينِ وَابنِ السَّبيلِ إِن كُنتُم ءامَنتُم بِاللَّهِ وَما أَنزَلنا عَلىٰ عَبدِنا يَومَ الفُرقانِ يَومَ التَقَى الجَمعانِ وَاللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 41) |
۽ توهان کي معلوم هجي ته جيڪو مالِ غنيمت توهان کي هٿ اچي ٿو پوءِ بيشڪ ان جو پنجون حصو الله ۽ الله جي رسول ۽ پاڻ ڪريمن جي عزيزن ۽ يتيمن ۽ مسڪينن ۽ مسافرن لاءِ آهي، جيڪڏهن توهان ايمان آڻيو ٿا الله تعالى تي ۽ انهي تي جيڪي اسان فيصلي واري ڏينهن پنهنجي حبيب جي مٿان نازل فرمايو، جنهن ڏينهن مسلمانن ۽ ڪافرن جا لشڪر آمهون سامهون ٿيا، ۽ الله هر شيءِ تي قادر آهي |
إِذ أَنتُم بِالعُدوَةِ الدُّنيا وَهُم بِالعُدوَةِ القُصوىٰ وَالرَّكبُ أَسفَلَ مِنكُم وَلَو تَواعَدتُم لَاختَلَفتُم فِى الميعٰدِ وَلٰكِن لِيَقضِىَ اللَّهُ أَمرًا كانَ مَفعولًا لِيَهلِكَ مَن هَلَكَ عَن بَيِّنَةٍ وَيَحيىٰ مَن حَىَّ عَن بَيِّنَةٍ وَإِنَّ اللَّهَ لَسَميعٌ عَليمٌ (آيت : 42) |
ان وقت مسلمانن جو لشڪر مديني پاڪ جي طرف هو ۽ ڪافرن جو لشڪر يمن طرف هو، ۽ تجارتي قافلو توهان جي هيٺين پاسي هو، ۽ جيڪڏهن توهان لڙائيءَ جو وقت مقرر ڪريو ها ته مقرر وقت کان پوئتي رهجي وڃو ها، انهي لاءِ ته الله تعالى ڪري ڏيکاري ها اهو ڪم جيڪو کيس ڪرڻو آهي، ان لاءِ ته جيڪو چاهي ڪافر ٿئي حجت سان ۽ جيڪو چاهي مسلمان ٿئي، ۽ بيشڪ الله تعالى ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي |
إِذ يُريكَهُمُ اللَّهُ فى مَنامِكَ قَليلًا وَلَو أَرىٰكَهُم كَثيرًا لَفَشِلتُم وَلَتَنٰزَعتُم فِى الأَمرِ وَلٰكِنَّ اللَّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدورِ (آيت : 43) |
۽ توهان ياد ڪريو جڏهن الله پنهنجي رسول کي خواب ۾ ڪافر ٿورا ڪري ڏيکاريا، ۽ جيڪڏهن توهان کي انهن جو لشڪر گھڻو ڪري ڏيکاري ها ته توهان جا حوصلا گھٽ ٿين ها ۽ توهان پاڻ ۾ جهاد جي معاملي ۾ اختلاف ڪريو ها پر الله تعالى (توهان کي) سلامت رکيو، بيشڪ الله دلين جي رازن کي ڄاڻندڙ آهي |
وَإِذ يُريكُموهُم إِذِ التَقَيتُم فى أَعيُنِكُم قَليلًا وَيُقَلِّلُكُم فى أَعيُنِهِم لِيَقضِىَ اللَّهُ أَمرًا كانَ مَفعولًا وَإِلَى اللَّهِ تُرجَعُ الأُمورُ (آيت : 44) |
۽ جنهن وقت الله توهان کي ڪافرن جو لشڪر مقابلي وقت ٿورڙو ڪري ڏيکاريو ۽ توهان وري انهن جي نظرن ۾ ٿورا ڏسڻ ۾ ٿي آيا، ان لاءِ ته الله ڪري ڏيکاري اهو ڪم جيڪو کيس ڪرڻو آهي، ۽ سڀئي ڪم الله جي حڪم سان ٿين ٿا |
يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا إِذا لَقيتُم فِئَةً فَاثبُتوا وَاذكُرُوا اللَّهَ كَثيرًا لَعَلَّكُم تُفلِحونَ (آيت : 45) |
اي مؤمنو! توهان جڏهن ڪافرن جي لشڪر کي سامهون ٿيو ته پوءِ ثابت قدم رهو ۽ الله جو ذڪر زياده ڪريو ته يقيناً توهان ڪامياب ٿيندا |
وَأَطيعُوا اللَّهَ وَرَسولَهُ وَلا تَنٰزَعوا فَتَفشَلوا وَتَذهَبَ ريحُكُم وَاصبِروا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصّٰبِرينَ (آيت : 46) |
۽ الله ۽ الله جي رسول جي فرمانبرداري ڪريو ۽ پاڻ ۾ اختلاف نه ڪريو ورنه توهان جا حوصلا گھٽ ٿيندا ۽ توهان جي قوت گھٽ ٿيندي ۽ توهان صبر ڪريو، بيشڪ الله صبر ڪندڙن سان گڏ آهي |
وَلا تَكونوا كَالَّذينَ خَرَجوا مِن دِيٰرِهِم بَطَرًا وَرِئاءَ النّاسِ وَيَصُدّونَ عَن سَبيلِ اللَّهِ وَاللَّهُ بِما يَعمَلونَ مُحيطٌ (آيت : 47) |
۽ توهان انهن ماڻهن وانگر نه هجو جيڪي پنهنجي گھرن مان تڪبر ۽ رِيا خاطر نڪتا ۽ اهي الله جي راه کان روڪين ٿا، ۽ (ڪافرن جا) سڀئي ڪم الله تعالى جي گرفت ۾ آهن |
وَإِذ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيطٰنُ أَعمٰلَهُم وَقالَ لا غالِبَ لَكُمُ اليَومَ مِنَ النّاسِ وَإِنّى جارٌ لَكُم فَلَمّا تَراءَتِ الفِئَتانِ نَكَصَ عَلىٰ عَقِبَيهِ وَقالَ إِنّى بَريءٌ مِنكُم إِنّى أَرىٰ ما لا تَرَونَ إِنّى أَخافُ اللَّهَ وَاللَّهُ شَديدُ العِقابِ (آيت : 48) |
۽ جنهن وقت انهن لاءِ شيطان سندن بداعمالي سينگاري ۽ شيطان چيو انهن ماڻهن (مسلمانن) مان ڪوبه اڄ توهان تي غالب نه ٿيندو ۽ بيشڪ آئون توهان جو مددگار آهيان، پوءِ جڏهن ٻئي فوجون هڪ ٻئي جي سامهون ٿيون ته شيطان (وعدي تان) ڦري ويو ۽ شيطان انهن کي چيو آئون توهان کان بيزار آهيان ۽ آئون اهو ڏسان پيو جيڪو توهان نٿا ڏسو، آئون ته الله کان ڊڄان ٿو، ۽ الله تعالى سخت سزا ڏيندڙ آهي |
إِذ يَقولُ المُنٰفِقونَ وَالَّذينَ فى قُلوبِهِم مَرَضٌ غَرَّ هٰؤُلاءِ دينُهُم وَمَن يَتَوَكَّل عَلَى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 49) |
جڏهن منافقن ۽ جن جي دلين ۾ مرض هو، هيءُ ٿي چيائون ته مسلمانن کي سندن دين مغرور ڪيو آهي، ۽ جيڪو ماڻهو الله تي توڪل ڪري ٿو پوءِ بيشڪ الله غالب حڪمت وارو آهي |
وَلَو تَرىٰ إِذ يَتَوَفَّى الَّذينَ كَفَرُوا المَلٰئِكَةُ يَضرِبونَ وُجوهَهُم وَأَدبٰرَهُم وَذوقوا عَذابَ الحَريقِ (آيت : 50) |
۽ جيڪڏهن تون (اي مخاطب) ڏسين ها جڏهن ملائڪ، ڪافرن جو ساهه ڪڍي رهيا هئا، سندن منهن ۽ پٺن تي گرز هڻي رهيا هئا ۽ (ملائڪ چئي رهيا هئا) چکو توهان عذاب باه جو |
ذٰلِكَ بِما قَدَّمَت أَيديكُم وَأَنَّ اللَّهَ لَيسَ بِظَلّٰمٍ لِلعَبيدِ (آيت : 51) |
اهو (عذاب) سندن بداعماليءَ جي سزا هئي ۽ بيشڪ الله تعالى (پنهنجي) ٻانهن تي ظلم ڪندڙ ناهي |
كَدَأبِ ءالِ فِرعَونَ وَالَّذينَ مِن قَبلِهِم كَفَروا بِـٔايٰتِ اللَّهِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنوبِهِم إِنَّ اللَّهَ قَوِىٌّ شَديدُ العِقابِ (آيت : 52) |
انهن جو نمونو فرعون جي لشڪر جهڙو آهي ۽ انهن ماڻهن جهڙو آهي جيڪي انهن کان اڳ ۾ ٿي گذريا، جن الله جي آيتن جو انڪار ڪيو پوءِ الله کين سندن گناهن سببان گرفتار ڪيو بيشڪ الله وڏي قوت وارو سخت سزا ڏيندڙ آهي |
ذٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَم يَكُ مُغَيِّرًا نِعمَةً أَنعَمَها عَلىٰ قَومٍ حَتّىٰ يُغَيِّروا ما بِأَنفُسِهِم وَأَنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 53) |
ان جو سبب هي آهي ته جڏهن الله ڪنهن قوم تي پنهنجي نعمت ڪندو آهي اها نعمت ايستائين ختم نٿو ڪري جيستائين اُهي پاڻ نعمت کي ختم نٿا ڪن، ۽ بيشڪ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي |
كَدَأبِ ءالِ فِرعَونَ وَالَّذينَ مِن قَبلِهِم كَذَّبوا بِـٔايٰتِ رَبِّهِم فَأَهلَكنٰهُم بِذُنوبِهِم وَأَغرَقنا ءالَ فِرعَونَ وَكُلٌّ كانوا ظٰلِمينَ (آيت : 54) |
انهن جو نمونو فرعون جي لشڪر جهڙو آهي ۽ انهن ماڻهن جهڙو آهي جيڪي انهن کان اڳ ۾ ٿي گذريا، جن الله جي آيتن کي ڪوڙو سمجھو پوءِ الله انهن کي سندن گناهن سببان هلاڪ ڪيو ۽ الله تعالى فرعون جي لشڪر کي غرق ڪيو، ۽ اهي سڀ ظالم هئا |
إِنَّ شَرَّ الدَّوابِّ عِندَ اللَّهِ الَّذينَ كَفَروا فَهُم لا يُؤمِنونَ (آيت : 55) |
بيشڪ بدترين جانور الله تعالى وٽ اهي ماڻهو آهن جن ڪفر ڪيو پوءِ اهي ايمان نٿا آڻن |
الَّذينَ عٰهَدتَ مِنهُم ثُمَّ يَنقُضونَ عَهدَهُم فى كُلِّ مَرَّةٍ وَهُم لا يَتَّقونَ (آيت : 56) |
اهي ماڻهو جن سان توهان (ڪيترا ڀيرا) وعدو ڪيو پوءِ هر دفعي اهي ماڻهو وعدو ٽوڙين ٿا ۽ اهي الله کان نٿا ڊڄن |
فَإِمّا تَثقَفَنَّهُم فِى الحَربِ فَشَرِّد بِهِم مَن خَلفَهُم لَعَلَّهُم يَذَّكَّرونَ (آيت : 57) |
پوءِ جيڪڏهن اهي توهان کي ميدانِ جنگ ۾ ملن پوءِ انهن کي ڇڙ وڇڙ ڪري ڇڏيو ته جيڪي انهن جي پويان آهن من اهي نصيحت حاصل ڪن |
وَإِمّا تَخافَنَّ مِن قَومٍ خِيانَةً فَانبِذ إِلَيهِم عَلىٰ سَواءٍ إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الخائِنينَ (آيت : 58) |
۽ جيڪڏهن توهان کي ڪنهن قوم مان خيانت جو انديشو آهي ته پوءِ سندن معاملو سٺي طريقي سان واپس ڪريو، بيشڪ الله، خيانت ڪندڙن سان محبت نٿو رکي |
وَلا يَحسَبَنَّ الَّذينَ كَفَروا سَبَقوا إِنَّهُم لا يُعجِزونَ (آيت : 59) |
۽ توهان هرگز نه سمجھو ته ڪافر (جنگِ بدر ۾) بچي ويا، بيشڪ اهي الله کي عاجز ڪري نٿا سگھن |
وَأَعِدّوا لَهُم مَا استَطَعتُم مِن قُوَّةٍ وَمِن رِباطِ الخَيلِ تُرهِبونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُم وَءاخَرينَ مِن دونِهِم لا تَعلَمونَهُمُ اللَّهُ يَعلَمُهُم وَما تُنفِقوا مِن شَيءٍ فى سَبيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيكُم وَأَنتُم لا تُظلَمونَ (آيت : 60) |
۽ توهان پنهنجي توفيق موجب انهن ڪافرن لاءِ هر قسم جا هٿيار پنهوار ۽ گھوڙا تيار رکو توهان ڊيڄاريو انهن (هٿيارن) سان الله جي دشمنن ۽ پنهنجي دشمنن کي علاوه ازين ٻين ماڻهن کي جن کي توهان نٿا ڄاڻو، الله انهن کي ڄاڻي ٿو، ۽ الله جي راه ۾ توهان جيڪا شيءِ خرچ ڪندا ان جو توهان کي پورو پورو اجر ملندو ۽ توهان سان ظلم نه ڪيو ويندو |
وَإِن جَنَحوا لِلسَّلمِ فَاجنَح لَها وَتَوَكَّل عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ العَليمُ (آيت : 61) |
۽ جيڪڏهن اهي توهان کي صلح جي آڇ ڪن پوءِ توهان انهن سان صلح ڪريو ۽ الله تي توڪل ڪريو، بيشڪ اهو ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي |
وَإِن يُريدوا أَن يَخدَعوكَ فَإِنَّ حَسبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذى أَيَّدَكَ بِنَصرِهِ وَبِالمُؤمِنينَ (آيت : 62) |
۽ جيڪڏهن اهي توهان کي ڌوڪي ڏيڻ جو ارادو ڪن ٿا پوءِ بيشڪ الله توهان لاءِ ڪافي آهي، الله اهو آهي جنهن توهان کي پنهنجي مدد سان ۽ مؤمنن جي مدد سان مضبوط بنايو |
وَأَلَّفَ بَينَ قُلوبِهِم لَو أَنفَقتَ ما فِى الأَرضِ جَميعًا ما أَلَّفتَ بَينَ قُلوبِهِم وَلٰكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَينَهُم إِنَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 63) |
۽ الله توهان جي دلين ۾ محبت پيدا ڪئي، جيڪڏهن توهان خرچ ڪريو ها سموريون شيون جيڪي زمين ۾ آهن ته به انهن جي دلين ۾ محبت پيدا نه ڪري سگھو ها پر الله تعالى توهان ۾ محبت پيدا ڪئي، بيشڪ الله غالب حڪمت وارو آهي |
يٰأَيُّهَا النَّبِىُّ حَسبُكَ اللَّهُ وَمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ المُؤمِنينَ (آيت : 64) |
اي رسولِ عربي توهان لاءِ الله ڪافي آهي ۽ اهي اصحابي (ڪافي آهن) جيڪي توهان جا تابعدار آهن |
يٰأَيُّهَا النَّبِىُّ حَرِّضِ المُؤمِنينَ عَلَى القِتالِ إِن يَكُن مِنكُم عِشرونَ صٰبِرونَ يَغلِبوا مِا۟ئَتَينِ وَإِن يَكُن مِنكُم مِا۟ئَةٌ يَغلِبوا أَلفًا مِنَ الَّذينَ كَفَروا بِأَنَّهُم قَومٌ لا يَفقَهونَ (آيت : 65) |
اي رسولِ عربي توهان جهاد لاءِ مؤمنن کي گھڻي رغبت ڏياريو، جيڪڏهن توهان مان وِيهَه (مجاهد) صبر ڪندڙ هوندا ته ٻه سئو (ڪافرن) تي غالب ٿيندا، ۽ جيڪڏهن توهان مان هڪ سئو (مجاهد) هوندا ته هڪ هزار ڪافرن تي غالب رهندا، انهي سببان جو اها بي سمجھه قوم آهي |
الـٰٔنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنكُم وَعَلِمَ أَنَّ فيكُم ضَعفًا فَإِن يَكُن مِنكُم مِا۟ئَةٌ صابِرَةٌ يَغلِبوا مِا۟ئَتَينِ وَإِن يَكُن مِنكُم أَلفٌ يَغلِبوا أَلفَينِ بِإِذنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصّٰبِرينَ (آيت : 66) |
هاڻي الله تعالى توهان (مسلمانن) تي هلڪائي ڪئي آهي ۽ کيس معلوم آهي ته توهان ۾ ضعف آهي، پوءِ (هاڻي) جيڪڏهن توهان مان هڪ سئو (مجاهد) صبر ڪندڙ آهن ته (اُهي) ٻن سَوَنِ (ڪافرن) تي غالب رهندا ۽ جيڪڏهن هڪ هزار آهن ته الله جي حڪم سان ٻن هزارن تي غالب رهندا، ۽ الله تعالى صبر ڪندڙن سان گڏ آهي |
ما كانَ لِنَبِىٍّ أَن يَكونَ لَهُ أَسرىٰ حَتّىٰ يُثخِنَ فِى الأَرضِ تُريدونَ عَرَضَ الدُّنيا وَاللَّهُ يُريدُ الءاخِرَةَ وَاللَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 67) |
نبي ڪريم کي مناسب ناهي جو ان وٽ جنگي قيدي هجن ايستائين جو انهن کي زمين ۾ قتل ڪيو وڃي، توهان دنيا جو مال چاهيو ٿا ۽ الله تعالى آخرت چاهي ٿو، الله غالب حڪمت وارو آهي |
لَولا كِتٰبٌ مِنَ اللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُم فيما أَخَذتُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 68) |
جيڪڏهن الله جو حڪم ايئن نه هجي ها (يعنى درگذر ڪرڻ جو) ته توهان کي مالِ غنيمت وٺڻ ۾ الله جو سخت عذاب پهچي ها |
فَكُلوا مِمّا غَنِمتُم حَلٰلًا طَيِّبًا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 69) |
(هاڻي ڀلي) مالِ غنيمت حلال پاڪ سمجھي توهان استعمال ڪريو، ۽ الله کان توهان خوف ڪريو، بيشڪ الله تعالى بخشيندڙ ٻاجھارو آهي |
يٰأَيُّهَا النَّبِىُّ قُل لِمَن فى أَيديكُم مِنَ الأَسرىٰ إِن يَعلَمِ اللَّهُ فى قُلوبِكُم خَيرًا يُؤتِكُم خَيرًا مِمّا أُخِذَ مِنكُم وَيَغفِر لَكُم وَاللَّهُ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 70) |
اي رسولِ عربي توهان فرمايو انهن قيدين کي جيڪي توهان جي هٿ ۾ آهن ته جيڪڏهن الله توهان جي دلين ۾ خير معلوم ڪيو ته الله توهان کي عطا ڪندو اُن کان بهتر (مال) جيڪو توهان کان ورتو ويو ۽ الله توهان کي بخش ڪندو ۽ الله بخشيندڙ ٻاجھارو آهي |
وَإِن يُريدوا خِيانَتَكَ فَقَد خانُوا اللَّهَ مِن قَبلُ فَأَمكَنَ مِنهُم وَاللَّهُ عَليمٌ حَكيمٌ (آيت : 71) |
۽ جيڪڏهن اهي توهان سان خيانت جو ارادو ڪن ٿا پوءِ بيشڪ انهن هن کان اڳ ۾ الله سان خيانت ڪئي هئي پوءِ الله توهان کي ڪامياب ڪيو، ۽ الله ڄاڻندڙ حڪمت وارو آهي |
إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَهاجَروا وَجٰهَدوا بِأَموٰلِهِم وَأَنفُسِهِم فى سَبيلِ اللَّهِ وَالَّذينَ ءاوَوا وَنَصَروا أُولٰئِكَ بَعضُهُم أَولِياءُ بَعضٍ وَالَّذينَ ءامَنوا وَلَم يُهاجِروا ما لَكُم مِن وَلٰيَتِهِم مِن شَيءٍ حَتّىٰ يُهاجِروا وَإِنِ استَنصَروكُم فِى الدّينِ فَعَلَيكُمُ النَّصرُ إِلّا عَلىٰ قَومٍ بَينَكُم وَبَينَهُم ميثٰقٌ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 72) |
بيشڪ جن ماڻهن ايمان آندو ۽ هجرت ڪئي ۽ پنهنجن مالن ۽ جانين سان الله جي راه ۾ جهاد ڪيو ۽ جن ماڻهن پناه ڏني (مهاجرن کي) ۽ انهن جي مدد ڪئي اهي ئي هڪ ٻئي جا مددگار آهن، ۽ جن ماڻهن ايمان آندو ۽ پر هجرت نه ڪئي، توهان لاءِ انهن جي ورثي مان ڪا به شيءِ ناهي ايستائين جو اِهي هجرت ڪن، ۽ جيڪڏهن اهي توهان کان دين جي معاملي ۾ مدد طلب ڪن پوءِ توهان تي انهن جي مدد ڪرڻ واجب آهي مگر اُن قوم جي خلاف نه جن سان توهان جو معاهدو آهي، ۽ الله توهان جي عملن کي ڏسندڙ آهي |
وَالَّذينَ كَفَروا بَعضُهُم أَولِياءُ بَعضٍ إِلّا تَفعَلوهُ تَكُن فِتنَةٌ فِى الأَرضِ وَفَسادٌ كَبيرٌ (آيت : 73) |
۽ جن ماڻهن ڪفر ڪيو (اهي) هڪ ٻئي جا مددگار آهن، جيڪڏهن توهان (مذڪوره احڪامات تي) عمل نه ڪندا ته مُلڪ ۾ فتنو ۽ وڏو فساد برپا ٿيندو |
وَالَّذينَ ءامَنوا وَهاجَروا وَجٰهَدوا فى سَبيلِ اللَّهِ وَالَّذينَ ءاوَوا وَنَصَروا أُولٰئِكَ هُمُ المُؤمِنونَ حَقًّا لَهُم مَغفِرَةٌ وَرِزقٌ كَريمٌ (آيت : 74) |
۽ جن ماڻهن ايمان آندو ۽ هجرت ڪئي ۽ الله جي راه ۾ جهاد ڪيو، جن ماڻهن پناه ڏني (مهاجر مسلمانن کي) ۽ سندن مدد ڪئي اِهي ئي سچا مؤمن آهن، انهن (مدد ڪندڙن) لاءِ بخشش ۽ بهشت آهي |
وَالَّذينَ ءامَنوا مِن بَعدُ وَهاجَروا وَجٰهَدوا مَعَكُم فَأُولٰئِكَ مِنكُم وَأُولُوا الأَرحامِ بَعضُهُم أَولىٰ بِبَعضٍ فى كِتٰبِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (آيت : 75) |
۽ جن ماڻهن انهن کان پوءِ ايمان آندو ۽ هجرت ڪئي ۽ توهان سان گڏ جهاد ڪئي پوءِ اهي به توهان مان آهن، ۽ رشتيدار (ورثي ۾) هڪ ٻئي جا وڌيڪ حقدار آهن الله جي حڪم موجب، بيشڪ الله هر شيءِ کي ڄاڻندڙ آهي |