حَقِيقت حٰمٓ جي، ڄاڻي ڄاڻڻهار،

هِي اُتارا اَطْهار، سَخِي سَٻاجھي ڪنان.

ڪِتاب ڪَرِيم، جنهن جا فرمودا، فرمان، کوليا خوب طرح وِيا، عَرِبئَ ۾ آسان، تِنهن قوم لئي قرآن، جي صَحِي سوچِين ڳالهيون.

کِيرون ڏِيندڙ خير جون، پڻ ڄيري ڪندڙ ڄاڻ، پوءِ گھڻا مُنهن موڙي ويا، اَنهن مان اَڄاڻ، پوءِ سُڻنِ نه ڪَنن ساڻ، اُهي واڪا ۽ واڌائيون.

۽ چيائون، ته چِت اَسان جا، آهِن پَردن ۾ پاڻ، جنهن ڏي، سَڏيِينِ تون، ۽ اُن کان ٻِي، ڪَنن ۾ ٻوڙاڻ، ۽ تو ۽ اَسان جي وِچ ۾، ڪو حِجاب آهي هاڻ، پوءِ عَمل ڪر اڳواڻ! اَسِين بِه عامِل آهيون.

چئو، آئون بيشڪ آهيان، ماڻهو اَوهان مِثال، وَحِي ڪَئـِي ٿِي وَڃي، مون ڏي هِئَ مَقال، ته آهي سائـِين اَنهنجو، بيشڪ هِڪ بحال، پوءِ سَنوان سِڌا اُن ڏي، هَلو هر ڪِنهن حال، ۽ تِنهن کي سَڏ، سُوال، بي شڪ ڪريو بَخشِيش جا. ۽ ٻَر ٻَر! ٻيلارن لئي، جي گَڏِين ساڻِس غير،

ڏِين نه ڏکيَن ڏان ڪو، خدا ڪارڻ خير، ۽ ڦِريَل بنا ڦير، اُهي آهِن آخِرت کان.

مَڃيو جَن مَذڪُور، پڻ موچارا ڪم ڪيا، ته مَهندان آهي مُور، اکٽ اُجُورو اُنهن لئي،

چئو، اَوهين ڇا، آهِيو، اُن جا اِنڪارِي؟ جنهن ڏاتر ٻِن ڏِينهَن ۾، ڀُون بَنائـِي سارِي، ۽ ٺاهِيو، ٻِيا ڪم ڪار ۾، تِنهن سان تڪرارِي، بي شڪ سوبارِي، آهي صاحب، سَڀ جھان جو.

۽ مٿاهان تِنهن مٿان، جوڙيا جَبل جبار، ۽ وَڌائـِين واھ جا، مَنجھسِ وَئَ وَلهار، ۽ کاڌا کاڄ اُنهن جا، مَنجھسِ ڪَٿيا ڪلتار، چَئن ڏِينهن ۾ ڏاتار، پُورو جواب پُڇَندڙين

وَرِي اُڀ ڏي آئـِيو، جو بلڪل هُئو بخار، پوءِ اُن کي، پڻ زمين کي، ڪَهيو رَبَّ، قهار، ته اَچو سَرها اَرها؛ وراڻيون تِنهن وار، ته سَرها ٿِي سَرڪار!، آياسون تو اڳيان.

پوءِ سَت اُڀ، ڪيو تيار اُنهن کي، ٻِن ڏِينهَن ۾ ڏاتار، ۽ هَر اُڀ کي، وَحِي اُن جا، ڪيائـِين ڪم ڪار، ۽ اُڀ سِينگاريوسون، اوڏڙو، سِين قَندِيلَن قطار، پڻ اُڀن تي اِبليس کان چونڪِئَ لئي چوڌار، آهي اِها اِظهار، سِٽا سَٻر ۽ سَٻوجھ جِي،

پوءِ، جي اُنهن اِنڪار ڪيو، ته کولي ڏي خبر، ته آن کي، ڪيو اِطلاع مون، قابُو ڪَڙڪي ڀَر، وَاقعي تِنهن وانگر، جو آهي عاد، ثمود جو.

آيا سَندِن اَ ڳ، پوءِ کان، جڏهن پارِس پيغمبر، ته ڌاران ڌڻئَ هيڪڙي، ٻيو پوڄيو نه ڪِنهِين پَر، چي، آگي اَسان جي، جي گُھريو ته مَلڪ مُڪائـِين ڪَر، پوءِ جنهن جو اوهان کي اَمر، اَسِين اِنڪارِي اُن ڪنان.

پوءِ ظالمِ عاد زَمِين ۾، ڪيو، هَٺ، حَق بغير، چي، آھِ اَسان کان زور ۾، ڪَسر قرارو ڪير؟ ڇا، ڳهيلن هِن ڳالھ کي، نه وِيچاريو ڪِنهن وير؟ ته اَلله جَلَّ جَلالہٗ جِنهن جوڙئيَنِ، ڏيئـِي هَٿ، پير، سو زَبر تَن کان زور ۾، مِڙِني کان مَٿير، ۽ ٺَلها کائـِن ڦير، اسان جي اُهڃاڻن کان.

پوءِ اُماڻيوسون اُنهن مَٿي، ڌُوڌُو واء ڌَمڪار، ڏُهاڳِين ڏِينهَن ۾، تان مَنجھ ڄامڙِي ڄَمار، چَکايون خوارِئَ خُوب جو، اُنهن کي آزار، ۽ آهي عذاب آخرت جو، ڪندڙ خُوب خوار، ۽ جِنهن حالت ۾ تَن هارِ، وَرندو ڪير نه واهِرُو!.

پر سَنئينءَ واٽ ثَـمُود کي، پوءِ آچيو سونِ اِظهار، ته ڪَيؤن سُونهپ صاف تي، اَنڌپ اِختيار، پوءِ قابُو ڪَڙڪي پَڪڙيا، جو اُ گرو حَد آزار، ڪَندا هُئا، جا ڪار، ڪارڻ تنهن ڪاراٺ جي.

۽ پوءِ آجو ڪيوسون اُنهن کي، آندو جَن اِيمان، ۽ جيڪي منجھ جَھان، هُئا ثابِت رَکندا سِيل کي.

۽ جنهن ڏِينهن عدو اَلله جا، ڪَبا ڀيڙا پاسي باھِ،

پوءِ قطاري ڪاهِبا، تان آيا، سِر آڙاھ، ڀَري بِيٺا اُنهن مَٿي، سَندنِ گوش گُواھ، پڻ سَنديون اُنهن اکيون، پڻ جي کَلون مٿان ماھ، جي ڪندا هُئا گُناھ، تِنهن مُوجِب مَحشر ماڳ ۾.

۽ چَونِ پَنهنجي چَمڙيِين، ته اي ساٿِي! سَدائـِين، اَسان تي آئـِين، ڪِهڙي سَبب ساک ڏِيو. چَون، ته سچ چوائـِيو، اَسان کي اَللهُ، سَڀ ڪِنهن شئِ سيکاريو، جنهن واحِد وايون واھُ!، ۽ پيدا پهرِين پور ڪَيان، صاحب ڏيئـِي ساھ، ۽ اُن ڏي سَنجھ، صُباح، مِڙئـِي موٽو مُورهِين.

۽ هُئا نه ڪَندا حِجاب، ڪو ڪَندي ڪَرتوتن، ڪَنان ڪَنن پَنهنجي، ته شاهد ٿِي بِيهن، پڻ چِشم، چَمڙيون، اَهنجيون؛ ۽ مُرڳو ڀانيان مَن، ته سائـِين نه سمجھي تَن، جيڪِي لِڪِي ڪَندا هُئا لوڪ کان.

۽ پَنهنجو غَلط گُمان، اُهو رکيان پَنهنجي رَبَّ ۾، پوءِ اُڇلي هَيان اُهڏ ۾، اِنهِئ اَنُو مان، پوءِ هارِيَنِ مان حيران، صُبح سويرو ٿِي پِيا.

پوءِ، جي سَهن سُور، سي ته، ڀاڻو تَن جو باھ، ۽ ريجھائـِين، ته نَه ريجھندو، اُنهن سان اَلله،

۽ سَلهاڙِياسون ساڻ تَن گڏ، ڪَندڙ گُمراھ، اڳيان، پويان اُنهن جي، جيڏانهن ڪن نِگاھ، ته اُنهن لئي عيب، گُناھ سَڀ ڪيؤن سِينگاري سامهان. ۽ اُنهن اُمّتن ۾، اُنهن تي ٿِئي سَزا حَقَّ صَحِي، جِنن ۽ ماڻهن مَنجھان، جي وِيُون ڪالھ ڪَهِي، حالت تَن جِي هِي، ته صَفا سُڃ تي سَندِن سَندرو.

۽ جي ڦِريا، تَن فرمائيو ته هِي قُرآن نه ٻُڌو توڙ، ۽ مَنجھسِ مَچايو گوڙ، اَوهِين ٿيو مَن آڪرا!

ڦِريا،جي فَرمان کان، تَن سَخت ڏِينداسُون سُور، ۽ تَن مَدين بَدلو مُور، جيڪِي ڪَن جَھان ۾.

عَدُوّن اَلله جي، لاشڪ اِهو لاڳ، آهي آگ اُنهن لئي، مَنجھسِ مُدامِي ماڳ، بي شڪ تِنهنجو ڀاڳ، جو مَڃيؤن نه، اَسان جون آيتون.

۽ اُهي، جَن ڪُفر ڪيو، وَراڻيون تِنهن وار، ته جَن ڪيو وَهِينءَ واٽ کان، اسان کي آوار، جِنن ۽ ماڻهن مَنجھان، سانَيمِ! سي ڏيکار، ته پنهنجي پيرن هيٺ ڪريون، تَنِين کي تڪرار، کوري مَنجھ خُوار، اَسان هيٺان هُونِ سي.

جَن چيو، ته اَلله اَسان جو آهي، پَروَر پالڻهار، پوءِ قائم پَنهنجي قول تي، بِيٺا بَرقرار، اُنهن تي مَلڪ اَلله جا، اُترن آخِرڪار، ته نه ڏرو، نه ڳَرو، ڪِنهن ڳالھ کان، ماڻيو بهشت بَهار، جنهن جا قول قرار، ڏِبا هُئان، هُن ڏيہ ۾.

هِن حَياتِي ننڍڙِئَ ۾، اَسِين اَنهنجا مَددگار، ۽ پڻ آخِرت ۾؛ جنهن ۾ آهن اَوهان هار، جيڪي گُھرن جِئَ اَهنجا، حاصِل سي هَموار، ۽ تُحفي طَور اوهان لئي، جيڪي طلبيو، سو تيار،

پاران پالڻهار، جو مَرهِيندڙ ۽ مِهر ڀَريو.

۽ اَڇو ڪير، اُن کان، ٻولن مَنجھ ٻيو ؟ جنهن ڪوٺيو رَبَّ، ڪَرِيم ڏي، ۽ چَڱَو ڪم ڪيو، پڻ چِٽئَ رِيت چيو، ته آئون اِقرارِيَن مان آهيان.

هَر نيڪِي نه هِڪ جِھڙِي، ۽ هَر مَدِي نه هِڪ مِثال، پوءِ اَٽڪ ٽار اُن سان، چَڱِي جيڪا چال، پوءِ، تو ۽ جِنهن جي وِچ هُجي، ڪا دُشمنِي ڌَمتال، ته ڦِري ٿِئي فِى الحال، گَھرو دوست، دِل گُھريو.

۽ سَوا تِنهن ، جِنهن صبر ڪيو، ماڻي سو نه ماڳ، ۽ بِنا وَڏي ڀاڳ، سا نِعمت ٻِئي نَه نَصِيب ٿِئي.

پوءِ جي شُوم شيطان کان، ڪو کُٽڪو کُٽڪئـِي خان! ته گُھر اَللهَ کان اَمان، جو سُڻندڙ ۽ سُڄاڻ گھڻو.

اُن جي آيتن مان، نِشانِيون نِروار، مَٿي ڏيہ ڏِينهن، راتيون، ۽ سِج، چَنڊ چَلن چوڌار، پوءِ نَه پُوڄيو سِج، چَند کي، ۽ پُوڄيو پالڻهار، جِنهن جوڙيا، سي جِنسار، جي آهيو ٻانَها اُن جا.

پوءِ سائـِين کي سَجدي کان، جي غافِل ڪن غُرور، پوءِ جي تُنهنجي ڌَڻِئَ وَٽ، حاضر مَنجھ حُضور، ڏِينهن، رات نَمن اُن کي، آڌِئَ، خواھ اَسُور، ۽ اُهي نَه ٿڪن مُور، صاحِب جي ساراھ کان.

۽ اُن جي آيتن مان، ڀُون پَسِين بيران، پوءِ جڏهن اُتاريوسون، اُن مٿي، ڀيج ڀِنِي باران، ته چُرِي ۽ مَٿِي چَڙِهي، ٿِيا چِلر مَنجھ چوگان، جنهن جِياريو اُن کي، وَسائـِين ويران، مُئا جيارِيندڙ مُورهِين، آهي سو عيان، سوبارِي بي گمان، آهي قادِر هَرڪِنهن ڪم مَٿي.

اَسان جي اُهڃاڻن ۾، جي وَر هَلن وَهلور، اسان کان اَصل نه رَهن، مَخفِي سي مَخمور، ڇا، ڀَلو سو، جو اُڇلبو، باھِ ۾، ڀَرپُور؟، يا اِيندو مَحشر ماڳ ۾، جو اَمن سان اَهگور؟ وَڻي ڪِهڙا ڪم ڪريو، مَرضي مُوجِب مُور، جي ڪريو ڪَم، قُصور، هُو مَٿان ڏِسَندڙ مُورهِين.

اُهي جَن ڪُوڙ ڪوٺيو، هِي موچارو مَذڪُور، آيُنِ جڏهن، ۽ آهي اِهو ڪِتاب زَبر ضَرُور،

اَڳي، پوءِ اُن ۾، نَه اَچي ڪُوڙ فُتُور، نازِل آهي نُور، ساراهِيَل سَٻوجھ کان.

توسان نه ڳالهائـِينِ ڳالھ، مگر توکان مَهند ڀَرو، پِيارن پيغمبرن کي، چيو وِيو جِنهن چال رَبُّ بَخشِيندڙ بَحال، پڻ سَزا ڏِيندڙ سَخت گھڻو.

۽ جيڪر ٻولِي ٻِئَ ۾، ڪَيوسون قُرآن، چي، ڇو نه اَسان لئي اُن جا، وِيا کوليا خُوب بيان؟ سُڻندڙ صَفا عَرِبي، ۽ ٻِي ٻولِئَ ۾، فَرمان، چَئو، سُونهپ ۽ صِحت تَن لئي، آندو جَن اِيمان، ۽ ڳَراڻَ تَن ڪَنن ۾، نه وِسهن، جي ويران، ۽ اِهوئي اُنهن تي، اَنڌپ آهي عيان، ڪَرڪنان ڏور مَڪان، ڪجن جن کي ڪُوڪَرا.

۽ ڪتاب مُوسٰى مِير کي، بَخشيو سُون بَحال، پوءِ اُبـتِي سِٽيائون اُن ۾، پٽ ٿيا پائـِمال، ۽ تُنهنجي آگي کان، اَڳي نه هُئي، مُقرر ٿِيَل ڳالھ، ته تَن وِچ ۾ ڪَيو وِيو، فيصلو فِى الحال، ۽ ڦاٿل سي ڦيريال، ڦِرندڙ، گِرندڙ گُمان ۾!

جنهن چَڱِي ڪَئـِي ته پاڻ لئي، بَدِي ته مَٿسِ بار، ۽ بارِي بَندن هارِ، ذَرو ظالِم نه آهي ڪِي.

آهي اُنهِئَ پار، ڪَر قيامت ڏِينهن جِي، ۽ ميوا نَه نِڪرن مُکِڙيَن مان، نه بار کَڻِي ڪانار، ۽ نه نار ڄَڻي ڪا ٻار، مگر سَندسِ سَنڀال سِين. جِنهن ڏِينهن ڪَبَن پُڪار، ته مُنهنجا ڀائيوار ڪٿي؟ چي، اَسان چتايو اَ ڳ ۾، ته اَسان سُڌ نه سار،

۽ جَن اڳي ڪيون آزيون، وِيا وِڃائجِي تِنهن وار، ۽ سَمجھون ته سَندنِ هارِ، ڪانهِي ڪُنڊ پَناھِ جِي.

سُکَن لاءِ سَڏن ۾، ٿَڪي نه ماڻهو مُور، ۽ جي رَسيسِ سَخِتي سُور، ته آسَرپَل، بي آسري.

۽ جَڏهن پنهنجي پاران، مِهر جو مَزو چکايونسِ مُور، جنهن بَعد بَرسِر اُن تي، آيون سَختيون سُور، ته مُورک چَوي پِيو مُور، هِي ڀَلايون مُنهنجي ڀاڳ ۾. ۽ آئون اصَل نه ڀانيان، اَچڻِي اُهکِي وار، ۽ جي مُون کي موٽايو وِيو، سَندمِ سائـِينءَ پارِ، ته هرگز وَٽِس مون هارِ، وَڏا ڀاڳ، ڀَلائيون. پوءِ ڪَل ڏِينداسون ڪافِرِين، جي ڪيائون قُصُور، ۽ مَزو چکائـِينداسونِ مُور، ڪنهن سَخت سَزا ساڙ جو.

۽ ماڻهوءَ کي مُورهِين، جڏهن صَحِي ڏِنوسُون سُک ، ته ڦِريو ۽ ڦيرئـِين پنهنجِي، ڪَنڌ پاسي ڪُک، ۽ جڏهن ڏاڍو پُهتسِ ڏُک، ته وَڏو آهي وَظيفائـِي.

چئو، سوچيان ڪِين سَوير؟ ته آهي، جي اَلله وَٽان، اَوهِين ڦِريا اُن ڪنان، ته اَوتڙا اِن کان ڪير؟ پاتو جِنهن پير، ڪِنهن ڀُل پَراهِين پار ۾.

ڏيکارِينداسونِ ڏيهن ۾، پَنهنجا پتا پار، پڻ سَندنِ جانِيَن جوڙ ۾، تان اُتن ٿئي اِظهار، حق برابر آهي هِي، ڇا بس نه بَرقرار، تُنهنجي هادِئَ هار؟ ته هُو سانکي سَڀڪِنهن ڳالھ تي.

سَمجھ ته، آهِن سي صَحِي، سَندا شَڪَ شِڪار، سَندنِ مالِڪ جي ملڻ کان، مَهندان مَحشر وار، چونڪِي اَسِين چوڌار، هَرگز هَر ڪِنهن ٽول تي.