| الم (آيت : 1) |
|
الف لام ميم (هي حروف مقطعات آهن، هنن جي اصل معنيٰ ۽ مقصد الله ۽ ان جو رسول ﷺ بهتر ڄاڻن ٿا) |
| اللَّهُ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ الحَىُّ القَيّومُ (آيت : 2) |
|
الله (اُهو آهي جو) ناهي ڪو ئي عبادت جي لائق سواءِ ان جي، هميشه زنده رهڻ وارو جهان جو نظام قائم رکڻ وارو آهي. |
| نَزَّلَ عَلَيكَ الكِتٰبَ بِالحَقِّ مُصَدِّقًا لِما بَينَ يَدَيهِ وَأَنزَلَ التَّورىٰةَ وَالإِنجيلَ (آيت : 3) |
|
(اي نبي!)ان تو تي (هي) ڪتاب حق سان لاٿو آهي جيڪو اڳين ڪتابن جي تصديق ڪندڙ آهي ۽ (الله ئي ) تورات ۽ انجيل نازل ڪيو آهي. |
| مِن قَبلُ هُدًى لِلنّاسِ وَأَنزَلَ الفُرقانَ إِنَّ الَّذينَ كَفَروا بِـٔايٰتِ اللَّهِ لَهُم عَذابٌ شَديدٌ وَاللَّهُ عَزيزٌ ذُو انتِقامٍ (آيت : 4) |
|
اڳ به (ڪتاب لاٿائين) ماڻهن جي هدايت لاءِ ۽ (هاڻي به) حق ۽ باطل و چ ۾ فرق ڪندڙ (قرآن) لاٿائين. بيشڪ اُهي ماڻهو جن الله جي آيتن جو انڪار ڪيو انهن لاءِ زور سخت عذاب آهي. ۽ الله غالب آهي بدلو وٺڻ وارو آهي. |
| إِنَّ اللَّهَ لا يَخفىٰ عَلَيهِ شَيءٌ فِى الأَرضِ وَلا فِى السَّماءِ (آيت : 5) |
|
بيشڪ الله تي ڪا به شيءِ ڳُجهي نه آهي زمين ۾ ۽ نه ڪِي آسمان ۾. |
| هُوَ الَّذى يُصَوِّرُكُم فِى الأَرحامِ كَيفَ يَشاءُ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ العَزيزُ الحَكيمُ (آيت : 6) |
|
اُهو (الله) ئي آهي جيڪو (مائرن جي) پيٽن ۾ اوهان جي صورت ٺاهي ٿو جيئن چاهي. ناهي ڪوئي عبادت جي لائق سواءِ ان جي (اُهو) غالب آهي حڪمت وارو آهي. |
| هُوَ الَّذى أَنزَلَ عَلَيكَ الكِتٰبَ مِنهُ ءايٰتٌ مُحكَمٰتٌ هُنَّ أُمُّ الكِتٰبِ وَأُخَرُ مُتَشٰبِهٰتٌ فَأَمَّا الَّذينَ فى قُلوبِهِم زَيغٌ فَيَتَّبِعونَ ما تَشٰبَهَ مِنهُ ابتِغاءَ الفِتنَةِ وَابتِغاءَ تَأويلِهِ وَما يَعلَمُ تَأويلَهُ إِلَّا اللَّهُ وَالرّٰسِخونَ فِى العِلمِ يَقولونَ ءامَنّا بِهِ كُلٌّ مِن عِندِ رَبِّنا وَما يَذَّكَّرُ إِلّا أُولُوا الأَلبٰبِ (آيت : 7) |
|
اُهو ئي آهي جنهن تو تي ڪتاب نازل ڪيو. جنهن مان ڪي آيتون ”محڪم“ (يعني چِٽِي معنى واريون) آهن اُهي (احڪامِ) ڪتاب جو بنياد آهن ۽ ٻيون ”مُـتَــشَــابه“ (يعني ڪيئي قسمن جي معنائن واريون) آهن. پوءِ اُهي ماڻهو جن جي دلين ۾ ڦير آهي سي پوءِ متشابهه جي پويان پون ٿا. (صرف) فتني تلاش ڪرڻ خاطر ۽ پنهنجِي مطلبي معنى حاصل ڪرڻ خاطر حالانڪه ان جي اصل مراد الله کان سواءِ ڪو نه ٿو ڄاڻي. ۽ علم ۾ ڪامل پُختگي رکڻ وارا ته چون ٿا ”اسان اُن تي ايمان آندو اهي سڀ اسان جي پالڻهار وٽان آهن“. ۽ نصيحت ته صرف عقل وارا ئي پرائن ٿا. |
| رَبَّنا لا تُزِغ قُلوبَنا بَعدَ إِذ هَدَيتَنا وَهَب لَنا مِن لَدُنكَ رَحمَةً إِنَّكَ أَنتَ الوَهّابُ (آيت : 8) |
|
(دعا گھرن ٿا ته) ”اي اسان جا پالڻهار! اسان جي دلين کي نه ڦيراءِ ان کان پوءِ جو تو اسان کي هدايت ڏني آهي، ۽ اسان کي پاڻ وٽان (خاص) رحمت عطا ڪر، بيشڪ تون وڏو عطائون ڪندڙ آهين. |
| رَبَّنا إِنَّكَ جامِعُ النّاسِ لِيَومٍ لا رَيبَ فيهِ إِنَّ اللَّهَ لا يُخلِفُ الميعادَ (آيت : 9) |
|
اي اسان جا پالڻهار! بيشڪ تون سڀ ماڻهن کي گڏ ڪرڻ وارو آهين هڪڙي ڏينهن لاءِ جنهن ۾ ڪو شڪ ئي نه آهي“. بيشڪ الله وعدي خلافي ڪونه ڪندو آهي. |
| إِنَّ الَّذينَ كَفَروا لَن تُغنِىَ عَنهُم أَموٰلُهُم وَلا أَولٰدُهُم مِنَ اللَّهِ شَيـًٔا وَأُولٰئِكَ هُم وَقودُ النّارِ (آيت : 10) |
|
بيشڪ اُهي ماڻهو جن ڪفر ڪيو انهن جا مال ۽ انهن جا اولاد انهن تان الله (جي عذاب) کان ڪا شيءِ ٽاري نه سگهندا. ۽ اهي ئي دوزخ جو ٻارڻ آهن. |
| كَدَأبِ ءالِ فِرعَونَ وَالَّذينَ مِن قَبلِهِم كَذَّبوا بِـٔايٰتِنا فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنوبِهِم وَاللَّهُ شَديدُ العِقابِ (آيت : 11) |
|
انهن جو انجام اهڙو ئي ٿيندو جيڪو قومِ فرعون ۽ جيڪي ماڻهو انهن کان اڳ هئا تن جو ٿيو. جن اسان جي آيتن کي ڪوڙو چيو، پوءِ الله انهن کي انهن جي ڏوهن سبب پڪڙيو ۽ الله سخت عذاب ڏيندڙ آهي. |
| قُل لِلَّذينَ كَفَروا سَتُغلَبونَ وَتُحشَرونَ إِلىٰ جَهَنَّمَ وَبِئسَ المِهادُ (آيت : 12) |
|
(اي نبي) انهن ماڻهن کي چؤ جن ڪفر ڪيو ته ڄاڻ توهان مغلوب ٿي ويندؤ ۽ دوزخ ڏانهن جمع ڪيا ويندؤ. ۽ اهو بڇڙو هنڌ آهي. |
| قَد كانَ لَكُم ءايَةٌ فى فِئَتَينِ التَقَتا فِئَةٌ تُقٰتِلُ فى سَبيلِ اللَّهِ وَأُخرىٰ كافِرَةٌ يَرَونَهُم مِثلَيهِم رَأىَ العَينِ وَاللَّهُ يُؤَيِّدُ بِنَصرِهِ مَن يَشاءُ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَعِبرَةً لِأُولِى الأَبصٰرِ (آيت : 13) |
|
بيشڪ اوهان لاءِ انهن ٻن جماعتن ۾ هڪ نشاني هئي جيڪي (ميدانِ بدر ۾) هڪ ٻئي ۾ لڙيون. هڪ جماعت الله جي رستي ۾ پئي لڙي ۽ ٻي جماعت ڪافر هئي ۽ اُهي کين (يعني مسلمانن کي) اکين سان پاڻ کان ٻيڻو ڏسن پيا. ۽ الله پنهنجي مدد سان جنهن کي چاهي طاقتور ڪري. بيشڪ ان (معرڪي) ۾ اکين وارن لاءِ وڏي عبرت آهي. |
| زُيِّنَ لِلنّاسِ حُبُّ الشَّهَوٰتِ مِنَ النِّساءِ وَالبَنينَ وَالقَنٰطيرِ المُقَنطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالفِضَّةِ وَالخَيلِ المُسَوَّمَةِ وَالأَنعٰمِ وَالحَرثِ ذٰلِكَ مَتٰعُ الحَيوٰةِ الدُّنيا وَاللَّهُ عِندَهُ حُسنُ المَـٔابِ (آيت : 14) |
|
ماڻهن لاءِ (جن) خواهشن جي چاهت سينگاري وئي آهي (تن ۾) زالون ۽ اولاد ۽ سون ۽ چاندي جا گڏ ڪيل ڍير ۽ نشان ٿيل گهوڙا ۽ مال (مويشي) ۽ پوکون (شامل آهن). اهو دنياوي زندگي جو سامان آهي ۽ الله وٽ بهترين موٽڻ جي جاءِ آهي. |
| قُل أَؤُنَبِّئُكُم بِخَيرٍ مِن ذٰلِكُم لِلَّذينَ اتَّقَوا عِندَ رَبِّهِم جَنّٰتٌ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ خٰلِدينَ فيها وَأَزوٰجٌ مُطَهَّرَةٌ وَرِضوٰنٌ مِنَ اللَّهِ وَاللَّهُ بَصيرٌ بِالعِبادِ (آيت : 15) |
|
چؤ ڇا انهن سڀني کان اڃا بهترين شيءِ جي اوهان کي خبر ڏيان؟ جن ماڻهن تقويٰ اختيار ڪئي انهن لاءِ سندن پالڻهار وٽ باغ آهن، جن جي هيٺان کان نهرون وهن ٿيون اهي ان ۾ هميشه رهندا ۽ (انهن لاءِ) پاڪيزه گهرواريون آهن، ۽ الله پاران رضامندو آهي. ۽ الله ٻانهن کي چڱي طرح ڏسندڙ آهي. |
| الَّذينَ يَقولونَ رَبَّنا إِنَّنا ءامَنّا فَاغفِر لَنا ذُنوبَنا وَقِنا عَذابَ النّارِ (آيت : 16) |
|
(اِهي) اُهي آهن جيڪي چون ٿا: ”اي اسان جا پالڻهار! بيشڪ اسان ايمان آندو پوءِ اسان جي ڏوهن جي بخشش فرماءِ ۽ اسان کي باهه جي عذاب کان بچاءِ“. |
| الصّٰبِرينَ وَالصّٰدِقينَ وَالقٰنِتينَ وَالمُنفِقينَ وَالمُستَغفِرينَ بِالأَسحارِ (آيت : 17) |
|
(اُهي) صبر ڪرڻ وارا ۽ سچار ۽ ادب وارا ۽ (الله جي راهه ۾) خرچ ڪرڻ وارا ۽ رات جي پوئين حصن وقت (اٿي) گناهن جي معافي وٺڻ وارا آهن. |
| شَهِدَ اللَّهُ أَنَّهُ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ وَالمَلٰئِكَةُ وَأُولُوا العِلمِ قائِمًا بِالقِسطِ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ العَزيزُ الحَكيمُ (آيت : 18) |
|
الله شاهدي ڏني ته ”بيشڪ ان کان سواءِ ڪوبه عبادت جي لائق نه آهي“ ۽ ملائڪن ۽ علم وارن به انصاف تي قائم رهندي (اها شاهدي ڏني) ته ”ناهي ڪوبه عبادت جي لائق سواءِ ان جي، اهو غالب حڪمت وارو آهي“. |
| إِنَّ الدّينَ عِندَ اللَّهِ الإِسلٰمُ وَمَا اختَلَفَ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ إِلّا مِن بَعدِ ما جاءَهُمُ العِلمُ بَغيًا بَينَهُم وَمَن يَكفُر بِـٔايٰتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَريعُ الحِسابِ (آيت : 19) |
|
بيشڪ الله وٽ دين صرف ”اسلام“ئي آهي، ۽ اهلِ ڪتاب جيڪو وٽن علم اچڻ کان پوءِ اختلاف ڪيو سو پاڻ ۾ ساڙ سببان ئي هيو. ۽ جيڪو الله جي آيتن جو انڪار ڪندو ته بيشڪ الله حساب ۾ جلدي ڪرڻ وارو آهي. |
| فَإِن حاجّوكَ فَقُل أَسلَمتُ وَجهِىَ لِلَّهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ وَقُل لِلَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ وَالأُمِّيّۦنَ ءَأَسلَمتُم فَإِن أَسلَموا فَقَدِ اهتَدَوا وَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّما عَلَيكَ البَلٰغُ وَاللَّهُ بَصيرٌ بِالعِبادِ (آيت : 20) |
|
پوءِ (اي نبي) جيڪڏهن تو سان جهڳڙو ڪن ته چؤ: ”مون خود ۽ جنهن به منهنجي پيروي ڪئي تن به پنهنجو مُنهن الله جي حضور جهڪايو آهي“. ۽ اهلِ ڪتاب ۽ اڻ پڙهين کي چؤ ته: ”ڇا اوهان اسلام آڻيو ٿا“؟ پوءِ جيڪڏهن اسلام آڻن ته بيشڪ هدايت وارا ٿيا. ۽ جي منهن ڦيرن ته تنهنجي مٿان صرف حڪم پهچائڻ آهي ۽ الله ٻانهن کي ڏسندڙ آهي. |
| إِنَّ الَّذينَ يَكفُرونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ وَيَقتُلونَ النَّبِيّۦنَ بِغَيرِ حَقٍّ وَيَقتُلونَ الَّذينَ يَأمُرونَ بِالقِسطِ مِنَ النّاسِ فَبَشِّرهُم بِعَذابٍ أَليمٍ (آيت : 21) |
|
بيشڪ اُهي ماڻهو جيڪي الله جي آيتن سان ڪفر ڪن ٿا ۽ نبين کي ناحق قتل ڪن ٿا ۽ انهن ماڻهن کي قتل ڪن ٿا جيڪي انصاف جو حڪم ڏين ٿا، ته پوءِ انهن کي دردناڪ عذاب جي خبر ٻڌائي ڇڏ. |
| أُولٰئِكَ الَّذينَ حَبِطَت أَعمٰلُهُم فِى الدُّنيا وَالءاخِرَةِ وَما لَهُم مِن نٰصِرينَ (آيت : 22) |
|
اِهي اُهي ماڻهو آهن جن جا دنيا ۽ آخرت ۾ عمل چٽ ٿي ويا ۽ انهن جو ڪو مددگار نه هوندو. |
| أَلَم تَرَ إِلَى الَّذينَ أوتوا نَصيبًا مِنَ الكِتٰبِ يُدعَونَ إِلىٰ كِتٰبِ اللَّهِ لِيَحكُمَ بَينَهُم ثُمَّ يَتَوَلّىٰ فَريقٌ مِنهُم وَهُم مُعرِضونَ (آيت : 23) |
|
ڇا تو انهن ماڻهن کي نه ڏٺو جن کي ڪتاب جو هڪ حصو ڏنو ويو (اُهي) الله جي ڪتاب ڏانهن سڏيا وڃن ٿا تان ته (ڪتاب) انهن جي وچ ۾ (جهڳڙن جو) فيصلو ڪري ته پوءِ انهن مان هڪ ٽولو مُنهن ڦيرائي ڇڏي ٿو ۽ اُهي منهن مَٽيندڙ آهن. |
| ذٰلِكَ بِأَنَّهُم قالوا لَن تَمَسَّنَا النّارُ إِلّا أَيّامًا مَعدودٰتٍ وَغَرَّهُم فى دينِهِم ما كانوا يَفتَرونَ (آيت : 24) |
|
اهو هن ڪري جو اهي يقيني طرح چون ٿا ته: ”اسان کي جهنم جي باهه نه ڇُهندي سواءِ ڳاڻيٽي جي چند ڏهاڙن جي“ ۽ انهن کي انهن جي دين ۾ ڌوڪو ڏنو جيڪي اهي ٺاهه ٺاهيندا هئا. |
| فَكَيفَ إِذا جَمَعنٰهُم لِيَومٍ لا رَيبَ فيهِ وَوُفِّيَت كُلُّ نَفسٍ ما كَسَبَت وَهُم لا يُظلَمونَ (آيت : 25) |
|
پوءِ ڇا حال هوندو! جڏهن اسان انهن کي گڏ ڪنداسين ان ڏينهن لاءِ جنهن جي (برپا ٿيڻ) ۾ ڪو شڪ ناهي ۽ هر جان کي ان جي ڪمائي جو پورو پورو بدلو ڏنو ويندو ۽ انهن سان ظلم ڪو نه ڪيو ويندو. |
| قُلِ اللَّهُمَّ مٰلِكَ المُلكِ تُؤتِى المُلكَ مَن تَشاءُ وَتَنزِعُ المُلكَ مِمَّن تَشاءُ وَتُعِزُّ مَن تَشاءُ وَتُذِلُّ مَن تَشاءُ بِيَدِكَ الخَيرُ إِنَّكَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 26) |
|
چؤ: ”اي الله! بادشاهي جا مالڪ! تون جنهن کي چاهين بادشاهي ڏين ۽ جنهن کان چاهين بادشاهي ڦري وٺين ۽ جنهن کي چاهين عزت ڏين ۽ جنهن کي چاهين ذلت ڏين. ڀلائي سڀ تنهنجي هٿ ۾ آهي. بيشڪ تون هر شيءِ تي سگهه رکڻ وارو آهين. |
| تولِجُ الَّيلَ فِى النَّهارِ وَتولِجُ النَّهارَ فِى الَّيلِ وَتُخرِجُ الحَىَّ مِنَ المَيِّتِ وَتُخرِجُ المَيِّتَ مِنَ الحَىِّ وَتَرزُقُ مَن تَشاءُ بِغَيرِ حِسابٍ (آيت : 27) |
|
تون رات کي ڏينهن ۾ داخل ڪرين ٿو ۽ ڏينهن کي رات ۾ داخل ڪرين ٿو ۽ تون جيئري کي مئل مان ڪڍين ٿو ۽ تون مُردي کي جيئري مان ڪڍين ٿو ۽ تون جنهن کي چاهين ٿو اڻ ڳڻيو رزق عطا ڪرين ٿو“. |
| لا يَتَّخِذِ المُؤمِنونَ الكٰفِرينَ أَولِياءَ مِن دونِ المُؤمِنينَ وَمَن يَفعَل ذٰلِكَ فَلَيسَ مِنَ اللَّهِ فى شَيءٍ إِلّا أَن تَتَّقوا مِنهُم تُقىٰةً وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفسَهُ وَإِلَى اللَّهِ المَصيرُ (آيت : 28) |
|
مؤمنن کي گهرجي ته مؤمنن کي ڇڏي ڪافرن کي دوست نه بنائن ۽ جيڪو ائين ڪندو ته ان جو الله سان ڪو تعلق نه رهيو. سواءِ هن جي جو اوهان انهن (جي فتني) کان بچڻ چاهيو. ۽ الله اوهان کي پنهنجي ذات (جي قهر ۽ غضب) کان ڊيڄاري ٿو. ۽ الله ڏانهن موٽڻو آهي. |
| قُل إِن تُخفوا ما فى صُدورِكُم أَو تُبدوهُ يَعلَمهُ اللَّهُ وَيَعلَمُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ وَاللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 29) |
|
چؤ ته: ”جيڪو اوهان جي سينن ۾ آهي ان کي جي لڪايو يا ان کي ظاهر ڪيو الله ان کي ڄاڻي ٿو. ۽ (اهو به) ڄاڻي ٿو جو ڪجهه آسمانن ۽ زمين ۾ آهي. ۽ الله هر شيءِ تي سگھه رکڻ وارو آهي“. |
| يَومَ تَجِدُ كُلُّ نَفسٍ ما عَمِلَت مِن خَيرٍ مُحضَرًا وَما عَمِلَت مِن سوءٍ تَوَدُّ لَو أَنَّ بَينَها وَبَينَهُ أَمَدًا بَعيدًا وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفسَهُ وَاللَّهُ رَءوفٌ بِالعِبادِ (آيت : 30) |
|
ان ڏينهن هر ساهه جيڪا به چڱائي ڪئي سا حاضر (موجود) لهندو.. ۽ جا به برائي ڪيائين سا به (موجود لهندو).. ته تمنا ڪندو ته هائو جي مون ۾ ۽ ان (ڏينهن) ۾ ڪو وڏو ويڇو هجي ها، ۽ الله اوهان کي پنهنجي ذات (جي قهر ۽ غضب) کان ڊيڄاري ٿو. ۽ الله ٻانهن تي گھڻو مهربان آهي. |
| قُل إِن كُنتُم تُحِبّونَ اللَّهَ فَاتَّبِعونى يُحبِبكُمُ اللَّهُ وَيَغفِر لَكُم ذُنوبَكُم وَاللَّهُ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 31) |
|
(اي نبي! ) چؤ ته: ”اگر اوهان (واقعي) الله سان محبت رکو ٿا ته پوءِ منهنجي پيروي ڪيو ته الله اوهان سان محبت رکندو ۽ اوهان لاءِ اوهان جا ڏوهه معاف ڪندو ۽ الله بخشڻهار ٻاجهارو آهي“. |
| قُل أَطيعُوا اللَّهَ وَالرَّسولَ فَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الكٰفِرينَ (آيت : 32) |
|
چؤ ته: ”الله جي ۽ رسول جي فرمانبرداري ڪيو. پوءِ جي منهن موڙن ته الله ڪافرن کي پسند نه ٿو ڪري. |
| إِنَّ اللَّهَ اصطَفىٰ ءادَمَ وَنوحًا وَءالَ إِبرٰهيمَ وَءالَ عِمرٰنَ عَلَى العٰلَمينَ (آيت : 33) |
|
بيشڪ الله چونڊيو آدم کي ۽ نوح کي ۽ ابراهيم جي گهراڻي کي ۽ عمران جي گهراڻي کي سڀني جهانن کان. |
| ذُرِّيَّةً بَعضُها مِن بَعضٍ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 34) |
|
اهو هڪ ئي نسل آهي هڪڙا ٻين جو اولاد آهن. ۽ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| إِذ قالَتِ امرَأَتُ عِمرٰنَ رَبِّ إِنّى نَذَرتُ لَكَ ما فى بَطنى مُحَرَّرًا فَتَقَبَّل مِنّى إِنَّكَ أَنتَ السَّميعُ العَليمُ (آيت : 35) |
|
(ياد ڪر) جڏهن عمران جي گهروارِيءَ چيو: ”اي منهنجا پالڻهار بيشڪ جيڪي منهنجي پيٽ ۾ آهي ان کي (ٻين ذميدارين کان) آزاد ڪري خالص تنهنجي نذر ڪيان ٿي، سو تون مون پاران قبول ڪر. بيشڪ تون ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهين“. |
| فَلَمّا وَضَعَتها قالَت رَبِّ إِنّى وَضَعتُها أُنثىٰ وَاللَّهُ أَعلَمُ بِما وَضَعَت وَلَيسَ الذَّكَرُ كَالأُنثىٰ وَإِنّى سَمَّيتُها مَريَمَ وَإِنّى أُعيذُها بِكَ وَذُرِّيَّتَها مِنَ الشَّيطٰنِ الرَّجيمِ (آيت : 36) |
|
پوءِ جڏهن ان کي ڄڻيائين ته چيائين: ”اي منهنجا مالڪ مون ته ڇوڪري ڄڻي آهي“. حالانڪه الله وڌيڪ ڄاڻندڙ آهي جيڪي ڄڻيائين. (۽ چيائين) ”پُٽ ڌيءُ جهڙو نه آهي ۽ بيشڪ مون ان جو نالو مريم رکيو ۽ آءُ ان (نياڻيءَ) کي ۽ ان جي اولاد کي تڙيل شيطان کان تنهنجي پناهه ۾ ڏيان ٿي“. |
| فَتَقَبَّلَها رَبُّها بِقَبولٍ حَسَنٍ وَأَنبَتَها نَباتًا حَسَنًا وَكَفَّلَها زَكَرِيّا كُلَّما دَخَلَ عَلَيها زَكَرِيَّا المِحرابَ وَجَدَ عِندَها رِزقًا قالَ يٰمَريَمُ أَنّىٰ لَكِ هٰذا قالَت هُوَ مِن عِندِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَرزُقُ مَن يَشاءُ بِغَيرِ حِسابٍ (آيت : 37) |
|
پوءِ ان (مريم) کي سندس پالڻهار چڱي قبوليت ساڻ قبوليو ۽ چڱي طرح پالنا سان پالنا ڪيائين ۽ ان جي سارسنڀال زڪريا حوالي ڪيائين. جنهن مهل به زڪريا ان جي نماز پڙهڻ واري جاءِ ۾ ويندو هيو ته ان وٽ (نئون) رزق لهندو هيو. چيائين: ”اي مريم! هي (رزق) تو وٽ ڪٿان اچي ٿو“؟ چيائين: ”اهو الله وٽان آهي. بيشڪ الله جنهن کي چاهي ٿو اڻ ڳڻيو رزق عطا ڪري ٿو“. |
| هُنالِكَ دَعا زَكَرِيّا رَبَّهُ قالَ رَبِّ هَب لى مِن لَدُنكَ ذُرِّيَّةً طَيِّبَةً إِنَّكَ سَميعُ الدُّعاءِ (آيت : 38) |
|
اتي ئي (ان وقت ئي) زڪريا پنهنجي پالڻهار کي سڏيو. چيائين: ”اي منهنجا پالڻهار! مون کي پاڻ وٽان پاڪيزه اولاد ڏي، بيشڪ تون دعا ٻڌندڙ آهين“. |
| فَنادَتهُ المَلٰئِكَةُ وَهُوَ قائِمٌ يُصَلّى فِى المِحرابِ أَنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحيىٰ مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَسَيِّدًا وَحَصورًا وَنَبِيًّا مِنَ الصّٰلِحينَ (آيت : 39) |
|
پوءِ ملائڪن ان کي آواز ڏنو ۽ (اڃا) اهو نماز واري جاءِ ۾ بيٺو نماز ئي پڙهي رهيو هيو، ته: ”بيشڪ اللهُ تو کي (پٽ) يحى جي خوشخبري ڏئي ٿو. جيڪو ”الله جي ڪلمي“ (يعني عيسى عليه السلام ) جي تصديق ڪندڙ هوندو ۽ سردار هوندو ۽ پاڪدامن (يعني سَتو جَتو) هوندو ۽ نيڪوڪار ٻانهن مان نبي هوندو“. |
| قالَ رَبِّ أَنّىٰ يَكونُ لى غُلٰمٌ وَقَد بَلَغَنِىَ الكِبَرُ وَامرَأَتى عاقِرٌ قالَ كَذٰلِكَ اللَّهُ يَفعَلُ ما يَشاءُ (آيت : 40) |
|
چيائين: ”اي منهنجا پالڻهار! مون کي پُٽ ڪيئن ٿيندو! حالانڪه مون کي ته پيري پهچي وئي آهي ۽ منهنجي زال (به) سنڍ آهي“. جواب آيو: ”ائين ئي ٿيندو الله اهو ڪري ٿو جيئن چاهي ٿو“. |
| قالَ رَبِّ اجعَل لى ءايَةً قالَ ءايَتُكَ أَلّا تُكَلِّمَ النّاسَ ثَلٰثَةَ أَيّامٍ إِلّا رَمزًا وَاذكُر رَبَّكَ كَثيرًا وَسَبِّح بِالعَشِىِّ وَالإِبكٰرِ (آيت : 41) |
|
چيائين: ”اي منهنجا پالڻهار! مون لاءِ ڪا نشاني مقرر ڪر“. فرمايائين: ”تنهنجي نشاني اِها آهي جو تون ٽي ڏينهن ماڻهن سان ڳالهائي نه سگهندين سواءِ اشارن جي. ۽ پنهنجي پالڻهار کي گهڻو ياد ڪر ۽ شام ۽ صبح ان جي پاڪائي بيان ڪر“. |
| وَإِذ قالَتِ المَلٰئِكَةُ يٰمَريَمُ إِنَّ اللَّهَ اصطَفىٰكِ وَطَهَّرَكِ وَاصطَفىٰكِ عَلىٰ نِساءِ العٰلَمينَ (آيت : 42) |
|
۽ جنهن مهل ملائڪن چيو ته: ”اي مريم! بيشڪ الله تو کي چونڊيو آهي ۽ توکي پاڪ ڪيو آهي ۽ توکي جهانن جي عورتن مٿان برگزيده بنايو آهي. |
| يٰمَريَمُ اقنُتى لِرَبِّكِ وَاسجُدى وَاركَعى مَعَ الرّٰكِعينَ (آيت : 43) |
|
اي مريم! تون پنهنجي پالڻهار جي فرمانبرداري ڪر ۽ سجدو ڪر ۽ رڪوع ڪندڙن سان گڏ رڪوع ڪر“. |
| ذٰلِكَ مِن أَنباءِ الغَيبِ نوحيهِ إِلَيكَ وَما كُنتَ لَدَيهِم إِذ يُلقونَ أَقلٰمَهُم أَيُّهُم يَكفُلُ مَريَمَ وَما كُنتَ لَدَيهِم إِذ يَختَصِمونَ (آيت : 44) |
|
(اي نبي!)اِها (ڳالهه) غيب جي خبرن مان آهي جا اسان تو ڏانهن وحي ڪيون ٿا. ۽ تون انهن وٽ (ان مهل) ڪونه هئين، جڏهن اُهي (ڪُڻن وجهڻ لاءِ) پنهنجا قلم اڇلائي رهيا هئا ته انهن مان ڪير مريم جي پالنا ڪندو ۽ تون انهن وٽ ان وقت به نه هئين جڏهن اهي پاڻ ۾ جهڳڙِي رهيا هئا. |
| إِذ قالَتِ المَلٰئِكَةُ يٰمَريَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنهُ اسمُهُ المَسيحُ عيسَى ابنُ مَريَمَ وَجيهًا فِى الدُّنيا وَالءاخِرَةِ وَمِنَ المُقَرَّبينَ (آيت : 45) |
|
جڏهن ملائڪن چيو ته: ”اي مريم بيشڪ الله توکي مبارڪ ٿو ڏئي پنهنجي طرفان هڪ ڪلمي جي، ان جو نالو مسيح عيسى پُٽ مريم آهي، جيڪو دنيا ۽ آخرت ۾ وڏي مرتبي وارو هوندو ۽ (الله جي) قرب وارن مان هوندو. |
| وَيُكَلِّمُ النّاسَ فِى المَهدِ وَكَهلًا وَمِنَ الصّٰلِحينَ (آيت : 46) |
|
۽ اهو ماڻهن سان ماءُ جي هنج ۾ ۽ پڪي عمر ۾ (يڪسان طرح) ڳالهائيندو ۽ نيڪوڪارن مان هوندو“. |
| قالَت رَبِّ أَنّىٰ يَكونُ لى وَلَدٌ وَلَم يَمسَسنى بَشَرٌ قالَ كَذٰلِكِ اللَّهُ يَخلُقُ ما يَشاءُ إِذا قَضىٰ أَمرًا فَإِنَّما يَقولُ لَهُ كُن فَيَكونُ (آيت : 47) |
|
(تڏهن مريم) چيو: ”اي منهنجا پروردگار! مون کي پُٽ ڪيئن ٿيندو؟ حالانڪه مون کي ڪنهن ماڻهو هٿ ئي نه لاتو آهي“. جواب مليو: ”ائين ئي ٿيندو الله جو چاهيندو آهي پيدا ڪندو آهي. جڏهن ڪنهن ڪم (ڪرڻ) جو جو فيصلو ڪندو آهي ته ان کي صرف هيئن چوندو آهي ته ”ٿي پؤ“ ته اهو ٿي پوندو آهي. |
| وَيُعَلِّمُهُ الكِتٰبَ وَالحِكمَةَ وَالتَّورىٰةَ وَالإِنجيلَ (آيت : 48) |
|
۽ ان کي ڪتاب ۽ حڪمت ۽ تورات ۽ انجيل سيکاريندو. |
| وَرَسولًا إِلىٰ بَنى إِسرٰءيلَ أَنّى قَد جِئتُكُم بِـٔايَةٍ مِن رَبِّكُم أَنّى أَخلُقُ لَكُم مِنَ الطّينِ كَهَيـَٔةِ الطَّيرِ فَأَنفُخُ فيهِ فَيَكونُ طَيرًا بِإِذنِ اللَّهِ وَأُبرِئُ الأَكمَهَ وَالأَبرَصَ وَأُحىِ المَوتىٰ بِإِذنِ اللَّهِ وَأُنَبِّئُكُم بِما تَأكُلونَ وَما تَدَّخِرونَ فى بُيوتِكُم إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لَكُم إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 49) |
|
۽ بني اسرائيل ڏانهن رسول هوندو“. (پوءِ جڏهن رسول بنجي آيو ته قوم کي چيائين)”آءُ اوهان ڏانهن اوهان جي پالڻهار کان نشاني کڻي آيو آهيان. آءُ اوهان لاءِ مِٽيءَ منجهان پکي جي شڪل جو (پُتلو) ٺاهيان ٿو پوءِ ان ۾ ڦوڪ ڏيان ٿو ته اهو الله جي حڪم سان پکي ٿي پوي ٿو. ۽ آءُ مادر زاد انڌي کي ۽ ڪوڙهيي کي چڱو ڀلو ڪيان ٿو ۽ الله جي حڪم سان مُردي کي جياريان ٿو. ۽ اوهان کي ٻڌايان ٿو جيڪو اوهان پنهنجي گهرن ۾ کائو ٿا ۽ جيڪو گڏ ڪري رکو ٿا. بيشڪ ان ۾ اوهان لاءِ وڏي نشاني آهي اگر اوهان ايمان وارا آهيو. |
| وَمُصَدِّقًا لِما بَينَ يَدَىَّ مِنَ التَّورىٰةِ وَلِأُحِلَّ لَكُم بَعضَ الَّذى حُرِّمَ عَلَيكُم وَجِئتُكُم بِـٔايَةٍ مِن رَبِّكُم فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطيعونِ (آيت : 50) |
|
۽ ان جي تصديق ڪندڙ آهيان جيڪو مون کان اڳ تورات (آيل) آهي ۽ آءٌ اوهان لاءِ حلال ڪيان ٿو ڪي اهڙيون شيون جي اوهان تي حرام ڪيل هيون ۽ اوهان وٽ اوهان جي پالڻهار جي نشاني کڻي آيو آهيان. پوءِ الله کان ڊڄو ۽ منهنجي فرمانبرداري ڪيو. |
| إِنَّ اللَّهَ رَبّى وَرَبُّكُم فَاعبُدوهُ هٰذا صِرٰطٌ مُستَقيمٌ (آيت : 51) |
|
بيشڪ الله منهنجو پالڻهار آهي ۽ اوهان جو به (اُهو ئي) پالڻهار آهي پوءِ ان جي عبادت ڪيو. هيءَ سڌي راهه آهي“. |
| فَلَمّا أَحَسَّ عيسىٰ مِنهُمُ الكُفرَ قالَ مَن أَنصارى إِلَى اللَّهِ قالَ الحَوارِيّونَ نَحنُ أَنصارُ اللَّهِ ءامَنّا بِاللَّهِ وَاشهَد بِأَنّا مُسلِمونَ (آيت : 52) |
|
پوءِ جڏهن عيسى انهن جو ڪفر محسوس ڪيو ته چيائين: ”الله ڏانهن منهنجو مددگار ڪير آهي“؟ مخلص ساٿين چيوته: ”اسين الله جا مددگار آهيون. اسان الله تي ايمان آندو. ۽ تون شاهد ٿيءُ ته اسان مسلمان آهيون. |
| رَبَّنا ءامَنّا بِما أَنزَلتَ وَاتَّبَعنَا الرَّسولَ فَاكتُبنا مَعَ الشّٰهِدينَ (آيت : 53) |
|
اي اسان جا مالڪ! جيڪو تو نازل ڪيو اسان ان تي ايمان آندو ۽ اسان رسول جي پيروي ڪئي پوءِ اسان کي (حق تي) شاهدي ڏيندڙن ۾ لکي ڇڏ“. |
| وَمَكَروا وَمَكَرَ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيرُ المٰكِرينَ (آيت : 54) |
|
۽ انهن (عيسيٰ کي قتل ڪرڻ جي) سازش ڪئي ۽ الله (ان جي بچائڻ جي) تدبير ڪئي ۽ الله بهترين تدبير ڪندڙ آهي. |
| إِذ قالَ اللَّهُ يٰعيسىٰ إِنّى مُتَوَفّيكَ وَرافِعُكَ إِلَىَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذينَ كَفَروا وَجاعِلُ الَّذينَ اتَّبَعوكَ فَوقَ الَّذينَ كَفَروا إِلىٰ يَومِ القِيٰمَةِ ثُمَّ إِلَىَّ مَرجِعُكُم فَأَحكُمُ بَينَكُم فيما كُنتُم فيهِ تَختَلِفونَ (آيت : 55) |
|
جنهن وقت الله فرمايو: ”اي عيسى! آءٌ توکي پوري عمر تائين پهچائيندڙ ۽ پاڻ ڏانهن (آسمان تي) کڻندڙ آهيان ۽ توکي ڪافرن کان نجات ڏيندڙ آهيان ۽ تنهنجي پيروڪارن کي قيامت واري ڏينهن تائين ڪافرن مٿان غالب ڪندڙ آهيان. پوءِ اوهان جو موٽڻ مون ڏانهن آهي پوءِ آءٌ اوهان جي وچ ۾ فيصلو ڪندس جن ڳالهين ۾ جهڳڙو ڪيو ٿا. |
| فَأَمَّا الَّذينَ كَفَروا فَأُعَذِّبُهُم عَذابًا شَديدًا فِى الدُّنيا وَالءاخِرَةِ وَما لَهُم مِن نٰصِرينَ (آيت : 56) |
|
پوءِ جن ڪفر ڪيو انهن کي تمام سخت عذاب ڪندس دنيا ۽ آخرت (ٻنهين) ۾ ۽ انهن لاءِ ڪو واهرُو نه هوندو. |
| وَأَمَّا الَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ فَيُوَفّيهِم أُجورَهُم وَاللَّهُ لا يُحِبُّ الظّٰلِمينَ (آيت : 57) |
|
۽ اُهي ماڻهو جن ايمان آندو ۽ چڱا عمل ڪيائون ته انهن کي (الله) سندن اجورا پورا عطا ڪندو. ۽ الله ظالمن سان هرگز محبت ڪو نه ٿو ڪري“. |
| ذٰلِكَ نَتلوهُ عَلَيكَ مِنَ الءايٰتِ وَالذِّكرِ الحَكيمِ (آيت : 58) |
|
هي جيڪو اسان تو کي پڙهي ٿا ٻڌايون سو آيتن مان آهي، ۽ حڪمت واري نصيحت آهي. |
| إِنَّ مَثَلَ عيسىٰ عِندَ اللَّهِ كَمَثَلِ ءادَمَ خَلَقَهُ مِن تُرابٍ ثُمَّ قالَ لَهُ كُن فَيَكونُ (آيت : 59) |
|
بيشڪ عيسى جو مثال الله وٽ آدم وانگر آهي. جنهن کي مٽيءَ مان پيدا ڪيائين پوءِ ان کي فرمايائين: ”ٿي پوءُ !“ ته ٿي پيو. |
| الحَقُّ مِن رَبِّكَ فَلا تَكُن مِنَ المُمتَرينَ (آيت : 60) |
|
هي (اصل) حقيقت آهي جا تنهنجي پالڻهار پاران آهي سو تون شڪ ڪندڙن مان نه هج. |
| فَمَن حاجَّكَ فيهِ مِن بَعدِ ما جاءَكَ مِنَ العِلمِ فَقُل تَعالَوا نَدعُ أَبناءَنا وَأَبناءَكُم وَنِساءَنا وَنِساءَكُم وَأَنفُسَنا وَأَنفُسَكُم ثُمَّ نَبتَهِل فَنَجعَل لَعنَتَ اللَّهِ عَلَى الكٰذِبينَ (آيت : 61) |
|
پوءِ (اي نبي) تو وٽ علم اچي وڃڻ کان پوءِ به جيڪو ان (عيسى) جي باري ۾ توسان جهڳڙو ڪري ته چؤ: ”اچو (ته گڏجي) سڏيون اسان جي پُٽن ۽ اوهان جي پُٽن کي ۽ اسان جي زالن ۽ اوهان جي زالن کي ۽ اسان جي جانين ۽ اوهان جي جانين کي پوءِ مباهلو ڪيون (يعني زاريءَ سان دعا گھرون) پوءِ ڪوڙن مٿان الله جي لعنت وجهون“. |
| إِنَّ هٰذا لَهُوَ القَصَصُ الحَقُّ وَما مِن إِلٰهٍ إِلَّا اللَّهُ وَإِنَّ اللَّهَ لَهُوَ العَزيزُ الحَكيمُ (آيت : 62) |
|
بيشڪ هي سچا واقعا آهن ۽ الله کان سواءِ ڪوئي معبود ناهي. ۽ بيشڪ الله ئي غالب آهي حڪمت وارو آهي. |
| فَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِالمُفسِدينَ (آيت : 63) |
|
پوءِ جي منهن ڦيرن ته بيشڪ الله فسادين کي ڄاڻڻ وارو آهي. |
| قُل يٰأَهلَ الكِتٰبِ تَعالَوا إِلىٰ كَلِمَةٍ سَواءٍ بَينَنا وَبَينَكُم أَلّا نَعبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلا نُشرِكَ بِهِ شَيـًٔا وَلا يَتَّخِذَ بَعضُنا بَعضًا أَربابًا مِن دونِ اللَّهِ فَإِن تَوَلَّوا فَقولُوا اشهَدوا بِأَنّا مُسلِمونَ (آيت : 64) |
|
چؤ: ”اي اهلِ ڪتاب! اچو اهڙي ڳالهه ڏانهن جيڪا اسان ۽ اوهان جي وچ ۾ هڪ جهڙي آهي (سا هيءَ) ته اسان الله کان سواءِ ڪنهن جي پوڄا نه ڪنداسين ۽ ان سان ڪنهن شيءِ کي شريڪ نه ڪنداسين ۽ اسان مان هڪڙو ٻئي کي الله کان سواءِ پالڻهار ڪري نه وٺندو“. پوءِ جي منهن ڦيرن ته چؤ: ” توهان هن ڳالهه جا شاهد رهو ته اسان مسلمان آهيون“. |
| يٰأَهلَ الكِتٰبِ لِمَ تُحاجّونَ فى إِبرٰهيمَ وَما أُنزِلَتِ التَّورىٰةُ وَالإِنجيلُ إِلّا مِن بَعدِهِ أَفَلا تَعقِلونَ (آيت : 65) |
|
اي اهلِ ڪتاب! اوهان ابراهيم جي باري ۾ ڇو ٿا جهڳڙو ڪيو ۽ تورات ۽ انجيل ته ان کان پوءِ ئي لاٿا ويا هئا. ڇا اوهان کي (ايترو به ) عقل نه آهي. |
| هٰأَنتُم هٰؤُلاءِ حٰجَجتُم فيما لَكُم بِهِ عِلمٌ فَلِمَ تُحاجّونَ فيما لَيسَ لَكُم بِهِ عِلمٌ وَاللَّهُ يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 66) |
|
(اي يهوديو!) اوهان اُهي آهيو جو اوهان انهن ڳالهين ۾ (خوب) بحث ڪيو جنهن جو اوهان کي (ڪجهه نه ڪجهه) علم هيو. مگر ان ڳالهين ۾ ڇو ٿا تڪرار ڪيو جنهن جو اوهان وٽ (ڪجهه به) علم ناهي. ۽ الله ڄاڻي ٿو اوهان نه ٿا ڄاڻو. |
| ما كانَ إِبرٰهيمُ يَهودِيًّا وَلا نَصرانِيًّا وَلٰكِن كانَ حَنيفًا مُسلِمًا وَما كانَ مِنَ المُشرِكينَ (آيت : 67) |
|
ابراهيم نه يهودي هيو نه نصارو هيو بلڪه هر باطل کان جدا رهڻ وارو مسلمان هيو. ۽ مشرڪن مان نه هيو. |
| إِنَّ أَولَى النّاسِ بِإِبرٰهيمَ لَلَّذينَ اتَّبَعوهُ وَهٰذَا النَّبِىُّ وَالَّذينَ ءامَنوا وَاللَّهُ وَلِىُّ المُؤمِنينَ (آيت : 68) |
|
بيشڪ سڀ ماڻهن مان ابراهيم کي ويجها (حقدار) اُهي هئا جن سندس پيروي ڪئي ۽ هي نبي (ﷺ) ۽ اُهي ماڻهو جن ايمان آندو. ۽ الله مؤمنن جو مددگار آهي. |
| وَدَّت طائِفَةٌ مِن أَهلِ الكِتٰبِ لَو يُضِلّونَكُم وَما يُضِلّونَ إِلّا أَنفُسَهُم وَما يَشعُرونَ (آيت : 69) |
|
اهلِ ڪتاب جي هڪ جماعت چاهي ٿي ته هائو جي اوهان کي گمراهه ڪري سگهن. حالانڪه اُهي پنهنجو پاڻ کي ئي گمراهه ڪن ٿا ۽ انهن کي (ان ڳالهه جي) سمجھه نه ٿا رکن. |
| يٰأَهلَ الكِتٰبِ لِمَ تَكفُرونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ وَأَنتُم تَشهَدونَ (آيت : 70) |
|
اي ڪتاب وارؤ! الله جي آيتن جو انڪار ڇو ٿا ڪيو؟ حالانڪه اوهان خود شاهد آهيو. |
| يٰأَهلَ الكِتٰبِ لِمَ تَلبِسونَ الحَقَّ بِالبٰطِلِ وَتَكتُمونَ الحَقَّ وَأَنتُم تَعلَمونَ (آيت : 71) |
|
اي اهلِ ڪتاب! حق کي باطل ۾ ڇو ٿا ملايو ۽ حق کي لڪايو ٿا حالانڪه اوهان ڄاڻو به ٿا. |
| وَقالَت طائِفَةٌ مِن أَهلِ الكِتٰبِ ءامِنوا بِالَّذى أُنزِلَ عَلَى الَّذينَ ءامَنوا وَجهَ النَّهارِ وَاكفُروا ءاخِرَهُ لَعَلَّهُم يَرجِعونَ (آيت : 72) |
|
۽ اهلِ ڪتاب جي هڪ ٽولي (ماڻهن کي) چوي ٿي ته ايمان آڻيو ان تي جيڪو ايمان وارن تي (قرآن) نازل ڪيو ويو آهي، ڏينهن جي اڳياڙي ۾ ان کي مڃو ۽ ڏينهن جي پڇاڙيءَ ۾ ان جو انڪار ڪيو ته من اُهي به ڦري وڃن. |
| وَلا تُؤمِنوا إِلّا لِمَن تَبِعَ دينَكُم قُل إِنَّ الهُدىٰ هُدَى اللَّهِ أَن يُؤتىٰ أَحَدٌ مِثلَ ما أوتيتُم أَو يُحاجّوكُم عِندَ رَبِّكُم قُل إِنَّ الفَضلَ بِيَدِ اللَّهِ يُؤتيهِ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 73) |
|
۽ ڪنهن جي ڳالهه نه مڃو سواءِ ان جي جيڪو اوهان جي دين جي پيروي ڪري. چؤ ته: ”بيشڪ هدايت ته الله جي ئي هدايت آهي“. (۽ هي به چون ٿا ته ان ڳالهه جو يقين به نه ڪيو جو) ڪنهن کي ان جهڙي شيءِ ڏني ويندي جا اوهان کي ڏني وئي آهي، يا هي ته ڪو اوهان جي پالڻهار جي اڳيان اوهان جي خلاف حجت آڻي سگھندو“. چؤ ته بيشڪ فضلُ الله جي هٿ ۾ آهي. اهو جنهن کي چاهي ڏئي. ۽ الله وڏي ڪشادگي وارو ڄاڻندڙ آهي. |
| يَختَصُّ بِرَحمَتِهِ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ ذُو الفَضلِ العَظيمِ (آيت : 74) |
|
اهو جنهن کي چاهي ٿو پنهنجي رحمت سان خاص ڪري ٿو ۽ الله وڏي فضل (فرمائڻ) وارو آهي. |
| وَمِن أَهلِ الكِتٰبِ مَن إِن تَأمَنهُ بِقِنطارٍ يُؤَدِّهِ إِلَيكَ وَمِنهُم مَن إِن تَأمَنهُ بِدينارٍ لا يُؤَدِّهِ إِلَيكَ إِلّا ما دُمتَ عَلَيهِ قائِمًا ذٰلِكَ بِأَنَّهُم قالوا لَيسَ عَلَينا فِى الأُمِّيّۦنَ سَبيلٌ وَيَقولونَ عَلَى اللَّهِ الكَذِبَ وَهُم يَعلَمونَ (آيت : 75) |
|
۽ اهلِ ڪتاب مان ڪي اهڙا آهن جو اگر خزاني جو ڍير انهن وٽ امانت رکين ته تو کي موٽائي ڏيندا، ۽ انهن مان ڪي اهڙا به آهن جو جيڪڏهن انهن وٽ هڪ دينار به امانت رکين ته اهي تو کي ادا نه ڪندا. ها مگر جيستائين انهن جي مٿان بيٺو رهين. اهو هن ڪري جو چون ٿا ته: ”اڻ پڙهيلن (جي مال کائڻ) ۾ اسان تي ڪو گناهه ڪونهي“ ۽ الله مٿان ڪوڙ مڙهن ٿا حالانڪه اهي ڄاڻن به ٿا. |
| بَلىٰ مَن أَوفىٰ بِعَهدِهِ وَاتَّقىٰ فَإِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ المُتَّقينَ (آيت : 76) |
|
هائو جنهن پنهنجو وعدو پاڙيو ۽ پرهيزگاري ڪيائين ته پوءِ بيشڪ الله پرهيزگارن سان محبت رکي ٿو. |
| إِنَّ الَّذينَ يَشتَرونَ بِعَهدِ اللَّهِ وَأَيمٰنِهِم ثَمَنًا قَليلًا أُولٰئِكَ لا خَلٰقَ لَهُم فِى الءاخِرَةِ وَلا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ وَلا يَنظُرُ إِلَيهِم يَومَ القِيٰمَةِ وَلا يُزَكّيهِم وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 77) |
|
بيشڪ اُهي ماڻهو جيڪي الله سان ڪيل پيمان ۽ پنهنجن قسمن جي عيوض ٿورڙو مُلهه وٺن ٿا. اُهي ئي ماڻهو آهن جن لاءِ آخرت ۾ ڪو حصو نه آهي ۽ قيامت واري ڏينهن نه الله انهن سان ڳالهائيندو ۽ نه انهن طرف نگاهِ (ڪرم) ڪندو ۽ نه انهن کي پاڪ ڪندو ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب هوندو. |
| وَإِنَّ مِنهُم لَفَريقًا يَلوۥنَ أَلسِنَتَهُم بِالكِتٰبِ لِتَحسَبوهُ مِنَ الكِتٰبِ وَما هُوَ مِنَ الكِتٰبِ وَيَقولونَ هُوَ مِن عِندِ اللَّهِ وَما هُوَ مِن عِندِ اللَّهِ وَيَقولونَ عَلَى اللَّهِ الكَذِبَ وَهُم يَعلَمونَ (آيت : 78) |
|
۽ بيشڪ انهن مان هڪ ٽولو اهڙو به آهي جيڪي زبانون موڙي ڪتاب پڙهن ٿا هن لاءِ ته (انهن جي هير ڦير) کي (به) اوهان ڪتاب مان سمجهو حالانڪه اهو ڪتاب مان نه آهي، ۽ چون ٿا ته اهو الله وٽان آهي حالانڪ اهو الله وٽان نه آهي، ۽ اهي الله مٿان ڄاڻي واڻي ڪوڙ مڙهن ٿا. |
| ما كانَ لِبَشَرٍ أَن يُؤتِيَهُ اللَّهُ الكِتٰبَ وَالحُكمَ وَالنُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقولَ لِلنّاسِ كونوا عِبادًا لى مِن دونِ اللَّهِ وَلٰكِن كونوا رَبّٰنِيّۦنَ بِما كُنتُم تُعَلِّمونَ الكِتٰبَ وَبِما كُنتُم تَدرُسونَ (آيت : 79) |
|
ڪنهن ماڻهو کي نه ٿو جڳائي جو الله ان کي ڪتاب ۽ حڪمت ۽ نبوت ڏئي پوءِ اهو ماڻهن کي چوي ته الله کي ڇڏي منهنجا ٻانها ٿي وڃو ۽ پر (اهو ته چوندو) توهان الله وارا بنجي وڃو (اها هن ڪتاب جي تعليم آهي) جنهن ڪتاب کي توهان سيکاريو ٿا ۽ هن ڪري جو اوهان خود ان کي پڙهو ٿا. |
| وَلا يَأمُرَكُم أَن تَتَّخِذُوا المَلٰئِكَةَ وَالنَّبِيّۦنَ أَربابًا أَيَأمُرُكُم بِالكُفرِ بَعدَ إِذ أَنتُم مُسلِمونَ (آيت : 80) |
|
۽ (اهو نبي) اوهان کي اهو حڪم به نه ڪندو جو اوهان ملائڪن ۽ نبين کي رب ڪري مڃو. ڇا (اهو ممڪن آهي جو ڪو نبي) توهان کي ڪفر جو حڪم ڪري ان کان پوءِ جو جڏهن توهان مسلمان به هجو؟ |
| وَإِذ أَخَذَ اللَّهُ ميثٰقَ النَّبِيّۦنَ لَما ءاتَيتُكُم مِن كِتٰبٍ وَحِكمَةٍ ثُمَّ جاءَكُم رَسولٌ مُصَدِّقٌ لِما مَعَكُم لَتُؤمِنُنَّ بِهِ وَلَتَنصُرُنَّهُ قالَ ءَأَقرَرتُم وَأَخَذتُم عَلىٰ ذٰلِكُم إِصرى قالوا أَقرَرنا قالَ فَاشهَدوا وَأَنا۠ مَعَكُم مِنَ الشّٰهِدينَ (آيت : 81) |
|
۽ (ياد ڪر) جڏهن الله سڀ نبين کان پختو عهد ورتو ته: ”جڏهن آءُ اوهان کي ڪتاب ۽ حڪمت ڏيان پوءِ اوهان وٽ اهو رسول (ﷺ )اچي جيڪو ان (ڪتابن) جي تصديق ڪندڙ هجي جيڪي اوهان وٽ هجن. ته توهان ضرور ان تي ايمان آڻيندؤ ۽ ضرور ان جي مدد ڪندؤ“. فرمايائين: ”ڇا اوهان ان جو اقرار ڪيو؟ ۽ اوهان ان تي منهنجي ڳري عهد جو بار کنيو“؟ سڀني چيو: ”اسان اقرار ڪيو“. فرمايائين: ”ته پوءِ اوهان شاهد ٿيو ۽ آءٌ به اوهان سان گڏ شاهدن مان آهيان. |
| فَمَن تَوَلّىٰ بَعدَ ذٰلِكَ فَأُولٰئِكَ هُمُ الفٰسِقونَ (آيت : 82) |
|
پوءِ هن کان پوءِ جيڪو به ڦريو ته پوءِ اُهي ئي بي فرمان آهن“. |
| أَفَغَيرَ دينِ اللَّهِ يَبغونَ وَلَهُ أَسلَمَ مَن فِى السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ طَوعًا وَكَرهًا وَإِلَيهِ يُرجَعونَ (آيت : 83) |
|
ته ڇا الله جي دين کان سواءِ ڪو ٻيو دين ٿا ڳولن؟ حالانڪه جو ڪجهه آسمانن ۽ زمين ۾ آهي سڀني الله لاءِ ڪنڌ جهڪايو آهي خوشيءَ سان يا لاچاري سان ۽ ان ڏانهن موٽايا ويندا. |
| قُل ءامَنّا بِاللَّهِ وَما أُنزِلَ عَلَينا وَما أُنزِلَ عَلىٰ إِبرٰهيمَ وَإِسمٰعيلَ وَإِسحٰقَ وَيَعقوبَ وَالأَسباطِ وَما أوتِىَ موسىٰ وَعيسىٰ وَالنَّبِيّونَ مِن رَبِّهِم لا نُفَرِّقُ بَينَ أَحَدٍ مِنهُم وَنَحنُ لَهُ مُسلِمونَ (آيت : 84) |
|
چؤ ته: ”اسان الله تي ايمان آندو ۽ جيڪي اسان تي نازل ڪيو ويو ۽ جيڪي ابراهيم ۽ اسماعيل ۽ اسحاق ۽ يعقوب ۽ (انهن جي) اولاد تي نازل ڪيو ويو ۽ جيڪي موسى ۽ عيسى ۽ نبين کي انهن جي رب پاران ڏنو ويو. اسان انهن (رسولن) مان ڪنهن ۾ به فرق نه ٿا ڪيون ۽ اسان ان جا فرمانبردار آهيون“. |
| وَمَن يَبتَغِ غَيرَ الإِسلٰمِ دينًا فَلَن يُقبَلَ مِنهُ وَهُوَ فِى الءاخِرَةِ مِنَ الخٰسِرينَ (آيت : 85) |
|
۽ جيڪو اسلام کان سواءِ ڪو ٻيو دين تلاش ڪندو ته ان کان اهو هرگز قبول ڪونه ڪيو ويندو، ۽ اهو آخرت ۾ خساري وارن مان هوندو. |
| كَيفَ يَهدِى اللَّهُ قَومًا كَفَروا بَعدَ إيمٰنِهِم وَشَهِدوا أَنَّ الرَّسولَ حَقٌّ وَجاءَهُمُ البَيِّنٰتُ وَاللَّهُ لا يَهدِى القَومَ الظّٰلِمينَ (آيت : 86) |
|
الله اهڙي قوم کي ڪيئن هدايت ڪندو جن ايمان آڻڻ بعد ڪفر ڪيو! ۽ اُهي شاهدي به ڏئي چڪا هئا ته بلاشڪ (هي) رسول سچو آهي ۽ انهن وٽ چِٽيون نشانيون اچي چڪيون آهن. ۽ الله ظالمن جي قوم کي هدايت نه ٿو ڪري. |
| أُولٰئِكَ جَزاؤُهُم أَنَّ عَلَيهِم لَعنَةَ اللَّهِ وَالمَلٰئِكَةِ وَالنّاسِ أَجمَعينَ (آيت : 87) |
|
اهڙن ماڻهن جي سزا هي آهي جو انهن تي الله جي ۽ ملائڪن ۽ سڀ ماڻهن جي لعنت آهي. |
| خٰلِدينَ فيها لا يُخَفَّفُ عَنهُمُ العَذابُ وَلا هُم يُنظَرونَ (آيت : 88) |
|
ان (لعنت) ۾ هميشه رهندا نه انهن کان عذاب هلڪو ڪيو ويندو ۽ نه انهن کي مهلت ڏني ويندي. |
| إِلَّا الَّذينَ تابوا مِن بَعدِ ذٰلِكَ وَأَصلَحوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 89) |
|
سواءِ انهن ماڻهن جي جن ان کان پوءِ توبه ڪئي ۽ اصلاح ڪيائون ته پوءِ بلاشڪ الله بخشڻهار وڏي ٻاجهه ڪرڻ وارو آهي. |
| إِنَّ الَّذينَ كَفَروا بَعدَ إيمٰنِهِم ثُمَّ ازدادوا كُفرًا لَن تُقبَلَ تَوبَتُهُم وَأُولٰئِكَ هُمُ الضّالّونَ (آيت : 90) |
|
بيشڪ اُهي ماڻهو جن ايمان آڻڻ بعد ڪفر ڪيو پوءِ ڪفر ۾ وڌي ويا ته انهن جي توبه ڪونه قبول ڪئي ويندي ۽ اُهي ئي گمراهه آهن. |
| إِنَّ الَّذينَ كَفَروا وَماتوا وَهُم كُفّارٌ فَلَن يُقبَلَ مِن أَحَدِهِم مِلءُ الأَرضِ ذَهَبًا وَلَوِ افتَدىٰ بِهِ أُولٰئِكَ لَهُم عَذابٌ أَليمٌ وَما لَهُم مِن نٰصِرينَ (آيت : 91) |
|
بلاشڪ اُهي ماڻهو جن ڪفر ڪيو ۽ ڪفر جي حالت ۾ مري ويا ته انهن مان هڪڙو اگر سڄي زمين جي ڀرلائي جيترو سون به عيوض ۾ ڏئي ته به ان کان اهو قبول ڪونه ڪيو ويندو. اُهي ئي آهن جن لاءِ دردناڪ عذاب آهي ۽ انهن لاءِ ڪوبه مددگار ڪونه هوندو. |
| لَن تَنالُوا البِرَّ حَتّىٰ تُنفِقوا مِمّا تُحِبّونَ وَما تُنفِقوا مِن شَيءٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَليمٌ (آيت : 92) |
|
توهان هرگز نيڪيءَ کي پهچي نه سگھندئو جيستائين پنهنجي پيارين شين مان (الله جي راهه ۾) خرچ نه ڪندئو، ۽ اوهان جا شيءِ خرچ ڪيو ٿا ته بيشڪ الله ان کي ڄاڻندڙ آهي. |
| كُلُّ الطَّعامِ كانَ حِلًّا لِبَنى إِسرٰءيلَ إِلّا ما حَرَّمَ إِسرٰءيلُ عَلىٰ نَفسِهِ مِن قَبلِ أَن تُنَزَّلَ التَّورىٰةُ قُل فَأتوا بِالتَّورىٰةِ فَاتلوها إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 93) |
|
هر کاڌو بني اسرائيل لاءِ حلال هيو سواءِ ان جي جيڪو اسرائيل (يعني يعقوب) پاڻ تي حرام ڪيو تورات جي نازل ٿيڻ کان اڳ. چؤ ته پوءِ تورات (جي ڪا عبارت) کڻي اچو پوءِ ان کي پڙهو اگر اوهان سچا آهيو! |
| فَمَنِ افتَرىٰ عَلَى اللَّهِ الكَذِبَ مِن بَعدِ ذٰلِكَ فَأُولٰئِكَ هُمُ الظّٰلِمونَ (آيت : 94) |
|
پوءِ ان کان پوءِ جيڪو ماڻهو به الله تي ڪوڙي ڳالهه مڙهي ته پوءَ اُهي ئي ظالم آهن. |
| قُل صَدَقَ اللَّهُ فَاتَّبِعوا مِلَّةَ إِبرٰهيمَ حَنيفًا وَما كانَ مِنَ المُشرِكينَ (آيت : 95) |
|
چؤ الله سچ فرمايو. پوءِ اوهان ابراهيم جي دين جي تابعداري ڪيو جيڪو حق پرست هيو. ۽ مشرڪن مان نه هيو. |
| إِنَّ أَوَّلَ بَيتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذى بِبَكَّةَ مُبارَكًا وَهُدًى لِلعٰلَمينَ (آيت : 96) |
|
بيشڪ سڀ کان پهريون گهر جيڪو ماڻهن لاءِ (الله جي عبادت) واسطي جوڙيو ويو سو اهو ئي آهي جيڪو مڪي ۾ آهي جو برڪتن وارو آهي ۽ جهانن لاءِ هدايت آهي. |
| فيهِ ءايٰتٌ بَيِّنٰتٌ مَقامُ إِبرٰهيمَ وَمَن دَخَلَهُ كانَ ءامِنًا وَلِلَّهِ عَلَى النّاسِ حِجُّ البَيتِ مَنِ استَطاعَ إِلَيهِ سَبيلًا وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِىٌّ عَنِ العٰلَمينَ (آيت : 97) |
|
ان ۾ چِٽيون نشانيون آهن (جن مان هڪ) ابراهيم جي بيهڻ جي جاءِ (مقامِ عبادت) آهي ۽ جو به ان ۾ داخل ٿيو اهو امن وارو آهي. ۽ الله جي لاءِ ماڻهن مٿان (فرض آهي) هن گهر جو حج ادا ڪرڻ جنهن کي به ان ڏانهن واٽ وڃڻ جي سگهه آهي. ۽ جنهن به انڪار ڪيو ته بيشڪ الله جهانن کان بي پرواهه آهي. |
| قُل يٰأَهلَ الكِتٰبِ لِمَ تَكفُرونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ وَاللَّهُ شَهيدٌ عَلىٰ ما تَعمَلونَ (آيت : 98) |
|
چؤ: اي ڪتاب وارؤ! اوهان الله جي آيتن جو ڇو ٿا انڪار ڪيو! ۽ الله اوهان جي عملن جو شاهد آهي. |
| قُل يٰأَهلَ الكِتٰبِ لِمَ تَصُدّونَ عَن سَبيلِ اللَّهِ مَن ءامَنَ تَبغونَها عِوَجًا وَأَنتُم شُهَداءُ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 99) |
|
چؤ: اي ڪتاب وارؤ! اوهان الله جي راهه کان ڇو ٿا روڪيو؟ جنهن ايمان آندو توهان ان جي راهه ۾ ٽيڙاڻ ڳوليو ٿا حالانڪه (ان جي حق تي هجڻ جا) اوهان خود شاهد آهيو. ۽ الله انهن (عملن) کان بي خبر ناهي جيڪي اوهان ڪيو ٿا. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا إِن تُطيعوا فَريقًا مِنَ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ يَرُدّوكُم بَعدَ إيمٰنِكُم كٰفِرينَ (آيت : 100) |
|
اي ايمان وارؤ! اگر اوهان اهلِ ڪتاب جي ڪنهن به ٽولي جي فرمانبرداري ڪندؤ ته اُهي اوهان کي اوهان جي ايمان آڻڻ بعد ڪفر ڏانهن موٽائيندا. |
| وَكَيفَ تَكفُرونَ وَأَنتُم تُتلىٰ عَلَيكُم ءايٰتُ اللَّهِ وَفيكُم رَسولُهُ وَمَن يَعتَصِم بِاللَّهِ فَقَد هُدِىَ إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 101) |
|
۽ اوهان ڪيئن ڪفر ڪندؤ؟ حالانڪه اوهان مٿان الله جون آيتون تلاوت ڪيون وڃن ٿيون ۽ اوهان ۾ ان جو رسول موجود آهي. ۽ جيڪو الله (جي دين) کي مضبوط پڪڙي ته بيشڪ ان کي ئي سڌي واٽ ڏانهن هدايت ڪئي ويندي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ حَقَّ تُقاتِهِ وَلا تَموتُنَّ إِلّا وَأَنتُم مُسلِمونَ (آيت : 102) |
|
اي ايمان وارؤ! الله کان ڊڄو جيئن ان کان ڊڄڻ جو حق آهي، ۽ توهان نه مرو مگر ان حال ۾ جو اوهان مسلمان هجو. |
| وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَميعًا وَلا تَفَرَّقوا وَاذكُروا نِعمَتَ اللَّهِ عَلَيكُم إِذ كُنتُم أَعداءً فَأَلَّفَ بَينَ قُلوبِكُم فَأَصبَحتُم بِنِعمَتِهِ إِخوٰنًا وَكُنتُم عَلىٰ شَفا حُفرَةٍ مِنَ النّارِ فَأَنقَذَكُم مِنها كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُم ءايٰتِهِ لَعَلَّكُم تَهتَدونَ (آيت : 103) |
|
۽ توهان سڀئي گڏجي الله جي رسيءَ کي مضبوطيءَ سان پڪڙيو ۽ ڇڙوڇڙ نه ٿيو، ۽ پاڻ مٿان الله جي ان نعمت کي ياد ڪيو جڏهن اوهان هڪ ٻئي جا دشمن هيا پوءِ اوهان جي دلين ۾ الفت پيدا ڪيائين پوءِ اوهان ان جي نعمت جي سبب هڪ ٻئي جا ڀاءُ بنجي پيئو، ۽ اوهان جهنم جي کڏ جي ڪناري تي (پهچي چڪا) هيئو پوءِ اوهان کي ان کان بچايائين. اهڙي طرح الله اوهان لاءِ پنهنجون نشانيون کولي بيان ڪري ٿو ته جيئن اوهان هدايت وارا ٿيو. |
| وَلتَكُن مِنكُم أُمَّةٌ يَدعونَ إِلَى الخَيرِ وَيَأمُرونَ بِالمَعروفِ وَيَنهَونَ عَنِ المُنكَرِ وَأُولٰئِكَ هُمُ المُفلِحونَ (آيت : 104) |
|
۽ اوهان ۾ ضرور هڪ جماعت اهڙي هجڻ گهرجي جيڪي چڱائي ڏانهن سڏن ۽ نيڪين جو امر ڪن ۽ براين کان روڪن. ۽ (جي ائين ڪندا ته) اُهي ئي ڪامياب آهن. |
| وَلا تَكونوا كَالَّذينَ تَفَرَّقوا وَاختَلَفوا مِن بَعدِ ما جاءَهُمُ البَيِّنٰتُ وَأُولٰئِكَ لَهُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 105) |
|
۽ اوهان انهن ماڻهن وانگر نه ٿيو جي ڇڙوڇڙ ٿي ويا ۽ چٽا دليل اچڻ بعد به اختلاف ۾ پئجي ويا. ۽ اُهي ماڻهو ئي آهن جن لاءِ تمام وڏو عذاب آهي. |
| يَومَ تَبيَضُّ وُجوهٌ وَتَسوَدُّ وُجوهٌ فَأَمَّا الَّذينَ اسوَدَّت وُجوهُهُم أَكَفَرتُم بَعدَ إيمٰنِكُم فَذوقُوا العَذابَ بِما كُنتُم تَكفُرونَ (آيت : 106) |
|
ان (قيامت واري) ڏينهن ڪي مُنهن سفيد (چمڪدار) ۽ ڪي مُنهن ڪارا هوندا، پوءِ اُهي ماڻهو جن جا مُنهن ڪارا ٿي ويندا (کين چيو ويندو) ڇا اوهان ايمان آڻڻ بعد ڪفر ڪيو هيو! ته پوءِ چکو عذاب (جو مزو) هن ڪري جو اوهان ڪفر ڪندا هيا. |
| وَأَمَّا الَّذينَ ابيَضَّت وُجوهُهُم فَفى رَحمَةِ اللَّهِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 107) |
|
۽ اُهي ماڻهو جن جا چهرا سفيد (روشن) هوندا ته اُهي الله جي رحمت ۾ هوندا. اُهي ان (حال) ۾ هميشه رهندا. |
| تِلكَ ءايٰتُ اللَّهِ نَتلوها عَلَيكَ بِالحَقِّ وَمَا اللَّهُ يُريدُ ظُلمًا لِلعٰلَمينَ (آيت : 108) |
|
اهي الله جون آيتون آهن جن کي اسان تو تي حق سان پڙهون ٿا. ۽ الله جهانن (وارن تي) ڪنهن به ظلم جو ارادو نه ٿو رکي. |
| وَلِلَّهِ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ وَإِلَى اللَّهِ تُرجَعُ الأُمورُ (آيت : 109) |
|
۽ الله جي مِلڪ آهي جو ڪجهه آسمانن ۾ آهي. ۽ جو ڪجھه زمين ۾ آهي ۽ سڀ ڪم الله ڏانهن موٽايا وڃن ٿا. |
| كُنتُم خَيرَ أُمَّةٍ أُخرِجَت لِلنّاسِ تَأمُرونَ بِالمَعروفِ وَتَنهَونَ عَنِ المُنكَرِ وَتُؤمِنونَ بِاللَّهِ وَلَو ءامَنَ أَهلُ الكِتٰبِ لَكانَ خَيرًا لَهُم مِنهُمُ المُؤمِنونَ وَأَكثَرُهُمُ الفٰسِقونَ (آيت : 110) |
|
اوهان ڀلي امت آهيو جا ماڻهن لاءِ ظاهر ڪئي وئي آهي جو اوهان نيڪين جو امر ڪيو ٿا ۽ براين کان منع ڪيو ٿا ۽ الله تي ايمان رکو ٿا. ۽ اگر ڪتاب وارا ايمان آڻن ها ته اهو انهن لاءِ ڀلو هيو. انهن مان ڪي ايمان وارا به آهن پر انهن مان گهڻا نافرمان آهن. |
| لَن يَضُرّوكُم إِلّا أَذًى وَإِن يُقٰتِلوكُم يُوَلّوكُمُ الأَدبارَ ثُمَّ لا يُنصَرونَ (آيت : 111) |
|
اهي اوهان کي هرگز نقصان پهچائي نه سگھندا سواءِ (زباني) ايذائڻ جي. ۽ جي اوهان سان جنگ ڪندا ته توهان کي پٺي ڏئي (ڀڄي) ويندا پوءِ انهن جي مدد به نه ڪئي ويندي. |
| ضُرِبَت عَلَيهِمُ الذِّلَّةُ أَينَ ما ثُقِفوا إِلّا بِحَبلٍ مِنَ اللَّهِ وَحَبلٍ مِنَ النّاسِ وَباءو بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَضُرِبَت عَلَيهِمُ المَسكَنَةُ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم كانوا يَكفُرونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ وَيَقتُلونَ الأَنبِياءَ بِغَيرِ حَقٍّ ذٰلِكَ بِما عَصَوا وَكانوا يَعتَدونَ (آيت : 112) |
|
انهن مٿان ذلت مڙهي وئي (هر جاءِ تي) جِتي به اهي لڌا ويا سواءِ (ڪٿي) الله جي پناهه جي ۽ (ڪٿي) ماڻهن جي پناهه جي. ۽ اهي الله جي ڏمر ۾ گھيرجي ويا ۽ انهن تي محتاجي مڙهي وئي. اها (سزا) هن ڪري جو اهي الله جي آيتن جو انڪار ڪندا هئا ۽ نبين کي ناحق قتل ڪندا هئا. اهو هن ڪري (به) جو اهي بي فرمان ٿيا ۽ حدون اورانگهيندا هئا. |
| لَيسوا سَواءً مِن أَهلِ الكِتٰبِ أُمَّةٌ قائِمَةٌ يَتلونَ ءايٰتِ اللَّهِ ءاناءَ الَّيلِ وَهُم يَسجُدونَ (آيت : 113) |
|
سڀ هڪ جهڙا نه آهن. اهلِ ڪتاب مان ڪا جماعت (حق تي) قائم آهي. اُهي رات جي گهڙين ۾ الله جي آيتن جي تلاوت ڪن ٿا ۽ اُهي سجدا ڪن ٿا. |
| يُؤمِنونَ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ وَيَأمُرونَ بِالمَعروفِ وَيَنهَونَ عَنِ المُنكَرِ وَيُسٰرِعونَ فِى الخَيرٰتِ وَأُولٰئِكَ مِنَ الصّٰلِحينَ (آيت : 114) |
|
اهي الله تي ۽ قيامت واري ڏينهن تي ايمان آڻن ٿا ۽ نيڪين جو حڪم ڪن ٿا ۽ براين کان منع ڪن ٿا ۽ نيڪي جي ڪمن ۾ تڪڙ ڪن ٿا. ۽ اُهي نيڪوڪارن مان آهن. |
| وَما يَفعَلوا مِن خَيرٍ فَلَن يُكفَروهُ وَاللَّهُ عَليمٌ بِالمُتَّقينَ (آيت : 115) |
|
۽ اُهي جا به نيڪي ڪندا ته هرگز ان جي ناقدري نه ڪئي ويندي. ۽ الله پرهيزگارن کي ڄاڻندڙ آهي. |
| إِنَّ الَّذينَ كَفَروا لَن تُغنِىَ عَنهُم أَموٰلُهُم وَلا أَولٰدُهُم مِنَ اللَّهِ شَيـًٔا وَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 116) |
|
بيشڪ اُهي ماڻهو جن ڪفر ڪيو ته انهن جا مال ۽ انهن جا اولاد انهن تان الله جي (عذاب مان) ڪا شيءِ به ٽاري نه سگھندا. ۽ اهي ئي جهنمي آهن، اهي ان ۾ هميشه رهندا. |
| مَثَلُ ما يُنفِقونَ فى هٰذِهِ الحَيوٰةِ الدُّنيا كَمَثَلِ ريحٍ فيها صِرٌّ أَصابَت حَرثَ قَومٍ ظَلَموا أَنفُسَهُم فَأَهلَكَتهُ وَما ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَلٰكِن أَنفُسَهُم يَظلِمونَ (آيت : 117) |
|
جيڪي هن دنيا جي زندگي ۾ (رياء ڪاري ۾) خرچ ڪن ٿا، انهن جو مثال هوا وانگر آهي جنهن ۾ پارو هجي اهڙي قوم جي پوک کي پهچي جن پنهنجي جانين سان ظلم ڪيو پوءِ ان کي برباد ڪري ڇڏي. ۽ الله انهن سان ڪو ظلم ڪونه ڪيو ۽ پر اُهي خود پنهنجو پاڻ مٿان ظلم ڪن ٿا. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لا تَتَّخِذوا بِطانَةً مِن دونِكُم لا يَألونَكُم خَبالًا وَدّوا ما عَنِتُّم قَد بَدَتِ البَغضاءُ مِن أَفوٰهِهِم وَما تُخفى صُدورُهُم أَكبَرُ قَد بَيَّنّا لَكُمُ الءايٰتِ إِن كُنتُم تَعقِلونَ (آيت : 118) |
|
اي ايمان وارؤ! اوهان پنهنجن کان سواءِ ٻين کي رازدار نه بنايو اهي اوهان جي برباد ڪرڻ ۾ ڪا ڪمي ڪو نه ڇڏيندا. اهي اوهان کي سخت تڪليف پهچڻ جي خواهش رکن ٿا، بيشڪ انهن جي واتن (يعني زبانن) مان بُغض ظاهر ٿي چڪو آهي ۽ جيڪا (دشمني) انهن جي سينن ۾ لڪل آهي اها تمام وڏي آهي. بيشڪ اسان اوهان لاءِ نشانيون پڌريون ڪري ڇڏيون آهن اگر اوهان سمجھو ٿا. |
| هٰأَنتُم أُولاءِ تُحِبّونَهُم وَلا يُحِبّونَكُم وَتُؤمِنونَ بِالكِتٰبِ كُلِّهِ وَإِذا لَقوكُم قالوا ءامَنّا وَإِذا خَلَوا عَضّوا عَلَيكُمُ الأَنامِلَ مِنَ الغَيظِ قُل موتوا بِغَيظِكُم إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدورِ (آيت : 119) |
|
اوهين اُهي آهيو جو انهن سان محبت رکو ٿا ۽ اُهي اوهان سان محبت نه ٿا رکن حالانڪه اوهان سڀ ڪتابن تي ايمان رکو ٿا، ۽ جڏهن اهي اوهان سان ملن ٿا ته چون ٿا: ”اسان ايمان آندو آهي“ ۽ جڏهن اڪيلا ٿين ٿا ته توهان تي ڪاوڙ ڪندي آڱريون چٻاڙن ٿا. چؤ ته: ”پنهنجي ڪاوڙ ۾ (سڙي) مرو“. بيشڪ الله سينن جي (ڳجهين) ڳالهين کي ڄاڻندڙ آهي. |
| إِن تَمسَسكُم حَسَنَةٌ تَسُؤهُم وَإِن تُصِبكُم سَيِّئَةٌ يَفرَحوا بِها وَإِن تَصبِروا وَتَتَّقوا لا يَضُرُّكُم كَيدُهُم شَيـًٔا إِنَّ اللَّهَ بِما يَعمَلونَ مُحيطٌ (آيت : 120) |
|
اگر اوهان کي ڪا ڀلائي پهچي ته انهن کي بُري لڳي ٿي ۽ جي اوهان کي رنج پهچي ته ان تي خوش ٿين ٿا. ۽ جي اوهان صبر ڪندا رهو ۽ تقوى اختيار ڪيو ته انهن جو فريب اوهان کي ڪنهن شيءِ جو به نقصان نه ڏيندو. بيشڪ جو ڪجهه اُهي ڪن ٿا الله ان کي گهيرو ڪندڙ آهي. |
| وَإِذ غَدَوتَ مِن أَهلِكَ تُبَوِّئُ المُؤمِنينَ مَقٰعِدَ لِلقِتالِ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 121) |
|
۽ (ياد ڪر اي نبي!) جڏهن تون (غزوه احد وقت)صبح سوير گهر وارن وٽان نڪتين ته مؤمنن کي جنگ لاءِ مورچن تي ويهارين. ۽ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| إِذ هَمَّت طائِفَتانِ مِنكُم أَن تَفشَلا وَاللَّهُ وَلِيُّهُما وَعَلَى اللَّهِ فَليَتَوَكَّلِ المُؤمِنونَ (آيت : 122) |
|
جڏهن اوهان مان ٻن ٽولن بي همتي ڏيکارڻ جو ارادو ڪيو حالانڪه الله انهن ٻنهين جو مددگار هيو. ۽ مؤمنن کي الله مٿان ڀروسو ڪرڻ گهرجي. |
| وَلَقَد نَصَرَكُمُ اللَّهُ بِبَدرٍ وَأَنتُم أَذِلَّةٌ فَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 123) |
|
۽ بيشڪ الله بدر ۾ اوهان جي مدد ڪئي حالانڪه اوهان بي سرو سامان هئا پوءِ الله کان ڊڄو تان ته اوهان شڪر گذار ٿي وڃو. |
| إِذ تَقولُ لِلمُؤمِنينَ أَلَن يَكفِيَكُم أَن يُمِدَّكُم رَبُّكُم بِثَلٰثَةِ ءالٰفٍ مِنَ المَلٰئِكَةِ مُنزَلينَ (آيت : 124) |
|
(اي نبي ياد ڪر) جنهن مهل تون ايمان وارن کي چئي رهيو هئين: ”ڇا اوهان لاءِ اهو ڪافي ناهي جو اوهان جو رب اوهان جي مدد ڪري ٽي هزار لاٿل ملائڪن جي ذريعي“. |
| بَلىٰ إِن تَصبِروا وَتَتَّقوا وَيَأتوكُم مِن فَورِهِم هٰذا يُمدِدكُم رَبُّكُم بِخَمسَةِ ءالٰفٍ مِنَ المَلٰئِكَةِ مُسَوِّمينَ (آيت : 125) |
|
هائو جي اوهان صبر ڪندا رهو ۽ پرهيزگاري ڪيو ۽ جيڪڏهن هڪدم اُهي (ڪافر) توهان تي اچي ڪڙڪن ته توهان جو رب توهان جي مدد ڪندو پنج هزار صاحبِ نشان ملائڪن جي ذريعي. |
| وَما جَعَلَهُ اللَّهُ إِلّا بُشرىٰ لَكُم وَلِتَطمَئِنَّ قُلوبُكُم بِهِ وَمَا النَّصرُ إِلّا مِن عِندِ اللَّهِ العَزيزِ الحَكيمِ (آيت : 126) |
|
۽ الله ان (مدد) کي اوهان لاءِ خوشخبري ئي بنايو آهي ۽ هن لاءِ ته اوهان جون دليون ان سان مطمئن ٿي وڃن. ۽ مدد ته صرف الله وٽان ئي هوندي آهي، جيڪو غالب حڪمت وارو آهي. |
| لِيَقطَعَ طَرَفًا مِنَ الَّذينَ كَفَروا أَو يَكبِتَهُم فَيَنقَلِبوا خائِبينَ (آيت : 127) |
|
هن لاءِ ته جيئن ڪافرن جي هڪ ٽولي کي هلاڪ ڪري يا انهن کي ذليل ڪري پوءِ اُهي ناڪام ٿي (پوئين پير) موٽن. |
| لَيسَ لَكَ مِنَ الأَمرِ شَيءٌ أَو يَتوبَ عَلَيهِم أَو يُعَذِّبَهُم فَإِنَّهُم ظٰلِمونَ (آيت : 128) |
|
ان ڪم ۾ (اي نبي) تنهنجو ڪو واسطو نه آهي (الله) يا انهن کي توبه جي توفيق ڏئي يا انهن کي سزا ڏئي ڇو ته بيشڪ اُهي ظالم آهن. |
| وَلِلَّهِ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ يَغفِرُ لِمَن يَشاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 129) |
|
۽ الله جو ئي آهي جو ڪجهه آسمانن ۾ ۽ زمين ۾ آهي. اهو جنهن کي چاهي بخشي ڇڏي ۽ جنهن کي چاهي عذاب ڪري. ۽ الله بخشڻهار نهايت ٻاجهه وارو آهي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لا تَأكُلُوا الرِّبوٰا۟ أَضعٰفًا مُضٰعَفَةً وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُم تُفلِحونَ (آيت : 130) |
|
اي ايمان وارؤ! وياج ٻيڻو چؤڻو ڪري نه کائو ۽ الله کان ڊڄو تان ته ڇوٽڪارو ماڻيو. |
| وَاتَّقُوا النّارَ الَّتى أُعِدَّت لِلكٰفِرينَ (آيت : 131) |
|
۽ ڊڄو ان باهه کان جا ڪافرن ڪاڻ تيار ڪئي وئي آهي. |
| وَأَطيعُوا اللَّهَ وَالرَّسولَ لَعَلَّكُم تُرحَمونَ (آيت : 132) |
|
۽ فرمانبرداري ڪيو الله جي ۽ رسول جي ته جيئن توهان تي رحم ڪيو وڃي. |
| وَسارِعوا إِلىٰ مَغفِرَةٍ مِن رَبِّكُم وَجَنَّةٍ عَرضُهَا السَّمٰوٰتُ وَالأَرضُ أُعِدَّت لِلمُتَّقينَ (آيت : 133) |
|
۽ تڪڙ ڪيو پنهنجي پالڻهار جي بخشش ڏانهن ۽ جنت ڏانهن جنهن جي ڪشادگي آسمانن ۽ زمين جيتري آهي، جيڪا پرهيزگارن لاءِ تيار ڪئي وئي آهي. |
| الَّذينَ يُنفِقونَ فِى السَّرّاءِ وَالضَّرّاءِ وَالكٰظِمينَ الغَيظَ وَالعافينَ عَنِ النّاسِ وَاللَّهُ يُحِبُّ المُحسِنينَ (آيت : 134) |
|
اهي ماڻهو آهن جيڪي خرچ ڪن ٿا ڪشادگي ۽ تنگي (ٻنهين حالتن ۾) ۽ ڪاوڙ کائيندڙ آهن ۽ ماڻهن کي معاف ڪندڙ آهن. ۽ الله نيڪي ڪرڻ وارن سان محبت رکي ٿو. |
| وَالَّذينَ إِذا فَعَلوا فٰحِشَةً أَو ظَلَموا أَنفُسَهُم ذَكَرُوا اللَّهَ فَاستَغفَروا لِذُنوبِهِم وَمَن يَغفِرُ الذُّنوبَ إِلَّا اللَّهُ وَلَم يُصِرّوا عَلىٰ ما فَعَلوا وَهُم يَعلَمونَ (آيت : 135) |
|
۽ اُهي ماڻهو جيڪي جڏهن ڪا برائي ڪري ويهندا آهن يا پنهنجي جانين سان ظلم ڪري ويهندا آهن ته الله جو ذڪر ڪندا آهن پوءِ پنهنجي گناهن جي معافي طلب ڪندا آهن، ۽ ڪير آهي جو گناهه معاف ڪري سواءِ الله جي. ۽ جيڪا (خطا) ڪيائون ان تي ڄاڻي واڻي هميشگي نه ڪندا آهن. |
| أُولٰئِكَ جَزاؤُهُم مَغفِرَةٌ مِن رَبِّهِم وَجَنّٰتٌ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ خٰلِدينَ فيها وَنِعمَ أَجرُ العٰمِلينَ (آيت : 136) |
|
اهي ماڻهو آهن جن جو بدلو انهن جي پالڻهار پاران بخشش آهي ۽ باغ آهن جن جي هيٺان کان نهرون وهن ٿيون اُهي ان ۾ هميشه رهڻ وارا آهن. ۽ (نيڪ)عمل ڪرڻ وارن جو بهترين بدلو آهي. |
| قَد خَلَت مِن قَبلِكُم سُنَنٌ فَسيروا فِى الأَرضِ فَانظُروا كَيفَ كانَ عٰقِبَةُ المُكَذِّبينَ (آيت : 137) |
|
بيشڪ اوهان کان اڳ ڪيترائي دور گذري چڪا آهن سو زمين ۾ سير ڪيو پوءِ ڏسو ته (احڪام الاهي کي) ڪوڙو چوڻ وارن جي پڇاڙي ڪيئن ٿي! |
| هٰذا بَيانٌ لِلنّاسِ وَهُدًى وَمَوعِظَةٌ لِلمُتَّقينَ (آيت : 138) |
|
هي (قرآن) ماڻهن لاءِ بيان آهي ۽ پرهيزگارن لاءِ هدايت ۽ نصيحت آهي. |
| وَلا تَهِنوا وَلا تَحزَنوا وَأَنتُمُ الأَعلَونَ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 139) |
|
۽ نه سست ٿيو ۽ نه غمگين ٿيو اوهان ئي غالب آهيو اگر اوهان (سچا) مؤمن آهيو. |
| إِن يَمسَسكُم قَرحٌ فَقَد مَسَّ القَومَ قَرحٌ مِثلُهُ وَتِلكَ الأَيّامُ نُداوِلُها بَينَ النّاسِ وَلِيَعلَمَ اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا وَيَتَّخِذَ مِنكُم شُهَداءَ وَاللَّهُ لا يُحِبُّ الظّٰلِمينَ (آيت : 140) |
|
اگر اوهان کي ڪو زخم رسيو آهي ته بيشڪ ان جهڙو زخم انهن (ڪافرن) کي به پهچي چڪو آهي. ۽ اها ڏينهَنِ جي (وارا ڦيرِي آهي) جنهن کي اسين ماڻهن جي وچ ۾ واري سان بدلايون ٿا. ۽ اهو هن لاءِ ته جيئن الله ايمان وارن جي سُڃاڻ ڪرائي ۽ اوهان مان ڪن کي شهيد بنائي وٺي. ۽ الله ظالمن کي پسند نه ٿو ڪري. |
| وَلِيُمَحِّصَ اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا وَيَمحَقَ الكٰفِرينَ (آيت : 141) |
|
۽ هن لاءِ ته (آزمائش جي ذريعي) الله مؤمنن کي نِروارُ ڪري ۽ ڪافرن کي ميٽائي ڇڏي. |
| أَم حَسِبتُم أَن تَدخُلُوا الجَنَّةَ وَلَمّا يَعلَمِ اللَّهُ الَّذينَ جٰهَدوا مِنكُم وَيَعلَمَ الصّٰبِرينَ (آيت : 142) |
|
ڇا توهان سمجهو ٿا ته (ائين ئي) بهشت ۾ داخل ٿي ويندؤ! حالانڪه الله اڃا اوهان مان انهن ماڻهن کي پرکيو ئي نه آهي جن جهاد ڪيو ۽ نه ئي صبر وارن کي آزمايو آهي. |
| وَلَقَد كُنتُم تَمَنَّونَ المَوتَ مِن قَبلِ أَن تَلقَوهُ فَقَد رَأَيتُموهُ وَأَنتُم تَنظُرونَ (آيت : 143) |
|
۽ بيشڪ اوهان موت سان ملاقي ٿيڻ کان اڳ ان جي تمنا پئي ڪئي، سو هاڻي اوهان ان کي پنهنجي اکين اڳيان ڏسي ورتو آهي. |
| وَما مُحَمَّدٌ إِلّا رَسولٌ قَد خَلَت مِن قَبلِهِ الرُّسُلُ أَفَإِي۟ن ماتَ أَو قُتِلَ انقَلَبتُم عَلىٰ أَعقٰبِكُم وَمَن يَنقَلِب عَلىٰ عَقِبَيهِ فَلَن يَضُرَّ اللَّهَ شَيـًٔا وَسَيَجزِى اللَّهُ الشّٰكِرينَ (آيت : 144) |
|
۽ محمد (ﷺ به ته) هڪ رسول ئي آهي. بيشڪ ان کان اڳ به رسولَ گذري چڪا آهن. ڇا پوءِ اگر اهو وفات ڪري وڃي يا شهادت ماڻي ته ڇا اوهان پوئين پير ڦِري ويندا؟ ۽ جيڪو پوئين پير ڦِري ويندو سو الله کي ڪنهن شيءِ جو نقصان نه پهچائيندو. ۽ الله سگھوئي شڪرگذارن کي اجر عطا ڪندو. |
| وَما كانَ لِنَفسٍ أَن تَموتَ إِلّا بِإِذنِ اللَّهِ كِتٰبًا مُؤَجَّلًا وَمَن يُرِد ثَوابَ الدُّنيا نُؤتِهِ مِنها وَمَن يُرِد ثَوابَ الءاخِرَةِ نُؤتِهِ مِنها وَسَنَجزِى الشّٰكِرينَ (آيت : 145) |
|
۽ ڪنهن جان کي مرڻو نه آهي سواءِ الله جي حڪم جي (هر ڪنهن جي موت جو) وقت لکيل آهي. ۽ جيڪو دنيا جو بدلو گهرندو ته ان کي ان مان ڏينداسين. ۽ جيڪو آخرت جو بدلو گهرندو ان کي ان مان ڏينداسين ۽ سگھوئي شڪرگذارن کي بدلو ڏينداسين. |
| وَكَأَيِّن مِن نَبِىٍّ قٰتَلَ مَعَهُ رِبِّيّونَ كَثيرٌ فَما وَهَنوا لِما أَصابَهُم فى سَبيلِ اللَّهِ وَما ضَعُفوا وَمَا استَكانوا وَاللَّهُ يُحِبُّ الصّٰبِرينَ (آيت : 146) |
|
۽ ڪيترائي نبيءَ اهڙا ٿيا جن سان گڏجي گهڻن ئي الله وارن جهاد ڪيو. پوءِ انهن همت نه هارِي انهن مصيبتن سبب جيڪي انهن کي الله جي راهه ۾ آيون ۽ نه ڪمزور ٿيا ۽ نه جُهڪيا. ۽ الله صبر ڪرڻ وارن سان محبت رکي ٿو. |
| وَما كانَ قَولَهُم إِلّا أَن قالوا رَبَّنَا اغفِر لَنا ذُنوبَنا وَإِسرافَنا فى أَمرِنا وَثَبِّت أَقدامَنا وَانصُرنا عَلَى القَومِ الكٰفِرينَ (آيت : 147) |
|
۽ انهن جو چوڻ ٻيو ڪجهه نه هيو سواءِ (هن التجا) جي جو چيائون: ”اي اسان جا مالڪ! اسان جا گناهه بخش ۽ اسان جي ڪمن ۾ اسان کان ٿيل زيادتين کي معاف ڪر ۽ اسان جا پير پختا ڪر ۽ ڪافرن جي قوم مٿان اسان جي مدد فرماءِ“. |
| فَـٔاتىٰهُمُ اللَّهُ ثَوابَ الدُّنيا وَحُسنَ ثَوابِ الءاخِرَةِ وَاللَّهُ يُحِبُّ المُحسِنينَ (آيت : 148) |
|
پوءِ الله انهن کي دنيا جو به ثواب ڏنو ۽ آخرت جو به ڀلو ثواب ڏنو ۽ الله نيڪي ڪندڙن سان محبت رکي ٿو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا إِن تُطيعُوا الَّذينَ كَفَروا يَرُدّوكُم عَلىٰ أَعقٰبِكُم فَتَنقَلِبوا خٰسِرينَ (آيت : 149) |
|
اي ايمان وارؤ! اگر اوهان انهن ماڻهن جي فرمانبرداري ڪندؤ جن ڪفر ڪيوته اهي اوهان کي کُـــڙين ڀر پوئتي (ڪفر طرف) موٽائيندا پوءِ اوهان نقصان وارن مان ٿي پوندا. |
| بَلِ اللَّهُ مَولىٰكُم وَهُوَ خَيرُ النّٰصِرينَ (آيت : 150) |
|
بلڪه (حقيقت هي آهي ته) الله اوهان جو ڪارساز آهي ۽ اهو ڀلو مددگار آهي. |
| سَنُلقى فى قُلوبِ الَّذينَ كَفَرُوا الرُّعبَ بِما أَشرَكوا بِاللَّهِ ما لَم يُنَزِّل بِهِ سُلطٰنًا وَمَأوىٰهُمُ النّارُ وَبِئسَ مَثوَى الظّٰلِمينَ (آيت : 151) |
|
اسان جلدي انهن ماڻهن جي دلين ۾ رعب وجھنداسين جن ڪفر ڪيو اهو هن ڪري جو انهن الله سان اهڙي شيءِ کي شريڪ ڪيو جنهن تي الله ڪو دليل نه لاٿو آهي ۽ انهن جي جاءِ جهنم آهي. ۽ ظالمن جو ٽڪاڻو تمام بڇڙو آهي. |
| وَلَقَد صَدَقَكُمُ اللَّهُ وَعدَهُ إِذ تَحُسّونَهُم بِإِذنِهِ حَتّىٰ إِذا فَشِلتُم وَتَنٰزَعتُم فِى الأَمرِ وَعَصَيتُم مِن بَعدِ ما أَرىٰكُم ما تُحِبّونَ مِنكُم مَن يُريدُ الدُّنيا وَمِنكُم مَن يُريدُ الءاخِرَةَ ثُمَّ صَرَفَكُم عَنهُم لِيَبتَلِيَكُم وَلَقَد عَفا عَنكُم وَاللَّهُ ذو فَضلٍ عَلَى المُؤمِنينَ (آيت : 152) |
|
۽ بيشڪ الله اوهان کي پنهنجو وعدو سچو ڪري ڏيکاريو جڏهن اوهان ان جي حڪم سان انهن (ڪافرن) کي قتل پئي ڪيو، ايستائين جو جڏهن اوهان ڪمزوري ڏيکاري ۽ پاڻ ۾ (رسول الله ﷺ جي امر بابت) جهڳڙو ڪرڻ لڳا ۽ اوهان نافرماني ڪئي ان کان پوءِ جو اوهان کي اهو (مالِ غنيمت) ڏيکاريائين جيڪو اوهان چاهيو پيا. اوهان مان ڪو دنيا جو خواهشمند هيو ۽ اوهان مان ڪو آخرت جو خواهشمند هيو. پوءِ اوهان کي انهن کان (مغلوب بنائي) ڦيرايائين هن لاءِ جو اوهان کي آزمائي. ۽ بيشڪ (وري به الله) اوهان کي معاف ڪيو. ۽ الله مؤمنن مٿان فضل فرمائڻ وارو آهي. |
| إِذ تُصعِدونَ وَلا تَلوۥنَ عَلىٰ أَحَدٍ وَالرَّسولُ يَدعوكُم فى أُخرىٰكُم فَأَثٰبَكُم غَمًّا بِغَمٍّ لِكَيلا تَحزَنوا عَلىٰ ما فاتَكُم وَلا ما أَصٰبَكُم وَاللَّهُ خَبيرٌ بِما تَعمَلونَ (آيت : 153) |
|
جڏهن توهان ڊوڙندا پئي ويئو ۽ ڪنهن کي مُنهن ورائي نه ٿي ڏٺوَ ۽ رسول (ﷺ) اوهان کي پوئين (ثابت قدم بيٺل) جماعت ۾ سڏي رهيو هيو. پوءِ اوهان کي غم مٿان غم ڏنائين ته جيئن (سبق پرايو ته) ان تي ڏک نه ڪيو جا شيءِ هٿان هلي وئي ۽ نه ان تي جا (مصيبت) اوهان کي پهتي ۽ الله خبروار آهي اوهان جيڪي عمل ڪيو ٿا. |
| ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيكُم مِن بَعدِ الغَمِّ أَمَنَةً نُعاسًا يَغشىٰ طائِفَةً مِنكُم وَطائِفَةٌ قَد أَهَمَّتهُم أَنفُسُهُم يَظُنّونَ بِاللَّهِ غَيرَ الحَقِّ ظَنَّ الجٰهِلِيَّةِ يَقولونَ هَل لَنا مِنَ الأَمرِ مِن شَيءٍ قُل إِنَّ الأَمرَ كُلَّهُ لِلَّهِ يُخفونَ فى أَنفُسِهِم ما لا يُبدونَ لَكَ يَقولونَ لَو كانَ لَنا مِنَ الأَمرِ شَيءٌ ما قُتِلنا هٰهُنا قُل لَو كُنتُم فى بُيوتِكُم لَبَرَزَ الَّذينَ كُتِبَ عَلَيهِمُ القَتلُ إِلىٰ مَضاجِعِهِم وَلِيَبتَلِىَ اللَّهُ ما فى صُدورِكُم وَلِيُمَحِّصَ ما فى قُلوبِكُم وَاللَّهُ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدورِ (آيت : 154) |
|
پوءِ غم بعد اوهان تي امن نازل ڪيائين (اها سڪون ڏياريندڙ) ڳهر (يعني هلڪي ننڊ) هئي، جا اوهان مان هڪ جماعت تي ڇانئجي وئي، ۽ هڪ جماعت (منافقن جي هئي) جن کي پنهنجي جانين جو فڪر لڳل هيو. جيڪي الله ۾ ناحق گمان ڪري رهيا هئا (جيڪي فقط) جاهليت جا گمان هئا. چوڻ لڳا: ”ڇا هن ڪم ۾ اسان جو ڪنهن شيءِ جو (وس اختيار) آهي“؟ (اي نبي !) تون چؤ ته: ”بيشڪ حڪم سڀ الله جي هٿ ۾ آهي“. اهي پنهنجي دلين ۾ اُهي ڳالهيون لڪائن ٿا جيڪي تو تي ظاهر نه ٿا ڪن. چون ٿا ته: ”هن ڪم ۾ اگر اسان جو ڪو اختيار هجي ها ته هتي هينئن قتل نه ٿيون ها“. چؤ ته: ”اگر اوهان پنهنجي گهرن ۾ به هجو ها ته جن جو مارجي وڃڻ لکجي چڪو آهي سي ضرور پنهنجي قتل گاهن ڏانهن نڪري اچن ها“. ۽ اهو هن لاءِ ته الله اوهان کي آزمائي جيڪي ڪجهه اوهان جي سينن ۾ آهي ۽ صاف ڪري جيڪي (وسوسا) اوهان جي دلين ۾ آهن. ۽ الله سينن جا راز ڄاڻندڙ آهي. |
| إِنَّ الَّذينَ تَوَلَّوا مِنكُم يَومَ التَقَى الجَمعانِ إِنَّمَا استَزَلَّهُمُ الشَّيطٰنُ بِبَعضِ ما كَسَبوا وَلَقَد عَفَا اللَّهُ عَنهُم إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ حَليمٌ (آيت : 155) |
|
بيشڪ اوهان مان اُهي ماڻهو جيڪي ان ڏينهن ڀڳا جنهن ڏينهن ٻه فوجون مُنهن مقابل ٿيون انهن کي صرف شيطان ٿيڙيو انهن جي ڪن ڪردارن سبب. ۽ بيشڪ الله انهن کي معاف ڪيو. بيشڪ الله بخشڻهار بردبار آهي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لا تَكونوا كَالَّذينَ كَفَروا وَقالوا لِإِخوٰنِهِم إِذا ضَرَبوا فِى الأَرضِ أَو كانوا غُزًّى لَو كانوا عِندَنا ما ماتوا وَما قُتِلوا لِيَجعَلَ اللَّهُ ذٰلِكَ حَسرَةً فى قُلوبِهِم وَاللَّهُ يُحيۦ وَيُميتُ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 156) |
|
اي ايمان وارؤ! اوهان انهن ماڻهن وانگر نه بنجو جن ڪفر ڪيو ۽ پنهنجي انهن ڀائرن جيڪي جڏهن سفر ۾ هئا يا جهاد ۾ هئا (۽ اتي مري ويا ته انهن) بابت چيائون اگر اُهي اسان وٽ هجن ها ته نه مرن ها ۽ نه قتل ڪيا وڃن ها!تان جو الله انهن جي ان (گمان کي) انهن جي دلين ۾ حسرت جو سبب بنائي ٿو. ۽ (حقيقت ۾) الله ئي جياري ٿو ۽ ماري ٿو. ۽ الله جيڪي اوهان عمل ڪيو ٿا ڏسندڙ آهي. |
| وَلَئِن قُتِلتُم فى سَبيلِ اللَّهِ أَو مُتُّم لَمَغفِرَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرَحمَةٌ خَيرٌ مِمّا يَجمَعونَ (آيت : 157) |
|
۽ جيڪڏهن اوهان الله جي راهه ۾ قتل ڪيا وڃو يا مري وڃو ته الله جي پاران بخشش ۽ رحمت (جا اوهان جي حصي ۾ ايندي) اها ان (سڀ شين)کان بهتر آهي، جيڪي اهي گڏ ڪري رکن ٿا. |
| وَلَئِن مُتُّم أَو قُتِلتُم لَإِلَى اللَّهِ تُحشَرونَ (آيت : 158) |
|
۽ اگر اوهان مري وڃو يا قتل ڪيا وڃو ته ضرور الله ڏانهن گڏ ڪيا ويندئو. |
| فَبِما رَحمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنتَ لَهُم وَلَو كُنتَ فَظًّا غَليظَ القَلبِ لَانفَضّوا مِن حَولِكَ فَاعفُ عَنهُم وَاستَغفِر لَهُم وَشاوِرهُم فِى الأَمرِ فَإِذا عَزَمتَ فَتَوَكَّل عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ المُتَوَكِّلينَ (آيت : 159) |
|
پوءِ (اي نبي!) الله جي پاران رحمت سبب تون انهن لاءِ نرم ٿي پئين، ۽ جي تون تُند مزاج ۽ سخت دل هجين ها ته تنهنجي آس پاس کان اُهي ٽڙپکڙ ٿي وڃن ها. پوءِ انهن کي معاف ڪر ۽ انهن لاءِ بخشش طلب ڪر ۽ ڪمن ۾ انهن سان مشورو ڪر، پوءِ جڏهن پختو ارادو ڪرين ته پوءِ الله تي ڀروسو رک. بيشڪ الله ڀروسي رکڻ وارن سان محبت رکي ٿو. |
| إِن يَنصُركُمُ اللَّهُ فَلا غالِبَ لَكُم وَإِن يَخذُلكُم فَمَن ذَا الَّذى يَنصُرُكُم مِن بَعدِهِ وَعَلَى اللَّهِ فَليَتَوَكَّلِ المُؤمِنونَ (آيت : 160) |
|
اگر الله اوهان جي مدد ڪري ته ڪوبه اوهان تي غالب اچي نه سگهندو ۽ اگر اوهان کي بي سهارو ڇڏي ته ڪير آهي جو ان کان پوءِ اوهان جي مدد ڪري؟ ۽ مؤمنن کي جڳائي ته الله تي ڀروسو رکن. |
| وَما كانَ لِنَبِىٍّ أَن يَغُلَّ وَمَن يَغلُل يَأتِ بِما غَلَّ يَومَ القِيٰمَةِ ثُمَّ تُوَفّىٰ كُلُّ نَفسٍ ما كَسَبَت وَهُم لا يُظلَمونَ (آيت : 161) |
|
۽ ڪنهن نبيءَ بابت اهو گمان به ممڪن نه آهي ته اهو ڪجهه لڪائيندو. ۽ جنهن به ڪجهه لڪايو ته قيامت واري ڏينهن آڻيندو جيڪي لڪايائين. پوءِ هر هڪ جيءَ کي ان جو پورو بدلو ڏنو ويندو جيڪي ڪمايائين ۽انهن تي ظلم ڪونه ڪيو ويندو. |
| أَفَمَنِ اتَّبَعَ رِضوٰنَ اللَّهِ كَمَن باءَ بِسَخَطٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأوىٰهُ جَهَنَّمُ وَبِئسَ المَصيرُ (آيت : 162) |
|
ڇا جيڪو ماڻهو الله جي رضا جو تابع ٿيو ان ماڻهو وانگر ٿي سگهي ٿو جنهن الله جو ڏمر پاڻ تي کنيو ۽ ان جي جاءِ جهنم آهي. ۽ اها بُري موٽڻ جي جاءِ آهي. |
| هُم دَرَجٰتٌ عِندَ اللَّهِ وَاللَّهُ بَصيرٌ بِما يَعمَلونَ (آيت : 163) |
|
اُهي الله وٽ درجي بدرجي آهن. ۽ الله ڏسندڙ آهي جيڪي عمل ڪن ٿا. |
| لَقَد مَنَّ اللَّهُ عَلَى المُؤمِنينَ إِذ بَعَثَ فيهِم رَسولًا مِن أَنفُسِهِم يَتلوا عَلَيهِم ءايٰتِهِ وَيُزَكّيهِم وَيُعَلِّمُهُمُ الكِتٰبَ وَالحِكمَةَ وَإِن كانوا مِن قَبلُ لَفى ضَلٰلٍ مُبينٍ (آيت : 164) |
|
البته تحقيق الله مؤمنن مٿان احسان ڪيو آهي جڏهن انهن ۾ انهن مان ئي هڪ رسول موڪليائين جيڪو انهن تي ان جون آيتون تلاوت ڪري ٿو ۽ انهن کي پاڪ ڪري ٿو ۽ انهن کي ڪتاب ۽ حڪمت سيکاري ٿو ۽ توڙي جو ان کان اڳ اُهي پڌري گمراهي ۾ هيا. |
| أَوَلَمّا أَصٰبَتكُم مُصيبَةٌ قَد أَصَبتُم مِثلَيها قُلتُم أَنّىٰ هٰذا قُل هُوَ مِن عِندِ أَنفُسِكُم إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 165) |
|
ڇا جڏهن اوهان کي (احد جنگ ۾) مصيبت پهتي ته چئو ٿا ته هي (مصيبت) ڪٿان آئي؟(حالانڪه) بيشڪ اوهان ان کان ٻيڻي (بدر ۾ دشمنن کي) پهچائي چڪا آهيو. (اي نبي) چؤ ته اُها اوهان جي پنهنجي آندل آهي. بيشڪ الله هر شيءِ تي سگھه رکڻ وارو آهي. |
| وَما أَصٰبَكُم يَومَ التَقَى الجَمعانِ فَبِإِذنِ اللَّهِ وَلِيَعلَمَ المُؤمِنينَ (آيت : 166) |
|
۽ اوهان کي جا تڪليف ان ڏينهن پهتي جنهن ڏينهن ٻه لشڪر منهن مقابل ٿيا هئا ته اُها الله جي حڪم سان هئي ته جيئن مؤمنن جي سڃاڻپ ڪرائي. |
| وَلِيَعلَمَ الَّذينَ نافَقوا وَقيلَ لَهُم تَعالَوا قٰتِلوا فى سَبيلِ اللَّهِ أَوِ ادفَعوا قالوا لَو نَعلَمُ قِتالًا لَاتَّبَعنٰكُم هُم لِلكُفرِ يَومَئِذٍ أَقرَبُ مِنهُم لِلإيمٰنِ يَقولونَ بِأَفوٰهِهِم ما لَيسَ فى قُلوبِهِم وَاللَّهُ أَعلَمُ بِما يَكتُمونَ (آيت : 167) |
|
۽ جيئن انهن ماڻهن جي به سڃاڻپ ڪرائي جن منافقت ڪئي، ۽ جڏهن انهن کي چيو ويو ته: ”اچو! الله جي راهه ۾ جنگ ڪيو يا (دشمن جي حملي جو) دفاع ڪيو“. ته چيائون: ”جي اسان کي جنگ ٿيڻ جي خبر هجي ها ته اوهان جو ساٿ ڏيون ها“. اُهي ان ڏينهن ايمان کان ڪفر جي وڌيڪ ويجهو هئا. پنهنجي واتن سان اُهي ڳالهيون چون ٿا جيڪي سندن دلين ۾ نه آهن. ۽ الله زور ڄاڻندڙ آهي جيڪي (دلين ۾)لڪائن ٿا. |
| الَّذينَ قالوا لِإِخوٰنِهِم وَقَعَدوا لَو أَطاعونا ما قُتِلوا قُل فَادرَءوا عَن أَنفُسِكُمُ المَوتَ إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 168) |
|
اُهي ماڻهو جي خود ته (گهرن ۾) ويهي رهيا ۽ پنهنجي ڀائرن بابت چيائون ته جي اسان جو چيو مڃن ها ته نه ماريا وڃن ها!چؤ ته اوهان پاڻ کان موت (ته) ٽاري ڏيکاريو جي اوهان سچا آهيو. |
| وَلا تَحسَبَنَّ الَّذينَ قُتِلوا فى سَبيلِ اللَّهِ أَموٰتًا بَل أَحياءٌ عِندَ رَبِّهِم يُرزَقونَ (آيت : 169) |
|
۽ جيڪي ماڻهو الله جي راهه ۾ قتل ڪيا ويا انهن کي مُئل گمان به نه ڪجو. بلڪه اهي جيئرا آهن پنهنجي پالڻهار وٽ انهن کي رزق ڏنو وڃي ٿو. |
| فَرِحينَ بِما ءاتىٰهُمُ اللَّهُ مِن فَضلِهِ وَيَستَبشِرونَ بِالَّذينَ لَم يَلحَقوا بِهِم مِن خَلفِهِم أَلّا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 170) |
|
اهي خوش آهن ان (نعمتن) تي جيڪي الله انهن کي پنهنجي فضل سان ڏنيون آهن، ۽ اهي خوشيون ڪن ٿا انهن ماڻهن بابت جيڪي انهن جي پوين مان آهن اڃا ساڻن نه مليا آهن، هن ڳالهه تي ته انهن تي نه ڪو خوف آهي ۽ نه اُهي ڏکارا ٿيندا. |
| يَستَبشِرونَ بِنِعمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضلٍ وَأَنَّ اللَّهَ لا يُضيعُ أَجرَ المُؤمِنينَ (آيت : 171) |
|
۽ خوشيون ملهائن ٿا الله پاران نعمت ۽ فضل جي ملڻ تي ۽ (ان ڳالهه معلوم ٿيڻ تي ته) بيشڪ الله ايمان وارن جو اجر ضايع ڪونه ٿو ڪري. |
| الَّذينَ استَجابوا لِلَّهِ وَالرَّسولِ مِن بَعدِ ما أَصابَهُمُ القَرحُ لِلَّذينَ أَحسَنوا مِنهُم وَاتَّقَوا أَجرٌ عَظيمٌ (آيت : 172) |
|
جن ماڻهن زخم پهچڻ کان پوءِ به الله ۽ ان جي رسول جي سڏ کي قبول ڪيو انهن مان اُهي ماڻهو جن چڱائي ڪئي ۽ پرهيزگاري اختيار ڪئي، تن لاءِ زبردست اجر آهي. |
| الَّذينَ قالَ لَهُمُ النّاسُ إِنَّ النّاسَ قَد جَمَعوا لَكُم فَاخشَوهُم فَزادَهُم إيمٰنًا وَقالوا حَسبُنَا اللَّهُ وَنِعمَ الوَكيلُ (آيت : 173) |
|
جن کي ماڻهن چيو ته : ”(دشمن فوج جا ماڻهو) اوهان جي مقابلي لاءِ گڏ ٿي چڪا آهن سو انهن کان ڊڄو“. ته (ان ڳالهه) انهن جي ايمان کي اڃا وڌائي ڇڏيو ۽ چيائون ته اسان لاءِ الله ڪافي آهي ۽ اهو ڀلو ڪارساز آهي. |
| فَانقَلَبوا بِنِعمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضلٍ لَم يَمسَسهُم سوءٌ وَاتَّبَعوا رِضوٰنَ اللَّهِ وَاللَّهُ ذو فَضلٍ عَظيمٍ (آيت : 174) |
|
پوءِ (آخرڪار) اهي الله جي پاران نعمت ۽ فضل سان موٽيا، انهن کي ڪا برائي ڪانه پهتي ۽ الله جي رضا جي تابعداري ڪيائون. ۽ الله زبردست فضل فرمائڻ وارو آهي. |
| إِنَّما ذٰلِكُمُ الشَّيطٰنُ يُخَوِّفُ أَولِياءَهُ فَلا تَخافوهُم وَخافونِ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 175) |
|
بيشڪ اهو (غلط خبرون ڦهلائڻ وارو) صرف شيطان ئي آهي جيڪو پنهنجي دوستن کان ڊيڄاري ٿو. سو اوهان انهن کان نه ڊڄو ۽ مون کان ئي ڊڄو جيڪڏهن اوهان (سچا) مؤمن آهيو. |
| وَلا يَحزُنكَ الَّذينَ يُسٰرِعونَ فِى الكُفرِ إِنَّهُم لَن يَضُرُّوا اللَّهَ شَيـًٔا يُريدُ اللَّهُ أَلّا يَجعَلَ لَهُم حَظًّا فِى الءاخِرَةِ وَلَهُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 176) |
|
۽ (اي نبي!) تو کي ڏکارو نه ڪن اُهي ماڻهو جيڪي ڪفر ۾ تڪڙ ڪن ٿا. بيشڪ اُهي الله (جي دين) کي ڪنهن چيز جو نقصان هرگز نه پهچائي نه سگھندا. الله چاهي ٿو ته آخرت (جي نعمتن) ۾ انهن جو ڪو حصو نه رکي ۽ انهن لاءِ تمام وڏو عذاب آهي. |
| إِنَّ الَّذينَ اشتَرَوُا الكُفرَ بِالإيمٰنِ لَن يَضُرُّوا اللَّهَ شَيـًٔا وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 177) |
|
بيشڪ اُهي ماڻهو جن ايمان جي بدلي ڪفر خريد ڪيو اُهي الله کي هرگز ڪنهن چيز جو نقصان ڪونه پهچائيندا ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
| وَلا يَحسَبَنَّ الَّذينَ كَفَروا أَنَّما نُملى لَهُم خَيرٌ لِأَنفُسِهِم إِنَّما نُملى لَهُم لِيَزدادوا إِثمًا وَلَهُم عَذابٌ مُهينٌ (آيت : 178) |
|
۽ ڪافر اهو گمان هرگز نه ڪن ته اسان انهن کي جا مهلت ڏئي رهيا آهيون سا انهن جي لاءِ ڪا ڀلي آهي.اسان ته مهلت صرف ان لاءِ ٿا ڏيون ته جيئن گناهه گهڻا ڪن ۽ انهن لاءِ خواري وارو عذاب آهي. |
| ما كانَ اللَّهُ لِيَذَرَ المُؤمِنينَ عَلىٰ ما أَنتُم عَلَيهِ حَتّىٰ يَميزَ الخَبيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَما كانَ اللَّهُ لِيُطلِعَكُم عَلَى الغَيبِ وَلٰكِنَّ اللَّهَ يَجتَبى مِن رُسُلِهِ مَن يَشاءُ فَـٔامِنوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ وَإِن تُؤمِنوا وَتَتَّقوا فَلَكُم أَجرٌ عَظيمٌ (آيت : 179) |
|
الله مؤمنن کي ان حال تي هرگز ڪونه ڇڏيندو جنهن تي اوهان آهيو جيستائين ناپاڪ کي پاڪ کان جدا نه ڪري. ۽ الله جو اهو شان نه آهي جو اوهان (مان ڄڻي وڻي) کي غيب جو علم ڏئِي ڇڏي ۽ پر الله پنهنجي رسولن مان جنهن کي چاهي (علمِ غيب جي عطا لاءِ) چونڊيندو آهي. پوءِ الله ۽ ان جي رسولن تي ايمان آڻيو ۽ جيڪڏهن اوهان ايمان آڻيندا ۽ پرهيزگاري ڪندا ته اوهان لاءِ زبردست اجر آهي. |
| وَلا يَحسَبَنَّ الَّذينَ يَبخَلونَ بِما ءاتىٰهُمُ اللَّهُ مِن فَضلِهِ هُوَ خَيرًا لَهُم بَل هُوَ شَرٌّ لَهُم سَيُطَوَّقونَ ما بَخِلوا بِهِ يَومَ القِيٰمَةِ وَلِلَّهِ ميرٰثُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرٌ (آيت : 180) |
|
۽ اُهي ماڻهو جيڪي الله جي ڏنل فضل (مال ۽ دولت) ۾ بخل ڪن ٿا اُهي هرگز اهو گمان نه ڪن ته اهو بخل ڪو انهن لاءِ ڀلو آهي! بلڪه اهو انهن لاءِ بُرو آهي. جلد قيامت واري ڏينهن اهو بخل وارو مال انهن جي ڳچيءَ جو ڳٽ بنايو ويندو. ۽ آسمانن ۽ زمين جي ميراث الله جي آهي. ۽ الله اوهان جي عملن کان باخبر آهي. |
| لَقَد سَمِعَ اللَّهُ قَولَ الَّذينَ قالوا إِنَّ اللَّهَ فَقيرٌ وَنَحنُ أَغنِياءُ سَنَكتُبُ ما قالوا وَقَتلَهُمُ الأَنبِياءَ بِغَيرِ حَقٍّ وَنَقولُ ذوقوا عَذابَ الحَريقِ (آيت : 181) |
|
البته تحقيق الله انهن ماڻهن جي ڳالهه ٻڌي جن چيو ته: ”الله محتاج آهي ۽ اسان شاهوڪار آهيون“. سگھوئي اسان لکنداسين جيڪي ڪجھه چيائون. ۽ انهن جو نبين کي ناحق قتل ڪرڻ به (لکي رکنداسين) ۽ (ائين) چونداسين ته: ”ساڙيندڙ (باهه جو) عذاب چکو“. |
| ذٰلِكَ بِما قَدَّمَت أَيديكُم وَأَنَّ اللَّهَ لَيسَ بِظَلّامٍ لِلعَبيدِ (آيت : 182) |
|
هي انهن عملن جو بدلو آهي جيڪي اوهان جا هٿ اڳتي موڪلي چڪا آهن ۽ بيشڪ الله ٻانهن تي ظلم ڪرڻ وارو نه آهي. |
| الَّذينَ قالوا إِنَّ اللَّهَ عَهِدَ إِلَينا أَلّا نُؤمِنَ لِرَسولٍ حَتّىٰ يَأتِيَنا بِقُربانٍ تَأكُلُهُ النّارُ قُل قَد جاءَكُم رُسُلٌ مِن قَبلى بِالبَيِّنٰتِ وَبِالَّذى قُلتُم فَلِمَ قَتَلتُموهُم إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 183) |
|
جن ماڻهن چيو ته: ”الله اسان سان معاهدو ڪيو آهي ته ڪنهن به رسول تي تيستائين ايمان نه آڻيون جيستائين اسان تي اهڙي قرباني آڻي جنهن کي باهه کائي وڃي“. چؤ: ”بيشڪ اوهان وٽ مون کان اڳ به رسول چِٽا دليل کڻي آيا هئا ۽ اُها شيءِ به (کڻي آيا) جيڪا توهان چئو ٿا پوءِ اوهان انهن (نبين) کي قتل ڇو ڪيو؟ جيڪڏهن اوهان سچا آهيو“. |
| فَإِن كَذَّبوكَ فَقَد كُذِّبَ رُسُلٌ مِن قَبلِكَ جاءو بِالبَيِّنٰتِ وَالزُّبُرِ وَالكِتٰبِ المُنيرِ (آيت : 184) |
|
پوءِ اگر اهي توکي ڪوڙو چون ٿا ته بيشڪ توکان اڳين رسولن کي به ڪوڙو چيو ويو هيو جيڪي چِٽا دليل ۽ صحيفا ۽ روشن ڪتاب کڻي آيا هئا. |
| كُلُّ نَفسٍ ذائِقَةُ المَوتِ وَإِنَّما تُوَفَّونَ أُجورَكُم يَومَ القِيٰمَةِ فَمَن زُحزِحَ عَنِ النّارِ وَأُدخِلَ الجَنَّةَ فَقَد فازَ وَمَا الحَيوٰةُ الدُّنيا إِلّا مَتٰعُ الغُرورِ (آيت : 185) |
|
هر ساهه واري کي موت چکڻو آهي. ۽ بيشڪ قيامت واري ڏينهن اوهان کي پورا اجورا ڏنا ويندا. پوءِ جيڪو باهه کان بچائي جنت ۾ داخل ڪيو ويو ته اهو بلاشڪ ڪامياب ٿي ويو. ۽ دنيا جي زندگي ٻيو ڪجھه به ناهي سواءِ دوکي جي سامان جي. |
| لَتُبلَوُنَّ فى أَموٰلِكُم وَأَنفُسِكُم وَلَتَسمَعُنَّ مِنَ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ مِن قَبلِكُم وَمِنَ الَّذينَ أَشرَكوا أَذًى كَثيرًا وَإِن تَصبِروا وَتَتَّقوا فَإِنَّ ذٰلِكَ مِن عَزمِ الأُمورِ (آيت : 186) |
|
(اي مؤمنو!)ضرور اوهان جي آزمائش ڪئي ويندي اوهان جي مالن ۽ اوهان جي جانين ۾. ۽ ضرور توهان ٻڌندؤ گھڻيون ايذائيندڙ ڳالهيون (يعني طعنا مهڻا) انهن ماڻهن کان جن کي اوهان کان اڳ ڪتاب ڏنو ويو هيو ۽ انهن ماڻهن کان جن شرڪ ڪيو. ۽ جي اوهان صبر ۽ پرهيزگاري ڪندا رهو ته اهو وڏي همت جي ڪمن مان آهي. |
| وَإِذ أَخَذَ اللَّهُ ميثٰقَ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنّاسِ وَلا تَكتُمونَهُ فَنَبَذوهُ وَراءَ ظُهورِهِم وَاشتَرَوا بِهِ ثَمَنًا قَليلًا فَبِئسَ ما يَشتَرونَ (آيت : 187) |
|
۽ ياد ڪر جڏهن الله پڪو عهد ورتو هيو انهن کان جن کي ڪتاب ڏنو ويو ته توهان ضرور ماڻهن کي چِٽو پڌرو ٻڌائيندؤ ۽ ان کي نه لڪائيندؤ. پوءِ انهن ان (عهد) کي پُٺِين پويان اڇلايو ۽ ان جي عيوض ٿورڙو مُلهه ورتائون. پوءِ ڪهڙي نه بڇڙي خريداري آهي. |
| لا تَحسَبَنَّ الَّذينَ يَفرَحونَ بِما أَتَوا وَيُحِبّونَ أَن يُحمَدوا بِما لَم يَفعَلوا فَلا تَحسَبَنَّهُم بِمَفازَةٍ مِنَ العَذابِ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 188) |
|
اوهان انهن ماڻهن کي سٺو نه سمجھو جيڪي پنهنجي ڪرتوتن تي خوش ٿين ٿا ۽ چاهن ٿا ته انهن جي نه ڪيل ڪمن تي به سندن ساراهه ڪئي وڃي انهن کي هرگز عذاب کان محفوظ نه سمجھو. ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
| وَلِلَّهِ مُلكُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَاللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 189) |
|
۽ آسمانن ۽ زمين جي بادشاهي الله لاءِ ئي آهي. ۽ الله هر شيءِ تي سگھه رکڻ وارو آهي. |
| إِنَّ فى خَلقِ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَاختِلٰفِ الَّيلِ وَالنَّهارِ لَءايٰتٍ لِأُولِى الأَلبٰبِ (آيت : 190) |
|
بيشڪ آسمانن ۽ زمين جي پيدائش ۾ ۽ رات ۽ ڏينهن جي مَٽِجَڻَ ۾ عقل وارن لاءِ نشانيون آهن. |
| الَّذينَ يَذكُرونَ اللَّهَ قِيٰمًا وَقُعودًا وَعَلىٰ جُنوبِهِم وَيَتَفَكَّرونَ فى خَلقِ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ رَبَّنا ما خَلَقتَ هٰذا بٰطِلًا سُبحٰنَكَ فَقِنا عَذابَ النّارِ (آيت : 191) |
|
اِهي اُهي آهن جيڪي بيٺي ۽ ويٺي ۽ پاسن ڀر الله جو ذڪر ڪن ٿا ۽ آسمانن ۽ زمين جي تخليق ۾ فڪر ڪن ٿا (چون ٿا ته) ”اي اسان جا پالڻهار تو هي سڀ ڪجهه بي حڪمت نه بنايو آهي. تنهنجي ذات کي پاڪائي آهي پوءِ اسان کي جهنم جي عذاب کان بچاءِ. |
| رَبَّنا إِنَّكَ مَن تُدخِلِ النّارَ فَقَد أَخزَيتَهُ وَما لِلظّٰلِمينَ مِن أَنصارٍ (آيت : 192) |
|
اي اسان جا پالڻهار! بيشڪ تو جنهن کي جهنم ۾ داخل ڪيو ته بلاشڪ تو ان کي خوار ڪيو. ۽ ظالمن جو ڪو مددگار ناهي. |
| رَبَّنا إِنَّنا سَمِعنا مُنادِيًا يُنادى لِلإيمٰنِ أَن ءامِنوا بِرَبِّكُم فَـٔامَنّا رَبَّنا فَاغفِر لَنا ذُنوبَنا وَكَفِّر عَنّا سَيِّـٔاتِنا وَتَوَفَّنا مَعَ الأَبرارِ (آيت : 193) |
|
اي اسان جا مالڪ! بيشڪ اسان هڪ سَڏِيندڙَ کان ٻُڌو جنهن ايمان لاءِ سڏ ڏنو ته پنهنجي پالڻهار تي ايمان آڻيو پوءِ اسان به ايمان آندو. اي اسان جا پالڻهار! پوءِ اسان لاءِ اسان جا گناهه بخش ڪر ۽ اسان جون ميرايون ميٽ ۽ اسان کي نيڪ ماڻهن جي سنگت ۾ موت عطا ڪر. |
| رَبَّنا وَءاتِنا ما وَعَدتَنا عَلىٰ رُسُلِكَ وَلا تُخزِنا يَومَ القِيٰمَةِ إِنَّكَ لا تُخلِفُ الميعادَ (آيت : 194) |
|
اي اسان جا مالڪ! اسان کي اُهو ڏي جنهن جو تو پنهنجي رسولن جي معرفت اسان سان وعدو ڪيو آهي ۽ قيامت واري ڏينهن اسان کي خوار نه ڪجانءِ. بيشڪ تون وعدي خلافي ڪونه ڪندو آهين“. |
| فَاستَجابَ لَهُم رَبُّهُم أَنّى لا أُضيعُ عَمَلَ عٰمِلٍ مِنكُم مِن ذَكَرٍ أَو أُنثىٰ بَعضُكُم مِن بَعضٍ فَالَّذينَ هاجَروا وَأُخرِجوا مِن دِيٰرِهِم وَأوذوا فى سَبيلى وَقٰتَلوا وَقُتِلوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنهُم سَيِّـٔاتِهِم وَلَأُدخِلَنَّهُم جَنّٰتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ ثَوابًا مِن عِندِ اللَّهِ وَاللَّهُ عِندَهُ حُسنُ الثَّوابِ (آيت : 195) |
|
پوءِ سندن پالڻهار انهن جي التجا اگهائي (۽ فرمايائين ته) ”پڪ سان آءُ اوهان مان ڪنهن محنت ڪرڻ واري جي محنت نه وڃائيندو آهيان، مرد هجي يا عورت. اوهان هڪ ٻئي مان آهيو. پوءِ اُهي ماڻهو جن هجرت ڪئي ۽ پنهنجي گهرن مان ڪڍيا ويا ۽ منهنجي راهه ۾ ايذايا ويا ۽ جنگ ڪيائون ۽ قتل ڪيا ويا ته آءٌ ضرور انهن جون مدايون ميٽي ڇڏيندس ۽ ضرور انهن کي اهڙن باغن ۾ داخل ڪندس جن جي هيٺان کان نهرون وهن ٿيون. اِهو ثواب الله وٽان آهي. ۽ الله وٽ ئي سهڻو ثواب آهي. |
| لا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ الَّذينَ كَفَروا فِى البِلٰدِ (آيت : 196) |
|
(اي مخاطب!) ڪافرن جو (دنيا جي) شهرن ۾ (عياشي سان) اچڻ وڃڻ تو کي دوکي ۾ نه وجهي. |
| مَتٰعٌ قَليلٌ ثُمَّ مَأوىٰهُم جَهَنَّمُ وَبِئسَ المِهادُ (آيت : 197) |
|
اهو ٿورڙو سامانِ (عيش)آهي پوءِ انهن جو ٽڪاڻو جهنم آهي. ۽ نهايت بُري جاءِ آهي. |
| لٰكِنِ الَّذينَ اتَّقَوا رَبَّهُم لَهُم جَنّٰتٌ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ خٰلِدينَ فيها نُزُلًا مِن عِندِ اللَّهِ وَما عِندَ اللَّهِ خَيرٌ لِلأَبرارِ (آيت : 198) |
|
پر اُهي ماڻهو جيڪي پنهنجي پالڻهار کان ڊنا انهن لاءِ باغ آهن جن جي هيـٺان کان نهرون وهن ٿيون اُهي انهن ۾ هميشه رهندڙ هوندا اها الله پاران مهماني آهي. ۽ جيڪي الله وٽ آهي سو نيڪوڪارن لاءِ زور ڀلو آهي. |
| وَإِنَّ مِن أَهلِ الكِتٰبِ لَمَن يُؤمِنُ بِاللَّهِ وَما أُنزِلَ إِلَيكُم وَما أُنزِلَ إِلَيهِم خٰشِعينَ لِلَّهِ لا يَشتَرونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ ثَمَنًا قَليلًا أُولٰئِكَ لَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم إِنَّ اللَّهَ سَريعُ الحِسابِ (آيت : 199) |
|
۽ بيشڪ ڪتاب وارن مان ڪي اهڙا آهن جيڪي الله تي ايمان آڻن ٿا ۽ جيڪو (قرآن) اوهان ڏانهن نازل ڪيو ويو آهي ۽ جيڪو انهن طرف نازل ڪيو ويو هيو (ان تي ايمان رکن ٿا) اهي الله جي حضور نوڙت ڪندڙ آهن. اهي الله جون آيتون ٿورڙي مُلهه ۾ ڪونه وڪڻندا آهن. اُهي ئي آهن جن جو اجر سندن پالڻهار وٽ آهي. بيشڪ الله حساب ۾ جلدي ڪرڻ وارو آهي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا اصبِروا وَصابِروا وَرابِطوا وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُم تُفلِحونَ (آيت : 200) |
|
اي ايمان وارؤ! صبر ڪيو ۽ ثابت قدم رهو ۽ جهاد لاءِ تيار رهو ۽ الله کان ڊڄندا رهو ته توهان ڪاميابي ماڻيو. |