| سَبَّحَ لِلَّهِ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ وَهُوَ العَزيزُ الحَكيمُ (آيت : 1) |
|
الله تعالى جي پاڪائي بيان ڪن ٿيون اُهي شيون جيڪي آسمانن ۽ زمينن ۾ آهن، ۽ اهو غالب حڪمت وارو آهي |
| هُوَ الَّذى أَخرَجَ الَّذينَ كَفَروا مِن أَهلِ الكِتٰبِ مِن دِيٰرِهِم لِأَوَّلِ الحَشرِ ما ظَنَنتُم أَن يَخرُجوا وَظَنّوا أَنَّهُم مانِعَتُهُم حُصونُهُم مِنَ اللَّهِ فَأَتىٰهُمُ اللَّهُ مِن حَيثُ لَم يَحتَسِبوا وَقَذَفَ فى قُلوبِهِمُ الرُّعبَ يُخرِبونَ بُيوتَهُم بِأَيديهِم وَأَيدِى المُؤمِنينَ فَاعتَبِروا يٰأُولِى الأَبصٰرِ (آيت : 2) |
|
اهو ئي آهي جنهن انهن ڪافرن (بني نضير قبيلي جي) يهودين کي سندن گھرن مان پهريون ڀيرو گڏ ڪري ڪڍيو، توهان کي ته انهن جي نڪرڻ جو گمان ئي نه هو ۽ خود انهن جو گمان هو ته بيشڪ اهي سندن قلعا کين الله جي عذاب کان بچائي سگھندا پوءِ انهن تي عذابِ الاهي اُتان اچي پهتو جتان کين خيال ئي نه هو، ۽ الله تعالى انهن جي دلين ۾ رُعب وڌو جو اهي پنهنجا گهر پنهنجي هٿن ۽ مسلمانن جي هٿن سان خراب ڪرڻ لڳا، پوءِ اي عقلمندو توهان (ان مان) عبرت وٺو |
| وَلَولا أَن كَتَبَ اللَّهُ عَلَيهِمُ الجَلاءَ لَعَذَّبَهُم فِى الدُّنيا وَلَهُم فِى الءاخِرَةِ عَذابُ النّارِ (آيت : 3) |
|
۽ جيڪڏهن الله تعالى (سندن تقدير ۾) سندن جلاوطني نه لکي ها ته يقيناً انهن کي دنيا ۾ عذاب ڪري ها، ۽ انهن لاءِ آخرت ۾ باه جو عذاب آهي |
| ذٰلِكَ بِأَنَّهُم شاقُّوا اللَّهَ وَرَسولَهُ وَمَن يُشاقِّ اللَّهَ فَإِنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ (آيت : 4) |
|
اهو انهيءَ سببان جو بيشڪ انهن الله تعالى ۽ ان جي رسولن جي مخالفت ڪئي ۽ جنهن ماڻهو الله تعالى جي مخالفت ڪئي پوءِ بيشڪ الله تعالى سخت سزا ڏيندڙ آهي |
| ما قَطَعتُم مِن لينَةٍ أَو تَرَكتُموها قائِمَةً عَلىٰ أُصولِها فَبِإِذنِ اللَّهِ وَلِيُخزِىَ الفٰسِقينَ (آيت : 5) |
|
جيڪي کجور جا وڻ توهان (انهن جا) وڍيا يا توهان انهن کي پنهنجي پاڙن تي بيهڻ ڏنو پوءِ اهو الله جي حڪم سان هو ۽ ان لاءِ ته فاسقن کي خوار ڪيو وڃي |
| وَما أَفاءَ اللَّهُ عَلىٰ رَسولِهِ مِنهُم فَما أَوجَفتُم عَلَيهِ مِن خَيلٍ وَلا رِكابٍ وَلٰكِنَّ اللَّهَ يُسَلِّطُ رُسُلَهُ عَلىٰ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 6) |
|
۽ جيڪو مالِ غنيمت انهن مان الله تعالى پنهنجي حبيب ڪريم کي عطا ڪيو، پوءِ توهان نه ان تي گھوڙا ڊوڙايا ۽ نه اُٺ هلايا پر الله تعالى پنهنجي رسولن کي جنهن تي چاهي غالب ڪري ٿو، ۽ الله تعالى هر شيءِ تي قادر آهي |
| ما أَفاءَ اللَّهُ عَلىٰ رَسولِهِ مِن أَهلِ القُرىٰ فَلِلَّهِ وَلِلرَّسولِ وَلِذِى القُربىٰ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينِ وَابنِ السَّبيلِ كَى لا يَكونَ دولَةً بَينَ الأَغنِياءِ مِنكُم وَما ءاتىٰكُمُ الرَّسولُ فَخُذوهُ وَما نَهىٰكُم عَنهُ فَانتَهوا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ (آيت : 7) |
|
انهن ڳوٺن مان جيڪو مالِ غنيمت الله تعالى پنهنجي حبيب ڪريم کي عطا ڪيو پوءِ اهو الله تعالى ۽ ان جي رسول جو آهي ۽ رسولِ عربيءَ جي رشتيدار ۽ يتيمن ۽ مسڪينن ۽ مسافرن لاءِ آهي، ان لاءِ ته اها توهان مان شاهوڪارن جي ملڪيت نه بنجي وڃي، جيڪو ڪجھه توهان کي رسولِ عربي عنايت ڪري پوءِ اهو توهان وٺو ۽ جنهن کان توهان کي منع فرمائي پوءِ ان کان روڪجو، ۽ توهان الله کان ڊڄو، بيشڪ الله تعالى سخت سزا ڏيندڙ آهي |
| لِلفُقَراءِ المُهٰجِرينَ الَّذينَ أُخرِجوا مِن دِيٰرِهِم وَأَموٰلِهِم يَبتَغونَ فَضلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضوٰنًا وَيَنصُرونَ اللَّهَ وَرَسولَهُ أُولٰئِكَ هُمُ الصّٰدِقونَ (آيت : 8) |
|
۽ انهن ضرورت مند مهاجرن جو حق آهي جيڪي پنهنجي گھرن ۽ پنهنجي ملڪيتن مان ٻاهر ڪڍيا ويا، اُهي الله تعالى جو فضل ۽ رضامندو طلب ڪن ٿا ۽ الله تعالى ۽ ان جي رسول جي مدد ڪن ٿا، اُهي ئي سچا آهن |
| وَالَّذينَ تَبَوَّءُو الدّارَ وَالإيمٰنَ مِن قَبلِهِم يُحِبّونَ مَن هاجَرَ إِلَيهِم وَلا يَجِدونَ فى صُدورِهِم حاجَةً مِمّا أوتوا وَيُؤثِرونَ عَلىٰ أَنفُسِهِم وَلَو كانَ بِهِم خَصاصَةٌ وَمَن يوقَ شُحَّ نَفسِهِ فَأُولٰئِكَ هُمُ المُفلِحونَ (آيت : 9) |
|
۽ انهن ماڻهن جو به حق آهي جن مدينه منوره ۽ ايمان ۾ انهن کان اڳي پنهنجو گھر تيار ڪيو، اهي انهن اصحابن سان محبت رکن ٿا، جن انهن ڏانهن هجرت ڪئي، ۽ جيڪو ڪجھه انهن کي ملي ٿو ان تي ڪو رَشڪ نٿا ڪن ۽ اهي انهن کي پنهنجي وجودن تي برتري ڏين ٿا، جيتوڻيڪ اهي پاڻ سخت ضرورتمند آهن ۽ جيڪو ماڻهو پنهنجي نفسن جي لالچ کان بچو، پوءِ اهي ئي ڪامياب آهن |
| وَالَّذينَ جاءو مِن بَعدِهِم يَقولونَ رَبَّنَا اغفِر لَنا وَلِإِخوٰنِنَا الَّذينَ سَبَقونا بِالإيمٰنِ وَلا تَجعَل فى قُلوبِنا غِلًّا لِلَّذينَ ءامَنوا رَبَّنا إِنَّكَ رَءوفٌ رَحيمٌ (آيت : 10) |
|
۽ جيڪي ماڻهو انهن کان پوءِ آيا انهن جو به حق آهي. اهي چون ٿا اي اسان جا رب تون اسان کي بخش ڪر ۽ (تون اسان جي انهن) ڀائرن کي بخش ڪر جن اسان کان ايمان آڻڻ ۾ سبقت ڪئي (اڳرائي ڪئي) ، ۽ اسان جي دلين ۾ انهن ماڻهن لاءِ ڪينو پيدا نه ڪر، جن ايمان آندو، اي اسان جا رب بيشڪ تون شفقت ڪندڙ ٻاجھارو آهين |
| أَلَم تَرَ إِلَى الَّذينَ نافَقوا يَقولونَ لِإِخوٰنِهِمُ الَّذينَ كَفَروا مِن أَهلِ الكِتٰبِ لَئِن أُخرِجتُم لَنَخرُجَنَّ مَعَكُم وَلا نُطيعُ فيكُم أَحَدًا أَبَدًا وَإِن قوتِلتُم لَنَنصُرَنَّكُم وَاللَّهُ يَشهَدُ إِنَّهُم لَكٰذِبونَ (آيت : 11) |
|
(اي مخاطب) ڇا تو انهن ماڻهن کي نه ڏٺو جن منافقي ڪئي اهي پنهنجي انهن ڀائرن کي چئي رهيا هئا جن ڪفر ڪيو، اهلِ ڪتاب وارن مان ته قسم سان جيڪڏهن توهان کي (مدينه منوره مان) ڪڍيو ويو ته اسين ضرور توهان سان گڏ نڪرنداسين ۽ اسين ڪڏهن (توهان جي معاملي ۾) ڪنهنجو چوڻ نه ڪنداسين، ۽ جيڪڏهن توهان سان لڙائي ٿي ته يقيناً اسين توهان جي مدد ڪنداسين ۽ الله تعالى شاهدي ڏي ٿو ته بيشڪ اهي يقيناً ڪوڙا آهن |
| لَئِن أُخرِجوا لا يَخرُجونَ مَعَهُم وَلَئِن قوتِلوا لا يَنصُرونَهُم وَلَئِن نَصَروهُم لَيُوَلُّنَّ الأَدبٰرَ ثُمَّ لا يُنصَرونَ (آيت : 12) |
|
قسم سان جيڪڏهن اهي ڪڍيا ويا ته (اهي منافق) انهن سان گڏ ڪونه نڪرندا ۽ جيڪڏهن انهن (يهودين) سان لڙائي ٿي ته اهي سندن مدد ڪونه ڪندا، ۽ قسم سان جيڪڏهن اهي انهن جي مدد ڪن ته يقيناً اهي پُٺ ورائي ڀڄندا، ان کان پوءِ انهن جي مدد نه ڪئي ويندي |
| لَأَنتُم أَشَدُّ رَهبَةً فى صُدورِهِم مِنَ اللَّهِ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم قَومٌ لا يَفقَهونَ (آيت : 13) |
|
(اي مسلمانو) بيشڪ انهن (منافقن) جي سينن ۾ توهان جو خوف الله کان وڌيڪ آهي، اهو انهيءَ سببان جو بيشڪ اهي اها قوم آهي جيڪا نٿي سمجھي |
| لا يُقٰتِلونَكُم جَميعًا إِلّا فى قُرًى مُحَصَّنَةٍ أَو مِن وَراءِ جُدُرٍ بَأسُهُم بَينَهُم شَديدٌ تَحسَبُهُم جَميعًا وَقُلوبُهُم شَتّىٰ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم قَومٌ لا يَعقِلونَ (آيت : 14) |
|
(اهي منافق) گڏجي به توهان (مسلمانن) سان نه وڙهندا، مگر محفوظ ڳوٺن ۾ يا ديوارن جي آڙ ۾ اهي پاڻ ۾ سخت ويڙه ڪن ٿا. (اي مخاطب) تون انهن کي متفق ڀانئين ٿو حالانڪ انهن جون دليون جدا جدا آهن. اهو انهي سببان جو اهي اُها قوم آهن جيڪي عقل نٿا رکن |
| كَمَثَلِ الَّذينَ مِن قَبلِهِم قَريبًا ذاقوا وَبالَ أَمرِهِم وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 15) |
|
انهن جو مثال انهن ماڻهن جهڙو آهي جيڪي ٿورو وقت اڳ ۾ گذريا جو انهن (دنيا ۾) پنهنجي ڪيل عملن جي سزا چکي، ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي |
| كَمَثَلِ الشَّيطٰنِ إِذ قالَ لِلإِنسٰنِ اكفُر فَلَمّا كَفَرَ قالَ إِنّى بَريءٌ مِنكَ إِنّى أَخافُ اللَّهَ رَبَّ العٰلَمينَ (آيت : 16) |
|
انهن جو مثال شيطان جهڙو آهي، جنهن وقت ان انسان کي چيو ته تون ڪفر ڪر، پوءِ جڏهن ان ڪفر ڪيو شيطان چيو بيشڪ آئون تو کان بَري آهيان، بيشڪ آئون الله کان خوف ڪريان ٿو جيڪو رب آهي جهانن جو |
| فَكانَ عٰقِبَتَهُما أَنَّهُما فِى النّارِ خٰلِدَينِ فيها وَذٰلِكَ جَزٰؤُا۟ الظّٰلِمينَ (آيت : 17) |
|
پوءِ انهن ٻنهي جي پڇاڙي (هي آهي ته) بيشڪ اهي ٻئي هميشه باه ۾ آهن، ۽ اها ظالمن جي جزا آهي |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَلتَنظُر نَفسٌ ما قَدَّمَت لِغَدٍ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبيرٌ بِما تَعمَلونَ (آيت : 18) |
|
اي مؤمنو ! توهان الله تعالى کان ڊڄو ۽ توهان مان (هر هڪ) انسان کي ڏسڻ گھرجي ته سُڀاڻي لاءِ ان ڪهڙو عمل موڪليو آهي، ۽ توهان الله تعالى کان ڊڄو، بيشڪ الله تعالى توهان جي عملن کان خبردار آهي |
| وَلا تَكونوا كَالَّذينَ نَسُوا اللَّهَ فَأَنسىٰهُم أَنفُسَهُم أُولٰئِكَ هُمُ الفٰسِقونَ (آيت : 19) |
|
۽ توهان اهڙن ماڻهن جهڙا نه ٿيو جن الله تعالى کي وساريو پوءِ الله تعالى انهن جي وجودن کي وساري ڇڏيو، اهي ئي فاسق (نافرمان) آهن |
| لا يَستَوى أَصحٰبُ النّارِ وَأَصحٰبُ الجَنَّةِ أَصحٰبُ الجَنَّةِ هُمُ الفائِزونَ (آيت : 20) |
|
نٿا برابر ٿين جهنمي ۽ جنتي، جنتي ئي ڪامياب آهن |
| لَو أَنزَلنا هٰذَا القُرءانَ عَلىٰ جَبَلٍ لَرَأَيتَهُ خٰشِعًا مُتَصَدِّعًا مِن خَشيَةِ اللَّهِ وَتِلكَ الأَمثٰلُ نَضرِبُها لِلنّاسِ لَعَلَّهُم يَتَفَكَّرونَ (آيت : 21) |
|
جيڪڏهن (بالفرض) اسين هيءُ قرآن ڪريم ڪنهن جبل تي نازل ڪريون ته اي مخاطب تون ضرور ان کي الله جي خوف کان جُھڪندڙ ۽ ٽُڪرا ٽُڪرا ٿيندڙ ڪَري ڏسين ها، ۽ اهي مثال اسين ماڻهن لاءِ بيان ڪريون ٿا ته من اهي غور ۽ فڪر ڪن |
| هُوَ اللَّهُ الَّذى لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ عٰلِمُ الغَيبِ وَالشَّهٰدَةِ هُوَ الرَّحمٰنُ الرَّحيمُ (آيت : 22) |
|
اهو ئي الله تعالى آهي جو ان کانسواءِ ڪوبه عبادت جي لائق ناهي، (اهو) غيب ۽ حاضر کي ڄاڻندڙ آهي، اهو نهايت مهربان ٻاجھارو آهي |
| هُوَ اللَّهُ الَّذى لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ المَلِكُ القُدّوسُ السَّلٰمُ المُؤمِنُ المُهَيمِنُ العَزيزُ الجَبّارُ المُتَكَبِّرُ سُبحٰنَ اللَّهِ عَمّا يُشرِكونَ (آيت : 23) |
|
اهو ئي الله تعالى آهي جو ان کانسواءِ ڪوبه عبادت جي لائق ناهي (اهو) بادشاهه، بيحد پاڪ، سلامتي ڏيندڙ، امن ڏيندڙ، حفاظت ڪندڙ، غالب وڏي عظمت وارو مُتڪبر آهي، انهن جي شرڪ کان الله تعالى پاڪ آهي |
| هُوَ اللَّهُ الخٰلِقُ البارِئُ المُصَوِّرُ لَهُ الأَسماءُ الحُسنىٰ يُسَبِّحُ لَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَهُوَ العَزيزُ الحَكيمُ (آيت : 24) |
|
اهو ئي الله تعالى آهي (جيڪو) پيدا ڪندڙ، بنائيندڙ، صورت ڏيندڙ آهي، ان جا تمام سهڻا نالا آهن، جيڪا (مخلوق) آسمانن ۽ زمينن ۾ آهي اها ان جي پاڪائي بيان ڪري ٿي، ۽ اهو غالب حڪمت وارو آهي |