| إِنّا فَتَحنا لَكَ فَتحًا مُبينًا (آيت : 1) |
|
بيشڪ (اي نبي)اسان تو کي ظاهر ظهور فتح ڏني. |
| لِيَغفِرَ لَكَ اللَّهُ ما تَقَدَّمَ مِن ذَنبِكَ وَما تَأَخَّرَ وَيُتِمَّ نِعمَتَهُ عَلَيكَ وَيَهدِيَكَ صِرٰطًا مُستَقيمًا (آيت : 2) |
|
ته جيئن الله تنهنجي لاءِ تنهنجي اڳين ۽ پوين خلافِ اولى ڪمن کي معاف ڪري ۽ تو تي پنهنجون نعمتون پوريون ڪري ۽ تو کي سڌي واٽ سان هلائي. |
| وَيَنصُرَكَ اللَّهُ نَصرًا عَزيزًا (آيت : 3) |
|
۽ الله تنهنجي مدد ڪري زبردست مدد. |
| هُوَ الَّذى أَنزَلَ السَّكينَةَ فى قُلوبِ المُؤمِنينَ لِيَزدادوا إيمٰنًا مَعَ إيمٰنِهِم وَلِلَّهِ جُنودُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَكانَ اللَّهُ عَليمًا حَكيمًا (آيت : 4) |
|
اُهو (الله) ئي آهي جنهن ايمان وارن جي دلين ۾ اطمينان نازل ڪيو هن لاءِ ته انهن جي ايمان تي مزيد ايمان جو واڌارو ٿئي. ۽ آسمانن ۽ زمين جا لشڪر الله جا ئي آهن. ۽ الله ڄاڻندڙ حڪمت وارو آهي. |
| لِيُدخِلَ المُؤمِنينَ وَالمُؤمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ خٰلِدينَ فيها وَيُكَفِّرَ عَنهُم سَيِّـٔاتِهِم وَكانَ ذٰلِكَ عِندَ اللَّهِ فَوزًا عَظيمًا (آيت : 5) |
|
هن لاءِ به ته مؤمن مردن ۽ مؤمن عورتن کي اهڙن باغن ۾ داخل فرمائي جن جي هيٺان کان نهرون وهن ٿيون اهي ان ۾ هميشه رهڻ وارا آهن ۽ انهن کان انهن جون مدايون ميٽي. ۽ اِها الله وٽ وڏي ڪاميابي آهي. |
| وَيُعَذِّبَ المُنٰفِقينَ وَالمُنٰفِقٰتِ وَالمُشرِكينَ وَالمُشرِكٰتِ الظّانّينَ بِاللَّهِ ظَنَّ السَّوءِ عَلَيهِم دائِرَةُ السَّوءِ وَغَضِبَ اللَّهُ عَلَيهِم وَلَعَنَهُم وَأَعَدَّ لَهُم جَهَنَّمَ وَساءَت مَصيرًا (آيت : 6) |
|
۽ (هن لاءِ به ته) منافق مردن ۽ منافق عورتن کي ۽ مشرڪ مردن ۽ مشرڪ عورتن کي عذاب ڏئي جيڪي الله ۾ بريون بدگمانيون رکن ٿا. انهن مٿان بري گردش آهي. ۽ الله انهن مٿان ڏمريو آهي ۽ انهن تي لعنت ڪيائين ۽ انهن لاءِ جهنم تيار ڪيائين ۽ اهو ڏاڍو بڇڙو ٽڪاڻو آهي. |
| وَلِلَّهِ جُنودُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَكانَ اللَّهُ عَزيزًا حَكيمًا (آيت : 7) |
|
۽ آسمانن ۽ زمين جا لشڪر سڀ الله جا آهن. ۽ الله غالب حڪمت وارو آهي. |
| إِنّا أَرسَلنٰكَ شٰهِدًا وَمُبَشِّرًا وَنَذيرًا (آيت : 8) |
|
(اي نبي!) بيشڪ اسان توکي شاهدي ڏيندڙ ۽ خوشخبري ڏيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ بنائي موڪليو آهي. |
| لِتُؤمِنوا بِاللَّهِ وَرَسولِهِ وَتُعَزِّروهُ وَتُوَقِّروهُ وَتُسَبِّحوهُ بُكرَةً وَأَصيلًا (آيت : 9) |
|
هن لاءِ ته (اي انسانو) اوهان الله ۽ سندس رسول تي ايمان آڻيو ۽ سندس (دين جي) مدد ڪيو ۽ سندس تعظيم ۽ توقير ڪيو. ۽ صبح ۽ شام (الله جي) پاڪائي بيان ڪيو. |
| إِنَّ الَّذينَ يُبايِعونَكَ إِنَّما يُبايِعونَ اللَّهَ يَدُ اللَّهِ فَوقَ أَيديهِم فَمَن نَكَثَ فَإِنَّما يَنكُثُ عَلىٰ نَفسِهِ وَمَن أَوفىٰ بِما عٰهَدَ عَلَيهُ اللَّهَ فَسَيُؤتيهِ أَجرًا عَظيمًا (آيت : 10) |
|
(اي نبي!) بيشڪ جيڪي ماڻهو تو سان بيعت ڪن ٿا اُهي ته الله سان ئي بيعت ڪن ٿا انهن جي هٿن مٿان الله جو هٿ آهي. پوءِ جنهن عهد ٽوڙيو ان پنهنجي نقصان ڪاڻ ئي عهد ڀڳو ۽ جنهن الله سان ڪيل معاهدو پورو ڪيو ته پوءِ سگهو ئي الله ان کي زبردست اجر عطا ڪندو. |
| سَيَقولُ لَكَ المُخَلَّفونَ مِنَ الأَعرابِ شَغَلَتنا أَموٰلُنا وَأَهلونا فَاستَغفِر لَنا يَقولونَ بِأَلسِنَتِهِم ما لَيسَ فى قُلوبِهِم قُل فَمَن يَملِكُ لَكُم مِنَ اللَّهِ شَيـًٔا إِن أَرادَ بِكُم ضَرًّا أَو أَرادَ بِكُم نَفعًا بَل كانَ اللَّهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرًا (آيت : 11) |
|
ٻهراڙي وارن مان (حديبه جي سفر ۾ شرڪت کان) پوئتي رهجي وڃڻ وارا سگهو ئي تو کي چوندا ته: ”اسان کي اسان جي مالن ۽ گهروارن مشغول رکيو هيو. پوءِ تون اسان لاءِ بخشش طلب ڪر“. اُهي پنهنجي زبانن سان اِها ڳالهه چون ٿا جا سندن دلين ۾ نه آهي. تون چؤ ته: ”ڪير آهي جيڪو توهان جي الله جي مقابلي ۾ ڪنهن شيءِ جي مالڪي ڪندو جيڪڏهن ان توهان جي نقصان جو ارادو ڪيو يا توهان جي نفعي جو ارادو ڪيو؟ بلڪه الله توهان جي ڪمن کان با خبر آهي. |
| بَل ظَنَنتُم أَن لَن يَنقَلِبَ الرَّسولُ وَالمُؤمِنونَ إِلىٰ أَهليهِم أَبَدًا وَزُيِّنَ ذٰلِكَ فى قُلوبِكُم وَظَنَنتُم ظَنَّ السَّوءِ وَكُنتُم قَومًا بورًا (آيت : 12) |
|
بلڪه توهان هي گمان ڪيو هيو ته رسول ۽ ايمان وارا پنهنجي ٻارن ٻچن ڏي ڪڏهن به واپس نه موٽندا ۽ اِهو خيال توهان جي دلين ۾ چڱو ڪري ڏيکاريو ويو هيو ۽ توهان گمان ڪيو بڇڙو گمان. ۽ توهان هلاڪ بنجڻ واري قوم ٿي ويا“. |
| وَمَن لَم يُؤمِن بِاللَّهِ وَرَسولِهِ فَإِنّا أَعتَدنا لِلكٰفِرينَ سَعيرًا (آيت : 13) |
|
۽ جيڪو الله ۽ ان جي رسول تي ايمان نه آڻي ته پوءِ بلاشڪ اسان ڪافرن لاءِ دوزخ تيار ڪري رکيو آهي. |
| وَلِلَّهِ مُلكُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ يَغفِرُ لِمَن يَشاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشاءُ وَكانَ اللَّهُ غَفورًا رَحيمًا (آيت : 14) |
|
۽ آسمانن ۽ زمين جي بادشاهت الله لاءِ ئي آهي. جنهن کي چاهي بخشي ڇڏي ۽ جنهن کي چاهي تنهن کي سزا ڏئي. ۽ الله بخشڻهار ٻاجهارو آهي. |
| سَيَقولُ المُخَلَّفونَ إِذَا انطَلَقتُم إِلىٰ مَغانِمَ لِتَأخُذوها ذَرونا نَتَّبِعكُم يُريدونَ أَن يُبَدِّلوا كَلٰمَ اللَّهِ قُل لَن تَتَّبِعونا كَذٰلِكُم قالَ اللَّهُ مِن قَبلُ فَسَيَقولونَ بَل تَحسُدونَنا بَل كانوا لا يَفقَهونَ إِلّا قَليلًا (آيت : 15) |
|
جڏهن توهان مالِ غنيمت حاصل ڪرڻ لاءِ هلندؤ ته پوئتي رهجي وڃڻ وارا جلدي چوندا اسان کي به اجازت ڏيو ته توهان سان گڏجي هلون، اِهي چاهن ٿا ته الله جي فرمان کي بدلائن. تون چؤ ته: ”توهان هرگز اسان سان گڏ هلي نه ٿا سگھو اهڙي طرح الله اڳ فرمائي چڪو آهي“، سو هاڻي چوندا ته: ”بلڪه توهان اسان سان حسد ڪيو ٿا“. بلڪه ڳالهه هي آهي ته اِهي (حق ڳالهه کي) گهٽ ئي سمجهن ٿا. |
| قُل لِلمُخَلَّفينَ مِنَ الأَعرابِ سَتُدعَونَ إِلىٰ قَومٍ أُولى بَأسٍ شَديدٍ تُقٰتِلونَهُم أَو يُسلِمونَ فَإِن تُطيعوا يُؤتِكُمُ اللَّهُ أَجرًا حَسَنًا وَإِن تَتَوَلَّوا كَما تَوَلَّيتُم مِن قَبلُ يُعَذِّبكُم عَذابًا أَليمًا (آيت : 16) |
|
ٻهراڙي وارن مان پوئتي رهجي وڃڻ وارن کي چؤ ته: ”توهان جلد هڪ ويڙهُو قوم (سان جهاد) لاءِ سڏيا ويندؤ توهان انهن سان وڙهندا رهندؤ يا اُهي مسلمان ٿي ويندا، پوءِ جيڪڏهن توهان حڪم مڃندؤ ته الله اوهان کي بهترين بدلو ڏيندو، ۽ جيڪڏهن پُٺ ڦيريندؤ جيئن توهان هن کان اڳ پُٺ ڦيري چڪا آهيو ته اُهو توهان کي دردناڪ عذاب (۾ مبتلا) ڪندو. |
| لَيسَ عَلَى الأَعمىٰ حَرَجٌ وَلا عَلَى الأَعرَجِ حَرَجٌ وَلا عَلَى المَريضِ حَرَجٌ وَمَن يُطِعِ اللَّهَ وَرَسولَهُ يُدخِلهُ جَنّٰتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ وَمَن يَتَوَلَّ يُعَذِّبهُ عَذابًا أَليمًا (آيت : 17) |
|
(جهاد کان رهجي وڃڻ ۾) انڌي تي ڪو گناهه نه آهي نه منڊي تي ڪو گناهه آهي ۽ نه بيمار تي ڪا تڪليف آهي. ۽ جيڪو الله ۽ ان جي رسول جي فرمانبرداري ڪندو ته اُهو کيس بهشتن ۾ داخل ڪندو جن جي هيٺان کان نهرون وهن ٿيون، ۽ جيڪو (فرمانبرداري کان) منهن موڙيندو اُهو ان کي دردناڪ عذاب ڏيندو“. |
| لَقَد رَضِىَ اللَّهُ عَنِ المُؤمِنينَ إِذ يُبايِعونَكَ تَحتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ ما فى قُلوبِهِم فَأَنزَلَ السَّكينَةَ عَلَيهِم وَأَثٰبَهُم فَتحًا قَريبًا (آيت : 18) |
|
بيشڪ الله ايمان وارن سان راضي ٿي ويو جڏهن اُهي (حديبيه ۾)وڻ جي هيٺان تو سان بيعت ڪري رهيا هئا پوءِ (الله) ڄاتو پئي جيڪي سندن دلين ۾ هيو سو انهن (جي دلين) تي اطمينان لاٿائين پوءِ انهن کي بدلي ۾ ويجهڙي فتح ڏنائين. |
| وَمَغانِمَ كَثيرَةً يَأخُذونَها وَكانَ اللَّهُ عَزيزًا حَكيمًا (آيت : 19) |
|
۽ گهڻيون غنيمتون (به) جيڪي اُهي حاصل ڪندا، ۽ الله غالب حڪمت وارو آهي. |
| وَعَدَكُمُ اللَّهُ مَغانِمَ كَثيرَةً تَأخُذونَها فَعَجَّلَ لَكُم هٰذِهِ وَكَفَّ أَيدِىَ النّاسِ عَنكُم وَلِتَكونَ ءايَةً لِلمُؤمِنينَ وَيَهدِيَكُم صِرٰطًا مُستَقيمًا (آيت : 20) |
|
الله اوهان سان گهڻين غنيمتن جو وعدو ڪيو آهي جن کي حاصل ڪندؤ پر ان هيءَ (غنيمتِ خيبر) توهان کي جلدي ڏني آهي ۽ ماڻهن جا هٿ اوهان کان روڪي ڇڏيائين. هن لاءِ ته ايمان وارن لاءِ نشاني ٿئي ۽ توهان کي سڌي واٽ تي هلائي. |
| وَأُخرىٰ لَم تَقدِروا عَلَيها قَد أَحاطَ اللَّهُ بِها وَكانَ اللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرًا (آيت : 21) |
|
۽ ٻيون (فتحون) به جن تي توهان قادر نه هيا بيشڪ الله (توهان لاءِ) انهن جو به احاطو فرمايو آهي. ۽ الله هر شيءِ تي طاقت رکڻ وارو آهي. |
| وَلَو قٰتَلَكُمُ الَّذينَ كَفَروا لَوَلَّوُا الأَدبٰرَ ثُمَّ لا يَجِدونَ وَلِيًّا وَلا نَصيرًا (آيت : 22) |
|
۽ جيڪڏهن ڪافر اوهان سان جنگ ڪن ها ته ضرور پٺيون ڏئي ڀڄن ها پوءِ اُهي نه ڪو دوست لهن ها ۽ نه مددگار. |
| سُنَّةَ اللَّهِ الَّتى قَد خَلَت مِن قَبلُ وَلَن تَجِدَ لِسُنَّةِ اللَّهِ تَبديلًا (آيت : 23) |
|
هي الله جو جاري ٿيل دستور آهي جيڪو اڳي کان هلندڙ آهي، ۽ تون الله جي دستور ۾ هرگز ڪابه تبديلي نه لهندين. |
| وَهُوَ الَّذى كَفَّ أَيدِيَهُم عَنكُم وَأَيدِيَكُم عَنهُم بِبَطنِ مَكَّةَ مِن بَعدِ أَن أَظفَرَكُم عَلَيهِم وَكانَ اللَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرًا (آيت : 24) |
|
۽ الله اُهو آهي جنهن مڪي جي وادي ۾ انهن جا هٿ اوهان کان ۽ اوهان جا هٿ انهن کان روڪيا ان کان پوءِ جو ان اوهان کي انهن مٿان غلبو عطا ڪري ڇڏيو هيو. ۽ جيڪي ڪم اوهان ڪيو ٿا الله انهن کي ڏسندڙ آهي. |
| هُمُ الَّذينَ كَفَروا وَصَدّوكُم عَنِ المَسجِدِ الحَرامِ وَالهَدىَ مَعكوفًا أَن يَبلُغَ مَحِلَّهُ وَلَولا رِجالٌ مُؤمِنونَ وَنِساءٌ مُؤمِنٰتٌ لَم تَعلَموهُم أَن تَطَـٔوهُم فَتُصيبَكُم مِنهُم مَعَرَّةٌ بِغَيرِ عِلمٍ لِيُدخِلَ اللَّهُ فى رَحمَتِهِ مَن يَشاءُ لَو تَزَيَّلوا لَعَذَّبنَا الَّذينَ كَفَروا مِنهُم عَذابًا أَليمًا (آيت : 25) |
|
هي اُهي ماڻهو آهن جن ڪفر ڪيو ۽ توهان کي عزت واري مسجد کان روڪيائون ۽ قرباني جي جانورن کي به روڪيائون اهي ٻَڌَلَ رهيا انهن کي پنهنجي جاءِ تي پهچڻ نه ڏنائون. ۽ جيڪڏهن (مڪي ۾)ڪجهه ايمان وارا مرد ۽ ڪجهه ايمان واريون عورتون نه هجن ها جن کي اوهان سڃاڻو به نه ٿا ۽ هي (انديشو نه هجي ها) ته متان اڻ ڄاڻائي ۾ اوهان انهن کي لتاڙي ڇڏيو پوءِ اوهان تي انهن جي ڪري حرف اچي ها. هن لاءِ (جنگ روڪي وئي) ته الله جنهن کي چاهي پنهنجي رحمت ۾ داخل ڪري، جيڪڏهن (ڪافر ۽ مسلم ٻئي ڌريون) ڌار هجن ها ته جن انهن مان ڪفر ڪيو آهي تن کي دردناڪ عذاب جي سزا ڏيون ها. |
| إِذ جَعَلَ الَّذينَ كَفَروا فى قُلوبِهِمُ الحَمِيَّةَ حَمِيَّةَ الجٰهِلِيَّةِ فَأَنزَلَ اللَّهُ سَكينَتَهُ عَلىٰ رَسولِهِ وَعَلَى المُؤمِنينَ وَأَلزَمَهُم كَلِمَةَ التَّقوىٰ وَكانوا أَحَقَّ بِها وَأَهلَها وَكانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمًا (آيت : 26) |
|
جڏهن ڪافرن پنهنجي دلين ۾ تعصب رکيو جاهليت جي دور وارو تعصب ته پوءِ الله پنهنجي رسول تي ۽ ايمان وارن تي (دلين جو) سڪون لاٿو ۽ کين پرهيزگاري جي ڳالهه تي قائم رکيائين ۽ اُهي ان جا وڌيڪ حقدار ۽ ان جا لائق هئا. ۽ الله سڀ شيءِ کي ڄاڻڻ وارو آهي. |
| لَقَد صَدَقَ اللَّهُ رَسولَهُ الرُّءيا بِالحَقِّ لَتَدخُلُنَّ المَسجِدَ الحَرامَ إِن شاءَ اللَّهُ ءامِنينَ مُحَلِّقينَ رُءوسَكُم وَمُقَصِّرينَ لا تَخافونَ فَعَلِمَ ما لَم تَعلَموا فَجَعَلَ مِن دونِ ذٰلِكَ فَتحًا قَريبًا (آيت : 27) |
|
بيشڪ الله پنهنجي رسول کي سچو خواب ڏيکاريو هيو ته الله گهريو ته توهان ضرور بالضرور عزت واري مسجد ۾ داخل ٿيندؤ امن امان سان (ڪجهه) مٿا ڪوڙائيندڙ ۽ (ڪجهه) وار ڪٽائيندڙ (ان حال ۾ جو) توهان بي خوف هوندا. پوءِ ڄاتائين جيڪو توهان نه ڄاتو پوءِ ان (فتح مڪه) کان اڳ هڪ ويجهي فتح (يعني فتحِ خيبر) ڏنائين. |
| هُوَ الَّذى أَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدىٰ وَدينِ الحَقِّ لِيُظهِرَهُ عَلَى الدّينِ كُلِّهِ وَكَفىٰ بِاللَّهِ شَهيدًا (آيت : 28) |
|
اُهو ئي آهي جنهن پنهنجي رسول (ﷺ) کي هدايت ۽ حق واري دين سان موڪليو هن لاءِ ته ان کي سڀ دينن مٿان غالب ڪري. ۽ الله ئي شاهد ڪافي آهي. |
| مُحَمَّدٌ رَسولُ اللَّهِ وَالَّذينَ مَعَهُ أَشِدّاءُ عَلَى الكُفّارِ رُحَماءُ بَينَهُم تَرىٰهُم رُكَّعًا سُجَّدًا يَبتَغونَ فَضلًا مِنَ اللَّهِ وَرِضوٰنًا سيماهُم فى وُجوهِهِم مِن أَثَرِ السُّجودِ ذٰلِكَ مَثَلُهُم فِى التَّورىٰةِ وَمَثَلُهُم فِى الإِنجيلِ كَزَرعٍ أَخرَجَ شَطـَٔهُ فَـٔازَرَهُ فَاستَغلَظَ فَاستَوىٰ عَلىٰ سوقِهِ يُعجِبُ الزُّرّاعَ لِيَغيظَ بِهِمُ الكُفّارَ وَعَدَ اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ مِنهُم مَغفِرَةً وَأَجرًا عَظيمًا (آيت : 29) |
|
محمد (ﷺ) الله جو رسول آهي. ۽ جيڪي ساڻس گڏ آهن سي ڪافرن مٿان زور سخت (۽) پاڻ ۾ ڏاڍا رحمدل آهن تون کين گهڻا رڪوع ۽ سجدا ڪندڙ ڏسندين، اُهي الله جي فضل ۽ سندس رضامندي جا طلبگار آهن. انهن جي نشاني انهن جي چهرن تي سجدن جو اثر آهي. انهن جي اها صفت تورات ۾ آهي .. ۽ سندن صفت انجيل ۾ (به) آهي.. (اُهي) هڪ پوک وانگر آهن جنهن پنهنجا سَلا ڪڍيا پوءِ ان کي مضبوط ڪيائين پوءِ ٿُلهي ٿي پوءِ پنهنجي تِــيليُن تي سڌي ٿي بيٺي پوکيندڙن کي وڻڻ لڳي جيئن انهن سان ڪافرن جي دل ساڙي. جن انهن مان ايمان آندو ۽ صالح عمل ڪيائون انهن سان الله وعدو ڪيو آهي بخشش ۽ زبردست ثواب جو. |