| الم (آيت : 1) |
|
الٓـمّٓ. |
| ذٰلِكَ الكِتٰبُ لا رَيبَ فيهِ هُدًى لِلمُتَّقينَ (آيت : 2) |
|
هي ڪتاب آهي، ان ۾ ڪو شڪ نه آهي. (هيءَ) رهنمائي آهي پرهيزگارن لاءِ، |
| الَّذينَ يُؤمِنونَ بِالغَيبِ وَيُقيمونَ الصَّلوٰةَ وَمِمّا رَزَقنٰهُم يُنفِقونَ (آيت : 3) |
|
جيڪي اڻ ڏٺي تي ايمان آڻين ٿا ۽ نماز قائم ڪن ٿا، ۽ اسان کين جيڪو رزق ڏنو آهي تنهن مان خرچ ڪن ٿا، |
| وَالَّذينَ يُؤمِنونَ بِما أُنزِلَ إِلَيكَ وَما أُنزِلَ مِن قَبلِكَ وَبِالءاخِرَةِ هُم يوقِنونَ (آيت : 4) |
|
۽ جيڪي ان تي يمان آڻين ٿا جيڪي توڏي (اي رسول) لاٿو ويو آهي ۽ جيڪي توکان اڳ لاٿو ويو آهي ۽ اُهي آخرت تي يقين رکن ٿا. |
| أُولٰئِكَ عَلىٰ هُدًى مِن رَبِّهِم وَأُولٰئِكَ هُمُ المُفلِحونَ (آيت : 5) |
|
اهي ان هدايت تي آهن جا سندن پاليندڙ جي طرفان آهي. ۽ اهي ئي ڪامياب آهن. |
| إِنَّ الَّذينَ كَفَروا سَواءٌ عَلَيهِم ءَأَنذَرتَهُم أَم لَم تُنذِرهُم لا يُؤمِنونَ (آيت : 6) |
|
بيشڪ جن ڪفر ڪيو تن لاءِ تنهنجو انهن کي ڊيڄارڻ يا نه ڊيڄارڻ هڪ جهڙو آهي. اهي ايمان نه آڻيندا. |
| خَتَمَ اللَّهُ عَلىٰ قُلوبِهِم وَعَلىٰ سَمعِهِم وَعَلىٰ أَبصٰرِهِم غِشٰوَةٌ وَلَهُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 7) |
|
الله سندن دلين تي ۽ سندن ڪنن تي مهر هنئي آهي. ۽ سندن اکين تي پردو آهي. ۽ انهن لاءِ وڏو عذاب آهي. |
| وَمِنَ النّاسِ مَن يَقولُ ءامَنّا بِاللَّهِ وَبِاليَومِ الءاخِرِ وَما هُم بِمُؤمِنينَ (آيت : 8) |
|
۽ ماڻهن مان ڪي اهڙا آهن جي چون ٿا ته اسان الله تي ۽ قيامت جي ڏينهن تي ايمان آندو هوڏانهن اهي ايمان وارا نه آهن. |
| يُخٰدِعونَ اللَّهَ وَالَّذينَ ءامَنوا وَما يَخدَعونَ إِلّا أَنفُسَهُم وَما يَشعُرونَ (آيت : 9) |
|
الله کي ۽ ايمان وارن کي ڌوڪو ڏين ٿا. حقيقت ۾ اهي پاڻ کان سواءِ ٻئي ڪنهن کي ڌوڪو نه ٿا ڏين ۽ اهي (ان ڳالهه) کي نه ٿا سمجهن. |
| فى قُلوبِهِم مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللَّهُ مَرَضًا وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ بِما كانوا يَكذِبونَ (آيت : 10) |
|
سندن دلين ۾ (ڪوڙ جي) بيماري آهي پوءِ الله انهن جي بيماري وڌائي ۽ انهن لاءِ هن ڪري دردناڪ عذاب آهي جو هميشه ڪوڙ ڳالهائيندا رهيا آهن. |
| وَإِذا قيلَ لَهُم لا تُفسِدوا فِى الأَرضِ قالوا إِنَّما نَحنُ مُصلِحونَ (آيت : 11) |
|
۽ جڏهن انهن کي چيو وڃي ٿو ته ملڪ ۾ فساد نه وجهو، چون ٿا اسين ته سڌارو ڪندڙ ئي آهيون. |
| أَلا إِنَّهُم هُمُ المُفسِدونَ وَلٰكِن لا يَشعُرونَ (آيت : 12) |
|
هوشيار رهو ! اهي ئي فسادي آهن پر نه ٿا سمجهن. |
| وَإِذا قيلَ لَهُم ءامِنوا كَما ءامَنَ النّاسُ قالوا أَنُؤمِنُ كَما ءامَنَ السُّفَهاءُ أَلا إِنَّهُم هُمُ السُّفَهاءُ وَلٰكِن لا يَعلَمونَ (آيت : 13) |
|
۽ جڏهن انهن کي چيو وڃي ٿو ته ايمان آڻيو جيئن (ٻين) ماڻهن ايمان آندو آهي چون ٿا ته ڇا اسين ايمان آڻيون جيئن بيوقوفن ايمان آندو آهي؟ هوشيار رهو اهي ئي بيوقوف آهن پر نه ٿا ڄاڻن. |
| وَإِذا لَقُوا الَّذينَ ءامَنوا قالوا ءامَنّا وَإِذا خَلَوا إِلىٰ شَيٰطينِهِم قالوا إِنّا مَعَكُم إِنَّما نَحنُ مُستَهزِءونَ (آيت : 14) |
|
۽ جڏهن ايمان وارن سان ملن ٿا چون ٿا ته اسان ايمان آندو. ۽ جڏهن پنهنجن شيطانن (سردارن) سان اڪيلا ٿين ٿا چون ٿا ته بيشڪ اسين اوهان سان آهيون. اسين رڳو (مسلمانن سان) مسخري ڪريون ٿا. |
| اللَّهُ يَستَهزِئُ بِهِم وَيَمُدُّهُم فى طُغيٰنِهِم يَعمَهونَ (آيت : 15) |
|
الله انهن سان مسخري ڪري ٿو ۽ انهن کي سندن سرڪشيءَ ۾ ڍَرَ ڏئي ٿو ۽ حالت هيءَ آهي ته اهي عقل جا انڌا آهن. |
| أُولٰئِكَ الَّذينَ اشتَرَوُا الضَّلٰلَةَ بِالهُدىٰ فَما رَبِحَت تِجٰرَتُهُم وَما كانوا مُهتَدينَ (آيت : 16) |
|
اِهي اُهي آهن جن هدايت جي بدلي گمراهي خريد ڪئي. پوءِ نڪي سندن واپار کين فائدو ڏنو ۽ نڪي اهي رستو لهندڙ ٿيا. |
| مَثَلُهُم كَمَثَلِ الَّذِى استَوقَدَ نارًا فَلَمّا أَضاءَت ما حَولَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنورِهِم وَتَرَكَهُم فى ظُلُمٰتٍ لا يُبصِرونَ (آيت : 17) |
|
سندن مثال ان جي مثال جهڙو آهي جنهن باهه ٻاري. پوءِ جڏهن باهه ان جي آس پاس کي روشن ڪيو ته الله سندن روشنيءَ کي گم ڪري ڇڏيو. ۽ انهن کي اونداهين ۾ ڇڏيائين، جو نه ٿا ڏسن. |
| صُمٌّ بُكمٌ عُمىٌ فَهُم لا يَرجِعونَ (آيت : 18) |
|
(اهي) ٻوڙا آهن گونگا آهن انڌا آهن پوءِ اهي باز نه ايندا. |
| أَو كَصَيِّبٍ مِنَ السَّماءِ فيهِ ظُلُمٰتٌ وَرَعدٌ وَبَرقٌ يَجعَلونَ أَصٰبِعَهُم فى ءاذانِهِم مِنَ الصَّوٰعِقِ حَذَرَ المَوتِ وَاللَّهُ مُحيطٌ بِالكٰفِرينَ (آيت : 19) |
|
يا (انهن جو مثال) آسمان جي مينهن جو آهي جنهن ۾ اونداهيون ۽ گوڙ ۽ وڄ هجي. اهي ڪڙڪن جي ڪري موت جي ڊپ کان پنهنجيون آڱريون پنهنجن ڪنن ۾ وجهن ٿا. ۽ الله ڪافرن کي گهيرو ڪندڙ آهي. |
| يَكادُ البَرقُ يَخطَفُ أَبصٰرَهُم كُلَّما أَضاءَ لَهُم مَشَوا فيهِ وَإِذا أَظلَمَ عَلَيهِم قاموا وَلَو شاءَ اللَّهُ لَذَهَبَ بِسَمعِهِم وَأَبصٰرِهِم إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 20) |
|
وڄ انهن جي اکين کي کسڻ تي آهي. جڏهن به انهن تي چمڪي ٿي ته ان ۾ هلڻ لڳن ٿا. ۽ جڏهن مٿن اوندهه ٿئي ٿي ته بيهي رهن ٿا. ۽ جيڪڏهن الله گهري ها ته سندن ڪن ۽ اکيون وڃائي ڇڏي ها. بيشڪ الله سڀ ڪنهن شيءِ تي قدرت رکندڙ آهي. |
| يٰأَيُّهَا النّاسُ اعبُدوا رَبَّكُمُ الَّذى خَلَقَكُم وَالَّذينَ مِن قَبلِكُم لَعَلَّكُم تَتَّقونَ (آيت : 21) |
|
اي انسانو ! پنهنجي پاليندڙ جي بندگي ڪريو جنهن اوهان کي ۽ انهن کي جي اوهان کان اڳ هئا پيدا ڪيو آهي مَنَ اوهين پرهيزگار ٿيو. |
| الَّذى جَعَلَ لَكُمُ الأَرضَ فِرٰشًا وَالسَّماءَ بِناءً وَأَنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرٰتِ رِزقًا لَكُم فَلا تَجعَلوا لِلَّهِ أَندادًا وَأَنتُم تَعلَمونَ (آيت : 22) |
|
جنهن اوهان لاءِ زمين کي وڇاڻو ڪيو ۽ آسمان کي ڇت ۽ آسمان مان پاڻي وسايائين پوءِ ان سان ميوا ڪڍيائين اوهان جي کاڌي لاءِ. پوءِ ! اوهان ڄاڻي واڻي (ٻين کي) الله جي برابر نه ڪريو. |
| وَإِن كُنتُم فى رَيبٍ مِمّا نَزَّلنا عَلىٰ عَبدِنا فَأتوا بِسورَةٍ مِن مِثلِهِ وَادعوا شُهَداءَكُم مِن دونِ اللَّهِ إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 23) |
|
۽ جيڪڏهن اوهين شڪ ۾ آهيو ان (ڪلام) جي ڪري جيڪو اسان پنهنجي ٻانهي (محمدﷺ) تي لاٿو آهي ته ان جهڙي ڪا سورت آڻيو ۽ الله کان سواءِ پنهنجا مددگار سڏيو. جيڪڏهن اوهين سچا آهيو. |
| فَإِن لَم تَفعَلوا وَلَن تَفعَلوا فَاتَّقُوا النّارَ الَّتى وَقودُهَا النّاسُ وَالحِجارَةُ أُعِدَّت لِلكٰفِرينَ (آيت : 24) |
|
پوءِ جيڪڏهن اوهان نه ڪيو ۽ ڪري به ڪڏهن نه سگهندو ته ان باهه کان بچو جنهن جو ٻارڻ ماڻهو ۽ پٿر آهن. اها ڪافرن لاءِ تيار ڪئي وئي آهي. |
| وَبَشِّرِ الَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ أَنَّ لَهُم جَنّٰتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ كُلَّما رُزِقوا مِنها مِن ثَمَرَةٍ رِزقًا قالوا هٰذَا الَّذى رُزِقنا مِن قَبلُ وَأُتوا بِهِ مُتَشٰبِهًا وَلَهُم فيها أَزوٰجٌ مُطَهَّرَةٌ وَهُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 25) |
|
۽ انهن کي خوشخبري ٻڌاءِ جن ايمان آندو ۽ چڳا ڪم ڪيا ته انهن لاءِ باغ آهن جن جي هيٺان واهه وهن ٿا. جڏهن به انهن مان ڪو ميوو انهن کي کائڻ لاءِ ڏنو ويندو ته چوندا هيءَ اهو آهي جيڪو اڳي اسان کي ڏنو ويو هو. ۽ انهن کي اهو (ميوو شڪل ۾ ) هڪ ٻئي جهڙو ڏنو ويندو. ۽ انهن لاءِ انهن ۾ پاڪ زالون آهن ۽ اهي انهن ۾ پيا رهندا. |
| إِنَّ اللَّهَ لا يَستَحيۦ أَن يَضرِبَ مَثَلًا ما بَعوضَةً فَما فَوقَها فَأَمَّا الَّذينَ ءامَنوا فَيَعلَمونَ أَنَّهُ الحَقُّ مِن رَبِّهِم وَأَمَّا الَّذينَ كَفَروا فَيَقولونَ ماذا أَرادَ اللَّهُ بِهٰذا مَثَلًا يُضِلُّ بِهِ كَثيرًا وَيَهدى بِهِ كَثيرًا وَما يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الفٰسِقينَ (آيت : 26) |
|
بيشڪ الله ڪنهن به مثال بيان ڪرڻ کان شرم نه ٿو ڪري مڇر جو هجي يا ان کان به مٿي. پوءِ جن ايمان آندو سي ڄاڻن ٿا ته بيشڪ اهو (مثال) سچ آهي جو سندن پاليندڙ وٽان (آيل) آهي ۽ جن ڪفر ڪيو سي چون ٿا ته الله هن مثال سان ڇا ارادو ڪيو آهي؟ ان سان گهڻن کي گمراهه ڪري ٿو ۽ ان سان گهڻن کي سڌو رستو ڏيکاري ٿو ۽ ان سان بدڪارن کان سواءِ ٻي ڪنهن کي گمراه نه ٿو ڪري. |
| الَّذينَ يَنقُضونَ عَهدَ اللَّهِ مِن بَعدِ ميثٰقِهِ وَيَقطَعونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يوصَلَ وَيُفسِدونَ فِى الأَرضِ أُولٰئِكَ هُمُ الخٰسِرونَ (آيت : 27) |
|
جيڪي الله جي انجام کي ان جي پڪي ڪرڻ کان پوءِ ڀڃن ٿا ۽ ان کي ڇنن ٿا جنهن جي ڳنڍڻ جو الله حڪم ڪيو آهي ۽ زمين ۾ فساد ڪن ٿا. اهي ئي نقصان پائڻ وارا آهن. |
| كَيفَ تَكفُرونَ بِاللَّهِ وَكُنتُم أَموٰتًا فَأَحيٰكُم ثُمَّ يُميتُكُم ثُمَّ يُحييكُم ثُمَّ إِلَيهِ تُرجَعونَ (آيت : 28) |
|
ڪيئن الله کي نه ٿا مڃيو هوڏانهن اوهين بي جان هيو پوءِ اوهان کي جان ڏنائين وري اوهان کي ماري ٿو پوءِ اوهان کي جياريندو. وري ان ڏي اوهان کي موٽايو ويندو. |
| هُوَ الَّذى خَلَقَ لَكُم ما فِى الأَرضِ جَميعًا ثُمَّ استَوىٰ إِلَى السَّماءِ فَسَوّىٰهُنَّ سَبعَ سَمٰوٰتٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (آيت : 29) |
|
هو اُهو آهي جنهن جو ڪجهه زمين ۾ آهي سو سڀ اوهان لاءِ پيدا ڪيو. وري آسمان ڏي توجه ڪيائين، پوءِ انهن کي برابر ڪري ست آسمان بنايائين ۽ هو سڀ ڪنهن شيءِ کي ڄاڻيندڙ آهي. |
| وَإِذ قالَ رَبُّكَ لِلمَلٰئِكَةِ إِنّى جاعِلٌ فِى الأَرضِ خَليفَةً قالوا أَتَجعَلُ فيها مَن يُفسِدُ فيها وَيَسفِكُ الدِّماءَ وَنَحنُ نُسَبِّحُ بِحَمدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قالَ إِنّى أَعلَمُ ما لا تَعلَمونَ (آيت : 30) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪر) جڏهن تنهنجي پاليندڙ ملائڪن کي چيو ته بيشڪ آءُ زمين ۾ هڪ نائب پيدا ڪرڻ وارو آهيان. انهن چيو ته ڇا تون ان ۾ ان کي پيدا ڪندين جو ان ۾ فساد ڪندو ۽ رت وهائيندو. ۽ اسين تنهنجي تعريف سان تنهنجي پاڪائي بيان ڪريون ٿا ۽ تنهنجي پاڪائيءَ جو اقرار ڪريون ٿا. الله فرمايو ته جيڪي اوهين نه ٿا ڄاڻو سو آءُ ڄاڻان ٿو. |
| وَعَلَّمَ ءادَمَ الأَسماءَ كُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُم عَلَى المَلٰئِكَةِ فَقالَ أَنبِـٔونى بِأَسماءِ هٰؤُلاءِ إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 31) |
|
۽ آدم کي سڀ نالا سيکاريائين پوءِ انهن کي ملائڪن جي سامهون آندائين پوءِ فرمايائين ته انهن جا نالا مون کي ٻڌايو جيڪڏهن اوهين سچا آهيو. |
| قالوا سُبحٰنَكَ لا عِلمَ لَنا إِلّا ما عَلَّمتَنا إِنَّكَ أَنتَ العَليمُ الحَكيمُ (آيت : 32) |
|
انهن چيو ته تون پاڪ آهين، جيڪي تو اسان کي سيکاريو تنهن کان سواءِ اسان کي ڪا خبر نه آهي. بيشڪ تون ئي (سڀ ڪجهه) ڄاڻندڙ حڪمت وارو آهين. |
| قالَ يٰـٔادَمُ أَنبِئهُم بِأَسمائِهِم فَلَمّا أَنبَأَهُم بِأَسمائِهِم قالَ أَلَم أَقُل لَكُم إِنّى أَعلَمُ غَيبَ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَأَعلَمُ ما تُبدونَ وَما كُنتُم تَكتُمونَ (آيت : 33) |
|
الله فرمايو ته اي آدم ! انهن کي انهن جا نالا ٻڌاءِ ! پوءِ جڏهن ان انهن کي انهن جا نالا ٻڌايا تڏهن فرمايائين ته ڇا مون اوهان کي نه چيو ته آءُ آسمانن ۽ زمين جو ڳجهه ڄاڻان ٿو. ۽ جيڪي اوهان ظاهر ڪريو ٿا ۽ جيڪي اوهين پيا لڪايو سو به ڄاڻان ٿو. |
| وَإِذ قُلنا لِلمَلٰئِكَةِ اسجُدوا لِءادَمَ فَسَجَدوا إِلّا إِبليسَ أَبىٰ وَاستَكبَرَ وَكانَ مِنَ الكٰفِرينَ (آيت : 34) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪر) جڏهن اسان ملائڪن کي چيو ته آدم کي سجدو ڪريو. |
| وَقُلنا يٰـٔادَمُ اسكُن أَنتَ وَزَوجُكَ الجَنَّةَ وَكُلا مِنها رَغَدًا حَيثُ شِئتُما وَلا تَقرَبا هٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكونا مِنَ الظّٰلِمينَ (آيت : 35) |
|
پوءِ انهن سجدو ڪيو سواءِ شيطان جي. ان انڪار ڪيو ۽ وڏائي ڪئي. ۽ ڪافرن مان ٿيو. ۽ اسان چيو ته اي آدم ! تون ۽ تنهنجي زال جنت ۾ رهو ۽ ان مان جتان اوهان کي وڻي اتان مزي سان کائو ۽ هن وڻ کي ويجها نه ٿيو نه ته ظالمن مان ٿيندو. |
| فَأَزَلَّهُمَا الشَّيطٰنُ عَنها فَأَخرَجَهُما مِمّا كانا فيهِ وَقُلنَا اهبِطوا بَعضُكُم لِبَعضٍ عَدُوٌّ وَلَكُم فِى الأَرضِ مُستَقَرٌّ وَمَتٰعٌ إِلىٰ حينٍ (آيت : 36) |
|
پوءِ شيطان انهن ٻنهي کي اُتان ٿيڙيو، پوءِ جنهن (نعمت) ۾ اُهي ٻئي هئا تنهن مان انهن کي ڪڍيائين. ۽ اسان چيو ته هيٺ لهي وڃو اوهين هڪ ٻئي جا دشمن ٿيندؤ ۽ هڪ وقت تائين زمين ۾ اوهان لاءِ ٺڪاڻو ۽ گذران جو سامان آهي. |
| فَتَلَقّىٰ ءادَمُ مِن رَبِّهِ كَلِمٰتٍ فَتابَ عَلَيهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوّابُ الرَّحيمُ (آيت : 37) |
|
پوءِ آدم پنهنجي پروردگار کان ڪي ڳالهيون سکي ورتيون پوءِ الله مٿس مهرباني ڪئي. بيشڪ اهو ئي مهرباني ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
| قُلنَا اهبِطوا مِنها جَميعًا فَإِمّا يَأتِيَنَّكُم مِنّى هُدًى فَمَن تَبِعَ هُداىَ فَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 38) |
|
اسان چيو ته ان مان سڀئي هيٺ لهي وڃو. پوءِ جيڪڏهن اوهان کي منهنجي طرفان ڪا رهنمائي پهچي ته پوءِ جيڪي منهنجي رهنمائيءَ جي تابعداري ڪندا تن تي ڪو به ڊپ نه آهي ۽ نه ڪي اهي غمگين ٿيندا. |
| وَالَّذينَ كَفَروا وَكَذَّبوا بِـٔايٰتِنا أُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 39) |
|
۽ جن نه مڃيو ۽ اسان جي آيتن کي ڪوڙو ڪيو سي دوزخي آهن. اهي ان ۾ پيا رهندا. |
| يٰبَنى إِسرٰءيلَ اذكُروا نِعمَتِىَ الَّتى أَنعَمتُ عَلَيكُم وَأَوفوا بِعَهدى أوفِ بِعَهدِكُم وَإِيّٰىَ فَارهَبونِ (آيت : 40) |
|
اي بني اسرائيلو ! منهنجي ان نعمت کي ياد ڪريو جنهن جو مون اوهان تي انعام ڪيو. ۽ منهنجو انجام پاڙيو ته آءُ اوهان سان انجام پاڙيان. ۽ مون کان ئي ڊڄو. |
| وَءامِنوا بِما أَنزَلتُ مُصَدِّقًا لِما مَعَكُم وَلا تَكونوا أَوَّلَ كافِرٍ بِهِ وَلا تَشتَروا بِـٔايٰتى ثَمَنًا قَليلًا وَإِيّٰىَ فَاتَّقونِ (آيت : 41) |
|
۽ ان (ڪتاب) تي ايمان آڻيو جنهن کي مون اوهان وٽ موجود (ڪتاب) جي تصديق ڪندڙ ڪري لاٿو. ۽ ان جا پهريان انڪار ڪندڙ نه ٿيو ۽ منهنجي آيتن جي بدلي ۾ ٿورو ملهه نه وٺو ۽ مون کان ئي ڊڄو |
| وَلا تَلبِسُوا الحَقَّ بِالبٰطِلِ وَتَكتُمُوا الحَقَّ وَأَنتُم تَعلَمونَ (آيت : 42) |
|
۽ سچ کي ڪوڙ سان نه ملايو ۽ نڪي سچ کي ڄاڻي واڻي لڪايو. |
| وَأَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَءاتُوا الزَّكوٰةَ وَاركَعوا مَعَ الرّٰكِعينَ (آيت : 43) |
|
۽ نماز قائم ڪريو ۽ زڪواة ڏيو. ۽ رڪوع ڪندڙن سان گڏجي رڪوع ڪريو. |
| أَتَأمُرونَ النّاسَ بِالبِرِّ وَتَنسَونَ أَنفُسَكُم وَأَنتُم تَتلونَ الكِتٰبَ أَفَلا تَعقِلونَ (آيت : 44) |
|
ڇا اوهين ماڻهن کي چڳائي جو حڪم ڪريو ٿا ۽ پاڻ کي وساريو ٿا هوڏانهن اوهين ڪتاب پڙهو ٿا. ڇا پوءِ اوهين عقل کان ڪم نٿا وٺو. |
| وَاستَعينوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوٰةِ وَإِنَّها لَكَبيرَةٌ إِلّا عَلَى الخٰشِعينَ (آيت : 45) |
|
۽ صبر ۽ نماز کان مدد وٺو. ۽ بيشڪ اها ڳري آهي مگر عاجزي ڪندڙن تي، |
| الَّذينَ يَظُنّونَ أَنَّهُم مُلٰقوا رَبِّهِم وَأَنَّهُم إِلَيهِ رٰجِعونَ (آيت : 46) |
|
جيڪي خيال ڪن ٿا ته اهي پنهنجي پاليندڙ سان ملڻ وارا آهن ۽ اهي ان ڏي ئي موٽڻ وارا آهن. |
| يٰبَنى إِسرٰءيلَ اذكُروا نِعمَتِىَ الَّتى أَنعَمتُ عَلَيكُم وَأَنّى فَضَّلتُكُم عَلَى العٰلَمينَ (آيت : 47) |
|
اي بني اسرائيلو ! منهنجي ان نعمت کي ياد ڪريو جنهن جو مون اوهان تي انعام ڪيو ۽ مون اوهان کي قومن تي فضيلت ڏني. |
| وَاتَّقوا يَومًا لا تَجزى نَفسٌ عَن نَفسٍ شَيـًٔا وَلا يُقبَلُ مِنها شَفٰعَةٌ وَلا يُؤخَذُ مِنها عَدلٌ وَلا هُم يُنصَرونَ (آيت : 48) |
|
۽ ان ڏينهن کان ڊڄو جنهن ۾ ڪو شخص ڪنهن کي ڪجهه به ڪم نه ايندو ۽ ان جي طرفان نه ڪا سفارش قبول ڪئي ويندي |
| وَإِذ نَجَّينٰكُم مِن ءالِ فِرعَونَ يَسومونَكُم سوءَ العَذابِ يُذَبِّحونَ أَبناءَكُم وَيَستَحيونَ نِساءَكُم وَفى ذٰلِكُم بَلاءٌ مِن رَبِّكُم عَظيمٌ (آيت : 49) |
|
۽ نه ان کان ڪو بدلو ورتو ويندو ۽ نه انهن کي ڪا مدد پهچندي. ۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن اسان اوهان کي فرعون جي ماڻهن کان بچايو. هو اوهان کي بڇڙو عذاب پهچائيندا هئا. اوهان جي پٽن کي ڪُهندا هئا ۽ اوهان جي ڌيئرن کي جيئرو ڇڏيندا هئا. ۽ ان ۾ اوهان جي پاليندڙ جي طرفان وڏو امتحان هو. |
| وَإِذ فَرَقنا بِكُمُ البَحرَ فَأَنجَينٰكُم وَأَغرَقنا ءالَ فِرعَونَ وَأَنتُم تَنظُرونَ (آيت : 50) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن اسان اوهان جي ڪري سمنڊ کي چيريو ۽ پوءِ اوهان کي بچايوسون ۽ فرعون جي ماڻهن کي ٻوڙيوسون ۽ اوهين ڏسي رهيا هئا |
| وَإِذ وٰعَدنا موسىٰ أَربَعينَ لَيلَةً ثُمَّ اتَّخَذتُمُ العِجلَ مِن بَعدِهِ وَأَنتُم ظٰلِمونَ (آيت : 51) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن اسان موسيٰ کي چاليهن راتين جو واعدو ڏنو پوءِ اوهان ان (جي وڃڻ) کان پوءِ گابي کي (خدا) ٺاهيو. ۽ اوهين ظالم هئا. |
| ثُمَّ عَفَونا عَنكُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 52) |
|
پوءِ اسان ان کان پوءِ (به) اوهان کي معاف ڪيو. مَنَ اوهين احسان مڃيو. |
| وَإِذ ءاتَينا موسَى الكِتٰبَ وَالفُرقانَ لَعَلَّكُم تَهتَدونَ (آيت : 53) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن اسان موسيٰ کي ڪتاب ۽ (حق کي باطل کان) جدا ڪندڙ (سمجهه) ڏنو ته مَنَ اوهين سڌي رستي تي هلو. |
| وَإِذ قالَ موسىٰ لِقَومِهِ يٰقَومِ إِنَّكُم ظَلَمتُم أَنفُسَكُم بِاتِّخاذِكُمُ العِجلَ فَتوبوا إِلىٰ بارِئِكُم فَاقتُلوا أَنفُسَكُم ذٰلِكُم خَيرٌ لَكُم عِندَ بارِئِكُم فَتابَ عَلَيكُم إِنَّهُ هُوَ التَّوّابُ الرَّحيمُ (آيت : 54) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن موسيٰ پنهنجي قوم کي چيو ته اي منهنجي قوم ! بيشڪ اوهان گابي کي ٺاهڻ جي ڪري پاڻ تي ظلم ڪيو، پوءِ پنهنجي پيدا ڪندڙ ڏي موٽو، پوءِ پاڻ کي ڪهو. اهو اوهان لاءِ اوهان جي پيدا ڪندڙ وٽ گهڻّو چڱو آهي. پوءِ ان اوهان تي مهرباني ڪئي. بيشڪ اهو ئي مهرباني ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
| وَإِذ قُلتُم يٰموسىٰ لَن نُؤمِنَ لَكَ حَتّىٰ نَرَى اللَّهَ جَهرَةً فَأَخَذَتكُمُ الصّٰعِقَةُ وَأَنتُم تَنظُرونَ (آيت : 55) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن اوهان چيو ته اي موسيٰ اسين ڪڏهن به توکي نه مڃينداسون جيستائين الله کي ظاهر نه ڏسون پوءِ اوهان کي وڄ ورتو ۽ اوهين ڏسي رهيا هئا. |
| ثُمَّ بَعَثنٰكُم مِن بَعدِ مَوتِكُم لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 56) |
|
وري اسان اوهان کي اوهان جي مرڻ کان پوءِ اٿاريو. مَنَ اوهين احسان مڃيو. |
| وَظَلَّلنا عَلَيكُمُ الغَمامَ وَأَنزَلنا عَلَيكُمُ المَنَّ وَالسَّلوىٰ كُلوا مِن طَيِّبٰتِ ما رَزَقنٰكُم وَما ظَلَمونا وَلٰكِن كانوا أَنفُسَهُم يَظلِمونَ (آيت : 57) |
|
۽ اسان اوهان تي ڪڪر جي ڇانو ڪئي ۽ اوهان تي مَن ۽ سلويٰ لاٿو سون (۽ اوهان کي چيوسون ته) جيڪي سٺيون شيون اسان اوهان کي ڏنيون آهن سي کائو. ۽ انهن اسان تي ظلم نه ڪيو پر اُهي پاڻ تي ظلم ڪندا هئا. |
| وَإِذ قُلنَا ادخُلوا هٰذِهِ القَريَةَ فَكُلوا مِنها حَيثُ شِئتُم رَغَدًا وَادخُلُوا البابَ سُجَّدًا وَقولوا حِطَّةٌ نَغفِر لَكُم خَطٰيٰكُم وَسَنَزيدُ المُحسِنينَ (آيت : 58) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪر) جڏهن اسان چيو ته هن ڳوٺ ۾ داخل ٿيو. پوءِ ان مان جتان اوهان کي وڻي اتان مزي سان کائو ۽ دروازي کان سجدو ڪندي داخل ٿيو ۽ چئو ته معافي گهرون ٿا ته اسين اوهان کي اوهان جون غلطيون معاف ڪنداسون ۽ نيڪي ڪندڙن کي زياده ڏينداسون. |
| فَبَدَّلَ الَّذينَ ظَلَموا قَولًا غَيرَ الَّذى قيلَ لَهُم فَأَنزَلنا عَلَى الَّذينَ ظَلَموا رِجزًا مِنَ السَّماءِ بِما كانوا يَفسُقونَ (آيت : 59) |
|
پوءِ جيڪا ڳالهه انهن کي چئي وئي هئي تنهن کان سواءِ ظالمن ٻي ڳالهه بدلائي چئي. پوءِ انهن ظالمن تي اسان آسمانن مان عذاب لاٿو هن ڪري جو اهي نافرماني ڪندا هئا. |
| وَإِذِ استَسقىٰ موسىٰ لِقَومِهِ فَقُلنَا اضرِب بِعَصاكَ الحَجَرَ فَانفَجَرَت مِنهُ اثنَتا عَشرَةَ عَينًا قَد عَلِمَ كُلُّ أُناسٍ مَشرَبَهُم كُلوا وَاشرَبوا مِن رِزقِ اللَّهِ وَلا تَعثَوا فِى الأَرضِ مُفسِدينَ (آيت : 60) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن موسيٰ پنهنجي قوم لاءِ پاڻي گهريو پوءِ اسان چيو ته تون پنهنجي لٺ پٿر تي هڻ. پوءِ ان مان ٻارهن چشما ڦٽي نڪتا. سڀ ڪنهن قبيلي پنهنجي پاڻي ڀرڻ جي جاءِ سڃاتي. (اسان چيو ته) الله جي رزق مان کائو ۽ پيئو ۽ ملڪ ۾ فسادي ٿي بگيڙو نه وجهو. |
| وَإِذ قُلتُم يٰموسىٰ لَن نَصبِرَ عَلىٰ طَعامٍ وٰحِدٍ فَادعُ لَنا رَبَّكَ يُخرِج لَنا مِمّا تُنبِتُ الأَرضُ مِن بَقلِها وَقِثّائِها وَفومِها وَعَدَسِها وَبَصَلِها قالَ أَتَستَبدِلونَ الَّذى هُوَ أَدنىٰ بِالَّذى هُوَ خَيرٌ اهبِطوا مِصرًا فَإِنَّ لَكُم ما سَأَلتُم وَضُرِبَت عَلَيهِمُ الذِّلَّةُ وَالمَسكَنَةُ وَباءو بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم كانوا يَكفُرونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ وَيَقتُلونَ النَّبِيّۦنَ بِغَيرِ الحَقِّ ذٰلِكَ بِما عَصَوا وَكانوا يَعتَدونَ (آيت : 61) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن اوهان چيو ته اي موسيٰ ! اسين ڪڏهن به هڪ کاڌي تي صبر نه ڪنداسون پوءِ تون اسان لاءِ پنهنجي پاليندڙ کان دعا گهر ته زمين جيڪا پنهنجي ڀاڄي ۽ پنهنجا ونگا ۽ پنهنجي ڪڻڪ ۽ پنهنجي دال ۽ پنهنجا بصر اڳائي ٿي تنهن مان اسان لاءِ ڪڍي. موسيٰ چيو ته جيڪا شيءِ گهٽ آهي تنهن کي اوهين ان جي بدلي ۾ گهرو ٿا ڇا جيڪا گهڻو چڱي آهي. ڪنهن شهر ۾ لهي پئو. پوءِ بيشڪ جيڪي اوهان گهريو آهي سو اوهان لاءِ (اتي) آهي ۽ انهن تي خواري ۽ بيحسي وڌي وئي. ۽ اهي الله جي غضب ۾ موٽيا. اهو هن ڪري جو اُهي الله جي آيتن کي نه مڃيندا هئا ۽ نبين کي ناحق قتل ڪندا هئا. اهو سندن نافرماني ڪرڻ جي ڪري آهي ۽ (هن لاءِ ته) اهي حد کان لنگهندا هئا. |
| إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ هادوا وَالنَّصٰرىٰ وَالصّٰبِـٔينَ مَن ءامَنَ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ وَعَمِلَ صٰلِحًا فَلَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 62) |
|
بيشڪ جيڪي مسلمان ٿيا ۽ جيڪي يهودي ٿيا ۽ عيسائي ۽ صابي، جن به (انهن مان) الله ۽ قيامت جي ڏينهن تي ايمان آندو. ۽ چڱا ڪم ڪيا تن لاءِ سندن اجر سندن پاليندڙ وٽ آهي ۽ نه انهن تي ڪو ڊپ آهي ۽ نڪي اهي غمگين ٿيندا. |
| وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَكُم وَرَفَعنا فَوقَكُمُ الطّورَ خُذوا ما ءاتَينٰكُم بِقُوَّةٍ وَاذكُروا ما فيهِ لَعَلَّكُم تَتَّقونَ (آيت : 63) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن اسان اوهان کان انجام ورتو ۽ اوهان جي مٿان (جبل) طور کنيوسون. (۽ اسان چيوته) جيڪو (ڪتاب) اوهان کي ڏنوسون تنهنکي مضبوط وٺو ۽ جيڪي ان ۾ آهي تنهنکي ياد رکو مَنَ اوهين پرهيزگار ٿيو. |
| ثُمَّ تَوَلَّيتُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ فَلَولا فَضلُ اللَّهِ عَلَيكُم وَرَحمَتُهُ لَكُنتُم مِنَ الخٰسِرينَ (آيت : 64) |
|
وري اوهان ان کان پوءِ ڦري ويو. پوءِ جيڪڏهن الله جو فضل ۽ سندس مهرباني اوهان تي نه ٿئي ها ته ضرور اوهين نقصان وارن مان ٿيو ها. |
| وَلَقَد عَلِمتُمُ الَّذينَ اعتَدَوا مِنكُم فِى السَّبتِ فَقُلنا لَهُم كونوا قِرَدَةً خٰسِـٔينَ (آيت : 65) |
|
۽ بيشڪ اوهان انهن کي ڄاتو جن اوهان مان ڇنڇر (جي ڏينهن) ۾ زيادتي ڪئي. پوءِ اسان انهن کي چيو ته ذليل ڀولڙا ٿيو. |
| فَجَعَلنٰها نَكٰلًا لِما بَينَ يَدَيها وَما خَلفَها وَمَوعِظَةً لِلمُتَّقينَ (آيت : 66) |
|
پوءِ اسان ان (واقعي) کي انهن (قومن) لاءِ عبرت ڪيو جيڪي اتي هئا. ۽ جيڪي ان کان پوءِ ايندا رهيا ۽ پرهيزگارن لاءِ نصيحت ڪيوسون. |
| وَإِذ قالَ موسىٰ لِقَومِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُكُم أَن تَذبَحوا بَقَرَةً قالوا أَتَتَّخِذُنا هُزُوًا قالَ أَعوذُ بِاللَّهِ أَن أَكونَ مِنَ الجٰهِلينَ (آيت : 67) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن موسيٰ پنهنجي قوم کي چيو ته بيشڪ الله اوهان کي هڪ ڍڳيءَ جي ڪهڻ جو حڪم ڪري ٿو. انهن چيو ته ڇا تون اسان سان مسخري ڪرين ٿو. موسيٰ چيو ته آءُ الله کان جاهلن مان ٿيڻ کان پناه گهران ٿو. |
| قالُوا ادعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّن لَنا ما هِىَ قالَ إِنَّهُ يَقولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا فارِضٌ وَلا بِكرٌ عَوانٌ بَينَ ذٰلِكَ فَافعَلوا ما تُؤمَرونَ (آيت : 68) |
|
انهن چيو ته تون اسان لاءِ پنهنجي پاليندڙ کان دعا گُهر ته اسان تي ظاهر ڪري ته اها (ڍڳي) ڪهڙي آهي. موسيٰ چيو ته بيشڪ الله فرمائي ٿو ته اها هڪ ڍڳي آهي جا نه پوڙهي ۽ نه گابي آهي (بلڪ) وچٿري آهي انهن (ٻنهين) جي وچ ۾ . پوءِ جيڪو اوهان کي حڪم ڏنو وڃي ٿو سو ڪريو. |
| قالُوا ادعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّن لَنا ما لَونُها قالَ إِنَّهُ يَقولُ إِنَّها بَقَرَةٌ صَفراءُ فاقِعٌ لَونُها تَسُرُّ النّٰظِرينَ (آيت : 69) |
|
انهن چيو ته تون اسان لاءِ پنهنجي پاليندڙ کان دعا گهر ته اسان تي ظاهر ڪري ته ان جو رنگ ڪهڙو آهي. موسيٰ چيو ته بيشڪ الله فرمائي ٿو ته اها هيڊي ڍڳي آهي، ان جو رنگ ڳوڙهو هيڊو آهي ڏسندڙن کي وڻي ٿي. |
| قالُوا ادعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّن لَنا ما هِىَ إِنَّ البَقَرَ تَشٰبَهَ عَلَينا وَإِنّا إِن شاءَ اللَّهُ لَمُهتَدونَ (آيت : 70) |
|
انهن چيو ته تون اسان لاءِ پنهنجي پاليندڙ کان دعا گهر ته اسان تي ظاهر ڪري ته ڪهڙي پارين آهي ڇو ته ڳائو مال اسان وٽ هڪ ٻئي جهڙو آهي ۽ بيشڪ اسين جيڪڏهن الله گهريو ته پتو ڪڍي وٺنداسون. |
| قالَ إِنَّهُ يَقولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا ذَلولٌ تُثيرُ الأَرضَ وَلا تَسقِى الحَرثَ مُسَلَّمَةٌ لا شِيَةَ فيها قالُوا الـٰٔنَ جِئتَ بِالحَقِّ فَذَبَحوها وَما كادوا يَفعَلونَ (آيت : 71) |
|
موسيٰ چيو ته بيشڪ الله فرمائي ٿو ته اها هڪ ڍڳي آهي جا وَهُو نه آهي جو زمين کيڙي ۽ نڪي پوک کي پاڻي پياري ٿي. (عيبن کان)سلامت آهي. ان ۾ ڪو داغ نه آهي. انهن چيو ته هاڻ تو پوري ڳالهه آندي آهي. پوءِ ان کي ڪٺائون ۽ اهي ڪم ڪرڻ وارا نه هئا. |
| وَإِذ قَتَلتُم نَفسًا فَادّٰرَءتُم فيها وَاللَّهُ مُخرِجٌ ما كُنتُم تَكتُمونَ (آيت : 72) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن اوهان هڪ شخص کي قتل ڪيو پوءِ ان (جي قتل) بابت جهڳڙو ڪيو. ۽ جيڪي اوهان لڪايو ٿي تنهن کي الله پڌرو ڪندڙ هو. |
| فَقُلنَا اضرِبوهُ بِبَعضِها كَذٰلِكَ يُحىِ اللَّهُ المَوتىٰ وَيُريكُم ءايٰتِهِ لَعَلَّكُم تَعقِلونَ (آيت : 73) |
|
پوءِ اسان چيو ته اُن (قتل ڪيل) کي هن (ڍڳي) جي هڪ ٽڪري سان ماريو. اهڙي طرح الله مئلن کي جيئرو ڪري ٿو ۽ اوهان کي پنهنجيون نشانيون ڏيکاري ٿو مَنَ اوهين عقل کان ڪم وٺو. |
| ثُمَّ قَسَت قُلوبُكُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ فَهِىَ كَالحِجارَةِ أَو أَشَدُّ قَسوَةً وَإِنَّ مِنَ الحِجارَةِ لَما يَتَفَجَّرُ مِنهُ الأَنهٰرُ وَإِنَّ مِنها لَما يَشَّقَّقُ فَيَخرُجُ مِنهُ الماءُ وَإِنَّ مِنها لَما يَهبِطُ مِن خَشيَةِ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 74) |
|
وري اوهانجون دليون ان (واقعي) کان پوءِ سخت ٿيون جو اهي پٿر جهڙيون يا (ان کان به) زياده سخت آهن. ۽ بيشڪ پٿرن مان اهڙا (به) آهن جن مان نهرون ڦاٽي نڪرن ٿيون. ۽ بيشڪ انهن مان ڪي اهڙا به آهن جي ڦاٽن ٿا پوءِ انهن مان پاڻي نڪري ٿو ۽ بيشڪ انهن مان اهڙا به آهن جي الله جي ڊپ کان هيٺ ڪري پون ٿا ۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن کان الله غافل نه آهي. |
| أَفَتَطمَعونَ أَن يُؤمِنوا لَكُم وَقَد كانَ فَريقٌ مِنهُم يَسمَعونَ كَلٰمَ اللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفونَهُ مِن بَعدِ ما عَقَلوهُ وَهُم يَعلَمونَ (آيت : 75) |
|
(اي مسلمانو !) ڇا پوءِ اوهين (انهن ۾ ) اها طمع رکو ٿا ته اهي اوهان جو چوڻ مڃين ۽ هوڏانهن انهن مان هڪ جماعت الله جو ڪلام ٻڌندي هئي وري اهي ان کي سمجهڻ کان پوءِ ڄاڻي واڻي ڦيريندا هئا. |
| وَإِذا لَقُوا الَّذينَ ءامَنوا قالوا ءامَنّا وَإِذا خَلا بَعضُهُم إِلىٰ بَعضٍ قالوا أَتُحَدِّثونَهُم بِما فَتَحَ اللَّهُ عَلَيكُم لِيُحاجّوكُم بِهِ عِندَ رَبِّكُم أَفَلا تَعقِلونَ (آيت : 76) |
|
۽ جڏهن ايمان وارن کي ملن ٿا ته چون ٿا ته اسان ايمان آندو ۽جڏهن اهي هڪ ٻئي سان اڪيلا ٿين ٿا. ته چون ٿا ته اوهين انهن کي اهو ڪجهه ٻڌايو ٿا ڇا جيڪي الله اوهان تي کوليو آهي ته ان سان اوهان جي پاليندڙ وٽ اوهان تي حجت قائم ڪن ڇا پوءِ اوهين عقل کان ڪم نه ٿا وٺو؟ |
| أَوَلا يَعلَمونَ أَنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما يُسِرّونَ وَما يُعلِنونَ (آيت : 77) |
|
ڇا اهي نه ٿا ڄاڻن ته جيڪي لڪائين ٿا ۽ جيڪي ظاهر ڪن ٿا تنهن کي الله ڄاڻي ٿو. |
| وَمِنهُم أُمِّيّونَ لا يَعلَمونَ الكِتٰبَ إِلّا أَمانِىَّ وَإِن هُم إِلّا يَظُنّونَ (آيت : 78) |
|
۽ انهن مان ڪي اڻ پڙهيل آهن جي سواءِ خواهشن جي ڪتاب نه ٿا ڄاڻن ۽ اهي رڳو گمان ڪن ٿا. |
| فَوَيلٌ لِلَّذينَ يَكتُبونَ الكِتٰبَ بِأَيديهِم ثُمَّ يَقولونَ هٰذا مِن عِندِ اللَّهِ لِيَشتَروا بِهِ ثَمَنًا قَليلًا فَوَيلٌ لَهُم مِمّا كَتَبَت أَيديهِم وَوَيلٌ لَهُم مِمّا يَكسِبونَ (آيت : 79) |
|
پوءِ انهن لاءِ خرابي آهي جيڪي پنهنجن هٿن سان ڪتاب لکن ٿا. پوءِ چون ٿا ته هيءَ الله وٽان آهي، هن لاءِ ته ان جي بدلي ٿورو ملهه وٺن. پوءِ پنهنجي هٿن سان لکڻ ڪري انهن لاءِ خرابي آهي ۽ جيڪي اهي ڪمائين ٿا تنهن ڪري به انهن لاءِ خرابي آهي. |
| وَقالوا لَن تَمَسَّنَا النّارُ إِلّا أَيّامًا مَعدودَةً قُل أَتَّخَذتُم عِندَ اللَّهِ عَهدًا فَلَن يُخلِفَ اللَّهُ عَهدَهُ أَم تَقولونَ عَلَى اللَّهِ ما لا تَعلَمونَ (آيت : 80) |
|
۽ چيائون ته ڳڻيلن ڏينهن کان سواءِ اسان کي باهه نه ڇهندي. (اي پيغمبر ! کين) چئو ته ڇا اوهان الله وٽان ڪو انجام ورتو آهي جو الله پنهنجي انجام جي ڪڏهن به برخلاف نه ڪندو يا ته الله تي اهو ڪجهه چئو ٿا جو نه ٿا ڄاڻو. |
| بَلىٰ مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحٰطَت بِهِ خَطيـَٔتُهُ فَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 81) |
|
ائين نه آهي جن بڇڙائي ڪمائي ۽ انهن کي سندن بڇڙائي ويڙهي ويئي ته اهي دوزخي آهن. اهي ان ۾ پيا رهندا. |
| وَالَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ أُولٰئِكَ أَصحٰبُ الجَنَّةِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 82) |
|
۽ جن ايمان آندو ۽ چڳا ڪم ڪيا سي ئي جنتي آهن. اهي ان ۾ پيا رهندا. |
| وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَ بَنى إِسرٰءيلَ لا تَعبُدونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالوٰلِدَينِ إِحسانًا وَذِى القُربىٰ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينِ وَقولوا لِلنّاسِ حُسنًا وَأَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَءاتُوا الزَّكوٰةَ ثُمَّ تَوَلَّيتُم إِلّا قَليلًا مِنكُم وَأَنتُم مُعرِضونَ (آيت : 83) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن اسان بني اسرائيلن کان انجام ورتو ته الله کان سواءِ (ٻئي ڪنهن جي) عبادت نه ڪريو ۽ ماءُ پيءُ سان ڀلائي ڪريو ۽ مائٽن ۽ يتيمن ۽ مسڪينن (سان به) ۽ ماڻهن کي چڱي ڳالهه چئو ۽ نماز قائم ڪريو ۽ زڪوات ڏيو. وري اوهان مان ٿورن کان سواءِ ٻيا (سڀ) ڦري ويا. ۽ اوهين آهيو (به) منهن موڙيندڙ. |
| وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَكُم لا تَسفِكونَ دِماءَكُم وَلا تُخرِجونَ أَنفُسَكُم مِن دِيٰرِكُم ثُمَّ أَقرَرتُم وَأَنتُم تَشهَدونَ (آيت : 84) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن اسان اوهان کان انجام ورتو ته پنهنجا رت نه وهائيندو ۽ نڪي پاڻ کي پنهنجن گهرن مان ڪڍندئو. |
| ثُمَّ أَنتُم هٰؤُلاءِ تَقتُلونَ أَنفُسَكُم وَتُخرِجونَ فَريقًا مِنكُم مِن دِيٰرِهِم تَظٰهَرونَ عَلَيهِم بِالإِثمِ وَالعُدوٰنِ وَإِن يَأتوكُم أُسٰرىٰ تُفٰدوهُم وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيكُم إِخراجُهُم أَفَتُؤمِنونَ بِبَعضِ الكِتٰبِ وَتَكفُرونَ بِبَعضٍ فَما جَزاءُ مَن يَفعَلُ ذٰلِكَ مِنكُم إِلّا خِزىٌ فِى الحَيوٰةِ الدُّنيا وَيَومَ القِيٰمَةِ يُرَدّونَ إِلىٰ أَشَدِّ العَذابِ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 85) |
|
پوءِ اوهان (ان موجب هلڻ جو) اقرار ڪيو ۽ اوهين (هاڻ به ان جي) شاهدي ڏيو ٿا. وري اوهين اهي آهيو جو پاڻ کي قتل ڪريو ٿا ۽ پاڻ مان ڪنهن جماعت کي سندن گهرن مان ڪڍو ٿا (۽) انهن تي (ظلم ڪرڻ ۾ ) گناهه ۽ زيادتي ڪرڻ سان هڪ ٻئي جي مدد ڪريو ٿا ۽ جيڪڏهن اهي قيدي ٿي اوهان وٽ اچن ٿا ته عوض ڏيئي کين ڇڏايو ٿا هوڏانهن انهن کي (سندن گهرن مان) ڪڍڻ اوهان تي حرام آهي. ڇا پوءِ ڪجهه ڪتاب تي ايمان آڻيو ٿا ۽ ڪجهه (ڪتاب) کي نه ٿا مڃيو. پوءِ جيڪو اوهان مان اهو ڪم ڪري ٿو تنهن جي سزا دنيا جي حياتيءَ ۾ خواريءَ کان سواءِ ٻي ڪهڙي آهي. ۽ قيامت جي ڏينهن انهن کي سخت عذاب ڏي موٽايو ويندو. ۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن کان الله غافل نه آهي. |
| أُولٰئِكَ الَّذينَ اشتَرَوُا الحَيوٰةَ الدُّنيا بِالءاخِرَةِ فَلا يُخَفَّفُ عَنهُمُ العَذابُ وَلا هُم يُنصَرونَ (آيت : 86) |
|
اهي اُهي آهن جن دنيا جي حياتيءَ کي آخرت جي بدلي ۾ ورتو پوءِ نه انهن کان عذاب هلڪو ڪيو ويندو ۽ نه انهن کي ڪا مدد پهچندي. |
| وَلَقَد ءاتَينا موسَى الكِتٰبَ وَقَفَّينا مِن بَعدِهِ بِالرُّسُلِ وَءاتَينا عيسَى ابنَ مَريَمَ البَيِّنٰتِ وَأَيَّدنٰهُ بِروحِ القُدُسِ أَفَكُلَّما جاءَكُم رَسولٌ بِما لا تَهوىٰ أَنفُسُكُمُ استَكبَرتُم فَفَريقًا كَذَّبتُم وَفَريقًا تَقتُلونَ (آيت : 87) |
|
۽ بيشڪ اسان موسيٰ کي ڪتاب ڏنو ۽ ان کان پوءِ (هڪ ٻئي) پٺيان رسول موڪلياسون. ۽ اسان مريم جي پٽ عيسيٰ کي ظاهر نشانيون ڏنيون ۽ ان کي پاڪ روح سان طاقت ڏني سون. ڇا پوءِ جڏهن به ڪنهن رسول اوهان وٽ اهو ڪجهه آندو جنهن کي اوهان جا نفس پسند نه ٿا ڪن ته اوهان وڏائي ڪئي پوءِ هڪ جماعت کي اوهان ڪوڙو ڪيو ۽ هڪ جماعت کي قتل ڪيوَ. |
| وَقالوا قُلوبُنا غُلفٌ بَل لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفرِهِم فَقَليلًا ما يُؤمِنونَ (آيت : 88) |
|
۽ چيائون ته اسان جون دليون ڍڪيل آهن. پر الله انهن تي سندن ڪفر جي ڪري لعنت ڪئي آهي پوءِ ٿورو ايمان آڻيندا. |
| وَلَمّا جاءَهُم كِتٰبٌ مِن عِندِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُم وَكانوا مِن قَبلُ يَستَفتِحونَ عَلَى الَّذينَ كَفَروا فَلَمّا جاءَهُم ما عَرَفوا كَفَروا بِهِ فَلَعنَةُ اللَّهِ عَلَى الكٰفِرينَ (آيت : 89) |
|
۽ جڏهن انهن وٽ الله جي طرفان ڪتاب (قرآن) آيو جو اُن (ڪتاب توريت) کي سچو چوندڙ آهي جيڪو انهن وٽ آهي هوڏانهن هن کان اڳ ڪافرن تي فتح گهرندا هئا. سو جڏهن انهن وٽ اهو ڪجهه آيو جنهن کي سڃاتائون (به) ته (به) ان جو انڪار ڪيائون پوءِ ڪافرن تي الله جي ڦٽڪار آهي. |
| بِئسَمَا اشتَرَوا بِهِ أَنفُسَهُم أَن يَكفُروا بِما أَنزَلَ اللَّهُ بَغيًا أَن يُنَزِّلَ اللَّهُ مِن فَضلِهِ عَلىٰ مَن يَشاءُ مِن عِبادِهِ فَباءو بِغَضَبٍ عَلىٰ غَضَبٍ وَلِلكٰفِرينَ عَذابٌ مُهينٌ (آيت : 90) |
|
اهو بڇڙو (ملهه) آهي جنهنجي بدلي ۾ پنهنجا نفس وڪيا اٿن (جيئن ته) جيڪي الله نازل ڪيو آهي تنهن کي هن ضد ڪري نٿا مڃين جو الله پنهنجي فضل سان پنهنجن ٻانهن مان جنهن تي وڻيس (ڪتاب) نازل ڪري ٿو. پوءِ اهي (الله جي) ڪاوڙ جي مٿان ڪاوڙ هيٺ موٽيا ۽ ڪافرن لاءِ خوار ڪندڙ عذاب آهي. |
| وَإِذا قيلَ لَهُم ءامِنوا بِما أَنزَلَ اللَّهُ قالوا نُؤمِنُ بِما أُنزِلَ عَلَينا وَيَكفُرونَ بِما وَراءَهُ وَهُوَ الحَقُّ مُصَدِّقًا لِما مَعَهُم قُل فَلِمَ تَقتُلونَ أَنبِياءَ اللَّهِ مِن قَبلُ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 91) |
|
۽ جڏهن انهن کي چيو وڃي ٿو ته جيڪي الله نازل ڪيو آهي تنهن تي ايمان آڻيو چون ٿا ته جيڪي اسان تي نازل ڪيو ويو آهي تنهن تي ايمان آڻيون ٿا ۽ جيڪي ان جي پٺيان آهي تنهن جو انڪار ڪن ٿا هوڏانهن اهو (به) سچ آهي، جيڪو انهن وٽ (توريت) آهي تنهن کي سچو چوندڙ آهي. (اي پيغمبر ! کين) چئو ته پوءِ اوهان هن کان اڳ الله جي نبين کي ڇو قتل ڪيو. جيڪڏهن اوهين ايمان وارا آهيو. |
| وَلَقَد جاءَكُم موسىٰ بِالبَيِّنٰتِ ثُمَّ اتَّخَذتُمُ العِجلَ مِن بَعدِهِ وَأَنتُم ظٰلِمونَ (آيت : 92) |
|
۽ بيشڪ موسيٰ اوهان وٽ ظاهر نشانيون آنديون. وري اوهان ان کان پوءِ گابو بنايو. ۽ اوهين ظالم هئو. |
| وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَكُم وَرَفَعنا فَوقَكُمُ الطّورَ خُذوا ما ءاتَينٰكُم بِقُوَّةٍ وَاسمَعوا قالوا سَمِعنا وَعَصَينا وَأُشرِبوا فى قُلوبِهِمُ العِجلَ بِكُفرِهِم قُل بِئسَما يَأمُرُكُم بِهِ إيمٰنُكُم إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 93) |
|
۽ (اهو وقت ياد ڪريو) جڏهن اسان اوهان کان انجام ورتو ۽ اوهان جي مٿان (جبل) طور کي کڙو ڪيوسون. (۽ چيوسون ته) جيڪي اسان اوهان کي ڏنو آهي سو مضبوط وٺو ۽ ٻڌو. انهن چيو ته اسان ٻڌو ۽ اسان نه مڃيو. ۽ انهن جي دلين ۾ سندن ڪفر جي ڪري گابي جي محبت پياري (وِڌي) ويئي. (کين) چئو ته اهو بڇڙو آهي جنهنجو اوهان کي اوهان جو ايمان حڪم ڪري ٿو جيڪڏهن اوهين ايمان وارا آهيو. |
| قُل إِن كانَت لَكُمُ الدّارُ الءاخِرَةُ عِندَ اللَّهِ خالِصَةً مِن دونِ النّاسِ فَتَمَنَّوُا المَوتَ إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 94) |
|
(کين) چئو ته جيڪڏهن آخرت جو گهر الله وٽ ٻين ماڻهن کان سواءِ اوهان لاءِ خاص آهي ته موت جي خواهش ڪريو. جيڪڏهن اوهين سچا آهيو. |
| وَلَن يَتَمَنَّوهُ أَبَدًا بِما قَدَّمَت أَيديهِم وَاللَّهُ عَليمٌ بِالظّٰلِمينَ (آيت : 95) |
|
۽ اهي ڪڏهن به ان جي خواهش نه ڪندا، انهن (ڪرتوتن) جي ڪري جن کي سندن هٿن اڳي موڪليو آهي ۽ الله ظالمن کي ڄاڻندڙ آهي. |
| وَلَتَجِدَنَّهُم أَحرَصَ النّاسِ عَلىٰ حَيوٰةٍ وَمِنَ الَّذينَ أَشرَكوا يَوَدُّ أَحَدُهُم لَو يُعَمَّرُ أَلفَ سَنَةٍ وَما هُوَ بِمُزَحزِحِهِ مِنَ العَذابِ أَن يُعَمَّرَ وَاللَّهُ بَصيرٌ بِما يَعمَلونَ (آيت : 96) |
|
۽ بيشڪ تون ٻين ماڻهن ۽ مشرڪن کان انهن کي حياتيءَ تي وڌيڪ حرص وارو لهندين. انهن مان هرهڪ خواهش ڪري ٿو ته ان کي هزار ورهن جي ڊگهي عمر ڏني وڃي هوڏانهن ڊگهي عمر ملڻ ان کي عذاب کان پري ڪندڙ نه آهي. ۽ جيڪي اهي ڪن ٿا سو الله ڏسندڙ آهي. |
| قُل مَن كانَ عَدُوًّا لِجِبريلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلىٰ قَلبِكَ بِإِذنِ اللَّهِ مُصَدِّقًا لِما بَينَ يَدَيهِ وَهُدًى وَبُشرىٰ لِلمُؤمِنينَ (آيت : 97) |
|
(کين) چئو ته جيڪو جبريل جو دشمن آهي (سو الله جو دشمن آهي) ڇو ته ان تنهنجي دل تي الله جي حڪم سان قرآن لاٿو آهي جيڪو ان جي اڳيان (توريت) آهي تنهن کي سچو چوندڙ آهي ۽ ايمان وارن لاءِ رهبري ۽ خوش خبري آهي. |
| مَن كانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلٰئِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبريلَ وَميكىٰلَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلكٰفِرينَ (آيت : 98) |
|
جيڪو الله ۽ سندس ملائڪن ۽ سندس رسولن ۽ جبريل ۽ ميڪائيل جو دشمن ٿيندو ته بيشڪ الله (به اهڙن) ڪافرن جو دشمن آهي. |
| وَلَقَد أَنزَلنا إِلَيكَ ءايٰتٍ بَيِّنٰتٍ وَما يَكفُرُ بِها إِلَّا الفٰسِقونَ (آيت : 99) |
|
بيشڪ اسان تو ڏي ظاهر ڳالهيون نازل ڪيون آهن. ۽ انهن جو بدڪارن کان سواءِ ڪو انڪار نه ٿو ڪري. |
| أَوَكُلَّما عٰهَدوا عَهدًا نَبَذَهُ فَريقٌ مِنهُم بَل أَكثَرُهُم لا يُؤمِنونَ (آيت : 100) |
|
ڇا جڏهن به ڪو انجام ٻڌائون ته انهن مان هڪ جماعت ان کي اڇلائي ڇڏيو. بلڪ انهن مان گهڻا (توريت تي به) ايمان نه ٿا رکن. |
| وَلَمّا جاءَهُم رَسولٌ مِن عِندِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُم نَبَذَ فَريقٌ مِنَ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ كِتٰبَ اللَّهِ وَراءَ ظُهورِهِم كَأَنَّهُم لا يَعلَمونَ (آيت : 101) |
|
۽ جڏهن انهن وٽ الله وٽان رسول (محمدصه) آيو جو جيڪي وٽن آهي تنهن کي سچو چوندڙ آهي تڏهن اهل ڪتاب مان هڪ جماعت الله جي ڪتاب (تورات) کي پنهنجي پٺين پٺيان اڇلائي ڇڏيو ڄڻ ته اهي نٿا ڄاڻن. |
| وَاتَّبَعوا ما تَتلُوا الشَّيٰطينُ عَلىٰ مُلكِ سُلَيمٰنَ وَما كَفَرَ سُلَيمٰنُ وَلٰكِنَّ الشَّيٰطينَ كَفَروا يُعَلِّمونَ النّاسَ السِّحرَ وَما أُنزِلَ عَلَى المَلَكَينِ بِبابِلَ هٰروتَ وَمٰروتَ وَما يُعَلِّمانِ مِن أَحَدٍ حَتّىٰ يَقولا إِنَّما نَحنُ فِتنَةٌ فَلا تَكفُر فَيَتَعَلَّمونَ مِنهُما ما يُفَرِّقونَ بِهِ بَينَ المَرءِ وَزَوجِهِ وَما هُم بِضارّينَ بِهِ مِن أَحَدٍ إِلّا بِإِذنِ اللَّهِ وَيَتَعَلَّمونَ ما يَضُرُّهُم وَلا يَنفَعُهُم وَلَقَد عَلِموا لَمَنِ اشتَرىٰهُ ما لَهُ فِى الءاخِرَةِ مِن خَلٰقٍ وَلَبِئسَ ما شَرَوا بِهِ أَنفُسَهُم لَو كانوا يَعلَمونَ (آيت : 102) |
|
۽ اهي ان (باطل علم) جي پٺيان لڳا جنهن کي سليمان جي بادشاهيءَ ۾ شيطان پڙهندا هئا. ۽ سليمان ڪفر نه ڪيو پر شيطانن ڪفر ڪيو ماڻهن کي جادو سيکاريائون ٿي. ۽ (ان علم جي پٺيان لڳا) جو ٻن ملڪن هاروت ۽ ماروت تي بابل ۾ لاٿو ويو. ۽ اهي ٻئي ڪنهن کي (تيسين اهو علم) نه سيکاريندا هئا جيستائين ان کي نه چوندا هئا ته اسين رڳو آزمائش آهيون پوءِ تون (هن علم کي بيجا طرح ڪم آڻي) ڪفر نه ڪر. پوءِ انهن ٻنهي مان (يعني جادو ۽ ان علم مان) اهو ڪجهه سکن ٿا جنهن سان مڙس ۽ سندس زال جي وچ ۾ جدائي وجهن ٿا، هوڏانهن اهي ان (جادوءَ ۽ علم) سان الله جي حڪم کان سواءِ ڪنهن کي به نقصان پهچائيندڙ نه آهن ۽ اهو ڪجهه سکن ٿا جو انهن کي نقصان پهچائي ٿو ۽ انهن کي فائدو نه ٿو پهچائي ۽ بيشڪ انهن ڄاتو ته جنهن ان کي خريد ڪيو تنهن لاءِ آخرت ۾ ڪو حصو نه آهي. ۽ بيشڪ اهو بڇڙو (بدلو) آهي جنهن سان پاڻ کي وڪيو اٿن جيڪڏهن ڄاڻن ها. |
| وَلَو أَنَّهُم ءامَنوا وَاتَّقَوا لَمَثوبَةٌ مِن عِندِ اللَّهِ خَيرٌ لَو كانوا يَعلَمونَ (آيت : 103) |
|
۽ جيڪڏهن اهي ايمان آڻين ها ۽ پرهيزگار ٿين ها ته الله وٽان چڳو بدلو هو جيڪڏهن ڄاڻن ها. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لا تَقولوا رٰعِنا وَقولُوا انظُرنا وَاسمَعوا وَلِلكٰفِرينَ عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 104) |
|
اي ايمان وارو (رسول کي عرض ڪرڻ وقت) رَاعِنا نه چئو ۽ اُنظُرنَا چئو ۽ اوهين ٻڌو ! ۽ ڪافرن لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
| ما يَوَدُّ الَّذينَ كَفَروا مِن أَهلِ الكِتٰبِ وَلَا المُشرِكينَ أَن يُنَزَّلَ عَلَيكُم مِن خَيرٍ مِن رَبِّكُم وَاللَّهُ يَختَصُّ بِرَحمَتِهِ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ ذُو الفَضلِ العَظيمِ (آيت : 105) |
|
جيڪي اهل ڪتاب مان ڪافر ٿيا سي ۽ مُشرڪ پسند نه ٿا ڪن ته اوهان تي اوهان جي پاليندڙ وٽان ڪا ڀلائي لاٿي وڃي. هوڏانهن الله پنهنجي رحمت سان جنهن کي گهري تنهن کي خاص ڪري (چونڊي) ٿو. ۽ الله وڏي فضل وارو آهي. |
| ما نَنسَخ مِن ءايَةٍ أَو نُنسِها نَأتِ بِخَيرٍ مِنها أَو مِثلِها أَلَم تَعلَم أَنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 106) |
|
جا آيت اسين منسوخ ڪريون ٿا يا وسارائي ڇڏيون ٿا ته ان کان بهتر يا ان جهڙي (ٻي آيت) آڻيون ٿا. |
| أَلَم تَعلَم أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلكُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَما لَكُم مِن دونِ اللَّهِ مِن وَلِىٍّ وَلا نَصيرٍ (آيت : 107) |
|
(اي پيغمبر !) ڇا تو نه ڄاتو ته الله سڀ ڪنهن شيءِ تي قدرت رکندڙ آهي. ڇا تو نه ڄاتو ته آسمانن ۽ زمين جي بادشاهي الله جي آهي ۽ اوهان جو الله کان سواءِ نه ڪو دوست ۽ نه ڪو مددگار آهي. |
| أَم تُريدونَ أَن تَسـَٔلوا رَسولَكُم كَما سُئِلَ موسىٰ مِن قَبلُ وَمَن يَتَبَدَّلِ الكُفرَ بِالإيمٰنِ فَقَد ضَلَّ سَواءَ السَّبيلِ (آيت : 108) |
|
ڀلا اوهين پنهنجي رسول کان (ائين) سوال ڪرڻ گهرو ٿا ڇا جيئن هن کان اڳ موسيٰ کان سوال ڪيو ويو. هوڏانهن جيڪو ڪفر کي ايمان جي بدلي وٺندو تنهن بيشڪ سڌو رستو وڃايو. |
| وَدَّ كَثيرٌ مِن أَهلِ الكِتٰبِ لَو يَرُدّونَكُم مِن بَعدِ إيمٰنِكُم كُفّارًا حَسَدًا مِن عِندِ أَنفُسِهِم مِن بَعدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الحَقُّ فَاعفوا وَاصفَحوا حَتّىٰ يَأتِىَ اللَّهُ بِأَمرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 109) |
|
اهل ڪتاب مان گهڻا خواهش ڪن ٿا ته اوهان جي ايمان آڻڻ کان پوءِ اوهان کي وري ڪافر بنائين، پنهنجي دلي حسد جي ڪري هن کان پوءِ به جو مٿن حق ظاهر ٿي چڪو. پوءِ تيستائين انهن کي معاف ڪريو ۽ مڙي وڃو جيستائين الله پنهنجو حڪم آڻي. بيشڪ الله سڀڪنهن شئي تي قدرت رکندڙ آهي. |
| وَأَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَءاتُوا الزَّكوٰةَ وَما تُقَدِّموا لِأَنفُسِكُم مِن خَيرٍ تَجِدوهُ عِندَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 110) |
|
۽ نماز قائم ڪريو ۽ زڪوات ڏيو. ۽ جا به ڀلائي پنهنجي لاءِ اڳي موڪليندو سا الله وٽ لهندو. بيشڪ جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن کي الله ڏسندڙ آهي. |
| وَقالوا لَن يَدخُلَ الجَنَّةَ إِلّا مَن كانَ هودًا أَو نَصٰرىٰ تِلكَ أَمانِيُّهُم قُل هاتوا بُرهٰنَكُم إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 111) |
|
۽چيائون ته يهودي يا عيسائي کان سواءِ ڪو به جنت ۾ داخل نه ٿيندو. اهي سندن خواهشون آهن (کين) چو ته پنهنجي ثابتي آڻيو جيڪڏهن اوهين سچا آهيو. |
| بَلىٰ مَن أَسلَمَ وَجهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحسِنٌ فَلَهُ أَجرُهُ عِندَ رَبِّهِ وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 112) |
|
ائين نه آهي بلڪ جنهن پنهنجو منهن الله جي تابع ڪيو ۽ اهو چڱا ڪم ڪندڙ هجي تنهن لاءِ سندس پاليندڙ وٽ سندس اجر آهي ۽ نه انهن تي ڪو ڊپ آهي ۽ نه اهي غمگين ٿيندا. |
| وَقالَتِ اليَهودُ لَيسَتِ النَّصٰرىٰ عَلىٰ شَيءٍ وَقالَتِ النَّصٰرىٰ لَيسَتِ اليَهودُ عَلىٰ شَيءٍ وَهُم يَتلونَ الكِتٰبَ كَذٰلِكَ قالَ الَّذينَ لا يَعلَمونَ مِثلَ قَولِهِم فَاللَّهُ يَحكُمُ بَينَهُم يَومَ القِيٰمَةِ فيما كانوا فيهِ يَختَلِفونَ (آيت : 113) |
|
۽ يهودين چيو ته عيسائي ڪنهن به رستي تي نه آهن ۽ عيسائين چيو ته يهودي ڪنهن به رستي تي نه آهن. هوڏانهن اهي ڪتاب پڙهن ٿا. اهڙيءَ طرح جيڪي نه ٿا ڄاڻن، تن (به) انهن جهڙي ڳالهه چئي. پوءِ جنهن ڳالهه ۾ اهي جهڳڙو پيا ڪن تنهن جو قيامت جي ڏينهن سندن وچ ۾ الله فيصلو ڪندو. |
| وَمَن أَظلَمُ مِمَّن مَنَعَ مَسٰجِدَ اللَّهِ أَن يُذكَرَ فيهَا اسمُهُ وَسَعىٰ فى خَرابِها أُولٰئِكَ ما كانَ لَهُم أَن يَدخُلوها إِلّا خائِفينَ لَهُم فِى الدُّنيا خِزىٌ وَلَهُم فِى الءاخِرَةِ عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 114) |
|
۽ ڪير ان کان وڌيڪ ظالم آهي جنهن الله جي مسجدن ۾ سندس نالي جي ياد ڪرڻ کان روڪيو ۽ انهن جي ڦٽائڻ ۾ ڪوشش ڪئي. انهن کي مناسب نه آهي ته انهن ۾ داخل ٿين مگر ڊڄندڙ ٿي. انهن لاءِ دنيا ۾ خواري آهي ۽ انهن لاءِ آخرت ۾ وڏو عذاب آهي. |
| وَلِلَّهِ المَشرِقُ وَالمَغرِبُ فَأَينَما تُوَلّوا فَثَمَّ وَجهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 115) |
|
۽ اڀرندو ۽ الهندو الله جو ئي آهي. پوءِ جيڏانهن منهن ڦيريندؤ تيڏانهن الله جو منهن آهي. ڇو ته الله (ڏيڻ ۾ ) ڪشادو (سڀڪجهه) ڄاڻندڙ آهي. |
| وَقالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا سُبحٰنَهُ بَل لَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ كُلٌّ لَهُ قٰنِتونَ (آيت : 116) |
|
۽ چيائون ته الله (پنهنجي لاءِ) اولاد ورتو آهي. هو (ان کان) پاڪ آهي بلڪ جيڪي آسمانن ۽ زمين ۾ آهي سو سندس آهي. سڀ ئي سندس فرمانبردار آهن. |
| بَديعُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَإِذا قَضىٰ أَمرًا فَإِنَّما يَقولُ لَهُ كُن فَيَكونُ (آيت : 117) |
|
آسمانن ۽ زمين جو پيدا ڪندڙ آهي. ۽ جڏهن ڪنهن ڪم جو فيصلو ڪري ٿو ته ان کي رڳو چوي ٿو ته ٿيءُ ! ته اهو ٿي پوي ٿو. |
| وَقالَ الَّذينَ لا يَعلَمونَ لَولا يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَو تَأتينا ءايَةٌ كَذٰلِكَ قالَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم مِثلَ قَولِهِم تَشٰبَهَت قُلوبُهُم قَد بَيَّنَّا الءايٰتِ لِقَومٍ يوقِنونَ (آيت : 118) |
|
۽ جيڪي نٿا ڄاڻن تن چيو ته الله اسان سان ڇو نه ٿو ڳالهائي. يا اسان وٽ ڪا نشاني ڇو نه ٿي اچي. اهڙي طرح جيڪي انهن کان اڳ هئا تن به انهن جهڙي ڳالهه چئي. سندن دليون هڪ جهڙيون آهن. بيشڪ اسان انهن ماڻهن لاءِ نشانيون بيان ڪيون آهن جيڪي يقين رکن ٿا. |
| إِنّا أَرسَلنٰكَ بِالحَقِّ بَشيرًا وَنَذيرًا وَلا تُسـَٔلُ عَن أَصحٰبِ الجَحيمِ (آيت : 119) |
|
(اي رسول) بيشڪ اسان توکي حق ڏيئي خوشخبري ٻڌائيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ ڪري موڪليو آهي. ۽ توکان دوزخين بابت نه پڇيو ويندو. |
| وَلَن تَرضىٰ عَنكَ اليَهودُ وَلَا النَّصٰرىٰ حَتّىٰ تَتَّبِعَ مِلَّتَهُم قُل إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الهُدىٰ وَلَئِنِ اتَّبَعتَ أَهواءَهُم بَعدَ الَّذى جاءَكَ مِنَ العِلمِ ما لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن وَلِىٍّ وَلا نَصيرٍ (آيت : 120) |
|
۽ توکان يهودي ڪڏهن به راضي نه ٿيندا ۽ نڪي عيسائي جيستائين تون سندن دين جي تابعداري نه ڪندين. (کين) چئو ته الله جي رهنمائي ئي هدايت آهي. ۽ جيڪڏهن تون هن کان پوءِ به جو توکي علم پهتو سندن خواهشن جي تابعداري ڪندين ته الله کان (ڇڏائڻ لاءِ) تنهنجو نه ڪو دوست ۽ نه ڪو مددگار ٿيندو. |
| الَّذينَ ءاتَينٰهُمُ الكِتٰبَ يَتلونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولٰئِكَ يُؤمِنونَ بِهِ وَمَن يَكفُر بِهِ فَأُولٰئِكَ هُمُ الخٰسِرونَ (آيت : 121) |
|
جن کي اسان ڪتاب (تورات) ڏنو آهي (۽) هي ان کي اهڙو پڙهن ٿا جهڙو ان جي پڙهڻ جو حق آهي سي الله جي هدايت تي ايمان آڻين ٿا. ۽ جيڪي ان جو انڪار ڪندا سي ئي نقصان پائڻ وارا آهن. |
| يٰبَنى إِسرٰءيلَ اذكُروا نِعمَتِىَ الَّتى أَنعَمتُ عَلَيكُم وَأَنّى فَضَّلتُكُم عَلَى العٰلَمينَ (آيت : 122) |
|
اي بني اسرائيلو ! منهنجي اها نعمت ياد ڪريو جيڪا مون اوهان تي ڪئي. ۽ مون اوهان کي قومن تي فضيلت ڏني. |
| وَاتَّقوا يَومًا لا تَجزى نَفسٌ عَن نَفسٍ شَيـًٔا وَلا يُقبَلُ مِنها عَدلٌ وَلا تَنفَعُها شَفٰعَةٌ وَلا هُم يُنصَرونَ (آيت : 123) |
|
۽ ان ڏينهن کان ڊڄو جنهن ۾ ڪو شخص ڪنهن کي ڪجهه به ڪم نه ايندو ۽ نه ان کان ڪو بدلو قبول ڪيو ويندو. ۽ نه ان کي ڪا سفارش فائدو پهچائيندي ۽ نه انهن کي ڪا مدد پهچندي. |
| وَإِذِ ابتَلىٰ إِبرٰهۦمَ رَبُّهُ بِكَلِمٰتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنّى جاعِلُكَ لِلنّاسِ إِمامًا قالَ وَمِن ذُرِّيَّتى قالَ لا يَنالُ عَهدِى الظّٰلِمينَ (آيت : 124) |
|
۽ جڏهن ابراهيم کي سندس پاليندڙ ڪن ڳالهين ۾ آزمايو پوءِ اُن انهن کي پورو ڪيو. تڏهن الله فرمايو ته آءُ توکي ماڻهن جو پيشوا ڪريان ٿو. چيائين ته منهنجي اولاد مان به (پيشوا ڪندين) فرمايائين ته منهنجو (اهو) انجام ظالمن کي نه پهچندو. |
| وَإِذ جَعَلنَا البَيتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَأَمنًا وَاتَّخِذوا مِن مَقامِ إِبرٰهۦمَ مُصَلًّى وَعَهِدنا إِلىٰ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ أَن طَهِّرا بَيتِىَ لِلطّائِفينَ وَالعٰكِفينَ وَالرُّكَّعِ السُّجودِ (آيت : 125) |
|
۽ (اها ڳالهه تڏهن ٿي) جڏهن اسان بيت الله کي ماڻهن جي گڏ ٿيڻ ۽ امن جي جاءِ ڪيو. ۽ اوهين ابراهيم جي بيهڻ جي جاءِ کي نماز جي جاءِ بنايو. ۽ ابراهيم ۽ اسماعيل ڏي حڪم موڪليوسون ته منهنجي گهر کي طواف ڪندڙن ۽ اعتڪاف ڪندڙن ۽ رڪوع ۽ سجدو ڪندڙن لاءِ پاڪ ڪريو. |
| وَإِذ قالَ إِبرٰهۦمُ رَبِّ اجعَل هٰذا بَلَدًا ءامِنًا وَارزُق أَهلَهُ مِنَ الثَّمَرٰتِ مَن ءامَنَ مِنهُم بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ قالَ وَمَن كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَليلًا ثُمَّ أَضطَرُّهُ إِلىٰ عَذابِ النّارِ وَبِئسَ المَصيرُ (آيت : 126) |
|
۽ (اها ڳالهه تڏهن ٿي) جڏهن ابراهيم چيو ته اي منهنجا پاليندڙ ! هن کي امن امان جو شهر ڪر ۽ ان جي رهاڪن کي ميون مان روزي ڏي جيڪو انهن مان الله ۽ قيامت جي ڏينهن تي ايمان آڻي. الله فرمايو ۽ جيڪو ڪفر ڪندو ته ان کي به ٿورو (وقت) فائدو پهچائيندس. وري ان کي باهه جي عذاب ڏي بيوس ڪندس ۽ اها موٽي وڃڻ جي جاءِ بڇڙي آهي. |
| وَإِذ يَرفَعُ إِبرٰهۦمُ القَواعِدَ مِنَ البَيتِ وَإِسمٰعيلُ رَبَّنا تَقَبَّل مِنّا إِنَّكَ أَنتَ السَّميعُ العَليمُ (آيت : 127) |
|
۽ (اها ڳالهه تڏهن ٿي) جڏهن ابراهيم ۽ اسماعيل بيت الله جا بنياد مٿي کڻندا هئا (هيءُ دُعا گهرندي ته) اي اسان جا پاليندڙ اسان کان قبول ڪر ! بيشڪ تون ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهين. |
| رَبَّنا وَاجعَلنا مُسلِمَينِ لَكَ وَمِن ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسلِمَةً لَكَ وَأَرِنا مَناسِكَنا وَتُب عَلَينا إِنَّكَ أَنتَ التَّوّابُ الرَّحيمُ (آيت : 128) |
|
اي اسان جا پاليندڙ ! ۽ اسان ٻنهي کي پنهنجو تابعدار ڪر. ۽ اسان جي اولاد مان به پنهنجي هڪ تابعدار جماعت ڪر ۽ اسان کي اسان جي حج جا طريقا ڏيکار ۽ اسان تي مهرباني ڪر. بيشڪ تون ئي مهرباني ڪندڙ نهايت رحم وارو آهين. |
| رَبَّنا وَابعَث فيهِم رَسولًا مِنهُم يَتلوا عَلَيهِم ءايٰتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الكِتٰبَ وَالحِكمَةَ وَيُزَكّيهِم إِنَّكَ أَنتَ العَزيزُ الحَكيمُ (آيت : 129) |
|
اي اسان جا پاليندڙ ! ۽ انهن ۾ انهن مان هڪ رسول موڪل جو کين تنهنجيون آيتون پڙهي ٻڌائي ۽ انهن کي ڪتاب ۽ دانائي سيکاري ۽ کين پاڪ ڪري. بيشڪ تون ئي زبردست (۽) حڪمت وارو آهين. |
| وَمَن يَرغَبُ عَن مِلَّةِ إِبرٰهۦمَ إِلّا مَن سَفِهَ نَفسَهُ وَلَقَدِ اصطَفَينٰهُ فِى الدُّنيا وَإِنَّهُ فِى الءاخِرَةِ لَمِنَ الصّٰلِحينَ (آيت : 130) |
|
۽ ڪير ابراهيم جي دين کان ڦرندو ان کان سواءِ جنهن پاڻ کي بيوقوف بنايو. ۽ بيشڪ اسان ان کي دنيا ۾ چونڊيو. ۽ بيشڪ هو آخرت ۾ چڱن مان آهي. |
| إِذ قالَ لَهُ رَبُّهُ أَسلِم قالَ أَسلَمتُ لِرَبِّ العٰلَمينَ (آيت : 131) |
|
جڏهن ان کي سندس پاليندڙ چيو ته تابعدار ٿي. چيائين ته مون جهانن جي پاليندڙ جي تابعداري قبول ڪئي. |
| وَوَصّىٰ بِها إِبرٰهۦمُ بَنيهِ وَيَعقوبُ يٰبَنِىَّ إِنَّ اللَّهَ اصطَفىٰ لَكُمُ الدّينَ فَلا تَموتُنَّ إِلّا وَأَنتُم مُسلِمونَ (آيت : 132) |
|
۽ ابراهيم ان جي پنهنجن پُٽن کي وصيت ڪئي ۽ يعقوب به ته اي منهنجي اولاد ! بيشڪ الله اوهان لاءِ (هيءُ) دين چونڊيو آهي. پوءِ اوهين نه مرو مگر تابعدار ٿي. |
| أَم كُنتُم شُهَداءَ إِذ حَضَرَ يَعقوبَ المَوتُ إِذ قالَ لِبَنيهِ ما تَعبُدونَ مِن بَعدى قالوا نَعبُدُ إِلٰهَكَ وَإِلٰهَ ءابائِكَ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ وَإِسحٰقَ إِلٰهًا وٰحِدًا وَنَحنُ لَهُ مُسلِمونَ (آيت : 133) |
|
(اي بني اسرائيلو!) ڀلا اوهين حاضر هئا ڇا جنهن وقت يعقوب جي سامهون موت آيو. جنهن وقت پنهنجن پُٽن کي چيائين ته مون کان پوءِ ڪهڙي شيءِ جي عبادت ڪندؤ؟ انهن چيو ته اسين تنهنجي الله ۽ تنهنجي پيءُ ڏاڏي ابراهيم ۽ اسماعيل ۽ اسحاق جي الله جي، جو اڪيلو الله آهي عبادت ڪنداسون. ۽ اسين سندس تابعدار آهيون. |
| تِلكَ أُمَّةٌ قَد خَلَت لَها ما كَسَبَت وَلَكُم ما كَسَبتُم وَلا تُسـَٔلونَ عَمّا كانوا يَعمَلونَ (آيت : 134) |
|
اها هڪ جماعت هئي جا گذري ويئي. جيڪي انهن ڪمايو سو انهن لاءِ آهي. ۽ جيڪي اوهان ڪمايو سو اوهان لاءِ آهي ۽ جيڪي اهي ڪندا هئا تنهن جو اوهان کان نه پڇيو ويندو. |
| وَقالوا كونوا هودًا أَو نَصٰرىٰ تَهتَدوا قُل بَل مِلَّةَ إِبرٰهۦمَ حَنيفًا وَما كانَ مِنَ المُشرِكينَ (آيت : 135) |
|
۽ چيائون ته يهودي يا عيسائي ٿيو ته هدايت وارا ٿيندؤ. (اي رسول ! کين) چؤ ته (ائين نه) بلڪ ابراهيم جي دين جي (تابعداري ڪريو) جو هڪ طرفو (باطل مذهبن کان بلڪل بيزار) هو ۽ مشرڪن مان نه هو. |
| قولوا ءامَنّا بِاللَّهِ وَما أُنزِلَ إِلَينا وَما أُنزِلَ إِلىٰ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ وَإِسحٰقَ وَيَعقوبَ وَالأَسباطِ وَما أوتِىَ موسىٰ وَعيسىٰ وَما أوتِىَ النَّبِيّونَ مِن رَبِّهِم لا نُفَرِّقُ بَينَ أَحَدٍ مِنهُم وَنَحنُ لَهُ مُسلِمونَ (آيت : 136) |
|
اوهين چئو ته اسان الله تي ايمان آندو ۽ (ان تي به) جيڪي اسان ڏي لاٿو ويو ۽ جيڪي ابراهيم ۽ اسمٰعيل ۽ اسحاق ۽ يعقوب ۽ يعقوب جي اولاد ڏي لاٿو ويو ۽ (ان تي به) جو ڪجهه موسيٰ ۽ عيسيٰ کي ڏنو ويو ۽ جو ڪجهه نبين کي سندن پاليندڙ جي طرفان ڏنو ويو. اسين انهن مان ڪنهن هڪ جي وچ ۾ فرق نه ٿا ڪريون ۽ اسين سندس تابعدار آهيون. |
| فَإِن ءامَنوا بِمِثلِ ما ءامَنتُم بِهِ فَقَدِ اهتَدَوا وَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّما هُم فى شِقاقٍ فَسَيَكفيكَهُمُ اللَّهُ وَهُوَ السَّميعُ العَليمُ (آيت : 137) |
|
پوءِ جيڪڏهن انهن ايمان آندو جيئن اوهان ان تي ايمان آندو ته بيشڪ اهي هدايت وارا ٿيا. ۽ جيڪڏهن ڦريا ته انهن کي رڳو (اوهان سان) ضد آهي. پوءِ الله تنهنجي طرفان انهن لاءِ ڪافي ٿيندو. ۽ هو ئي ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| صِبغَةَ اللَّهِ وَمَن أَحسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبغَةً وَنَحنُ لَهُ عٰبِدونَ (آيت : 138) |
|
(الله پنهنجي دين جي رنگ سان) اسان کي رنڱيو آهي. ۽ رنڱڻ ۾ الله کان وڌيڪ چڱو ڪير آهي ۽ اسين سندس ئي عبادت ڪندڙ آهيون. |
| قُل أَتُحاجّونَنا فِى اللَّهِ وَهُوَ رَبُّنا وَرَبُّكُم وَلَنا أَعمٰلُنا وَلَكُم أَعمٰلُكُم وَنَحنُ لَهُ مُخلِصونَ (آيت : 139) |
|
(کين) چئو ته ڇا اوهين اسان سان الله جي باري ۾ جهڳڙو ڪريو ٿا هوڏانهن هو اسان جو به پاليندڙ ۽ اوهان جو به پاليندڙ آهي ۽ اسان لاءِ اسان جا ڪم آهن ۽ اوهان لاءِ اوهان جا ڪم آهن ۽ اسان (پاڻ کي) ان لاءِ خالص ڪيو آهي. |
| أَم تَقولونَ إِنَّ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ وَإِسحٰقَ وَيَعقوبَ وَالأَسباطَ كانوا هودًا أَو نَصٰرىٰ قُل ءَأَنتُم أَعلَمُ أَمِ اللَّهُ وَمَن أَظلَمُ مِمَّن كَتَمَ شَهٰدَةً عِندَهُ مِنَ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 140) |
|
ڀلا اوهين چئو ٿا ڇا ته ابراهيم ۽ اسماعيل ۽ اسحاق ۽ يعقوب ۽ يعقوب جي اولاد يهودي ۽ عيسائي هئا. (کين) چئو ته ڇا اوهين زياده ڄاڻندڙ آهيو يا الله ؟ ۽ ڪير ان کان وڌيڪ ظالم آهي جنهن شاهدي لڪائي جيڪا ان وٽ الله جي طرفان آهي. ۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن کان الله غافل نه آهي. |
| تِلكَ أُمَّةٌ قَد خَلَت لَها ما كَسَبَت وَلَكُم ما كَسَبتُم وَلا تُسـَٔلونَ عَمّا كانوا يَعمَلونَ (آيت : 141) |
|
اها هڪ جماعت هئي جا گذري ويئي جيڪي انهن ڪيو سو انهن لاءِ آهي ۽ جيڪي اوهان ڪيو سو اوهان لاءِ آهي ۽جيڪي اهي ڪندا هئا تنهن جو اوهان کان نه پڇيو ويندو. |
| سَيَقولُ السُّفَهاءُ مِنَ النّاسِ ما وَلّىٰهُم عَن قِبلَتِهِمُ الَّتى كانوا عَلَيها قُل لِلَّهِ المَشرِقُ وَالمَغرِبُ يَهدى مَن يَشاءُ إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 142) |
|
بيوقوف ماڻهو چوندا ته ڪهڙي شئي انهن (مسلمانن) کي سندن ان قبلي (بيت المقدس) کان ڦيريو جنهن تي اهي (اڳ) هئا؟ چئو ته اڀرندو ۽ الهندو (سڀ) الله جو آهي. جنهن کي گهري تنهن کي سڌو رستو ڏيکاري ٿو. |
| وَكَذٰلِكَ جَعَلنٰكُم أُمَّةً وَسَطًا لِتَكونوا شُهَداءَ عَلَى النّاسِ وَيَكونَ الرَّسولُ عَلَيكُم شَهيدًا وَما جَعَلنَا القِبلَةَ الَّتى كُنتَ عَلَيها إِلّا لِنَعلَمَ مَن يَتَّبِعُ الرَّسولَ مِمَّن يَنقَلِبُ عَلىٰ عَقِبَيهِ وَإِن كانَت لَكَبيرَةً إِلّا عَلَى الَّذينَ هَدَى اللَّهُ وَما كانَ اللَّهُ لِيُضيعَ إيمٰنَكُم إِنَّ اللَّهَ بِالنّاسِ لَرَءوفٌ رَحيمٌ (آيت : 143) |
|
۽ اهڙيءَ طرح اسان اوهان کي ڀلي جماعت ڪيو ته اوهين ماڻهن تي شاهد ٿيو ۽ رسول اوهان تي شاهد ٿئي. ۽ جنهن قبلي (بيت المقدس) تي (اي پيغمبر) تون هئين تنهن کي اسان رڳو هن لاءِ (مقرر) ڪيو ته جيئن اسين ڄاڻون ته ڪير رسول جو پوئلڳ ٿئي ٿو ۽ ڪير (ان کان) پنهنجين کڙين ڀر ڦري وڃي ٿو. ۽ يشڪ اها ڳالهه جن کي الله هدايت ڪئي تن کان سواءِ (ٻين تي) وڏي آهي. ۽ الله اوهان جي ايمان کي ضايع نه ٿو ڪري. بيشڪ الله ماڻهن تي گهڻي شفقت ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
| قَد نَرىٰ تَقَلُّبَ وَجهِكَ فِى السَّماءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبلَةً تَرضىٰها فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ وَحَيثُ ما كُنتُم فَوَلّوا وُجوهَكُم شَطرَهُ وَإِنَّ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ لَيَعلَمونَ أَنَّهُ الحَقُّ مِن رَبِّهِم وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا يَعمَلونَ (آيت : 144) |
|
بيشڪ اسين تنهنجي منهن جو آسمان ڏي ڦرڻ ڏسون ٿا. پوءِ اسين توکي ان قبلي ڏي ڦيرينداسون جنهن کي تون پسند ڪرين ٿو. پوءِ تون پنهنجا منهن مسجد حرام ڏي ڦير. ۽ جتي به اوهين هجو ته پنهنجو منهن ان ڏي ڦيريو. ۽ بيشڪ جن کي ڪتاب ڏنو ويو سي ڄاڻن ٿا ته اهو (حڪم) سندن پاليندڙ وٽان حق آهي. ۽ جيڪي اهي ڪن ٿا تنهن کان الله غافل نه آهي. |
| وَلَئِن أَتَيتَ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ بِكُلِّ ءايَةٍ ما تَبِعوا قِبلَتَكَ وَما أَنتَ بِتابِعٍ قِبلَتَهُم وَما بَعضُهُم بِتابِعٍ قِبلَةَ بَعضٍ وَلَئِنِ اتَّبَعتَ أَهواءَهُم مِن بَعدِ ما جاءَكَ مِنَ العِلمِ إِنَّكَ إِذًا لَمِنَ الظّٰلِمينَ (آيت : 145) |
|
۽ جيڪڏهن تون اهل ڪتاب وٽ سڀ نشانيون آڻيندين ته به اهي تنهنجي قبلي جي تابعداري نه ڪندا ۽ نه تون سندن قبلي جي تابعداري ڪندڙ آهين ۽ نه انهن مان هڪڙا ٻين جي قبلي جي تابعداري ڪندڙ آهن. ۽ جيڪڏهن تون سندن خواهشن جي تابعداري ڪندين هن کان پوءِ به جو تو وٽ علم آيو ته بيشڪ تون ان وقت ظالمن مان ٿيندين. |
| الَّذينَ ءاتَينٰهُمُ الكِتٰبَ يَعرِفونَهُ كَما يَعرِفونَ أَبناءَهُم وَإِنَّ فَريقًا مِنهُم لَيَكتُمونَ الحَقَّ وَهُم يَعلَمونَ (آيت : 146) |
|
جن کي اسان ڪتاب ڏنوسي ان کي اهڙو سڃاڻن ٿا جهڙو پنهنجن پٽن کي سڃاڻن ٿا. ۽ بيشڪ انهن مان هڪ جماعت ڄاڻي واڻي حق کي لڪائي ٿي. |
| الحَقُّ مِن رَبِّكَ فَلا تَكونَنَّ مِنَ المُمتَرينَ (آيت : 147) |
|
(هيءُ) حق آهي تنهنجي پاليندڙ وٽان پوءِ تون شڪ ڪندڙن مان نه ٿي. |
| وَلِكُلٍّ وِجهَةٌ هُوَ مُوَلّيها فَاستَبِقُوا الخَيرٰتِ أَينَ ما تَكونوا يَأتِ بِكُمُ اللَّهُ جَميعًا إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 148) |
|
۽ سڀڪنهن لاءِ هڪ پاسو (قبلو) آهي جنهن ڏي هو منهن ڪندڙ آهي. پوءِ چڱائين ڏي هڪ ٻئي کان اڳ وڌو. جتي به هوندؤ ته (اتان) الله اوهان سڀني کي (گڏ ڪري) آڻيندو. بيشڪ الله سڀڪنهن شي تي قدرت رکندڙ آهي. |
| وَمِن حَيثُ خَرَجتَ فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ وَإِنَّهُ لَلحَقُّ مِن رَبِّكَ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 149) |
|
۽ جتي به تون وڃين ته پنهنجي منهن کي مسجد حرام ڏي ڦير ! ۽ بيشڪ اهو تنهنجي پاليندڙ جي طرفان حق آهي ۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن کان الله غافل نه آهي |
| وَمِن حَيثُ خَرَجتَ فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ وَحَيثُ ما كُنتُم فَوَلّوا وُجوهَكُم شَطرَهُ لِئَلّا يَكونَ لِلنّاسِ عَلَيكُم حُجَّةٌ إِلَّا الَّذينَ ظَلَموا مِنهُم فَلا تَخشَوهُم وَاخشَونى وَلِأُتِمَّ نِعمَتى عَلَيكُم وَلَعَلَّكُم تَهتَدونَ (آيت : 150) |
|
۽ جتي به تون وڃين ته پنهنجي منهن کي مسجد حرام ڏي ڦير ! ۽ جتي به هجو ته پنهنجا منهن ان ڏي ڦيريو هن لاءِ ته ماڻهن جو اوهان تي ڪو الزام نه اچي، انهن (جي الزام) کان سواءِ جن انهن مان ظلم ڪيو. پوءِ اوهين انهن کان نه ڊڄو ۽ مون کان ڊڄو ۽ هن لاءِ ته آءُ پنهنجي نعمت اوهان تي پوري ڪريان ۽ مَنَ اوهين سڌي رستي تي هلو. |
| كَما أَرسَلنا فيكُم رَسولًا مِنكُم يَتلوا عَلَيكُم ءايٰتِنا وَيُزَكّيكُم وَيُعَلِّمُكُمُ الكِتٰبَ وَالحِكمَةَ وَيُعَلِّمُكُم ما لَم تَكونوا تَعلَمونَ (آيت : 151) |
|
جيئن اسان اوهان ۾ اوهان مان هڪ رسول موڪليو جو اوهان کي اسان جون آيتون پڙهي ٻڌائي ٿو ۽ اوهان کي پاڪ ڪري ٿو ۽ اوهان کي ڪتاب ۽ حڪمت سيکاري ٿو ۽ اوهان کي اهو ڪجهه سيکاري ٿو جو اوهين نه ڄاڻندا هئا. |
| فَاذكُرونى أَذكُركُم وَاشكُروا لى وَلا تَكفُرونِ (آيت : 152) |
|
پوءِ مون کي ياد ڪريو ته آءُ اوهان کي ياد ڪريان ۽ منهنجو احسان مڃيو ۽ منهنجي ناشڪري نه ڪريو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا استَعينوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوٰةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصّٰبِرينَ (آيت : 153) |
|
اي ايمان وارو ! صبر ۽ نماز سان مدد وٺو. بيشڪ الله صبر وارن سان آهي. |
| وَلا تَقولوا لِمَن يُقتَلُ فى سَبيلِ اللَّهِ أَموٰتٌ بَل أَحياءٌ وَلٰكِن لا تَشعُرونَ (آيت : 154) |
|
۽ جيڪي الله جي رستي ۾ ماريا وڃن ٿا تن کي مئل نه چئو بلڪ (اهي) جيئرا آهن پر اوهين نه ٿا سمجهو. |
| وَلَنَبلُوَنَّكُم بِشَيءٍ مِنَ الخَوفِ وَالجوعِ وَنَقصٍ مِنَ الأَموٰلِ وَالأَنفُسِ وَالثَّمَرٰتِ وَبَشِّرِ الصّٰبِرينَ (آيت : 155) |
|
۽ بيشڪ اوهان کي ڪجهه ڊپ ۽ بک ۽ مالن ۽ جانين ۽ ميون جي نقصان سان آزمائينداسون. ۽ صبر وارن کي خوش خبري ٻڌاءِ، |
| الَّذينَ إِذا أَصٰبَتهُم مُصيبَةٌ قالوا إِنّا لِلَّهِ وَإِنّا إِلَيهِ رٰجِعونَ (آيت : 156) |
|
جن کي جڏهن ڪا تڪليف پهچي ٿي ته چون ٿا ته بيشڪ اسين الله جا آهيون ۽ بيشڪ اسين ان ڏي ئي موٽنداسون. |
| أُولٰئِكَ عَلَيهِم صَلَوٰتٌ مِن رَبِّهِم وَرَحمَةٌ وَأُولٰئِكَ هُمُ المُهتَدونَ (آيت : 157) |
|
انهن تي سندن پاليندڙ جي طرفان مهربانيون ۽ رحمت آهي ۽ اهي ئي واٽ لهندڙ آهن. بيشڪ صفا ۽ مروه (جبل) الله جي نشانين مان آهن. |
| إِنَّ الصَّفا وَالمَروَةَ مِن شَعائِرِ اللَّهِ فَمَن حَجَّ البَيتَ أَوِ اعتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِما وَمَن تَطَوَّعَ خَيرًا فَإِنَّ اللَّهَ شاكِرٌ عَليمٌ (آيت : 158) |
|
پوءِ جيڪو بيت الله جو حج يا عمرو ڪري ته ان تي انهن ٻنهين جي طواف ڪرڻ ۾ ڪو گناه نه آهي ۽ جيڪو به پنهنجي خوشيءَ سان ڀلائي ڪندو ته بيشڪ الله قدردان ڄاڻندڙ آهي. |
| إِنَّ الَّذينَ يَكتُمونَ ما أَنزَلنا مِنَ البَيِّنٰتِ وَالهُدىٰ مِن بَعدِ ما بَيَّنّٰهُ لِلنّاسِ فِى الكِتٰبِ أُولٰئِكَ يَلعَنُهُمُ اللَّهُ وَيَلعَنُهُمُ اللّٰعِنونَ (آيت : 159) |
|
اسان جيڪي پڌريون ڳالهيون ۽ هدايت نازل ڪئي تن کي جيڪي لڪائين ٿا، هن کان پوءِ به جو اسان انهن کي ماڻهن لاءِ ڪتاب ۾ بيان ڪيو آهي تن تي الله لعنت ڪري ٿو ۽ لعنت ڪندڙ به انهن تي لعنت ڪن ٿا، |
| إِلَّا الَّذينَ تابوا وَأَصلَحوا وَبَيَّنوا فَأُولٰئِكَ أَتوبُ عَلَيهِم وَأَنَا التَّوّابُ الرَّحيمُ (آيت : 160) |
|
پر جن توبه ڪئي ۽ (پنهنجي ڪم کي) سڌاريو ۽ بيان ڪيو تن تي آءُ مهرباني ڪندس ۽ آءُ گهڻو مهرباني ڪندڙ نهايت رحم وارو آهيان. |
| إِنَّ الَّذينَ كَفَروا وَماتوا وَهُم كُفّارٌ أُولٰئِكَ عَلَيهِم لَعنَةُ اللَّهِ وَالمَلٰئِكَةِ وَالنّاسِ أَجمَعينَ (آيت : 161) |
|
بيشڪ جن ڪفر ڪيو ۽ اهي ڪافر ٿي مئا تن تي الله ۽ ملائڪن ۽ ماڻهن سڀني جي لعنت آهي. |
| خٰلِدينَ فيها لا يُخَفَّفُ عَنهُمُ العَذابُ وَلا هُم يُنظَرونَ (آيت : 162) |
|
ان (لعنت) ۾ پيا رهندا. نه انهن تان عذاب هلڪو ڪيو ويندو ۽ نه انهن کي مهلت ڏني ويندي. |
| وَإِلٰهُكُم إِلٰهٌ وٰحِدٌ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ الرَّحمٰنُ الرَّحيمُ (آيت : 163) |
|
۽ اوهان جو معبود هڪ الله آهي. ان کان سواءِ ڪو به عبادت جي لائق نه آهي جو وڏو مهربان نهايت رحم وارو آهي. |
| إِنَّ فى خَلقِ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَاختِلٰفِ الَّيلِ وَالنَّهارِ وَالفُلكِ الَّتى تَجرى فِى البَحرِ بِما يَنفَعُ النّاسَ وَما أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّماءِ مِن ماءٍ فَأَحيا بِهِ الأَرضَ بَعدَ مَوتِها وَبَثَّ فيها مِن كُلِّ دابَّةٍ وَتَصريفِ الرِّيٰحِ وَالسَّحابِ المُسَخَّرِ بَينَ السَّماءِ وَالأَرضِ لَءايٰتٍ لِقَومٍ يَعقِلونَ (آيت : 164) |
|
بيشڪ آسمانن ۽ زمين جي پيدا ڪرڻ ۾ ۽ رات ۽ ڏينهن جي بدلجڻ ۾ ۽ ٻيڙين ۾ جي ان (سامان) سان درياءَ ۾ هلن ٿيون جو، ماڻهن کي فائدو پهچائي ٿو ۽ جيڪو پاڻي الله آسمان مان لاٿو آهي پوءِ ان سان زمين کي ان جي مرڻ کان پوءِ جياريو اٿس ۽ ان ۾ سڀ جانور پکيڙيا اٿس (تنهن ۾ ) ۽ هوائن جي بدلجڻ ۾ ۽ ڪڪرن ۾ جيڪي آسمان ۽ زمين جي وچ ۾ ڪم ۾ لڳايل آهن سمجهه واري قوم لاءِ نشانيون آهن. |
| وَمِنَ النّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دونِ اللَّهِ أَندادًا يُحِبّونَهُم كَحُبِّ اللَّهِ وَالَّذينَ ءامَنوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ وَلَو يَرَى الَّذينَ ظَلَموا إِذ يَرَونَ العَذابَ أَنَّ القُوَّةَ لِلَّهِ جَميعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَديدُ العَذابِ (آيت : 165) |
|
۽ ماڻهن مان اهي به آهن جي الله کان سواءِ (ٻين کي) سندس برابر ڪري وٺن ٿا، انهن سان الله جي محبت جهڙي محبت رکن ٿا ۽ جن ايمان آندو سي الله جي محبت ۾ زياده سخت آهن. ۽ جيڪڏهن ظالم ان وقت کي ڏسن جڏهن عذاب ڏسندا ته (يقين ڪندا) ته بيشڪ ساري قوت الله کي آهي. ۽ بيشڪ الله جو عذاب سخت آهي. |
| إِذ تَبَرَّأَ الَّذينَ اتُّبِعوا مِنَ الَّذينَ اتَّبَعوا وَرَأَوُا العَذابَ وَتَقَطَّعَت بِهِمُ الأَسبابُ (آيت : 166) |
|
جنهن وقت اڳواڻ تابعدارن کان بيزار ٿيندا ۽ عذاب ڏسندا ۽ سندن (سڀ) لاڳاپا وڍجي ويندا. |
| وَقالَ الَّذينَ اتَّبَعوا لَو أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنهُم كَما تَبَرَّءوا مِنّا كَذٰلِكَ يُريهِمُ اللَّهُ أَعمٰلَهُم حَسَرٰتٍ عَلَيهِم وَما هُم بِخٰرِجينَ مِنَ النّارِ (آيت : 167) |
|
۽ (انهن جا) تابعدار چوندا ته جيڪر اسان کي (وري دنيا ۾ ) موٽڻو هجي ها ته انهن کان اهڙو بيزار ٿيون جهڙو اهي اسان کان بيزار ٿيا آهن. اهڙيءَ طرح الله انهن کي سندن عمل مٿن پيشيمانيون ڪري ڏيکاريندو ۽ اهي باهه مان نڪرڻ وارا نه آهن. |
| يٰأَيُّهَا النّاسُ كُلوا مِمّا فِى الأَرضِ حَلٰلًا طَيِّبًا وَلا تَتَّبِعوا خُطُوٰتِ الشَّيطٰنِ إِنَّهُ لَكُم عَدُوٌّ مُبينٌ (آيت : 168) |
|
اي ماڻهو ! جيڪي شيون زمين ۾ آهن تن مان حلال پاڪ کائو. ۽ شيطان جي قدمن تي نه هلو. بيشڪ اهو اوهان جو ظاهر دشمن آهي. |
| إِنَّما يَأمُرُكُم بِالسّوءِ وَالفَحشاءِ وَأَن تَقولوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعلَمونَ (آيت : 169) |
|
اهو رڳو اوهان کي بڇڙائي ۽ بي حيائي جو حڪم ڪري ٿو. ۽ هن ڳالهه جو به ته الله تي اهي ٺاهه ٺاهيو جيڪي اوهين نه ٿا ڄاڻو. |
| وَإِذا قيلَ لَهُمُ اتَّبِعوا ما أَنزَلَ اللَّهُ قالوا بَل نَتَّبِعُ ما أَلفَينا عَلَيهِ ءاباءَنا أَوَلَو كانَ ءاباؤُهُم لا يَعقِلونَ شَيـًٔا وَلا يَهتَدونَ (آيت : 170) |
|
۽ جڏهن انهن کي چئجي ٿو ته جيڪي الله نازل ڪيو آهي تنهن جي تابعداري ڪريو تڏهن چون ٿا ته (نه) بلڪ اسين ان جي تابعداري ڪنداسون جنهن تي اسان پنهنجن ابن ڏاڏن کي ڏٺو. ڇا (اهي ائين ڪندا) جيتوڻيڪ سندن ابا ڏاڏا ڪجهه به نه سمجهندا هئا ۽ نڪي رستي تي هلندا هئا. |
| وَمَثَلُ الَّذينَ كَفَروا كَمَثَلِ الَّذى يَنعِقُ بِما لا يَسمَعُ إِلّا دُعاءً وَنِداءً صُمٌّ بُكمٌ عُمىٌ فَهُم لا يَعقِلونَ (آيت : 171) |
|
۽ ڪافرن (کي نصيحت ڪرڻ) جو مثال ان ماڻهوءَ جي مثال جهڙو آهي جو ان کي رڙ ڪري سڏي ٿو جو سڏ ۽ ڪوڪ (جي آواز) کان سواءِ (ٻيو ڪجهه) نه ٻُڌي (نه سمجهي). (ڪافر) ٻوڙا گونگا انڌا آهن پوءِ اهي نه سمجهندا. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا كُلوا مِن طَيِّبٰتِ ما رَزَقنٰكُم وَاشكُروا لِلَّهِ إِن كُنتُم إِيّاهُ تَعبُدونَ (آيت : 172) |
|
اي ايمان وارو ! جيڪي پاڪ شيون اسان اوهان کي روزي ڏنيون آهن سي کائو. ۽ الله جو شڪر ڪريو جيڪڏهن اوهين سندس ئي عبادت ڪريو ٿا. |
| إِنَّما حَرَّمَ عَلَيكُمُ المَيتَةَ وَالدَّمَ وَلَحمَ الخِنزيرِ وَما أُهِلَّ بِهِ لِغَيرِ اللَّهِ فَمَنِ اضطُرَّ غَيرَ باغٍ وَلا عادٍ فَلا إِثمَ عَلَيهِ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 173) |
|
اوهان تي رڳو مئل (جانور) ۽ رت ۽ سوئر جو گوشت ۽ جنهن تي الله کان سواءِ ٻئي جو نالو ورتو وڃي سو حرام ڪيو اٿس.پوءِ جيڪو لاچار ٿئي پر نافرماني ڪندڙ نه هجي ۽ نه ڪي حد کان لنگهندڙ هجي ته ان تي ڪو گناهه نه آهي. بيشڪ الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
| إِنَّ الَّذينَ يَكتُمونَ ما أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ الكِتٰبِ وَيَشتَرونَ بِهِ ثَمَنًا قَليلًا أُولٰئِكَ ما يَأكُلونَ فى بُطونِهِم إِلَّا النّارَ وَلا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَومَ القِيٰمَةِ وَلا يُزَكّيهِم وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 174) |
|
جيڪو ڪتاب الله نازل ڪيو آهي تنهن کي جيڪي لڪائين ٿا ۽ ان جي بدلي ٿوري قيمت وٺن ٿا سي پنهنجن پيٽن ۾ رڳي باهه کائين ٿا ۽ الله انهن سان قيامت جي ڏينهن نه ڳالهائيندو ۽ نه انهن کي پاڪ ڪندو. ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
| أُولٰئِكَ الَّذينَ اشتَرَوُا الضَّلٰلَةَ بِالهُدىٰ وَالعَذابَ بِالمَغفِرَةِ فَما أَصبَرَهُم عَلَى النّارِ (آيت : 175) |
|
اهي اُهي آهن جن گمراهيءَ کي هدايت سان ۽ عذاب کي معافيءَ سان خريد ڪيو. پوءِ اهي باهه تي ڪهڙا نه صبر ڪندڙ آهن ! |
| ذٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ نَزَّلَ الكِتٰبَ بِالحَقِّ وَإِنَّ الَّذينَ اختَلَفوا فِى الكِتٰبِ لَفى شِقاقٍ بَعيدٍ (آيت : 176) |
|
اها هن ڪري جو الله سچ سان ڪتاب نازل ڪيو. ۽ جن ڪتاب ۾ اختلاف ڪيو، تن کي بيشڪ وڏو ضد آهي. |
| لَيسَ البِرَّ أَن تُوَلّوا وُجوهَكُم قِبَلَ المَشرِقِ وَالمَغرِبِ وَلٰكِنَّ البِرَّ مَن ءامَنَ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ وَالمَلٰئِكَةِ وَالكِتٰبِ وَالنَّبِيّۦنَ وَءاتَى المالَ عَلىٰ حُبِّهِ ذَوِى القُربىٰ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينَ وَابنَ السَّبيلِ وَالسّائِلينَ وَفِى الرِّقابِ وَأَقامَ الصَّلوٰةَ وَءاتَى الزَّكوٰةَ وَالموفونَ بِعَهدِهِم إِذا عٰهَدوا وَالصّٰبِرينَ فِى البَأساءِ وَالضَّرّاءِ وَحينَ البَأسِ أُولٰئِكَ الَّذينَ صَدَقوا وَأُولٰئِكَ هُمُ المُتَّقونَ (آيت : 177) |
|
اهو ڀلائي نه آهي ته اوهين پنهنجا منهن اڀرندي ۽ الهندي ڏي ڦيريو، پر ڀلائي وارو اهو آهي جنهن الله ۽ قيامت جي ڏينهن ۽ ملائڪن ۽ ڪتاب ۽ نبين تي ايمان آندو، ۽ الله سان محبت ڪري ان قرابت وارن ۽ يتيمن ۽ مسڪينن ۽ مسافرن ۽ سوال ڪندڙن کي ۽ گردنن (آزاد ڪرائڻ) ۾ مال ڏنو، ۽ نماز قائم ڪئي ۽ زڪوات ڏني، ۽ پنهنجي انجام کي پاڙيندڙ جڏهن اهي انجام ڪن ٿا. ۽ سختيءَ ۽ تڪليف ۾ ۽ جنگ جي وقت صبر ڪندڙ. اهي ئي سچا آهن ۽ اهي ئي پرهيزگار آهن. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا كُتِبَ عَلَيكُمُ القِصاصُ فِى القَتلَى الحُرُّ بِالحُرِّ وَالعَبدُ بِالعَبدِ وَالأُنثىٰ بِالأُنثىٰ فَمَن عُفِىَ لَهُ مِن أَخيهِ شَيءٌ فَاتِّباعٌ بِالمَعروفِ وَأَداءٌ إِلَيهِ بِإِحسٰنٍ ذٰلِكَ تَخفيفٌ مِن رَبِّكُم وَرَحمَةٌ فَمَنِ اعتَدىٰ بَعدَ ذٰلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 178) |
|
اي ايمان وارو ! اوهان تي خون ٿيلن (جي باري) ۾ برابري ڪرڻ لازم ڪئي ويئي آهي. آزاد کي آزاد سان ۽ ٻانهين کي ٻانهين سان ۽ زال کي زال سان. پوءِ جنهن کي سندس ڀاءُ جي طرفان ڪجهه معاف ڪيو وڃي ته پوءِ دستور جي موافق تابعداري ڪرڻي آهي ۽ ان جي طرف (خون جي بها) چڱي نموني سان ادا ڪرڻي آهي. اها اوهان جي پاليندڙ جي طرفان هلڪائي ۽ مهرباني آهي. پوءِ جيڪو ان کان پوءِ زيادتي ڪندو تنهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
| وَلَكُم فِى القِصاصِ حَيوٰةٌ يٰأُولِى الأَلبٰبِ لَعَلَّكُم تَتَّقونَ (آيت : 179) |
|
۽ اي عقل وارو ! اوهان لاءِ (ان) برابري ڪرڻ ۾ حياتي آهي. مَنَ اوهين پرهيزگار ٿيو. |
| كُتِبَ عَلَيكُم إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ المَوتُ إِن تَرَكَ خَيرًا الوَصِيَّةُ لِلوٰلِدَينِ وَالأَقرَبينَ بِالمَعروفِ حَقًّا عَلَى المُتَّقينَ (آيت : 180) |
|
جڏهن اوهان مان ڪنهن وٽ موت حاضر ٿئي ۽ اهو ڪجهه مال ڇڏي وڃي ته اوهان (مان اُن) تي دستور جي موافق ماءُ پيءُ ۽ ويجهن مائٽن لاءِ وصيت ڪرڻ لازم ڪئي ويئي آهي (ائين ڪرڻ) پرهيزگارن تي لازم آهي. |
| فَمَن بَدَّلَهُ بَعدَما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثمُهُ عَلَى الَّذينَ يُبَدِّلونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 181) |
|
پوءِ جيڪو ان (وصيت) کي ان جي ٻڌڻ کانپوءِ بدلائيندو ته ان جو گناه رڳو انهن تي آهي جيڪي ان کي بدلائيندا. بيشڪ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| فَمَن خافَ مِن موصٍ جَنَفًا أَو إِثمًا فَأَصلَحَ بَينَهُم فَلا إِثمَ عَلَيهِ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 182) |
|
پوءِ جيڪو وصيت ڪندڙ جي طرفداري يا گناهه کان ڊڄي پوءِ انهن جي وچ ۾ صلح ڪرائي ته مٿس ڪو گناهه نه آهي. بيشڪ الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِن قَبلِكُم لَعَلَّكُم تَتَّقونَ (آيت : 183) |
|
اي ايمان وارو ! اوهان تي روزو رکڻ لازم ڪيو ويو آهي جيئن اوهان کان اڳين تي لازم ڪيو ويو هو. مَنَ اوهين پرهيزگار ٿيو. |
| أَيّامًا مَعدودٰتٍ فَمَن كانَ مِنكُم مَريضًا أَو عَلىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِن أَيّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذينَ يُطيقونَهُ فِديَةٌ طَعامُ مِسكينٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَيرًا فَهُوَ خَيرٌ لَهُ وَأَن تَصوموا خَيرٌ لَكُم إِن كُنتُم تَعلَمونَ (آيت : 184) |
|
(روزا) ڳڻيل ڏينهن آهن. پوءِ جيڪو اوهان مان بيمار يا مسافريءَ تي هجي ته (ان کي) ٻين ڏينهن مان (اوترا روزا) ڳڻي رکڻا آهن. ۽ فديه (يعني) هڪ مسڪين جو کاڌو (ڏيڻ) انهن تي (لازم) آهي جيڪي ان جي طاقت رکن ٿا. پوءِ جيڪو خوشيءَ سان (وڌيڪ) ڀلائي ڪري ته اهو ان لاءِ چڱو آهي. ۽ روزو رکڻ اوهان لاءِ چڱو آهي جيڪڏهن ڄاڻو. |
| شَهرُ رَمَضانَ الَّذى أُنزِلَ فيهِ القُرءانُ هُدًى لِلنّاسِ وَبَيِّنٰتٍ مِنَ الهُدىٰ وَالفُرقانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهرَ فَليَصُمهُ وَمَن كانَ مَريضًا أَو عَلىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِن أَيّامٍ أُخَرَ يُريدُ اللَّهُ بِكُمُ اليُسرَ وَلا يُريدُ بِكُمُ العُسرَ وَلِتُكمِلُوا العِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلىٰ ما هَدىٰكُم وَلَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 185) |
|
رمضان جو مهينو اهو آهي جنهن ۾ قرآن لاٿو ويو جو ماڻهن لاءِ رهنمائي آهي ۽ رستي لهڻ ۽ (حق ۽ باطل کي) جدا ڪرڻ جون (ان ۾ ) پڌريون ڳالهيون آهن. پوءِ اوهان مان جنهن کي (هي) مهينو ملي سو ان جا روزا رکي. ۽ جيڪو (اوهان مان) بيمار يا مسافريءَ تي هجي ته (ان کي) ٻين ڏينهن مان (اوترا روزا) ڳڻي رکڻا آهن. الله اوهان تي آساني ڪرڻ گهري ٿو ۽ اوهان تي سختي ڪرڻ نه ٿو گهري ۽ هن لاءِ ته ڳاڻيٽو پورو ڪريو ۽ هن لاءِ ته جيڪا اوهان کي هدايت ڪئي اٿس تنهن تي الله جي وڏائي بيان ڪريو. ۽ مَنَ اوهين شڪر ڪريو. |
| وَإِذا سَأَلَكَ عِبادى عَنّى فَإِنّى قَريبٌ أُجيبُ دَعوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ فَليَستَجيبوا لى وَليُؤمِنوا بى لَعَلَّهُم يَرشُدونَ (آيت : 186) |
|
۽ جڏهن توکان منهنجا ٻانهان منهنجي پڇا ڪن ته (چئو ته) بيشڪ آءُ ويجهو آهيان. سڏيندڙ جي سڏ جو جواب ڏيان ٿو جنهن وقت هو مون کي سڏي ٿو. پوءِ منهنجو حڪم قبول ڪن ۽ مون تي ايمان آڻين ته مَنَ رستو لهن. |
| أُحِلَّ لَكُم لَيلَةَ الصِّيامِ الرَّفَثُ إِلىٰ نِسائِكُم هُنَّ لِباسٌ لَكُم وَأَنتُم لِباسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُم كُنتُم تَختانونَ أَنفُسَكُم فَتابَ عَلَيكُم وَعَفا عَنكُم فَالـٰٔنَ بٰشِروهُنَّ وَابتَغوا ما كَتَبَ اللَّهُ لَكُم وَكُلوا وَاشرَبوا حَتّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الخَيطُ الأَبيَضُ مِنَ الخَيطِ الأَسوَدِ مِنَ الفَجرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيامَ إِلَى الَّيلِ وَلا تُبٰشِروهُنَّ وَأَنتُم عٰكِفونَ فِى المَسٰجِدِ تِلكَ حُدودُ اللَّهِ فَلا تَقرَبوها كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ ءايٰتِهِ لِلنّاسِ لَعَلَّهُم يَتَّقونَ (آيت : 187) |
|
روزي جي رات ۾ پنهنجين زالن سان ملڻ اوهان لاءِ حلال ڪيو ويو آهي. اهي اوهان جي پوشاڪ آهن ۽ اوهين انهن جي پوشاڪ آهيو. الله ڄاتو ته اوهين پاڻ سان خيانت ڪندا هيو، پوءِ اوهان تي مهرباني ڪيائين ۽ اوهان کي معاف ڪيائين. سو هاڻي انهن سان ملندا رهو. ۽ جيڪي الله اوهان لاءِ لکيو تنهن جي طلب ڪريو. ۽ (ايستائين) کائو ۽ پيئو جيستائين صبح جو اڇو ڌاڳو ڪاري ڌاڳي کان اوهان لاءِ ظاهر ٿئي. وري رات تائين روزي کي پورو ڪريو. ۽ انهن (زالن) سان هن حالت ۾ صحبت نه ڪريو جو اوهين مسجدن ۾ اعتڪاف ڪندڙ هجو. اهي الله جون حدون آهن پوءِ انهن جي ويجهو نه ٿيو. اهڙيءَ طرح الله ماڻهن لاءِ پنهنجون آيتون (حڪم) بيان ڪري ٿو ته مَنَ اهي پرهيزگار ٿين. |
| وَلا تَأكُلوا أَموٰلَكُم بَينَكُم بِالبٰطِلِ وَتُدلوا بِها إِلَى الحُكّامِ لِتَأكُلوا فَريقًا مِن أَموٰلِ النّاسِ بِالإِثمِ وَأَنتُم تَعلَمونَ (آيت : 188) |
|
۽ پنهنجا مال پاڻ ۾ ناحق سان نه کائو. ۽ نه انهن کي حاڪمن تائين (رشوت طور) پهچايو ته ماڻهن جي مالن مان ڪو حصو ظلم ڪري ڄاڻي واڻي کائي وڃو. |
| يَسـَٔلونَكَ عَنِ الأَهِلَّةِ قُل هِىَ مَوٰقيتُ لِلنّاسِ وَالحَجِّ وَلَيسَ البِرُّ بِأَن تَأتُوا البُيوتَ مِن ظُهورِها وَلٰكِنَّ البِرَّ مَنِ اتَّقىٰ وَأتُوا البُيوتَ مِن أَبوٰبِها وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُم تُفلِحونَ (آيت : 189) |
|
تو کان چنڊن جو پڇن ٿا (کين) چئو ته اهي ماڻهن ۽ حج لاءِ مقرر ٿيل وقت آهن. ۽ هي ڀلائي نه آهن ته اوهين گهرن ۾ (احرام جي حالت ۾ ) گهرن جي پٺين پاسن کان اچو. پر ڀلو (ماڻهو) اهو آهي جيڪو پرهيزگار ٿيو. ۽ گهرن ۾ گهرن جي دروازن کان اچو. ۽ الله کان ڊڄو ته مَنَ اوهين ڪامياب ٿيو. |
| وَقٰتِلوا فى سَبيلِ اللَّهِ الَّذينَ يُقٰتِلونَكُم وَلا تَعتَدوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ المُعتَدينَ (آيت : 190) |
|
۽ الله جي رستي ۾ انهن سان جنگ ڪريو جيڪي اوهان سان جنگ ڪن ٿا. ۽ زيادتي نه ڪريو. بيشڪ الله زيادتي ڪندڙن کي پسند نه ٿو ڪري. |
| وَاقتُلوهُم حَيثُ ثَقِفتُموهُم وَأَخرِجوهُم مِن حَيثُ أَخرَجوكُم وَالفِتنَةُ أَشَدُّ مِنَ القَتلِ وَلا تُقٰتِلوهُم عِندَ المَسجِدِ الحَرامِ حَتّىٰ يُقٰتِلوكُم فيهِ فَإِن قٰتَلوكُم فَاقتُلوهُم كَذٰلِكَ جَزاءُ الكٰفِرينَ (آيت : 191) |
|
۽ انهن کي قتل ڪريو جتي به کين لهو. ۽ انهن کي (اتان لوڌي) ڪڍو جتان اوهان کي ڪڍيو اٿن (يعني مڪي مان). ۽ فتنو (يعني شرڪ جو غلبو) قتل کان زياده سخت آهي. ۽ انهن سان مسجد حرام وٽ (تيستائين) جنگ نه ڪريو جيستائين اوهان سان اتي جنگ نه ڪن. پوءِ جيڪڏهن اوهان سان جنگ ڪن ته انهن کي قتل ڪريو. ڪافرن جي سزا اهڙي آهي. |
| فَإِنِ انتَهَوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 192) |
|
پوءِ جيڪڏهن بس ڪن ته الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
| وَقٰتِلوهُم حَتّىٰ لا تَكونَ فِتنَةٌ وَيَكونَ الدّينُ لِلَّهِ فَإِنِ انتَهَوا فَلا عُدوٰنَ إِلّا عَلَى الظّٰلِمينَ (آيت : 193) |
|
۽ انهن سان ايستائين جنگ ڪريو جو فتنو (يعني شرڪ) نه رهي ۽ الله جو ئي حڪم رهي. پوءِ جيڪڏهن بس ڪن ته ظالمن کان سواءِ ٻئي تي زيادتي ڪرڻي نه آهي. |
| الشَّهرُ الحَرامُ بِالشَّهرِ الحَرامِ وَالحُرُمٰتُ قِصاصٌ فَمَنِ اعتَدىٰ عَلَيكُم فَاعتَدوا عَلَيهِ بِمِثلِ مَا اعتَدىٰ عَلَيكُم وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ مَعَ المُتَّقينَ (آيت : 194) |
|
عزت وارو مهينو عزت واري مهيني جي بدلي آهي. ۽ تعظيمون هڪ ٻئي جي بدلي ۾ آهن. پوءِ جيڪو اوهان تي زيادتي ڪري ته اوهين به ان تي زيادتي ڪريو جيتري اوهان تي زيادتي ڪئي اٿس ۽ الله کان ڊڄو ۽ ڄاڻو ته الله پرهيزگارن سان آهي. |
| وَأَنفِقوا فى سَبيلِ اللَّهِ وَلا تُلقوا بِأَيديكُم إِلَى التَّهلُكَةِ وَأَحسِنوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ المُحسِنينَ (آيت : 195) |
|
۽ الله جي رستي ۾ خرچ ڪريو. ۽ پاڻ کي هلاڪت ۾ نه وجهو. ۽ نيڪي ڪريو. بيشڪ الله نيڪي ڪندڙن کي دوست رکي ٿو. |
| وَأَتِمُّوا الحَجَّ وَالعُمرَةَ لِلَّهِ فَإِن أُحصِرتُم فَمَا استَيسَرَ مِنَ الهَدىِ وَلا تَحلِقوا رُءوسَكُم حَتّىٰ يَبلُغَ الهَدىُ مَحِلَّهُ فَمَن كانَ مِنكُم مَريضًا أَو بِهِ أَذًى مِن رَأسِهِ فَفِديَةٌ مِن صِيامٍ أَو صَدَقَةٍ أَو نُسُكٍ فَإِذا أَمِنتُم فَمَن تَمَتَّعَ بِالعُمرَةِ إِلَى الحَجِّ فَمَا استَيسَرَ مِنَ الهَدىِ فَمَن لَم يَجِد فَصِيامُ ثَلٰثَةِ أَيّامٍ فِى الحَجِّ وَسَبعَةٍ إِذا رَجَعتُم تِلكَ عَشَرَةٌ كامِلَةٌ ذٰلِكَ لِمَن لَم يَكُن أَهلُهُ حاضِرِى المَسجِدِ الحَرامِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ (آيت : 196) |
|
۽ حج ۽ عمرو الله جي (راضپي) واسطي پورو ڪريو. پوءِ جيڪڏهن روڪيا وڃو ته جا قرباني آسانيءَ سان ملي (سا اوهان تي لازم آهي) ۽ پنهنجا مٿا نه ڪوڙايو جيستائين قرباني پنهنجي جاءِ تي (نه) پهچي پوءِ جيڪو اوهان مان بيمار هجي يا ان جي مٿي ۾ تڪليف هجي ته (ان تي ان جي) بدلي ۾ روزا يا خيرات يا قرباني ڏيڻ (لازم) آهي. پوءِ جڏهن بي ڊپا ٿيو ته پوءِ جيڪو عمري کي حج سان ملائي فائدو وٺي ته جا قرباني آسانيءَ سان ملي (سا ان تي لازم آهي). پوءِ جيڪو (قرباني) نه لهي ته حج (جي ڏينهن) ۾ ٽي ڏينهن روزا (رکي) ۽ ست (روزا) جڏهن اوهين (گهر) موٽي اچو. اهي پورا ڏهه (روزا) آهن. اهو (حڪم) ان لاءِ آهي جنهن جي گهر جا ڀاتي مسجد حرام جي ويجهو رهندڙ نه هجن ۽ الله کان ڊڄو ۽ ڄاڻو ته الله جي سزا سخت آهي. |
| الحَجُّ أَشهُرٌ مَعلومٰتٌ فَمَن فَرَضَ فيهِنَّ الحَجَّ فَلا رَفَثَ وَلا فُسوقَ وَلا جِدالَ فِى الحَجِّ وَما تَفعَلوا مِن خَيرٍ يَعلَمهُ اللَّهُ وَتَزَوَّدوا فَإِنَّ خَيرَ الزّادِ التَّقوىٰ وَاتَّقونِ يٰأُولِى الأَلبٰبِ (آيت : 197) |
|
حج (جو وقت) معلوم مهينا آهن. پوءِ انهن (مهينن) ۾ جنهن پاڻ تي حج لازم ڪيو (يعني حج جو احرام ٻڌو) ته حج ۾ زالن سان ملڻ (جائز) نه آهي ۽ نڪي گناهه ڪرڻ ۽ پاڻ ۾ جهڳڙو ڪرڻ ۽ جيڪا ڀلائي ڪريو ٿا تنهن کي الله ڄاڻي ٿو. ۽ پاڻ سان سمر کڻو بيشڪ ڀلو سمر پرهيزگاري آهي. ۽ اي عقل مندو ! مون کان ڊڄو. |
| لَيسَ عَلَيكُم جُناحٌ أَن تَبتَغوا فَضلًا مِن رَبِّكُم فَإِذا أَفَضتُم مِن عَرَفٰتٍ فَاذكُرُوا اللَّهَ عِندَ المَشعَرِ الحَرامِ وَاذكُروهُ كَما هَدىٰكُم وَإِن كُنتُم مِن قَبلِهِ لَمِنَ الضّالّينَ (آيت : 198) |
|
(حج ۾ ) پنهنجي پاليندڙ کان روزي گهرڻ ۾ اوهان تي ڪو گناهه نه آهي. پوءِ جڏهن عرفات کان موٽو ته مشعرالحرام وٽ الله کي ياد ڪريو. ۽ جيئن اوهان کي رستو ڏيکاريو اٿس (تيئن) ان کي ياد ڪريو ۽ بيشڪ هن کان اڳي اوهان گمراهن مان هئا. |
| ثُمَّ أَفيضوا مِن حَيثُ أَفاضَ النّاسُ وَاستَغفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 199) |
|
وري اتان موٽو جتان عام ماڻهو موٽن ٿا. ۽ الله کان معافي گهرو. بيشڪ الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
| فَإِذا قَضَيتُم مَنٰسِكَكُم فَاذكُرُوا اللَّهَ كَذِكرِكُم ءاباءَكُم أَو أَشَدَّ ذِكرًا فَمِنَ النّاسِ مَن يَقولُ رَبَّنا ءاتِنا فِى الدُّنيا وَما لَهُ فِى الءاخِرَةِ مِن خَلٰقٍ (آيت : 200) |
|
پوءِ جڏهن اوهين پنهنجي حج جا ارڪان پورا ڪريو تڏهن الله کي ياد ڪريو. پنهنجن ابن ڏاڏن کي ياد ڪرڻ وانگر يا ان کان به زياده ياد ڪريو پوءِ ماڻهن مان ڪو اهڙو به آهي جو چوي ٿو ته اي اسان جا پاليندڙ ! اسان کي دنيا ۾ ڏي ۽ ان لاءِ آخرت ۾ ڪو به حصو نه آهي. |
| وَمِنهُم مَن يَقولُ رَبَّنا ءاتِنا فِى الدُّنيا حَسَنَةً وَفِى الءاخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنا عَذابَ النّارِ (آيت : 201) |
|
۽ انهن مان ڪو اهڙو به آهي جو چوي ٿو ته اي اسان جا پاليندڙ ! اسان کي دنيا ۾ نعمت ڏي ۽ آخرت ۾ به نعمت ڏي ۽ اسان کي باهه جي عذاب کان بچاءِ ! |
| أُولٰئِكَ لَهُم نَصيبٌ مِمّا كَسَبوا وَاللَّهُ سَريعُ الحِسابِ (آيت : 202) |
|
انهن لاءِ پنهنجي ڪمائيءَ مان حصو آهي. ۽ الله جي طرفان جلد حساب ٿيڻ وارو آهي. |
| وَاذكُرُوا اللَّهَ فى أَيّامٍ مَعدودٰتٍ فَمَن تَعَجَّلَ فى يَومَينِ فَلا إِثمَ عَلَيهِ وَمَن تَأَخَّرَ فَلا إِثمَ عَلَيهِ لِمَنِ اتَّقىٰ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّكُم إِلَيهِ تُحشَرونَ (آيت : 203) |
|
۽ الله کي (منيٰ وارن) ڳڻيلن ڏينهن ۾ ياد ڪريو. پوءِ جيڪو ٻين ڏينهن ۾ جلدي ڪري (موٽي) ته ان تي ڪو گناهه نه آهي ۽ جيڪو پٺتي رهي ته ان تي به ڪو گناهه نه آهي (هي حڪم) ان لاءِ آهي جيڪو پرهيزگار ٿيو ۽ الله کان ڊڄو ۽ ڄاڻو ته اوهان کي ان ڏي گڏ ڪيو ويندو. |
| وَمِنَ النّاسِ مَن يُعجِبُكَ قَولُهُ فِى الحَيوٰةِ الدُّنيا وَيُشهِدُ اللَّهَ عَلىٰ ما فى قَلبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الخِصامِ (آيت : 204) |
|
۽ ماڻهن مان ڪو اهڙو آهي جنهنجي دنيا جي حياتي (جي ڪمن) ۾ گفتار توکي پسند اچي ٿي ۽ جيڪي سندس دل ۾ آهي تنهن تي الله کي شاهد ڪري ٿو هوڏانهن اهو سخت جهڳڙالو آهي. |
| وَإِذا تَوَلّىٰ سَعىٰ فِى الأَرضِ لِيُفسِدَ فيها وَيُهلِكَ الحَرثَ وَالنَّسلَ وَاللَّهُ لا يُحِبُّ الفَسادَ (آيت : 205) |
|
۽ اهو جڏهن حاڪم ٿيندو ته زمين ۾ (اها) ڪوشش ڪندو ته ان ۾ فساد وجهي. ۽ پوک ۽ نسل کي تباهه ڪري. ۽ الله فساد کي پسند نه ٿو ڪري. |
| وَإِذا قيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتهُ العِزَّةُ بِالإِثمِ فَحَسبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئسَ المِهادُ (آيت : 206) |
|
۽ جڏهن کيس چيو ويندو ته الله کان ڊڄ ته ان کان (سندس) مغروري گناهه ڪرائيندي پوءِ ان لاءِ دوزخ بس آهي. ۽ اها بڇڙي جاءِ آهي. |
| وَمِنَ النّاسِ مَن يَشرى نَفسَهُ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءوفٌ بِالعِبادِ (آيت : 207) |
|
۽ ماڻهن مان ڪو اهڙو آهي جو پنهنجي جان کي الله جي رضامندي حاصل ڪرڻ لاءِ وڪڻي ٿو. ۽ الله ٻانهن تي وڏو مهربان آهي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا ادخُلوا فِى السِّلمِ كافَّةً وَلا تَتَّبِعوا خُطُوٰتِ الشَّيطٰنِ إِنَّهُ لَكُم عَدُوٌّ مُبينٌ (آيت : 208) |
|
اي ايمان وارو ! اوهين سڀئي (گڏجي) اسلام ۾ داخل ٿيو. ۽ شيطان جي قدمن تي نه هلو ! بيشڪ اهو اوهان جو ظاهر دشمن آهي. |
| فَإِن زَلَلتُم مِن بَعدِ ما جاءَتكُمُ البَيِّنٰتُ فَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 209) |
|
پوءِ جيڪڏهن هن کان پوءِ به جو اوهان کي ظاهر ڳالهيون پهتيون آهن اوهين ٿڙندؤ ته ڄاڻو ته بيشڪ الله زبردست (۽) حڪمت وارو آهي. |
| هَل يَنظُرونَ إِلّا أَن يَأتِيَهُمُ اللَّهُ فى ظُلَلٍ مِنَ الغَمامِ وَالمَلٰئِكَةُ وَقُضِىَ الأَمرُ وَإِلَى اللَّهِ تُرجَعُ الأُمورُ (آيت : 210) |
|
اهي هن کان سواءِ (ڪو) انتظار نه ٿا ڪن ته الله وٽن ڪڪِرن جي ڇانو ۾ اچي ۽ ملائڪ به. ۽ ڪم پورو ڪيو وڃي. ۽ سڀ ڪم الله ڏي ئي موٽايا وڃن ٿا. |
| سَل بَنى إِسرٰءيلَ كَم ءاتَينٰهُم مِن ءايَةٍ بَيِّنَةٍ وَمَن يُبَدِّل نِعمَةَ اللَّهِ مِن بَعدِ ما جاءَتهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ (آيت : 211) |
|
بني اسرائيلن کان پڇ ته اسان انهن کي ڪيتريون ظاهر نشانيون ڏنيون. ۽ جيڪو الله جي نعمت کي بدلائيندو هن کان پوءِ به جو اها ان کي پهتي ته بيشڪ الله جي سزا سخت آهي. |
| زُيِّنَ لِلَّذينَ كَفَرُوا الحَيوٰةُ الدُّنيا وَيَسخَرونَ مِنَ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ اتَّقَوا فَوقَهُم يَومَ القِيٰمَةِ وَاللَّهُ يَرزُقُ مَن يَشاءُ بِغَيرِ حِسابٍ (آيت : 212) |
|
دنيا جي حياتي ڪافرن کي وڻندڙ ڪري ڏيکاري ويئي آهي ۽ اهي ايمان وارن تان مسخريون ٿا ڪن. ۽ جيڪي پرهيزگار ٿياسي قيامت جي ڏينهن انهن کان مٿي هوندا ۽ الله جنهن کي گهري تنهن کي بيشمار روزي ڏئي ٿو. |
| كانَ النّاسُ أُمَّةً وٰحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيّۦنَ مُبَشِّرينَ وَمُنذِرينَ وَأَنزَلَ مَعَهُمُ الكِتٰبَ بِالحَقِّ لِيَحكُمَ بَينَ النّاسِ فيمَا اختَلَفوا فيهِ وَمَا اختَلَفَ فيهِ إِلَّا الَّذينَ أوتوهُ مِن بَعدِ ما جاءَتهُمُ البَيِّنٰتُ بَغيًا بَينَهُم فَهَدَى اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا لِمَا اختَلَفوا فيهِ مِنَ الحَقِّ بِإِذنِهِ وَاللَّهُ يَهدى مَن يَشاءُ إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 213) |
|
(سڀ) ماڻهو هڪ جماعت هئا. پوءِ الله نبين کي خوش خبري ٻڌائيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ ڪري موڪليو ۽ انهن سان سچو ڪتاب لاٿائين ته جيئن (اهو ڪتاب) ماڻهن ۾ جنهن ڳالهه بابت انهن جهڳڙو ڪيو فيصلو ڪري. ۽ ان ۾ هڪ ٻئي سان حسد جي ڪري رڳو انهن اختلاف ڪيو جن کي اهو ڏنو ويو، هن کان پوءِ به جو وٽن ظاهر ڳالهيون آيون. پوءِ جنهن سچي ڳالهه ۾ اختلاف ڪيائون تنهن ڏي الله پنهنجي حڪم سان ايمان وارن کي رستو ڏيکاريو. ۽ الله جنهن کي گهري تنهن کي سڌو رستو ڏيکاري ٿو. |
| أَم حَسِبتُم أَن تَدخُلُوا الجَنَّةَ وَلَمّا يَأتِكُم مَثَلُ الَّذينَ خَلَوا مِن قَبلِكُم مَسَّتهُمُ البَأساءُ وَالضَّرّاءُ وَزُلزِلوا حَتّىٰ يَقولَ الرَّسولُ وَالَّذينَ ءامَنوا مَعَهُ مَتىٰ نَصرُ اللَّهِ أَلا إِنَّ نَصرَ اللَّهِ قَريبٌ (آيت : 214) |
|
ڀلا اوهان کي هي خيال آهي ڇا ته اوهين جنت ۾ داخل ٿيندو هوڏانهن اوهان تي انهن جهڙي حالت نه آئي آهي جيڪي اوهان کان اڳي گذري ويا. انهن کي سختي ۽ تڪليف پهتي ۽ کين ايتري قدر لوڏيو ويو جو رسول ۽ جن ان سان گڏ ايمان آندو تن ٿي چيو ته الله جي مدد ڪڏهن ايندي؟ هوشيار رهو ! بيشڪ الله جي مدد ويجهي آهي. |
| يَسـَٔلونَكَ ماذا يُنفِقونَ قُل ما أَنفَقتُم مِن خَيرٍ فَلِلوٰلِدَينِ وَالأَقرَبينَ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينِ وَابنِ السَّبيلِ وَما تَفعَلوا مِن خَيرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَليمٌ (آيت : 215) |
|
توکان پڇن ٿا ته ڇا خرچ ڪريون؟. (کين) چئو ته جيڪو مال خرچ ڪريو سو ماءُ پيءُ ۽ ويجهن مائٽن ۽ يتيمن ۽ مسڪينن ۽ مسافرن لاءِ آهي ۽ جيڪا ڀلائي ڪندو تنهن کي الله ڄاڻندڙ آهي. |
| كُتِبَ عَلَيكُمُ القِتالُ وَهُوَ كُرهٌ لَكُم وَعَسىٰ أَن تَكرَهوا شَيـًٔا وَهُوَ خَيرٌ لَكُم وَعَسىٰ أَن تُحِبّوا شَيـًٔا وَهُوَ شَرٌّ لَكُم وَاللَّهُ يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 216) |
|
جنگ ڪرڻ اوهان تي لازم ڪئي وئي آهي ۽ اها اوهان کي بڇڙي ٿي لڳي ۽ شايد اوهين ڪنهن شئي کي ناپسند ڪريو ۽ اها اوهان لاءِ چڱي هجي. ۽ شايد اوهين ڪنهن شئي کي پسند ڪريو ۽ اها اوهان لاءِ بڇڙي هجي. هوڏانهن الله ڄاڻي ٿو ۽ اوهين نه ٿا ڄاڻو. |
| يَسـَٔلونَكَ عَنِ الشَّهرِ الحَرامِ قِتالٍ فيهِ قُل قِتالٌ فيهِ كَبيرٌ وَصَدٌّ عَن سَبيلِ اللَّهِ وَكُفرٌ بِهِ وَالمَسجِدِ الحَرامِ وَإِخراجُ أَهلِهِ مِنهُ أَكبَرُ عِندَ اللَّهِ وَالفِتنَةُ أَكبَرُ مِنَ القَتلِ وَلا يَزالونَ يُقٰتِلونَكُم حَتّىٰ يَرُدّوكُم عَن دينِكُم إِنِ استَطٰعوا وَمَن يَرتَدِد مِنكُم عَن دينِهِ فَيَمُت وَهُوَ كافِرٌ فَأُولٰئِكَ حَبِطَت أَعمٰلُهُم فِى الدُّنيا وَالءاخِرَةِ وَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 217) |
|
توکان تعظيم واري مهيني ۾ جنگ ڪرڻ بابت پڇن ٿا. (کين) چئو ته ان ۾ جنگ ڪرڻ وڏو (گناهه) آهي. ۽ الله جي رستي کان روڪڻ ۽ ان جو انڪار ڪرڻ ۽ مسجد حرام کان روڪڻ ۽ ان جي رهڻ وارن کي ان مان ڪڍڻ الله وٽ (ان کان به) تمام وڏو گناهه آهي. ۽ فتنو قتل کان زياده وڏو آهي. ۽ جيڪڏهن اهي پڄي سگهندا ته اهي اوهان سان تيستائين هميشه جنگ ڪندا رهندا جيستائين اوهان کي پنهنجي دين (اسلام) کان نه ڦيرين. ۽ جيڪي اوهان مان پنهنجي دين کان ڦرندا ۽ ڪافر ٿي مرندا تن جا عمل دنيا ۽ آخرت ۾ برباد ٿي يندا. ۽ اهي دوزخي آهن. اهي ان ۾ پيا رهندا. |
| إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ هاجَروا وَجٰهَدوا فى سَبيلِ اللَّهِ أُولٰئِكَ يَرجونَ رَحمَتَ اللَّهِ وَاللَّهُ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 218) |
|
بيشڪ جن ايمان آندو ۽ جن وطن ڇڏيو ۽ الله جي رستي ۾ جنگ ڪئي، سي الله جي رحمت ۾ اُميد رکن ٿا. ۽ الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
| يَسـَٔلونَكَ عَنِ الخَمرِ وَالمَيسِرِ قُل فيهِما إِثمٌ كَبيرٌ وَمَنٰفِعُ لِلنّاسِ وَإِثمُهُما أَكبَرُ مِن نَفعِهِما وَيَسـَٔلونَكَ ماذا يُنفِقونَ قُلِ العَفوَ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الءايٰتِ لَعَلَّكُم تَتَفَكَّرونَ (آيت : 219) |
|
توکان شراب ۽ جوئا جو پڇن ٿا (کين) چئو ته انهن ٻنهين ۾ وڏو گناهه آهي ۽ ماڻهن لاءِ (ڪجهه) فائدا به آهن. ۽ انهن ٻنهين جو گناهه سندن فائدي کان گهڻو وڏو آهي. ۽ توکان پڇن ٿا ته ڇا خرچ ڪن؟ (کين) چئو ته پنهنجي ضرورت کان بچيل (خرچ ڪيو) اهڙي طرح الله اوهان لاءِ آيتون بيان ڪري ٿو. |
| فِى الدُّنيا وَالءاخِرَةِ وَيَسـَٔلونَكَ عَنِ اليَتٰمىٰ قُل إِصلاحٌ لَهُم خَيرٌ وَإِن تُخالِطوهُم فَإِخوٰنُكُم وَاللَّهُ يَعلَمُ المُفسِدَ مِنَ المُصلِحِ وَلَو شاءَ اللَّهُ لَأَعنَتَكُم إِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 220) |
|
مَنَ اوهين خيال ڪريو دنيا ۽ آخرت (جي ڪمن) ۾ . ۽ توکان يتيمن بابت پڇن ٿا. (کين) چئو ته انهن لاءِ سڌارو ڪرڻ چڱو آهي. ۽ جيڪڏهن انهن سان گڏ ٿيندؤ ته اهي اوهان جا ڀائر آهن. ۽ الله بگاڙيندڙ ۽ سڌاريندڙ کي (جدا جدا) ڄاڻي ٿو. ۽ جيڪڏهن الله گهري ها ته اوهان کي سختيءَ ۾ وجهي ها. بيشڪ الله زبردست (۽) حڪمت وارو آهي. |
| وَلا تَنكِحُوا المُشرِكٰتِ حَتّىٰ يُؤمِنَّ وَلَأَمَةٌ مُؤمِنَةٌ خَيرٌ مِن مُشرِكَةٍ وَلَو أَعجَبَتكُم وَلا تُنكِحُوا المُشرِكينَ حَتّىٰ يُؤمِنوا وَلَعَبدٌ مُؤمِنٌ خَيرٌ مِن مُشرِكٍ وَلَو أَعجَبَكُم أُولٰئِكَ يَدعونَ إِلَى النّارِ وَاللَّهُ يَدعوا إِلَى الجَنَّةِ وَالمَغفِرَةِ بِإِذنِهِ وَيُبَيِّنُ ءايٰتِهِ لِلنّاسِ لَعَلَّهُم يَتَذَكَّرونَ (آيت : 221) |
|
۽ مشرڪ زالن سان (تيستائين) نڪاح نه ڪريو جيستائين ايمان نه آڻين. ۽ بيشڪ ايمان واري ٻانهي مشرڪ زال کان چڱي آهي جيتوڻيڪ اها اوهان کي پسند اچي. ۽ مشرڪن کي شادي نه ڪرايو جيستائين ايمان نه آڻين. ۽ بيشڪ ايمان وارو ٻانهو مشرڪ کان چڱو آهي جيتوڻيڪ اهو اوهان کي پسند اچي. اهي (مشرڪ) باهه ڏي سڏين ٿا. ۽ الله پنهنجي حڪم سان جنت ۽ معافي ڏي سڏي ٿو. ۽ پنهنجيون آيتون ماڻهن لاءِ بيان ڪري ٿو مَنَ اهي ياد رکن. |
| وَيَسـَٔلونَكَ عَنِ المَحيضِ قُل هُوَ أَذًى فَاعتَزِلُوا النِّساءَ فِى المَحيضِ وَلا تَقرَبوهُنَّ حَتّىٰ يَطهُرنَ فَإِذا تَطَهَّرنَ فَأتوهُنَّ مِن حَيثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوّٰبينَ وَيُحِبُّ المُتَطَهِّرينَ (آيت : 222) |
|
۽ توکان حيض جو پڇن ٿا. (کين) چئو ته اها گندگي آهي، پوءِ حيض جي حالت ۾ زالن کان جدا رهو. ۽ اهي جيستائين پاڪ نه ٿين کين ويجهو نه وڃو. پوءِ جڏهن پاڪ ٿين تڏهن جتان الله اوهان کي حڪم ڪيو آهي اتان انهن ڏي اچو. بيشڪ الله توبه ڪندڙن کي دوست رکي ٿو ۽ پاڪائي ڪندڙن کي (به) دوست رکي ٿو. |
| نِساؤُكُم حَرثٌ لَكُم فَأتوا حَرثَكُم أَنّىٰ شِئتُم وَقَدِّموا لِأَنفُسِكُم وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّكُم مُلٰقوهُ وَبَشِّرِ المُؤمِنينَ (آيت : 223) |
|
اوهان جون زالون اوهان جي پوک آهن. پوءِ پنهنجي پوک ڏي جتان وڻيوَ اتان اچو. ۽ پاڻ لاءِ اڳي موڪليو. ۽ الله کان ڊڄو ۽ ڄاڻو ته اوهين ان سان ملڻ وارا آهيو. ۽ ايمان وارن کي خوش خبري ٻڌاءِ. |
| وَلا تَجعَلُوا اللَّهَ عُرضَةً لِأَيمٰنِكُم أَن تَبَرّوا وَتَتَّقوا وَتُصلِحوا بَينَ النّاسِ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 224) |
|
۽ الله جي نالي کي پنهنجي قسمن لاءِ نشان نه بنايو ته جيئن ڀلائي ڪرڻ ۽ پرهيزگاري ڪرڻ ۽ ماڻهن ۾ صلح ڪرائڻ کان بچي وڃو. ۽ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| لا يُؤاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغوِ فى أَيمٰنِكُم وَلٰكِن يُؤاخِذُكُم بِما كَسَبَت قُلوبُكُم وَاللَّهُ غَفورٌ حَليمٌ (آيت : 225) |
|
الله اوهان کي اوهان جي اجاين قسمن تي پڪڙ نه ٿو ڪري. پر اوهان کي انهيءَ تي پڪڙ ڪري ٿو جنهن جو اوهان جي دلين ارادو ڪيو. ۽ الله گهڻو معاف ڪندڙ بردبار آهي. |
| لِلَّذينَ يُؤلونَ مِن نِسائِهِم تَرَبُّصُ أَربَعَةِ أَشهُرٍ فَإِن فاءو فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 226) |
|
جيڪي پنهنجي زالن (وٽ وڃڻ) کان قسم ٿا کڻن تن کي چار مهينا انتظار ڪرڻو آهي. پوءِ جيڪڏهن اهي پنهنجي قسم کان ڦريا ته بيشڪ الله گهڻو معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
| وَإِن عَزَمُوا الطَّلٰقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 227) |
|
۽ جيڪڏهن طلاق جو قصد ڪيائون ته بيشڪ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| وَالمُطَلَّقٰتُ يَتَرَبَّصنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلٰثَةَ قُروءٍ وَلا يَحِلُّ لَهُنَّ أَن يَكتُمنَ ما خَلَقَ اللَّهُ فى أَرحامِهِنَّ إِن كُنَّ يُؤمِنَّ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ وَبُعولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فى ذٰلِكَ إِن أَرادوا إِصلٰحًا وَلَهُنَّ مِثلُ الَّذى عَلَيهِنَّ بِالمَعروفِ وَلِلرِّجالِ عَلَيهِنَّ دَرَجَةٌ وَاللَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 228) |
|
۽ طلاق ڏنل زالون پاڻ کي ٽن حيضن تائين ترسائين. ۽ انهن کي جائز نه آهي ته جيڪي الله سندن ڳڀيرڻين ۾ پيدا ڪيو آهي سو لڪائين. جيڪڏهن اهي الله ۽ قيامت جي ڏينهن تي ايمان رکن ٿيون. ۽ ان (مدت) ۾ سندن مڙس انهن جي موٽائڻ جا زياده حقدار آهن جيڪڏهن اهي سڌاري ڪرڻ جو ارادو ڪن. ۽ انهن (زالن) جو به (اهڙو) حق آهي جهڙو انهن (زالن) تي حق آهي دستور موافق ۽ مڙسن کي مٿن درجو (يعني حڪومت) آهي. |
| الطَّلٰقُ مَرَّتانِ فَإِمساكٌ بِمَعروفٍ أَو تَسريحٌ بِإِحسٰنٍ وَلا يَحِلُّ لَكُم أَن تَأخُذوا مِمّا ءاتَيتُموهُنَّ شَيـًٔا إِلّا أَن يَخافا أَلّا يُقيما حُدودَ اللَّهِ فَإِن خِفتُم أَلّا يُقيما حُدودَ اللَّهِ فَلا جُناحَ عَلَيهِما فيمَا افتَدَت بِهِ تِلكَ حُدودُ اللَّهِ فَلا تَعتَدوها وَمَن يَتَعَدَّ حُدودَ اللَّهِ فَأُولٰئِكَ هُمُ الظّٰلِمونَ (آيت : 229) |
|
۽ الله زبردست (۽) حڪمت وارو آهي. طلاق ٻه ڀيرا آهي پوءِ يا ته چڱيءَ ريت روڪڻ يا ڀلائيءَ سان ڇڏڻ (لازم) آهي. ۽ جيڪي اوهان انهن (زالن) کي ڏنو آهي تنهن مان ڪجهه موٽائي وٺڻ اوهان کي جائز نه آهي. مگر جو اهي ٻئي (زال ۽ مڙس) الله جي حڪمن کي قائم نه ڪرڻ کان ڊڄن. پوءِ جيڪڏهن اوهين ڊڄو ته اهي ٻئي الله جا حڪم ادا ڪري نه سگهندا ته پوءِ زال پنهنجي بدلي ۾ جيڪي ڏنو تنهن (جي ڏيڻ وٺڻ) ۾ انهن ٻنهين تي ڪو گناهه نه آهي. اهي الله جون (مقرر ڪيل) حدون آهن پوءِ انهن کان لنگهي نه وڃو. ۽ جيڪي الله جي حدن کان لنگهي ويندا سي ئي ظالم آهن. |
| فَإِن طَلَّقَها فَلا تَحِلُّ لَهُ مِن بَعدُ حَتّىٰ تَنكِحَ زَوجًا غَيرَهُ فَإِن طَلَّقَها فَلا جُناحَ عَلَيهِما أَن يَتَراجَعا إِن ظَنّا أَن يُقيما حُدودَ اللَّهِ وَتِلكَ حُدودُ اللَّهِ يُبَيِّنُها لِقَومٍ يَعلَمونَ (آيت : 230) |
|
پوءِ جيڪڏهن ان کي (ٽين) طلاق (به) ڏنائين ته ان کان پوءِ اها ان لاءِ حلال نه ٿيندي جيستائين ڪنهن ٻي مڙس سان نڪاح نه ڪري. پوءِ جيڪڏهن هن به ان کي طلاق ڏني ته انهن ٻنهين تي هن ۾ ڪو گناهه نه آهي جو وري پاڻ ۾ (نڪاح سان) ملي وڃن جيڪڏهن اهي ٻئي خيال ڪن ٿا ته الله جي حڪمن کي قائم رکي سگهندا. ۽ اهي الله جون حدون آهن جن کي ان قوم لاءِ بيان ڪري ٿو جيڪي ڄاڻن ٿا. |
| وَإِذا طَلَّقتُمُ النِّساءَ فَبَلَغنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمسِكوهُنَّ بِمَعروفٍ أَو سَرِّحوهُنَّ بِمَعروفٍ وَلا تُمسِكوهُنَّ ضِرارًا لِتَعتَدوا وَمَن يَفعَل ذٰلِكَ فَقَد ظَلَمَ نَفسَهُ وَلا تَتَّخِذوا ءايٰتِ اللَّهِ هُزُوًا وَاذكُروا نِعمَتَ اللَّهِ عَلَيكُم وَما أَنزَلَ عَلَيكُم مِنَ الكِتٰبِ وَالحِكمَةِ يَعِظُكُم بِهِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (آيت : 231) |
|
۽ جڏهن اوهان زالن کي (ٻه ڀيرا) طلاق ڏني پوءِ اهي پنهنجي (عدت جي) مدي کي ويجهو پهتيون تڏهن (ياته) دستور موافق کين جهليو يا دستور موافق انهن کي ڇڏي ڏيو ۽ انهن کي ڏکوئڻ لاءِ نه جهليو ته جيئن مٿِن زيادتي ڪريو. ۽ جيڪو اهو (ڪم) ڪندو ته ان پاڻ تي ظلم ڪيو. ۽ الله جي آيتن کي مسخري ڪري نه وٺو. ۽ پاڻ تي الله جي نعمت ياد ڪريو، ۽ جيڪو ڪتاب ۽ علم اوهان تي نازل ڪيو اٿس جنهن سان اوهان کي نصيحت ڪري ٿو (تنهن کي به ياد ڪريو) ۽ الله کان ڊڄو ۽ ڄاڻو ته بيشڪ الله سڀ ڪنهن شئي کي ڄاڻندڙ آهي. |
| وَإِذا طَلَّقتُمُ النِّساءَ فَبَلَغنَ أَجَلَهُنَّ فَلا تَعضُلوهُنَّ أَن يَنكِحنَ أَزوٰجَهُنَّ إِذا تَرٰضَوا بَينَهُم بِالمَعروفِ ذٰلِكَ يوعَظُ بِهِ مَن كانَ مِنكُم يُؤمِنُ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ ذٰلِكُم أَزكىٰ لَكُم وَأَطهَرُ وَاللَّهُ يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 232) |
|
۽ جڏهن اوهان زالن کي طلاق ڏني پوءِ اهي پنهنجي (عدت جي) مدي کي پهتيون. تڏهن انهن کي سندن (ٻين) مڙسن سان نڪاح ڪرڻ کان نه روڪيو، جنهن وقت اهي پاڻ ۾ دستور جي موافق راضي ٿين. اها ان کي نصيحت ڪئي وڃي ٿي جيڪو اوهان مان الله ۽ قيامت جي ڏينهن تي ايمان رکي ٿو. اهو (ڪم) اوهان لاءِ گهڻو سٺو ۽ زياده پاڪ آهي. ۽ الله ڄاڻي ٿو ۽ اوهين نه ٿا ڄاڻو. |
| وَالوٰلِدٰتُ يُرضِعنَ أَولٰدَهُنَّ حَولَينِ كامِلَينِ لِمَن أَرادَ أَن يُتِمَّ الرَّضاعَةَ وَعَلَى المَولودِ لَهُ رِزقُهُنَّ وَكِسوَتُهُنَّ بِالمَعروفِ لا تُكَلَّفُ نَفسٌ إِلّا وُسعَها لا تُضارَّ وٰلِدَةٌ بِوَلَدِها وَلا مَولودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ وَعَلَى الوارِثِ مِثلُ ذٰلِكَ فَإِن أَرادا فِصالًا عَن تَراضٍ مِنهُما وَتَشاوُرٍ فَلا جُناحَ عَلَيهِما وَإِن أَرَدتُم أَن تَستَرضِعوا أَولٰدَكُم فَلا جُناحَ عَلَيكُم إِذا سَلَّمتُم ما ءاتَيتُم بِالمَعروفِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 233) |
|
۽ مائرون پنهنجي اولاد کي پورا ٻه ورهيه کير پيارين. (هي حڪم) ان لاءِ آهي جيڪو ٿڃ پيارڻ جي مدت پوري ڪرڻ گهري ٿو ۽ انهن (مائرن) جو کاڌو ۽ ڪپڙو دستور جي موافق ان تي آهي جنهن جو ٻار آهي. ڪنهن کي به سندس طاقت کان زياده تڪليف نه ٿي ڏني وڃي، نه ماءُ کي پنهنجي ٻار جي ڪري ۽ نه پيءُ کي سندس ٻار جي ڪري نقصان پهچايو وڃي ۽ وارث تي به اهڙو ئي (حق) آهي. پوءِ جيڪڏهن ٻئي پنهنجي رضامندي ۽ صلاح سان (اڳ) ٿڃ ڇڏائڻ گهرن ته مٿن ڪو به گناهه نه آهي. ۽ جيڪڏهن اوهين پنهنجي اولاد کي (ڪنهن ٻئي کان) ٿڃ پيارڻ گهرو ته اوهان تي ڪو گناهه نه آهي جڏهن اوهان کي جو ڪجهه دستور موجب ڏيڻو آهي سو (انهن جي) حوالي ڪيوَ. ۽ الله کان ڊڄو ۽ ڄاڻو ته جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن کي الله ڏسندڙ آهي. |
| وَالَّذينَ يُتَوَفَّونَ مِنكُم وَيَذَرونَ أَزوٰجًا يَتَرَبَّصنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَربَعَةَ أَشهُرٍ وَعَشرًا فَإِذا بَلَغنَ أَجَلَهُنَّ فَلا جُناحَ عَلَيكُم فيما فَعَلنَ فى أَنفُسِهِنَّ بِالمَعروفِ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرٌ (آيت : 234) |
|
۽ جيڪي اوهان مان مرن ۽ زالون ڇڏين (تن جو زالون) پاڻ کي چار مهينا ۽ ڏهه (ڏينهن) ترسائين، پوءِ جڏهن پنهنجيءَ (عدت جي) مدي کي پهچن تڏهن دستور جي موافق جو ڪجهه پنهنجي حق ۾ ڪن تنهن ۾ اوهان تي ڪو گناهه نه آهي. ۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن جي الله خبر رکندڙ آهي. |
| وَلا جُناحَ عَلَيكُم فيما عَرَّضتُم بِهِ مِن خِطبَةِ النِّساءِ أَو أَكنَنتُم فى أَنفُسِكُم عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُم سَتَذكُرونَهُنَّ وَلٰكِن لا تُواعِدوهُنَّ سِرًّا إِلّا أَن تَقولوا قَولًا مَعروفًا وَلا تَعزِموا عُقدَةَ النِّكاحِ حَتّىٰ يَبلُغَ الكِتٰبُ أَجَلَهُ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما فى أَنفُسِكُم فَاحذَروهُ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ غَفورٌ حَليمٌ (آيت : 235) |
|
۽ اوهان تي هن (ڳالهه) ۾ ڪو گناهه نه آهي جو (عدت ۾ ) اشاري سان زالن جي سڱ جي گهُر ڪريو. يا پنهنجي دلين ۾ لڪائي رکو. الله ڄاتو ته اوهين انهن کي ياد ڪندو. پر دستور جي موافق ڳالهه ڪرڻ کان سواءِ انهن کي لڪ ڇپ ۾ (نڪاح جو) وعدو نه ڏيو. ۽ نه نڪاح جو پڪو ارادو ڪريو جيستائين مقرر ڪيل (عدت) پنهنجي پڇاڙيءَ کي نه پهچي. ۽ ڄاڻو ته جيڪي اوهان جي دلين ۾ آهي تنهن کي الله ڄاڻي ٿو، پوءِ ان کان ڊڄو. ۽ ڄاڻو ته الله معاف ڪندڙ بردبار آهي. |
| لا جُناحَ عَلَيكُم إِن طَلَّقتُمُ النِّساءَ ما لَم تَمَسّوهُنَّ أَو تَفرِضوا لَهُنَّ فَريضَةً وَمَتِّعوهُنَّ عَلَى الموسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَى المُقتِرِ قَدَرُهُ مَتٰعًا بِالمَعروفِ حَقًّا عَلَى المُحسِنينَ (آيت : 236) |
|
اوهان تي ڪو گناهه نه آهي جيڪڏهن اوهان زالن کي (ان وقت) طلاق ڏني جنهن وقت نه ته اوهان اُنهن کي هٿ لڳايو هجي ۽ نه اُنهن لاءِ ڪجهه (مهر) مقرر ڪيو هجيو. ۽ کين ڪجهه ڏيو (جو) آسودي تي پنهنجي طاقت آهر آهي ۽ سُڃي تي پنهنجي طاقت آهر آهي. دستور جي موافق خرچ ڏيڻو آهي (اهو ڪم) نيڪي ڪندڙن تي لازم آهي. |
| وَإِن طَلَّقتُموهُنَّ مِن قَبلِ أَن تَمَسّوهُنَّ وَقَد فَرَضتُم لَهُنَّ فَريضَةً فَنِصفُ ما فَرَضتُم إِلّا أَن يَعفونَ أَو يَعفُوَا۟ الَّذى بِيَدِهِ عُقدَةُ النِّكاحِ وَأَن تَعفوا أَقرَبُ لِلتَّقوىٰ وَلا تَنسَوُا الفَضلَ بَينَكُم إِنَّ اللَّهَ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 237) |
|
۽ جيڪڏهن اوهان انهن کي هٿ لائڻ کان اڳي طلاق ڏني ۽ اوهان انهن لاءِ ڪجهه مهر به مقرر ڪيو هجي ته پوءِ جيڪو مقرر ڪيو اٿوَ تنهن جو اڌ (ڏيڻو آهي) مگر جي اهي (زالون) معاف ڪن يا اهو معاف ڪري جنهن جي هٿ ۾ نڪاح جي ڳنڍ آهي. ۽ اوهان جو معاف ڪرڻ پرهيزگاريءَ جي زياده ويجهو آهي. ۽ اوهين پاڻ ۾ احسان ڪرڻ کي نه وساريو. بيشڪ الله جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن کي ڏسندڙ آهي. |
| حٰفِظوا عَلَى الصَّلَوٰتِ وَالصَّلوٰةِ الوُسطىٰ وَقوموا لِلَّهِ قٰنِتينَ (آيت : 238) |
|
سڀني نمازن ۽ وچينءَ نماز تي نگهباني ڪريو. ۽ الله لاءِ فرمان بردار ٿي بيهو. |
| فَإِن خِفتُم فَرِجالًا أَو رُكبانًا فَإِذا أَمِنتُم فَاذكُرُوا اللَّهَ كَما عَلَّمَكُم ما لَم تَكونوا تَعلَمونَ (آيت : 239) |
|
پوءِ جيڪڏهن اوهين (ڪنهن کان) ڊڄو ته پيادا ٿي يا سوار ٿي (نماز پڙهو) پوءِ جڏهن بي ڊپا ٿيو ته الله کي ياد ڪريو جيئن اوهان کي اهو ڪجهه سيکاريو اٿس جنهن کي اوهين نه ڄاڻندا هئا. |
| وَالَّذينَ يُتَوَفَّونَ مِنكُم وَيَذَرونَ أَزوٰجًا وَصِيَّةً لِأَزوٰجِهِم مَتٰعًا إِلَى الحَولِ غَيرَ إِخراجٍ فَإِن خَرَجنَ فَلا جُناحَ عَلَيكُم فى ما فَعَلنَ فى أَنفُسِهِنَّ مِن مَعروفٍ وَاللَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 240) |
|
۽ جيڪي اوهان مان مَرَنِ ۽ زالون ڇڏين سي پنهنجين زالن لاءِ هڪ ورهيه تائين خرچ ڏيڻ جي، (گهر مان) ڪڍڻ کان سواءِ، (ڀلي) وصيت ڪن. پوءِ جيڪڏهن اهي نڪرن ته اوهان تي (هن ۾ ) ڪو گناهه نه آهي جو اُهي پنهنجي حق ۾ چڱو ڪم ڪن (يعني شرع جي موافق نڪاح ڪن) ۽ الله زبردست (۽) حڪمت وارو آهي. |
| وَلِلمُطَلَّقٰتِ مَتٰعٌ بِالمَعروفِ حَقًّا عَلَى المُتَّقينَ (آيت : 241) |
|
۽ طلاق ڏنل زالن کي دستور جي موافق خرچ ڏيڻ پرهيزگارن تي لازم آهي. |
| كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُم ءايٰتِهِ لَعَلَّكُم تَعقِلونَ (آيت : 242) |
|
اهڙيءَ طرح الله اوهان لاءِ پنهنجا حڪم بيان ڪري ٿو مَنَ اوهين سمجهو. |
| أَلَم تَرَ إِلَى الَّذينَ خَرَجوا مِن دِيٰرِهِم وَهُم أُلوفٌ حَذَرَ المَوتِ فَقالَ لَهُمُ اللَّهُ موتوا ثُمَّ أَحيٰهُم إِنَّ اللَّهَ لَذو فَضلٍ عَلَى النّاسِ وَلٰكِنَّ أَكثَرَ النّاسِ لا يَشكُرونَ (آيت : 243) |
|
ڇا تو انهن کي نه ڏٺو جيڪي پنهنجن گهرن مان موت جي ڊپ کان نڪتا ۽ اُهي هزارين هئا. پوءِ الله انهن کي چيو ته مرو ! وري کين جيئرو ڪيائين. بيشڪ الله ماڻهن تي فضل ڪرڻ وارو آهي پر گهڻا ماڻهو احسان نه ٿا مڃين. |
| وَقٰتِلوا فى سَبيلِ اللَّهِ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 244) |
|
۽ الله جي رستي ۾ جنگ ڪريو ۽ ڄاڻو ته بيشڪ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| مَن ذَا الَّذى يُقرِضُ اللَّهَ قَرضًا حَسَنًا فَيُضٰعِفَهُ لَهُ أَضعافًا كَثيرَةً وَاللَّهُ يَقبِضُ وَيَبصُۜطُ وَإِلَيهِ تُرجَعونَ (آيت : 245) |
|
اهو ڪير آهي جو الله کي چڱو قرض ڏي ته الله ان لاءِ اهو ٻيڻو ڪري گهڻا ئي دفعا. ۽ الله روزي تنگ ڪري ٿو ۽ ڪشادي ڪري ٿو ۽ ان ڏي ئي موٽايا ويندو. |
| أَلَم تَرَ إِلَى المَلَإِ مِن بَنى إِسرٰءيلَ مِن بَعدِ موسىٰ إِذ قالوا لِنَبِىٍّ لَهُمُ ابعَث لَنا مَلِكًا نُقٰتِل فى سَبيلِ اللَّهِ قالَ هَل عَسَيتُم إِن كُتِبَ عَلَيكُمُ القِتالُ أَلّا تُقٰتِلوا قالوا وَما لَنا أَلّا نُقٰتِلَ فى سَبيلِ اللَّهِ وَقَد أُخرِجنا مِن دِيٰرِنا وَأَبنائِنا فَلَمّا كُتِبَ عَلَيهِمُ القِتالُ تَوَلَّوا إِلّا قَليلًا مِنهُم وَاللَّهُ عَليمٌ بِالظّٰلِمينَ (آيت : 246) |
|
ڇا موسيٰ کان پوءِ بني اسرائيلن جي جماعت ڏي تو نه ڏٺو؟ جڏهن پنهنجي نبيءَ کي چيائون ته اسان لاءِ ڪو بادشاهه مقرر ڪر ته اسين الله جي رستي ۾ جنگ ڪريون (تڏهن) ان چيو ته جيڪڏهن اوهان تي جنگ ڪرڻ لازم ڪئي وڃي ته متان اوهان جنگ نه ڪريو. انهن چيو ته اسان کي ڇا ٿيو آهي جو الله جي رستي ۾ جنگ نه ڪريون هوڏانهن اسين پنهنجن گهرن مان ڪڍيا ويا آهيون ۽ پنهنجن ٻارن کان جدا ڪيا ويا آهيون. پوءِ جڏهن مٿن جنگ ڪرڻ لازم ڪئي وئي تڏهن انهن مان ٿورن کان سواءِ (ٻيا سڀ) ڦري ويا. ۽ الله ظالمن کي ڄاڻندڙ آهي. |
| وَقالَ لَهُم نَبِيُّهُم إِنَّ اللَّهَ قَد بَعَثَ لَكُم طالوتَ مَلِكًا قالوا أَنّىٰ يَكونُ لَهُ المُلكُ عَلَينا وَنَحنُ أَحَقُّ بِالمُلكِ مِنهُ وَلَم يُؤتَ سَعَةً مِنَ المالِ قالَ إِنَّ اللَّهَ اصطَفىٰهُ عَلَيكُم وَزادَهُ بَسطَةً فِى العِلمِ وَالجِسمِ وَاللَّهُ يُؤتى مُلكَهُ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 247) |
|
۽ انهن کي سندن نبي چيو ته بيشڪ الله اوهان لاءِ طالوت کي بادشاهه مقرر ڪيو آهي. انهن چيو ته ڪيئن ان جي بادشاهي اسان تي ٿيندي ۽ اسين ان کان بادشاهيءَ جا وڌيڪ حقدار آهيون ۽ ان کي مال جي ڪشادگي به نه ڏني ويئي آهي. چيائين ته بيشڪ الله اُن کي اوهان تي پسند ڪيو آهي ۽ کيس علم ۽ جسم ۾ گهڻو وڌايو آهي. ۽ الله جنهن کي گهري تنهن کي پنهنجو ملڪ ڏي ٿو ۽ الله گهڻو ڏيندڙ (سڀ ڪجهه) ڄاڻندڙ آهي. |
| وَقالَ لَهُم نَبِيُّهُم إِنَّ ءايَةَ مُلكِهِ أَن يَأتِيَكُمُ التّابوتُ فيهِ سَكينَةٌ مِن رَبِّكُم وَبَقِيَّةٌ مِمّا تَرَكَ ءالُ موسىٰ وَءالُ هٰرونَ تَحمِلُهُ المَلٰئِكَةُ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لَكُم إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 248) |
|
۽ انهن کي سندن نبي چيو ته ان جي بادشاهيءَ جي نشاني هيءَ آهي جو اوهان وٽ صندوق ايندي جنهن ۾ اوهان جي پاليندڙ وٽان دل جو آرام هوندو ۽ ان ۾ ڪجهه بچيل شيون هونديون جن کي موسيٰ جي خاندان ۽ هارون جي خاندان ڇڏيو آهي ان کي ملائڪ کڻي ايندا. بيشڪ ان ۾ اوهان لاءِ نشاني آهي جيڪڏهن اوهين ايمان وارا آهيو. |
| فَلَمّا فَصَلَ طالوتُ بِالجُنودِ قالَ إِنَّ اللَّهَ مُبتَليكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنهُ فَلَيسَ مِنّى وَمَن لَم يَطعَمهُ فَإِنَّهُ مِنّى إِلّا مَنِ اغتَرَفَ غُرفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبوا مِنهُ إِلّا قَليلًا مِنهُم فَلَمّا جاوَزَهُ هُوَ وَالَّذينَ ءامَنوا مَعَهُ قالوا لا طاقَةَ لَنَا اليَومَ بِجالوتَ وَجُنودِهِ قالَ الَّذينَ يَظُنّونَ أَنَّهُم مُلٰقُوا اللَّهِ كَم مِن فِئَةٍ قَليلَةٍ غَلَبَت فِئَةً كَثيرَةً بِإِذنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصّٰبِرينَ (آيت : 249) |
|
پوءِ جڏهن طالوت لشڪرن سان (وطن کان) جدا ٿيو (کين) چيائين ته الله اوهان کي هڪ نديءَ سان آزمائڻ وارو آهي. پوءِ جنهن ان مان پيتو سو منهنجو نه آهي ۽ جنهن ان کي نه چکيو سو منهنجو آهي ان کان سواءِ جنهن پنهنجي هٿ سان (رڳو) هڪ لپ ڀري (پيتي)، پوءِ اتان انهن مان ڪن ٿورن کان سواءِ (ٻين سڀني) پيتو. پوءِ جڏهن هو (طالوت) ۽ ايمان وارا ان سان گڏ ان کان لنگهيا تڏهن انهن چيو ته اڄ اسان کي جالوت ۽ سندس لشڪرن سان مقابلي ڪرڻ جي طاقت نه آهي. جن جو خيال هو ته اهي ضرور الله سان ملڻ وارا آهن تن چيو ته گهڻائي ڀيرا ٿوري جماعت الله جي حڪم سان گهڻيءَ جماعت تي غالب ٿي آهي. ۽ الله صبر وارن سان آهي. |
| وَلَمّا بَرَزوا لِجالوتَ وَجُنودِهِ قالوا رَبَّنا أَفرِغ عَلَينا صَبرًا وَثَبِّت أَقدامَنا وَانصُرنا عَلَى القَومِ الكٰفِرينَ (آيت : 250) |
|
۽ جڏهن اهي جالوت ۽ سندس لشڪرن (سان جنگ ڪرڻ) لاءِ ميدان ۾ آيا تڏهن چيائون ته اي اسان جا پاليندڙ ! اسان تي صبر پلٽ ۽ اسان جا پير ثابت رک ۽ اسان کي ڪافر قوم تي سوڀ ڏي. |
| فَهَزَموهُم بِإِذنِ اللَّهِ وَقَتَلَ داوۥدُ جالوتَ وَءاتىٰهُ اللَّهُ المُلكَ وَالحِكمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمّا يَشاءُ وَلَولا دَفعُ اللَّهِ النّاسَ بَعضَهُم بِبَعضٍ لَفَسَدَتِ الأَرضُ وَلٰكِنَّ اللَّهَ ذو فَضلٍ عَلَى العٰلَمينَ (آيت : 251) |
|
پوءِ هنن الله جي حڪم سان انهن (ڪافرن) کي شڪست ڏني ۽ دائود جالوت کي قتل ڪيو ۽ الله ان کي بادشاهي ۽ حڪمت ڏني ۽ جو ڪجهه گهريائين سو ان کي سيکاريائين. ۽ جيڪڏهن الله جو هڪڙن ماڻهن کي ٻين جي هٿان دفع ڪرڻ نه هجي ها ته ضرور زمين خراب ٿي پوي ها پر الله قومن تي مهرباني ڪرڻ وارو آهي. |
| تِلكَ ءايٰتُ اللَّهِ نَتلوها عَلَيكَ بِالحَقِّ وَإِنَّكَ لَمِنَ المُرسَلينَ (آيت : 252) |
|
اهي الله جون آيتون آهن اهي توکي پوري طرح پڙهي ٻڌايون ٿا. ۽ بيشڪ تون موڪليل (رسولن) مان آهين. |
| تِلكَ الرُّسُلُ فَضَّلنا بَعضَهُم عَلىٰ بَعضٍ مِنهُم مَن كَلَّمَ اللَّهُ وَرَفَعَ بَعضَهُم دَرَجٰتٍ وَءاتَينا عيسَى ابنَ مَريَمَ البَيِّنٰتِ وَأَيَّدنٰهُ بِروحِ القُدُسِ وَلَو شاءَ اللَّهُ مَا اقتَتَلَ الَّذينَ مِن بَعدِهِم مِن بَعدِ ما جاءَتهُمُ البَيِّنٰتُ وَلٰكِنِ اختَلَفوا فَمِنهُم مَن ءامَنَ وَمِنهُم مَن كَفَرَ وَلَو شاءَ اللَّهُ مَا اقتَتَلوا وَلٰكِنَّ اللَّهَ يَفعَلُ ما يُريدُ (آيت : 253) |
|
اهي رسول آهن جن مان اسان هڪڙن کي ٻين تي فضيلت ڏني. انهن مان ڪو اهو آهي جنهن سان الله ڳالهايو ۽ ڪن جا درجا بلند ڪيائين. ۽ اسان عيسيٰ پٽ مريم جي کي ظاهر معجزا ڏنا. ۽ ان کي روح القدس سان طاقت ڏني سون. ۽ جيڪڏهن الله گهري ها ته اهي ماڻهو جيڪي انهن (نبين) کان پوءِ هئا سي وٽن پڌرن دليلن اچڻ کان پوءِ پاڻ ۾ جنگ نه ڪن ها پر اختلاف ڪيائون. پوءِ انهن مان ڪنهن ايمان آندو ۽ ڪنهن ڪفر ڪيو. ۽ جيڪڏهن الله گهري ها ته پاڻ ۾ جنگ نه ڪن ها پر الله جيڪي گهري ٿو سو ڪري ٿو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا أَنفِقوا مِمّا رَزَقنٰكُم مِن قَبلِ أَن يَأتِىَ يَومٌ لا بَيعٌ فيهِ وَلا خُلَّةٌ وَلا شَفٰعَةٌ وَالكٰفِرونَ هُمُ الظّٰلِمونَ (آيت : 254) |
|
اي ايمان وارو ! اسان اوهان کي جيڪو رزق ڏنو آهي تنهن مان خرچ ڪري وٺو، ان ڏينهن جي اچڻ کان اڳ جنهن ۾ نه ڪا خريد و فروخت ۽ نه ڪا دوستي ۽ نه ڪا سفارش آهي. ۽ ڪافر ئي ظالم آهن. |
| اللَّهُ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ الحَىُّ القَيّومُ لا تَأخُذُهُ سِنَةٌ وَلا نَومٌ لَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ مَن ذَا الَّذى يَشفَعُ عِندَهُ إِلّا بِإِذنِهِ يَعلَمُ ما بَينَ أَيديهِم وَما خَلفَهُم وَلا يُحيطونَ بِشَيءٍ مِن عِلمِهِ إِلّا بِما شاءَ وَسِعَ كُرسِيُّهُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضَ وَلا يَـٔودُهُ حِفظُهُما وَهُوَ العَلِىُّ العَظيمُ (آيت : 255) |
|
الله اهو آهي جنهن کانسواءِ ڪو به عبادت جي لائق نه آهي. اهو جيئرو (هميشه) قائم رهندڙ آهي ان کي نه پنڪي ۽ نه ننڊ وٺي ٿي. جو ڪجهه آسمانن ۾ ۽ جو ڪجهه زمين ۾ آهي سو سندس آهي. اهو ڪير آهي جو سندس اجازت کان سواءِ وٽس سفارش ڪري. جو ڪجهه انهن جي اڳيان ۽ جو ڪجهه انهن جي پٺيان آهي تنهن کي هو ڄاڻي ٿو. ۽ اهي سندس علم مان ڪنهن شئي کي به گهيرو نه ٿا ڪن (يعني نه ٿا ڄاڻن) مگر جيترو گهريو اٿس. سندس (بادشاهيءَ جي) ڪرسيءَ آسمانن ۽ زمين کي لپيٽيو آهي. ۽ انهن جي سنڀال ڪرڻ به مٿس ڳري نه آهي ۽ اهو (سڀ کان) مٿاهون وڏائي وارو آهي. |
| لا إِكراهَ فِى الدّينِ قَد تَبَيَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَىِّ فَمَن يَكفُر بِالطّٰغوتِ وَيُؤمِن بِاللَّهِ فَقَدِ استَمسَكَ بِالعُروَةِ الوُثقىٰ لَا انفِصامَ لَها وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 256) |
|
دين (مڃائڻ) ۾ ڪا زبردستي نه آهي. بيشڪ هدايت گمراهيءَ کان پڌري ٿي آهي. پوءِ جيڪو گمراهه ڪندڙن جو انڪار ڪندو ۽ الله تي ايمان آڻيندو ته ان مضبوط ڪڙو جهليو جو ڇڄڻ وارو نه آهي. ۽ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| اللَّهُ وَلِىُّ الَّذينَ ءامَنوا يُخرِجُهُم مِنَ الظُّلُمٰتِ إِلَى النّورِ وَالَّذينَ كَفَروا أَولِياؤُهُمُ الطّٰغوتُ يُخرِجونَهُم مِنَ النّورِ إِلَى الظُّلُمٰتِ أُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 257) |
|
الله ايمان وارن جو مددگار آهي. انهن کي اونداهين مان روشني ڏي ڪڍي ٿو. ۽ جيڪي ڪافر ٿيا تن جا مددگار شيطان آهن. اُهي انهن کي روشنيءَ مان اونداهين ڏي ڪڍن ٿا. اهي دوزخي آهن. اهي ان ۾ پيا رهندا. |
| أَلَم تَرَ إِلَى الَّذى حاجَّ إِبرٰهۦمَ فى رَبِّهِ أَن ءاتىٰهُ اللَّهُ المُلكَ إِذ قالَ إِبرٰهۦمُ رَبِّىَ الَّذى يُحيۦ وَيُميتُ قالَ أَنا۠ أُحيۦ وَأُميتُ قالَ إِبرٰهۦمُ فَإِنَّ اللَّهَ يَأتى بِالشَّمسِ مِنَ المَشرِقِ فَأتِ بِها مِنَ المَغرِبِ فَبُهِتَ الَّذى كَفَرَ وَاللَّهُ لا يَهدِى القَومَ الظّٰلِمينَ (آيت : 258) |
|
ڇا تو ان ڏي نه ڏٺو جنهن ابراهيم (عليه السلام) سان پنهنجي پاليندڙ جي باري ۾ هن ڪري جهڳڙو ڪيو جو الله هن کي بادشاهي ڏني. جڏهن ابراهيم چيو ته منهنجو پاليندڙ اهو آهي جو جياري ۽ماري ٿو. ان چيو ته آءُ به جياريان ۽ ماريان ٿو. ابراهيم چيو ته پوءِ الله سج کي اُڀرندي کان آڻي ٿو پوءِ تون ان کي الهندي کان آڻ. پوءِ اهو ڪافر حيرانيءَ ۾ پئجي ويو. ۽ الله ظالم قوم کي رستو نه ٿو ڏيکاري. |
| أَو كَالَّذى مَرَّ عَلىٰ قَريَةٍ وَهِىَ خاوِيَةٌ عَلىٰ عُروشِها قالَ أَنّىٰ يُحيۦ هٰذِهِ اللَّهُ بَعدَ مَوتِها فَأَماتَهُ اللَّهُ مِا۟ئَةَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قالَ كَم لَبِثتَ قالَ لَبِثتُ يَومًا أَو بَعضَ يَومٍ قالَ بَل لَبِثتَ مِا۟ئَةَ عامٍ فَانظُر إِلىٰ طَعامِكَ وَشَرابِكَ لَم يَتَسَنَّه وَانظُر إِلىٰ حِمارِكَ وَلِنَجعَلَكَ ءايَةً لِلنّاسِ وَانظُر إِلَى العِظامِ كَيفَ نُنشِزُها ثُمَّ نَكسوها لَحمًا فَلَمّا تَبَيَّنَ لَهُ قالَ أَعلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 259) |
|
يا (تو) ان کي نه ڏٺو جو هڪ ڳوٺ کان لنگهيو ۽ اهو (ڳوٺ) پنهنجين ڇتين ڀر ڪريل هو. (ان کي ڏسي) چيائين ته ڪيئن هن کي الله هن جي مرڻ (ڦٽڻ) کان پوءِ جيئرو (آباد) ڪندو. پوءِ الله ان کي سَو ورهيه ماريو وري ان کي اٿاريائين. چيائين ته تون (هتي) ڪيترو رهيو آهين. ان چيو ته هڪ ڏينهن يا هڪ ڏينهن جو ڪجهه حصو رهيو آهيان. چيائين ته (نه) بلڪ تون سو سال رهيو آهين. پوءِ تون پنهنجي کاڌي ۽ پيتي ڏي ڏس ته بگڙيو نه آهي. ۽ پنهنجي گڏهه ڏي ڏس. ۽ (اسين گهرون ٿا ته) توکي ماڻهن لاءِ نشاني ڪريون. ۽ تون هڏن ڏي ڏس ته ڪيئن اسين اُنهن کي ملايون ٿا وري انهن کي گوشت ڍڪايون ٿا. پوءِ جڏهن مٿس (اهو حال) ظاهر ٿيو تڏهن چيائين ته آءُ ڄاڻان ٿو ته بيشڪ الله سڀ ڪنهن شيءِ تي قدرت رکندڙ آهي. |
| وَإِذ قالَ إِبرٰهۦمُ رَبِّ أَرِنى كَيفَ تُحىِ المَوتىٰ قالَ أَوَلَم تُؤمِن قالَ بَلىٰ وَلٰكِن لِيَطمَئِنَّ قَلبى قالَ فَخُذ أَربَعَةً مِنَ الطَّيرِ فَصُرهُنَّ إِلَيكَ ثُمَّ اجعَل عَلىٰ كُلِّ جَبَلٍ مِنهُنَّ جُزءًا ثُمَّ ادعُهُنَّ يَأتينَكَ سَعيًا وَاعلَم أَنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 260) |
|
۽ (ياد ڪر) جڏهن ابراهيم چيو ته اي منهنجا پاليندڙ ! مون کي ڏيکار ته ڪيئن مئلن کي تون جيئرو ڪرين ٿو؟ چيائين ته ڇا تو ايمان نه آندو. ان چيو ته هائو (مون ايمان آندو) پر هن لاءِ (ڏسڻ ٿو گهران) ته منهنجي دل کي تسلي ٿئي. چيائين ته پوءِ تون چار پکي وٺ، پوءِ انهن کي پاڻ سان هيراءِ (پوءِ ڪُههُ) پوءِ هر هڪ جبل تي انهن مان هڪ هڪ ٽڪرو رک. پوءِ انهن کي سڏ ته تو وٽ ڊوڙندا ايندا. ۽ ڄاڻ ته بيشڪ الله زبردست (۽) حڪمت وارو آهي. |
| مَثَلُ الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُم فى سَبيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَت سَبعَ سَنابِلَ فى كُلِّ سُنبُلَةٍ مِا۟ئَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ يُضٰعِفُ لِمَن يَشاءُ وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 261) |
|
جيڪي الله جي رستي ۾ پنهنجا مال خرچ ڪن ٿا تن جو مثال هڪ داڻي جي مثال جهڙو آهي جنهن ست سنگ اڀاريا سڀ ڪنهن سنگ ۾ سَو داڻا آهن. ۽ الله جنهن کي گهري تنهن کي ٻيڻو ڪري ڏئي ٿو. ۽ الله گهڻو ڏيندڙ (سڀ ڪجهه) ڄاڻندڙ آهي. |
| الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُم فى سَبيلِ اللَّهِ ثُمَّ لا يُتبِعونَ ما أَنفَقوا مَنًّا وَلا أَذًى لَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 262) |
|
جيڪي پنهنجا مال الله جي رستي ۾ خرچ ڪن ٿا وري پنهنجي خرچ ڪرڻ پٺيان نه ڪي احسان رکن ٿا ۽ نه ڪو ايذاءُ پهچائين ٿا تن لاءِ سندن پاليندڙ وٽ سندن اجر آهي ۽ انهن تي نه ڊپ آهي ۽ نه اهي غمگين ٿيندا. |
| قَولٌ مَعروفٌ وَمَغفِرَةٌ خَيرٌ مِن صَدَقَةٍ يَتبَعُها أَذًى وَاللَّهُ غَنِىٌّ حَليمٌ (آيت : 263) |
|
نرم ڳالهه چوڻ ۽ درگذر ڪرڻ (ان) خيرات کان چڱو آهي جنهن جي پٺيان ايذاءُ هجي. ۽ الله بي پرواهه بردبار آهي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لا تُبطِلوا صَدَقٰتِكُم بِالمَنِّ وَالأَذىٰ كَالَّذى يُنفِقُ مالَهُ رِئاءَ النّاسِ وَلا يُؤمِنُ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفوانٍ عَلَيهِ تُرابٌ فَأَصابَهُ وابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلدًا لا يَقدِرونَ عَلىٰ شَيءٍ مِمّا كَسَبوا وَاللَّهُ لا يَهدِى القَومَ الكٰفِرينَ (آيت : 264) |
|
اي ايمان وارو ! پنهنجين خيراتن کي احسان رکڻ ۽ ايذاءُ ڏيڻ سان ان وانگر نه وڃايو جيڪو پنهنجو مال ماڻهن کي ڏيکارڻ لاءِ خرچ ڪري ٿو ۽ الله ۽ قيامت جي ڏينهن تي ايمان نٿو آڻي. پوءِ ان جو مثال لسي پٿر وانگر آهي جنهن تي مٽي هجي پوءِ ان تي سخت مينهن وسيو پوءِ اُن کي بالڪل لسو ڪري (ڌوئي) ڇڏيو. جوڪجهه ڪمايائون تنهن مان ڪابه شيءِ کين هٿ نه ايندي. ۽ الله ڪافر قوم کي سڌو رستو نه ٿو ڏيکاري. |
| وَمَثَلُ الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُمُ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللَّهِ وَتَثبيتًا مِن أَنفُسِهِم كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَـٔاتَت أُكُلَها ضِعفَينِ فَإِن لَم يُصِبها وابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 265) |
|
۽ جيڪي پنهنجا مال الله جي رضامنديءَ حاصل ڪرڻ ۽ پنهنجي دلي يقين جي ڪري خرچ ڪن ٿا تن جو مثال هڪ باغ وانگر آهي جو دڙي تي آهي ان تي سخت مينهن وسيو پوءِ ان پنهنجو ڦر ٻيڻو ڪيو. پوءِ جيڪڏهن ان تي سخت مينهن نه پوي ها ته ماڪ ئي (ڪم ڏئي ها) ۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن کي الله ڏسندڙ آهي. |
| أَيَوَدُّ أَحَدُكُم أَن تَكونَ لَهُ جَنَّةٌ مِن نَخيلٍ وَأَعنابٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ لَهُ فيها مِن كُلِّ الثَّمَرٰتِ وَأَصابَهُ الكِبَرُ وَلَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفاءُ فَأَصابَها إِعصارٌ فيهِ نارٌ فَاحتَرَقَت كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الءايٰتِ لَعَلَّكُم تَتَفَكَّرونَ (آيت : 266) |
|
ڇا اوهان مان ڪو پسند ڪري ٿو ته ان کي کجين ۽ انگورن جو هڪ باغ هجي، جنهن جي هيٺان واهه وهن، ان (باغ) ۾ ان لاءِ (ٻيا به) سڀ ميوا هجن ۽ ان کي ٻڍاپو اچي وٺي ۽ کيس ضعيف اولاد هجي. پوءِ ان (باغ) کي اهڙو واچوڙو لڳي جنهن ۾ باهه هجي پوءِ اهو سڙي وڃي. اهڙيءَ طرح الله اوهان لاءِ آيتون بيان ڪري ٿو. مَنَ اوهين فڪر ڪريو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا أَنفِقوا مِن طَيِّبٰتِ ما كَسَبتُم وَمِمّا أَخرَجنا لَكُم مِنَ الأَرضِ وَلا تَيَمَّمُوا الخَبيثَ مِنهُ تُنفِقونَ وَلَستُم بِـٔاخِذيهِ إِلّا أَن تُغمِضوا فيهِ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ غَنِىٌّ حَميدٌ (آيت : 267) |
|
اي ايمان وارو ! جيڪي پاڪ شيون اوهان ڪمايون آهن تن مان ۽ انهن (پاڪ شين) مان به (خرچ ڪريو) جيڪي اسان اوهان لاءِ زمين مان ڪڍيون آهن ۽ خراب شيءِ (جي خرچ ڪرڻ) جو ارادو نه ڪريو (ڇا) ان مان خرچ ڪريو ٿا؟ هوڏانهن اوهين (پاڻ) ان ۾ چشم پوشي ڪرڻ کان سواءِ ان کي وٺڻ وارا نه آهيو. ۽ ڄاڻو ته بيشڪ الله بي پرواهه ساراهيل آهي. |
| الشَّيطٰنُ يَعِدُكُمُ الفَقرَ وَيَأمُرُكُم بِالفَحشاءِ وَاللَّهُ يَعِدُكُم مَغفِرَةً مِنهُ وَفَضلًا وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 268) |
|
شيطان اوهان کي سُڃائي جو ڊپ ڏئي ٿو ۽ اوهان کي بي حيائيءَ جو حڪم ڪري ٿو. ۽ الله اوهان کي پنهنجي طرفان معافيءَ ۽ ڀلائي جو وعدو ڏئي ٿو. ۽ الله گهڻو ڏيندڙ (سڀ ڪجهه) ڄاڻندڙ آهي، |
| يُؤتِى الحِكمَةَ مَن يَشاءُ وَمَن يُؤتَ الحِكمَةَ فَقَد أوتِىَ خَيرًا كَثيرًا وَما يَذَّكَّرُ إِلّا أُولُوا الأَلبٰبِ (آيت : 269) |
|
جنهن کي گهري تنهن کي حڪمت ڏئي ٿو. ۽ جنهن کي حڪمت ڏني ويئي تنهن کي بيشڪ گهڻي ڀلائي ڏني ويئي. ۽ عقل وارن کان سواءِ (ٻيا) ڌيان نه ٿا ڪن. |
| وَما أَنفَقتُم مِن نَفَقَةٍ أَو نَذَرتُم مِن نَذرٍ فَإِنَّ اللَّهَ يَعلَمُهُ وَما لِلظّٰلِمينَ مِن أَنصارٍ (آيت : 270) |
|
۽ جيڪو به مال اوهين خرچ ڪريو ٿا، يا جيڪا به باس باسيو ٿا تنهن کي الله ڄاڻي ٿو. ۽ ظالمن جا ڪي به مددگار نه آهن. |
| إِن تُبدُوا الصَّدَقٰتِ فَنِعِمّا هِىَ وَإِن تُخفوها وَتُؤتوهَا الفُقَراءَ فَهُوَ خَيرٌ لَكُم وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِن سَيِّـٔاتِكُم وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرٌ (آيت : 271) |
|
جيڪڏهن اوهين خيراتون ظاهر ڪندو ته اهو چڱو آهي. ۽ جيڪڏهن انهن کي لڪائيندو ۽ اهي فقيرن کي ڏيندو ته اهو اوهان لاءِ گهڻو چڱو آهي. ۽ اوهان جا ڪجهه گناهه اوهان کان پري ڪندو. ۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن جي الله خبر رکندڙ آهي. |
| لَيسَ عَلَيكَ هُدىٰهُم وَلٰكِنَّ اللَّهَ يَهدى مَن يَشاءُ وَما تُنفِقوا مِن خَيرٍ فَلِأَنفُسِكُم وَما تُنفِقونَ إِلَّا ابتِغاءَ وَجهِ اللَّهِ وَما تُنفِقوا مِن خَيرٍ يُوَفَّ إِلَيكُم وَأَنتُم لا تُظلَمونَ (آيت : 272) |
|
(اي رسول !) انهن کي هدايت ڪرڻ تنهنجي ذمي نه آهي، پر الله جنهن کي گهري تنهن کي هدايت ڪري. ۽ جو ڪجهه مال خرچ ڪندو سو اوهان لاءِ آهي (هن شرط سان) ته اوهين الله جي رضامنديءَ حاصل ڪرڻ کان سواءِ (ٻي ڪنهن به غرض لاءِ) خرچ نه ڪندو. ۽ (پوءِ) جو به مال خرچ ڪندو سو اوهان کي پورو ڏنو ويندو. ۽ اوهان تي ظلم نه ڪيو ويندو. |
| لِلفُقَراءِ الَّذينَ أُحصِروا فى سَبيلِ اللَّهِ لا يَستَطيعونَ ضَربًا فِى الأَرضِ يَحسَبُهُمُ الجاهِلُ أَغنِياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعرِفُهُم بِسيمٰهُم لا يَسـَٔلونَ النّاسَ إِلحافًا وَما تُنفِقوا مِن خَيرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَليمٌ (آيت : 273) |
|
(خيرات) انهن فقيرن لاءِ آهي جيڪي الله جي رستي ۾ (دنيا جي ڪمن ڪرڻ کان) روڪيا ويا آهن. (روزي حاصل ڪرڻ لاءِ) زمين ۾ سفر ڪري نه ٿا سگهن. سوال کان بچڻ جي ڪري ناواقف انهن کي مالدار سمجهي ٿو. تون انهن کي سندن پيشانيءَ مان سڃاڻندين. اهي ماڻهن کي چنبڙي سوال نه ٿا ڪن. ۽ جو به مال خرچ ڪريو ٿا تنهن کي الله ڄاڻندڙ آهي. |
| الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُم بِالَّيلِ وَالنَّهارِ سِرًّا وَعَلانِيَةً فَلَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 274) |
|
جيڪي پنهنجا مال رات ۽ ڏينهن جو لڪ ڇپ ۽ ظاهر ۾ خرچ ڪن ٿا تن لاءِ سندن اجر سندن پاليندڙ وٽ آهي ۽ انهن تي نه ڊپ آهي ۽ نه اهي غمگين ٿيندا. |
| الَّذينَ يَأكُلونَ الرِّبوٰا۟ لا يَقومونَ إِلّا كَما يَقومُ الَّذى يَتَخَبَّطُهُ الشَّيطٰنُ مِنَ المَسِّ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم قالوا إِنَّمَا البَيعُ مِثلُ الرِّبوٰا۟ وَأَحَلَّ اللَّهُ البَيعَ وَحَرَّمَ الرِّبوٰا۟ فَمَن جاءَهُ مَوعِظَةٌ مِن رَبِّهِ فَانتَهىٰ فَلَهُ ما سَلَفَ وَأَمرُهُ إِلَى اللَّهِ وَمَن عادَ فَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 275) |
|
جيڪي وياج کائين ٿا سي نه اٿندا مگر ان (ماڻهو) جي اٿڻ وانگر جنهن کي شيطان ڇهڻ سان چريو ڪري ٿو. اهو هن ڪري جو انهن چيو ته واپار (به) وياج جهڙو آهي. هوڏانهن الله واپار کي حلال ڪيو آهي. ۽ وياج کي حرام ڪيو آهي. پوءِ جنهن کي پنهنجي پاليندڙ وٽان نصيحت آئي ۽ اهو (ان ڪم کان) باز آيو تنهن لاءِ اهو آهي جو گذري چڪو. ۽ ان جو معاملو الله جي حوالي آهي. ۽جيڪي (وياج ڏانهن) موٽيا، سي دوزخي آهن. اهي ان ۾ پيا رهندا. |
| يَمحَقُ اللَّهُ الرِّبوٰا۟ وَيُربِى الصَّدَقٰتِ وَاللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ كَفّارٍ أَثيمٍ (آيت : 276) |
|
الله وياج کي برباد ڪري ٿو ۽ خيراتن کي وڌائي ٿو. ۽ الله ڪنهن به ڪفر ڪندڙ گنهگار کي پسند نه ٿو ڪري. |
| إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ وَأَقامُوا الصَّلوٰةَ وَءاتَوُا الزَّكوٰةَ لَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 277) |
|
بيشڪ جن ايمان آندو ۽ چڱا ڪم ڪيا ۽ نماز قائم ڪيائون ۽ زڪوات ڏنائون تن لاءِ سندن اجر سندن پاليندڙ وٽ آهي. ۽ انهن تي نه ڊپ آهي ۽ نه اهي غمگين ٿيندا. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَروا ما بَقِىَ مِنَ الرِّبوٰا۟ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 278) |
|
اي ايمان وارو ! الله کان ڊڄو ۽ جيڪو وياج باقي رهيو آهي تنهن کي ڇڏيو جيڪڏهن ايمان وارا آهيو. |
| فَإِن لَم تَفعَلوا فَأذَنوا بِحَربٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسولِهِ وَإِن تُبتُم فَلَكُم رُءوسُ أَموٰلِكُم لا تَظلِمونَ وَلا تُظلَمونَ (آيت : 279) |
|
پوءِ جيڪڏهن (ائين) نه ڪيُوَ ته الله ۽ سندس رسول جي طرفان اوهان کي جنگ جو اعلان آهي. ۽ جيڪڏهن اوهان توبه ڪئي ته اوهان لاءِ اوهان جا اصلي مال آهن نه اوهين ظلم ڪندو ۽ نه اوهان تي ظلم ڪيو ويندو. |
| وَإِن كانَ ذو عُسرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلىٰ مَيسَرَةٍ وَأَن تَصَدَّقوا خَيرٌ لَكُم إِن كُنتُم تَعلَمونَ (آيت : 280) |
|
۽ جيڪڏهن (قرضي) تنگ دست آهي ته آسودگيءَ تائين مهلت ڏيڻي آهي ۽ اوهان جو (قرض) معاف ڪرڻ اوهان لاءِ گهڻو چڱو آهي جيڪڏهن ڄاڻو. ۽ ان ڏينهن کان ڊڄو جنهن ۾ اوهان کي الله ڏي موٽايو ويندو. |
| وَاتَّقوا يَومًا تُرجَعونَ فيهِ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ تُوَفّىٰ كُلُّ نَفسٍ ما كَسَبَت وَهُم لا يُظلَمونَ (آيت : 281) |
|
وري سڀ ڪنهن ماڻهوءَ کي جيڪي ڪمايو هوندائين تنهن جو پورو بدلو ڏنو ويندو ۽ انهن تي ظلم نه ڪيو ويندو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا إِذا تَدايَنتُم بِدَينٍ إِلىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكتُبوهُ وَليَكتُب بَينَكُم كاتِبٌ بِالعَدلِ وَلا يَأبَ كاتِبٌ أَن يَكتُبَ كَما عَلَّمَهُ اللَّهُ فَليَكتُب وَليُملِلِ الَّذى عَلَيهِ الحَقُّ وَليَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلا يَبخَس مِنهُ شَيـًٔا فَإِن كانَ الَّذى عَلَيهِ الحَقُّ سَفيهًا أَو ضَعيفًا أَو لا يَستَطيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَليُملِل وَلِيُّهُ بِالعَدلِ وَاستَشهِدوا شَهيدَينِ مِن رِجالِكُم فَإِن لَم يَكونا رَجُلَينِ فَرَجُلٌ وَامرَأَتانِ مِمَّن تَرضَونَ مِنَ الشُّهَداءِ أَن تَضِلَّ إِحدىٰهُما فَتُذَكِّرَ إِحدىٰهُمَا الأُخرىٰ وَلا يَأبَ الشُّهَداءُ إِذا ما دُعوا وَلا تَسـَٔموا أَن تَكتُبوهُ صَغيرًا أَو كَبيرًا إِلىٰ أَجَلِهِ ذٰلِكُم أَقسَطُ عِندَ اللَّهِ وَأَقوَمُ لِلشَّهٰدَةِ وَأَدنىٰ أَلّا تَرتابوا إِلّا أَن تَكونَ تِجٰرَةً حاضِرَةً تُديرونَها بَينَكُم فَلَيسَ عَلَيكُم جُناحٌ أَلّا تَكتُبوها وَأَشهِدوا إِذا تَبايَعتُم وَلا يُضارَّ كاتِبٌ وَلا شَهيدٌ وَإِن تَفعَلوا فَإِنَّهُ فُسوقٌ بِكُم وَاتَّقُوا اللَّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (آيت : 282) |
|
اي ايمان وارو ! جڏهن اوهين ٺهرايل مدت تائين پاڻ ۾ ۽ قرض ڏيڻ وٺڻ جو معاملو ڪريو ته ان کي لکو. ۽ اوهان جي وچ ۾ لکندڙ انصاف سان لکي ۽ لکندڙ لکڻ کان انڪار نه ڪري پوءِ جيئن ان کي الله سيکاريو آهي تيئن ان کي لکڻ گهرجي. ۽ جنهن تي قرض آهي سو لکائي. ۽ پنهنجي پاليندڙ الله کان ڊڄي ۽ ان مان ڪجهه به گهٽ نه ڪري. پوءِ جنهن تي قرض آهي سو جيڪڏهن بي عقل يا ضعيف هجي يا اهو لکائي نه ٿو سگهي ته سندس ڪم هلائيندڙ انصاف سان لکائي. ۽ پنهنجن مردن (يعني مسلمانن) مان ٻه گواهه شاهد ڪريو. پوءِ جيڪڏهن ٻه مرد نه هجن ته پوءِ هڪ مرد ۽ ٻه زالون انهن شاهدن مان هجن جن کي اوهين پسند ڪريو ٿا. هن لاءِ ته انهن ٻنهين (زالن) مان جيڪڏهن هڪ ڀلجي وڃي ته ان کي ٻي ياد ڏياري. ۽ جڏهن شاهدن کي سڏيو وڃي تڏهن اهي انڪار نه ڪن. ۽ ان (قرض) کي ننڍو هجي يا وڏو پنهنجي مدت تائين لکڻ کان نه گهٻرايو. اهو (ڪم) الله وٽ زياده انصاف وارو ۽ شاهديءَ کي برابر رکڻ وارو ۽ اوهان جي شڪ ۾ نه پوڻ کي گهڻو ويجهو آهي مگر روبرو واپار هئڻ وقت جنهن کي پاڻ ۾ هٿون هٿ ڏيو وٺو ٿا، پوءِ ان جي نه لکڻ ۾ اوهان تي گناهه نه آهي. ۽ اوهين شاهد ڪريو جڏهن پاڻ ۾ واپار ڪريو. ۽ نقصان نڪي لکندڙ ۽ نڪي شاهد کي پهچايو وڃي ۽ جيڪڏهن (اهو ڪم) ڪندو ته اهو اوهان تي گناه آهي ۽ الله کان ڊڄو. ۽ الله اوهان کي سيکاري ٿو ۽ الله سڀڪنهن شيءِ کي ڄاڻندڙ آهي. |
| وَإِن كُنتُم عَلىٰ سَفَرٍ وَلَم تَجِدوا كاتِبًا فَرِهٰنٌ مَقبوضَةٌ فَإِن أَمِنَ بَعضُكُم بَعضًا فَليُؤَدِّ الَّذِى اؤتُمِنَ أَمٰنَتَهُ وَليَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلا تَكتُمُوا الشَّهٰدَةَ وَمَن يَكتُمها فَإِنَّهُ ءاثِمٌ قَلبُهُ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ عَليمٌ (آيت : 283) |
|
۽ جيڪڏهن اوهين مسافريءَ ۾ هجو ۽ لکندڙ نه لهو ته پوءِ (ڪي شيون) قبضي ۾ گروي ڪري (رکو). پوءِ جيڪڏهن اوهان مان هڪڙا ٻين تي ڀروسو ڪن ته پوءِ جنهن تي ڀروسو ڪيو ويو آهي سو پنهنجي امانت (قرض) ادا ڪري ۽ پنهنجي پاليندڙ الله کان ڊڄي ۽ شاهدي نه لڪايو. ۽ جيڪو ان کي لڪائيندو تنهن جي دل گنهگار آهي. ۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا سو الله ڄاڻندڙ آهي. |
| لِلَّهِ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ وَإِن تُبدوا ما فى أَنفُسِكُم أَو تُخفوهُ يُحاسِبكُم بِهِ اللَّهُ فَيَغفِرُ لِمَن يَشاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 284) |
|
جيڪي آسمانن ۾ ۽ جيڪي زمين ۾ آهي سو الله جو ئي آهي. ۽ جيڪي اوهان جي دلين ۾ آهي، تنهن کي جيڪڏهن پڌرو ڪندو يا ان کي لڪائيندو ته الله اوهان کان ان جو حساب وٺندو. پوءِ جنهن کي گهرندو تنهن کي معاف ڪندو ۽ جنهن کي گهرندو تنهن کي سزا ڏيندو. ۽ الله سڀ ڪنهن شيءِ تي قدرت رکندڙ آهي. |
| ءامَنَ الرَّسولُ بِما أُنزِلَ إِلَيهِ مِن رَبِّهِ وَالمُؤمِنونَ كُلٌّ ءامَنَ بِاللَّهِ وَمَلٰئِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَينَ أَحَدٍ مِن رُسُلِهِ وَقالوا سَمِعنا وَأَطَعنا غُفرانَكَ رَبَّنا وَإِلَيكَ المَصيرُ (آيت : 285) |
|
جيڪي رسول ڏي سندس پاليندڙ وٽان لاٿو ويو تنهن تي اُن ۽ ايمان وارن ايمان آندو. سڀني الله ۽ سندس ملائڪن ۽ سندس ڪتابن ۽ سندس رسولن تي ايمان آندو (چيائون ته) اسين سندس رسولن مان ڪنهن به هڪڙي ۾ فرق نه ٿا ڪريون. ۽ چيائون ته اسان ٻڌو ۽ حڪم مڃيو. توکان معافي گهرون ٿا اي اسان جا پاليندڙ ! ۽ تو ڏي ئي موٽڻو آهي. |
| لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفسًا إِلّا وُسعَها لَها ما كَسَبَت وَعَلَيها مَا اكتَسَبَت رَبَّنا لا تُؤاخِذنا إِن نَسينا أَو أَخطَأنا رَبَّنا وَلا تَحمِل عَلَينا إِصرًا كَما حَمَلتَهُ عَلَى الَّذينَ مِن قَبلِنا رَبَّنا وَلا تُحَمِّلنا ما لا طاقَةَ لَنا بِهِ وَاعفُ عَنّا وَاغفِر لَنا وَارحَمنا أَنتَ مَولىٰنا فَانصُرنا عَلَى القَومِ الكٰفِرينَ (آيت : 286) |
|
الله ڪنهن کي به سندس طاقت کان ٻاهر تڪليف نه ٿو ڏئي. جيڪي ڪمايائين سو پنهنجي لاءِ اٿس ۽ جيڪو (گناهه) ڪيائين سو مٿس آهي. اي اسان جا پاليندڙ ! اسان کي نه پڪڙ جيڪڏهن اسين ڀلجي وڃون يا خطا ڪريون. اي اسان جا پاليندڙ ! ۽ اسان تي اهڙو بار نه رک جهڙو تو انهن تي رکيو جيڪي اسان کان اڳ هئا. اي اسان جا پاليندڙ ! ۽ اسان کان اهو بار نه کڻاءِ جنهن جي اسان کي طاقت نه آهي. ۽ اسان کان درگذر ڪر ! ۽ اسان کي معاف ڪر ! ۽ اسان تي رحم ڪر ! تون اسان جو مالڪ آهين پوءِ اسان کي ڪافر قوم تي فتح ڏي. |