| إِنّا فَتَحنا لَكَ فَتحًا مُبينًا (آيت : 1) |
|
اي نبي! بيشڪ اسان توکي پڌري فتح ڏني |
| لِيَغفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِكَ وَما تَأَخَّرَ وَيُتِمَّ نِعمَتَهُ عَلَيكَ وَيَهدِيَكَ صِرٰطًا مُستَقيمًا (آيت : 2) |
|
الله تنهنجيون اڳيون پويون سڀئي ڪميون معاف ڪري ڇڏيون ۽ توتي پنهنجي نعمت پوري ڪئي ۽ توکي سنئين واٽ وٺائي |
| وَيَنصُرَكَ اللَّهُ نَصرًا عَزيزًا (آيت : 3) |
|
۽ الله توکي زبردست سوڀ ڏئي |
| هُوَ الَّذى أَنزَلَ السَّكينَةَ فى قُلوبِ المُؤمِنينَ لِيَزدادوا إيمٰنًا مَعَ إيمٰنِهِم وَلِلَّهِ جُنودُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَكانَ اللَّهُ عَليمًا حَكيمًا (آيت : 4) |
|
اهوئي ته آهي، جنهن مؤمنن جي دلين تي آٿت نازل ڪئي تانته پنهنجن ايمانن سان گڏ اهي اڃان هڪ ٻيو ايمان وڌائين. آسمانن ۽ زمين جا سمورا لشڪر الله جي هٿ وس آهن ۽ الله ڄاڻندڙ ۽ داناءُ آهي |
| لِيُدخِلَ المُؤمِنينَ وَالمُؤمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ خٰلِدينَ فيها وَيُكَفِّرَ عَنهُم سَيِّـٔاتِهِم وَكانَ ذٰلِكَ عِندَ اللَّهِ فَوزًا عَظيمًا (آيت : 5) |
|
(هن ائين ان لاءِ ڪيو آهي) ته جيئن مؤمنن ۽ مؤمنياڻين کي سدائين رهڻ لاءِ اهڙين جنتن ۾ داخل ڪري، جن جي هيٺان نهرون پيون وهنديون ۽ سندن مدايون کانئن ميٽي ڇڏي ۽ الله وٽ اها تمام وڏي ڪاميابي آهي |
| وَيُعَذِّبَ المُنٰفِقينَ وَالمُنٰفِقٰتِ وَالمُشرِكينَ وَالمُشرِكٰتِ الظّانّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوءِ عَلَيهِم دائِرَةُ السَّوءِ وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيهِم وَلَعَنَهُم وَأَعَدَّ لَهُم جَهَنَّمَ وَساءَت مَصيرًا (آيت : 6) |
|
۽ انهن منافق مردن ۽ منافق عورتن ۽ مشرڪ مردن ۽ مشرڪ عورتن کي سزا ڏئي، جن جا الله جي باري ۾ نهايت خراب گمان آهن. بڇڙائيءَ ۾ هو پاڻ اچي ويا آهن ۽ مٿن الله جو ڏمر ٿيو آهي، مٿن لعنت وڌي اٿائين ۽ انهن لاءِ جهنم تيار ڪيو اٿائين، جيڪو ڏاڍو بڇڙو ٺڪاڻو آهي |
| وَلِلَّهِ جُنودُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَكانَ اللَّهُ عَزيزًا حَكيمًا (آيت : 7) |
|
آسمانن ۽ زمين جا لشڪر الله جي ئي هٿ وس آهن ۽ هو زبردست حڪمت وارو آهي |
| إِنّا أَرسَلنٰكَ شٰهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذيرًا (آيت : 8) |
|
اي نبي! اسان توکي شاهدي ڏيندڙ، خوشخبري ڏيندڙ ۽ خبردار ڪندڙ بڻائي موڪليو آهي |
| لِتُؤمِنوا بِاللَّهِ وَرَسولِهِ وَتُعَزِّروهُ وَتُوَقِّروهُ وَتُسَبِّحوهُ بُكرَةً وَأَصيلًا (آيت : 9) |
|
تانته توهان (اي انسانؤ) الله ۽ سندس رسول تي ايمان آڻيو ۽ سندس (يعني رسول جو) ساٿ ڏيو ۽ سندس ادب ۽ تعظيم ڪريو ۽ صبح ۽ شام الله جي پاڪائي بيان ڪندا رهو |
| إِنَّ الَّذينَ يُبايِعونَكَ إِنَّما يُبايِعونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوقَ أَيديهِم فَمَن نَكَثَ فَإِنَّما يَنكُثُ عَلىٰ نَفسِهِ وَمَن أَوفىٰ بِما عٰهَدَ عَلَيهُ اللَّهَ فَسَيُؤتيهِ أَجرًا عَظيمًا (آيت : 10) |
|
يقينًا اي نبي! جن ماڻهن توسان پئي بيعت ڪئي، انهن اصل ۾ الله سان پئي بيعت ڪئي، الله جو هٿ سندن هٿن جي مٿان هو. هاڻي جيڪو انهيءَ عهد کي ٽوڙيندو ته ان جي ٽوڙڻ جي شامت سندس مٿان پوندي ۽ جيڪو انهيءَ عهد کي پاڙيندو جيڪو هن الله سان ڪيو آهي ته جلد ئي الله کيس تمام وڏو اجر عطا ڪندو |
| سَيَقولُ لَكَ المُخَلَّفونَ مِنَ الأَعرابِ شَغَلَتنا أَموٰلُنا وَأَهلونا فَاستَغفِر لَنا يَقولونَ بِأَلسِنَتِهِم ما لَيسَ فى قُلوبِهِم قُل فَمَن يَملِكُ لَكُم مِنَ اللَّهِ شَيـًٔا إِن أَرادَ بِكُم ضَرًّا أَو أَرادَ بِكُم نَفعًا بَل كانَ اللَّهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرًا (آيت : 11) |
|
اي نبي! ٻهراڙيءَ وارن (بدوين) مان جيڪي ماڻهو پوئتي ڇڏي ڏنا ويا هئا، سي هاڻي ضرور توکي اچي چوندا ته "اسان کي پنهنجن مالن ۽ ٻارن ٻچن جي فڪر رُڌل رکيو هو، تون اسان لاءِ معافيءَ جي دعا گهر". اهي جيڪي پنهنجي زبانن سان چون ٿا سو سندن دلين ۾ ناهي.چوين ته "چڱو جي ائين آهي ته پوءِ توهان جي معاملي ۾ ڪنهن کي طاقت آهي ته الله جي فيصلي کي روڪي سگهي، جيڪڏهن هو توهان کي ڪو نقصان پهچائڻ گهري يا وري ڪو فائدو ڏيڻ چاهي؟ توهان جي عملن کان ته الله ئي واقف آهي، (پر اصل ڳالهه اها ناهي جيڪا توهان چئو ٿا) |
| بَل ظَنَنتُم أَن لَن يَنقَلِبَ الرَّسولُ وَالمُؤمِنونَ إِلىٰ أَهليهِم أَبَدًا وَزُيِّنَ ذٰلِكَ فى قُلوبِكُم وَظَنَنتُم ظَنَّ السَّوءِ وَكُنتُم قَومًا بورًا (آيت : 12) |
|
بلڪه توهان ائين سمجهيو هو ته رسول ۽ مؤمن ته پنهنجن گهرن ڏانهن ڪڏهن به موٽي نه سگهندا ۽ اهو خيال توهان جي دلين کي ڏاڍو سٺو لڳو، توڻي جو توهان گمان ته ڏاڍو بڇڙو ڪيو هو ۽ توهان اندر جا ڏاڍا کوٽا ماڻهو آهيو" |
| وَمَن لَم يُؤمِن بِاللَّهِ وَرَسولِهِ فَإِنّا أَعتَدنا لِلكٰفِرينَ سَعيرًا (آيت : 13) |
|
جن الله ۽ سندس رسول تي ايمان نه آندو آهي، اهڙن ڪافرن لاءِ اسان ڀڙڪندڙ باهه تيار ڪئي آهي |
| وَلِلَّهِ مُلكُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ يَغفِرُ لِمَن يَشاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشاءُ وَكانَ اللَّهُ غَفورًا رَحيمًا (آيت : 14) |
|
آسمانن ۽ زمين جي بادشاهيءَ جو مالڪ الله ئي آهي، جنهن کي وڻيس معاف ڪري ۽ جنهن کي وڻيس سزا ڏئي ۽ هو بخشڻهار ۽ ٻاجهارو آهي |
| سَيَقولُ المُخَلَّفونَ إِذَا انطَلَقتُم إِلىٰ مَغانِمَ لِتَأخُذوها ذَرونا نَتَّبِعكُم يُريدونَ أَن يُبَدِّلوا كَلٰمَ اللَّهِ قُل لَن تَتَّبِعونا كَذٰلِكُم قالَ اللَّهُ مِن قَبلُ فَسَيَقولونَ بَل تَحسُدونَنا بَل كانوا لا يَفقَهونَ إِلّا قَليلًا (آيت : 15) |
|
(اي نبي) جڏهن توهان غنيمت جو مال حاصل ڪرڻ لاءِ وڃڻ لڳندؤ ته اهي پوئتي ڇڏي ڏنل ضرور توهان کي چوندا ته اسان کي به ساڻ هلڻ ڏيو. اهي چاهن ٿا ته الله جو فرمان بدلائي ڇڏين. چئي ڇڏين ته "توهان ڪنهن به طرح اسان سان گڏ نٿا هلي سگهو، الله اڳواٽ ئي ائين فرمائي چڪو آهي". اهي چوندا ته "نه بلڪه توهان اسان سان حسد ڪريو ٿا" (حالانڪه ڳالهه حسد جي نه آهي) بلڪه اهي ماڻهو صحيح ڳالهه گهٽ سمجهندا آهن |
| قُل لِلمُخَلَّفينَ مِنَ الأَعرابِ سَتُدعَونَ إِلىٰ قَومٍ أُولى بَأسٍ شَديدٍ تُقٰتِلونَهُم أَو يُسلِمونَ فَإِن تُطيعوا يُؤتِكُمُ اللَّهُ أَجرًا حَسَنًا وَإِن تَتَوَلَّوا كَما تَوَلَّيتُم مِن قَبلُ يُعَذِّبكُم عَذابًا أَليمًا (آيت : 16) |
|
انهن پوئتي ڇڏي ڏنل ٻهراڙيءَ وارن (بدوي عربن) کي چئي ڇڏ ته "سگهوئي توهان کي اهڙن ماڻهن سان وڙهڻ لاءِ سڏيو ويندو، جيڪي ڏاڍا طاقتور آهن، توهان کي انهن سان وڙهڻو پوندو يا وري اهي مطيع ٿي ويندا، پوءِ جي توهان تنهن وقت جهاد جي حڪم تي عمل ڪيو ته الله توهان کي ڀلو اجر ڏيندو، پر جي وري به توهان منهن موڙي ويئو، جيئن اڳي موڙي ويا هيؤ ته پوءِ الله توهان کي دردناڪ سزا ڏيندو |
| لَيسَ عَلَى الأَعمىٰ حَرَجٌ وَلا عَلَى الأَعرَجِ حَرَجٌ وَلا عَلَى المَريضِ حَرَجٌ وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسولَهُ يُدخِلهُ جَنّٰتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ وَمَن يَتَوَلَّ يُعَذِّبهُ عَذابًا أَليمًا (آيت : 17) |
|
ها، باقي جيڪڏهن انڌو ۽ منڊو ۽ بيمار جهاد ڪرڻ لاءِ نه اچن ته (انهن تي) ڪا ميار ناهي. جيڪو الله ۽ سندس رسول جي فرمانبرداري ڪندو، الله ان کي اهڙين جنتن ۾ داخل ڪندو، جن جي هيٺان نهرون وهنديون ۽ جيڪو پٺي ڏيندو تنهن کي هو دردناڪ عذاب ڏيندو |
| لَقَد رَضِىَ اللَّهُ عَنِ المُؤمِنينَ إِذ يُبايِعونَكَ تَحتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ ما فى قُلوبِهِم فَأَنزَلَ السَّكينَةَ عَلَيهِم وَأَثٰبَهُم فَتحًا قَريبًا (آيت : 18) |
|
(اي نبي) الله مؤمنن کان راضي ٿي ويو، جڏهن هو وڻ هيٺان توسان بيعت ڪري رهيا هئا. سندن دلين جو حال کيس معلوم هو، پوءِ هن مٿن آٿت لاٿو ۽ کين انعام ۾ ويجهڙي فتح عطا ڪيائين |
| وَمَغانِمَ كَثيرَةً يَأخُذونَها وَكانَ اللَّهُ عَزيزًا حَكيمًا (آيت : 19) |
|
۽ جهجهو غنيمت جو مال کين ڏئي ڇڏيائين، جنهن کي هو (ستت ئي) حاصل ڪندا، الله زبردست داناءُ آهي |
| وَعَدَكُمُ اللَّهُ مَغانِمَ كَثيرَةً تَأخُذونَها فَعَجَّلَ لَكُم هٰذِهِ وَكَفَّ أَيدِىَ النّاسِ عَنكُم وَلِتَكونَ ءايَةً لِلمُؤمِنينَ وَيَهدِيَكُم صِرٰطًا مُستَقيمًا (آيت : 20) |
|
الله توهان سان جهجهي غنيمت جي مال جو وعدو ٿو ڪري جيڪو توهان حاصل ڪندؤ، في الحال ته هن اها فتح توهان کي ڏني ۽ ماڻهن جا هٿ توهان جي خلاف اٿڻ کان جهلي ورتائين، تانته اها ڳالهه مؤمنن لاءِ هڪڙي نشاني بڻجي پوي ۽ الله توهانکي سڌو رستو ڏيکاري |
| وَأُخرىٰ لَم تَقدِروا عَلَيها قَد أَحاطَ اللَّهُ بِها وَكانَ اللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرًا (آيت : 21) |
|
ان کانسواءِ هو ٻين غنيمتن جو به توهان سان وعدو ٿو ڪري، جن جي اڃان توهان کي سگهه ناهي، (باقي) الله سو انهن کي گهيري ۾ آڻي ڇڏيو آهي، الله هر شيءِ تي قادر آهي |
| وَلَو قٰتَلَكُمُ الَّذينَ كَفَروا لَوَلَّوُا الأَدبٰرَ ثُمَّ لا يَجِدونَ وَلِيًّا وَلا نَصيرًا (آيت : 22) |
|
اهي ڪافر جيڪڏهن ان وقت توهان سان جنگ ڪن ها ته پڪ سان پٺي ڏئي ڀڄن ها ۽ پوءِ ڪو ڀرجهلو ۽ مددگار ئي نه ملين ها |
| سُنَّةَ اللَّهِ الَّتى قَد خَلَت مِن قَبلُ وَلَن تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبديلًا (آيت : 23) |
|
اهو الله جو جاري ٿيل قاعدو (دستور) آهي، جيڪو اڳي کان وٺي هلندو اچي ٿو ۽ تون الله جي قاعدي ۾ ڪابه ڦيرڦار نه ڏسندين |
| وَهُوَ الَّذى كَفَّ أَيدِيَهُم عَنكُم وَأَيدِيَكُم عَنهُم بِبَطنِ مَكَّةَ مِن بَعدِ أَن أَظفَرَكُم عَلَيهِم وَكانَ اللَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرًا (آيت : 24) |
|
اهوئي آهي جنهن مڪي جي واديءَ ۾ انهن جا هٿ توهان کان ۽ توهان جا هٿ انهن کان روڪي ورتا، توڻي جو هو توهان کي مٿن سوڀارو ڪري چڪو هو ۽ جيڪي ڪجهه توهان پئي ڪيو الله ان کي پئي ڏٺو |
| هُمُ الَّذينَ كَفَروا وَصَدّوكُم عَنِ المَسجِدِ الحَرامِ وَالهَدىَ مَعكوفًا أَن يَبلُغَ مَحِلَّهُ وَلَولا رِجالٌ مُؤمِنونَ وَنِساءٌ مُؤمِنٰتٌ لَم تَعلَموهُم أَن تَطَـٔوهُم فَتُصيبَكُم مِنهُم مَعَرَّةٌ بِغَيرِ عِلمٍ لِيُدخِلَ اللَّهُ فى رَحمَتِهِ مَن يَشاءُ لَو تَزَيَّلوا لَعَذَّبنَا الَّذينَ كَفَروا مِنهُم عَذابًا أَليمًا (آيت : 25) |
|
اهي ئي ته آهن، جن ڪفر ڪيو ۽ توهان کي مسجدِ حرام کان روڪيو ۽ نذراني وارن اٺن کي قربانيءَ واري هنڌ پهچڻ نه ڏنو، جيڪڏهن (مڪي ۾) اهڙا مؤمن مرد ۽ عورتون نه هجن ها، جن کي توهان نٿا ڄاڻو ۽ اهو خطرو نه هجي ها ته اڻڄاڻائيءَ ۾ توهان انهن کي به لتاڙي ڇڏيندؤ ۽ پوءِ ان جي ڪري توهان ڪنهن ڏچي ۾ پئجي ويندؤ (ته جنگ کي نه ٽارجي ها، اها انڪري ٽاري وئي) تانته الله پنهنجيءَ رحمت ۾ جنهن کي وڻيس داخل ڪري ڇڏي. اهي مؤمن الڳ ٿيل هجن ها ته (مڪي وارن مان) جيڪي ڪافر هئا تن کي اسان ضرور سخت سزا ڏيون ها |
| إِذ جَعَلَ الَّذينَ كَفَروا فى قُلوبِهِمُ الحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الجٰهِلِيَّةِ فَأَنزَلَ اللَّهُ سَكينَتَهُ عَلىٰ رَسولِهِ وَعَلَى المُؤمِنينَ وَأَلزَمَهُم كَلِمَةَ التَّقوىٰ وَكانوا أَحَقَّ بِها وَأَهلَها وَكانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمًا (آيت : 26) |
|
(اهوئي سبب آهي جو) جڏهن انهن ڪافرن پنهنجن دلين ۾ جاهليت (تي ٻڌل پنهنجي ڳالهه ضرور اڳي ڪرڻ) وارو ضد ويهاريو ته الله پنهنجي رسول ۽ مؤمنن تي آٿت نازل فرمائي ۽ مؤمنن تي تقويٰ واري ڳالهه لازم ڪئي، جو اهي ئي انهيءَ جا وڌيڪ حقدار ۽ ان جي لائق هئا، الله کي هر شيءِ جي ڄاڻ آهي |
| لَقَد صَدَقَ اللَّهُ رَسولَهُ الرُّءيا بِالحَقِّ لَتَدخُلُنَّ المَسجِدَ الحَرامَ إِن شاءَ اللَّهُ ءامِنينَ مُحَلِّقينَ رُءوسَكُم وَمُقَصِّرينَ لا تَخافونَ فَعَلِمَ ما لَم تَعلَموا فَجَعَلَ مِن دونِ ذٰلِكَ فَتحًا قَريبًا (آيت : 27) |
|
حقيقت ۾ الله پنهنجي رسول کي سچو خواب ڏيکاريو هو، جيڪو بلڪل حقيقت مطابق هو، انشاءَالله توهان ضرور مسجد حرام ۾ پوريءَ طرح امن امان سان داخل ٿيندؤ، پنهنجا مٿا ڪوڙائي توڙي وار ڪــَـترائي ۽ توهان کي ڪوبه ڊپ ڊاءُ نه هوندو. هن ته پئي ڄاتو جنهن کي توهان نٿي ڄاتو، تنهنڪري اهو خواب پورو ٿيڻ کان اڳ هن اها ويجهي فتح توهان کي عطا فرمائي |
| هُوَ الَّذى أَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدىٰ وَدينِ الحَقِّ لِيُظهِرَهُ عَلَى الدّينِ كُلِّهِ وَكَفىٰ بِاللَّهِ شَهيدًا (آيت : 28) |
|
اهو الله ئي آهي، جنهن پنهنجي رسول کي هدايت ۽ سچي دين سان گڏ موڪليو تانته ان کي هرهڪ دين تي غالب ڪري ڇڏي ۽ ان باري ۾ الله جي شاهدي ڪافي آهي |
| مُحَمَّدٌ رَسولُ اللَّهِ وَالَّذينَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ رُحَماءُ بَينَهُم تَرىٰهُم رُكَّعًا سُجَّدًا يَبتَغونَ فَضلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضوٰنًا سيماهُم فى وُجوهِهِم مِن أَثَرِ السُّجودِ ذٰلِكَ مَثَلُهُم فِى التَّورىٰةِ وَمَثَلُهُم فِى الإِنجيلِ كَزَرعٍ أَخرَجَ شَطـَٔهُ فَـٔازَرَهُ فَاستَغلَظَ فَاستَوىٰ عَلىٰ سوقِهِ يُعجِبُ الزُّرّاعَ لِيَغيظَ بِهِمُ الكُفّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ مِنهُم مَغفِرَةً وَأَجرًا عَظيمًا (آيت : 29) |
|
محمد الله جو رسول آهي ۽ جيڪي ماڻهو ان جا ساٿي آهن، سي ڪافرن تي سخت ۽ هڪ ٻئي تي مهربان آهن، تون جڏهن مٿن نظر وجهندين ته کين رڪوع سجدا ڪندي ۽ الله جو فضل ۽ راضپو ڳوليندي ئي ڏسندين. سجدن جا نشان سندن پيشانين تي موجود آهن، جن سان اهي الڳ سڃاتا وڃن ٿا، اهو آهي انهن جو احوال تورات ۾، ۽ انجيل ۾ سندن مثال هينئن ڏنو ويو آهي ته ڄڻڪ هڪ پوک آهي، جنهن جو پهريائين ســَـلو ڦـٽي نڪتو، پوءِ ان کي زور وٺرايائين، پوءِ اها جهڳٽا ٿي ۽ پوءِ وري پنهنجي ڏانڊيءَ تي کڙي ٿي بيٺي، جو ڪڙميءَ کي وڻي ٿي ته جيئن ڪافر سندن وڌڻ ويجهڻ تي ساڙ ۾ سڙن. انهيءَ ٽولي وارا ماڻهو جن ايمان آندو آهي ۽ نيڪ عمل ڪيا اٿن، تن سان الله گناهن جي بخشش ۽ تمام وڏي اجر جو وعدو فرمايو آهي |