| الم (آيت : 1) |
|
الف لام ميم (هي حروف مقطعات آهن، هنن جي اصل معنيٰ ۽ مقصد الله ۽ ان جو رسول ﷺ بهتر ڄاڻن ٿا) |
| ذٰلِكَ الكِتٰبُ لا رَيبَ فيهِ هُدًى لِلمُتَّقينَ (آيت : 2) |
|
(هيءُ) اهو ڪتاب آهي جو ڪو شڪ نه آهي.. ان ۾ .. هدايت آهي پرهيزگارن لاءِ. |
| الَّذينَ يُؤمِنونَ بِالغَيبِ وَيُقيمونَ الصَّلوٰةَ وَمِمّا رَزَقنٰهُم يُنفِقونَ (آيت : 3) |
|
اهي (پرهيزگار) ماڻهو جيڪي ڳُجهه تي ايمان آڻن ٿا ۽ نماز قائم رکن ٿا ۽ جيڪي اسان کين رزق ڏنو آهي ان مان خرچ ڪن ٿا. |
| وَالَّذينَ يُؤمِنونَ بِما أُنزِلَ إِلَيكَ وَما أُنزِلَ مِن قَبلِكَ وَبِالءاخِرَةِ هُم يوقِنونَ (آيت : 4) |
|
۽ جيڪي ايمان آڻن ٿا ان (قرآن ) تي جيڪو تو تي نازل ڪيو ويو آهي ۽ ان (ڪلامِ الاهي) تي جيڪو توکان اڳ نازل ڪيو ويو هيو ۽ اهي آخرت تي يقين رکن ٿا. |
| أُولٰئِكَ عَلىٰ هُدًى مِن رَبِّهِم وَأُولٰئِكَ هُمُ المُفلِحونَ (آيت : 5) |
|
اهي ئي پنهنجي پالڻهار جي طرفان هدايت تي آهن، ۽ اهي ئي ڪامياب آهن. |
| إِنَّ الَّذينَ كَفَروا سَواءٌ عَلَيهِم ءَأَنذَرتَهُم أَم لَم تُنذِرهُم لا يُؤمِنونَ (آيت : 6) |
|
بيشڪ اُهي ماڻهو جي ڪفر (اختيار) ڪري چُڪا انهن لاءِ هڪ جهڙو آهي جو تون انهن کي ڊيڄارين يا نه ڊيڄارين، اُهي ايمان ڪونه آڻيندا. |
| خَتَمَ اللَّهُ عَلىٰ قُلوبِهِم وَعَلىٰ سَمعِهِم وَعَلىٰ أَبصٰرِهِم غِشٰوَةٌ وَلَهُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 7) |
|
الله مُهر هنئي آهي انهن جي دلين تي ۽ انهن جي ڪنن تي، ۽ انهن جي اکين تي پردا (پيل) آهن ۽ انهن لاءِ تمام وڏو عذاب آهي. |
| وَمِنَ النّاسِ مَن يَقولُ ءامَنّا بِاللَّهِ وَبِاليَومِ الءاخِرِ وَما هُم بِمُؤمِنينَ (آيت : 8) |
|
۽ ماڻهن مان ڪي چون ٿا: ”اسان ايمان آندو الله تي ۽ آخرت واري ڏينهن تي“، حالانڪه اُهي ايمان آڻڻ وارا نه آهن. |
| يُخٰدِعونَ اللَّهَ وَالَّذينَ ءامَنوا وَما يَخدَعونَ إِلّا أَنفُسَهُم وَما يَشعُرونَ (آيت : 9) |
|
اهي دوکو ڏيڻ چاهن ٿا الله کي ۽ انهن ماڻهن کي جن ايمان آندو ۽ پر (اصل ۾) اهي پنهنجو پاڻ کي ئي دوکو ڏين ٿا ۽ اهي (ان ڳالهه جي) سمجھه ئي نه ٿا رکن. |
| فى قُلوبِهِم مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللَّهُ مَرَضًا وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ بِما كانوا يَكذِبونَ (آيت : 10) |
|
انهن جي دلين ۾ بيماري آهي، پوءِ الله به انهن کي بيماريءَ ۾ وڌائي ڇڏيو ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي، هن ڪري جو اهي ڪوڙ چوندا هئا. |
| وَإِذا قيلَ لَهُم لا تُفسِدوا فِى الأَرضِ قالوا إِنَّما نَحنُ مُصلِحونَ (آيت : 11) |
|
۽ جڏهن به کين چيو ويو ته زمين ۾ فساد برپا نه ڪيو ته چيائون: ”اسان ته صرف اصلاح ڪرڻ وارا آهيون“. |
| أَلا إِنَّهُم هُمُ المُفسِدونَ وَلٰكِن لا يَشعُرونَ (آيت : 12) |
|
خبردار! بلاشڪ اِهي ئي فسادي آهن ۽ پر اهي سمجھه نه ٿا رکن. |
| وَإِذا قيلَ لَهُم ءامِنوا كَما ءامَنَ النّاسُ قالوا أَنُؤمِنُ كَما ءامَنَ السُّفَهاءُ أَلا إِنَّهُم هُمُ السُّفَهاءُ وَلٰكِن لا يَعلَمونَ (آيت : 13) |
|
۽ جڏهن به کين چيو ويو ته ايمان آڻيو جيئن (ٻين) ماڻهن ايمان آندو آهي ته چيائون: ”ڇا اسان ائين ايمان آڻيون جيئن بي وقوفن ايمان آندو آهي“؟ خبردار بلاشڪ اهي ئي بي وقوف آهن ۽ پر اهي نه ٿا ڄاڻن. |
| وَإِذا لَقُوا الَّذينَ ءامَنوا قالوا ءامَنّا وَإِذا خَلَوا إِلىٰ شَيٰطينِهِم قالوا إِنّا مَعَكُم إِنَّما نَحنُ مُستَهزِءونَ (آيت : 14) |
|
۽ جڏهن اهي (منافق) ايمان وارن سان ملن ٿا ته چون ٿا: ”اسان ايمان آندو آهي“ ۽ جڏهن اهي پنهنجي شيطانن سان اڪيلا ٿين ٿا ته چون ٿا: ”بيشڪ اسان ته اوهان سان گڏ آهيون اسان رُڳو (مسلمانن سان) ٺٺول ڪرڻ وارا آهيون“. |
| اللَّهُ يَستَهزِئُ بِهِم وَيَمُدُّهُم فى طُغيٰنِهِم يَعمَهونَ (آيت : 15) |
|
الله انهن کي ٺٺول جي سزا ڏئي ٿو ۽ انهن کي مُهلت ڏئي ٿو اهي پنهنجي سرڪشي ۾ (انڌن وانگر) ڀٽڪي رهيا آهن. |
| أُولٰئِكَ الَّذينَ اشتَرَوُا الضَّلٰلَةَ بِالهُدىٰ فَما رَبِحَت تِجٰرَتُهُم وَما كانوا مُهتَدينَ (آيت : 16) |
|
هي اهي ماڻهو آهن جن هدايت جي عيوض گمراهي خريد ڪئي، پوءِ انهن جو سودو نفعي وارو نه ٿيو ۽ نه اُهي هدايت وارا ٿيا. |
| مَثَلُهُم كَمَثَلِ الَّذِى استَوقَدَ نارًا فَلَمّا أَضاءَت ما حَولَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنورِهِم وَتَرَكَهُم فى ظُلُمٰتٍ لا يُبصِرونَ (آيت : 17) |
|
انهن جو مثال ان ماڻهو وانگر آهي جنهن باهِه ٻارِي، پوءِ جڏهن انهيءَ (باهه)انهن جي آس پاس کي چمڪائي ڇڏيو ته الله انهن جي روشني کسي ورتي ۽ انهن کي اونداهين ۾ (ائين) ڇڏي ڏنائين جو ڪجهه نه ٿا ڏسن. |
| صُمٌّ بُكمٌ عُمىٌ فَهُم لا يَرجِعونَ (آيت : 18) |
|
اهي ٻوڙا آهن، گونگا آهن، انڌا آهن پوءِ اُهي (حق ڏانهن) نه ٿا موٽن. |
| أَو كَصَيِّبٍ مِنَ السَّماءِ فيهِ ظُلُمٰتٌ وَرَعدٌ وَبَرقٌ يَجعَلونَ أَصٰبِعَهُم فى ءاذانِهِم مِنَ الصَّوٰعِقِ حَذَرَ المَوتِ وَاللَّهُ مُحيطٌ بِالكٰفِرينَ (آيت : 19) |
|
يا (انهن جو مثال) آسمان کان وسندڙ مينهن (۾ ڦاٿل ماڻهن) وانگر آهي، جنهن ۾ اونداهيون ۽ گجگوڙ ۽ وِڄُ آهي، ته اهي ڪڙڪاٽ جي سبب موت جي ڊپ کان پنهنجون آڱريون پنهنجي ڪنن ۾ ڏين ٿا. ۽ الله ڪافرن کي گهيرو ڪندڙ آهي. |
| يَكادُ البَرقُ يَخطَفُ أَبصٰرَهُم كُلَّما أَضاءَ لَهُم مَشَوا فيهِ وَإِذا أَظلَمَ عَلَيهِم قاموا وَلَو شاءَ اللَّهُ لَذَهَبَ بِسَمعِهِم وَأَبصٰرِهِم إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 20) |
|
(ڄڻڪ) اجهو ٿي وِڄُ انهن جون اکيون کسي وٺي. جڏهن انهن لاءِ چمڪي ٿي ته ان (جي روشني) ۾ هلڻ لڳن ٿا، ۽ جڏهن انهن تي اونداهُه ڪري ٿي ته بيهي رهن ٿا. ۽ جيڪڏهن الله چاهي ها ته انهن جا ڪَنَ ۽ اکيون کسي وٺي ها. بيشڪ الله هر شيءِ تي سگھه رکڻ وارو آهي. |
| يٰأَيُّهَا النّاسُ اعبُدوا رَبَّكُمُ الَّذى خَلَقَكُم وَالَّذينَ مِن قَبلِكُم لَعَلَّكُم تَتَّقونَ (آيت : 21) |
|
اي انسانو! پنهنجي پالڻهار جي عبادت ڪيو، جنهن اوهان کي پيدا ڪيو ۽ انهن کي به (پيدا ڪيائين) جيڪي اوهان کان اڳ هئا، تان ته توهان پرهيزگار ٿي وڃو. |
| الَّذى جَعَلَ لَكُمُ الأَرضَ فِرٰشًا وَالسَّماءَ بِناءً وَأَنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرٰتِ رِزقًا لَكُم فَلا تَجعَلوا لِلَّهِ أَندادًا وَأَنتُم تَعلَمونَ (آيت : 22) |
|
جنهن اوهان لاءِ زمين کي وڇاڻو بنايو ۽ آسمان کي ڇت بنايو ۽ آسمان مان پاڻي نازل ڪيائين پوءِ ان جي ذريعي اوهان جي کاڌي لاءِ ميوا پيدا ڪيائين، پوءِ اوهان الله لاءِ شريڪ نه بنايو، حالانڪه توهان ڄاڻو ٿا. |
| وَإِن كُنتُم فى رَيبٍ مِمّا نَزَّلنا عَلىٰ عَبدِنا فَأتوا بِسورَةٍ مِن مِثلِهِ وَادعوا شُهَداءَكُم مِن دونِ اللَّهِ إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 23) |
|
۽ جيڪڏهن اوهان (ان ڪلام) بابت شڪ ۾ آهيو، جيڪو اسان پنهنجي ٻانهي تي نازل ڪيو آهي ته پوءِ ان جهڙي ڪا هڪ سورة (ٺاهي) آڻيو. ۽ (ان لاءِ) الله کان سواءِ (ڀلي) پنهنجي مددگارن کي (به) سڏيو، جيڪڏهن توهان سچا آهيو! |
| فَإِن لَم تَفعَلوا وَلَن تَفعَلوا فَاتَّقُوا النّارَ الَّتى وَقودُهَا النّاسُ وَالحِجارَةُ أُعِدَّت لِلكٰفِرينَ (آيت : 24) |
|
پوءِ اگر اوهان (ائين) ڪري نه سگهو ۽ اوهان (ائين) ڪري ئي نه سگهندؤ ته پوءِ ڊڄو (جهنم جِي) اُن باهه کان جنهن جو ٻارڻ ماڻهو (يعني ڪفار) ۽ پٿر (يعني انهن جا بت) آهن جيڪا ڪافرن لاءِ تيار ڪئي وئي آهي. |
| وَبَشِّرِ الَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ أَنَّ لَهُم جَنّٰتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ كُلَّما رُزِقوا مِنها مِن ثَمَرَةٍ رِزقًا قالوا هٰذَا الَّذى رُزِقنا مِن قَبلُ وَأُتوا بِهِ مُتَشٰبِهًا وَلَهُم فيها أَزوٰجٌ مُطَهَّرَةٌ وَهُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 25) |
|
۽ (اي نبي) مبارڪ ڏي انهن ماڻهن کي جن ايمان آندو ۽ چڱا عمل ڪيائون ته بيشڪ انهن لاءِ (جنت جا) باغ آهن، جن جي هيٺان کان نهرون وهن ٿيون. جڏهن به انهن باغن جي ميون مان انهن کي کائڻ لاءِ ميوو ڏنو ويندو ته (صورت ڏسي) چوندا ته هي ته اُهو (ساڳيو) آهي جيڪو اسان کي اڳ ڏنو ويو هيو، حالانڪه اهي (صرف) انهيءَ (ميوي) سان (صورت ۾) ملندڙ جُلندڙ ڏنا ويندا ۽ انهن لاءِ ان (جنت) ۾ پاڪيزه گهرواريون هونديون ۽ اُهي ان ۾ هميشه رهڻ وارا هوندا. |
| إِنَّ اللَّهَ لا يَستَحيۦ أَن يَضرِبَ مَثَلًا ما بَعوضَةً فَما فَوقَها فَأَمَّا الَّذينَ ءامَنوا فَيَعلَمونَ أَنَّهُ الحَقُّ مِن رَبِّهِم وَأَمَّا الَّذينَ كَفَروا فَيَقولونَ ماذا أَرادَ اللَّهُ بِهٰذا مَثَلًا يُضِلُّ بِهِ كَثيرًا وَيَهدى بِهِ كَثيرًا وَما يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الفٰسِقينَ (آيت : 26) |
|
بيشڪ الله (سمجهائڻ لاءِ) مثال ڏيڻ ۾ ڪو به حياءُ نه ٿو ڪري پوءِ مڇر جو هجي يا (ذلت ۾ ) ان کان به وڌيڪ هجي. پوءِ اهي ماڻهو جن ايمان آندو سي ڄاڻن ٿا ته اهو انهن جي پالڻهار پاران حق آهي ۽ پر جن ڪفر ڪيو سي چون ٿا ته: ”هن مثال (ڏيڻ ) مان الله ڇا ٿو چاهي“؟ (حقيقت هي آهي ته) ان (مثال)سان گهڻن کي گمراهه ڪري ٿو ۽ گهڻن کي ان ذريعي هدايت ڏئي ٿو. ۽ اُن سان گمراهي ۾ نه ٿو وجھي مگر نافرمان ماڻهن کي. |
| الَّذينَ يَنقُضونَ عَهدَ اللَّهِ مِن بَعدِ ميثٰقِهِ وَيَقطَعونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يوصَلَ وَيُفسِدونَ فِى الأَرضِ أُولٰئِكَ هُمُ الخٰسِرونَ (آيت : 27) |
|
جيڪي الله جي معاهدي کي پڪو ڪرڻ کان پوءِ ٽوڙن ٿا ۽ ڇنن ٿا (انهن ڳانڍاپن کي) جن جي ڳنڍڻ جو الله حڪم ڏنو آهي ۽ زمين ۾ فساد مچائن ٿا،اُهي ئي نقصان وارا آهن. |
| كَيفَ تَكفُرونَ بِاللَّهِ وَكُنتُم أَموٰتًا فَأَحيٰكُم ثُمَّ يُميتُكُم ثُمَّ يُحييكُم ثُمَّ إِلَيهِ تُرجَعونَ (آيت : 28) |
|
توهان الله جو انڪار ڪيئن ٿا ڪيو! حالانڪه توهان بي جان هيؤ پوءِ توهان کي جياريائين، پوءِ توهان کي ماريندو، وري جياريندو، وري اوهان ان ڏانهن موٽايا ويندئو. |
| هُوَ الَّذى خَلَقَ لَكُم ما فِى الأَرضِ جَميعًا ثُمَّ استَوىٰ إِلَى السَّماءِ فَسَوّىٰهُنَّ سَبعَ سَمٰوٰتٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (آيت : 29) |
|
اُهو ئي آهي جنهن زمين جي هر شيءِ اوهان لاءِ پيدا ڪئي، پوءِ (ڪائنات جي ) مَــٿِين حصن ڏانهن متوجهه ٿيو ته پوءِ انهن کي برابر ڪري ست آسمان بنايائين. ۽ اُهو هر شيءِ جو علم رکڻ وارو آهي. |
| وَإِذ قالَ رَبُّكَ لِلمَلٰئِكَةِ إِنّى جاعِلٌ فِى الأَرضِ خَليفَةً قالوا أَتَجعَلُ فيها مَن يُفسِدُ فيها وَيَسفِكُ الدِّماءَ وَنَحنُ نُسَبِّحُ بِحَمدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قالَ إِنّى أَعلَمُ ما لا تَعلَمونَ (آيت : 30) |
|
۽ جڏهن تنهنجي رب ملائڪن کي چيو :”بيشڪ آءُ زمين ۾ هڪ نائب بنائڻ وارو آهيان“. چيائون: ”ڇا ان (زمين) ۾ ان کي (نائب) بنائيندين! جيڪو ان ۾ فساد برپا ڪندو، ۽ رت هاريندو، حالانڪه اسان توکي ساراهيندي تنهنجي تسبيح پڙهون ٿا ۽ تنهنجي پاڪيزگي بيان ڪيون ٿا“. فرمايائين: ”بيشڪ جيڪي آءُ ڄاڻان ٿو سو اوهان نه ٿا ڄاڻو“. |
| وَعَلَّمَ ءادَمَ الأَسماءَ كُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُم عَلَى المَلٰئِكَةِ فَقالَ أَنبِـٔونى بِأَسماءِ هٰؤُلاءِ إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 31) |
|
۽ (ان کان پوءِ) آدم کي سڀ (شين جا) نالا سيکاريائين پوءِ انهن (شين) کي ملائڪن تي پيش ڪيائين پوءِ فرمايائين: ”مون کي هنن شين جا نالا ٻڌايو اگر اوهان سچا آهيو“! |
| قالوا سُبحٰنَكَ لا عِلمَ لَنا إِلّا ما عَلَّمتَنا إِنَّكَ أَنتَ العَليمُ الحَكيمُ (آيت : 32) |
|
(ملائڪن )چيو: ”تون پاڪ ذات آهين، اسان وٽ ڪو علم ناهي سواءِ ان جي جيڪو تو اسان کي سيکاريو. بيشڪ تون ئي ڄاڻندڙ، حڪمت وارو آهين“. |
| قالَ يٰـٔادَمُ أَنبِئهُم بِأَسمائِهِم فَلَمّا أَنبَأَهُم بِأَسمائِهِم قالَ أَلَم أَقُل لَكُم إِنّى أَعلَمُ غَيبَ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَأَعلَمُ ما تُبدونَ وَما كُنتُم تَكتُمونَ (آيت : 33) |
|
(الله) فرمايو: ”اي آدم! تون انهن کي انهن (شين) جا نالا ٻڌاءِ“. پوءِ جڏهن اُن کين انهن (شين) جا نالا ٻڌايا ته (الله) فرمايو ته: ”ڇا مون اوهان کي نه چيو هيو ته بيشڪ آءُ آسمانن ۽ زمين جاڳُجھه ڄاڻان ٿو ۽ (اهو به) ڄاڻان ٿو جيڪي اوهان ظاهر ڪيو ٿا ۽ جيڪي اوهان لڪايو ٿا“. |
| وَإِذ قُلنا لِلمَلٰئِكَةِ اسجُدوا لِءادَمَ فَسَجَدوا إِلّا إِبليسَ أَبىٰ وَاستَكبَرَ وَكانَ مِنَ الكٰفِرينَ (آيت : 34) |
|
۽ (ياد ڪر) جڏهن اسان ملائڪن کي چيو ته آدم کي سجدو ڪيو پوءِ سڀني سجدو ڪيو سواءِ ابليس جي. اُنَ انڪار ڪيو ۽ وڏائي ڪيائين ۽ (اهو انڪار سبب) ڪافرن مان ٿي پيو. |
| وَقُلنا يٰـٔادَمُ اسكُن أَنتَ وَزَوجُكَ الجَنَّةَ وَكُلا مِنها رَغَدًا حَيثُ شِئتُما وَلا تَقرَبا هٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكونا مِنَ الظّٰلِمينَ (آيت : 35) |
|
۽ اسان چيو:”اي آدم! تون ۽ تنهنجي زال (حواء) بهشت ۾ رهو ۽ ٻئي ان مان مزي سان کائو جتان به چاهيو ۽ هن وڻ جي ويجها نه وڃجو نه ته توهان حد کان وڌڻ وارن مان ٿي پوندئو“. |
| فَأَزَلَّهُمَا الشَّيطٰنُ عَنها فَأَخرَجَهُما مِمّا كانا فيهِ وَقُلنَا اهبِطوا بَعضُكُم لِبَعضٍ عَدُوٌّ وَلَكُم فِى الأَرضِ مُستَقَرٌّ وَمَتٰعٌ إِلىٰ حينٍ (آيت : 36) |
|
پوءِ شيطان انهن ٻنهين کي ان (وڻ بابت اسان جي حڪم جي پيروي) کان هٽائي وڌو. پوءِ انهن ٻنهين کي ان (جنت) مان ڪڍيائين جنهن ۾ هئا ۽ اسان حڪم ڏنو ته: ”هيٺ لهي وڃو اوهان هڪ ٻئي جا دشمن رهندؤ ۽ اوهان لاءِ زمين ۾ هڪ مقرر وقت تائين رهڻ جي جاءِ ۽ نفعو وٺڻ (مقرر ڪيو ويو) آهي“. |
| فَتَلَقّىٰ ءادَمُ مِن رَبِّهِ كَلِمٰتٍ فَتابَ عَلَيهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوّابُ الرَّحيمُ (آيت : 37) |
|
پوءِ آدم پنهنجي پالڻهار کان (کيس راضي ڪرڻ جا) ڪي ڪلما سکي ورتا پوءِ الله سندس توبه قبول ڪئي. بيشڪ اُهو وڏو توبه قبول ڪندڙ، ٻاجھارو آهي. |
| قُلنَا اهبِطوا مِنها جَميعًا فَإِمّا يَأتِيَنَّكُم مِنّى هُدًى فَمَن تَبِعَ هُداىَ فَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 38) |
|
اسان چيو ته: ”اوهان سڀ ان (جنت) کان لهي وڃو، پوءِ جڏهن اوهان وٽ منهنجي طرفان ڪا هدايت پهچي پوءِ جنهن به منهنجي ان هدايت جي پيروي ڪئي پوءِ نه ته انهن تي ڪو خوف آهي ۽ نه اُهي ڏکارا ٿيندا“. |
| وَالَّذينَ كَفَروا وَكَذَّبوا بِـٔايٰتِنا أُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 39) |
|
۽ جن ماڻهن ڪفر ڪيو ۽ اسان جي آيتن کي ڪوڙو چيائون ته اُهي جهنمي آهن، اُهي ان ۾ هميشه رهڻ وارا آهن. |
| يٰبَنى إِسرٰءيلَ اذكُروا نِعمَتِىَ الَّتى أَنعَمتُ عَلَيكُم وَأَوفوا بِعَهدى أوفِ بِعَهدِكُم وَإِيّٰىَ فَارهَبونِ (آيت : 40) |
|
اي اسرائيل (يعني يعقوب ؑ) جا اولاد! منهنجي ان نعمت کي ياد ڪيو جا مون اوهان مٿان ڪئي ۽ اوهان منهنجي معاهدي کي پورو ڪيو ته آءُ اوهان جي معاهدي کي پورو ڪندس ۽ خاص مون کان ڊڄو. |
| وَءامِنوا بِما أَنزَلتُ مُصَدِّقًا لِما مَعَكُم وَلا تَكونوا أَوَّلَ كافِرٍ بِهِ وَلا تَشتَروا بِـٔايٰتى ثَمَنًا قَليلًا وَإِيّٰىَ فَاتَّقونِ (آيت : 41) |
|
۽ ايمان آڻيو ان تي جيڪو مون نازل ڪيو آهي، جيڪو ان جي تصديق ڪندڙ آهي جيڪو اوهان وٽ (اڳ موجود) آهي ۽ ان جا پهريان منڪر نه ٿيو. ۽ منهنجي آيتن جي عيوض ٿورو مُلهه نه حاصل ڪيو. ۽ خاص مون کان ڊڄندا رهو. |
| وَلا تَلبِسُوا الحَقَّ بِالبٰطِلِ وَتَكتُمُوا الحَقَّ وَأَنتُم تَعلَمونَ (آيت : 42) |
|
۽ سچ کي ڪوڙ سان نه ملايو ۽ ڄاڻي واڻي حق کي نه لڪايو. |
| وَأَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَءاتُوا الزَّكوٰةَ وَاركَعوا مَعَ الرّٰكِعينَ (آيت : 43) |
|
۽ نماز قائم رکو ۽ زڪواة ڏيندا رهو ۽ رڪوع ڪندڙن سان گڏ رڪوع ڪيو. |
| أَتَأمُرونَ النّاسَ بِالبِرِّ وَتَنسَونَ أَنفُسَكُم وَأَنتُم تَتلونَ الكِتٰبَ أَفَلا تَعقِلونَ (آيت : 44) |
|
ڇا اوهان (ٻين) ماڻهن کي نيڪي جو حڪم ڪيو ٿا ۽ پنهنجو پاڻ کي وساري ڇڏيو ٿا (يعني خود عمل نه ٿا ڪيو) حالانڪه توهان ڪتاب (به) پڙهو ٿا، ڇا پوءِ به عقل کان ڪم نه ٿا وٺو! |
| وَاستَعينوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوٰةِ وَإِنَّها لَكَبيرَةٌ إِلّا عَلَى الخٰشِعينَ (آيت : 45) |
|
۽ مدد وٺو (الله کان) صبر ۽ نماز سان. ۽ بيشڪ اها (نماز ماڻهن مٿان) ڳري آهي سواءِ عاجزي ڪرڻ وارن جي. (انهن تي ڳري نه آهي). |
| الَّذينَ يَظُنّونَ أَنَّهُم مُلٰقوا رَبِّهِم وَأَنَّهُم إِلَيهِ رٰجِعونَ (آيت : 46) |
|
جيڪي يقين رکن ٿا ته اُهي پنهنجي پالڻهار جي روبرو ٿيڻ وارا آهن ۽ بيشڪ اُهي ان ڏانهن موٽڻ وارا آهن. |
| يٰبَنى إِسرٰءيلَ اذكُروا نِعمَتِىَ الَّتى أَنعَمتُ عَلَيكُم وَأَنّى فَضَّلتُكُم عَلَى العٰلَمينَ (آيت : 47) |
|
اي يعقوب جا اولاد! منهنجي ان نعمت کي ياد ڪيو جا مون اوهان تي انعام ڪئي ۽ بيشڪ مون اوهان کي (تنهن وقت ۾) جهانن تي فضيلت ڏني. |
| وَاتَّقوا يَومًا لا تَجزى نَفسٌ عَن نَفسٍ شَيـًٔا وَلا يُقبَلُ مِنها شَفٰعَةٌ وَلا يُؤخَذُ مِنها عَدلٌ وَلا هُم يُنصَرونَ (آيت : 48) |
|
۽ ڊڄو ان ڏينهن کان (جنهن ۾) ڪو شخص ڪنهن شخص جي پاران ڪنهن شيءِ جو بدلو ڏئي نه سگهندو ۽ نه ان کان ڪا سفارش قبول ڪئي ويندي ۽ نه ان کان (جان بخشي لاءِ ڪو) عيوض ورتو ويندو ۽ نه انهن جي مدد ڪئي ويندي. |
| وَإِذ نَجَّينٰكُم مِن ءالِ فِرعَونَ يَسومونَكُم سوءَ العَذابِ يُذَبِّحونَ أَبناءَكُم وَيَستَحيونَ نِساءَكُم وَفى ذٰلِكُم بَلاءٌ مِن رَبِّكُم عَظيمٌ (آيت : 49) |
|
۽ (ياد ڪيو) جڏهن اسان اوهان کي قومِ فرعون (جي غلامي) کان ڇوٽڪارو ڏنو جي اوهان کي تمام سخت اذيت ڏيندا هئا، جو توهان جي پُٽن کي قتل ڪندا هئا ۽ توهان جي نياڻين کي زنده ڇڏيندا هئا. ۽ ان ۾ توهان جي پالڻهار پاران تمام وڏي آزمائش هئي. |
| وَإِذ فَرَقنا بِكُمُ البَحرَ فَأَنجَينٰكُم وَأَغرَقنا ءالَ فِرعَونَ وَأَنتُم تَنظُرونَ (آيت : 50) |
|
۽ جڏهن اسان اوهان جي (گذرڻ) لاءِ سمنڊ کي چيريو پوءِ اسان اوهان کي نجات ڏني ۽ اوهان جي نظرن جي سامهون اسان قومِ فرعون کي ٻوڙي ڇڏيو. |
| وَإِذ وٰعَدنا موسىٰ أَربَعينَ لَيلَةً ثُمَّ اتَّخَذتُمُ العِجلَ مِن بَعدِهِ وَأَنتُم ظٰلِمونَ (آيت : 51) |
|
۽ (ياد ڪيو) جڏهن اسان موسى سان چاليهه راتين جو وعدو ڪيو پوءِ اوهان ان جي پويان گابي (کي معبود ڪري ) ورتو . ۽ توهان زيادتي ڪندڙ هيا. |
| ثُمَّ عَفَونا عَنكُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 52) |
|
پوءِ اسان ان کان پوءِ (به ) توهان کي معافي ڏني تان ته توهان شڪر گذار ٿيو. |
| وَإِذ ءاتَينا موسَى الكِتٰبَ وَالفُرقانَ لَعَلَّكُم تَهتَدونَ (آيت : 53) |
|
۽ (ياد ڪيو) جڏهن اسان موسى کي ڪتاب ڏنو ۽ (حق کي باطل کان) جدا ڪندڙ (معجزو) ڏنو تان ته توهان هدايت وارا ٿيو. |
| وَإِذ قالَ موسىٰ لِقَومِهِ يٰقَومِ إِنَّكُم ظَلَمتُم أَنفُسَكُم بِاتِّخاذِكُمُ العِجلَ فَتوبوا إِلىٰ بارِئِكُم فَاقتُلوا أَنفُسَكُم ذٰلِكُم خَيرٌ لَكُم عِندَ بارِئِكُم فَتابَ عَلَيكُم إِنَّهُ هُوَ التَّوّابُ الرَّحيمُ (آيت : 54) |
|
۽ (ياد ڪيو) جڏهن موسى پنهنجي قوم کي چيو ته: ”اي منهنجي قوم! بيشڪ توهان گابي کي معبود بنائي پنهنجو پاڻ سان ظلم ڪيو آهي ته پوءِ پنهنجي خلقڻهار طرف توبه ڪيو، پوءِ هڪ ٻئي کي قتل ڪيو. اهو (عمل) اوهان (جي توبه ) لاءِ اوهان جي خالق وٽ ڀلو آهي“. پوءِ توهان جي توبه قبول ڪيائين. بيشڪ اُهو وڏو توبه قبول ڪندڙ ٻاجھارو آهي. |
| وَإِذ قُلتُم يٰموسىٰ لَن نُؤمِنَ لَكَ حَتّىٰ نَرَى اللَّهَ جَهرَةً فَأَخَذَتكُمُ الصّٰعِقَةُ وَأَنتُم تَنظُرونَ (آيت : 55) |
|
۽ (ياد ڪيو)جڏهن اوهان چيو ته: ”اي موسى اسان توتي هرگز ايمان نه آڻينداسين جيستائين ظاهر ظهور الله کي نه ڏسون“. پوءِ اوهان کي وِڄُ پڪڙيو ۽ توهان ڏسي رهيا هئا. |
| ثُمَّ بَعَثنٰكُم مِن بَعدِ مَوتِكُم لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 56) |
|
پوءِ اسان اوهان جي مرڻ کان بعد اوهان کي وري جياريو ته جيئن اوهان شڪر ادا ڪيو. |
| وَظَلَّلنا عَلَيكُمُ الغَمامَ وَأَنزَلنا عَلَيكُمُ المَنَّ وَالسَّلوىٰ كُلوا مِن طَيِّبٰتِ ما رَزَقنٰكُم وَما ظَلَمونا وَلٰكِن كانوا أَنفُسَهُم يَظلِمونَ (آيت : 57) |
|
۽ اسان اوهان مٿان ڪڪر جو سايو ڪيو ۽ اسان اوهان تي مَن ۽ سلوى (جنتي کاڌو) لاٿو ته اسان جي عطا ڪيل پاڪيزه شين مان کائو.۽ انهن اسان جو ڪو نقصان ڪو نه ڪيو ۽ پر پنهنجو ئي پاڻ تي ظلم ڪندا رهيا. |
| وَإِذ قُلنَا ادخُلوا هٰذِهِ القَريَةَ فَكُلوا مِنها حَيثُ شِئتُم رَغَدًا وَادخُلُوا البابَ سُجَّدًا وَقولوا حِطَّةٌ نَغفِر لَكُم خَطٰيٰكُم وَسَنَزيدُ المُحسِنينَ (آيت : 58) |
|
۽ (ياد ڪيو)جڏهن اسان چيو ته: ”هن ڳوٺ ۾ داخل ٿيو، پوءِ ان مان جتان چاهيو مزي سان کائو ۽ دروازي مان سجدو ڪندي داخل ٿيو ۽ چؤ حِطَّةٌ (اي رب) اسان جا گناهه معاف ٿين ته اسان اوهان جي خطائن کي بخشي ڇڏينداسين. ۽ نيڪوڪارن کي جلد ئي وڌائينداسين“. |
| فَبَدَّلَ الَّذينَ ظَلَموا قَولًا غَيرَ الَّذى قيلَ لَهُم فَأَنزَلنا عَلَى الَّذينَ ظَلَموا رِجزًا مِنَ السَّماءِ بِما كانوا يَفسُقونَ (آيت : 59) |
|
پوءِ جن ماڻهن ظلم ڪيو تن ان قول کي جيڪو کين چيو ويو هو هڪ ٻئي ڪلمي سان بدلائي ڇڏيو. پوءِ اسان (انهن) ماڻهن تي جن ظلم ڪيو هيو آسمان کان هڪ آفت لاٿي، انڪري جو اُهي نافرماني ڪندا هئا. |
| وَإِذِ استَسقىٰ موسىٰ لِقَومِهِ فَقُلنَا اضرِب بِعَصاكَ الحَجَرَ فَانفَجَرَت مِنهُ اثنَتا عَشرَةَ عَينًا قَد عَلِمَ كُلُّ أُناسٍ مَشرَبَهُم كُلوا وَاشرَبوا مِن رِزقِ اللَّهِ وَلا تَعثَوا فِى الأَرضِ مُفسِدينَ (آيت : 60) |
|
۽ (ياد ڪر) جنهن وقت موسى پنهنجي قوم لاءِ پاڻي جي طلب ڪئي ته اسان چيو: ”پنهنجي لٺ پٿر تي هڻ“. پوءِ ان مان ٻارهن چشما وهي پيا. هر قبيلي پنهنجي پاڻي پيئڻ جي جاءِ سُڃاڻِي ورتي. (اسان چيو) الله جي ڏنل رزق مان کائو ۽ پيئو ۽ زمين ۾ فساد نه پکيڙيندا وتو. |
| وَإِذ قُلتُم يٰموسىٰ لَن نَصبِرَ عَلىٰ طَعامٍ وٰحِدٍ فَادعُ لَنا رَبَّكَ يُخرِج لَنا مِمّا تُنبِتُ الأَرضُ مِن بَقلِها وَقِثّائِها وَفومِها وَعَدَسِها وَبَصَلِها قالَ أَتَستَبدِلونَ الَّذى هُوَ أَدنىٰ بِالَّذى هُوَ خَيرٌ اهبِطوا مِصرًا فَإِنَّ لَكُم ما سَأَلتُم وَضُرِبَت عَلَيهِمُ الذِّلَّةُ وَالمَسكَنَةُ وَباءو بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم كانوا يَكفُرونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ وَيَقتُلونَ النَّبِيّۦنَ بِغَيرِ الحَقِّ ذٰلِكَ بِما عَصَوا وَكانوا يَعتَدونَ (آيت : 61) |
|
۽ (ياد ڪيو)جڏهن توهان چيو ته: ”اي موسى اسان هڪ کاڌي (مَن ۽ سَلوى) تي صبر نه ٿا ڪري سگهون، سو تون پنهنجي پالڻهار کان دعا گهر ته اسان لاءِ زمين مان ڄمندڙ شين مان ساڳ ۽ ونگا ۽ ڪڻڪ ۽ مهري دال ۽ بصر پيدا ڪري“. (موسى) چيو: ”ڇا اوهان گهٽ شيءِ کي ڀلي شيءِ جي بدلي گهرو ٿا؟ (ته پوءِ) ڪنهن شهر ۾ لهي وڃو ته پوءِ بيشڪ اوهان لاءِ اهو ڪجهه (ميسر) هوندو جيڪي گهرو ٿا“. ۽ انهن تي ذلت ۽ مسڪيني مَڙِهي وئي ۽ الله جو ڏمر وِهائي موٽيا. اهو هن ڪري ٿيو جو اِهي الله جي آيتن جو انڪار ڪندا هئا ۽ نبين کي ناحق قتل ڪندا هئا. اهو هن ڪري (به) ٿيو جو اهي بي فرماني ڪندا هئا ۽ حد کان وڌي ويندا هئا. |
| إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ هادوا وَالنَّصٰرىٰ وَالصّٰبِـٔينَ مَن ءامَنَ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ وَعَمِلَ صٰلِحًا فَلَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 62) |
|
بيشڪ جن ماڻهن (نبيءِ عربيءَ تي) ايمان آندو ۽ جيڪي يهودي ٿيا ۽ نصارن ۽ صابين مان جنهن به الله تي ايمان آندو ۽ قيامت واري ڏينهن تي (به ايمان آندو) ۽ چڱا عمل ڪيائين ته پوءِ انهن لاءِ سندن پالڻهار وٽ ان جو اجر آهي ۽ نه انهن تي ڪو خوف آهي ۽ نه اُهي ڏکارا ٿيندا. |
| وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَكُم وَرَفَعنا فَوقَكُمُ الطّورَ خُذوا ما ءاتَينٰكُم بِقُوَّةٍ وَاذكُروا ما فيهِ لَعَلَّكُم تَتَّقونَ (آيت : 63) |
|
۽ جڏهن اسان اوهان کان پڪو انجام ورتو ۽ اسان (ان مهل) اوهان مٿان طور جبل کي کڙو ڪيو ته: ”جيڪو (ڪتاب تورات) اسان اوهان کي ڏنو آهي ان کي مضبوطيءَ سان وٺو ۽ جيڪي ان ۾ آهي ان کي ياد ڪيو تان ته توهان پرهيزگار ٿي وڃو“. |
| ثُمَّ تَوَلَّيتُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ فَلَولا فَضلُ اللَّهِ عَلَيكُم وَرَحمَتُهُ لَكُنتُم مِنَ الخٰسِرينَ (آيت : 64) |
|
پوءِ ان (انجام ڏيڻ) کان بعد اوهان ڦِري ويا، پوءِ جيڪڏهن الله جو فضل ۽ ان جي رحمت اوهان تي نه هجي ها ته توهان ضرور تباهه ٿيندڙن مان هجو ها. |
| وَلَقَد عَلِمتُمُ الَّذينَ اعتَدَوا مِنكُم فِى السَّبتِ فَقُلنا لَهُم كونوا قِرَدَةً خٰسِـٔينَ (آيت : 65) |
|
۽ (اي يهوديو!) توهان انهن ماڻهن کي چڱي طرح ڄاڻو ٿا توهان مان جن ڇنڇر (جي احڪامن) ۾ ڀڃڪڙي ڪئي هئي پوءِ اسان کين چيو ته توهان تڙيل ڀولڙا ٿي پئو. |
| فَجَعَلنٰها نَكٰلًا لِما بَينَ يَدَيها وَما خَلفَها وَمَوعِظَةً لِلمُتَّقينَ (آيت : 66) |
|
پوءِ اسان ان (سزا) کي ان دؤر وارن ۽ پوين لاءِ عبرت بنايو ۽ پرهيزگارن لاءِ نصيحت بنايو. |
| وَإِذ قالَ موسىٰ لِقَومِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُكُم أَن تَذبَحوا بَقَرَةً قالوا أَتَتَّخِذُنا هُزُوًا قالَ أَعوذُ بِاللَّهِ أَن أَكونَ مِنَ الجٰهِلينَ (آيت : 67) |
|
۽ (ياد ڪيو) جڏهن موسى پنهنجي قوم کي چيو ته: ”بيشڪ الله اوهان کي حڪم ڏئي ٿو ته اوهان هڪ ڍڳي ذبح ڪيو“. چيائون: ”ڇا تون اسان سان مذاق ٿوڪرين“؟ (موسى) چيو: ”الله جي پناهه ٿو گهران جو آءُ جاهلن مان ٿيان“. |
| قالُوا ادعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّن لَنا ما هِىَ قالَ إِنَّهُ يَقولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا فارِضٌ وَلا بِكرٌ عَوانٌ بَينَ ذٰلِكَ فَافعَلوا ما تُؤمَرونَ (آيت : 68) |
|
چيائون: ”پنهنجي پالڻهار کان اسان لاءِ دعا گهر ته اسان کي چِٽو ٻڌائي ته اها ڳئون ڪهڙي هجي“؟ چيائين اهو فرمائي ٿو ته: ”اها نه ته ڪراڙِي هجي نه گهٽ عمر. بلڪه وڇٿري عمر جي هجي“. پوءِ ائين ڪيو جيئن اوهان کي حڪم ڏنو وڃي ٿو. |
| قالُوا ادعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّن لَنا ما لَونُها قالَ إِنَّهُ يَقولُ إِنَّها بَقَرَةٌ صَفراءُ فاقِعٌ لَونُها تَسُرُّ النّٰظِرينَ (آيت : 69) |
|
چيائون: ”اسان لاءِ پنهنجي پروردگار کان دعا گهر ته پڌرو ڪري ٻڌائي ته ان جو رنگ ڪهڙو هجي“؟ چيائين اهو فرمائي ٿو ته: ”اُها ڦڪي رنگ جي ڍڳي هجي ان جو رنگ ڳُوڙهو هجي جو ڏسندڙن کي وڻي“. |
| قالُوا ادعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّن لَنا ما هِىَ إِنَّ البَقَرَ تَشٰبَهَ عَلَينا وَإِنّا إِن شاءَ اللَّهُ لَمُهتَدونَ (آيت : 70) |
|
(وري)چيائون:”پنهنجي رب کان اسان لاءِ سوال ڪر ته اسان کي صاف ٻڌائي ته اها ڍڳي ڪهڙي هجي؟ بيشڪ ان ڍڳي بابت اسان مُنجهي پيا آهيون. ۽ بيشڪ اسان الله گهريو ته ضرور هدايت وارا ٿي وينداسين“. |
| قالَ إِنَّهُ يَقولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا ذَلولٌ تُثيرُ الأَرضَ وَلا تَسقِى الحَرثَ مُسَلَّمَةٌ لا شِيَةَ فيها قالُوا الـٰٔنَ جِئتَ بِالحَقِّ فَذَبَحوها وَما كادوا يَفعَلونَ (آيت : 71) |
|
(موسيٰ) چيو اهو (رب) فرمائي ٿو ته: ”اها هڪ ڍڳي آهي جنهن کان نه زمين کيڙڻ ۽ نه پوک کي پاڻي پيارڻ جي محنت ورتي وڃي ٿي، بلڪل تندرست آهي جنهن ۾ ڪو داغ به نه آهي“. چيائون: ”هاڻي ٺيڪ ڳالهه ڪئي اٿئي“. پوءِ ان کي ڪُٺائون حالانڪه نه ٿي لڳو جو ائين ڪندا. |
| وَإِذ قَتَلتُم نَفسًا فَادّٰرَءتُم فيها وَاللَّهُ مُخرِجٌ ما كُنتُم تَكتُمونَ (آيت : 72) |
|
۽ (ياد ڪيو اهو واقعو)جڏهن توهان هڪ شخص کي قتل ڪري ڇڏيو، پوءِ توهان ان ۾ جهڳڙو ڪرڻ لڳا ۽ الله ظاهر ڪرڻ وارو هيو جنهن کي اوهان لڪايو پئي. |
| فَقُلنَا اضرِبوهُ بِبَعضِها كَذٰلِكَ يُحىِ اللَّهُ المَوتىٰ وَيُريكُم ءايٰتِهِ لَعَلَّكُم تَعقِلونَ (آيت : 73) |
|
پوءِ اسان چيو ته ان (ڳئون) جو ڪجهه ٽڪرو ان (ميت) کي هڻو. اهڙي طرح الله مُردن کي جياري ٿو ۽ اوهان کي پنهنجون نشانيون ڏيکاري ٿو ته جيئن اوهان عقل کان ڪم وٺو. |
| ثُمَّ قَسَت قُلوبُكُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ فَهِىَ كَالحِجارَةِ أَو أَشَدُّ قَسوَةً وَإِنَّ مِنَ الحِجارَةِ لَما يَتَفَجَّرُ مِنهُ الأَنهٰرُ وَإِنَّ مِنها لَما يَشَّقَّقُ فَيَخرُجُ مِنهُ الماءُ وَإِنَّ مِنها لَما يَهبِطُ مِن خَشيَةِ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 74) |
|
پوءِ ان کان بعد اوهان جون دليون سخت ٿي ويون پوءِ اُهي پٿرن وانگر آهن يا اڃا به وڌيڪ سخت. ۽ بيشڪ پٿرن مان ڪي اهڙا به آهن جن مان چشما ڦُٽي نِڪرن ٿا. ۽ بيشڪ انهن مان ڪي اهڙا به آهن جي جڏهن ڦاٽي پون ٿا ته انهن مان پاڻي نڪري پوي ٿو. ۽ بيشڪ انهن مان ڪي اهڙا به آهن جيڪي الله جي خوف کان (لرزندي) هيٺ ڪِري پون ٿا. ۽ الله اوهان جي عملن کان بي خبر نه آهي. |
| أَفَتَطمَعونَ أَن يُؤمِنوا لَكُم وَقَد كانَ فَريقٌ مِنهُم يَسمَعونَ كَلٰمَ اللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفونَهُ مِن بَعدِ ما عَقَلوهُ وَهُم يَعلَمونَ (آيت : 75) |
|
(اي مسلمانو!) ڇا اڃا به اوهان اها اميد رکو ٿا ته اهي (يهودي) اوهان جي ڳالهه مڃن جڏهن ته انهن مان هڪ ٽولو اهڙو به آهي جيڪي الله جو ڪلام ٻڌن ٿا ۽ پوءِ ڄاڻي ٻُجھي ان کي بدلائي ڇڏن ٿا حالانڪه اُهي ڄاڻن به ٿا. (ته اهي غلط ڪري رهيا آهن) |
| وَإِذا لَقُوا الَّذينَ ءامَنوا قالوا ءامَنّا وَإِذا خَلا بَعضُهُم إِلىٰ بَعضٍ قالوا أَتُحَدِّثونَهُم بِما فَتَحَ اللَّهُ عَلَيكُم لِيُحاجّوكُم بِهِ عِندَ رَبِّكُم أَفَلا تَعقِلونَ (آيت : 76) |
|
۽ جڏهن مؤمنن سان مِلن ٿا ته چون ٿا: ”اسان ايمان آندو آهي“ ۽ جڏهن اهي هڪ ٻئي ۾ اڪيلا ٿين ٿا ته چون ٿا: ”جيڪي (شانِ محمدي ﷺ) الله اوهان تي ظاهر ڪيو آهي سو انهن (مسلمانن) کي ڇو ٿا چئي ٻڌايو؟هن لاءِ ته ان جي ذريعي توهان جي پالڻهار وٽ توهان تي حجت قائم ڪن! ڇا پوءِ به اوهان عقل کان ڪم نه ٿا وٺو“! |
| أَوَلا يَعلَمونَ أَنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما يُسِرّونَ وَما يُعلِنونَ (آيت : 77) |
|
ڇا اهي (ايترو به) نه ٿا ڄاڻن ته بيشڪ الله ڄاڻي ٿو جيڪو اِهي لِڪائن ٿا ۽ جيڪو ظاهر ڪن ٿا. |
| وَمِنهُم أُمِّيّونَ لا يَعلَمونَ الكِتٰبَ إِلّا أَمانِىَّ وَإِن هُم إِلّا يَظُنّونَ (آيت : 78) |
|
۽ انهن (يهودين) ۾ ڪي اڻ پڙهيا آهن جي ڪتاب (تورات) جو علم نه ٿا رکن سواءِ سَڌُن (يعني زباني پڙهڻ) جي ۽ اهي رڳو وهم و گمان ۾ پيل آهن. |
| فَوَيلٌ لِلَّذينَ يَكتُبونَ الكِتٰبَ بِأَيديهِم ثُمَّ يَقولونَ هٰذا مِن عِندِ اللَّهِ لِيَشتَروا بِهِ ثَمَنًا قَليلًا فَوَيلٌ لَهُم مِمّا كَتَبَت أَيديهِم وَوَيلٌ لَهُم مِمّا يَكسِبونَ (آيت : 79) |
|
پوءِ بربادي آهي انهن لاءِ جيڪي پنهنجي هٿن سان ڪتاب لکن ٿا، پوءِ (ماڻهن کي) چون ٿا ته: ”هي الله وٽان آهي“. هن لاءِ ته ان جي عيوض ٿورو ملهه ڪمائي وٺن. پوءِ انهن لاءِ بربادي آهي انهن جي هٿن جي لکئي جي سبب ۽ انهن لاءِ بربادي آهي ان (مُلهه)جي عيوض جيڪو اُهي ڪمائن ٿا. |
| وَقالوا لَن تَمَسَّنَا النّارُ إِلّا أَيّامًا مَعدودَةً قُل أَتَّخَذتُم عِندَ اللَّهِ عَهدًا فَلَن يُخلِفَ اللَّهُ عَهدَهُ أَم تَقولونَ عَلَى اللَّهِ ما لا تَعلَمونَ (آيت : 80) |
|
۽ (يهودي هي به) چون ٿا ته: ”اسان کي (جهنم جي) باهه نه ڇُهندي سواءِ ڳاڻيٽي جي چند ڏينهن جي“. چؤ ته: ”ڇا اوهان الله کان (اهڙو ڪو) معاهدو وٺي ڇڏيو آهي؟ جو الله ان معاهدي جي خلاف نه ڪندو يا اوهان الله تي (اهڙو) بهتان ٻڌو ٿا جو توهان پاڻ به نه ٿا ڄاڻو“! |
| بَلىٰ مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحٰطَت بِهِ خَطيـَٔتُهُ فَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 81) |
|
هائو (واقعي) جنهن برائي ڪمائي ۽ ان جي گناهن ان کي گهيري ورتو ته اُهي (ئي) دوزخي آهن، اُهي ان ۾ هميشه رهڻ وارا آهن. |
| وَالَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ أُولٰئِكَ أَصحٰبُ الجَنَّةِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 82) |
|
۽ جن ماڻهن ايمان آندو ۽ صالح عمل ڪيائون اهي جنتي آهن، اُهي ان ۾ هميشه رهڻ وارا آهن. |
| وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَ بَنى إِسرٰءيلَ لا تَعبُدونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالوٰلِدَينِ إِحسانًا وَذِى القُربىٰ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينِ وَقولوا لِلنّاسِ حُسنًا وَأَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَءاتُوا الزَّكوٰةَ ثُمَّ تَوَلَّيتُم إِلّا قَليلًا مِنكُم وَأَنتُم مُعرِضونَ (آيت : 83) |
|
۽ (ياد ڪيو) جڏهن اسان بني اسرائيل (يعني يعقوب جي اولاد) کان پڪو انجام ورتو هيو ته الله کان سواءِ ڪنهن جي پوڄا نه ڪجو ۽ پيءُ ماءُ سان احسان ڪجو ۽ رشتيدارن ۽ يتيمن ۽ مسڪينن سان (ڀلائي ڪجو) ۽ سڀ ماڻهن سان سهڻو ڳالهائجو ۽ نماز قائم رکجو ۽ زڪواة ڏيندا رهجو. پوءِ اوهان (ان انجام تان) ڦِرِي ويئو سواءِ اوهان مان ٿورڙن ماڻهن جي ۽ اوهان (اڄ تائين حق کان) مُنهن موڙيندڙ آهيو. |
| وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَكُم لا تَسفِكونَ دِماءَكُم وَلا تُخرِجونَ أَنفُسَكُم مِن دِيٰرِكُم ثُمَّ أَقرَرتُم وَأَنتُم تَشهَدونَ (آيت : 84) |
|
۽ (ياد ڪيو)جڏهن اسان اوهان کان پڪو انجام ورتو هيو ته توهان هڪ ٻئي جو رت نه هاريندؤ ۽ پنهنجي ماڻهن کي گهرن کان (بي گهر ڪري) نه ڪڍندئو پوءِ اوهان ان (ڳالهه) جو اقرار به ڪيو ۽ اوهان خود ان جي شاهدي (به) ڏيو ٿا. |
| ثُمَّ أَنتُم هٰؤُلاءِ تَقتُلونَ أَنفُسَكُم وَتُخرِجونَ فَريقًا مِنكُم مِن دِيٰرِهِم تَظٰهَرونَ عَلَيهِم بِالإِثمِ وَالعُدوٰنِ وَإِن يَأتوكُم أُسٰرىٰ تُفٰدوهُم وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيكُم إِخراجُهُم أَفَتُؤمِنونَ بِبَعضِ الكِتٰبِ وَتَكفُرونَ بِبَعضٍ فَما جَزاءُ مَن يَفعَلُ ذٰلِكَ مِنكُم إِلّا خِزىٌ فِى الحَيوٰةِ الدُّنيا وَيَومَ القِيٰمَةِ يُرَدّونَ إِلىٰ أَشَدِّ العَذابِ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 85) |
|
پوءِ اوهان اُهي ئي ته آهيو جي پنهنجن کي قتل ڪيو ٿا ۽ پنهنجن مان هڪ ٽولي کي گهرن مان ڪڍو ٿا، ڏوهه ۽ ڏاڍ سان انهن تي چڙهائي ڪيو ٿا. ۽ جيڪڏهن اوهان وٽ قيد ٿي اچن ٿا ته انهن جو فديو ڏئي ڇڏايو ٿا حالانڪه انهن کي (وطن کان) ڪڍڻ توهان تي حرام ڪيو ويو هيو. ڇا پوءِ اوهان ڪتاب جي ڪجهه حصن کي مڃو ٿا ۽ ڪجهه حصن جو انڪار ڪيو ٿا؟ ته پوءِ اوهان مان جيڪو ائين ڪري ان جي ڇا سزا ٿي سگهي ٿي؟ سواءِ هن جي جو (ان لاءِ) دنيا جي زندگي ۾ ذلت هجي ۽ قيامت واري ڏينهن زور سخت عذاب ڏانهن موٽايا وڃن. ۽ الله بي خبر نه آهي انهن عملن کان جيڪي اوهان ڪيو ٿا. |
| أُولٰئِكَ الَّذينَ اشتَرَوُا الحَيوٰةَ الدُّنيا بِالءاخِرَةِ فَلا يُخَفَّفُ عَنهُمُ العَذابُ وَلا هُم يُنصَرونَ (آيت : 86) |
|
اِهي اُهي ماڻهو آهن جن آخرت وڪڻي ان جي عيوض دنيا جي زندگي خريد ڪئي پوءِ انهن تان نه ته عذاب هلڪو ڪيو ويندو نه انهن جي مدد ڪئي ويندي. |
| وَلَقَد ءاتَينا موسَى الكِتٰبَ وَقَفَّينا مِن بَعدِهِ بِالرُّسُلِ وَءاتَينا عيسَى ابنَ مَريَمَ البَيِّنٰتِ وَأَيَّدنٰهُ بِروحِ القُدُسِ أَفَكُلَّما جاءَكُم رَسولٌ بِما لا تَهوىٰ أَنفُسُكُمُ استَكبَرتُم فَفَريقًا كَذَّبتُم وَفَريقًا تَقتُلونَ (آيت : 87) |
|
۽ بي شڪ اسان موسى کي ڪتاب (تورات) ڏنو ۽ ان کان پوءِ هڪ ٻئي پٺيان رسول موڪليا ۽ اسان عيسى پُٽ مريم کي پڌريون نشانيون ڏنيون ۽ اسان پاڪ روح جي ذريعي ان جي مدد ڪئي. ته ڇا (ائين نه ٿيو جو) جڏهن به ڪو رسول اوهان وٽ اِهي (احڪام) کڻي آيو جن کي اوهان جي نفسن پسند نه ڪيو ته توهان وڏائي ڪئي، پوءِ اوهان هڪڙن کي ڪوڙو چيو ۽ هڪڙن کي قتل ڪيو. |
| وَقالوا قُلوبُنا غُلفٌ بَل لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفرِهِم فَقَليلًا ما يُؤمِنونَ (آيت : 88) |
|
۽ (يهودين) چيو ته: ”اسان جون دليون محفوظ آهن“. بلڪه (حقيقت هي آهي ته) انهن جي ڪفر سبب الله انهن تي لعنت ڪئي پوءِ ٿورڙا آهن جيڪي ايمان آڻن ٿا. |
| وَلَمّا جاءَهُم كِتٰبٌ مِن عِندِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُم وَكانوا مِن قَبلُ يَستَفتِحونَ عَلَى الَّذينَ كَفَروا فَلَمّا جاءَهُم ما عَرَفوا كَفَروا بِهِ فَلَعنَةُ اللَّهِ عَلَى الكٰفِرينَ (آيت : 89) |
|
۽ جڏهن انهن وٽ الله وٽان هڪ ڪتاب (قرآن) آيو جيڪو ان ڪتاب (تورات) جي تصديق ڪندڙ آهي جو وٽن آهي حالانڪه ان کان اڳ ڪافرن تي (صاحبِ قرآن جي وسيلي سان) فتح جي طلب ڪندا هئا، پوءِ جڏهن انهن وٽ آيو جنهن کي سُڃاتائون (پوءِ به) ان سان ڪفر ڪيائون ته پوءِ ڪافرن مٿان الله جي لعنت آهي. |
| بِئسَمَا اشتَرَوا بِهِ أَنفُسَهُم أَن يَكفُروا بِما أَنزَلَ اللَّهُ بَغيًا أَن يُنَزِّلَ اللَّهُ مِن فَضلِهِ عَلىٰ مَن يَشاءُ مِن عِبادِهِ فَباءو بِغَضَبٍ عَلىٰ غَضَبٍ وَلِلكٰفِرينَ عَذابٌ مُهينٌ (آيت : 90) |
|
اها ڏاڍي بري شيءِ آهي جنهن جي بدلي انهن پنهنجي جانين جو سودو ڪيو جو ان (ڪلام ) جو انڪار ڪيائون جيڪو الله نازل ڪيو آهي (رڳو ان) حسد ۾ جو اللهُ پنهنجي فضلَ سان پنهنجي ٻانهن مان جنهن تي چاهي (ڪتاب) نازل ڪري ٿو، پوءِ ڏمر مٿان ڏمر وِهايائون ۽ ڪافرن لاءِ خواري وارو عذاب آهي. |
| وَإِذا قيلَ لَهُم ءامِنوا بِما أَنزَلَ اللَّهُ قالوا نُؤمِنُ بِما أُنزِلَ عَلَينا وَيَكفُرونَ بِما وَراءَهُ وَهُوَ الحَقُّ مُصَدِّقًا لِما مَعَهُم قُل فَلِمَ تَقتُلونَ أَنبِياءَ اللَّهِ مِن قَبلُ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 91) |
|
۽ جڏهن انهن کي چيو ويو ته جيڪو (قرآن) الله نازل ڪيو ان تي ايمان آڻيو چيائون: ”جيڪو اسان تي نازل ڪيو ويو آهي اسان (صرف) ان تي ايمان آڻيون ٿا“ ۽ ان کان سواءِ (ٻين ڪتابن جو) انڪار ڪن ٿا، حالانڪه اهو (قرآن) حق آهي جو ان (ڪتاب) جي تصديق ڪري ٿو جيڪو وٽن آهي. تون انهن کان پڇ ته: ”پوءِ هن کان اڳ اوهان ڇو نبين کي قتل ڪندا رهيا آهيو؟ جيڪڏهن اوهان (ان ڪتاب کي) مڃندڙ آهيو“؟ |
| وَلَقَد جاءَكُم موسىٰ بِالبَيِّنٰتِ ثُمَّ اتَّخَذتُمُ العِجلَ مِن بَعدِهِ وَأَنتُم ظٰلِمونَ (آيت : 92) |
|
۽ (حقيقت هي آهي ته) بيشڪ موسى اوهان وٽ چِٽيون نشانيون آنديون پوءِ ان کان بعد اوهان گابي کي (معبود ڪري ) ورتو ۽ اوهان ته آهيو ئي جفا ڪار. |
| وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَكُم وَرَفَعنا فَوقَكُمُ الطّورَ خُذوا ما ءاتَينٰكُم بِقُوَّةٍ وَاسمَعوا قالوا سَمِعنا وَعَصَينا وَأُشرِبوا فى قُلوبِهِمُ العِجلَ بِكُفرِهِم قُل بِئسَما يَأمُرُكُم بِهِ إيمٰنُكُم إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 93) |
|
۽ (ياد ڪيو)جڏهن اسان اوهان کان پڪو عهد ورتو ۽ (ان وقت) اسان اوهان مٿان طُور (جبل) کي (هڻڻ لاءِ) کنيو هيو ۽ (حڪم ڪيوسين ته) جيڪي اسان اوهان کي ڏنو آهي سو مضبوطيءَ سان وٺو ۽ (اسان جا احڪام) ٻڌو. (اوهان جي وڏن) چيو اسان ٻڌو ۽ نه مڃيوسين ۽ انهن جي ڪفر سبب انهن جي دلين ۾ گابي جي محبت پَـــرٽِــي وئي. چؤ ته ڪيڏي بري (ڳالهه) آهي جيڪا اوهان کي اوهان جو ايمان امر ڪري ٿو، اگر اوهان (واقعي به) ايمان وارا آهيو. |
| قُل إِن كانَت لَكُمُ الدّارُ الءاخِرَةُ عِندَ اللَّهِ خالِصَةً مِن دونِ النّاسِ فَتَمَنَّوُا المَوتَ إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 94) |
|
چؤ جيڪڏهن (واقعي) الله وٽ آخرت جو گهر ٻين سڀ انسانن کي ڇڏي صرف اوهان لاءِ ئي مخصوص آهي ته پوءِ توهان کي گُھرجي ته موت جي تمنا ڪيو جي اوهان سچا آهيو! |
| وَلَن يَتَمَنَّوهُ أَبَدًا بِما قَدَّمَت أَيديهِم وَاللَّهُ عَليمٌ بِالظّٰلِمينَ (آيت : 95) |
|
۽ ان (موت) جي تمنا ته اصل ڪونه ڪندا انهن گناهن جي سبب جيڪي اڳ ڪري چڪا آهن ۽ الله ظالمن کي چڱي طرح ڄاڻندڙ آهي. |
| وَلَتَجِدَنَّهُم أَحرَصَ النّاسِ عَلىٰ حَيوٰةٍ وَمِنَ الَّذينَ أَشرَكوا يَوَدُّ أَحَدُهُم لَو يُعَمَّرُ أَلفَ سَنَةٍ وَما هُوَ بِمُزَحزِحِهِ مِنَ العَذابِ أَن يُعَمَّرَ وَاللَّهُ بَصيرٌ بِما يَعمَلونَ (آيت : 96) |
|
۽ تون پڪ سان انهن کي سڀ ماڻهن کان وڌيڪ جيئڻ جي هوس ۾ مبتلا لهندين . ۽ (ايستائين جو) مشرڪن کان به وڌيڪ، انهن مان هڪ چاهي ٿو ته هائو جي ان کي هڪ هزار سال جي عمر ملي پوي! حالانڪه اها ان کي عذاب کان بچائڻ واري ناهي توڙي ان کي ايتري عمر ملي به وڃي. ۽ الله ڏسندڙ آهي جيڪي عمل ڪن ٿا. |
| قُل مَن كانَ عَدُوًّا لِجِبريلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلىٰ قَلبِكَ بِإِذنِ اللَّهِ مُصَدِّقًا لِما بَينَ يَدَيهِ وَهُدًى وَبُشرىٰ لِلمُؤمِنينَ (آيت : 97) |
|
چؤ جيڪو جبريل جو دشمن آهي (سو پنهنجي جان جو دشمن آهي) ڇو ته بيشڪ انهيءَ ته ان (قرآن) کي تنهنجي دل تي الله جي حڪم سان لاٿو آهي، جيڪو اڳين (ڪتابن) جي تصديق ڪندڙ آهي ۽ هدايت ۽ خوشخبري آهي ايمان وارن لاءِ. |
| مَن كانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلٰئِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبريلَ وَميكىٰلَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلكٰفِرينَ (آيت : 98) |
|
جيڪو ماڻهو الله جو دشمن آهي ۽ ان جي ملائڪن جو ۽ ان جي رسولن جو ۽ جبريل ۽ ميڪائيل جو ته پوءِ بيشڪ الله (به انهن) ڪافرن جو دشمن آهي. |
| وَلَقَد أَنزَلنا إِلَيكَ ءايٰتٍ بَيِّنٰتٍ وَما يَكفُرُ بِها إِلَّا الفٰسِقونَ (آيت : 99) |
|
۽ البته بيشڪ اسان تو ڏانهن روشن آيتون لاٿيون آهن، ان جو نافرمانن کان سواءِ ڪو به انڪار نه ٿو ڪري سگهي. |
| أَوَكُلَّما عٰهَدوا عَهدًا نَبَذَهُ فَريقٌ مِنهُم بَل أَكثَرُهُم لا يُؤمِنونَ (آيت : 100) |
|
۽ ڇا هميشه ائين نه ٿيندو رهيو آهي جو جڏهن به انهن ڪو معاهدو ڪيو ته انهن مان هڪ ٽولي ان کي ٽوڙي ڇڏيو. بلڪه انهن مان گهڻا ته ايمان ئي نه ٿا رکن. |
| وَلَمّا جاءَهُم رَسولٌ مِن عِندِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُم نَبَذَ فَريقٌ مِنَ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ كِتٰبَ اللَّهِ وَراءَ ظُهورِهِم كَأَنَّهُم لا يَعلَمونَ (آيت : 101) |
|
۽ جڏهن انهن وٽ الله وٽان رسول (محمد ڪريم ﷺ ) آيو جيڪو ان جي تصديق ڪندڙ آهي جيڪو (ڪتاب تورات) انهن وٽ آهي ته ڪتاب وارن مان هڪ جماعت الله جي ڪتاب کي پنهنجي پُٺِيُن پويان اڇلائي ڇڏيو، ڄڻڪ اهي ڄاڻن ئي نه ٿا. |
| وَاتَّبَعوا ما تَتلُوا الشَّيٰطينُ عَلىٰ مُلكِ سُلَيمٰنَ وَما كَفَرَ سُلَيمٰنُ وَلٰكِنَّ الشَّيٰطينَ كَفَروا يُعَلِّمونَ النّاسَ السِّحرَ وَما أُنزِلَ عَلَى المَلَكَينِ بِبابِلَ هٰروتَ وَمٰروتَ وَما يُعَلِّمانِ مِن أَحَدٍ حَتّىٰ يَقولا إِنَّما نَحنُ فِتنَةٌ فَلا تَكفُر فَيَتَعَلَّمونَ مِنهُما ما يُفَرِّقونَ بِهِ بَينَ المَرءِ وَزَوجِهِ وَما هُم بِضارّينَ بِهِ مِن أَحَدٍ إِلّا بِإِذنِ اللَّهِ وَيَتَعَلَّمونَ ما يَضُرُّهُم وَلا يَنفَعُهُم وَلَقَد عَلِموا لَمَنِ اشتَرىٰهُ ما لَهُ فِى الءاخِرَةِ مِن خَلٰقٍ وَلَبِئسَ ما شَرَوا بِهِ أَنفُسَهُم لَو كانوا يَعلَمونَ (آيت : 102) |
|
۽ پٺيان لڳا ان (جادوءَ) جي جيڪو سليمان جي دؤرِ حڪومت ۾ شيطان پڙهندا هئا ۽ سليمان ته ڪفر ڪو نه ڪيو هيو بلڪه ڪفر ته شيطانن ڪيو جيڪي ماڻهن کي جادو سيکاريندا هئا ۽ ان (جادو جي پويان لڳي پيا) جيڪو بابل جي شهر ۾ ٻن ملائڪن هاروت ۽ ماروت تي لاٿو ويو هيو. ۽ اهي ٻئي (ملائڪ) ڪنهن کي ڪجهه نه سيکاريندا هئا ايستائين جو چوندا هئا ته اسان ته صرف آزمائش آهيون سو اوهان (ان تي ويساهه رکي) ڪفر نه ڪيو. ان هوندي به اُهي (يهودي) انهن کان اهڙا (ٽوڻا ڦيڻا) سکندا هئا جن سان زال ۽ مڙس جي وچ ۾ جدائي وجهن. حالانڪه اُهي ان جي ذريعي ڪنهن کي ڪو نقصان نه ٿي پهچائي سگهيا، سواءِ الله جي اذن جي. ۽ اُهي شيون سکن ٿا جيڪي انهن کي نقصان ڏين ۽ نفعو نه ڏين ۽ بيشڪ اهو به ڄاتائون ته جيڪو ان (جادو) جو خريدارٿيو ان لاءِ آخرت ۾ ڪو حصو نه آهي، ۽ بري شيءِ آهي جنهن جي عيوض پنهنجي جانين جو سودو ڪيائون هائو جي (ان جي اصليت) ڄاڻن ها. |
| وَلَو أَنَّهُم ءامَنوا وَاتَّقَوا لَمَثوبَةٌ مِن عِندِ اللَّهِ خَيرٌ لَو كانوا يَعلَمونَ (آيت : 103) |
|
۽ جيڪڏهن اُهي ايمان آڻن ها ۽ ڊڄن ها ته الله وٽان ثواب انهن لاءِ بهتر هيو. هائو جي (اصل حقيقت) ڄاڻن ها. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لا تَقولوا رٰعِنا وَقولُوا انظُرنا وَاسمَعوا وَلِلكٰفِرينَ عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 104) |
|
اي ايمان وارؤ! (نبي سان مخاطب ٿيندي) رَاعِنَا نه چؤ ۽ اُنْظُرْنَا (اسان تي نظرِ ڪرم ڪيو) چؤ ۽ (سندن فرمانَ غور سان) ٻڌو ۽ ڪافرن لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
| ما يَوَدُّ الَّذينَ كَفَروا مِن أَهلِ الكِتٰبِ وَلَا المُشرِكينَ أَن يُنَزَّلَ عَلَيكُم مِن خَيرٍ مِن رَبِّكُم وَاللَّهُ يَختَصُّ بِرَحمَتِهِ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ ذُو الفَضلِ العَظيمِ (آيت : 105) |
|
نه اُهي ماڻهو جيڪي ڪتاب وارن مان ڪافر آهن ۽ نه مشرڪ هن ڳالهه کي پسند ٿا ڪن جو توهان جي رب وٽان توهان تي ڪو خير نازل ٿئي. ۽ الله پنهنجي رحمت سان جنهن کي چاهي ٿو خاص ڪري ڇڏي ٿو. ۽ الله وڏي فضل فرمائڻ وارو آهي. |
| ما نَنسَخ مِن ءايَةٍ أَو نُنسِها نَأتِ بِخَيرٍ مِنها أَو مِثلِها أَلَم تَعلَم أَنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 106) |
|
اسان جڏهن ڪنهن آيت کي منسوخ ڪيون ٿا يا وسارايون ٿا ته ان کان بهتر يا ان جهڙي آڻيون ٿا، ڇا تو کي خبر نه آهي ته الله هر شيءِ مٿان سگھه رکڻ وارو آهي. |
| أَلَم تَعلَم أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلكُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَما لَكُم مِن دونِ اللَّهِ مِن وَلِىٍّ وَلا نَصيرٍ (آيت : 107) |
|
ڇا تون نه ٿو ڄاڻين ته بيشڪ آسمانن ۽ زمين جي بادشاهت الله لاءِ آهي ۽ الله کان سواءِ توهان لاءِ نه ڪو دوست آهي نه مددگار. |
| أَم تُريدونَ أَن تَسـَٔلوا رَسولَكُم كَما سُئِلَ موسىٰ مِن قَبلُ وَمَن يَتَبَدَّلِ الكُفرَ بِالإيمٰنِ فَقَد ضَلَّ سَواءَ السَّبيلِ (آيت : 108) |
|
(اي مسلمانو!) ڇا اوهان پنهنجي رسول کان اهڙا سوال ڪرڻ گهرو ٿا؟ جيئن اڳ موسى کان سوال ڪيا ويا هئا. ۽ جيڪو ايمان جي بدلي ڪفر حاصل ڪري ته پڪ سان اهو سڌي واٽ کان ڀٽڪي ويو. |
| وَدَّ كَثيرٌ مِن أَهلِ الكِتٰبِ لَو يَرُدّونَكُم مِن بَعدِ إيمٰنِكُم كُفّارًا حَسَدًا مِن عِندِ أَنفُسِهِم مِن بَعدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الحَقُّ فَاعفوا وَاصفَحوا حَتّىٰ يَأتِىَ اللَّهُ بِأَمرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 109) |
|
گهڻن ڪتاب وارن جي اها خواهش آهي ته اوهان جي ايمان آڻڻ بعد اوهان کي ڪفر ڏانهن موٽائن، پنهنجي اندر واري ساڙ سببان ان کان پوءِ به جو حق انهن تي پڌرو ٿي چڪو آهي، پوءِ اوهان معاف ڪيو ۽ درگذر ڪيو ايستائين جو الله پنهنجو حڪم آڻي، بيشڪ الله هر شيءِ مٿان سگهارو آهي. |
| وَأَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَءاتُوا الزَّكوٰةَ وَما تُقَدِّموا لِأَنفُسِكُم مِن خَيرٍ تَجِدوهُ عِندَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 110) |
|
۽ نماز قائم رکو ۽ زڪواة ڏيندا رهو ۽ اوهان جيڪا نيڪي پنهنجي لاءِ اڳتي موڪليو ٿا ان کي الله وٽ لهندؤ. بيشڪ الله اوهان جي عملن کي ڏسندڙ آهي. |
| وَقالوا لَن يَدخُلَ الجَنَّةَ إِلّا مَن كانَ هودًا أَو نَصٰرىٰ تِلكَ أَمانِيُّهُم قُل هاتوا بُرهٰنَكُم إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 111) |
|
۽ (اهلِ ڪتاب) چيو ته: ”يهودين ۽ نصارن کان سواءِ ڪو به بهشت ۾ داخل نه ٿيندو“. اهي انهن جون (اجايون ) سَڌُون آهن، چؤ ته: ”اگر اوهان سچا آهيو ته دليل آڻيو“! |
| بَلىٰ مَن أَسلَمَ وَجهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحسِنٌ فَلَهُ أَجرُهُ عِندَ رَبِّهِ وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 112) |
|
هائو جنهن پنهنجو چهرو الله لاءِ جهڪايو ۽ اهو نيڪي ڪندڙ آهي ته پوءِ ان جو اجر ان جي پالڻهار وٽ آهي ۽ انهن تي نه ڪو خوف آهي ۽ نه اُهي ڏکارا ٿيندا. |
| وَقالَتِ اليَهودُ لَيسَتِ النَّصٰرىٰ عَلىٰ شَيءٍ وَقالَتِ النَّصٰرىٰ لَيسَتِ اليَهودُ عَلىٰ شَيءٍ وَهُم يَتلونَ الكِتٰبَ كَذٰلِكَ قالَ الَّذينَ لا يَعلَمونَ مِثلَ قَولِهِم فَاللَّهُ يَحكُمُ بَينَهُم يَومَ القِيٰمَةِ فيما كانوا فيهِ يَختَلِفونَ (آيت : 113) |
|
۽ يهودين چيو ته: ”نصارى ڪنهن راهه تي نه آهن“ ۽ نصارن چيو ته: ”يهودي ڪنهن راهه تي نه آهن“، حالانڪه اُهي ڪتاب پڙهن ٿا. اهڙي طرح اڻ پڙهين به انهن جهڙي ڳالهه چئي، پوءِ الله انهن جي وچ ۾ قيامت واري ڏينهن (خود) فيصلو ڪندو، جنهن ڳالهه ۾ اختلاف ڪندا هئا. |
| وَمَن أَظلَمُ مِمَّن مَنَعَ مَسٰجِدَ اللَّهِ أَن يُذكَرَ فيهَا اسمُهُ وَسَعىٰ فى خَرابِها أُولٰئِكَ ما كانَ لَهُم أَن يَدخُلوها إِلّا خائِفينَ لَهُم فِى الدُّنيا خِزىٌ وَلَهُم فِى الءاخِرَةِ عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 114) |
|
۽ ان کان وڏو ظالم ڪير هوندو جيڪو الله جي مسجدن کان روڪي! جو انهن ۾ سندس نالي جو ذڪر ڪيو وڃي ۽ انهن کي ويران ڪرڻ جي ڪوشش ڪري. انهن کي ڪو حق ناهي جو مسجدن ۾ داخل ٿين (ها) مگر ڊڄندي ڊڄندي. انهن لاءِ دنيا ۾ خواري آهي ۽ انهن لاءِ آخرت ۾ تمام وڏو عذاب آهي. |
| وَلِلَّهِ المَشرِقُ وَالمَغرِبُ فَأَينَما تُوَلّوا فَثَمَّ وَجهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 115) |
|
۽ اوڀر ۽ اولهه (سڀ) الله جا آهن، پوءِ اوهان جيڏانهن به مُنهن ڪيو اوڏانهن الله متوجهه آهي (هر طرف اهو ئي جلوه گر آهي)، بيشڪ الله وڏي ڪشادگي وارو ڄاڻندڙ آهي. |
| وَقالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا سُبحٰنَهُ بَل لَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ كُلٌّ لَهُ قٰنِتونَ (آيت : 116) |
|
۽ چيائون الله پنهنجو اولاد بنايو آهي، اُهو ان (اولاد کان)پاڪ آهي. بلڪه جو ڪجهه آسمانن ۽ زمين ۾ آهي اُهو ان جي مِلڪ آهي. سڀ ان جا تابعدار آهن. |
| بَديعُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَإِذا قَضىٰ أَمرًا فَإِنَّما يَقولُ لَهُ كُن فَيَكونُ (آيت : 117) |
|
اُهو آسمانن ۽ زمينن کي وجود ڏيڻ وارو آهي. ۽ اهو جنهن وقت ڪنهن شيءِ (جي خلقڻ) جو فيصلو ڪري ٿو ته ان کي چوي ٿو ”ٿي پؤ“ ته ٿي پوي ٿي. |
| وَقالَ الَّذينَ لا يَعلَمونَ لَولا يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَو تَأتينا ءايَةٌ كَذٰلِكَ قالَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم مِثلَ قَولِهِم تَشٰبَهَت قُلوبُهُم قَد بَيَّنَّا الءايٰتِ لِقَومٍ يوقِنونَ (آيت : 118) |
|
۽ بي علم ماڻهو چون ٿا ته: ”الله اسان سان (سڌو سنئون) ڇو نه ٿو ڳالهائي! يا اسان وٽ ڪا نشاني ڇو نه ٿي اچي“ انهن کان اڳين به اهڙي ڳالهه چئي هئي. انهن جون دليون هڪ جهڙيون آهن. بيشڪ اسان يقين وارن لاءِ نشانيون پڌريون ڪري ڇڏيون آهن. |
| إِنّا أَرسَلنٰكَ بِالحَقِّ بَشيرًا وَنَذيرًا وَلا تُسـَٔلُ عَن أَصحٰبِ الجَحيمِ (آيت : 119) |
|
بيشڪ اسان (اي نبي!) تو کي حق سان خوشخبري ڏيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ بنائي موڪليو آهي ۽ دوزخين بابت تو کان ڪو نه پڇيو ويندو. |
| وَلَن تَرضىٰ عَنكَ اليَهودُ وَلَا النَّصٰرىٰ حَتّىٰ تَتَّبِعَ مِلَّتَهُم قُل إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الهُدىٰ وَلَئِنِ اتَّبَعتَ أَهواءَهُم بَعدَ الَّذى جاءَكَ مِنَ العِلمِ ما لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن وَلِىٍّ وَلا نَصيرٍ (آيت : 120) |
|
۽ يهودي ۽ نصارى تو کان اصل راضي نه ٿيندا جيستائين تون انهن جي مذهب جي پيروي اختيار نه ڪرين. چؤ ته: ”بيشڪ الله جي (عطا ڪيل) هدايت ئي (حقيقي) هدايت آهي“. ۽ جيڪڏهن (اي مخاطب) تو انهن جي خواهشن جي پيروي ڪئي، ان کان پوءِ جو تو وٽ (الله وٽان) علم اچي ويو آهي ته تو لاءِ الله کان بچائڻ وارو نه ڪو دوست هوندو ۽ نه ڪو مددگار. |
| الَّذينَ ءاتَينٰهُمُ الكِتٰبَ يَتلونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولٰئِكَ يُؤمِنونَ بِهِ وَمَن يَكفُر بِهِ فَأُولٰئِكَ هُمُ الخٰسِرونَ (آيت : 121) |
|
اُهي ماڻهو جن کي اسان ڪتاب ڏنو آهي سي ان کي ائين پڙهن ٿا، جيئن ان جي پڙهڻ جو حق آهي، اُهي ان تي ويساهه رکن ٿا ۽ جيڪي ان جو انڪار ڪن ته اُهي ئي نقصان لهڻ وارا آهن. |
| يٰبَنى إِسرٰءيلَ اذكُروا نِعمَتِىَ الَّتى أَنعَمتُ عَلَيكُم وَأَنّى فَضَّلتُكُم عَلَى العٰلَمينَ (آيت : 122) |
|
اي يعقوب جا اولاد! منهنجي نعمت کي ياد ڪيو جا مون اوهان مٿان انعام ڪئي ۽ بيشڪ مون اوهان کي (ان دؤر جي) قومن مٿان فضيلت ڏني. |
| وَاتَّقوا يَومًا لا تَجزى نَفسٌ عَن نَفسٍ شَيـًٔا وَلا يُقبَلُ مِنها عَدلٌ وَلا تَنفَعُها شَفٰعَةٌ وَلا هُم يُنصَرونَ (آيت : 123) |
|
۽ ان ڏينهن کان ڊڄو جنهن ۾ ڪو شخص به ڪنهن شخص جي پاران ڪنهن شيءِ جو بدلو نه ڏئي سگھندو ۽ نه ان جي پاران ڪو عيوضُ قبوليو ويندو نه ان کي (بغير اذن الاهي) ڪنهن جي شفاعت نفعو ڏيندي ۽ نه اُهي مدد ڏنا ويندا. |
| وَإِذِ ابتَلىٰ إِبرٰهۦمَ رَبُّهُ بِكَلِمٰتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنّى جاعِلُكَ لِلنّاسِ إِمامًا قالَ وَمِن ذُرِّيَّتى قالَ لا يَنالُ عَهدِى الظّٰلِمينَ (آيت : 124) |
|
۽ (اهو واقعو ياد ڪر) جڏهن ابراهيم کي سندس پالڻهار ڪن ڳالهين ۾ آزمايو ته انهن (سڀني) کي پورو ڪيائين. (رب) فرمايو: ”آءُ تو کي ماڻهن جي لاءِ اڳواڻ بنائڻ وارو آهيان“. چيائين: ”(ڇا) منهنجي اولاد مان به“؟ (رب) فرمايو: ”منهنجو عهد ظالمن کي نه ٿو پهچي“. |
| وَإِذ جَعَلنَا البَيتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَأَمنًا وَاتَّخِذوا مِن مَقامِ إِبرٰهۦمَ مُصَلًّى وَعَهِدنا إِلىٰ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ أَن طَهِّرا بَيتِىَ لِلطّائِفينَ وَالعٰكِفينَ وَالرُّكَّعِ السُّجودِ (آيت : 125) |
|
۽ (ياد ڪيو) جڏهن اسان هن گهر (بيت الله) کي ماڻهن لاءِ (عبادت واسطي) موٽڻ جي جاءِ ۽ امن وارو بنايو ۽ (حڪم ڏنو ته) ابراهيم جي بيهڻ واري جاءِ کي نماز جو هنڌ بنائي وٺو. ۽ اسان ابراهيم ۽ اسماعيل کي تاڪيد ڪيو ته منهنجي گهر کي طواف ڪندڙن ۽ اعتڪاف ڪندڙن ۽ رڪوع، سجدن ڪرڻ وارن لاءِ پاڪ بنايو. |
| وَإِذ قالَ إِبرٰهۦمُ رَبِّ اجعَل هٰذا بَلَدًا ءامِنًا وَارزُق أَهلَهُ مِنَ الثَّمَرٰتِ مَن ءامَنَ مِنهُم بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ قالَ وَمَن كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَليلًا ثُمَّ أَضطَرُّهُ إِلىٰ عَذابِ النّارِ وَبِئسَ المَصيرُ (آيت : 126) |
|
۽ (ياد ڪيو) جڏهن ابراهيم چيو ته: ”اي پالڻهار هن کي امن وارو شهر بناءِ ۽ اتان جي رهواسين کي قسمان قسمين جا ميوا روزي بنائي ڏي (يعني) انهن مان تن کي جن الله تي ۽ آخرت واري ڏينهن تي ايمان آندو“. (الله) فرمايو: ”۽ جنهن ڪفر ڪيو ته ان کي (به دنيا جي) ٿوري زندگي جي مدت لاءِ فائدو ڏيندس پوءِ ان کي دوزخ جي عذاب ڏانهن مجبور ڪندس ۽ اها نهايت بري موٽڻ جي جاءِ آهي“. |
| وَإِذ يَرفَعُ إِبرٰهۦمُ القَواعِدَ مِنَ البَيتِ وَإِسمٰعيلُ رَبَّنا تَقَبَّل مِنّا إِنَّكَ أَنتَ السَّميعُ العَليمُ (آيت : 127) |
|
۽ (ياد ڪيو) جڏهن ابراهيم ۽ اسماعيل بيت الله جا بنياد پئي بلند ڪيا (ته دعا گهري رهيا هئا) ”اي اسان جا پالڻهار! تون اسان کان هي (خدمت) قبول ڪر، بيشڪ تون ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهين. |
| رَبَّنا وَاجعَلنا مُسلِمَينِ لَكَ وَمِن ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسلِمَةً لَكَ وَأَرِنا مَناسِكَنا وَتُب عَلَينا إِنَّكَ أَنتَ التَّوّابُ الرَّحيمُ (آيت : 128) |
|
اي اسان جا رب! اسان ٻنهين کي پنهنجو فرمانبردار ڪر ۽ اسان جي اولاد مان به تنهنجي فرمانبردار امت پيدا ڪر ۽ اسان کي اسان جي عبادت جا قائدا (حج جا احڪام) ٻڌاءِ ۽ اسان تي (رحمت سان) متوجهه ٿيءُ، بيشڪ تون وڏو توبه قبوليندڙ، ٻاجهارو آهين. |
| رَبَّنا وَابعَث فيهِم رَسولًا مِنهُم يَتلوا عَلَيهِم ءايٰتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الكِتٰبَ وَالحِكمَةَ وَيُزَكّيهِم إِنَّكَ أَنتَ العَزيزُ الحَكيمُ (آيت : 129) |
|
اي اسان جا پالڻهار! انهن ۾ انهن مان ئي هڪ (عظمت وارو) رسول موڪل جيڪو انهن تي تنهنجون آيتون تلاوت ڪري انهن کي ڪتاب سيکاري ۽ حڪمت جي تعليم ڏئي ۽ انهن کي پاڪيزه بنائي. بيشڪ تون غالب، حڪمت وارو آهين“. |
| وَمَن يَرغَبُ عَن مِلَّةِ إِبرٰهۦمَ إِلّا مَن سَفِهَ نَفسَهُ وَلَقَدِ اصطَفَينٰهُ فِى الدُّنيا وَإِنَّهُ فِى الءاخِرَةِ لَمِنَ الصّٰلِحينَ (آيت : 130) |
|
۽ ابراهيم جي دين کان ڪير ٿو مُنهن موڙي (سگهي) سواءِ ان جي جيڪو پنهنجي نفس جي بي وقوفي ۾ مبتلا آهي. ۽ بيشڪ اسان ان کي دنيا ۾ منتخب فرمايو هيو ۽ بيشڪ اهو آخرت ۾ به نيڪو ڪارن مان هوندو. |
| إِذ قالَ لَهُ رَبُّهُ أَسلِم قالَ أَسلَمتُ لِرَبِّ العٰلَمينَ (آيت : 131) |
|
جنهن وقت کيس سندس پالڻهار چيو ته: ”(مون اڳيان) گردن جهڪاءِ“ ! ته چيائين: ”مون جهانن جي پروردگار واسطي ڪنڌ جهڪايو“. |
| وَوَصّىٰ بِها إِبرٰهۦمُ بَنيهِ وَيَعقوبُ يٰبَنِىَّ إِنَّ اللَّهَ اصطَفىٰ لَكُمُ الدّينَ فَلا تَموتُنَّ إِلّا وَأَنتُم مُسلِمونَ (آيت : 132) |
|
۽ ان (دين تي ثابت رهڻ) جي ابراهيم ۽ يعقوب پنهنجي پُــٽن کي وصيت ڪئي هئي ته: ”اي منهنجا ٻچڙا! بيشڪ الله اوهان لاءِ دين (اسلام) کي پسند ڪيو آهي. سو توهان نه مرجو مگر مسلمان رَهَندَي“. |
| أَم كُنتُم شُهَداءَ إِذ حَضَرَ يَعقوبَ المَوتُ إِذ قالَ لِبَنيهِ ما تَعبُدونَ مِن بَعدى قالوا نَعبُدُ إِلٰهَكَ وَإِلٰهَ ءابائِكَ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ وَإِسحٰقَ إِلٰهًا وٰحِدًا وَنَحنُ لَهُ مُسلِمونَ (آيت : 133) |
|
ڇا توهان (ان وقت) حاضر هيا؟ جڏهن يعقوب کي موت ويجھو آيو؟ جڏهن پنهنجي پٽن کان پڇيائين ته: ”مون کان پوءِ اوهان ڪنهن جي عبادت ڪندؤ“؟ چيائون: ”اسان تنهنجي معبود جي پوڄا ڪنداسين ۽ تنهنجي اباڻن ابراهيم ۽ اسماعيل ۽ اسحاق جي معبود، هڪ معبود جي (پوڄا ڪنداسين) ۽ اسان ان جي لاءِ گردن جھڪائيندڙ آهيون“. |
| تِلكَ أُمَّةٌ قَد خَلَت لَها ما كَسَبَت وَلَكُم ما كَسَبتُم وَلا تُسـَٔلونَ عَمّا كانوا يَعمَلونَ (آيت : 134) |
|
اُها (هڪ) امت هئي جا گذري وئي، انهن لاءِ اهو آهي جيڪو انهن ڪمايو ۽ اوهان لاءِ اهو آهي جيڪو اوهان ڪمايو ۽ جيڪي اُهي عمل ڪندا هئا انهن جو اوهان کان پڇاڻو نه ٿيندو. |
| وَقالوا كونوا هودًا أَو نَصٰرىٰ تَهتَدوا قُل بَل مِلَّةَ إِبرٰهۦمَ حَنيفًا وَما كانَ مِنَ المُشرِكينَ (آيت : 135) |
|
۽ (اهلِ ڪتاب) چيو ته: ”يهودي يا نصارا ٿي وڃو ته هدايت وارا ٿيندؤ“. (اي نبي!) تون چؤ ”اسان ته ابراهيم جي دين تي آهيون جو هر باطل کان جدا، صرف الله ڏانهن متوجهه هيو. ۽ اهو مُشرڪن مان نه هيو“. |
| قولوا ءامَنّا بِاللَّهِ وَما أُنزِلَ إِلَينا وَما أُنزِلَ إِلىٰ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ وَإِسحٰقَ وَيَعقوبَ وَالأَسباطِ وَما أوتِىَ موسىٰ وَعيسىٰ وَما أوتِىَ النَّبِيّونَ مِن رَبِّهِم لا نُفَرِّقُ بَينَ أَحَدٍ مِنهُم وَنَحنُ لَهُ مُسلِمونَ (آيت : 136) |
|
(اي مسلمانو!) چؤ ته: ”اسان الله تي ايمان آندو ۽ (ان تي) جيڪو اسان طرف نازل ڪيو ويو آهي ۽ (ان تي) جيڪو ابراهيم ۽ اسماعيل ۽ اسحاق ۽ يعقوب ۽ انهن جي اولاد تي نازل ڪيو ويو هيو ۽ (انهن ڪتابن تي به) جيڪي موسى ۽ عيسى کي ڏنا ويا ۽ جي ٻين نبين کي سندن رب جي طرفان ڏنا ويا، اسان انهن مان ڪنهن هڪ ۾ به (ايمان آڻڻ ۾) فرق نه ٿا ڪيون ۽ اسان ان (رب)جا فرمانبردار آهيون“. |
| فَإِن ءامَنوا بِمِثلِ ما ءامَنتُم بِهِ فَقَدِ اهتَدَوا وَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّما هُم فى شِقاقٍ فَسَيَكفيكَهُمُ اللَّهُ وَهُوَ السَّميعُ العَليمُ (آيت : 137) |
|
پوءِ جيڪڏهن اُهي به (ائين) ايمان آڻن جيئن اوهان ايمان آندو آهي ته پوءِ اُهي پڪ سان هدايت وارا ٿي ويندا. ۽ جي اُهي منهن موڙيندا ته پوءِ اُهي ضد تي آهن. پوءِ سگھوئي الله تولاءِ انهن (جي شر) کان (بچائڻ لاءِ) ڪافي ٿيندو ۽ اهو ٻڌندڙ، ڄاڻندڙ آهي. |
| صِبغَةَ اللَّهِ وَمَن أَحسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبغَةً وَنَحنُ لَهُ عٰبِدونَ (آيت : 138) |
|
(اسين) الله جي رنگ (۾ رنگجي وياسين) ۽ ڪنهن جو رنگ الله جي رنگ کان ڀلو آهي؟ ۽ اسان ان جا عبادتگذار آهيون. |
| قُل أَتُحاجّونَنا فِى اللَّهِ وَهُوَ رَبُّنا وَرَبُّكُم وَلَنا أَعمٰلُنا وَلَكُم أَعمٰلُكُم وَنَحنُ لَهُ مُخلِصونَ (آيت : 139) |
|
(اي نبي!) چؤ: ”ڇا اوهان اسان سان الله جي باري ۾ جهڳڙو ڪيو ٿا؟حالانڪه اهو اسان جو پالڻهار آهي ۽ اوهان جو به پالڻهار آهي ۽ اسان لاءِ اسان جا عمل آهن ۽ اوهان لاءِ اوهان جا عمل آهن ۽ اسان خالص ان جا ئي بنجي چڪا آهيون. |
| أَم تَقولونَ إِنَّ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ وَإِسحٰقَ وَيَعقوبَ وَالأَسباطَ كانوا هودًا أَو نَصٰرىٰ قُل ءَأَنتُم أَعلَمُ أَمِ اللَّهُ وَمَن أَظلَمُ مِمَّن كَتَمَ شَهٰدَةً عِندَهُ مِنَ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 140) |
|
(اي اهلِ ڪتاب!) ڇا توهان چؤ ٿا ته: ”ابراهيم ۽ اسماعيل ۽ اسحاق ۽ يعقوب ۽ انهن جو اولاد يهودي يا نصارا هئا“؟ چؤ ته: ”ڇا اوهان وڌيڪ ڄاڻو ٿا يا الله“؟ ۽ ان کان وڏو ظالم ڪير آهي جو حق جي شاهدي کي لڪائي جا ان وٽ الله وٽان (ڪتاب ۾) موجود آهي ۽ الله توهان جي عملن کان بي خبر نه آهي. |
| تِلكَ أُمَّةٌ قَد خَلَت لَها ما كَسَبَت وَلَكُم ما كَسَبتُم وَلا تُسـَٔلونَ عَمّا كانوا يَعمَلونَ (آيت : 141) |
|
اُها هڪ جماعت هئي جا گذري چڪي جو انهن ڪمايو سو انهن لاءِ آهي ۽ جو اوهان ڪمايو سو اوهان لاءِ هوندو ۽ توهان کان انهن جي عملن بابت ڪو نه پڇيو ويندو. |
| سَيَقولُ السُّفَهاءُ مِنَ النّاسِ ما وَلّىٰهُم عَن قِبلَتِهِمُ الَّتى كانوا عَلَيها قُل لِلَّهِ المَشرِقُ وَالمَغرِبُ يَهدى مَن يَشاءُ إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 142) |
|
هاڻي بي وقوف ماڻهو چوندا ته: ”انهن (مسلمانن) کي پنهنجي قبلي (بيت المقدس) کان ڪنهن ڦيرايو؟ جنهن تي اڳ (نماز پڙهندا) هئا“. چؤ ته: ”اوڀر ۽ اولهه الله لاءِ آهي. اُهو جنهن کي چاهي ٿو سڌي رستي تي هلائي ٿو“. |
| وَكَذٰلِكَ جَعَلنٰكُم أُمَّةً وَسَطًا لِتَكونوا شُهَداءَ عَلَى النّاسِ وَيَكونَ الرَّسولُ عَلَيكُم شَهيدًا وَما جَعَلنَا القِبلَةَ الَّتى كُنتَ عَلَيها إِلّا لِنَعلَمَ مَن يَتَّبِعُ الرَّسولَ مِمَّن يَنقَلِبُ عَلىٰ عَقِبَيهِ وَإِن كانَت لَكَبيرَةً إِلّا عَلَى الَّذينَ هَدَى اللَّهُ وَما كانَ اللَّهُ لِيُضيعَ إيمٰنَكُم إِنَّ اللَّهَ بِالنّاسِ لَرَءوفٌ رَحيمٌ (آيت : 143) |
|
۽ اهڙي طرح اسان اوهان کي وچولي (۽ بهترين) امت بنايو آهي ته جيئن توهان ماڻهن تي شاهد ٿيو ۽ رسولِ (ڪريم) اوهان تي شاهد ٿئي. ۽ (اي نبي!) تون جنهن قبلي تي پهريان هئين اسان ان کي صرف هن لاءِ مقرر ڪيو هيو ته اسان (پرکا وٺي) پڌرو ڪيون ته ڪير رسول (ﷺ) جي پيروي ڪري ٿو (۽) ڪير اُبتي پيرِ ڦِري ٿو. ۽ بيشڪ اها (قبلي مَٽِجَڻَ واري) ڳالهه ضرور ڳَـــرِي هئي مگر انهن تي (ڳري نه هئي) جن کي الله هدايت ڪئي. ۽ الله جو شان ناهي جو اوهان جا ايمان ضايع ڪري. بيشڪ الله ماڻهن سان ضرور وڏو مهربان ٻاجهارو آهي. |
| قَد نَرىٰ تَقَلُّبَ وَجهِكَ فِى السَّماءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبلَةً تَرضىٰها فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ وَحَيثُ ما كُنتُم فَوَلّوا وُجوهَكُم شَطرَهُ وَإِنَّ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ لَيَعلَمونَ أَنَّهُ الحَقُّ مِن رَبِّهِم وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا يَعمَلونَ (آيت : 144) |
|
(اي نبي!) بيشڪ اسان تنهنجي مُنهن (مبارڪ) جو آسمان ڏانهن (بار بار)کڄڻُ ڏسي رهيا آهيون، سو اسان ضرور تو کي ان قبلي طرف ڦيرينداسين جنهن کي تون پسند ڪرين ٿو. سو پنهنجو منهن (مبارڪ هاڻي ئي) عزت واري مسجد ڏانهن ڦيراءِ. ۽ (اي مسلمانو) اوهان جتي به هجو پنهنجا چهرا ان ڏانهن ڦيرايو. ۽ بيشڪ اُهي ماڻهو جن کي ڪتاب ڏنو ويو آهي سي پڪ ڄاڻن ٿا ته اهو (قبلي جي تبديلي جو حڪم) انهن جي پالڻهار پاران حق آهي. ۽ الله ان کان بي خبر نه آهي جيڪي اهي عمل ڪن ٿا. |
| وَلَئِن أَتَيتَ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ بِكُلِّ ءايَةٍ ما تَبِعوا قِبلَتَكَ وَما أَنتَ بِتابِعٍ قِبلَتَهُم وَما بَعضُهُم بِتابِعٍ قِبلَةَ بَعضٍ وَلَئِنِ اتَّبَعتَ أَهواءَهُم مِن بَعدِ ما جاءَكَ مِنَ العِلمِ إِنَّكَ إِذًا لَمِنَ الظّٰلِمينَ (آيت : 145) |
|
۽ جي تون ڪتاب وارن وٽ هر نشاني آڻين ته به اُهي تنهنجي قبلي جي پيروي ڪونه ڪندا ۽ نه ئي تون انهن جي قبلي جي پيروي ڪرڻ وارو آهين ۽ نه ئي اُهي پاڻ ۾ هڪ ٻئي جي قبلي جي پيروي ڪندڙ آهن. ۽ اگر (بفرضِ محال) تو وٽ علم اچڻ بعد به تو انهن جي سَڌُن جي پيروي ڪئي ته بيشڪ ان وقت تون (پنهنجي جان سان) زيادتي ڪرڻ وارن مان ٿي پوندين. |
| الَّذينَ ءاتَينٰهُمُ الكِتٰبَ يَعرِفونَهُ كَما يَعرِفونَ أَبناءَهُم وَإِنَّ فَريقًا مِنهُم لَيَكتُمونَ الحَقَّ وَهُم يَعلَمونَ (آيت : 146) |
|
اهي ماڻهو جن کي اسان ڪتاب ڏنو آهي اُهي هن (نبي ڪريم ﷺ) کي ائين سڃاڻن ٿا جيئن پنهنجي پُٽن کي سُڃاڻن ٿا.۽ بيشڪ انهن مان هڪ ٽولو اهڙو به آهي جيڪي ڄاڻي واڻي حق کي لڪائن ٿا. |
| الحَقُّ مِن رَبِّكَ فَلا تَكونَنَّ مِنَ المُمتَرينَ (آيت : 147) |
|
(اي مخاطب!) هي (قطعي) حق آهي تنهنجي پالڻهار جي طرفان ته پوءِ تون شڪ ڪندڙن مان نه ٿيءُ. |
| وَلِكُلٍّ وِجهَةٌ هُوَ مُوَلّيها فَاستَبِقُوا الخَيرٰتِ أَينَ ما تَكونوا يَأتِ بِكُمُ اللَّهُ جَميعًا إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 148) |
|
۽ هر هڪ لاءِ هڪ رُخُ آهي جيڏانهن اهو مُڙي ٿو پوءِ نيڪين ۾ اڳرائي ڪيو. اوهان جتي به هجو الله اوهان سڀني کي گڏ ڪندو. بيشڪ الله هر شيءِ تي سگھه رکڻ وارو آهي. |
| وَمِن حَيثُ خَرَجتَ فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ وَإِنَّهُ لَلحَقُّ مِن رَبِّكَ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 149) |
|
۽ تون جتان (سفر تي) نڪرين ته (نماز جي وقت) پنهنجو چهرو مسجد الحرام ڏانهن ڦيراءِ. ۽ بيشڪ اهو ئي تنهنجي پالڻهار پاران حق آهي ۽ الله اوهان جي عملن کان بي خبر نه آهي. |
| وَمِن حَيثُ خَرَجتَ فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ وَحَيثُ ما كُنتُم فَوَلّوا وُجوهَكُم شَطرَهُ لِئَلّا يَكونَ لِلنّاسِ عَلَيكُم حُجَّةٌ إِلَّا الَّذينَ ظَلَموا مِنهُم فَلا تَخشَوهُم وَاخشَونى وَلِأُتِمَّ نِعمَتى عَلَيكُم وَلَعَلَّكُم تَهتَدونَ (آيت : 150) |
|
۽ تون جتان (سفر تي) نڪرين ته (نماز جي وقت) پنهنجو چهرو مسجد الحرام ڏينهن ڦيراءِ. ۽ (اي مسلمانو!) اوهان جتي به هجو پنهنجا چهرا ان ڏانهن ڦيرايو تان ته ماڻهن کي توهان تي اعتراض جي گنجائش نه رهي، سواءِ انهن مان تن ماڻهن جي جن ظلم ڪيو، پوءِ اوهان انهن کان (هرگز) نه ڊڄو ۽ مون کان (ئي) ڊڄو ۽ هي ان لاءِ ته آءُ اوهان تي پنهنجي نعمت پوري ڪيان ۽ هن لاءِ ته جيئن اوهان هدايت وارا ٿي وڃو. |
| كَما أَرسَلنا فيكُم رَسولًا مِنكُم يَتلوا عَلَيكُم ءايٰتِنا وَيُزَكّيكُم وَيُعَلِّمُكُمُ الكِتٰبَ وَالحِكمَةَ وَيُعَلِّمُكُم ما لَم تَكونوا تَعلَمونَ (آيت : 151) |
|
جهڙي طرح اسان اوهان ۾ خود اوهان مان هڪ رسول موڪليو آهي جيڪو اوهان تي اسان جون آيتون تلاوت ڪري ٿو ۽ اوهان کي پاڪ ڪري ٿو ۽ اوهان کي ڪتاب ۽ دانائي سيکاري ٿو ۽ اوهان کي (اُهي ڳجها ڳُوڙها راز) سيکاري ٿو جيڪي اوهان نه ڄاڻندا هئا. |
| فَاذكُرونى أَذكُركُم وَاشكُروا لى وَلا تَكفُرونِ (آيت : 152) |
|
سو اوهان مون کي ياد ڪيو ته آءُ اوهان کي ياد ڪيان ۽ منهنجو شڪر ادا ڪيو ۽ منهنجي ناشڪري نه ڪيو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا استَعينوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوٰةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصّٰبِرينَ (آيت : 153) |
|
اي ايمان وارؤ! (الله کان) مدد وٺو صبر ۽ نماز سان. بيشڪ الله صبر وارن سان گڏ آهي. |
| وَلا تَقولوا لِمَن يُقتَلُ فى سَبيلِ اللَّهِ أَموٰتٌ بَل أَحياءٌ وَلٰكِن لا تَشعُرونَ (آيت : 154) |
|
۽ جيڪي الله جي واٽ ۾ قتل ڪيا وڃن ته انهن کي نه چئو ته: ”مُردا آهن“. بلڪه (حقيقت ۾) اُهي زنده آهن ۽ پر اوهان (انهن جي زندگي جي) سمجھه نه ٿا رکو. |
| وَلَنَبلُوَنَّكُم بِشَيءٍ مِنَ الخَوفِ وَالجوعِ وَنَقصٍ مِنَ الأَموٰلِ وَالأَنفُسِ وَالثَّمَرٰتِ وَبَشِّرِ الصّٰبِرينَ (آيت : 155) |
|
۽ ضرور اسان اوهان کي آزمائينداسين ڪجھه شين سان (يعني) ڪجھه خوف ۽ بک ۽ ڪجهه مالن ۽ جانين ۽ پوکن جي نقصان سان ۽ (اي نبي) صبر وارن کي مبارڪ ڏي. |
| الَّذينَ إِذا أَصٰبَتهُم مُصيبَةٌ قالوا إِنّا لِلَّهِ وَإِنّا إِلَيهِ رٰجِعونَ (آيت : 156) |
|
اهي (صابر) جن تي جڏهن ڪا مصيبت پهچي ٿي ته چون ٿا: ”بيشڪ اسان الله جي مِلڪ آهيون ۽ بيشڪ اسان ان ڏانهن موٽڻ وارا آهيون“. |
| أُولٰئِكَ عَلَيهِم صَلَوٰتٌ مِن رَبِّهِم وَرَحمَةٌ وَأُولٰئِكَ هُمُ المُهتَدونَ (آيت : 157) |
|
اهي ماڻهو آهن جن تي انهن جي پالڻهار پاران عنايتون ۽ رحمت آهي ۽ اهي ئي هدايت وارا آهن. |
| إِنَّ الصَّفا وَالمَروَةَ مِن شَعائِرِ اللَّهِ فَمَن حَجَّ البَيتَ أَوِ اعتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِما وَمَن تَطَوَّعَ خَيرًا فَإِنَّ اللَّهَ شاكِرٌ عَليمٌ (آيت : 158) |
|
بيشڪ صفا ۽ مروه (مڪي جون ٻئي پهاڙيون) الله جي نشانين مان آهن، پوءِ جيڪو ماڻهو بيت الله جو حج ڪري يا عمرو ادا ڪري ته ان تي ڪو گناهه نه آهي جو انهن ٻنهين جي وچ ۾ (سعي جا) چڪر لڳائي. ۽ جيڪو ماڻهو نفلي نيڪي ڪري ٿو ته پوءِ بيشڪ الله (وڏو) قدردان، ڄاڻــــڻـــــهار آهي. |
| إِنَّ الَّذينَ يَكتُمونَ ما أَنزَلنا مِنَ البَيِّنٰتِ وَالهُدىٰ مِن بَعدِ ما بَيَّنّٰهُ لِلنّاسِ فِى الكِتٰبِ أُولٰئِكَ يَلعَنُهُمُ اللَّهُ وَيَلعَنُهُمُ اللّٰعِنونَ (آيت : 159) |
|
بيشڪ جيڪي ماڻهو لِڪائن ٿا انهن چِٽِيُن نشانيُن ۽ هدايت کي جي اسان نازل ڪيون آهن، ان کان پوءِ جو اسان ان کي ڪتاب ۾ ماڻهن لاءِ پڌرو (به) ڪري ڇڏيو آهي (ته) اهي اهڙا ماڻهو آهن جن تي الله لعنت ڪري ٿو ۽ لعنت ڪرڻ وارا به انهن تي لعنت ڪن ٿا. |
| إِلَّا الَّذينَ تابوا وَأَصلَحوا وَبَيَّنوا فَأُولٰئِكَ أَتوبُ عَلَيهِم وَأَنَا التَّوّابُ الرَّحيمُ (آيت : 160) |
|
سواءِ انهن ماڻهن جي جن توبه ڪئي ۽ (پنهنجو) اصلاح ڪيائون ۽ )حق کي( ظاهر ڪيائون ته پوءِ اهي ماڻهو آهن جن جي آءُ توبه قبول ڪندس ۽ آءُ وڏو توبه قبول ڪندڙ ٻاجهارو آهيان. |
| إِنَّ الَّذينَ كَفَروا وَماتوا وَهُم كُفّارٌ أُولٰئِكَ عَلَيهِم لَعنَةُ اللَّهِ وَالمَلٰئِكَةِ وَالنّاسِ أَجمَعينَ (آيت : 161) |
|
بيشڪ اُهي ماڻهو جن ڪفر (اختيار) ڪيو ۽ ڪفر جي حال ۾ مري ويا ته اهي ماڻهو آهن جن تي الله جي لعنت آهي ۽ ملائڪن جي ۽ سڀ ماڻهن جي (لعنت آهي). |
| خٰلِدينَ فيها لا يُخَفَّفُ عَنهُمُ العَذابُ وَلا هُم يُنظَرونَ (آيت : 162) |
|
(اهي) هميشه ان (لعنت) ۾ رهندا ۽ نه انهن تان عذاب هلڪو ڪيو ويندو نه انهن کي مُهلت ڏني ويندي. |
| وَإِلٰهُكُم إِلٰهٌ وٰحِدٌ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ الرَّحمٰنُ الرَّحيمُ (آيت : 163) |
|
۽ اوهان جو معبود،”هڪ معبود“ آهي. ڪو به عبادت جي لائق نه آهي سواءِ ان جي، اهو وڏو مهربان، ٻاجهارو آهي. |
| إِنَّ فى خَلقِ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَاختِلٰفِ الَّيلِ وَالنَّهارِ وَالفُلكِ الَّتى تَجرى فِى البَحرِ بِما يَنفَعُ النّاسَ وَما أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّماءِ مِن ماءٍ فَأَحيا بِهِ الأَرضَ بَعدَ مَوتِها وَبَثَّ فيها مِن كُلِّ دابَّةٍ وَتَصريفِ الرِّيٰحِ وَالسَّحابِ المُسَخَّرِ بَينَ السَّماءِ وَالأَرضِ لَءايٰتٍ لِقَومٍ يَعقِلونَ (آيت : 164) |
|
بيشڪ آسمانن ۽ زمين جي پيدائش ۾ ۽ رات ۽ ڏينهن جي مٽجڻ ۾، ۽ انهن ٻيڙين ۾ جيڪي سمنڊن ۾ ماڻهن جي نفعي جي سامان سميت هلن ٿيون ۽ ان (مينهن جي) پاڻي ۾ جيڪو الله آسمان کان لاهي ٿو، جنهن سان زمين کي مرده ٿي وڃڻ بعد زنده ڪري ٿو، ۽ ان (زمين ۾) هر قسم جي جانورن کي پکيڙي ٿو ۽ هوائن جا رخ مٽائڻ ۾ ۽ ڪڪر ۾ جيڪو آسمان ۽ زمين جي وچ ۾ (الله جي حڪم جو) پائبند آهي (انهن سڀني ڳالهين ۾) عقل وارن لاءِ ضرور نشانيون آهن. |
| وَمِنَ النّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دونِ اللَّهِ أَندادًا يُحِبّونَهُم كَحُبِّ اللَّهِ وَالَّذينَ ءامَنوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ وَلَو يَرَى الَّذينَ ظَلَموا إِذ يَرَونَ العَذابَ أَنَّ القُوَّةَ لِلَّهِ جَميعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَديدُ العَذابِ (آيت : 165) |
|
۽ ماڻهن مان ڪي اهڙا آهن جيڪي الله جي غيرن کي الله جو همسر ڪري وٺن ٿا. انهن سان الله جي محبت جهڙي محبت رکن ٿا. ۽ اهي ماڻهو جن ايمان آندو سي الله سان محبت ۾ زور پُختا هوندا آهن ۽ جيڪڏهن اُهي ظالم (اڄ ئي) ان وقت کي ڏسن جڏهن عذاب کي سامهون ڏسندا ته پڪ (سمجهندا ته) سڀ طاقتن جو مالڪ الله آهي ۽ بيشڪ الله سزا ڏيڻ ۾ زور سخت آهي. |
| إِذ تَبَرَّأَ الَّذينَ اتُّبِعوا مِنَ الَّذينَ اتَّبَعوا وَرَأَوُا العَذابَ وَتَقَطَّعَت بِهِمُ الأَسبابُ (آيت : 166) |
|
جڏهن بيزار ٿيندا (اڳواڻ) جن جي پيروي ڪئي وئي سي پنهنجي پيروڪارن کان ۽ (سڀ) عذابِ الاهي ڏسندا ۽ انهن جا سڀ سبب ٽٽي پوندا. |
| وَقالَ الَّذينَ اتَّبَعوا لَو أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنهُم كَما تَبَرَّءوا مِنّا كَذٰلِكَ يُريهِمُ اللَّهُ أَعمٰلَهُم حَسَرٰتٍ عَلَيهِم وَما هُم بِخٰرِجينَ مِنَ النّارِ (آيت : 167) |
|
۽ پيروڪار چوندا ته: ”هائو جي اسان کي (دنيا ۾) موٽڻ هجي ها ته اسان به انهن کان ائين بيزار ٿيون ها جيئن (اهي اڄ) اسان کان بيزار ٿيا آهن“. ائين الله انهن کي سندن اعمال مٿن حسرت بنائي ڏيکاريندو، ۽ اُهي (هر صورت) جهنم مان نڪري نه سگهندا. |
| يٰأَيُّهَا النّاسُ كُلوا مِمّا فِى الأَرضِ حَلٰلًا طَيِّبًا وَلا تَتَّبِعوا خُطُوٰتِ الشَّيطٰنِ إِنَّهُ لَكُم عَدُوٌّ مُبينٌ (آيت : 168) |
|
اي انسانو! زمين (جي شين ) مان جي حلال ۽ پاڪ آهن سي کائو ۽ شيطان جي وِکُن جي تابعداري نه ڪيو. بيشڪ اُهو اوهان جو چِٽو دشمن آهي. |
| إِنَّما يَأمُرُكُم بِالسّوءِ وَالفَحشاءِ وَأَن تَقولوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعلَمونَ (آيت : 169) |
|
اُهو ته رڳو اوهان کي برائي ۽ بي حيائي جو حڪم ڪري ٿو ۽ هي (به) ته الله بابت اهو چؤ جنهن جو اوهان وٽ علم ئي نه هجي. |
| وَإِذا قيلَ لَهُمُ اتَّبِعوا ما أَنزَلَ اللَّهُ قالوا بَل نَتَّبِعُ ما أَلفَينا عَلَيهِ ءاباءَنا أَوَلَو كانَ ءاباؤُهُم لا يَعقِلونَ شَيـًٔا وَلا يَهتَدونَ (آيت : 170) |
|
۽ جڏهن انهن (ڪافرن) کي چيو وڃي ٿو ته جو الله نازل ڪيو آهي ان جي پيروي ڪيوته چون ٿا: ”بلڪه اسان ته ان (طريقي) تي هلنداسين جنهن تي اسان پنهنجي ابن ڏاڏن کي ڏٺو“. توڙي جو انهن جا ابا ڏاڏا نه ڪو عقل رکندا هئا ۽ نه سڌي واٽ تي هئا. |
| وَمَثَلُ الَّذينَ كَفَروا كَمَثَلِ الَّذى يَنعِقُ بِما لا يَسمَعُ إِلّا دُعاءً وَنِداءً صُمٌّ بُكمٌ عُمىٌ فَهُم لا يَعقِلونَ (آيت : 171) |
|
۽ انهن ڪافرن (کي هدايت ڏانهن سڏڻ) جو مثال ان (ڌنار) وانگر آهي جيڪو اهڙي (جانور) کي سڏي جيڪو رڙ ۽ واڪي بنا ٻڌي ئي نه ٿو. اُهي ٻوڙا، گونگا، انڌا آهن پوءِ اُهي نه ٿا سمجهن. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا كُلوا مِن طَيِّبٰتِ ما رَزَقنٰكُم وَاشكُروا لِلَّهِ إِن كُنتُم إِيّاهُ تَعبُدونَ (آيت : 172) |
|
اي ايمان وارؤ!انهن پاڪيزه (شين) مان کائو جيڪي اسان اوهان کي رزق ڪري ڏنيون آهن ۽ الله جو شڪر ادا ڪيو اگر اوهان صرف ان جي ئي عبادت ڪيو ٿا!! |
| إِنَّما حَرَّمَ عَلَيكُمُ المَيتَةَ وَالدَّمَ وَلَحمَ الخِنزيرِ وَما أُهِلَّ بِهِ لِغَيرِ اللَّهِ فَمَنِ اضطُرَّ غَيرَ باغٍ وَلا عادٍ فَلا إِثمَ عَلَيهِ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 173) |
|
ان اوهان تي صرف مُردار ۽ رت ۽ سوئر جو گوشت ئي حرام ڪيا آهن ۽ اهو جانور (به) جنهن تي ذبح جي وقت غير الله جو نالو وتو ويو هجي، پر جو سخت مجبور ٿي پوي، نه بي فرماني ڪندڙ هجي، نه حد کان وڌندڙ هجي ته پوءِ ان تي ڪو گناهه ناهي بيشڪ الله بخشڻهار ٻاجهارو آهي. |
| إِنَّ الَّذينَ يَكتُمونَ ما أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ الكِتٰبِ وَيَشتَرونَ بِهِ ثَمَنًا قَليلًا أُولٰئِكَ ما يَأكُلونَ فى بُطونِهِم إِلَّا النّارَ وَلا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَومَ القِيٰمَةِ وَلا يُزَكّيهِم وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 174) |
|
بيشڪ اُهي ماڻهو جيڪي الله جي نازل ڪيل ڪتاب مان (آيتون) لڪائن ٿا ۽ انهن جي عيوض ۾ ٿورڙو مُلهه وٺن ٿا ته اُهي پنهنجي پيٽن ۾ (جهنم جِي) باهه ئي کائن ٿا. ۽ قيامت واري ڏينهن الله انهن سان نه ڳالهائيندو ۽ نه انهن کي پاڪ ڪندو ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
| أُولٰئِكَ الَّذينَ اشتَرَوُا الضَّلٰلَةَ بِالهُدىٰ وَالعَذابَ بِالمَغفِرَةِ فَما أَصبَرَهُم عَلَى النّارِ (آيت : 175) |
|
هي اُهي ماڻهو آهن جن هدايت جي بدلي گمراهي خريد ڪئي ۽ معافيءَ جي عيوض عذاب وِهايو. پوءِ ڪهڙي شيءِ انهن کي جهنم جي باهه تي صبر ڪرڻ وارو بنايو آهي. |
| ذٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ نَزَّلَ الكِتٰبَ بِالحَقِّ وَإِنَّ الَّذينَ اختَلَفوا فِى الكِتٰبِ لَفى شِقاقٍ بَعيدٍ (آيت : 176) |
|
اُهو هن ڪري جو الله ته ڪتاب حق سان نازل ڪيو هيو ۽ پر بيشڪ اُهي ماڻهو جن ڪتاب ۾ اختلاف ڪيو سي پڪ سان بدبختيءَ ۾ (حق کان) پري پئجي ويا. |
| لَيسَ البِرَّ أَن تُوَلّوا وُجوهَكُم قِبَلَ المَشرِقِ وَالمَغرِبِ وَلٰكِنَّ البِرَّ مَن ءامَنَ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ وَالمَلٰئِكَةِ وَالكِتٰبِ وَالنَّبِيّۦنَ وَءاتَى المالَ عَلىٰ حُبِّهِ ذَوِى القُربىٰ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينَ وَابنَ السَّبيلِ وَالسّائِلينَ وَفِى الرِّقابِ وَأَقامَ الصَّلوٰةَ وَءاتَى الزَّكوٰةَ وَالموفونَ بِعَهدِهِم إِذا عٰهَدوا وَالصّٰبِرينَ فِى البَأساءِ وَالضَّرّاءِ وَحينَ البَأسِ أُولٰئِكَ الَّذينَ صَدَقوا وَأُولٰئِكَ هُمُ المُتَّقونَ (آيت : 177) |
|
نيڪي صرف اها ناهي جو پنهنجا منهن اوڀر يا اولهه ڏانهن ڦيرايو بلڪه اصل نيڪي هي آهي ته ڪو ماڻهو الله تي ۽ قيامت واري ڏينهن ۽ ملائڪن ۽ ڪتابن ۽ نبين تي ايمان آڻي ۽ الله جي محبت ۾ (پنهنجو) مال مائٽن ۽ يتيمن ۽ مسڪينن ۽ مسافرن ۽ سائلن ۽ (غلامن جي) ڪنڌن (کي آزاد ڪرڻ) ۾ خرچ ڪري ۽ نماز قائم رکي ۽ زڪواة ڏيندو رهي ۽ (اهي سچا آهن جي) وعدو ڪن ته پورو ڪندڙ هجن ۽ سختي ۽ مصيبت ۽ جنگ (جهاد) جي وقت صبر ڪرڻ وارا هجن، اهي سچا ماڻهو آهن ۽ اهي ئي پرهيزگار آهن. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا كُتِبَ عَلَيكُمُ القِصاصُ فِى القَتلَى الحُرُّ بِالحُرِّ وَالعَبدُ بِالعَبدِ وَالأُنثىٰ بِالأُنثىٰ فَمَن عُفِىَ لَهُ مِن أَخيهِ شَيءٌ فَاتِّباعٌ بِالمَعروفِ وَأَداءٌ إِلَيهِ بِإِحسٰنٍ ذٰلِكَ تَخفيفٌ مِن رَبِّكُم وَرَحمَةٌ فَمَنِ اعتَدىٰ بَعدَ ذٰلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 178) |
|
اي ايمان وارؤ! اوهان تي (ناحق) قتل ٿي وِيلن جي خون جو بدلو وٺڻ فرض ڪيو ويو آهي. آزاد جي بدلي آزاد ۽ ٻانهي جي بدلي ٻانهو ۽ عورت جي بدلي عورت. پوءِ اگر ڪنهن (قاتل)کي ان جو ڀاءُ (يعني مقتول جو وارثُ، خون بها مان) ڪا شيءِ معاف ڪري ته (مقتول جو وارث) خون بها دستور شرعي مطابق طلب ڪري ۽ (قاتل کي گھرجي) چڱائي سان ادا ڪري. اها توهان جي پالڻهار پاران رعايت ۽ رحمت آهي، سو ان کان بعد اگر ڪو زيادتي ڪري ته پوءِ ان لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
| وَلَكُم فِى القِصاصِ حَيوٰةٌ يٰأُولِى الأَلبٰبِ لَعَلَّكُم تَتَّقونَ (آيت : 179) |
|
۽ اوهان لاءِ قصاص (يعني خون جو بدلو وٺڻ) ۾ جياپو آهي. اي عقل وارؤ تان ته توهان (خونريزي کان) بچو. |
| كُتِبَ عَلَيكُم إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ المَوتُ إِن تَرَكَ خَيرًا الوَصِيَّةُ لِلوٰلِدَينِ وَالأَقرَبينَ بِالمَعروفِ حَقًّا عَلَى المُتَّقينَ (آيت : 180) |
|
توهان مٿان فرض ڪيو ويو آهي جو جڏهن توهان مان ڪنهن جي مٿان موت اچي پهچي ته جيڪڏهن مال ڇڏيو اٿس ته ماءُ پيءُ ۽ رشتيدارن بابت سٺي طريقي سان وصيت ڪري اهو پرهيزگارن تي لازم آهي. |
| فَمَن بَدَّلَهُ بَعدَما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثمُهُ عَلَى الَّذينَ يُبَدِّلونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 181) |
|
پوءِ جنهن ان (وصيت) کي ٻڌڻ بعد بدلايو ته ان جو گناهه صرف انهن تي آهي جيڪي ان کي بدلائن ٿا. بيشڪ الله ٻڌندڙ، ڄاڻندڙ آهي. |
| فَمَن خافَ مِن موصٍ جَنَفًا أَو إِثمًا فَأَصلَحَ بَينَهُم فَلا إِثمَ عَلَيهِ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 182) |
|
پوءِ جنهن کي انديشو آهي ته وصيت ڪندڙ پاران (ڪنهن جي) طرفداري يا (ڪنهن سان ) زيادتي ڪئي وئي آهي ته پوءِ انهن (وارثن) جي وچ ۾ صلح ڪرائي ته ان تي ڪو گناهه ناهي. بيشڪ الله بخشڻهار ٻاجهارو آهي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِن قَبلِكُم لَعَلَّكُم تَتَّقونَ (آيت : 183) |
|
اي ايمان وارؤ! اوهان تي روزا (ائين) فرض ڪيا ويا آهن جيئن اوهان کان اڳين تي فرض ڪيا ويا هئا تان ته توهان پرهيزگار ٿي وڃو. |
| أَيّامًا مَعدودٰتٍ فَمَن كانَ مِنكُم مَريضًا أَو عَلىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِن أَيّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذينَ يُطيقونَهُ فِديَةٌ طَعامُ مِسكينٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَيرًا فَهُوَ خَيرٌ لَهُ وَأَن تَصوموا خَيرٌ لَكُم إِن كُنتُم تَعلَمونَ (آيت : 184) |
|
اهي ڳاڻيٽي جا ڏينهن آهن. پوءِ اگر اوهان مان ڪو بيمار هجي يا سفر ۾ هجي ته ٻين ڏينهن (جي روزن سان) ڳاڻيٽو پورو ڪري. ۽ جيڪي (مسڪين کي کاڌي ڏيڻ جي) سگھه رکن ٿا اهي هڪ مسڪين جو کاڌو فديو ڏين. پوءِ جيڪو خوشيءَ سان وڌيڪ نيڪي ڪري ته اهو ان لاءِ بهتر آهي ۽ جي روزو رکو ته توهان لاءِ (سڀ کان) بهتر آهي جي توهان سمجهو. |
| شَهرُ رَمَضانَ الَّذى أُنزِلَ فيهِ القُرءانُ هُدًى لِلنّاسِ وَبَيِّنٰتٍ مِنَ الهُدىٰ وَالفُرقانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهرَ فَليَصُمهُ وَمَن كانَ مَريضًا أَو عَلىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِن أَيّامٍ أُخَرَ يُريدُ اللَّهُ بِكُمُ اليُسرَ وَلا يُريدُ بِكُمُ العُسرَ وَلِتُكمِلُوا العِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلىٰ ما هَدىٰكُم وَلَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 185) |
|
رمضان جو مهينو (اُهو آهي) جنهن ۾ قرآن لاٿو ويو. جيڪو ماڻهن لاءِ هدايت آهي ۽ هدايت ۽ (حق ۽ ناحق ۾) فرق ڪرڻ واريون چٽيون نشانيون آهي، پوءِ توهان مان جيڪو هن مهيني کي لهي ته ان جا روزا رکي. ۽ جو بيمار هجي يا سفر تي هجي ته ٻين ڏينهن (جي روزن) سان ڳاڻيٽو پورو ڪري. الله اوهان سان آساني چاهي ٿو ۽ اوهان سان اهنجائي نه ٿو چاهي ۽ هن لاءِ ته اوهان ڳاڻيٽو پورو ڪيو ۽ هن لاءِ ته ان جيڪا اوهان کي هدايت عطا ڪئي آهي ان تي الله جي وڏائي بيان ڪيو ۽ ان لاءِ ته توهان شڪر گذار ٿيو. |
| وَإِذا سَأَلَكَ عِبادى عَنّى فَإِنّى قَريبٌ أُجيبُ دَعوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ فَليَستَجيبوا لى وَليُؤمِنوا بى لَعَلَّهُم يَرشُدونَ (آيت : 186) |
|
۽ (اي نبي!) جڏهن منهنجا ٻانها منهنجي باري ۾ تو کان پڇن (ته انهن کي ٻڌاءِ) ته بيشڪ آءُ تمام ويجهو آهيان. سڏيندڙ جو سڏ قبول ڪيان ٿو جڏهن مون کي سڏي ٿو، پوءِ گهرجي ته منهنجي فرمانبرداري ڪن ۽ مون تي يقين رکن ته جيئن اُهي سڌي واٽ لهن. |
| أُحِلَّ لَكُم لَيلَةَ الصِّيامِ الرَّفَثُ إِلىٰ نِسائِكُم هُنَّ لِباسٌ لَكُم وَأَنتُم لِباسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُم كُنتُم تَختانونَ أَنفُسَكُم فَتابَ عَلَيكُم وَعَفا عَنكُم فَالـٰٔنَ بٰشِروهُنَّ وَابتَغوا ما كَتَبَ اللَّهُ لَكُم وَكُلوا وَاشرَبوا حَتّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الخَيطُ الأَبيَضُ مِنَ الخَيطِ الأَسوَدِ مِنَ الفَجرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيامَ إِلَى الَّيلِ وَلا تُبٰشِروهُنَّ وَأَنتُم عٰكِفونَ فِى المَسٰجِدِ تِلكَ حُدودُ اللَّهِ فَلا تَقرَبوها كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ ءايٰتِهِ لِلنّاسِ لَعَلَّهُم يَتَّقونَ (آيت : 187) |
|
روزن جي راتين ۾ پنهنجي گهر وارين وٽ وڃڻ اوهان لاءِ حلال ڪيو ويو آهي. اُهي اوهان جولباس آهن ۽ اوهان انهن جو لباس آهيو. الله ڄاتو ته اوهان پنهنجي پاڻ سان خيانت پئي ڪئي، سو اوهان کي معاف ڪيائين ۽ اوهان کان درگذر ڪيائين. پوءِ هاڻي (روزن جي راتين ۾) ڀلي انهن سان صحبت ڪيو ۽ جو (لطف ۽ اولاد) الله اوهان لاءِ لکيو آهي سو طلب ڪيو ۽ کائيندا پيئندا رهو جيستائين صبح جو سفيد ڌاڳو (رات جي) ڪاري ڌاڳي کان (جدا ٿي )پڌرو ٿي وڃي. پوءِ روزو رات تائين پورو ڪيو ۽ گهروارين سان صحبت نه ڪيو جڏهن توهان مسجدن ۾ اعتڪاف ۾ هجو. اهي الله جون حدون آهن پوءِ انهن جي (ڀڃڻ جي) ويجهو نه وڃو. اهڙي طرح الله پنهنجون نشانيون ماڻهن لاءِ پڌريون ڪري ٿو تان ته اُهي پرهيزگار ٿين. |
| وَلا تَأكُلوا أَموٰلَكُم بَينَكُم بِالبٰطِلِ وَتُدلوا بِها إِلَى الحُكّامِ لِتَأكُلوا فَريقًا مِن أَموٰلِ النّاسِ بِالإِثمِ وَأَنتُم تَعلَمونَ (آيت : 188) |
|
۽ پاڻ ۾ هڪ ٻئي جا مال ناحق طريقي سان نه کائو ۽ نه مال کي (ناجائز طريقي سان) حاڪمن وٽ پهچايو هن لاءِ جو ماڻهن جي مال جو ڪجهه حصو اوهان به ناجائز طريقي سان کائي سگهو حالانڪه (اها ڳالهه) اوهان ڄاڻو ( به) ٿا. |
| يَسـَٔلونَكَ عَنِ الأَهِلَّةِ قُل هِىَ مَوٰقيتُ لِلنّاسِ وَالحَجِّ وَلَيسَ البِرُّ بِأَن تَأتُوا البُيوتَ مِن ظُهورِها وَلٰكِنَّ البِرَّ مَنِ اتَّقىٰ وَأتُوا البُيوتَ مِن أَبوٰبِها وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُم تُفلِحونَ (آيت : 189) |
|
(اي نبي!) ماڻهو توکان نَوَن چنڊن بابت پڇن ٿا؟چؤ ته اهي ماڻهن لاءِ ۽ حج (جي مهيني جي تعين) لاءِ وقت جون نشانيون آهن. ۽ اها نيڪي ناهي جو گهرن ۾ انهن جي پٺيان کان اچو ۽ پر نيڪي هي آهي جيڪو پرهيزگاري اختيار ڪري ۽ گهرن ۾ انهن جي دروازن کان ئي اچو ۽ الله کان ڊڄندا رهو جيئن اوهان ڇوٽڪارو حاصل ڪيو. |
| وَقٰتِلوا فى سَبيلِ اللَّهِ الَّذينَ يُقٰتِلونَكُم وَلا تَعتَدوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ المُعتَدينَ (آيت : 190) |
|
۽ الله جي واٽ ۾ انهن سان جنگ ڪيو جيڪي اوهان سان جنگ ڪن ٿا ۽ (پر) حد کان نه لنگهو. بيشڪ الله حد کان لنگهڻ وارن کي پسند نه ٿو ڪري. |
| وَاقتُلوهُم حَيثُ ثَقِفتُموهُم وَأَخرِجوهُم مِن حَيثُ أَخرَجوكُم وَالفِتنَةُ أَشَدُّ مِنَ القَتلِ وَلا تُقٰتِلوهُم عِندَ المَسجِدِ الحَرامِ حَتّىٰ يُقٰتِلوكُم فيهِ فَإِن قٰتَلوكُم فَاقتُلوهُم كَذٰلِكَ جَزاءُ الكٰفِرينَ (آيت : 191) |
|
۽ (جنگ دوران) انهن کي جتي به لهو قتل ڪيو ۽ انهن کي اتان ٻاهر ڪڍو جتان انهن اوهان کي ڪڍيو هيو، ۽ فتنو قتل کان به سخت (ڏوهه) آهي ۽ مسجد الحرام وٽ انهن سان جنگ نه ڪيو جيستائين اُهي ان ۾ اوهان سان جنگ نه ڪن. پوءِ اگر اهي اوهان سان جنگ ڪن ته اوهان به انهن سان جنگ ڪيو. اهڙي طرح ڪافرن جي سزا آهي. |
| فَإِنِ انتَهَوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 192) |
|
پوءِ جيڪڏهن اهي رُڪجي وڃن ته پوءِ بيشڪ الله بخشڻهار ٻاجهارو آهي. |
| وَقٰتِلوهُم حَتّىٰ لا تَكونَ فِتنَةٌ وَيَكونَ الدّينُ لِلَّهِ فَإِنِ انتَهَوا فَلا عُدوٰنَ إِلّا عَلَى الظّٰلِمينَ (آيت : 193) |
|
۽ انهن سان جنگ ڪندا رهو ايستائين جو ڪو فتنو (باقي) نه رهي ۽ دين (يعني نظامِ زندگي) الله لاءِ ٿي وڃي. پوءِ جي رڪجي وڃن ته ظالمن کان سواءِ ڪنهن تي زيادتي (ڪرڻي) ناهي. |
| الشَّهرُ الحَرامُ بِالشَّهرِ الحَرامِ وَالحُرُمٰتُ قِصاصٌ فَمَنِ اعتَدىٰ عَلَيكُم فَاعتَدوا عَلَيهِ بِمِثلِ مَا اعتَدىٰ عَلَيكُم وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ مَعَ المُتَّقينَ (آيت : 194) |
|
عزت واري مهيني جي بدلي عزت وارو مهينو آهي ۽ ٻيون عزت واريون شيون هڪ ٻئي جو بدل آهن. پوءِ جيڪو اوهان مٿان زيادتي ڪري اوهان به ان جيتري ان تي زيادتي ڪيو، ۽ الله کان ڊڄندا رهو ۽ پڪ ڄاڻو ته الله پرهيزگارن سان گڏ آهي. |
| وَأَنفِقوا فى سَبيلِ اللَّهِ وَلا تُلقوا بِأَيديكُم إِلَى التَّهلُكَةِ وَأَحسِنوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ المُحسِنينَ (آيت : 195) |
|
۽ الله جي راهه ۾ خرچ ڪيو ۽ پنهنجي هٿن سان پنهنجو پاڻ کي هلاڪت ۾ نه وجھو .. ۽ نيڪي ڪيو.. بيشڪ الله نيڪوڪارن سان محبت رکي ٿو. |
| وَأَتِمُّوا الحَجَّ وَالعُمرَةَ لِلَّهِ فَإِن أُحصِرتُم فَمَا استَيسَرَ مِنَ الهَدىِ وَلا تَحلِقوا رُءوسَكُم حَتّىٰ يَبلُغَ الهَدىُ مَحِلَّهُ فَمَن كانَ مِنكُم مَريضًا أَو بِهِ أَذًى مِن رَأسِهِ فَفِديَةٌ مِن صِيامٍ أَو صَدَقَةٍ أَو نُسُكٍ فَإِذا أَمِنتُم فَمَن تَمَتَّعَ بِالعُمرَةِ إِلَى الحَجِّ فَمَا استَيسَرَ مِنَ الهَدىِ فَمَن لَم يَجِد فَصِيامُ ثَلٰثَةِ أَيّامٍ فِى الحَجِّ وَسَبعَةٍ إِذا رَجَعتُم تِلكَ عَشَرَةٌ كامِلَةٌ ذٰلِكَ لِمَن لَم يَكُن أَهلُهُ حاضِرِى المَسجِدِ الحَرامِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ (آيت : 196) |
|
۽ حج ۽ عمرو الله خاطر مڪمل ڪيو. پر جي اوهان (رستي) ۾ روڪيا وڃو ته قرباني (موڪليو) جيڪا ميسر ٿي سگهي. ۽ پنهنجا مٿا تيسين نه ڪوڙايو جيسين قرباني (جو جانور) پنهنجي جاءِ تي پهچي نه وڃي. پوءِ اوهان مان ڪو بيمار هجي يا ان جي مٿي ۾ ڪا تڪليف هجي (۽ اڳ ۾ ئي مٿو ڪوڙائي) ته بدلي ۾ روزا رکي يا خيرات ڏئي يا قرباني ڪري. پوءِ جڏهن اوهان امن وارا ٿيو ته پوءِ جيڪو عمري کي حج سان ملائڻ جو فائدو وٺي ته جيڪا قرباني ملي سگهي (ڪري) پر جنهن کي اهو ميسر نه هجي ته ٽن ڏينهن جا روزا حج دوران رکي ۽ ست جڏهن واپس موٽو. اهي ڏهه (روزا) پورا ٿيا. اها (رعايت) ان لاءِ آهي جنهن جا گهر وارا مسجد الحرام (يعني شهرِ مڪه ۾) نه هجن ۽ الله کان ڊڄندا رهو ۽ ڄاڻي وٺو ته بيشڪ الله سخت عذاب ڪندڙ آهي. |
| الحَجُّ أَشهُرٌ مَعلومٰتٌ فَمَن فَرَضَ فيهِنَّ الحَجَّ فَلا رَفَثَ وَلا فُسوقَ وَلا جِدالَ فِى الحَجِّ وَما تَفعَلوا مِن خَيرٍ يَعلَمهُ اللَّهُ وَتَزَوَّدوا فَإِنَّ خَيرَ الزّادِ التَّقوىٰ وَاتَّقونِ يٰأُولِى الأَلبٰبِ (آيت : 197) |
|
حج جا ڄَاتَلَ سُڃاتل مهينا آهن. پوءِ جنهن انهن ۾ (نيت ڪري پاڻ تي) حج فرض ڪيو ته حج (جي ڏينهن) ۾ نه زالن سان صحبت آهي نه ڪا بدعملي آهي نه ڪو جهيڙو جڳهڙو. ۽ جيڪا نيڪي اوهان ڪيو ٿا الله ان کي ڄاڻي ٿو ۽ سفر جو سامان ٺاهيو پوءِ بيشڪ ڀلو سامانِ سفر پرهيزگاري آهي. ۽ (خاص) مون کان ڊڄو اي عقل وارئو! |
| لَيسَ عَلَيكُم جُناحٌ أَن تَبتَغوا فَضلًا مِن رَبِّكُم فَإِذا أَفَضتُم مِن عَرَفٰتٍ فَاذكُرُوا اللَّهَ عِندَ المَشعَرِ الحَرامِ وَاذكُروهُ كَما هَدىٰكُم وَإِن كُنتُم مِن قَبلِهِ لَمِنَ الضّالّينَ (آيت : 198) |
|
اوهان تي ڪو ڏوهه ناهي جو (دورانِ حج ڪاروبار ذريعي) پنهنجي پالڻهار جو فضل (يعني حلال روزي) تلاش ڪيو. پوءِ جڏهن اوهان عرفات کان واپس ورو ته پوءِ مشعر الحرام (يعني مزدلفه) وٽ الله جو ذڪر ڪيو ۽ ان جو ذڪر ائين ڪيو جيئن ان اوهان کي هدايت ڏني.توڙي جو اڳ اوهان گمراهن مان هيا. |
| ثُمَّ أَفيضوا مِن حَيثُ أَفاضَ النّاسُ وَاستَغفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 199) |
|
پوءِ اتان واپس موٽو جتان عام ماڻهو موٽن ٿا ۽ الله کان بخشش گهرو. بيشڪ الله بخشڻهار ٻاجهارو آهي. |
| فَإِذا قَضَيتُم مَنٰسِكَكُم فَاذكُرُوا اللَّهَ كَذِكرِكُم ءاباءَكُم أَو أَشَدَّ ذِكرًا فَمِنَ النّاسِ مَن يَقولُ رَبَّنا ءاتِنا فِى الدُّنيا وَما لَهُ فِى الءاخِرَةِ مِن خَلٰقٍ (آيت : 200) |
|
پوءِ جڏهن اوهان پنهنجي حج جا احڪام پورا ڪري چڪا ته (منى ۾) الله جو ذڪر ڪيو جيئن پنهنجي ابن ڏاڏن جو ذڪر ڪندا هُيَئو يا ان کان به زياده (ذوق سان) ذڪر ڪيو. پوءِ ماڻهن مان ڪو چوي ٿو: ”اي اسان جا پالڻهار اسان کي دنيا ۾ ئي ڏئي ڇڏ“. ان لاءِ آخرت ۾ ڪو حصو نه آهي. |
| وَمِنهُم مَن يَقولُ رَبَّنا ءاتِنا فِى الدُّنيا حَسَنَةً وَفِى الءاخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنا عَذابَ النّارِ (آيت : 201) |
|
۽ انهن مان ڪو چوي ٿو ته : ”اي اسان جا پالڻهار! اسان کي دنيا ۾ به نيڪي عطا ڪر ۽ آخرت ۾ به نيڪي عطا ڪر ۽ اسان کي دوزخ جي عذاب کان بچاءِ“. |
| أُولٰئِكَ لَهُم نَصيبٌ مِمّا كَسَبوا وَاللَّهُ سَريعُ الحِسابِ (آيت : 202) |
|
اهي ماڻهو آهن جن لاءِ انهن جي ڪمائي مان (ٻنهين جهانن ۾) حصو آهي ۽ الله تڪڙو حساب ڪرڻ وارو آهي. |
| وَاذكُرُوا اللَّهَ فى أَيّامٍ مَعدودٰتٍ فَمَن تَعَجَّلَ فى يَومَينِ فَلا إِثمَ عَلَيهِ وَمَن تَأَخَّرَ فَلا إِثمَ عَلَيهِ لِمَنِ اتَّقىٰ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّكُم إِلَيهِ تُحشَرونَ (آيت : 203) |
|
۽ الله کي ياد ڪيو (حج وارن) ڳاڻيٽي جي ڏينهن ۾. پوءِ جيڪو (منى کان موٽڻ ۾) ٻن ڏينهن ۾ جلدي ڪري ته ان تي ڪو گناهه ناهي ۽ جيڪو (ٽئين ڏينهن تائين) تاخير ڪري ته ان تي (به) ڪو گناهه ناهي هي ان لاءِ آهي جيڪو تقوى اختيار ڪري. ۽ الله کان ڊڄو ۽ پڪ ڄاڻو ته بلاشڪ اوهان اُن وٽ گڏ ڪيا ويندا. |
| وَمِنَ النّاسِ مَن يُعجِبُكَ قَولُهُ فِى الحَيوٰةِ الدُّنيا وَيُشهِدُ اللَّهَ عَلىٰ ما فى قَلبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الخِصامِ (آيت : 204) |
|
۽ ماڻهن مان ڪو اهڙو به آهي جنهن جو ڳالهائڻ دنيا جي زندگي ۾ تو کي سٺو لڳي ٿو ۽ جيڪي سندس دل ۾ آهي ان تي الله کي شاهد بنائي ٿو حالانڪ اهو وڏو جهيڙاڪ آهي. |
| وَإِذا تَوَلّىٰ سَعىٰ فِى الأَرضِ لِيُفسِدَ فيها وَيُهلِكَ الحَرثَ وَالنَّسلَ وَاللَّهُ لا يُحِبُّ الفَسادَ (آيت : 205) |
|
۽ جڏهن (تو کان) موٽي ٿو ته زمين ۾ فساد وجهڻ لاءِ ڊڪ ڊوڙ ڪري ٿو ۽ پوک ۽ نسل تباهه ڪري ٿو. ۽ الله فساد کي پسند نه ٿو ڪري. |
| وَإِذا قيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتهُ العِزَّةُ بِالإِثمِ فَحَسبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئسَ المِهادُ (آيت : 206) |
|
۽ جڏهن ان کي چيو وڃي ته الله کان ڊڄ (فتنا انگيزي نه ڪر) ته ان کي غرورُ گناهه تي اڀاري ٿو پوءِ ان لاءِ جهنم ڪافي آهي. ۽ اهو نهايت برو ٽِڪاڻو آهي. |
| وَمِنَ النّاسِ مَن يَشرى نَفسَهُ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءوفٌ بِالعِبادِ (آيت : 207) |
|
۽ ماڻهن مان ڪو (وري) اهڙو به آهي جيڪو الله کي راضي ڪرڻ لاءِ پنهنجي جان به وڪڻي ڇڏي ٿو. ۽ الله ٻانهن مٿان وڏي مهرباني ڪرڻ وارو آهي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا ادخُلوا فِى السِّلمِ كافَّةً وَلا تَتَّبِعوا خُطُوٰتِ الشَّيطٰنِ إِنَّهُ لَكُم عَدُوٌّ مُبينٌ (آيت : 208) |
|
اي ايمان وارؤ! اسلام ۾ پوري طرح داخل ٿي وڃو ۽ شيطان جي وکن جي تابعداري نه ڪيو. (ڇو ته) بيشڪ اُهو اوهان جو کليو دشمن آهي. |
| فَإِن زَلَلتُم مِن بَعدِ ما جاءَتكُمُ البَيِّنٰتُ فَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 209) |
|
پوءِ جي چِٽا دليل اچڻ کان پوءِ به ٿِڙَندئو ته پڪ ڄاڻو الله غالب حڪمت وارو آهي. |
| هَل يَنظُرونَ إِلّا أَن يَأتِيَهُمُ اللَّهُ فى ظُلَلٍ مِنَ الغَمامِ وَالمَلٰئِكَةُ وَقُضِىَ الأَمرُ وَإِلَى اللَّهِ تُرجَعُ الأُمورُ (آيت : 210) |
|
اُهي ته صرف ان ڳالهه جو انتظار ٿا ڪن ته ڪڪرن جي ڇانوَ مان الله (جو عذاب) اچي ۽ ملائڪ (لهن) ۽ حڪم جو فيصلو ٿي وڃي ۽ سڀ ڪم الله ڏانهن موٽايا ويندا. |
| سَل بَنى إِسرٰءيلَ كَم ءاتَينٰهُم مِن ءايَةٍ بَيِّنَةٍ وَمَن يُبَدِّل نِعمَةَ اللَّهِ مِن بَعدِ ما جاءَتهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ (آيت : 211) |
|
بني اسرائيلن کان پڇ ته اسان انهن کي ڪيتريون کُليون نشانيون ڏنيون. ۽ جيڪو الله جي نعمت کي وٽس اچڻ کان پوءِ مٽائي ڇڏي ته پوءِ بيشڪ الله سخت عذاب ڪندڙ آهي. |
| زُيِّنَ لِلَّذينَ كَفَرُوا الحَيوٰةُ الدُّنيا وَيَسخَرونَ مِنَ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ اتَّقَوا فَوقَهُم يَومَ القِيٰمَةِ وَاللَّهُ يَرزُقُ مَن يَشاءُ بِغَيرِ حِسابٍ (آيت : 212) |
|
ڪافرن لاءِ دنيا واري زندگي سينگاري وئي آهي ۽ اُهي مؤمنن سان مسخريون ڪن ٿا. ۽ پرهيزگار قيامت واري ڏينهن انهن کان مٿي (عالي مقام) هوندا ۽ الله جنهن کي چاهي اڻ ڳڻي روزي ڏئي ٿو. |
| كانَ النّاسُ أُمَّةً وٰحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيّۦنَ مُبَشِّرينَ وَمُنذِرينَ وَأَنزَلَ مَعَهُمُ الكِتٰبَ بِالحَقِّ لِيَحكُمَ بَينَ النّاسِ فيمَا اختَلَفوا فيهِ وَمَا اختَلَفَ فيهِ إِلَّا الَّذينَ أوتوهُ مِن بَعدِ ما جاءَتهُمُ البَيِّنٰتُ بَغيًا بَينَهُم فَهَدَى اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا لِمَا اختَلَفوا فيهِ مِنَ الحَقِّ بِإِذنِهِ وَاللَّهُ يَهدى مَن يَشاءُ إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 213) |
|
ماڻهو سڀ هڪ دين تي هئا. (جڏهن اختلاف ۾ پيا ته) پوءِ الله نبين کي موڪليو خوشخبري ڏيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ بنائي ۽ انهن سان گڏ حق وارو ڪتاب لاٿائين تان ته ماڻهن جي وچ ۾ فيصلو ڪن ان ڳالهين جو جن ۾ اختلاف ڪيائون ۽ ان (ڪتاب) ۾ اختلاف به صرف انهن ماڻهن ئي وڌو جن کي اهو (ڪتاب) ڏنو ويو هيو هن کان پوءِ جو انهن وٽ پڌرا حڪم (به) اچي چڪا (اختلاف به) هڪ ٻئي ۾ حسد سبب (وڌائون) پوءِ الله ايمان وارن کي حق ڳالهه پنهنجي حڪم سان سمجهائي جنهن ۾ اختلاف ڪري رهيا هئا. ۽ الله جنهن کي چاهي سڌي واٽ جي هدايت ڏئي ٿو. |
| أَم حَسِبتُم أَن تَدخُلُوا الجَنَّةَ وَلَمّا يَأتِكُم مَثَلُ الَّذينَ خَلَوا مِن قَبلِكُم مَسَّتهُمُ البَأساءُ وَالضَّرّاءُ وَزُلزِلوا حَتّىٰ يَقولَ الرَّسولُ وَالَّذينَ ءامَنوا مَعَهُ مَتىٰ نَصرُ اللَّهِ أَلا إِنَّ نَصرَ اللَّهِ قَريبٌ (آيت : 214) |
|
ڇا اوهان ان گمان ۾ آهيو ته (ائين بنا پرکا جي) جنت ۾ داخل ٿي ويندا؟ حالانڪه اوهان تي ته اوهان کان اڳين جهڙي (حالت) اڃا نه آئي آهي. جو انهن کي سختيون ۽ تڪليفون پهتيون ۽ دُونڌَاڙيا ويا. ايستائين جو (خود) رسول ۽ جن ان سان گڏ ايمان آندو چيائون ”الله جي مدد ڪڏهن ايندي“؟ خبردار! بيشڪ الله جي مدد ويجهي آهي. |
| يَسـَٔلونَكَ ماذا يُنفِقونَ قُل ما أَنفَقتُم مِن خَيرٍ فَلِلوٰلِدَينِ وَالأَقرَبينَ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينِ وَابنِ السَّبيلِ وَما تَفعَلوا مِن خَيرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَليمٌ (آيت : 215) |
|
۽ توکان پڇن ٿا ته (الله جي راهه ۾)ڇا خرچ ڪن؟چؤ ته اوهان مال مان جو ڪجهه خرچ ڪيو ٿا ان جا حقدار ماءُ پيءُ ۽ ويجها عزيزَ ۽ يتيمَ ۽ مسڪينَ ۽ مسافرَ آهن. ۽ اوهان جا به نيڪي ڪيو ٿا ته بيشڪ الله ان کي ڄاڻڻ وارو آهي. |
| كُتِبَ عَلَيكُمُ القِتالُ وَهُوَ كُرهٌ لَكُم وَعَسىٰ أَن تَكرَهوا شَيـًٔا وَهُوَ خَيرٌ لَكُم وَعَسىٰ أَن تُحِبّوا شَيـًٔا وَهُوَ شَرٌّ لَكُم وَاللَّهُ يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 216) |
|
اوهان مٿان قتال (الله جي راهه ۾ جهاد) فرض ڪيو ويو حالانڪه اُهو اوهان کي ڏکيو لڳي ٿو. ممڪن آهي اوهان ڪنهن شيءِ کي ناپسند ڪندا هجو ۽ اها اوهان جي حق ۾ ڀلي هجي ۽ ممڪن آهي اوهان ڪنهن شيءِ کي پسند ڪندا هجو ۽ اها اوهان لاءِ بري هجي. ۽ الله ڄاڻي ٿو ۽ اوهان نه ٿا ڄاڻو. |
| يَسـَٔلونَكَ عَنِ الشَّهرِ الحَرامِ قِتالٍ فيهِ قُل قِتالٌ فيهِ كَبيرٌ وَصَدٌّ عَن سَبيلِ اللَّهِ وَكُفرٌ بِهِ وَالمَسجِدِ الحَرامِ وَإِخراجُ أَهلِهِ مِنهُ أَكبَرُ عِندَ اللَّهِ وَالفِتنَةُ أَكبَرُ مِنَ القَتلِ وَلا يَزالونَ يُقٰتِلونَكُم حَتّىٰ يَرُدّوكُم عَن دينِكُم إِنِ استَطٰعوا وَمَن يَرتَدِد مِنكُم عَن دينِهِ فَيَمُت وَهُوَ كافِرٌ فَأُولٰئِكَ حَبِطَت أَعمٰلُهُم فِى الدُّنيا وَالءاخِرَةِ وَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 217) |
|
توکان عزت واري مهيني ۾ جنگ (جوحڪم) پڇن ٿا. چؤ ته ان ۾ جنگ وڏو ڏوهه آهي. ۽ الله جي راهه کان روڪڻ ۽ ان سان ڪفر ڪرڻ ۽ مسجدِ حرام کان روڪڻ ۽ اتان جي رهواسين کي ان مان ڪڍڻ الله وٽ (ان کان به ) وڏا گناهه آهن. ۽ فتنه انگيزي قتل کان به وڏي آهي. جي طاقت هجينِ ته توهان کي توهان جي دين کان ڦيرائڻ تائين توهان سان وڙهندا رهن. ۽ اوهان مان جيڪو پنهنجي دين کان ڦري ۽ ڪافر ٿي مري وڃي ته اهڙن ماڻهن جا دنيا ۽ آخرت ۾ عمل چٽ ٿي ويا ۽ اهي جهنمي آهن اهي ان ۾ هميشه رهندا. |
| إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ هاجَروا وَجٰهَدوا فى سَبيلِ اللَّهِ أُولٰئِكَ يَرجونَ رَحمَتَ اللَّهِ وَاللَّهُ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 218) |
|
بيشڪ جن ماڻهن ايمان آندو ۽ جن ماڻهن وطن ڇڏيو ۽ الله جي راهه ۾ جهاد ڪيائون ته اُهي ئي الله جي رحمت جا اميدوار آهن. ۽ الله بخشڻهار ٻاجهارو آهي. |
| يَسـَٔلونَكَ عَنِ الخَمرِ وَالمَيسِرِ قُل فيهِما إِثمٌ كَبيرٌ وَمَنٰفِعُ لِلنّاسِ وَإِثمُهُما أَكبَرُ مِن نَفعِهِما وَيَسـَٔلونَكَ ماذا يُنفِقونَ قُلِ العَفوَ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الءايٰتِ لَعَلَّكُم تَتَفَكَّرونَ (آيت : 219) |
|
تو کان شراب ۽ جُوا بابت پڇن ٿا؟ چؤ ته: ”انهن ٻنهين ۾ وڏو گناهه آهي ۽ ماڻهن لاءِ (ڪجهه دنياوي) فائدا (به) آهن. پر انهن جو گناهه انهن جي نفعي کان وڏو آهي“. ۽ توکان هي به پڇن ٿا ته ڇا خرچ ڪن؟ چؤ ته: ”جيڪو ضرورت کان واڌو هجي (خرچ ڪن)“اهڙي طرح الله توهان لاءِ کولي کولي احڪام بيان ڪري ٿو تان ته توهان غور فڪر ڪيو. |
| فِى الدُّنيا وَالءاخِرَةِ وَيَسـَٔلونَكَ عَنِ اليَتٰمىٰ قُل إِصلاحٌ لَهُم خَيرٌ وَإِن تُخالِطوهُم فَإِخوٰنُكُم وَاللَّهُ يَعلَمُ المُفسِدَ مِنَ المُصلِحِ وَلَو شاءَ اللَّهُ لَأَعنَتَكُم إِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 220) |
|
دنيا ۽ آخرت (جي ڳالهين) ۾ (غور ڪيو). ۽ تو کان يتيمن جي (مسائل) بابت پڇن ٿا چؤ ته انهن جا ڪم سڌارڻ چڱو ڪم آهي ۽ جيڪڏهن (خرچ پکي ۾) انهن کي پاڻ سان ملايو ته اوهان جا ڀائر آهن. ۽ الله ڄاڻي ٿو ته اصلاح ڪرڻ واري بجاءِ فسادي ڪير آهي؟ ۽ جي الله چاهي ها ته اوهان کي سختي ۾ وجهي ها. بيشڪ الله غالب حڪمت وارو آهي. |
| وَلا تَنكِحُوا المُشرِكٰتِ حَتّىٰ يُؤمِنَّ وَلَأَمَةٌ مُؤمِنَةٌ خَيرٌ مِن مُشرِكَةٍ وَلَو أَعجَبَتكُم وَلا تُنكِحُوا المُشرِكينَ حَتّىٰ يُؤمِنوا وَلَعَبدٌ مُؤمِنٌ خَيرٌ مِن مُشرِكٍ وَلَو أَعجَبَكُم أُولٰئِكَ يَدعونَ إِلَى النّارِ وَاللَّهُ يَدعوا إِلَى الجَنَّةِ وَالمَغفِرَةِ بِإِذنِهِ وَيُبَيِّنُ ءايٰتِهِ لِلنّاسِ لَعَلَّهُم يَتَذَكَّرونَ (آيت : 221) |
|
۽ مشرڪ عورتن سان نڪاح نه ڪيو جيستائين ايمان آڻن. بيشڪ مؤمنياڻي ٻانهي مشرڪياڻي (آزاد عورت) کان ڀلي آهي ۽ توڙي جو توهان کي پسند هجي ۽ (مؤمنياڻين) جو نڪاح مشرڪ مردن سان به نه ڪيو جيستائين ايمان آڻن. ۽ مؤمن ٻانهو مشرڪ (آزاد مرد) کان ڀلو آهي توڙي جو توهان کي پسند هجي. اُهي جهنم ڏانهن سڏن ٿا ۽ الله پنهنجي حڪم سان جنت ۽ بخشش ڏانهن سڏي ٿو ۽ پنهنجون نشانيون ماڻهن لاءِ کولي کولي بيان ڪري ٿو ته جيئن اُهي نصيحت حاصل ڪن. |
| وَيَسـَٔلونَكَ عَنِ المَحيضِ قُل هُوَ أَذًى فَاعتَزِلُوا النِّساءَ فِى المَحيضِ وَلا تَقرَبوهُنَّ حَتّىٰ يَطهُرنَ فَإِذا تَطَهَّرنَ فَأتوهُنَّ مِن حَيثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوّٰبينَ وَيُحِبُّ المُتَطَهِّرينَ (آيت : 222) |
|
۽ تو کان حيض (ماهواري) جو حڪم پڇن ٿا؟ چؤ ته اها تڪليف ده (ناپاڪائي) آهي. سو حيض دوران زالن کان جدا رهو ۽ انهن سان قربت نه ڪيو جيستائين پاڪ ٿين. پوءِ جڏهن اهي خوب پاڪ ٿي وڃن ته پوءِ جنهن راهه کان الله اوهان کي اجازت ڏني آهي انهن وٽ وڃو. بيشڪ الله گهڻي توبه ڪرڻ وارن سان محبت رکي ٿو ۽ گهڻي پاڪائي ڪرڻ وارن سان محبت رکي ٿو. |
| نِساؤُكُم حَرثٌ لَكُم فَأتوا حَرثَكُم أَنّىٰ شِئتُم وَقَدِّموا لِأَنفُسِكُم وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّكُم مُلٰقوهُ وَبَشِّرِ المُؤمِنينَ (آيت : 223) |
|
توهان جون زالون توهان لاءِ پوک آهن پوءِ پنهنجي پوک تي جيئن وڻيوَ اچو ۽ پنهنجي لاءِ ڪجهه اڳتي موڪليو. ۽ الله کان ڊڄندا رهو۽ ڄاڻو ته يقينًا اوهان کي ان سان ملڻو آهي. ۽ (اي نبي) مؤمنن کي (ڇوٽڪاري جي) خوشخبري ٻڌاءِ! |
| وَلا تَجعَلُوا اللَّهَ عُرضَةً لِأَيمٰنِكُم أَن تَبَرّوا وَتَتَّقوا وَتُصلِحوا بَينَ النّاسِ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 224) |
|
۽ الله (جي نالي) کي پنهنجي اهڙن قَسمن جي لاءِ استعمال نه ڪيو جن جو مقصد نيڪي ۽ پرهيزگاري ۽ ماڻهن جي وچ ۾ صلح ڪرائڻ کان روڪڻ هجي ۽ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| لا يُؤاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغوِ فى أَيمٰنِكُم وَلٰكِن يُؤاخِذُكُم بِما كَسَبَت قُلوبُكُم وَاللَّهُ غَفورٌ حَليمٌ (آيت : 225) |
|
الله اوهان کان بنا ارادي زبان مان نڪتل قسمن جي پڪڙ نه ٿو ڪري ۽ پر انهن (قسمن تي) ضرور پڪڙ ڪندو جن جو توهان جي دلين ارادو ڪيو. ۽ الله بخشڻهار بُردبار آهي. |
| لِلَّذينَ يُؤلونَ مِن نِسائِهِم تَرَبُّصُ أَربَعَةِ أَشهُرٍ فَإِن فاءو فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 226) |
|
انهن ماڻهن لاءِ جي پنهنجي زالن وٽ نه وڃڻ جو قسم کڻي ويهن ٿا چئن مهينن جي مهلت آهي. پوءِ جي (ان مدت ۾) موٽيا ته پوءِ بيشڪ الله بخشڻهار ٻاجهارو آهي. |
| وَإِن عَزَمُوا الطَّلٰقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 227) |
|
۽ جيڪڏهن طلاق جو پڪو ارادو ڪيائون ته پوءِ بيشڪ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| وَالمُطَلَّقٰتُ يَتَرَبَّصنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلٰثَةَ قُروءٍ وَلا يَحِلُّ لَهُنَّ أَن يَكتُمنَ ما خَلَقَ اللَّهُ فى أَرحامِهِنَّ إِن كُنَّ يُؤمِنَّ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ وَبُعولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فى ذٰلِكَ إِن أَرادوا إِصلٰحًا وَلَهُنَّ مِثلُ الَّذى عَلَيهِنَّ بِالمَعروفِ وَلِلرِّجالِ عَلَيهِنَّ دَرَجَةٌ وَاللَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 228) |
|
طلاق يافته عورتون پنهنجو پاڻ کي روڪن ٽن حيضن تائين. ۽ انهن لاءِ حلال ناهي جو ان کي لڪائن جيڪو الله انهن جي پيٽن ۾ پيدا ڪيو آهي اگر اُهي الله تي ۽ قيامت واري ڏينهن تي ايمان رکن ٿيون. ۽ انهن جا مڙس وڌيڪ حقدار آهن جو ان مدت ۾ انهن کي واپس موٽائن جي انهن اصلاح جو ارادو ڪيو آهي. ۽ دستور مطابق عورتن جا به مردن مٿان ائين حق آهن جيئن مردن جا عورتن تي آهن ۽ البته مردن کي عورتن تي فضيلت آهي ۽ الله غالب حڪمت وارو آهي. |
| الطَّلٰقُ مَرَّتانِ فَإِمساكٌ بِمَعروفٍ أَو تَسريحٌ بِإِحسٰنٍ وَلا يَحِلُّ لَكُم أَن تَأخُذوا مِمّا ءاتَيتُموهُنَّ شَيـًٔا إِلّا أَن يَخافا أَلّا يُقيما حُدودَ اللَّهِ فَإِن خِفتُم أَلّا يُقيما حُدودَ اللَّهِ فَلا جُناحَ عَلَيهِما فيمَا افتَدَت بِهِ تِلكَ حُدودُ اللَّهِ فَلا تَعتَدوها وَمَن يَتَعَدَّ حُدودَ اللَّهِ فَأُولٰئِكَ هُمُ الظّٰلِمونَ (آيت : 229) |
|
طلاق (رجعي) ٻه ڀيرا آهي پوءِ ڀلائي سان رکڻ يا احسان سان ڇڏي ڏيڻ آهي. ۽ اوهان لاءِ جائز ناهي جو جي شيون انهن کي ڏئي چڪا آهيو انهن مان ڪجهه واپس وٺو، سواءِ هن جي جو ٻنهين کي ڊپ ٿئي جو الله جون حدون قائم رکي نه سگهندا. پوءِ جي اوهان کي ڊپ هجي ته ٻئي الله جي حدن کي قائم رکي نه سگهندا ته (ان حال ۾) انهن ٻنهين تي ڪو گناهه ناهي جو زال ڪجهه بدلو ڏئي پاڻُ آزاد ڪرائي. اهي الله جون (مقرر ڪيل) حدون آهن پوءِ اوهان اُهي نه اورانگهيو . ۽ جيڪو الله جون حدون اورانگهي ته پوءِ اُهي ئي ظالم آهن. |
| فَإِن طَلَّقَها فَلا تَحِلُّ لَهُ مِن بَعدُ حَتّىٰ تَنكِحَ زَوجًا غَيرَهُ فَإِن طَلَّقَها فَلا جُناحَ عَلَيهِما أَن يَتَراجَعا إِن ظَنّا أَن يُقيما حُدودَ اللَّهِ وَتِلكَ حُدودُ اللَّهِ يُبَيِّنُها لِقَومٍ يَعلَمونَ (آيت : 230) |
|
پوءِ جيڪڏهن زال کي (ٽئين ڀيري) طلاق ڏنائين ته ان کان پوءِ اها ان تي حلال نه ٿيندي ايستائين جو ان جو نڪاح ڪنهن ٻئي مرد سان ٿئي. پوءِ جي اهو (ٻيو مڙس به) ان کي طلاق ڏئي ڇڏي ته پوءِ ٻنهين (يعني پهريون مڙس ۽ ساڳي زال) تي گناهه ناهي جو (دوباره) هڪ ٻئي ڏانهن موٽن جي سمجهن ٿا ته الله جون حدون قائم رکي سگهندا. ۽ اهي الله جون حدون آهن، جيڪي علم وارن لاءِ پڌريون ڪري ٿو. |
| وَإِذا طَلَّقتُمُ النِّساءَ فَبَلَغنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمسِكوهُنَّ بِمَعروفٍ أَو سَرِّحوهُنَّ بِمَعروفٍ وَلا تُمسِكوهُنَّ ضِرارًا لِتَعتَدوا وَمَن يَفعَل ذٰلِكَ فَقَد ظَلَمَ نَفسَهُ وَلا تَتَّخِذوا ءايٰتِ اللَّهِ هُزُوًا وَاذكُروا نِعمَتَ اللَّهِ عَلَيكُم وَما أَنزَلَ عَلَيكُم مِنَ الكِتٰبِ وَالحِكمَةِ يَعِظُكُم بِهِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (آيت : 231) |
|
۽ جڏهن توهان پنهنجي زالن کي (رجعي) طلاق ڏيو پوءِ پنهنجي عدت کي پهچن ته (هاڻي) کين چڱي نموني سان (زوجيت ۾) رکو يا چڱي نموني سان ڇڏي ڏيو ۽ انهن کي تڪليف ڏيڻ لاءِ روڪي نه رکو. جو (انهن سان) زيادتي ڪندا رهو ۽ جيڪو ائين ڪري ٿو ته ان پنهنجي جان تي ظلم ڪيو. ۽ الله جي آيتن کي ڀوڳ نه بنايو. ۽ الله جي نعمت کي ياد ڪيو جا اوهان تي ڪيائين ۽ جيڪو اوهان تي ڪتاب ۽ حڪمت لاٿائين جن سان توهان کي نصيحت ڪري ٿو. ۽ الله کان ڊڄو ۽ پڪ ڄاڻو ته الله هر شيءِ کي ڄاڻڻ وارو آهي. |
| وَإِذا طَلَّقتُمُ النِّساءَ فَبَلَغنَ أَجَلَهُنَّ فَلا تَعضُلوهُنَّ أَن يَنكِحنَ أَزوٰجَهُنَّ إِذا تَرٰضَوا بَينَهُم بِالمَعروفِ ذٰلِكَ يوعَظُ بِهِ مَن كانَ مِنكُم يُؤمِنُ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ ذٰلِكُم أَزكىٰ لَكُم وَأَطهَرُ وَاللَّهُ يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 232) |
|
۽ جڏهن اوهان زالن کي طلاق ڏني پوءِ پنهنجي مدت پوري ڪيائون ته (اي وارثو)انهن کي پنهنجي (زيرِ تجويز) مڙسن سان نڪاح ڪرڻ کان نه روڪيو جڏهن اُهي پاڻ ۾ (نڪاح ڪرڻ لاءِ) دستور مطابق راضي ٿي وڃن. هي نصيحت ان کي ڪئي وڃي ٿي اوهان مان جيڪو الله تي ۽ قيامت واري ڏينهن تي ايمان رکي ٿو. هي اوهان لاءِ شائسته ۽ پاڪيزه ڳالهه آهي ۽ الله ڄاڻي ٿو ۽ اوهان نه ٿا ڄاڻو. |
| وَالوٰلِدٰتُ يُرضِعنَ أَولٰدَهُنَّ حَولَينِ كامِلَينِ لِمَن أَرادَ أَن يُتِمَّ الرَّضاعَةَ وَعَلَى المَولودِ لَهُ رِزقُهُنَّ وَكِسوَتُهُنَّ بِالمَعروفِ لا تُكَلَّفُ نَفسٌ إِلّا وُسعَها لا تُضارَّ وٰلِدَةٌ بِوَلَدِها وَلا مَولودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ وَعَلَى الوارِثِ مِثلُ ذٰلِكَ فَإِن أَرادا فِصالًا عَن تَراضٍ مِنهُما وَتَشاوُرٍ فَلا جُناحَ عَلَيهِما وَإِن أَرَدتُم أَن تَستَرضِعوا أَولٰدَكُم فَلا جُناحَ عَلَيكُم إِذا سَلَّمتُم ما ءاتَيتُم بِالمَعروفِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 233) |
|
۽ مائرون پنهنجي اولادن کي پورا ٻه سال کير پيارن هي (حڪم) ان لاءِ آهي جيڪو کير پيارڻ جي مدت پوري ڪرڻ چاهي ٿو. ۽ جنهن جو ٻار آهي ان تي دستور مطابق انهن (کير پياريندڙ مائرن) جي خوراڪ ۽ پوشاڪ آهي. (مگر) ڪنهن جان کي ان جي سهپ کان مٿي تڪليف نه ڏني وڃي. ماءُ کي سندس ٻار جي ڪري تڪليف نه ڏني وڃي ۽ نه پيءُ کي سندس ٻار جي ڪري، ۽ وارثن مٿان به ائين ئي (حڪم) آهي. پر جي ٻئي (ماءُ ۽ پيءُ) هڪ ٻئي جي رضا ۽ مشوري سان کير ڇڏائڻ چاهن ته پوءِ انهن تي ڪو گناهه نه آهي. ۽ جي اوهان پنهنجي اولاد کي (دائي کان) کير پيارڻ جو ارادو ڪيو ته پوءِ اوهان تي ڪو گناهه نه آهي جڏهن اوهان جو ڪجهه دستور مطابق ڏيندا آهيو سو ڏيو. ۽ الله کان ڊڄندا رهو ۽ ڄاڻو ته جو ڪجهه توهان ڪيو ٿا الله ان کي ڏسڻ وارو آهي. |
| وَالَّذينَ يُتَوَفَّونَ مِنكُم وَيَذَرونَ أَزوٰجًا يَتَرَبَّصنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَربَعَةَ أَشهُرٍ وَعَشرًا فَإِذا بَلَغنَ أَجَلَهُنَّ فَلا جُناحَ عَلَيكُم فيما فَعَلنَ فى أَنفُسِهِنَّ بِالمَعروفِ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرٌ (آيت : 234) |
|
۽ جيڪي توهان مان وفات ڪن ۽ زالون ڇڏي وڃن ته اُهي زالون پاڻ کي چار مهينا ڏهه ڏينهن انتظار ۾ رکن، پوءِ جڏهن پنهنجي عدت پوري ڪن ته (اي وارثو!) اوهان تي ڪو گناهه ناهي جو اُهي پنهنجي باري ۾ دستور مطابق جو به فيصلو ڪن. ۽ اوهان جو ڪجهه ڪيو ٿا الله ان کان خبر وار آهي. |
| وَلا جُناحَ عَلَيكُم فيما عَرَّضتُم بِهِ مِن خِطبَةِ النِّساءِ أَو أَكنَنتُم فى أَنفُسِكُم عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُم سَتَذكُرونَهُنَّ وَلٰكِن لا تُواعِدوهُنَّ سِرًّا إِلّا أَن تَقولوا قَولًا مَعروفًا وَلا تَعزِموا عُقدَةَ النِّكاحِ حَتّىٰ يَبلُغَ الكِتٰبُ أَجَلَهُ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما فى أَنفُسِكُم فَاحذَروهُ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ غَفورٌ حَليمٌ (آيت : 235) |
|
۽ اوهان تي ڪو گناهه ناهي هن ڳالهه ۾ جو (دورانِ عدت) اوهان (بيوه) زالن کي اشاري ۾ نڪاح جو پيغام موڪليو يا اهو (خيال) پنهنجي دلين ۾ لڪايو. الله ڄاڻي ٿو ته اوهان جلد انهن سان ذڪر ڪندؤ ۽ پر انهن سان ڳجهي طرح اهڙو ڪو وعدو نه ڪيو سواءِ هن جي جو دستور مطابق انهن سان ڳالهه ڪيو. ۽ نڪاح جو معاملو پڪو نه ڪيو جيستائين مقرر عدت پنهنجي پڄاڻي تي نه پهچي. ۽ ڄاڻو ته بيشڪ الله اوهان جي دلين جي ڳالهين کي ڄاڻي ٿو پوءِ ان کان ڊڄندا رهو ۽ ڄاڻو ته بيشڪ الله بخشڻهار بردبار آهي. |
| لا جُناحَ عَلَيكُم إِن طَلَّقتُمُ النِّساءَ ما لَم تَمَسّوهُنَّ أَو تَفرِضوا لَهُنَّ فَريضَةً وَمَتِّعوهُنَّ عَلَى الموسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَى المُقتِرِ قَدَرُهُ مَتٰعًا بِالمَعروفِ حَقًّا عَلَى المُحسِنينَ (آيت : 236) |
|
اوهان تي ڪو گناهه نه آهي جي اوهان زالن کي هٿ لائڻ کان اڳ طلاق ڏئي ڇڏي آهي يا انهن لاءِ ڪو مهر مقرر نه ڪيو آهي. انهن کي خرچ پکي لاءِ ڪجھه ڏيو. ڪشادگي واري تي ان جي حيثيت مطابق ۽ تنگدست تي ان جي حيثيت مطابق گذر سفر لاءِ ڪجهه ڏيڻ دستور مطابق آهي. اهو ڀلائي ڪرڻ وارن مٿان حق آهي. |
| وَإِن طَلَّقتُموهُنَّ مِن قَبلِ أَن تَمَسّوهُنَّ وَقَد فَرَضتُم لَهُنَّ فَريضَةً فَنِصفُ ما فَرَضتُم إِلّا أَن يَعفونَ أَو يَعفُوَا۟ الَّذى بِيَدِهِ عُقدَةُ النِّكاحِ وَأَن تَعفوا أَقرَبُ لِلتَّقوىٰ وَلا تَنسَوُا الفَضلَ بَينَكُم إِنَّ اللَّهَ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 237) |
|
۽ جي اوهان انهن (زالن) کي هٿ لائڻ کان اڳ طلاق ڏئي ڇڏي آهي ۽ اوهان انهن لاءِ حق مهر مقرر ڪري چڪا آهيو ته جيڪو مهر مقرر ڪري چڪا آهيو ان جو اڌ ڏيڻ ضروري آهي، سواءِ هن جي جو خود معاف ڪري ڇڏن يا اهو (مڙس) جنهن جي هٿ ۾ نڪاح جي ڳنڍ آهي سو معاف ڪري (يعني اڌ جي بجاءِ زياده يا پورو ڏئي) ۽ (اي مردؤ!) جي توهان معاف ڪيو ته اهو تقوى جي وڌيڪ ويجهو آهي. ۽ هڪ ٻئي ۾ احسان ڪرڻ نه وساريو. بيشڪ الله اوهان جا عمل ڏسندڙ آهي. |
| حٰفِظوا عَلَى الصَّلَوٰتِ وَالصَّلوٰةِ الوُسطىٰ وَقوموا لِلَّهِ قٰنِتينَ (آيت : 238) |
|
سڀ نمازن جي حفاظت ڪيو خاص طرح وچين نماز جي ۽ الله اڳيان فرمانبردار ٿي بيهو. |
| فَإِن خِفتُم فَرِجالًا أَو رُكبانًا فَإِذا أَمِنتُم فَاذكُرُوا اللَّهَ كَما عَلَّمَكُم ما لَم تَكونوا تَعلَمونَ (آيت : 239) |
|
پوءِ جيڪڏهن حالتِ خوف ۾ آهيو ته پيادل يا سوار (جيئن به ٿي سگهي نماز ادا ڪيو) وري جڏهن حالتِ امن ۾ اچو ته ان طريقي سان الله کي ياد ڪيو جيئن ان اوهان کي سيکاريو جنهن کي اوهان (اڳ) نه ڄاڻندا هئا. |
| وَالَّذينَ يُتَوَفَّونَ مِنكُم وَيَذَرونَ أَزوٰجًا وَصِيَّةً لِأَزوٰجِهِم مَتٰعًا إِلَى الحَولِ غَيرَ إِخراجٍ فَإِن خَرَجنَ فَلا جُناحَ عَلَيكُم فى ما فَعَلنَ فى أَنفُسِهِنَّ مِن مَعروفٍ وَاللَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 240) |
|
۽ اوهان مان جيڪي وفات ڪري وڃن ۽ زالون ڇڏي وڃن ته انهن تي لازم آهي ته زالن لاءِ هڪ سال جي خرچ پکي ڏيڻ ۽ گهر مان نه ڪڍڻ جي وصيت ڪري وڃن. پوءِ جي (پنهنجي مرضي سان) نڪرن ته دستور مطابق پنهنجي حق ۾ جيئن ڪن ته اوهان تي ڪو گناهه ناهي. ۽ الله غالب حڪمت وارو آهي. |
| وَلِلمُطَلَّقٰتِ مَتٰعٌ بِالمَعروفِ حَقًّا عَلَى المُتَّقينَ (آيت : 241) |
|
۽ طلاق ڏنل عورتن کي به مناسب طريقي سان خرچ ڏئي (رخصت ڪرڻ) پرهيزگارن مٿان حق آهي. |
| كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُم ءايٰتِهِ لَعَلَّكُم تَعقِلونَ (آيت : 242) |
|
اهڙي طرح الله اوهان لاءِ پنهنجا احڪام کولي کولي بيان ڪري ٿو تان ته توهان سمجهو. |
| أَلَم تَرَ إِلَى الَّذينَ خَرَجوا مِن دِيٰرِهِم وَهُم أُلوفٌ حَذَرَ المَوتِ فَقالَ لَهُمُ اللَّهُ موتوا ثُمَّ أَحيٰهُم إِنَّ اللَّهَ لَذو فَضلٍ عَلَى النّاسِ وَلٰكِنَّ أَكثَرَ النّاسِ لا يَشكُرونَ (آيت : 243) |
|
(اي نبي!) ڇا انهن ماڻهن کي نه ڏٺئي! جيڪي پنهنجي گهرن مان موت جي ڊپ کان نڪتا هئا ۽ اهي هزارن (جي تعداد) ۾ هئا. پوءِ الله انهن کي چيو: ”مري پئو“ (ته مري ويا)پوءِ انهن کي جياريائين. بيشڪ الله ماڻهن مٿان فضل فرمائڻ وارو آهي ۽ پر اڪثر ماڻهو (سندس) شڪر نه ٿا ادا ڪن. |
| وَقٰتِلوا فى سَبيلِ اللَّهِ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 244) |
|
۽ الله جي راهه ۾ جنگ ڪيو ۽ (پڪ) ڄاڻو ته الله ٻڌندڙ ڄاڻندر آهي. |
| مَن ذَا الَّذى يُقرِضُ اللَّهَ قَرضًا حَسَنًا فَيُضٰعِفَهُ لَهُ أَضعافًا كَثيرَةً وَاللَّهُ يَقبِضُ وَيَبصُۜطُ وَإِلَيهِ تُرجَعونَ (آيت : 245) |
|
آهي ڪو جو الله کي قرضِ حسنه ڏئي! پوءِ ان کي ڪيئي دفعا ٻيڻو ڪري وڌائي واپس ڏئي. ۽ الله (رزقن ۾) تنگي ڪري ٿو ۽ ڪشادگي ڪري ٿو ۽ اوهان ان ڏانهن موٽايا ويندؤ. |
| أَلَم تَرَ إِلَى المَلَإِ مِن بَنى إِسرٰءيلَ مِن بَعدِ موسىٰ إِذ قالوا لِنَبِىٍّ لَهُمُ ابعَث لَنا مَلِكًا نُقٰتِل فى سَبيلِ اللَّهِ قالَ هَل عَسَيتُم إِن كُتِبَ عَلَيكُمُ القِتالُ أَلّا تُقٰتِلوا قالوا وَما لَنا أَلّا نُقٰتِلَ فى سَبيلِ اللَّهِ وَقَد أُخرِجنا مِن دِيٰرِنا وَأَبنائِنا فَلَمّا كُتِبَ عَلَيهِمُ القِتالُ تَوَلَّوا إِلّا قَليلًا مِنهُم وَاللَّهُ عَليمٌ بِالظّٰلِمينَ (آيت : 246) |
|
(اي نبي!) ڇا تو بني اسرائيل جي هڪ جماعت کي نه ڏٺو! جيڪي موسى کان پوءِ هيا. جڏهن انهن پنهنجي نبي کي چيو ته: ”اسان لاءِ ڪو بادشاهه مقرر ڪر ته اسان الله جي راهه ۾ جهاد ڪيون“. نبيءَ چيو: ”ڪٿي ائين نه ٿئي جو اوهان تي لڙائي فرض ڪئي وڃي ۽ اوهان نه لڙو“! چيائون: ”اسان کي ڇا ٿيو آهي جو الله جي راهه ۾ نه لڙون! حالانڪه اسان کي اسان جي گهرن مان ڪڍيو ويو ۽ اسان جي ٻچن کان جدا ڪيو ويو آهي“. پوءِ جڏهن انهن تي جهاد فرض ڪيو ويو ته انهن مان ٿورڙن کان سواءِ باقي سڀ ڦري ويا. ۽ الله ظالمن کي ڄاڻڻ وارو آهي. |
| وَقالَ لَهُم نَبِيُّهُم إِنَّ اللَّهَ قَد بَعَثَ لَكُم طالوتَ مَلِكًا قالوا أَنّىٰ يَكونُ لَهُ المُلكُ عَلَينا وَنَحنُ أَحَقُّ بِالمُلكِ مِنهُ وَلَم يُؤتَ سَعَةً مِنَ المالِ قالَ إِنَّ اللَّهَ اصطَفىٰهُ عَلَيكُم وَزادَهُ بَسطَةً فِى العِلمِ وَالجِسمِ وَاللَّهُ يُؤتى مُلكَهُ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 247) |
|
۽ انهن کي سندن نبيءَ چيو ته: ”بيشڪ الله اوهان لاءِ طالوت کي بادشاهه مقرر ڪيو آهي“. چوڻ لڳا: ”ان کي وري اسان تي بادشاهي ڪيئن ملي وئي! حالانڪه اسان ان کان وڌيڪ بادشاهي جا حقدار آهيون ۽ ان کي ته مال جي گهڻائي به نه ڏني وئي آهي“. نبيءَ چيو ته: ”بيشڪ الله ان کي چونڊي توهان تي مقرر ڪيو آهي ۽ ان کي علم ۽ جسم ۾ وڌيڪ ڪشادگي ڏني آهي. ۽ الله پنهنجي بادشاهي جنهن کي چاهي عطا ڪري. ۽ الله ڪشادگي وارو علم وارو آهي“. |
| وَقالَ لَهُم نَبِيُّهُم إِنَّ ءايَةَ مُلكِهِ أَن يَأتِيَكُمُ التّابوتُ فيهِ سَكينَةٌ مِن رَبِّكُم وَبَقِيَّةٌ مِمّا تَرَكَ ءالُ موسىٰ وَءالُ هٰرونَ تَحمِلُهُ المَلٰئِكَةُ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لَكُم إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 248) |
|
۽ انهن کي سندن نبيءَ چيو ته: ”بيشڪ ان جي بادشاهت جي نشاني اها آهي جو اوهان وٽ (اها) صندوق ايندي جنهن ۾ اوهان جي پالڻهار پاران سڪونِ قلب آهي ۽ ڪجهه آلِ موسى ۽ آلِ هارون جي تَرڪي مان بچيل (تبرڪات) آهن ان (صندوق) کي ملائڪ کڻي ايندا. اگر اوهين مؤمن آهيو ته ان ۾ اوهان لاءِ وڏي نشاني آهي“. |
| فَلَمّا فَصَلَ طالوتُ بِالجُنودِ قالَ إِنَّ اللَّهَ مُبتَليكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنهُ فَلَيسَ مِنّى وَمَن لَم يَطعَمهُ فَإِنَّهُ مِنّى إِلّا مَنِ اغتَرَفَ غُرفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبوا مِنهُ إِلّا قَليلًا مِنهُم فَلَمّا جاوَزَهُ هُوَ وَالَّذينَ ءامَنوا مَعَهُ قالوا لا طاقَةَ لَنَا اليَومَ بِجالوتَ وَجُنودِهِ قالَ الَّذينَ يَظُنّونَ أَنَّهُم مُلٰقُوا اللَّهِ كَم مِن فِئَةٍ قَليلَةٍ غَلَبَت فِئَةً كَثيرَةً بِإِذنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصّٰبِرينَ (آيت : 249) |
|
پوءِ جڏهن طالوت (پنهنجي) لشڪرن کي وٺي شهر کان نڪتو ته چيائين: ”بيشڪ الله اوهان کي هڪ نهر ذريعي آزمائڻ وارو آهي پوءِ جنهن ان مان پاڻي پيتو سو منهنجي (ساٿين مان) نه هوندو ۽ جنهن نه پيتو سو منهنجي جماعت مان هوندو. سواءِ ان ماڻهوءَ جي جنهن جو پنهنجي هٿ سان هڪ لپ پيئي“ (ان تي گرفت ناهي). پوءِ انهن مان ٿورڙن ماڻهن کان سواءِ سڀني ان (نهر) مان (پاڻي) پيتو. پوءِ جڏهن اهو (طالوت) پاڻ ۽ ان جا ايمان وارا ساٿي نهر ٽپي هليا ته (پاڻي پيئڻ وارا) چوڻ لڳا: ”اڄ اسان ۾ جالوت ۽ ان جي لشڪرن سان مقابلي جي طاقت نه آهي“. (۽) اهي ماڻهو جن کي پڪ هئي ته (شهادت بعد) الله سان ملڻ وارا آهن تن چيو: ”ڪيترا ڀيرا ٿوري جماعت الله جي حڪم سان گهڻي جماعت تي غالب ٿي آهي ۽ الله صبر وارن سان گڏ آهي“. |
| وَلَمّا بَرَزوا لِجالوتَ وَجُنودِهِ قالوا رَبَّنا أَفرِغ عَلَينا صَبرًا وَثَبِّت أَقدامَنا وَانصُرنا عَلَى القَومِ الكٰفِرينَ (آيت : 250) |
|
۽ جڏهن جالوت ۽ ان جي لشڪرن سان آمهون سامهون ٿيا ته چيائون:”اي اسان جا پالڻهار! اسان تي صبر جي پالوٽ ڪر ۽ اسان جي پيرن کي ثابت ڪر ۽ ڪافرن جي قوم مٿان اسان جي مدد ڪر“. |
| فَهَزَموهُم بِإِذنِ اللَّهِ وَقَتَلَ داوۥدُ جالوتَ وَءاتىٰهُ اللَّهُ المُلكَ وَالحِكمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمّا يَشاءُ وَلَولا دَفعُ اللَّهِ النّاسَ بَعضَهُم بِبَعضٍ لَفَسَدَتِ الأَرضُ وَلٰكِنَّ اللَّهَ ذو فَضلٍ عَلَى العٰلَمينَ (آيت : 251) |
|
پوءِ الله جي حڪم سان انهن کي ڀڄائي ڪڍيائون ۽ دائود جالوت کي قتل ڪيو ۽ الله ان کي بادشاهي ۽ حڪمت عطا ڪئي ۽ جو چاهيائين ان جو کيس علم ڏنائين. ۽ جيڪڏهن الله ماڻهن جي هڪ گروهه جي ذريعي ٻئي گروه کي نه هٽائي ته زمين ۾ فساد پکڙجي وڃي ۽ پر الله جهانن مٿان فضل فرمائڻ وارو آهي. |
| تِلكَ ءايٰتُ اللَّهِ نَتلوها عَلَيكَ بِالحَقِّ وَإِنَّكَ لَمِنَ المُرسَلينَ (آيت : 252) |
|
اِهي الله جون آيتون آهن جيڪي اسان توتي سچائي سان پڙهون ٿا. ۽ (اي نبي) بيشڪ تون اسان جي رسولن مان آهين. |
| تِلكَ الرُّسُلُ فَضَّلنا بَعضَهُم عَلىٰ بَعضٍ مِنهُم مَن كَلَّمَ اللَّهُ وَرَفَعَ بَعضَهُم دَرَجٰتٍ وَءاتَينا عيسَى ابنَ مَريَمَ البَيِّنٰتِ وَأَيَّدنٰهُ بِروحِ القُدُسِ وَلَو شاءَ اللَّهُ مَا اقتَتَلَ الَّذينَ مِن بَعدِهِم مِن بَعدِ ما جاءَتهُمُ البَيِّنٰتُ وَلٰكِنِ اختَلَفوا فَمِنهُم مَن ءامَنَ وَمِنهُم مَن كَفَرَ وَلَو شاءَ اللَّهُ مَا اقتَتَلوا وَلٰكِنَّ اللَّهَ يَفعَلُ ما يُريدُ (آيت : 253) |
|
اهي سڀ رسول (جن کي اسان موڪليو) انهن مان اسان هڪڙن کي ٻين تي فضيلت ڏني آهي. انهن مان ڪو اهڙو هيو جنهن سان الله ڳالهايو ۽ ڪو اُهو هيو جنهن جا سڀني تي درجا بلند ڪيائين (يعني حضرت محمد ﷺ)، ۽ اسان مريم جي پٽ عيسى کي چِٽِيُون نشانيون ڏنيون ۽ پاڪ روح جي ذريعي ان جي مدد ڪئي. ۽ جي الله چاهي ها ته انهن کان پوءِ وارا هڪ ٻئي ۾ نه وڙهن ها هن کان پوءِ جو وٽن پڌريون نشانيون اچي ويون ۽ پر اُهي اختلاف ۾ پئجي ويا. سو انهن مان ڪن ايمان آندو ۽ انهن مان ڪن ڪفر ڪيو. ۽ جي الله چاهي ها ته نه وڙهن ها ۽ پر الله جيئن چاهي تيئن ڪري ٿو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا أَنفِقوا مِمّا رَزَقنٰكُم مِن قَبلِ أَن يَأتِىَ يَومٌ لا بَيعٌ فيهِ وَلا خُلَّةٌ وَلا شَفٰعَةٌ وَالكٰفِرونَ هُمُ الظّٰلِمونَ (آيت : 254) |
|
اي ايمان وارؤ! خرچ ڪيو ان مان جيڪي ڪجھه اسان اوهان کي ڏنو آهي ان کان اڳ جو اهو ڏينهن اچي وڃي جنهن ۾ نه ڪو واپار هوندو ۽ نه (ڪافرن لاءِ) ڪا دوستي (نفعي بخش) هوندي ۽ نه ڪا سفارش هوندي ۽ ڪافر پاڻ ئي ته ظالم آهن. |
| اللَّهُ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ الحَىُّ القَيّومُ لا تَأخُذُهُ سِنَةٌ وَلا نَومٌ لَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ مَن ذَا الَّذى يَشفَعُ عِندَهُ إِلّا بِإِذنِهِ يَعلَمُ ما بَينَ أَيديهِم وَما خَلفَهُم وَلا يُحيطونَ بِشَيءٍ مِن عِلمِهِ إِلّا بِما شاءَ وَسِعَ كُرسِيُّهُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضَ وَلا يَـٔودُهُ حِفظُهُما وَهُوَ العَلِىُّ العَظيمُ (آيت : 255) |
|
الله (اهو آهي جو) ان کان سواءِ ڪو به عبادت جي لائق ناهي. اهو پاڻ هميشه زنده رهندڙ، ٻين کي قائم رکندڙ آهي، نه ان کي اُونگھه اچي ٿي ۽ نه ننڊ. سڀ ڪجھه سندس ملڪيت آهي جيڪي آسمانن ۾ آهي ۽ جيڪي زمين ۾ آهي. ڪير آهي جو ان جي اڳيان ان جي اجازت بنا سفارش ڪري سگهي!اهو ڄاڻي ٿو جو ڪجهه انهن (يعني مخلوقات) جي اڳيان (ٿيو يا ٿي رهيو) آهي ۽ جو ڪجهه انهن جي پويان (ٿيڻ وارو) آهي. اُهي سندس معلومات مان ڪنهن شيءِ جو گهيرو نه ٿا ڪري سگهن مگر جيترو اُهو چاهي. سندس ڪرسي (يعني حڪومت) جي ڪشادگي آسمانن ۽ زمينن تي ڇانيل آهي. انهن ٻنهين (آسمان ۽ زمين) جي حفاظتَ ان لاءِ ڏکي نه آهي ۽ اهو تمام مٿاهون ۽ تمام وڏو آهي. |
| لا إِكراهَ فِى الدّينِ قَد تَبَيَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَىِّ فَمَن يَكفُر بِالطّٰغوتِ وَيُؤمِن بِاللَّهِ فَقَدِ استَمسَكَ بِالعُروَةِ الوُثقىٰ لَا انفِصامَ لَها وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 256) |
|
دين ۾ ڪا به زبردستي ناهي، بيشڪ هدايت گمراهي کان جدا ٿي چڪي آهي، سو جيڪو شيطان جو انڪار ڪري ۽ الله تي ايمان آڻي ته بيشڪ ان هڪ اهڙي مضبوط سهاري کي پڪڙيو جيڪو ٽٽڻ وارو نه آهي ۽ (اهو سهارو) الله (آهي جو) ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| اللَّهُ وَلِىُّ الَّذينَ ءامَنوا يُخرِجُهُم مِنَ الظُّلُمٰتِ إِلَى النّورِ وَالَّذينَ كَفَروا أَولِياؤُهُمُ الطّٰغوتُ يُخرِجونَهُم مِنَ النّورِ إِلَى الظُّلُمٰتِ أُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 257) |
|
الله ڪارساز آهي انهن ماڻهن جو جن ايمان آندو. انهن کي اونداهين مان روشني ڏانهن ڪڍي ٿو. ۽ جن ماڻهن ڪفر ڪيو انهن جا حمايتي شيطان آهن جيڪي کين روشني کان اونداهين ڏانهن ڪڍن ٿا. ۽ اهي جهنمي آهن، اُهي ان ۾ هميشه رهڻ وارا آهن. |
| أَلَم تَرَ إِلَى الَّذى حاجَّ إِبرٰهۦمَ فى رَبِّهِ أَن ءاتىٰهُ اللَّهُ المُلكَ إِذ قالَ إِبرٰهۦمُ رَبِّىَ الَّذى يُحيۦ وَيُميتُ قالَ أَنا۠ أُحيۦ وَأُميتُ قالَ إِبرٰهۦمُ فَإِنَّ اللَّهَ يَأتى بِالشَّمسِ مِنَ المَشرِقِ فَأتِ بِها مِنَ المَغرِبِ فَبُهِتَ الَّذى كَفَرَ وَاللَّهُ لا يَهدِى القَومَ الظّٰلِمينَ (آيت : 258) |
|
(اي نبي!) ڇا تو ان ماڻهو کي نه ڏٺو؟ جنهن ابراهيم سان سندس پروردگار جي باري ۾ جهڳڙو ڪيو باوجود ان جي جو الله ان کي بادشاهي ڏني. جنهن وقت ابراهيم چيو ته: ”منهنجو پالڻهار اُهو آهي جيڪو جياري ۽ ماري ٿو“. چيائين: ”آءُ به جياريان ۽ ماريان ٿو“. ابراهيم چيو ته: ”پوءِ بيشڪ الله اُهو آهي جيڪو سج کي اوڀر کان آڻي ٿو، تون ان کي اولهه کان آڻي ڏيکار“! پوءِ ان جي مَتِ مُنجهي پئي جنهن ڪفر ڪيو هيو. ۽ الله ظالمن جي قوم کي سنئين واٽ نه ٿو ڏيکاري. |
| أَو كَالَّذى مَرَّ عَلىٰ قَريَةٍ وَهِىَ خاوِيَةٌ عَلىٰ عُروشِها قالَ أَنّىٰ يُحيۦ هٰذِهِ اللَّهُ بَعدَ مَوتِها فَأَماتَهُ اللَّهُ مِا۟ئَةَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قالَ كَم لَبِثتَ قالَ لَبِثتُ يَومًا أَو بَعضَ يَومٍ قالَ بَل لَبِثتَ مِا۟ئَةَ عامٍ فَانظُر إِلىٰ طَعامِكَ وَشَرابِكَ لَم يَتَسَنَّه وَانظُر إِلىٰ حِمارِكَ وَلِنَجعَلَكَ ءايَةً لِلنّاسِ وَانظُر إِلَى العِظامِ كَيفَ نُنشِزُها ثُمَّ نَكسوها لَحمًا فَلَمّا تَبَيَّنَ لَهُ قالَ أَعلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 259) |
|
يا ان ماڻهو وانگر جيڪو هڪ ڳوٺ وٽان ان حال ۾ لنگهيو جو اهو پنهنجي ڇتين ڀرڪِريل هيو. چيائين: ” هي آبادي جا هلاڪ ٿي چڪي آهي ان کي الله ڪيئن وري زندگي ڏيندو“؟ پوءِ الله ان کي سؤ سالن تائين مئل رکيو پوءِ ان کي جياري اٿاريو. الله تعالى پڇيو ته: ”تو تي ڪيترو وقت گذريو آهي“؟ چيائين: ”ڏينهن يا ڏينهن جو ڪجهه حصو“. فرمايائين: ”بلڪه تون سؤ سال رهيو آهين، هاڻي تون پنهنجي کاڌي ۽ پيتي کي ڏس جو خراب (پاروٿو) به نه ٿيو آهي، ۽ پنهنجي گڏهه ڏانهن نهار (جنهن جون هڏيون به ڳري ويون آهن) ۽ اسان تو کي ماڻهن لاءِ هڪ نشاني بنائينداسين، ۽ هڏين ڏانهن نهار! ته اسان انهن کي ڪيئن اٿاريون ٿا پوءِ انهن تي گوشت چاڙهيون ٿا“. پوءِ جڏهن ان تي ڳالهه پڌري ٿي پئي ته چيائين: (اکئين ڏٺي يقين سان) ”ڄاڻان ٿو ته الله هر شيءِ تي سگھه رکڻ وارو آهي“. |
| وَإِذ قالَ إِبرٰهۦمُ رَبِّ أَرِنى كَيفَ تُحىِ المَوتىٰ قالَ أَوَلَم تُؤمِن قالَ بَلىٰ وَلٰكِن لِيَطمَئِنَّ قَلبى قالَ فَخُذ أَربَعَةً مِنَ الطَّيرِ فَصُرهُنَّ إِلَيكَ ثُمَّ اجعَل عَلىٰ كُلِّ جَبَلٍ مِنهُنَّ جُزءًا ثُمَّ ادعُهُنَّ يَأتينَكَ سَعيًا وَاعلَم أَنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 260) |
|
۽ (ياد ڪر) جڏهن ابراهيم چيو ته: ”اي پالڻهار مون کي ڏيکار ته تون مُئلن کي ڪيئن جيارين ٿو“؟الله فرمايو: ”ڇا تو کي يقين نه آهي“؟ عرض ڪيائين: ”هائو پر منهنجي دل مطمئن ٿئي“. الله فرمايو ته: ”پوءِ تون پکين مان چار وٺ پوءِ تون انهن کي پاڻ سان هيراءِ. پوءِ (انهن کي ڪُهي) انهن جو هڪ هڪ ٽڪرو هڪ هڪ جبل تي رک پوءِ انهن کي سڏ ته تو ڏانهن ڊوڙندا ايندا. ۽ ڄاڻ ته بيشڪ الله غالب حڪمت وارو آهي“. |
| مَثَلُ الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُم فى سَبيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَت سَبعَ سَنابِلَ فى كُلِّ سُنبُلَةٍ مِا۟ئَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ يُضٰعِفُ لِمَن يَشاءُ وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 261) |
|
انهن ماڻهن جو مثال جيڪي پنهنجا مال الله جي راهه ۾ خرچ ڪن ٿا هڪ داڻي وانگر آهي جنهن ست سنگ ڦُٽايا هر سنگ ۾ سؤ داڻا هجن. ۽ الله جنهن لاءِ گهُري ٻيڻو ڪري ڏئي ٿو. ۽ الله ڪشادگي ڪندڙ، ڄاڻندڙ آهي. |
| الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُم فى سَبيلِ اللَّهِ ثُمَّ لا يُتبِعونَ ما أَنفَقوا مَنًّا وَلا أَذًى لَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 262) |
|
اُهي ماڻهو جيڪي پنهنجا مال الله جي راهه ۾ خرچ ڪن ٿا پوءِ خرچ ڪرڻ پويان نه ٿورو جَتائن ٿا ۽ نه ايذائن ٿا ته انهن جو اجر انهن جي پالڻهار وٽ آهي ۽ انهن تي نه ڪو خوف آهي ۽ نه اُهي غمگين ٿيندا. |
| قَولٌ مَعروفٌ وَمَغفِرَةٌ خَيرٌ مِن صَدَقَةٍ يَتبَعُها أَذًى وَاللَّهُ غَنِىٌّ حَليمٌ (آيت : 263) |
|
(سائل سان) نرم ڳالهائڻ ۽ درگذر ڪرڻ ان صدقي کان ڀلو آهي جنهن جي پٺيان ايذاء رساني هجي. ۽ الله بي نياز، بردبار آهي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لا تُبطِلوا صَدَقٰتِكُم بِالمَنِّ وَالأَذىٰ كَالَّذى يُنفِقُ مالَهُ رِئاءَ النّاسِ وَلا يُؤمِنُ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفوانٍ عَلَيهِ تُرابٌ فَأَصابَهُ وابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلدًا لا يَقدِرونَ عَلىٰ شَيءٍ مِمّا كَسَبوا وَاللَّهُ لا يَهدِى القَومَ الكٰفِرينَ (آيت : 264) |
|
اي ايمان وارؤ! پنهنجا صدقا (خيراتون) ٿورا ٿَـــڦَي ۽ ايذاء رساني ڪري ضايع نه ڪري ڇڏيو، ان ماڻهو وانگر جيڪو پنهنجو مال ماڻهن جي ڏيکاء لاءِ خرچ ڪري ٿو ۽ الله ۽ قيامت واري ڏينهن تي ايمان نه ٿو رکي. پوءِ ان جو مثال ان لسي پٿر وانگر آهي جنهن تي ٿوري مِٽِي هجي پوءِ ان تي زوردار مينهن پوي ته ان کي صاف ڪري ڇڏي. سو پنهنجي ڪمائي مان انهن (رياڪارن) کي ڪا شيءِ هٿ نه ٿي اچي. ۽ الله ڪافرن جي قوم کي سڌي واٽ نه ٿو ڏيکاري. |
| وَمَثَلُ الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُمُ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللَّهِ وَتَثبيتًا مِن أَنفُسِهِم كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَـٔاتَت أُكُلَها ضِعفَينِ فَإِن لَم يُصِبها وابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 265) |
|
۽ انهن ماڻهن جو مثال جيڪي پنهنجا مال الله جي رضا جي طلب لاءِ ۽ پنهنجي دلين کي (الله جي راهه ۾ خرچڻ لاءِ) مضبوط رکڻ خاطر خرچ ڪن ٿا ان باغ وانگر آهي جو مٿاهين تي هجي ان تي زوردار مينهن وسي ته پنهنجو ڦَرُ ٻيڻو ڏئي. پر جي ان تي زوردار مينهن نه پوي ته هلڪي ڦوهار به ڪافي آهي. ۽ الله اوهان جي عملن کي ڏسندڙ آهي. |
| أَيَوَدُّ أَحَدُكُم أَن تَكونَ لَهُ جَنَّةٌ مِن نَخيلٍ وَأَعنابٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ لَهُ فيها مِن كُلِّ الثَّمَرٰتِ وَأَصابَهُ الكِبَرُ وَلَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفاءُ فَأَصابَها إِعصارٌ فيهِ نارٌ فَاحتَرَقَت كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الءايٰتِ لَعَلَّكُم تَتَفَكَّرونَ (آيت : 266) |
|
ڇا اوهان مان ڪو هي ڳالهه پسند ڪندو ته ان جو کجين ۽ انگورن جو هڪ باغ هجي ۽ ان جي هيٺان کان نهرون وهندڙ هجن (ان کان سواءِ به) ان لاءِ ان ۾ هر قسم جا ميوا هجن ۽ ان کي ڪراڙپ اچي پهچي ۽ (اڃا) ان جو اولاد به هيڻو هجي (ان حال ۾) ان باغ تي هڪ واچوڙو اچي جنهن ۾ باهه هجي پوءِ اهو باغ سڙي وڃي. (ته ان لاءِ ڇا ته پريشاني هوندي!) اهڙي طرح الله اوهان لاءِ نشانيون بيان ڪري ٿو تان ته توهان غور فڪر ڪيو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا أَنفِقوا مِن طَيِّبٰتِ ما كَسَبتُم وَمِمّا أَخرَجنا لَكُم مِنَ الأَرضِ وَلا تَيَمَّمُوا الخَبيثَ مِنهُ تُنفِقونَ وَلَستُم بِـٔاخِذيهِ إِلّا أَن تُغمِضوا فيهِ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ غَنِىٌّ حَميدٌ (آيت : 267) |
|
اي ايمان وارؤ! (الله جي راهه ۾) خرچ ڪيو پنهنجي پاڪ ڪمائي مان ۽ ان مان جيڪو اسان زمين مان اوهان لاءِ پيدا ڪيو آهي ۽ خراب مال (الله جي راهه ۾) ڏيڻ جو ارادو نه ڪيو، ان مان خرچ ڪيو ٿا جو اوهان پاڻ وٺڻ وارا نه آهيو سواءِ هن جي جو ان (جي وٺڻ) ۾ اکيون کڻي ٻوٽيو. ۽ پڪ ڄاڻو ته بيشڪ الله بي نياز، ساراهيل آهي. |
| الشَّيطٰنُ يَعِدُكُمُ الفَقرَ وَيَأمُرُكُم بِالفَحشاءِ وَاللَّهُ يَعِدُكُم مَغفِرَةً مِنهُ وَفَضلًا وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 268) |
|
شيطان اوهان کي (خيرات ڪرڻ مهل) سُڃائي جو ڊپ ڏئي ٿو ۽ اوهان کي براين جو حڪم ڪري ٿو، ۽ الله اوهان سان وعدو ڪري ٿو پاڻ وٽان معافي (ڏيڻ ) جو ۽ فضل جو. ۽ الله وڏي ڪشادگي وارو ، ڄاڻڻ وارو آهي. |
| يُؤتِى الحِكمَةَ مَن يَشاءُ وَمَن يُؤتَ الحِكمَةَ فَقَد أوتِىَ خَيرًا كَثيرًا وَما يَذَّكَّرُ إِلّا أُولُوا الأَلبٰبِ (آيت : 269) |
|
(الله) جنهن کي چاهي دانائي عطا ڪري ٿو، ۽ جنهن کي دانائي ڏني وئي ته بيشڪ ان کي گھڻي ڀلائي ڏني وئي. ۽ نصيحت ته رُڳو عقل وارا ئي پِرائن ٿا. |
| وَما أَنفَقتُم مِن نَفَقَةٍ أَو نَذَرتُم مِن نَذرٍ فَإِنَّ اللَّهَ يَعلَمُهُ وَما لِلظّٰلِمينَ مِن أَنصارٍ (آيت : 270) |
|
۽ اوهان جيڪي ڪجهه خرچ ڪيو يا ڪا باس باسي ته پوءِ بيشڪ الله ان کي ڄاڻي ٿو. ۽ ظالمن جو ڪو مددگار ڪونهي. |
| إِن تُبدُوا الصَّدَقٰتِ فَنِعِمّا هِىَ وَإِن تُخفوها وَتُؤتوهَا الفُقَراءَ فَهُوَ خَيرٌ لَكُم وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِن سَيِّـٔاتِكُم وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرٌ (آيت : 271) |
|
جي اوهان صدقن کي ظاهر ظهور ڪيو ته اهو به ڀلو آهي ۽ جي ان کي لڪائي ڪيو ۽ مسڪينن کي ڏيو ته پوءِ اهو اوهان لاءِ وڌيڪ بهتر آهي. ۽ الله (ان صدقن سبب) اوهان جي ڪجهه گناهن کي ميٽي ٿو ۽ الله اوهان جي عملن کان باخبر آهي. |
| لَيسَ عَلَيكَ هُدىٰهُم وَلٰكِنَّ اللَّهَ يَهدى مَن يَشاءُ وَما تُنفِقوا مِن خَيرٍ فَلِأَنفُسِكُم وَما تُنفِقونَ إِلَّا ابتِغاءَ وَجهِ اللَّهِ وَما تُنفِقوا مِن خَيرٍ يُوَفَّ إِلَيكُم وَأَنتُم لا تُظلَمونَ (آيت : 272) |
|
انهن کي هدايت ڏيڻ تنهنجي ذمي نه آهي ۽ پر الله جنهن کي چاهي ٿو هدايت ڪري ٿو. ۽ اوهان جيڪا خيرات ڪيو ٿا سا توهان جي پنهنجي (فائدي) لاءِ آهي. ۽ اوهان جيڪي خرچ ڪيو ٿا (سو مناسب ئي ناهي) سواءِ الله جي رضامندي طلب ڪرڻ جي، ۽ اوهان جو مال خرچ ڪيو ٿا ان جو اوهان کي پورو (پورو اجر) ڏنو ويندو ۽ اوهان تي ڪو ظلم ڪونه ڪيو ويندو. |
| لِلفُقَراءِ الَّذينَ أُحصِروا فى سَبيلِ اللَّهِ لا يَستَطيعونَ ضَربًا فِى الأَرضِ يَحسَبُهُمُ الجاهِلُ أَغنِياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعرِفُهُم بِسيمٰهُم لا يَسـَٔلونَ النّاسَ إِلحافًا وَما تُنفِقوا مِن خَيرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَليمٌ (آيت : 273) |
|
(خيرات) انهن محتاجن جو حق آهي، جيڪي الله جي راهه (جي جدوجهد) ۾ اهڙو مشغول رهجي ويا آهن جو زمين ۾ (روزي ڪمائڻ لاءِ) هلي گهمي نه ٿا سگهن. بي سوالي سبب جاهلَ ماڻهو انهن کي شاهوڪار سمجهن ٿا. تون انهن کي سندن پيشانين مان سڃاڻِي وٺندين. اهي ماڻهن جي پٺيان لڳي سوال نه ٿا ڪن. ۽ اوهان مال مان جيڪي به خرچ ڪيو ٿا ته بيشڪ الله ان کي ڄاڻندڙ آهي. |
| الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُم بِالَّيلِ وَالنَّهارِ سِرًّا وَعَلانِيَةً فَلَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 274) |
|
اُهي ماڻهو جيڪي پنهنجا مال خرچ ڪن ٿا رات ۽ ڏينهن ۾، ڳجهه ۽ ظاهر ۾ ته انهن لاءِ سندن پالڻهار وٽ سندن اجر آهي ۽ انهن تي نه ڪو خوف آهي ۽ نه ڪي اُهي غمگين ٿيندا. |
| الَّذينَ يَأكُلونَ الرِّبوٰا۟ لا يَقومونَ إِلّا كَما يَقومُ الَّذى يَتَخَبَّطُهُ الشَّيطٰنُ مِنَ المَسِّ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم قالوا إِنَّمَا البَيعُ مِثلُ الرِّبوٰا۟ وَأَحَلَّ اللَّهُ البَيعَ وَحَرَّمَ الرِّبوٰا۟ فَمَن جاءَهُ مَوعِظَةٌ مِن رَبِّهِ فَانتَهىٰ فَلَهُ ما سَلَفَ وَأَمرُهُ إِلَى اللَّهِ وَمَن عادَ فَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 275) |
|
اُهي ماڻهو جيڪي وياج کائن ٿا اُهي (قيامت واري ڏينهن) بيهي نه سگهندا مگر جيئن اُهو ماڻهو بيهندو آهي جنهن کي شيطان (جن) ڇُهي بدحواس بنائي ڇڏيو هجي. اهو هن لاءِ ته چون ٿا ته: ”واپار به ته وياج وانگر آهي“. حالانڪه الله واپار کي حلال ۽ وياج کي حرام ڪيو آهي. سو جنهن وٽ پنهنجي پالڻهار وٽان نصيحت پهتي، پوءِ اهو (وياج کان) رڪجي ويو ته پهريان جو ٿي چڪو سو ان لاءِ (معاف) آهي. ۽ ان جو معاملو الله جي حوالي آهي. ۽ جنهن وري (وياج) ورتو ته پوءِ اهي ئي جهنمي آهن. اُهي ان ۾ هميشه رهڻ وارا آهن. |
| يَمحَقُ اللَّهُ الرِّبوٰا۟ وَيُربِى الصَّدَقٰتِ وَاللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ كَفّارٍ أَثيمٍ (آيت : 276) |
|
الله وياج کي برباد ڪري ٿو ۽ صدقن کي وڌائي ٿو. ۽ الله هر بي شڪر بدڪار کي پسند نه ٿو ڪري. |
| إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ وَأَقامُوا الصَّلوٰةَ وَءاتَوُا الزَّكوٰةَ لَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 277) |
|
بيشڪ اُهي ماڻهو جن ايمان آندو ۽ صالح عمل ڪيائون ۽ نماز قائم رکيائون ۽ زڪــــٰوة ادا ڪندا رهيا انهن لاءِ سندن پالڻهار وٽ انهن جو اجر آهي ۽ انهن تي نه ڪو خوف آهي نه اُهي غم زده ٿيندا. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَروا ما بَقِىَ مِنَ الرِّبوٰا۟ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 278) |
|
اي ايمان وارؤ الله کان ڊڄو ۽ جيڪو وياج (ماڻهن تي) باقي بچيو آهي سو ڇڏي ڏيو جيڪڏهن اوهان (سچا) مؤمن آهيو. |
| فَإِن لَم تَفعَلوا فَأذَنوا بِحَربٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسولِهِ وَإِن تُبتُم فَلَكُم رُءوسُ أَموٰلِكُم لا تَظلِمونَ وَلا تُظلَمونَ (آيت : 279) |
|
پوءِ جيڪڏهن ائين نه ٿا ڪيو ته الله ۽ ان جي رسول طرفان توهان لاءِ جنگ جو اعلان آهي. ۽ جي توهان توبه ڪئي ته پوءِ اوهان لاءِ اوهان جا اصل مالَ (جائز) آهن. نه توهان ظلم ڪيو ۽ نه توهان سان ظلم ڪيو وڃي. |
| وَإِن كانَ ذو عُسرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلىٰ مَيسَرَةٍ وَأَن تَصَدَّقوا خَيرٌ لَكُم إِن كُنتُم تَعلَمونَ (آيت : 280) |
|
۽ جيڪڏهن (قرضدار) تنگدست آهي ته ڪشادگي تائين مهلت ڏيڻ گهرجي. ۽ جي توهان صدقو ڪري (قرض بخشي) ڇڏيو ته اهو اوهان لاءِ بهتر آهي اگر اوهان ڄاڻو! |
| وَاتَّقوا يَومًا تُرجَعونَ فيهِ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ تُوَفّىٰ كُلُّ نَفسٍ ما كَسَبَت وَهُم لا يُظلَمونَ (آيت : 281) |
|
۽ ان ڏينهن کان ڊڄو جنهن ۾ اوهان الله ڏانهن موٽايا ويندؤ، پوءِ هر شخص کي ان جي ڪمائي جو پورو پورو بدلو ڏنو ويندو ۽ انهن سان ظلم نه ڪيو ويندو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا إِذا تَدايَنتُم بِدَينٍ إِلىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكتُبوهُ وَليَكتُب بَينَكُم كاتِبٌ بِالعَدلِ وَلا يَأبَ كاتِبٌ أَن يَكتُبَ كَما عَلَّمَهُ اللَّهُ فَليَكتُب وَليُملِلِ الَّذى عَلَيهِ الحَقُّ وَليَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلا يَبخَس مِنهُ شَيـًٔا فَإِن كانَ الَّذى عَلَيهِ الحَقُّ سَفيهًا أَو ضَعيفًا أَو لا يَستَطيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَليُملِل وَلِيُّهُ بِالعَدلِ وَاستَشهِدوا شَهيدَينِ مِن رِجالِكُم فَإِن لَم يَكونا رَجُلَينِ فَرَجُلٌ وَامرَأَتانِ مِمَّن تَرضَونَ مِنَ الشُّهَداءِ أَن تَضِلَّ إِحدىٰهُما فَتُذَكِّرَ إِحدىٰهُمَا الأُخرىٰ وَلا يَأبَ الشُّهَداءُ إِذا ما دُعوا وَلا تَسـَٔموا أَن تَكتُبوهُ صَغيرًا أَو كَبيرًا إِلىٰ أَجَلِهِ ذٰلِكُم أَقسَطُ عِندَ اللَّهِ وَأَقوَمُ لِلشَّهٰدَةِ وَأَدنىٰ أَلّا تَرتابوا إِلّا أَن تَكونَ تِجٰرَةً حاضِرَةً تُديرونَها بَينَكُم فَلَيسَ عَلَيكُم جُناحٌ أَلّا تَكتُبوها وَأَشهِدوا إِذا تَبايَعتُم وَلا يُضارَّ كاتِبٌ وَلا شَهيدٌ وَإِن تَفعَلوا فَإِنَّهُ فُسوقٌ بِكُم وَاتَّقُوا اللَّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (آيت : 282) |
|
اي ايمان وارؤ! جڏهن اوهان مقرر مدت تائين قرض جو معاملو ڪيو ته ان کي لکي ڇڏيو. ۽ اوهان جي وچ ۾ ڪو لکندڙُ ماڻهو انصاف سان لکي ۽ لکڻ وارو لکڻ کان انڪار نه ڪري جيئن الله ان کي لکڻ سيکاريو آهي. پوءِ ان کي لکي ڏيڻ گهرجي. ۽ مضمون اهو لکائي جنهن جي ذمي حق (قرض) آهي ۽ الله کان ڊڄي جيڪو سندس پروردگار آهي، ۽ (لکائڻ ۾) ڪجهه به نه گهٽائي. پر جيڪڏهن اهو شخص جنهن تي حق (يعني قرض) آهي سو بي سمجهه يا ڪمزور آهي يا اهو مضمون لکائڻ جي سگهه نه ٿو رکي ته ان جي وارث (يا ڪاردار) کي گهرجي ته عدل سان لکائي. ۽ پنهنجن مردن مان ٻن کي شاهد بنايو. پر جي ٻه مرد (موجود) نه هجن ته پوءِ هڪ مرد ۽ ٻه زالون هجن. اُهي انهن مان هجن جن کي اوهان شاهدي لاءِ پسند ڪيو ٿا. اهو هن لاءِ ته متان انهن مان هڪ شاهدياڻي وساري ته ٻي ان کي ياد ڏياري ۽ شاهدن کي جڏهن به (شاهدي لاءِ) سڏيو وڃي ته انڪار نه ڪن. ۽ معاملو (قرض وارو) ننڍو هجي يا وڏو ته ان جي مقرر ميعاد تائين ان جي لکڻ ۾ سستي نه ڪيو. توهان جو (اهو لکڻ ۽ دستاويز بنائڻ) الله وٽ وڏي انصاف وارو آهي ۽ شاهدي لاءِ مضبوط (ثبوت) آهي . ۽ ان جي به قريب آهي جو اوهان شڪ ۾ نه پئو. پر جيڪڏهن سودو هٿون هٿ آهي، ان کي پاڻ ۾ ڏيو وٺو ٿا ته جي ان کي نه لکو ته توهان تي ڪو گناهه نه آهي. ۽ (ان وقت به) شاهد بنايو جڏهن خريد فروخت ڪيو ٿا ۽ لکڻ واري ۽ شاهد بنجڻ واري کي نقصان نه پهچايو وڃي. ۽ جي ائين ڪيو ٿا ته اها اوهان جي کُلي بي فرماني آهي. ۽ الله کان ڊڄندا رهو. ۽ الله اوهان کي (مسائل) سيکاري ٿو. ۽ الله هر شيءِ جو علم رکڻ وارو آهي. |
| وَإِن كُنتُم عَلىٰ سَفَرٍ وَلَم تَجِدوا كاتِبًا فَرِهٰنٌ مَقبوضَةٌ فَإِن أَمِنَ بَعضُكُم بَعضًا فَليُؤَدِّ الَّذِى اؤتُمِنَ أَمٰنَتَهُ وَليَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلا تَكتُمُوا الشَّهٰدَةَ وَمَن يَكتُمها فَإِنَّهُ ءاثِمٌ قَلبُهُ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ عَليمٌ (آيت : 283) |
|
۽ جيڪڏهن اوهان سفر ۾ آهيو ۽ (دستاويز) لکڻ وارو نه ٿا لهو ته پوءِ گروي هٿن ۾ وٺڻ آهي. پوءِ جيڪڏهن هڪڙي ٻئي تي اعتبار ڪيو ته جنهن تي اعتبار ڪيائين اهو امانت پوري ادا ڪري، ۽ الله کان ڊڄندو رهي جيڪو سندس مالڪ آهي. ۽ شاهدي نه لڪايو. ۽ جيڪو شاهدي لڪائي ٿو ته ان جي دل گنهگار آهي. ۽ الله اوهان جي ڪمن کي خوب ڄاڻندڙ آهي. |
| لِلَّهِ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ وَإِن تُبدوا ما فى أَنفُسِكُم أَو تُخفوهُ يُحاسِبكُم بِهِ اللَّهُ فَيَغفِرُ لِمَن يَشاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 284) |
|
جو ڪجهه آسمانن ۾ آهي ۽ جو زمين ۾ آهي سڀ الله جو آهي. ۽ جيڪڏهن ظاهر ڪيو جيڪي اوهان جي جيءَ ۾ آهي يا ان کي لڪايو الله ان جو اوهان کان حساب وٺندو. پوءِ جنهن کي چاهي بخشي ڇڏي ۽ جنهن کي چاهي عذاب ڪري. ۽ الله هر شيءِ تي سگهه رکڻ وارو آهي. |
| ءامَنَ الرَّسولُ بِما أُنزِلَ إِلَيهِ مِن رَبِّهِ وَالمُؤمِنونَ كُلٌّ ءامَنَ بِاللَّهِ وَمَلٰئِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَينَ أَحَدٍ مِن رُسُلِهِ وَقالوا سَمِعنا وَأَطَعنا غُفرانَكَ رَبَّنا وَإِلَيكَ المَصيرُ (آيت : 285) |
|
رسول (ﷺ) ايمان آندو ان تي جيڪي مٿس نازل ڪيو ويو سندس پالڻهار جي پاران ۽ مؤمنن، سڀني ايمان آندو الله تي ۽ ان جي ملائڪن تي ۽ ان جي ڪتابن تي ۽ ان جي رسولن تي. (چون ٿا ته) ”اسان ان جي رسولن مان ڪنهن جي وچ ۾ فرق نه ٿا ڪيون“ ۽ چون ٿا ته: ”اسان (حڪم) ٻڌو ۽ فرمانبرداري ڪئي. اي اسان جا پالڻهار اسان تنهنجي بخشش جا طلبگار آهيون ۽ تو ڏانهن ئي موٽڻو آهي“. |
| لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفسًا إِلّا وُسعَها لَها ما كَسَبَت وَعَلَيها مَا اكتَسَبَت رَبَّنا لا تُؤاخِذنا إِن نَسينا أَو أَخطَأنا رَبَّنا وَلا تَحمِل عَلَينا إِصرًا كَما حَمَلتَهُ عَلَى الَّذينَ مِن قَبلِنا رَبَّنا وَلا تُحَمِّلنا ما لا طاقَةَ لَنا بِهِ وَاعفُ عَنّا وَاغفِر لَنا وَارحَمنا أَنتَ مَولىٰنا فَانصُرنا عَلَى القَومِ الكٰفِرينَ (آيت : 286) |
|
الله ڪنهن به جان کي سندس طاقت کان وڌيڪ تڪليف نه ٿو ڏئي. ان جا نيڪي ڪمائي ان لاءِ ان جو اجر آهي ۽ ان جو گناهه ڪمايو ان تي ان جو عذاب آهي. اي اسان جا پالڻهار ! جي اسان وساريون يا خطا ڪيون ته اسان کان ان جي پڪڙ نه ڪجانءِ! اي اسان جا پالڻهار! ۽ اسان تي اهڙو بار به نه رکجانءِ جهڙو تو اسان کان اڳين تي رکيو هيو. اي اسان جا پالڻهار! اسان تي ايترا (بار) نه رکجانءِ جن جي کڻڻ جي اسان ۾ طاقت نه آهي ۽ اسان کي معاف ڪر ۽ اسان جي (گناهن جي) بخشش ڪر ۽ اسان تي رحم ڪر تون اسان جو ڪارساز آهين پوءِ تون ئي ڪافرن جي قوم مٿان اسان جي مدد ڪر. |