| إِنّا فَتَحنا لَكَ فَتحًا مُبينًا (آيت : 1) |
|
(اي رسول !) بيشڪ اسان توکي (حديبيه جي صلح ٿيڻ سان) پڌري فتح ڏني آهي |
| لِيَغفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِكَ وَما تَأَخَّرَ وَيُتِمَّ نِعمَتَهُ عَلَيكَ وَيَهدِيَكَ صِرٰطًا مُستَقيمًا (آيت : 2) |
|
ته تنهنجا اڳيان ۽ پويان قصور توکي الله معاف ڪري ۽ پنهنجي نعمت توتي پوري ڪري ۽ توکي سڌو رستو ڏيکاري. |
| وَيَنصُرَكَ اللَّهُ نَصرًا عَزيزًا (آيت : 3) |
|
۽ الله توکي زبردست سوڀ ڏي. |
| هُوَ الَّذى أَنزَلَ السَّكينَةَ فى قُلوبِ المُؤمِنينَ لِيَزدادوا إيمٰنًا مَعَ إيمٰنِهِم وَلِلَّهِ جُنودُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَكانَ اللَّهُ عَليمًا حَكيمًا (آيت : 4) |
|
الله اهو آهي جنهن ايمان وارن جي دلين ۾ بردباري وڌي ته سندن (اڳين) ايمان سان گڏ (اڃا) سندن ايمان زياده ٿئي. ۽ آسمانن ۽ زمين جا لشڪر الله جا ئي آهن. ۽ الله (مصلحت کي) ڄاڻندڙ حڪمت وارو آهي. |
| لِيُدخِلَ المُؤمِنينَ وَالمُؤمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ خٰلِدينَ فيها وَيُكَفِّرَ عَنهُم سَيِّـٔاتِهِم وَكانَ ذٰلِكَ عِندَ اللَّهِ فَوزًا عَظيمًا (آيت : 5) |
|
(اها بردباري) هن لاءِ به (دلين ۾ وڌائين) ته ايمان وارن مردن ۽ ايمان وارين زالن کي اهڙن باغن ۾ داخل ڪري جن جي هيٺان واهه وهن ٿا انهن ۾ اهي پيا رهندا ۽ انهن تان سندن بڇڙايون ميٽي ڇڏي. ۽ اها الله وٽ وڏي ڪاميابي آهي. |
| وَيُعَذِّبَ المُنٰفِقينَ وَالمُنٰفِقٰتِ وَالمُشرِكينَ وَالمُشرِكٰتِ الظّانّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوءِ عَلَيهِم دائِرَةُ السَّوءِ وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيهِم وَلَعَنَهُم وَأَعَدَّ لَهُم جَهَنَّمَ وَساءَت مَصيرًا (آيت : 6) |
|
۽ (هن لاءِ به ته) دغاباز مردن ۽ دغاباز زالن ۽ (الله سان) ڀائيوار ٺهرائيندڙ مڙسن ۽ ڀائيوار ٺهرائيندڙ زالن کي سزا ڏئي جي الله ۾ بدگماني رکن ٿا. مٿن بڇڙي مصيبت (پيل) آهي ۽ انهن تي الله ڪاوڙيو آهي ۽ مٿن لعنت ڪئي اٿس. ۽ انهن لاءِ دوزخ تيار ڪيو اٿس ۽ اهو ٺڪاڻو بڇڙو آهي. (6) |
| وَلِلَّهِ جُنودُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَكانَ اللَّهُ عَزيزًا حَكيمًا (آيت : 7) |
|
۽ آسمانن ۽ زمين جا لشڪر الله جا آهن. ۽الله زبردست (۽) حڪمت وارو آهي. |
| إِنّا أَرسَلنٰكَ شٰهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذيرًا (آيت : 8) |
|
(اي پيغمبر !) اسان توکي حالتن کان واقف ڪرڻ وارو ۽ خوشخبري ٻڌائيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ ڪري موڪليو آهي |
| لِتُؤمِنوا بِاللَّهِ وَرَسولِهِ وَتُعَزِّروهُ وَتُوَقِّروهُ وَتُسَبِّحوهُ بُكرَةً وَأَصيلًا (آيت : 9) |
|
ته (اي مسلمانو !) اوهين الله ۽ سندس رسول تي ايمان آڻيو ۽ سندس (دين جي) مدد ڪريو ۽ سندس عزت ڪريو ۽ صبح شام جو سندس پاڪائي بيان ڪريو! |
| إِنَّ الَّذينَ يُبايِعونَكَ إِنَّما يُبايِعونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوقَ أَيديهِم فَمَن نَكَثَ فَإِنَّما يَنكُثُ عَلىٰ نَفسِهِ وَمَن أَوفىٰ بِما عٰهَدَ عَلَيهُ اللَّهَ فَسَيُؤتيهِ أَجرًا عَظيمًا (آيت : 10) |
|
(اي پيغمبر !) بيشڪ جيڪي (حديبيه جي صلح جي وقت) توسان بيعت ڪن ٿا سي رڳو الله سان بيعت ڪن ٿا. انهن جي هٿن مٿان الله جو هٿ آهي. پوءِ جيڪو انجام ڀڃندو سو رڳو پاڻ تي (مصيبت آڻڻ لاءِ) پنهنجو قول ڀڃي ٿو ۽ جو شخص ان انجام کي پورو ڪندوجنهنجو الله سان اقرار ڪيو اٿس تنهن کي الله وڏو اجر ڏيندو. |
| سَيَقولُ لَكَ المُخَلَّفونَ مِنَ الأَعرابِ شَغَلَتنا أَموٰلُنا وَأَهلونا فَاستَغفِر لَنا يَقولونَ بِأَلسِنَتِهِم ما لَيسَ فى قُلوبِهِم قُل فَمَن يَملِكُ لَكُم مِنَ اللَّهِ شَيـًٔا إِن أَرادَ بِكُم ضَرًّا أَو أَرادَ بِكُم نَفعًا بَل كانَ اللَّهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرًا (آيت : 11) |
|
(اي پيغمبر !) ٻهراڙي وارن مان پٺتي رهيل توکي چوندا ته اسان جي مالن ۽ اسان جي ٻارن ٻچن اسان کي (ڪم ۾ ) رجهائي ڇڏيو هو، پوءِ تون اسان لاءِ معافي گُهر! اهي پنهنجي زبان سان اها ڳالهه چون ٿا جا سندن دلين ۾ نه آهي. تون چؤ ته جيڪڏهن الله اوهان کي نقصان پهچائڻ گهري يا اوهان کي فائدو پهچائڻ گهري ته پوءِ اهڙو ڪير آهي جو الله جي مقابلي ۾ اوهان لاءِ ڪجهه به ڪري سگهي ٿو؟ پر جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن جي الله کي پوري خبر آهي. |
| بَل ظَنَنتُم أَن لَن يَنقَلِبَ الرَّسولُ وَالمُؤمِنونَ إِلىٰ أَهليهِم أَبَدًا وَزُيِّنَ ذٰلِكَ فى قُلوبِكُم وَظَنَنتُم ظَنَّ السَّوءِ وَكُنتُم قَومًا بورًا (آيت : 12) |
|
اوهان هي خيال ڪيو هو ته رسول ۽ ايمان وارا پنهنجن ٻارن ٻچن ڏي ڪڏهن به نه موٽندا ۽ اهو خيال اوهانجن دلين ۾ چڱو ڪري ڏيکاريو ويو ۽ اوهان بڇڙو خيال ڪيو ۽ اوهين برباد قوم ٿيا. |
| وَمَن لَم يُؤمِن بِاللَّهِ وَرَسولِهِ فَإِنّا أَعتَدنا لِلكٰفِرينَ سَعيرًا (آيت : 13) |
|
۽ جنهن الله ۽ سندس رسول تي ايمان نه آندو ته اسان (اهڙن) ڪافرن لاءِ باهه تيار ڪري ڇڏي آهي. |
| وَلِلَّهِ مُلكُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ يَغفِرُ لِمَن يَشاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشاءُ وَكانَ اللَّهُ غَفورًا رَحيمًا (آيت : 14) |
|
۽ آسمانن ۽ زمين جي بادشاهي الله جي ئي آهي. جنهن کي وڻيس تنهن کي بخشي ۽ جنهن کي وڻيس تنهن کي سزا ڏئي. ۽ الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
| سَيَقولُ المُخَلَّفونَ إِذَا انطَلَقتُم إِلىٰ مَغانِمَ لِتَأخُذوها ذَرونا نَتَّبِعكُم يُريدونَ أَن يُبَدِّلوا كَلٰمَ اللَّهِ قُل لَن تَتَّبِعونا كَذٰلِكُم قالَ اللَّهُ مِن قَبلُ فَسَيَقولونَ بَل تَحسُدونَنا بَل كانوا لا يَفقَهونَ إِلّا قَليلًا (آيت : 15) |
|
(اي پيغمبر !) جڏهن اوهين غنيمتن هٿ ڪرڻ لاءِ ويندو ته (حديبيه جي مسافريءَ کان) پٺتي رهيل چوندا ته اسان کي ڇڏيو ته اوهان سان هلون. هو گهرن ٿا ته الله جي ڳالهه کي بدلي ڇڏين. (اي پيغمبر! کين) چؤ ته اوهين اسان سان ڪڏهن به نه هلندو. (نه هلو) اهڙيءَ طرح الله اڳي ئي فرمائي چڪو آهي. پوءِ چوندا ته (نه) پر اوهين اسان تي سڙو ٿا (ائين نه آهي جيئن هو چوندا) پر هو ٿوري ڳالهه کان سواءِ وڌيڪ نٿا سمجهن |
| قُل لِلمُخَلَّفينَ مِنَ الأَعرابِ سَتُدعَونَ إِلىٰ قَومٍ أُولى بَأسٍ شَديدٍ تُقٰتِلونَهُم أَو يُسلِمونَ فَإِن تُطيعوا يُؤتِكُمُ اللَّهُ أَجرًا حَسَنًا وَإِن تَتَوَلَّوا كَما تَوَلَّيتُم مِن قَبلُ يُعَذِّبكُم عَذابًا أَليمًا (آيت : 16) |
|
(اي پيغمبر !) ٻهراڙيءَ وارن مان پٺتي رهيلن کي چؤ ته سخت وڙهڻ واريءَ قوم ڏي اوهان کي سڏيو ويندو اوهين انهن سان وڙهندو يا هو تابعداري قبول ڪن. پوءِ جيڪڏهن اوهين (ان وقت) حڪم مڃيندو ته الله اوهان کي چڱو بدلو ڏيندو، ۽ جيڪڏهن پُٺ ڦيريندو جيئن هن کان اڳي (حديبيه جي مسافريءَ کان) پٺ ڦيري اٿوَ ته اوهان کي دردناڪ سزا ڏيندو. |
| لَيسَ عَلَى الأَعمىٰ حَرَجٌ وَلا عَلَى الأَعرَجِ حَرَجٌ وَلا عَلَى المَريضِ حَرَجٌ وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسولَهُ يُدخِلهُ جَنّٰتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ وَمَن يَتَوَلَّ يُعَذِّبهُ عَذابًا أَليمًا (آيت : 17) |
|
انڌي تي ڪا تڪليف نه آهي، ۽ نه منڊي تي ڪا تڪليف آهي ۽ نه بيمار تي ڪا تڪليف آهي. ۽ جيڪو الله ۽ سندس رسول جو حڪم مڃيندو تنهن کي الله اهڙن باغن ۾ داخل ڪندو جن جي هيٺان واهه پيا وهن. ۽ جيڪو پٺ ڦيريندو تنهن کي دردناڪ سزا ڏيندو |
| لَقَد رَضِىَ اللَّهُ عَنِ المُؤمِنينَ إِذ يُبايِعونَكَ تَحتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ ما فى قُلوبِهِم فَأَنزَلَ السَّكينَةَ عَلَيهِم وَأَثٰبَهُم فَتحًا قَريبًا (آيت : 18) |
|
(اي پيغمبر !) بيشڪ الله ايمان وارن کان راضي ٿيو جڏهن انهن وڻ جي هيٺان توسان بيعت ٿي ڪئي پوءِ جيڪي سندن دلين ۾ هو سو ڄاتائين پوءِ مٿن (دل جو) اطمينان لاٿائين ۽ کين هڪ ويجهي فتح (خيبر جي فتح) بدلي ۾ ڏنائين. |
| وَمَغانِمَ كَثيرَةً يَأخُذونَها وَكانَ اللَّهُ عَزيزًا حَكيمًا (آيت : 19) |
|
۽ گهڻيون غنيمتون به جن کي اهي هٿ ڪندا. ۽ الله زبردست حڪمت وارو آهي. |
| وَعَدَكُمُ اللَّهُ مَغانِمَ كَثيرَةً تَأخُذونَها فَعَجَّلَ لَكُم هٰذِهِ وَكَفَّ أَيدِىَ النّاسِ عَنكُم وَلِتَكونَ ءايَةً لِلمُؤمِنينَ وَيَهدِيَكُم صِرٰطًا مُستَقيمًا (آيت : 20) |
|
(اي مسلمانو!) الله اوهان کي گهڻين غنيمتن جو وعدو ڏنو آهي جن کي هٿ ڪندو پوءِ هي اوهان کي اڳواٽ ڏنيون اٿس ۽ ماڻهن جا هٿ اوهان کان روڪي ڇڏيائين. ۽ هن لاءِ ته (هي واقعو) ايمان وارن لاءِ هڪ نشاني ٿئي ۽ اوهان کي سڌو رستو ڏيکاري. |
| وَأُخرىٰ لَم تَقدِروا عَلَيها قَد أَحاطَ اللَّهُ بِها وَكانَ اللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرًا (آيت : 21) |
|
۽ ٻيون (غنيمتون) به جن تي (اڃا) اوهان جو زور نه هليو آهي الله کي انهن جي خبر آهي ۽ الله سڀ ڪنهن شيءِ تي قدرت رکندڙ آهي. |
| وَلَو قٰتَلَكُمُ الَّذينَ كَفَروا لَوَلَّوُا الأَدبٰرَ ثُمَّ لا يَجِدونَ وَلِيًّا وَلا نَصيرًا (آيت : 22) |
|
۽ جيڪڏهن ڪافر اوهان (مسلمانن) سان جنگ ڪن ها ته ضرور پٺيون ڏئي ڀڄن ها وري نه ڪو دوست لهن ها |
| سُنَّةَ اللَّهِ الَّتى قَد خَلَت مِن قَبلُ وَلَن تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبديلًا (آيت : 23) |
|
۽ نه ڪو مددگار. اهو الله جو جاري ٿيل قاعدو آهي جو اڳي کان هليو اچي. ۽ (اي پيغمبر !) تون الله جي جاري ٿيل قاعدي کي بدليل نه ڏسندين. |
| وَهُوَ الَّذى كَفَّ أَيدِيَهُم عَنكُم وَأَيدِيَكُم عَنهُم بِبَطنِ مَكَّةَ مِن بَعدِ أَن أَظفَرَكُم عَلَيهِم وَكانَ اللَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرًا (آيت : 24) |
|
۽ (اي مسلمانو !) الله اهو آهي جنهن اوهان کي مٿن سوڀاري ڪرڻ کان پوءِ انهن جا هٿ اوهان کان ۽ اوهان جا هٿ انهن کان مڪي جي وچ ۾ جهليا.۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن کي الله ڏسندڙ آهي. |
| هُمُ الَّذينَ كَفَروا وَصَدّوكُم عَنِ المَسجِدِ الحَرامِ وَالهَدىَ مَعكوفًا أَن يَبلُغَ مَحِلَّهُ وَلَولا رِجالٌ مُؤمِنونَ وَنِساءٌ مُؤمِنٰتٌ لَم تَعلَموهُم أَن تَطَـٔوهُم فَتُصيبَكُم مِنهُم مَعَرَّةٌ بِغَيرِ عِلمٍ لِيُدخِلَ اللَّهُ فى رَحمَتِهِ مَن يَشاءُ لَو تَزَيَّلوا لَعَذَّبنَا الَّذينَ كَفَروا مِنهُم عَذابًا أَليمًا (آيت : 25) |
|
اِهي اُهي آهن جن ڪفر ڪيو ۽ عزت واريءَ مسجد کان اوهان کي روڪيو ۽ قربانيءَ کي به جا پنهنجي جاءِ تي پهچڻ کان روڪيل رهي. ۽ جيڪڏهن ڪجهه ايمان وارا مڙس ۽ ڪجهه ايمان واريون زالون (مڪي ۾ ) نه هجن ها جن کي اوهان نه ڄاتو ته متان کين اوهين لتاڙي ڇڏيو، پوءِ بي خبريءَ سان اوهان تي انهن جي ڪري ڪا بڇڙائي پوي. (ته هاڻي ئي خواب سچو ٿئي ها ۽ فتح ٿئي ها پر فتح کي پٺتي ڪيائين) هنڪري ته الله کي پنهنجي رحمت ۾ جنهن کي گهري تنهن کي داخل ڪرڻو آهي. جيڪڏهن (ٻئي ٽوليون) ڌار هجن ها ته انهن مان جن ڪفر ڪيو آهي تن کي تڏهن ئي دردناڪ عذاب جي سزا ڏيون ها. |
| إِذ جَعَلَ الَّذينَ كَفَروا فى قُلوبِهِمُ الحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الجٰهِلِيَّةِ فَأَنزَلَ اللَّهُ سَكينَتَهُ عَلىٰ رَسولِهِ وَعَلَى المُؤمِنينَ وَأَلزَمَهُم كَلِمَةَ التَّقوىٰ وَكانوا أَحَقَّ بِها وَأَهلَها وَكانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمًا (آيت : 26) |
|
جڏهن ڪافرن پنهنجن دلين ۾ شدت ڪئي (شدت به) نادانن جهڙي شدت، پوءِ الله پنهنجي رسول تي ۽ ايمان وارن تي پنهنجي طرفان بردباري لاٿي ۽ کين پرهيزگاريءَ جي ڳالهه تي قائم رکيائين، ۽ اهي ان جا وڌيڪ حقدار ۽ ان جا لائق هئا ۽ الله سڀ ڪنهن شيءِ کي ڄاڻندڙ آهي. |
| لَقَد صَدَقَ اللَّهُ رَسولَهُ الرُّءيا بِالحَقِّ لَتَدخُلُنَّ المَسجِدَ الحَرامَ إِن شاءَ اللَّهُ ءامِنينَ مُحَلِّقينَ رُءوسَكُم وَمُقَصِّرينَ لا تَخافونَ فَعَلِمَ ما لَم تَعلَموا فَجَعَلَ مِن دونِ ذٰلِكَ فَتحًا قَريبًا (آيت : 27) |
|
بيشڪ الله پنهنجي رسول کي برابر سچو خواب ڏيکاريو آهي ته جيڪڏهن الله گهريو ته ضرور اوهين پنهنجا مٿا ڪوڙائي ۽ ڪترائي بي ڊپا ٿي امن سان عزت واري مسجد ۾ داخل ٿيندو. پوءِ جنهن جي اوهان کي خبر نه آهي تنهن کي الله ڄاتو، پوءِ ان کان اڳ هڪ ويجهي فتح مقرر ڪيائين. |
| هُوَ الَّذى أَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدىٰ وَدينِ الحَقِّ لِيُظهِرَهُ عَلَى الدّينِ كُلِّهِ وَكَفىٰ بِاللَّهِ شَهيدًا (آيت : 28) |
|
الله اهو آهي جنهن پنهنجي رسول کي هدايت ۽ سچي دين سان موڪليو هن لاءِ ته ان کي سڀني دينن تي غالب ڪري ۽ الله سچي خبر ڏيڻ وارو ڪافي آهي. |
| مُحَمَّدٌ رَسولُ اللَّهِ وَالَّذينَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ رُحَماءُ بَينَهُم تَرىٰهُم رُكَّعًا سُجَّدًا يَبتَغونَ فَضلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضوٰنًا سيماهُم فى وُجوهِهِم مِن أَثَرِ السُّجودِ ذٰلِكَ مَثَلُهُم فِى التَّورىٰةِ وَمَثَلُهُم فِى الإِنجيلِ كَزَرعٍ أَخرَجَ شَطـَٔهُ فَـٔازَرَهُ فَاستَغلَظَ فَاستَوىٰ عَلىٰ سوقِهِ يُعجِبُ الزُّرّاعَ لِيَغيظَ بِهِمُ الكُفّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ مِنهُم مَغفِرَةً وَأَجرًا عَظيمًا (آيت : 29) |
|
محمدﷺ الله جو رسول آهي ۽ جيڪي ساڻس آهن سي ڪافرن تي تمام سخت آهن، پاڻ ۾ نرم دل آهن، کين رڪوع ڪندو، سجدو ڪندو ڏسندين، هو الله جي مهرباني ۽ رضامندي طلب ڪن ٿا. انهن جي نشاني سجدي جي اثر ڪري سندن منهن ۾ هوندي. انهن جي اها صفت تورات ۾ آهي ۽ سندن صفت انجيل ۾ (به) آهي. (اهي) هڪ پوک وانگر آهن جنهن پنهنجا سَلا ڪڍيا پوءِ ان کي مضبوط ڪيائين پوءِ ٿلهي ٿي پوءِ پنهنجن ڪانن تي سڌي ٿي بيٺي، پوکيندڙن کي وڻڻ لڳي تان ته انهن سان ڪافرن جي جيءَ کي ساڙي. جن انهن مان ايمان آندو. ۽ چڱا ڪم ڪيا، تن سان الله معافيءَ جو ۽ وڏي اجر جو وعدو ڪيو آهي. |