| الم (آيت : 1) |
|
الۗمّۗ |
| ذٰلِكَ الكِتٰبُ لا رَيبَ فيهِ هُدًى لِلمُتَّقينَ (آيت : 2) |
|
هي اهو ڪتاب آهي جنهن ۾ ڪا به شڪ جي جاءِ ناهي، انهيءَ ۾ هدايت آهي پرهيزگارن لاءِ |
| الَّذينَ يُؤمِنونَ بِالغَيبِ وَيُقيمونَ الصَّلوٰةَ وَمِمّا رَزَقنٰهُم يُنفِقونَ (آيت : 3) |
|
اهي ماڻهو ايمان آڻن ٿا غيب تي ۽ نماز قائم ڪن ٿا ۽ جيڪي ڪجهه اسان انهن کي ڏنو آهي انهيءَ مان خرچ ڪن ٿا |
| وَالَّذينَ يُؤمِنونَ بِما أُنزِلَ إِلَيكَ وَما أُنزِلَ مِن قَبلِكَ وَبِالءاخِرَةِ هُم يوقِنونَ (آيت : 4) |
|
اُهي ماڻهو ايمان آڻن ٿا قرآن ڪريم تي ۽ انهن مقدس ڪتابن تي جيڪي اڳ ۾ نازل ڪيا ويا، ۽ آخرت تي اهي يقين رکن ٿا |
| أُولٰئِكَ عَلىٰ هُدًى مِن رَبِّهِم وَأُولٰئِكَ هُمُ المُفلِحونَ (آيت : 5) |
|
اهي ماڻهو پنهنجي رب جي طرفان هدايت تي آهن. ۽ اهي ئي ڪامياب آهن |
| إِنَّ الَّذينَ كَفَروا سَواءٌ عَلَيهِم ءَأَنذَرتَهُم أَم لَم تُنذِرهُم لا يُؤمِنونَ (آيت : 6) |
|
بيشڪ جن ماڻهن ڪفر ڪيو برابر آهي انهن لاءِ توهان انهن کي ڊيڄاريو يا نه ڊيڄاريو اهي ايمان نه آڻيندا |
| خَتَمَ اللَّهُ عَلىٰ قُلوبِهِم وَعَلىٰ سَمعِهِم وَعَلىٰ أَبصٰرِهِم غِشٰوَةٌ وَلَهُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 7) |
|
الله تعالى انهن جي دلين تي ۽ ڪنن تي مُهر لڳائي آهي ۽ انهن جي اکين تي پردا آهن. ۽ انهن لاءِ وڏو عذاب آهي. |
| وَمِنَ النّاسِ مَن يَقولُ ءامَنّا بِاللَّهِ وَبِاليَومِ الءاخِرِ وَما هُم بِمُؤمِنينَ (آيت : 8) |
|
۽ ڪي ماڻهو اهي آهن جيڪي چون ٿا ايمان آندو اسان الله تعالى تي ۽ قيامت تي ۽ اهي ايمان وارا نه آهن. |
| يُخٰدِعونَ اللَّهَ وَالَّذينَ ءامَنوا وَما يَخدَعونَ إِلّا أَنفُسَهُم وَما يَشعُرونَ (آيت : 9) |
|
اٽڪل ڪن ٿا الله تعالى ۽ مؤمنن سان ۽ نٿا اٽڪل ڪن حقيقت ۾ مگر پنهنجن نفسن سان ۽ نٿا سمجهن. |
| فى قُلوبِهِم مَرَضٌ فَزادَهُمُ اللَّهُ مَرَضًا وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ بِما كانوا يَكذِبونَ (آيت : 10) |
|
انهن جي دلين ۾ مرض آهي، پوءِ الله تعالى انهن جي بيماري کي وڌايو ۽ انهن لاءِ ڏکوئيندڙ عذاب انهيءَ ڪري آهي جو اهي ڪوڙ ڳالهائن ٿا. |
| وَإِذا قيلَ لَهُم لا تُفسِدوا فِى الأَرضِ قالوا إِنَّما نَحنُ مُصلِحونَ (آيت : 11) |
|
۽ جنهن وقت چيو وڃي ٿو انهن کي ته زمين ۾ فساد نه ڪريو چون ٿا اسين ته امن پسند آهيون. |
| أَلا إِنَّهُم هُمُ المُفسِدونَ وَلٰكِن لا يَشعُرونَ (آيت : 12) |
|
خبردار ! بيشڪ اِهي ئي فساد ڪندڙ آهن پر نٿا سمجهن. |
| وَإِذا قيلَ لَهُم ءامِنوا كَما ءامَنَ النّاسُ قالوا أَنُؤمِنُ كَما ءامَنَ السُّفَهاءُ أَلا إِنَّهُم هُمُ السُّفَهاءُ وَلٰكِن لا يَعلَمونَ (آيت : 13) |
|
۽ جنهن وقت چيو وڃي ٿو انهن کي ته ايمان آڻيو توهان جيئنڪِ ايمان آندو مؤمنن چون ٿا ڇا ايمان آڻيون اسان جيئنڪ ايمان آندو بي سمجهن، خبردار ! بيشڪ اِهي اهي بي وقوف آهن پر نٿا ڄاڻن. |
| وَإِذا لَقُوا الَّذينَ ءامَنوا قالوا ءامَنّا وَإِذا خَلَوا إِلىٰ شَيٰطينِهِم قالوا إِنّا مَعَكُم إِنَّما نَحنُ مُستَهزِءونَ (آيت : 14) |
|
۽ جنهن وقت مؤمنن سان ملن ٿا چون ٿا ته اسان ايمان آندو آهي ۽ جڏهن اڪيلا ٿي پنهنجن ڪافرن ڏانهن وڃن ٿا، انهن کي چون ٿا اسين اوهان سان گڏ آهيون اسين ته فقط چَٿَر ڪندڙ آهيون. |
| اللَّهُ يَستَهزِئُ بِهِم وَيَمُدُّهُم فى طُغيٰنِهِم يَعمَهونَ (آيت : 15) |
|
الله تعالى، مذاق جي جزا ڏئي ٿو انهن کي ۽ ڊيگهه ڏي ٿو انهن کي سندن سرڪشيءَ ۾ جو اهي حيران رهن ٿا. |
| أُولٰئِكَ الَّذينَ اشتَرَوُا الضَّلٰلَةَ بِالهُدىٰ فَما رَبِحَت تِجٰرَتُهُم وَما كانوا مُهتَدينَ (آيت : 16) |
|
اِهي اُهي ماڻهو آهن جن هدايت جي عيوض گمراهي خريد ڪئي، پوءِ نه ڪامياب ٿيو واپار انهن جو ۽ نه ئي کين واپار ڪرڻ آيو. |
| مَثَلُهُم كَمَثَلِ الَّذِى استَوقَدَ نارًا فَلَمّا أَضاءَت ما حَولَهُ ذَهَبَ اللَّهُ بِنورِهِم وَتَرَكَهُم فى ظُلُمٰتٍ لا يُبصِرونَ (آيت : 17) |
|
انهن جو مثال ان ماڻهو وانگر آهي جنهن باه کي ٻاريو، پوءِ جڏهن آس پاس روشني ٿي، الله تعالى انهيءَ روشني کي ختم ڪري ڇڏيو ۽ انهن کي اونداهين ۾ ڇڏيائين جو ڪجهه نٿا ڏسن. |
| صُمٌّ بُكمٌ عُمىٌ فَهُم لا يَرجِعونَ (آيت : 18) |
|
(اهي) ٻوڙا گونگا انڌا آهن پوءِ اهي نه موٽندا. |
| أَو كَصَيِّبٍ مِنَ السَّماءِ فيهِ ظُلُمٰتٌ وَرَعدٌ وَبَرقٌ يَجعَلونَ أَصٰبِعَهُم فى ءاذانِهِم مِنَ الصَّوٰعِقِ حَذَرَ المَوتِ وَاللَّهُ مُحيطٌ بِالكٰفِرينَ (آيت : 19) |
|
يا مِينهن جي مثال جيڪو آسمان مان وسي ٿو انهيءَ ۾ اونداهي ۽ گوڙ ۽ وڄ آهي، اهي پنهنجون آڱريون ڪڙڪن کان پنهنجي ڪنن ۾ وجهن ٿا، موت جي خوف کان، ۽ الله تعالى ڪافرن کي گرفت ڪندڙ آهي. |
| يَكادُ البَرقُ يَخطَفُ أَبصٰرَهُم كُلَّما أَضاءَ لَهُم مَشَوا فيهِ وَإِذا أَظلَمَ عَلَيهِم قاموا وَلَو شاءَ اللَّهُ لَذَهَبَ بِسَمعِهِم وَأَبصٰرِهِم إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 20) |
|
ويجهي ٿئي ٿي وڄ جو سندن نگاهن کي ختم ڪري، جڏهن ڪجهه روشني ٿئي ٿي ته انهيءَ ۾ پنڌ ڪن ٿا، ۽ جڏهن اونداهي ٿئي ٿي ته بيهن ٿا، ۽ جيڪڏهن الله تعالى گهري ته سندن ڪن ۽ اکيون ختم ڪري ڇڏي، بيشڪ الله تعالى هر شيءِ تي قادر آهي. |
| يٰأَيُّهَا النّاسُ اعبُدوا رَبَّكُمُ الَّذى خَلَقَكُم وَالَّذينَ مِن قَبلِكُم لَعَلَّكُم تَتَّقونَ (آيت : 21) |
|
اي انسانو پنهنجي رب جي عبادت ڪريو اهو رب جنهن توهان کي ۽ توهان کان اڳين کي پيدا فرمايو انهي اميد ۾ جو توهان ۾ خدا ترسي پيدا ٿئي. |
| الَّذى جَعَلَ لَكُمُ الأَرضَ فِرٰشًا وَالسَّماءَ بِناءً وَأَنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَخرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرٰتِ رِزقًا لَكُم فَلا تَجعَلوا لِلَّهِ أَندادًا وَأَنتُم تَعلَمونَ (آيت : 22) |
|
اهو رب جنهن توهان لاءِ زمين کي وڇاڻو ۽ آسمان کي ڇت بنايو، ۽ آسمان مان مِينهن نازل فرمايو پوءِ پيدا فرمايو انهيءَ مان ميون کي رزق ڪري اوهان لاءِ، پوءِ سوچي سمجهي الله تعالى سان ڪنهن کي شريڪ نه ڪريو. |
| وَإِن كُنتُم فى رَيبٍ مِمّا نَزَّلنا عَلىٰ عَبدِنا فَأتوا بِسورَةٍ مِن مِثلِهِ وَادعوا شُهَداءَكُم مِن دونِ اللَّهِ إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 23) |
|
۽ جيڪڏهن اوهان کي ڪو شڪ آهي جيڪي ڪجهه اسان پنهنجي حبيب جي مٿان نازل فرمايو آهي پوءِ پيش ڪريو ڪا به سورت قرآن جي مثال، ۽ الله تعالى کانسواءِ پنهنجا سڀئي مددگار سڏيو جيڪڏهن توهان سچا آهيو. |
| فَإِن لَم تَفعَلوا وَلَن تَفعَلوا فَاتَّقُوا النّارَ الَّتى وَقودُهَا النّاسُ وَالحِجارَةُ أُعِدَّت لِلكٰفِرينَ (آيت : 24) |
|
پوءِ جيڪڏهن ڪا سورت پيش ڪري نٿا سگهو ۽ هرگز نه ڪري سگهندا پوءِ انهيءَ باه کان ڊڄو جنهن جو ٻارڻ ماڻهو ۽ پٿر (بت) هوندا، اها باه ڪافرن لاءِ تيار ڪئي ويئي آهي. |
| وَبَشِّرِ الَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ أَنَّ لَهُم جَنّٰتٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ كُلَّما رُزِقوا مِنها مِن ثَمَرَةٍ رِزقًا قالوا هٰذَا الَّذى رُزِقنا مِن قَبلُ وَأُتوا بِهِ مُتَشٰبِهًا وَلَهُم فيها أَزوٰجٌ مُطَهَّرَةٌ وَهُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 25) |
|
۽ خوشخبري ڏيو انهن کي جن ايمان آندو ۽ چڱا ڪم ڪيا بيشڪ انهن لاءِ باغ آهن جن جي هيٺان نهرون وهن ٿيون، جڏهن به انهن کي انهن باغن مان ڪو ميوو ڏنو ويندو تڏهن چوندا هي اهو ميوو آهي جيڪو هن کان اڳ ۾ اسان کي مليو، اهو ميوو شڪل ۾ هڪجهڙو هوندو، ۽ انهن لاءِ بهشت ۾ پاڪ بيبيون هونديون، ۽ اهي انهي ۾ هميشہ رهندا. |
| إِنَّ اللَّهَ لا يَستَحيۦ أَن يَضرِبَ مَثَلًا ما بَعوضَةً فَما فَوقَها فَأَمَّا الَّذينَ ءامَنوا فَيَعلَمونَ أَنَّهُ الحَقُّ مِن رَبِّهِم وَأَمَّا الَّذينَ كَفَروا فَيَقولونَ ماذا أَرادَ اللَّهُ بِهٰذا مَثَلًا يُضِلُّ بِهِ كَثيرًا وَيَهدى بِهِ كَثيرًا وَما يُضِلُّ بِهِ إِلَّا الفٰسِقينَ (آيت : 26) |
|
بيشڪ الله تعالى نٿو ڇڏي مڇر ۽ انهن کان وڌيڪ جي مثال سمجهائڻ کان پر مؤمن ڄاڻن ٿا ته بيشڪ اهو سندن رب جي طرفان حق آهي، پر ڪافر چون ٿا ته انهيءَ مثال مان الله تعالى جو ڪهڙو مقصد آهي، الله تعالى انهي مثال سان گمراه ڪري ٿو گهڻن کي ۽ هدايت به گهڻن کي ڏئي ٿو، ۽ انهي مثال مان ته فقط ڪافر گمراه ٿين ٿا. |
| الَّذينَ يَنقُضونَ عَهدَ اللَّهِ مِن بَعدِ ميثٰقِهِ وَيَقطَعونَ ما أَمَرَ اللَّهُ بِهِ أَن يوصَلَ وَيُفسِدونَ فِى الأَرضِ أُولٰئِكَ هُمُ الخٰسِرونَ (آيت : 27) |
|
جيڪي الله تعالى جي وعدي کي پڪي ڪرڻ کان پوءِ ٽوڙين ٿا ۽ ڪَٽن ٿا انهيءَ کي جنهن لاءِ الله تعالى ڳنڍڻ جو حڪم فرمايو ۽ اهي زمين ۾ فساد ڪن ٿا، اِهي اهي نقصان وارا آهن. |
| كَيفَ تَكفُرونَ بِاللَّهِ وَكُنتُم أَموٰتًا فَأَحيٰكُم ثُمَّ يُميتُكُم ثُمَّ يُحييكُم ثُمَّ إِلَيهِ تُرجَعونَ (آيت : 28) |
|
توهان ڪهڙيءَ طرح الله تعالى جو انڪار ڪريو ٿا حالانڪ توهان مئل هئا پوءِ زنده ڪيائين اوهان کي انهيءَ کان پوءِ موت ڏيندو انهيءَ کان پوءِ جيئرو ڪندو توهان کي انهيءَ کانپوءِ الله ڏانهن موٽايا ويندا. |
| هُوَ الَّذى خَلَقَ لَكُم ما فِى الأَرضِ جَميعًا ثُمَّ استَوىٰ إِلَى السَّماءِ فَسَوّىٰهُنَّ سَبعَ سَمٰوٰتٍ وَهُوَ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (آيت : 29) |
|
الله تعالى پيدا فرمائي اوهان لاءِ هر شيءِ جيڪا زمين ۾ آهي، انهيءَ کانپوءِ ارادو فرمايو آسمانن ڏانهن پوءِ ست آسمان برابر ڪري بيهاريائين، ۽ الله تعالى سڀ شيءِ کي ڄاڻندڙ آهي. |
| وَإِذ قالَ رَبُّكَ لِلمَلٰئِكَةِ إِنّى جاعِلٌ فِى الأَرضِ خَليفَةً قالوا أَتَجعَلُ فيها مَن يُفسِدُ فيها وَيَسفِكُ الدِّماءَ وَنَحنُ نُسَبِّحُ بِحَمدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ قالَ إِنّى أَعلَمُ ما لا تَعلَمونَ (آيت : 30) |
|
۽ ياد ڪر تون اي حبيب ! جنهن وقت توهان جي رب ملائڪن کي فرمايو بيشڪ آئون زمين ۾ پنهنجو نائب پيدا ڪندڙ آهيان، عرض ڪيائون ڇا تون انهيءَ کي پيدا ڪرين ٿو جيڪو زمين ۾ فساد ۽ خونريزي ڪري، ۽ اسين تنهنجي تسبيح، تعريف ۽ پاڪائي بيان ڪريون ٿا. الله تعالى فرمايو بيشڪ آئون ڄاڻان ٿو جيڪو اوهان نٿا ڄاڻو. |
| وَعَلَّمَ ءادَمَ الأَسماءَ كُلَّها ثُمَّ عَرَضَهُم عَلَى المَلٰئِكَةِ فَقالَ أَنبِـٔونى بِأَسماءِ هٰؤُلاءِ إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 31) |
|
۽ الله تعالى، (حضرت) آدم کي سڀني شين جا نالا سيکاريا پوءِ سڀ شيون ملائڪن کي پيش ڪري فرمايو توهان مون کي ٻڌايو انهن شين جا نالا جيڪڏهن توهان سچا آهيو. |
| قالوا سُبحٰنَكَ لا عِلمَ لَنا إِلّا ما عَلَّمتَنا إِنَّكَ أَنتَ العَليمُ الحَكيمُ (آيت : 32) |
|
عرض ڪيائون تون پاڪ آهين اسان وٽ علم ناهي مگر جيترو تو اسان کي سيکاريو، بيشڪ تون ئي ڄاڻندڙ حڪمت وارو آهين. |
| قالَ يٰـٔادَمُ أَنبِئهُم بِأَسمائِهِم فَلَمّا أَنبَأَهُم بِأَسمائِهِم قالَ أَلَم أَقُل لَكُم إِنّى أَعلَمُ غَيبَ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَأَعلَمُ ما تُبدونَ وَما كُنتُم تَكتُمونَ (آيت : 33) |
|
الله تعالى فرمايو اي آدم ! تون ٻڌاءِ انهن کي سڀني شين جا نالا، پوءِ جڏهن آدم سڀني شين جا نالا ٻُڌايا، الله فرمايو ڇا مون اوهان کي نه چيو هو ته بيشڪ آئون ڄاڻان ٿو غيب آسمانن جو ۽ زمينن جو ۽ ڄاڻان ٿو جيڪي توهان ظاهر ۽ ڳجهه ۾ ڪريو ٿا. |
| وَإِذ قُلنا لِلمَلٰئِكَةِ اسجُدوا لِءادَمَ فَسَجَدوا إِلّا إِبليسَ أَبىٰ وَاستَكبَرَ وَكانَ مِنَ الكٰفِرينَ (آيت : 34) |
|
۽ ياد ڪريو توهان اي حبيب ! جنهن وقت اسان حڪم فرمايو ملائڪن کي ته آدم کي سجدو ڪريو پوءِ سڀني سجدو ڪيو مگر ابليس انڪار ڪيو، ۽ تڪبر ڪيو ۽ ڪافرن مان ٿيو. |
| وَقُلنا يٰـٔادَمُ اسكُن أَنتَ وَزَوجُكَ الجَنَّةَ وَكُلا مِنها رَغَدًا حَيثُ شِئتُما وَلا تَقرَبا هٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكونا مِنَ الظّٰلِمينَ (آيت : 35) |
|
۽ اسان فرمايو اي آدم ! تون ۽ تنهنجي بيبي بهشت ۾ رهو ۽ مزي سان کائو بهشت مان جتان اوهان کي پسند اچي ۽ توهان ٻئي ويجها نه ٿيو هن وڻ کي، نه ته حد کان وڌندڙن مان ٿي پوندا. |
| فَأَزَلَّهُمَا الشَّيطٰنُ عَنها فَأَخرَجَهُما مِمّا كانا فيهِ وَقُلنَا اهبِطوا بَعضُكُم لِبَعضٍ عَدُوٌّ وَلَكُم فِى الأَرضِ مُستَقَرٌّ وَمَتٰعٌ إِلىٰ حينٍ (آيت : 36) |
|
پوءِ شيطان انهن کي جنت مان لغزش ڏني ۽ جتي رهندا هئا انهيءَ مان ٻاهر ڪڍيائين، اسان فرمايو هيٺ لهو توهان پاڻ ۾ هڪ ٻئي سان دشمن ٿيندا، ۽ توهان لاءِ زمين ۾ ڪنهن وقت تائين رهڻ ۽ گذران آهي. |
| فَتَلَقّىٰ ءادَمُ مِن رَبِّهِ كَلِمٰتٍ فَتابَ عَلَيهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوّابُ الرَّحيمُ (آيت : 37) |
|
پوءِ سکيو آدم پنهنجي رب کان ڪجهه ڪلما پوءِ الله تعالى توبه قبول ڪئي بيشڪ اهو ئي توبه قبول ڪندڙ ٻاجهارو آهي. |
| قُلنَا اهبِطوا مِنها جَميعًا فَإِمّا يَأتِيَنَّكُم مِنّى هُدًى فَمَن تَبِعَ هُداىَ فَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 38) |
|
اسان فرمايو توهان سڀئي جنت مان هيٺ لهو، پوءِ جڏهن توهان وٽ منهنجي طرفان هدايت اچي پوءِ جنهن ماڻهو منهنجي هدايت کي مڃو پوءِ انهن تي ڪو ڊپ ناهي ۽ نه اهي ڏکوئبا. |
| وَالَّذينَ كَفَروا وَكَذَّبوا بِـٔايٰتِنا أُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 39) |
|
۽ جن ماڻهن ڪفر ڪيو ۽ اسان جي آيتن کي ڪوڙو سمجهيو اهي دوزخي آهن، اهي انهي دوزخ ۾ هميشه رهندڙ آهن. |
| يٰبَنى إِسرٰءيلَ اذكُروا نِعمَتِىَ الَّتى أَنعَمتُ عَلَيكُم وَأَوفوا بِعَهدى أوفِ بِعَهدِكُم وَإِيّٰىَ فَارهَبونِ (آيت : 40) |
|
اي اولاد يعقوب جا (بني اسرائيل وارا) توهان ياد ڪريو منهنجن نعمتن کي جيڪي مون توهان جي مٿان ڪيون ۽ منهنجي وعدي کي پورو ڪريو ته آئون به توهان جي وعدي کي پورو ڪندس ۽ خاص مون کان خوف ڪريو. |
| وَءامِنوا بِما أَنزَلتُ مُصَدِّقًا لِما مَعَكُم وَلا تَكونوا أَوَّلَ كافِرٍ بِهِ وَلا تَشتَروا بِـٔايٰتى ثَمَنًا قَليلًا وَإِيّٰىَ فَاتَّقونِ (آيت : 41) |
|
۽ ايمان آڻيو توهان قرآن ڪريم تي جيڪو توهان جي ڪتابن جي تصديق ڪندڙ آهي ۽ توهان پَهِرِيَنِ انڪار ڪندڙن مان نه ٿيو ۽ منهنجن آيتن کي ٿوري مُلهه تي نه وڪڻو ۽ توهان خاص مون کان ڊڄو، |
| وَلا تَلبِسُوا الحَقَّ بِالبٰطِلِ وَتَكتُمُوا الحَقَّ وَأَنتُم تَعلَمونَ (آيت : 42) |
|
۽ توهان حق کي باطل سان نه ملايو ۽ سوچي سمجهي حق کي نه لڪايو. |
| وَأَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَءاتُوا الزَّكوٰةَ وَاركَعوا مَعَ الرّٰكِعينَ (آيت : 43) |
|
۽ نماز قائم ڪريو ۽ زڪوات ادا ڪريو ۽ جماعت سان نماز ادا ڪريو. |
| أَتَأمُرونَ النّاسَ بِالبِرِّ وَتَنسَونَ أَنفُسَكُم وَأَنتُم تَتلونَ الكِتٰبَ أَفَلا تَعقِلونَ (آيت : 44) |
|
ڇا توهان ماڻهن کي چڱن ڪمن جو چئو ٿا ۽ پنهنجي وجود کي وساري ڇڏيوَ حالانڪ توهان قرآن پڙهو ٿا. ڇا پوءِ نٿا سمجهو. |
| وَاستَعينوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوٰةِ وَإِنَّها لَكَبيرَةٌ إِلّا عَلَى الخٰشِعينَ (آيت : 45) |
|
۽ مدد وٺو توهان صبر ۽ نماز کان ۽ بيشڪ نماز ڏکي آهي مگر انهن تي جيڪي نوڙت ڪندڙ آهن. |
| الَّذينَ يَظُنّونَ أَنَّهُم مُلٰقوا رَبِّهِم وَأَنَّهُم إِلَيهِ رٰجِعونَ (آيت : 46) |
|
انهن کي يقين آهي ته بيشڪ اُهي پنهنجي رب سان ملندا ۽ بيشڪ اُهي انهي طرف موٽندڙ آهن. |
| يٰبَنى إِسرٰءيلَ اذكُروا نِعمَتِىَ الَّتى أَنعَمتُ عَلَيكُم وَأَنّى فَضَّلتُكُم عَلَى العٰلَمينَ (آيت : 47) |
|
اي اولاد يعقوب جا ياد ڪريو توهان منهنجي نعمت کي جيڪا مون اوهان تي ڪئي ۽ بيشڪ مون بهتر ڪيو اوهان کي انهي زماني وارن کان. |
| وَاتَّقوا يَومًا لا تَجزى نَفسٌ عَن نَفسٍ شَيـًٔا وَلا يُقبَلُ مِنها شَفٰعَةٌ وَلا يُؤخَذُ مِنها عَدلٌ وَلا هُم يُنصَرونَ (آيت : 48) |
|
۽ خوف ڪريو توهان انهيءَ ڏينهن کان جڏهن ڪو مؤمن، ڪافر کي فائدو نه ڏئي سگهندو ۽ نه ڪافر لاءِ ڪا سفارش قبول ڪئي ويندي ۽ نه قبول ڪيو ويندو کانئس ڪو عيوض ۽ نه ئي کين مدد ڏني ويندي. |
| وَإِذ نَجَّينٰكُم مِن ءالِ فِرعَونَ يَسومونَكُم سوءَ العَذابِ يُذَبِّحونَ أَبناءَكُم وَيَستَحيونَ نِساءَكُم وَفى ذٰلِكُم بَلاءٌ مِن رَبِّكُم عَظيمٌ (آيت : 49) |
|
۽ ياد ڪريو توهان جڏهن اسان اوهان کي فرعون جي ماڻهن کان ڇوٽڪارو ڏنو جيڪي اوهان تي ڏکوئيندڙ عذاب ڪندا هئا توهان جي پُٽن کي ڪُهندا هئا ۽ نياڻين کي زنده ڇڏيندا هئا، ۽ انهيءَ ۾ اوهان لاءِ اوهان جي رب جي طرفان وڏي آزمائش هئي. |
| وَإِذ فَرَقنا بِكُمُ البَحرَ فَأَنجَينٰكُم وَأَغرَقنا ءالَ فِرعَونَ وَأَنتُم تَنظُرونَ (آيت : 50) |
|
۽ جڏهن اسان توهان لاءِ درياء کي چيريو پوءِ توهان کي بچايوسين ۽ توهان جي سامهون فرعون جي قوم کي ٻوڙيوسين |
| وَإِذ وٰعَدنا موسىٰ أَربَعينَ لَيلَةً ثُمَّ اتَّخَذتُمُ العِجلَ مِن بَعدِهِ وَأَنتُم ظٰلِمونَ (آيت : 51) |
|
۽ جڏهن اسان، موسى کان چاليهن راتين جو وعدو ورتو سندس وڃڻ کان پوءِ توهان گابي جي پوڄا ڪئي ۽ توهان ظالم هئا. |
| ثُمَّ عَفَونا عَنكُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 52) |
|
پوءِ اسان معاف ڪيو اوهان کي انهيءَ کان پوءِ ته مَنَ توهان شڪرانو مڃو. |
| وَإِذ ءاتَينا موسَى الكِتٰبَ وَالفُرقانَ لَعَلَّكُم تَهتَدونَ (آيت : 53) |
|
۽ جڏهن اسان موسى کي تورارت حق ۽ باطل جي وچ ۾ فرق ڪندڙ ڏنو ته مَنَ توهان هدايت وارا ٿيو. |
| وَإِذ قالَ موسىٰ لِقَومِهِ يٰقَومِ إِنَّكُم ظَلَمتُم أَنفُسَكُم بِاتِّخاذِكُمُ العِجلَ فَتوبوا إِلىٰ بارِئِكُم فَاقتُلوا أَنفُسَكُم ذٰلِكُم خَيرٌ لَكُم عِندَ بارِئِكُم فَتابَ عَلَيكُم إِنَّهُ هُوَ التَّوّابُ الرَّحيمُ (آيت : 54) |
|
۽ جڏهن موسى پنهنجي قوم کي چيو اي منهنجي قوم! بيشڪ اوهان گابي جي عبادت ڪري پنهنجي نفسن تي ظلم ڪيو آهي پوءِ توهان پنهنجي پالڻهار طرف توبہ ڪريو پوءِ پاڻ ۾ هڪ ٻئي کي قتل ڪريو، اهو بهتر آهي توهان لاءِ توهان جي پالڻهار وٽ، پوءِ الله تعالى توهان جي توبہ قبول ڪئي، بيشڪ اهو ئي توبہ قبوليندڙ ٻاجهارو آهي. |
| وَإِذ قُلتُم يٰموسىٰ لَن نُؤمِنَ لَكَ حَتّىٰ نَرَى اللَّهَ جَهرَةً فَأَخَذَتكُمُ الصّٰعِقَةُ وَأَنتُم تَنظُرونَ (آيت : 55) |
|
۽ جڏهن توهان موسى کي چيو اسين هرگز توتي ايمان نه آڻيداسين جيسين الله کي اسان ظاهر ظهور نه ڏسون پوءِ اوهان کي تيز آواز واري باه ورتو ۽ توهان ڏسي رهيا هئا. |
| ثُمَّ بَعَثنٰكُم مِن بَعدِ مَوتِكُم لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 56) |
|
پوءِ اسان توهان کي زنده ڪيو مرڻ کانپوءِ ته مَن توهان شڪرانو مڃو. |
| وَظَلَّلنا عَلَيكُمُ الغَمامَ وَأَنزَلنا عَلَيكُمُ المَنَّ وَالسَّلوىٰ كُلوا مِن طَيِّبٰتِ ما رَزَقنٰكُم وَما ظَلَمونا وَلٰكِن كانوا أَنفُسَهُم يَظلِمونَ (آيت : 57) |
|
۽ اسان توهان تي ڪڪر جو سايو فرمايو ۽ توهان جي مٿان مَن ۽ سلوى (بهشتي طعام) نازل فرمايو، کائو توهان پاڪ شيون جيڪي اسان توهان کي رزق ڪري ڏنيون، ۽ اسان ظلم نه ڪيو بلڪ پنهنجن نفسن تي انهن پاڻ ظلم ڪيو. |
| وَإِذ قُلنَا ادخُلوا هٰذِهِ القَريَةَ فَكُلوا مِنها حَيثُ شِئتُم رَغَدًا وَادخُلُوا البابَ سُجَّدًا وَقولوا حِطَّةٌ نَغفِر لَكُم خَطٰيٰكُم وَسَنَزيدُ المُحسِنينَ (آيت : 58) |
|
۽ جڏهن اسان ان کي فرمايو توهان هن ڳوٺ ۾ داخل ٿيو ۽ مزي سان کائو انهيءَ ڳوٺ مان جتان اوهان کي پسند اچي ۽ دروازي ۾ سجدو ڪري داخل ٿيو ۽ توهان چئو ته اسان جا گناه بخش ٿين اسين توهان جا گناه بخش ڪنداسين ۽ نيڪوڪارن کي زياده ثواب ڏينداسين. |
| فَبَدَّلَ الَّذينَ ظَلَموا قَولًا غَيرَ الَّذى قيلَ لَهُم فَأَنزَلنا عَلَى الَّذينَ ظَلَموا رِجزًا مِنَ السَّماءِ بِما كانوا يَفسُقونَ (آيت : 59) |
|
پوءِ ظالمن انهيءَ ڳالهه کي مَٽائي ڇڏيو ٻِي ڳالهه سان جيڪا انهن کي چئي وئي پوءِ ظالمن جي مٿان اسان آسمان مان عذاب لاٿو سندن بي فرماني سببان. |
| وَإِذِ استَسقىٰ موسىٰ لِقَومِهِ فَقُلنَا اضرِب بِعَصاكَ الحَجَرَ فَانفَجَرَت مِنهُ اثنَتا عَشرَةَ عَينًا قَد عَلِمَ كُلُّ أُناسٍ مَشرَبَهُم كُلوا وَاشرَبوا مِن رِزقِ اللَّهِ وَلا تَعثَوا فِى الأَرضِ مُفسِدينَ (آيت : 60) |
|
۽ جڏهن موسى پاڻيءَ جي طلب ڪئي پنهنجي قوم لاءِ اسان فرمايو پنهنجي لٺ کي پٿر تي هڻ، پوءِ نڪتا ٻارهن (12) چشما انهي پٿر مان، سڀني ماڻهن پنهنجي پاڻي پيڻ جي جاءِ سُڃاتي، کائو ۽ پيئو توهان الله جي رزق مان ۽ زمين ۾ فسادي ٿي نه ڦِرو. |
| وَإِذ قُلتُم يٰموسىٰ لَن نَصبِرَ عَلىٰ طَعامٍ وٰحِدٍ فَادعُ لَنا رَبَّكَ يُخرِج لَنا مِمّا تُنبِتُ الأَرضُ مِن بَقلِها وَقِثّائِها وَفومِها وَعَدَسِها وَبَصَلِها قالَ أَتَستَبدِلونَ الَّذى هُوَ أَدنىٰ بِالَّذى هُوَ خَيرٌ اهبِطوا مِصرًا فَإِنَّ لَكُم ما سَأَلتُم وَضُرِبَت عَلَيهِمُ الذِّلَّةُ وَالمَسكَنَةُ وَباءو بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم كانوا يَكفُرونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ وَيَقتُلونَ النَّبِيّۦنَ بِغَيرِ الحَقِّ ذٰلِكَ بِما عَصَوا وَكانوا يَعتَدونَ (آيت : 61) |
|
۽ جڏهن توهان چيو اي موسى اسين هرگز هڪ طعام تي صبر نه ڪنداسين پوءِ تون دُعا گُهر اسان لاءِ پنهنجي رب کان ته پيدا ڪري اسان لاءِ جيڪي شيون زمين ۾ ٿين ٿيون ڪجهه ساڳ ۽ بادرنگ (کيرا) ۽ ڪڻڪ ۽ مسور ۽ بصر. موسى فرمايو ڇا الله تعالى کان گهٽ شين کي سٺي شين جي بدلي ۾ گهرو ٿا، توهان ڪنهن به شهر ۾ هيٺ لهو پوءِ بيشڪ جيڪو اوهان گهريو آهي سو توهان کي ملندو ۽ انهن لاءِ مقرر ڪئي وئي خواري ۽ مسڪيني، ۽ الله تعالى جي ناراضپي جا لائق ٿيا، انهيءَ سبب جي ڪري جو اهي الله جي آيتن جو انڪار ڪندا هئا ۽ نبين کي ناحق قتل ڪندا هئا، اهو بدلو هو انهن جي نافرمانين ۽ حد کان وڌڻ جو. |
| إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ هادوا وَالنَّصٰرىٰ وَالصّٰبِـٔينَ مَن ءامَنَ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ وَعَمِلَ صٰلِحًا فَلَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 62) |
|
بيشڪ جن ماڻهن ايمان آندو ۽ يهودي ۽ نصارى ۽ تارن کي پوڄيندڙن مان جن ايمان آندو الله تي ۽ قيامت تي ۽ سٺا ڪم ڪيا، پوءِ انهن لاءِ ثواب آهي سندن رب وٽ ۽ ناهي خوف انهن تي ۽ نه اهي ڏکوئبا. |
| وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَكُم وَرَفَعنا فَوقَكُمُ الطّورَ خُذوا ما ءاتَينٰكُم بِقُوَّةٍ وَاذكُروا ما فيهِ لَعَلَّكُم تَتَّقونَ (آيت : 63) |
|
۽ جڏهن اسان توهان کان پڪو وعدو ورتو ۽ توهان تي طورِ سينا بلند ڪيو، وٺو جيڪي اسان توهان کي ڏنو آهي طاقت سان ۽ ياد ڪريو جيڪو اُن ۾ آهي انهي اميد سان ته توهان ۾ خدا ترسي پيدا ٿئي. |
| ثُمَّ تَوَلَّيتُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ فَلَولا فَضلُ اللَّهِ عَلَيكُم وَرَحمَتُهُ لَكُنتُم مِنَ الخٰسِرينَ (آيت : 64) |
|
انهيءَ کان پوءِ توهان ڦري ويا، پوءِ جيڪڏهن الله جي مهرباني ۽ رحمت توهان تي نه هجي ها ته توهان نقصان وارن مان ٿيو ها. |
| وَلَقَد عَلِمتُمُ الَّذينَ اعتَدَوا مِنكُم فِى السَّبتِ فَقُلنا لَهُم كونوا قِرَدَةً خٰسِـٔينَ (آيت : 65) |
|
۽ بيشڪ توهان ڄاڻو ٿا انهن ماڻهن کي جن توهان مان ڇنڇر ڏينهن زيادتي ڪئي (شڪار ڪيو) پوءِ اسان انهن کي فرمايو ته (ماڻهن مان) ڦِري تڙيل ڀولڙا ٿي پئو. |
| فَجَعَلنٰها نَكٰلًا لِما بَينَ يَدَيها وَما خَلفَها وَمَوعِظَةً لِلمُتَّقينَ (آيت : 66) |
|
پوءِ اسان انهي واقعي کي انهي ڳوٺ جي آس پاس وارن ۽ پوين لاءِ عبرت ۽ خدا ترسن لاءِ نصيحت فرمائي. |
| وَإِذ قالَ موسىٰ لِقَومِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُكُم أَن تَذبَحوا بَقَرَةً قالوا أَتَتَّخِذُنا هُزُوًا قالَ أَعوذُ بِاللَّهِ أَن أَكونَ مِنَ الجٰهِلينَ (آيت : 67) |
|
۽ جڏهن موسى پنهنجي قوم کي فرمايو ته بيشڪ الله تعالى اوهان کي ڍڳِي ڪُهڻ جو حڪم فرمائي ٿو، چيائون ڇا تون اسان سان مذاق ڪرين ٿو، موسى فرمايو آئون الله کان جاهلن مان هجڻ جي پناه گهُران ٿو. |
| قالُوا ادعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّن لَنا ما هِىَ قالَ إِنَّهُ يَقولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا فارِضٌ وَلا بِكرٌ عَوانٌ بَينَ ذٰلِكَ فَافعَلوا ما تُؤمَرونَ (آيت : 68) |
|
چيائون تون دعا گهر پنهنجي رب کان ته ڍڳِي جون صفتون اسان لاءِ بيان ڪري، فرمايو موسى الله تعالى فرمائي ٿو بيشڪ اها ڍڳِي نه پوڙهي هجي ۽ نه جوان، وچٿري ڄمار ۾ هجي، پوءِ توهان کي جيڪو چيو ويو آهي سو ڪريو. |
| قالُوا ادعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّن لَنا ما لَونُها قالَ إِنَّهُ يَقولُ إِنَّها بَقَرَةٌ صَفراءُ فاقِعٌ لَونُها تَسُرُّ النّٰظِرينَ (آيت : 69) |
|
چيائون پنهنجي رب کان دعا گهر ته اسان کي ٻڌائي ته ڍڳِي جو رنگ ڪهڙو آهي؟ موسى چيو الله تعالى فرمائي ٿو بيشڪ اها ڍڳي هيڊي رنگ جي آهي، رنگ سندس صاف هيڊو آهي جو ڏسندڙن کي پسند اچي ٿي. |
| قالُوا ادعُ لَنا رَبَّكَ يُبَيِّن لَنا ما هِىَ إِنَّ البَقَرَ تَشٰبَهَ عَلَينا وَإِنّا إِن شاءَ اللَّهُ لَمُهتَدونَ (آيت : 70) |
|
چيائون پنهنجي رب کان تون دعا گهر ته ڍڳِي جي چٽائي بيان فرمائي، بيشڪ ڍڳيءَ جي سڃاڻپ ۾ اسان منجهيل آهيون ۽ جيڪڏهن الله گهريو ته اسين ضرور سڃاڻينداسين. |
| قالَ إِنَّهُ يَقولُ إِنَّها بَقَرَةٌ لا ذَلولٌ تُثيرُ الأَرضَ وَلا تَسقِى الحَرثَ مُسَلَّمَةٌ لا شِيَةَ فيها قالُوا الـٰٔنَ جِئتَ بِالحَقِّ فَذَبَحوها وَما كادوا يَفعَلونَ (آيت : 71) |
|
فرمايو موسى الله تعالى فرمائي ٿو ته بيشڪ اها ڍڳي آهي جنهن کان نه خدمت ورتي وڃي ٿي ۽ نه زمين کيڙي ٿي ۽ نه ڪي آبادي کي پياري ٿي بي عيب آهي (۽) ڪوبه داٻ نه اٿس، چيائون هينئر تو اسان کي صحيح ڳالهه ٻڌائي، پوءِ ان ڍڳيءَ کي ڪُٺائون ۽ ذبح ڪرڻ جو ارادو نٿي رکيائون. |
| وَإِذ قَتَلتُم نَفسًا فَادّٰرَءتُم فيها وَاللَّهُ مُخرِجٌ ما كُنتُم تَكتُمونَ (آيت : 72) |
|
۽ جڏهن توهان هڪ انسان کي قتل ڪيو پوءِ هڪ ٻئي تي الزام هنيو، ۽ الله ظاهر ڪندڙ آهي جيڪو توهان لڪايو ٿي. |
| فَقُلنَا اضرِبوهُ بِبَعضِها كَذٰلِكَ يُحىِ اللَّهُ المَوتىٰ وَيُريكُم ءايٰتِهِ لَعَلَّكُم تَعقِلونَ (آيت : 73) |
|
پوءِ اسان فرمايو مُئل انسان کي ڍڳيءَ جو ڪجهه حصو لڳايو اهڙيءَ طرح الله مئلن کي زنده ڪري ٿو ۽ توهان کي پنهنجون نشانيون ڏيکارو ٿو ته مَن سمجهو. |
| ثُمَّ قَسَت قُلوبُكُم مِن بَعدِ ذٰلِكَ فَهِىَ كَالحِجارَةِ أَو أَشَدُّ قَسوَةً وَإِنَّ مِنَ الحِجارَةِ لَما يَتَفَجَّرُ مِنهُ الأَنهٰرُ وَإِنَّ مِنها لَما يَشَّقَّقُ فَيَخرُجُ مِنهُ الماءُ وَإِنَّ مِنها لَما يَهبِطُ مِن خَشيَةِ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 74) |
|
ان کان پوءِ توهان جون دليون سخت ٿيون پوءِ اهي پٿرن وانگر بلڪ ان کان به زياده سخت آهن، ۽ بيشڪ ڪي پٿر اهڙا آهن جن مان نهرون وَهن ٿيون، ۽ بيشڪ ڪي پٿر اهڙا آهن جيڪي ڦاٽي پَون ٿا. پوءِ انهن مان پاڻي نڪري ٿو، ۽ بيشڪ ڪي پٿر الله تعالى جي خوف کان ڪِري پون ٿا. ۽ الله توهان جي عملن کان بي خبر ناهي. |
| أَفَتَطمَعونَ أَن يُؤمِنوا لَكُم وَقَد كانَ فَريقٌ مِنهُم يَسمَعونَ كَلٰمَ اللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفونَهُ مِن بَعدِ ما عَقَلوهُ وَهُم يَعلَمونَ (آيت : 75) |
|
ڇا توهان کي اميد آهي ته يهودي توهان تي يقين ڪندا ۽ بيشڪ يهودين ۾ هڪ ٽولو اهو آهي. جيڪو ڪلام الله ٻڌي ۽ سمجهي پوءِ ڦيرائي ڇڏن ٿا حالانڪ اهي پاڻ ڄاڻندا هئا. |
| وَإِذا لَقُوا الَّذينَ ءامَنوا قالوا ءامَنّا وَإِذا خَلا بَعضُهُم إِلىٰ بَعضٍ قالوا أَتُحَدِّثونَهُم بِما فَتَحَ اللَّهُ عَلَيكُم لِيُحاجّوكُم بِهِ عِندَ رَبِّكُم أَفَلا تَعقِلونَ (آيت : 76) |
|
۽ اهي جڏهن مؤمنن سان ملن ٿا، چون ٿا ته اسان ايمان آندو، ۽ جڏهن اهي (يهودي) پاڻ ۾ ملن ٿا چون ٿا، ڇا خبر ڏيو ٿا مؤمنن کي رسولِ عربيءَ جي نشانين جي انهيءَ لاءِ ته توهان سان پنهنجي رب وٽ حجت ڪن، ڇا پوءِ توهان نٿا سمجهو. |
| أَوَلا يَعلَمونَ أَنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما يُسِرّونَ وَما يُعلِنونَ (آيت : 77) |
|
ڇا اُهي نٿا ڄاڻن ته بيشڪ الله تعالى ڄاڻي ٿو جيڪي ڪجهه لڪائن ٿا ۽ ظاهر ڪن ٿا. |
| وَمِنهُم أُمِّيّونَ لا يَعلَمونَ الكِتٰبَ إِلّا أَمانِىَّ وَإِن هُم إِلّا يَظُنّونَ (آيت : 78) |
|
۽ انهن مان ڪي اڻ پڙهيل آهن جيڪي ڪتاب کي نٿا ڄاڻن مگر زباني پڙهڻ کي ۽ اهي ته فقط گمان ڪن ٿا. |
| فَوَيلٌ لِلَّذينَ يَكتُبونَ الكِتٰبَ بِأَيديهِم ثُمَّ يَقولونَ هٰذا مِن عِندِ اللَّهِ لِيَشتَروا بِهِ ثَمَنًا قَليلًا فَوَيلٌ لَهُم مِمّا كَتَبَت أَيديهِم وَوَيلٌ لَهُم مِمّا يَكسِبونَ (آيت : 79) |
|
پوءِ عذاب آهي انهن ماڻهن لاءِ جيڪي ڪتاب کي پنهنجن هٿن سان لکي پوءِ چون ٿا هي الله تعالى جي طرفان آهي، انهيءَ لاءِ ته ان جي عيوض ٿورو مال وٺن، پوءِ عذاب آهي انهن لاءِ جيڪي انهن جي هٿن لکيو ۽ عذاب آهي انهن لاءِ جيڪي ڪجهه ڪيائون. |
| وَقالوا لَن تَمَسَّنَا النّارُ إِلّا أَيّامًا مَعدودَةً قُل أَتَّخَذتُم عِندَ اللَّهِ عَهدًا فَلَن يُخلِفَ اللَّهُ عَهدَهُ أَم تَقولونَ عَلَى اللَّهِ ما لا تَعلَمونَ (آيت : 80) |
|
۽ چيائون اسان کي هرگز باه نه لڳندي مگر ٿورا ڏينهن، اي حبيب ! توهان انهن کي فرمايو ڇا توهان الله وٽان وعدو ورتو آهي، پوءِ هرگز الله تعالى پنهنجي وعدي کي نه ڦيرائيندو ڇا الله جي لاءِ اها ڳالهه چئو ٿا جنهن جي توهان کي خبر نه آهي. |
| بَلىٰ مَن كَسَبَ سَيِّئَةً وَأَحٰطَت بِهِ خَطيـَٔتُهُ فَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 81) |
|
ها انهيءَ ماڻهو جنهن گناه ڪيا ۽ سندس گناه گهڻا ٿيا پوءِ اهي جهنمي آهن، اهي انهيءَ ۾ هميشه رهندا. |
| وَالَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ أُولٰئِكَ أَصحٰبُ الجَنَّةِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 82) |
|
۽ جن ماڻهن ايمان آندو ۽ چڱا ڪم ڪيا اهي جنتي آهن، اهي انهي جنت ۾ هميشہ رهندڙ آهن. |
| وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَ بَنى إِسرٰءيلَ لا تَعبُدونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالوٰلِدَينِ إِحسانًا وَذِى القُربىٰ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينِ وَقولوا لِلنّاسِ حُسنًا وَأَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَءاتُوا الزَّكوٰةَ ثُمَّ تَوَلَّيتُم إِلّا قَليلًا مِنكُم وَأَنتُم مُعرِضونَ (آيت : 83) |
|
۽ جڏهن اسان بني اسرائيل کان وعدو ورتو ته الله تعالى کانسواءِ ڪنهن جي عبادت نه ڪريو، ۽ پيءُ ماءُ سان ۽ مائٽن سان ۽ يتيمن سان ۽ مسڪينن سان احسان ڪريو ۽ ماڻهن سان سهڻو ڳالهايو ۽ نماز قائم ڪريو ۽ زڪوات ادا ڪريو، انهيءَ کان پوءِ توهان ڦري ويا مگر ٿورڙا توهان مان ۽ توهان مُنهن موڙيندڙ هئا. |
| وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَكُم لا تَسفِكونَ دِماءَكُم وَلا تُخرِجونَ أَنفُسَكُم مِن دِيٰرِكُم ثُمَّ أَقرَرتُم وَأَنتُم تَشهَدونَ (آيت : 84) |
|
۽ جڏهن اسان توهان کان وعدو ورتو ته پاڻ ۾ خونريزي نه ڪريو ۽ پنهنجن کي پنهنجن ڳوٺن مان نه ڪڍو پوءِ توهان اقرار ڪيو ۽ توهان پاڻ شاهد هئا. |
| ثُمَّ أَنتُم هٰؤُلاءِ تَقتُلونَ أَنفُسَكُم وَتُخرِجونَ فَريقًا مِنكُم مِن دِيٰرِهِم تَظٰهَرونَ عَلَيهِم بِالإِثمِ وَالعُدوٰنِ وَإِن يَأتوكُم أُسٰرىٰ تُفٰدوهُم وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيكُم إِخراجُهُم أَفَتُؤمِنونَ بِبَعضِ الكِتٰبِ وَتَكفُرونَ بِبَعضٍ فَما جَزاءُ مَن يَفعَلُ ذٰلِكَ مِنكُم إِلّا خِزىٌ فِى الحَيوٰةِ الدُّنيا وَيَومَ القِيٰمَةِ يُرَدّونَ إِلىٰ أَشَدِّ العَذابِ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 85) |
|
پوءِ توهان پنهنجن کي قتل ڪيو ۽ توهان مان هڪ ٽولي پنهنجن کي سندن گهرن مان ڪڍيو ۽ توهان هڪ ٻئي جي مدد ڪئي گناه ۽ زيادتي تي، ۽ جيڪڏهن اهي توهان وٽ قيدي ٿي اچن ٿا ته کائُن چَٽِي ڀرايو ٿا ۽ توهان تي انهن جو ڪڍڻ حرام هو، ڇا پوءِ ڪن حُڪمن کي مڃو ٿا ۽ ڪن حڪمن جو انڪار ڪريو ٿا، پوءِ ناهي جزا جيڪو اوهان مان ايئن ڪري ٿو مگر خواري، دنيا جي حياتي ۾، ۽ قيامت جي ڏينهن سخت عذاب ڏانهن موٽايا ويندا، ۽ الله تعالى توهان جي عملن کان بيخبر نه آهي. |
| أُولٰئِكَ الَّذينَ اشتَرَوُا الحَيوٰةَ الدُّنيا بِالءاخِرَةِ فَلا يُخَفَّفُ عَنهُمُ العَذابُ وَلا هُم يُنصَرونَ (آيت : 86) |
|
اِهي اُهي ماڻهو آهن جن آخرت جي عيوض دنيا جي حياتي خريد ڪئي، پوءِ انهن جي مٿان نه عذاب هلڪو ڪيو ويندو ۽ نه انهن جي مدد ڪئي ويندي. |
| وَلَقَد ءاتَينا موسَى الكِتٰبَ وَقَفَّينا مِن بَعدِهِ بِالرُّسُلِ وَءاتَينا عيسَى ابنَ مَريَمَ البَيِّنٰتِ وَأَيَّدنٰهُ بِروحِ القُدُسِ أَفَكُلَّما جاءَكُم رَسولٌ بِما لا تَهوىٰ أَنفُسُكُمُ استَكبَرتُم فَفَريقًا كَذَّبتُم وَفَريقًا تَقتُلونَ (آيت : 87) |
|
۽ بيشڪ اسان موسى کي تورات ڏنو ۽ انهيءَ کان پوءِ هڪ ٻئي پٺيان رسول موڪلياسين ۽ اسان عيسى پٽ مريم کي چٽيون نشانيون ڏنيون ۽ جبريل سان ان جي مدد ڪئي سين ته ڇا پوءِ جڏهن توهان وٽ ڪو پيغمبر اهي حڪم کڻي اچي ٿو جيڪي اوهان کي پسند نه آهن، توهان تڪبر ڪريو ٿا پوءِ توهان ڪن پيغمبرن کي ڪوڙو ڪيو ۽ ڪيترن کي شهيد ڪيو. |
| وَقالوا قُلوبُنا غُلفٌ بَل لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفرِهِم فَقَليلًا ما يُؤمِنونَ (آيت : 88) |
|
۽ چيائون اسان جي دلين مٿان پردا آهن، بلڪِ الله تعالى انهن تي لعنت ڪئي ڪفر جي سببان، پوءِ انهن مان ٿورا ايمان آڻيندا. |
| وَلَمّا جاءَهُم كِتٰبٌ مِن عِندِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُم وَكانوا مِن قَبلُ يَستَفتِحونَ عَلَى الَّذينَ كَفَروا فَلَمّا جاءَهُم ما عَرَفوا كَفَروا بِهِ فَلَعنَةُ اللَّهِ عَلَى الكٰفِرينَ (آيت : 89) |
|
۽ جڏهن انهن وٽ الله جي طرفان قرآن شريف آيو جيڪو تورات جي تصديق ڪندڙ آهي، ۽ ان کان اڳ پاڻ سڳورن جي وسيلي سان، ڪافرن تي فتح جي دعا گهرندا هئا، پوءِ جڏهن پاڻ سڳورا تشريف فرما ٿيا ۽کين سڃاڻي انڪار ڪيائون، پوءِ الله تعالى جي لعنت آهي انڪار ڪندڙن تي. |
| بِئسَمَا اشتَرَوا بِهِ أَنفُسَهُم أَن يَكفُروا بِما أَنزَلَ اللَّهُ بَغيًا أَن يُنَزِّلَ اللَّهُ مِن فَضلِهِ عَلىٰ مَن يَشاءُ مِن عِبادِهِ فَباءو بِغَضَبٍ عَلىٰ غَضَبٍ وَلِلكٰفِرينَ عَذابٌ مُهينٌ (آيت : 90) |
|
ڪهڙي نه خراب قيمت تي پنهنجين جانن جو سودو ڪيائون جو قرآن شريف جو انڪار ڪيائون، انهيءَ ڪاوڙ مان جو الله پنهنجي مهربانيءَ سان جنهن بندي تي چاهي وَحِي موڪلي ٿو، پوءِ ڪاوڙ جي مٿان ڪاوڙ جا لائق ٿيا، ۽ ڪافرن لاءِ خواريءَ وارو عذاب آهي. |
| وَإِذا قيلَ لَهُم ءامِنوا بِما أَنزَلَ اللَّهُ قالوا نُؤمِنُ بِما أُنزِلَ عَلَينا وَيَكفُرونَ بِما وَراءَهُ وَهُوَ الحَقُّ مُصَدِّقًا لِما مَعَهُم قُل فَلِمَ تَقتُلونَ أَنبِياءَ اللَّهِ مِن قَبلُ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 91) |
|
۽ جڏهن انهن کي چيو وڃي ٿو ته الله جي قرآن تي ايمان آڻيو، چون ٿا اسان تورات تي ايمان آڻيون ٿا ۽ قرآن شريف جو انڪار ڪن ٿا، ۽ اهو حق آهي ۽ تورات جي تصديق ڪندڙ، توهان فرمايو پوءِ ڇو توهان اڳين رسولن کي شهيد ڪيو جيڪڏهن توهان کي پنهنجي ڪتاب تي ايمان آهي. |
| وَلَقَد جاءَكُم موسىٰ بِالبَيِّنٰتِ ثُمَّ اتَّخَذتُمُ العِجلَ مِن بَعدِهِ وَأَنتُم ظٰلِمونَ (آيت : 92) |
|
۽ بيشڪ توهان وٽ موسى چٽين آيتن سان آيو پوءِ انهيءَ کان پوءِ توهان گابي جي پوڄا ڪئي ۽ توهان ظالم هئا. |
| وَإِذ أَخَذنا ميثٰقَكُم وَرَفَعنا فَوقَكُمُ الطّورَ خُذوا ما ءاتَينٰكُم بِقُوَّةٍ وَاسمَعوا قالوا سَمِعنا وَعَصَينا وَأُشرِبوا فى قُلوبِهِمُ العِجلَ بِكُفرِهِم قُل بِئسَما يَأمُرُكُم بِهِ إيمٰنُكُم إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 93) |
|
۽ ياد ڪريو جڏهن اسان توهان کان پڪو وعدو ورتو ۽ توهان تي طورسينا بلند ڪيوسين، وٺو توهان جيڪو اسان توهان کي ڏنو آهي طاقت سان ۽ ٻُڌو، چيائون اسان ٻڌوسين ۽ نه مڃيوسين، ۽ ڪفر ڪرڻ جي ڪري توهان جي دلين ۾ گابي جي محبت هئي، توهان فرمايو ڪهڙو نه خراب حڪم ڪري ٿو توهان کي ايمان توهان جو جيڪڏهن توهان مؤمن آهيو. |
| قُل إِن كانَت لَكُمُ الدّارُ الءاخِرَةُ عِندَ اللَّهِ خالِصَةً مِن دونِ النّاسِ فَتَمَنَّوُا المَوتَ إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 94) |
|
اي حبيب ! توهان فرمايو جيڪڏهن توهان لاءِ آخرت جو گهر الله تعالى وٽ خاص آهي ٻين ماڻهن کان علاوه، پوءِ توهان مرڻ جي سڌ ڪريو جيڪڏهن توهان سچا آهيو. |
| وَلَن يَتَمَنَّوهُ أَبَدًا بِما قَدَّمَت أَيديهِم وَاللَّهُ عَليمٌ بِالظّٰلِمينَ (آيت : 95) |
|
۽ هرگز (ڪڏهن به) ان جي آرزو نه ڪندا، پنهنجي بدعملن جي ڪري ۽ الله تعالى ظالمن کي چڱي طرح ڄاڻندڙ آهي. |
| وَلَتَجِدَنَّهُم أَحرَصَ النّاسِ عَلىٰ حَيوٰةٍ وَمِنَ الَّذينَ أَشرَكوا يَوَدُّ أَحَدُهُم لَو يُعَمَّرُ أَلفَ سَنَةٍ وَما هُوَ بِمُزَحزِحِهِ مِنَ العَذابِ أَن يُعَمَّرَ وَاللَّهُ بَصيرٌ بِما يَعمَلونَ (آيت : 96) |
|
۽ بيشڪ توهان انهن کي، حياتي لاءِ وڌيڪ پسند ڪندڙ ڏسندا ۽ مشرڪن مان هڪ ٽولي کي تمنا آهي ته ڪاش جيڪڏهن انهن کي هزار سال زندگي ملي، سندن گهڻو جيئڻ کين عذاب کان پري رکي نه سگهندو، ۽ الله تعالى سندن عملن کي ڏسندڙ آهي. |
| قُل مَن كانَ عَدُوًّا لِجِبريلَ فَإِنَّهُ نَزَّلَهُ عَلىٰ قَلبِكَ بِإِذنِ اللَّهِ مُصَدِّقًا لِما بَينَ يَدَيهِ وَهُدًى وَبُشرىٰ لِلمُؤمِنينَ (آيت : 97) |
|
اي حبيب ! توهان فرمايو جيڪو جبريل جو دشمن آهي پوءِ تحقيق انهي توهان جي دل مبارڪ تي الله جي حڪم سان قرآن شريف لاٿو. جيڪو اڳين ڪتابن جي تصديق ڪندڙ ۽ هدايت ۽ مبارڪ آهي مؤمنن لاءِ. |
| مَن كانَ عَدُوًّا لِلَّهِ وَمَلٰئِكَتِهِ وَرُسُلِهِ وَجِبريلَ وَميكىٰلَ فَإِنَّ اللَّهَ عَدُوٌّ لِلكٰفِرينَ (آيت : 98) |
|
جيڪو شخص الله تعالى ۽ ان جي ملائڪن ۽ رسولن ۽ جبريل ۽ ميڪائيل جو مخالف آهي، پوءِ تحقيق الله تعالى عذاب ڏيندڙ آهي ڪافرن کي. |
| وَلَقَد أَنزَلنا إِلَيكَ ءايٰتٍ بَيِّنٰتٍ وَما يَكفُرُ بِها إِلَّا الفٰسِقونَ (آيت : 99) |
|
۽ بيشڪ اسان توهان تي اي حبيب ! چٽيون آيتون نازل فرمايون، ۽ انڪار نٿا ڪن انهيءَ جو مگر بي دين. |
| أَوَكُلَّما عٰهَدوا عَهدًا نَبَذَهُ فَريقٌ مِنهُم بَل أَكثَرُهُم لا يُؤمِنونَ (آيت : 100) |
|
ڇا جڏهن اهي ڪو وعدو ڪن ٿا انهن مان هڪ جماعت وعدو ٽوڙي ٿي، پر گهڻا انهن مان تورات کي نٿا مڃن. |
| وَلَمّا جاءَهُم رَسولٌ مِن عِندِ اللَّهِ مُصَدِّقٌ لِما مَعَهُم نَبَذَ فَريقٌ مِنَ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ كِتٰبَ اللَّهِ وَراءَ ظُهورِهِم كَأَنَّهُم لا يَعلَمونَ (آيت : 101) |
|
۽ جڏهن انهن وٽ اسان جي طرفان رسول ڪريم آيو جيڪو سندن ڪتاب جي تصديق ڪري ٿو ته انڪار ڪيو هڪ ٽولي اهلِ ڪتاب وارن مان، قرآن شريف جي حڪمن کي نه مڃو گوياڪ بيشڪ اهي نٿا ڄاڻن. |
| وَاتَّبَعوا ما تَتلُوا الشَّيٰطينُ عَلىٰ مُلكِ سُلَيمٰنَ وَما كَفَرَ سُلَيمٰنُ وَلٰكِنَّ الشَّيٰطينَ كَفَروا يُعَلِّمونَ النّاسَ السِّحرَ وَما أُنزِلَ عَلَى المَلَكَينِ بِبابِلَ هٰروتَ وَمٰروتَ وَما يُعَلِّمانِ مِن أَحَدٍ حَتّىٰ يَقولا إِنَّما نَحنُ فِتنَةٌ فَلا تَكفُر فَيَتَعَلَّمونَ مِنهُما ما يُفَرِّقونَ بِهِ بَينَ المَرءِ وَزَوجِهِ وَما هُم بِضارّينَ بِهِ مِن أَحَدٍ إِلّا بِإِذنِ اللَّهِ وَيَتَعَلَّمونَ ما يَضُرُّهُم وَلا يَنفَعُهُم وَلَقَد عَلِموا لَمَنِ اشتَرىٰهُ ما لَهُ فِى الءاخِرَةِ مِن خَلٰقٍ وَلَبِئسَ ما شَرَوا بِهِ أَنفُسَهُم لَو كانوا يَعلَمونَ (آيت : 102) |
|
۽ انهيءَ جي پويان ويا جيڪو شيطان پڙهندا هئا سليمان جي دورِ حڪومت ۾، ۽ نه جادو ڪيو سليمان پر شيطانن ڪفر ڪيو (يعنى) ماڻهن کي جادو سيکاريو، ۽ جيڪو بابل شهر ۾ ٻن ملائڪن هاروت ۽ ماروت تي الهام ٿيو، ۽ اهي ٻئي ڪنهن کي ڪجهه به نه سيکاريندا هئا جيستائين نه چوندا هئا ته اسين امتحان ۾ آهيون، پوءِ تون ته ڪفر نه ڪر، پوءِ انهن کان سکندا هئا اهو علم جيڪو زال ۽ مڙس جي وچ ۾ اختلاف پيدا ڪري، ۽ انهيءَ علم مان ڪنهن کي به الله جي اجازت کان سواءِ نقصان پهچائي نٿي سگهيا ۽ اهو علم سکيا ٿي جيڪو انهن کي نقصان ڏي ۽ ڪوبه فائدو نه ڏي، ۽ بيشڪ ضرور انهن معلوم ڪيو ته جيڪو اهو واپار ڪندو انهيءَ لاءِ آخرت ۾ ڪوبه حصو ناهي، ۽ البته خراب شيءِ هئي جيڪا انهن خريد ڪئي، ڪاش جيڪڏهن اهي ڄاڻن ها. |
| وَلَو أَنَّهُم ءامَنوا وَاتَّقَوا لَمَثوبَةٌ مِن عِندِ اللَّهِ خَيرٌ لَو كانوا يَعلَمونَ (آيت : 103) |
|
۽ جيڪڏهن بيشڪ اهي ايمان آڻن ها ۽ شرڪ کان بچن ها ته انهن لاءِ الله وٽ ثواب هجي ها، ڪاش جيڪڏهن اهي ڄاڻن ها. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لا تَقولوا رٰعِنا وَقولُوا انظُرنا وَاسمَعوا وَلِلكٰفِرينَ عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 104) |
|
اي مؤمنو! رسولِ عربي کي رَاعِنَا جي لفظ سان عرض نه ڪريو بلڪ اُنظُرنا جي لفظ سان عرض ڪريو ۽ چڱي طرح ٻڌو، ۽ ڪافرن لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
| ما يَوَدُّ الَّذينَ كَفَروا مِن أَهلِ الكِتٰبِ وَلَا المُشرِكينَ أَن يُنَزَّلَ عَلَيكُم مِن خَيرٍ مِن رَبِّكُم وَاللَّهُ يَختَصُّ بِرَحمَتِهِ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ ذُو الفَضلِ العَظيمِ (آيت : 105) |
|
جيڪي ڪافر آهن اهلِ ڪتاب مان يا مشرڪن مان اهي نٿا چاهين ته رسولِ عربي تي سندس رب جي طرفان ڪو انعام نازل ٿئي، ۽ الله تعالى خاص ڪري ٿو رحمت پنهنجيءَ سان جنهنکي گُهري، ۽ الله تعالى وڏو مهربان آهي. |
| ما نَنسَخ مِن ءايَةٍ أَو نُنسِها نَأتِ بِخَيرٍ مِنها أَو مِثلِها أَلَم تَعلَم أَنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 106) |
|
جڏهن اسين ڪا آيت منسوخ ڪريون ٿا يا دلين تان ميٽيون ٿا ته ان کان بهتر يا ان جهڙي آيت آڻيون ٿا، ڇا نٿو ڄاڻين تون (اي ٻڌندڙ) بيشڪ الله تعالى هر شيءِ تي قادر آهي. |
| أَلَم تَعلَم أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلكُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَما لَكُم مِن دونِ اللَّهِ مِن وَلِىٍّ وَلا نَصيرٍ (آيت : 107) |
|
ڇا نٿو ڄاڻين تون بيشڪ الله تعالى لاءِ ملڪ آهي آسمانن جو ۽ زمين جو ۽ ناهي توهان جو (اي مؤمنو) الله کان سواءِ ڪو حمايتي ۽ مددگار. |
| أَم تُريدونَ أَن تَسـَٔلوا رَسولَكُم كَما سُئِلَ موسىٰ مِن قَبلُ وَمَن يَتَبَدَّلِ الكُفرَ بِالإيمٰنِ فَقَد ضَلَّ سَواءَ السَّبيلِ (آيت : 108) |
|
ڇا اهو چاهيو ٿا ته پنهنجي رسولِ عربي کان سوال ڪريو جيئنڪ توهان کان اڳ موسى کان سوال ڪيو ويو ۽ اهو ماڻهو جيڪو ايمان کي ڪفر سان مَٽائي ٿو پوءِ بيشڪ اهو سنئين رستي تان هٽي ويو. |
| وَدَّ كَثيرٌ مِن أَهلِ الكِتٰبِ لَو يَرُدّونَكُم مِن بَعدِ إيمٰنِكُم كُفّارًا حَسَدًا مِن عِندِ أَنفُسِهِم مِن بَعدِ ما تَبَيَّنَ لَهُمُ الحَقُّ فَاعفوا وَاصفَحوا حَتّىٰ يَأتِىَ اللَّهُ بِأَمرِهِ إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 109) |
|
اهلِ ڪتاب وارن مان گهڻا ارادو ڪن ٿا ته ڪاش اُهي توهان کي ايمان آڻڻ کان پوءِ ڪفر جي طرف موٽائن، پنهنجي دلين جي حسد کان انهيءَ کانپوءِ جڏهن حق انهن تي چڱيءَ طرح ظاهر ٿي چڪو آهي، پوءِ توهان معاف ڪريو ۽ درگذر ڪريو ايستائين جو الله تعالى پنهنجو حڪم نازل فرمائي، بيشڪ الله تعالى هرشيءِ تي قادر آهي. |
| وَأَقيمُوا الصَّلوٰةَ وَءاتُوا الزَّكوٰةَ وَما تُقَدِّموا لِأَنفُسِكُم مِن خَيرٍ تَجِدوهُ عِندَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 110) |
|
۽ نماز قائم ڪريو ۽ زڪوات ادا ڪريو، ۽ پنهنجي لاءِ جيڪي ڀلائي اڳتي موڪليندا اها الله تعالى وٽ موجود لهندا، بيشڪ الله تعالى توهان جي عملن کي ڏسندڙ آهي. |
| وَقالوا لَن يَدخُلَ الجَنَّةَ إِلّا مَن كانَ هودًا أَو نَصٰرىٰ تِلكَ أَمانِيُّهُم قُل هاتوا بُرهٰنَكُم إِن كُنتُم صٰدِقينَ (آيت : 111) |
|
۽ اهلِ ڪتاب وارن چيو هرگز جنت ۾ داخل نه ٿيندا مگر يهودي يا نصارى، اهي سندن ذاتي سڌون آهن، اي حبيب ! توهان فرمايو پنهنجا دليل آڻيو جيڪڏهن توهان سچا آهيو. |
| بَلىٰ مَن أَسلَمَ وَجهَهُ لِلَّهِ وَهُوَ مُحسِنٌ فَلَهُ أَجرُهُ عِندَ رَبِّهِ وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 112) |
|
ها! جنهن شخص پنهنجي چهري کي الله لاءِ خاص ڪيو ۽ اهو نيڪوڪار آهي پوءِ سندس ثواب سندس رب وٽ آهي، ۽ نه آهي خوف انهن تي ۽ نه اهي ڏکوئبا. |
| وَقالَتِ اليَهودُ لَيسَتِ النَّصٰرىٰ عَلىٰ شَيءٍ وَقالَتِ النَّصٰرىٰ لَيسَتِ اليَهودُ عَلىٰ شَيءٍ وَهُم يَتلونَ الكِتٰبَ كَذٰلِكَ قالَ الَّذينَ لا يَعلَمونَ مِثلَ قَولِهِم فَاللَّهُ يَحكُمُ بَينَهُم يَومَ القِيٰمَةِ فيما كانوا فيهِ يَختَلِفونَ (آيت : 113) |
|
۽ يهودين چيو نصارى ڪجهه ناهن، ۽ نصارن چيو يهودي ڪجهه ناهن، حالانڪ اهي ڪتاب پڙهن ٿا، اهڙيءَ طرح جاهل انهن جهڙيون ڳالهيون ڪن ٿا، پوءِ الله تعالى قيامت جي ڏينهن انهن جي وچ ۾ فيصلو ڪندو جن ڳالهين ۾ اختلاف ڪندا هئا. |
| وَمَن أَظلَمُ مِمَّن مَنَعَ مَسٰجِدَ اللَّهِ أَن يُذكَرَ فيهَا اسمُهُ وَسَعىٰ فى خَرابِها أُولٰئِكَ ما كانَ لَهُم أَن يَدخُلوها إِلّا خائِفينَ لَهُم فِى الدُّنيا خِزىٌ وَلَهُم فِى الءاخِرَةِ عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 114) |
|
۽ انهيءَ کان وڌيڪ ظالم ڪير آهي جيڪو الله جي مسجدن کان روڪي جو انهن ۾ الله جو ذڪر ٿئي ۽ انهن جي ويراني جي ڪوشش ڪري انهن کي مناسب نه آهي جو مسجدن ۾ وڃن مگر خوف سان، انهن لاءِ دنيا ۾ خواري آهي ۽ انهن لاءِ آخرت ۾ وڏو عذاب آهي. |
| وَلِلَّهِ المَشرِقُ وَالمَغرِبُ فَأَينَما تُوَلّوا فَثَمَّ وَجهُ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 115) |
|
۽ اوڀر ۽ اولهه الله تعالى جا آهن، پوءِ توهان جيڏانهن مُنهن ڪندا اُتي مون کي لهندا، بيشڪ الله گهڻي رحمت وارو خبردار آهي. |
| وَقالُوا اتَّخَذَ اللَّهُ وَلَدًا سُبحٰنَهُ بَل لَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ كُلٌّ لَهُ قٰنِتونَ (آيت : 116) |
|
۽ چيائون الله تعالى پنهنجي لاءِ اولاد رکيو آهي، اهو پاڪ آهي، بلڪ ان جي ملڪيت آهي جيڪي ڪجهه آسمانن ۾ يا زمين ۾ آهي سڀئي انهيءَ جا فرمانبردار آهن. |
| بَديعُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَإِذا قَضىٰ أَمرًا فَإِنَّما يَقولُ لَهُ كُن فَيَكونُ (آيت : 117) |
|
الله تعالى پيدا ڪندڙ آهي آسمان ۽ زمين جو ۽ جڏهن ڪنهن ڳالهه جو حڪم فرمائي ٿو ته ان کي چوي ٿو ٿيءُ ته فوراً ٿي پوي ٿو. |
| وَقالَ الَّذينَ لا يَعلَمونَ لَولا يُكَلِّمُنَا اللَّهُ أَو تَأتينا ءايَةٌ كَذٰلِكَ قالَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم مِثلَ قَولِهِم تَشٰبَهَت قُلوبُهُم قَد بَيَّنَّا الءايٰتِ لِقَومٍ يوقِنونَ (آيت : 118) |
|
۽ اڻ پڙهيل چون ٿا الله تعالى اسان سان ڇو نٿو ڳالهائي يا اسان کي ڪا نشاني ڏي، انهن کان اڳ وارن ماڻهن به اهڙي ئي ڳالهه ڪئي اِنهن جهڙي گفتگو، هِنن ۽ اُنهن جون دليون هڪ جهڙيون آهن، بيشڪ اسان بيان ڪيون آهن نشانيون انهن لاءِ جيڪي يقين رکن ٿا. |
| إِنّا أَرسَلنٰكَ بِالحَقِّ بَشيرًا وَنَذيرًا وَلا تُسـَٔلُ عَن أَصحٰبِ الجَحيمِ (آيت : 119) |
|
بيشڪ اسان توهان کي حق سان موڪليو آهي خوشخبري ڏيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ ۽ توهان کان اي حبيب ! دوزخين بابت ڪو سوال نه ڪيو ويندو. |
| وَلَن تَرضىٰ عَنكَ اليَهودُ وَلَا النَّصٰرىٰ حَتّىٰ تَتَّبِعَ مِلَّتَهُم قُل إِنَّ هُدَى اللَّهِ هُوَ الهُدىٰ وَلَئِنِ اتَّبَعتَ أَهواءَهُم بَعدَ الَّذى جاءَكَ مِنَ العِلمِ ما لَكَ مِنَ اللَّهِ مِن وَلِىٍّ وَلا نَصيرٍ (آيت : 120) |
|
۽ توهان کان يهودي ۽ نصارى هرگز راضي نه ٿيندا جيستائين توهان انهن جي دين جي تابعداري نه ڪندا، توهان چئو بيشڪ الله جي هدايت ئي هدايت آهي ۽ (اي ٻڌندڙ) جيڪڏهن تو انهن جي خواهش جي تابعداري ڪئي علم اچڻ کان پوءِ ته الله تعالى کان توکي ڪوبه بچائڻ وارو ۽ مددگار نه هوندو. |
| الَّذينَ ءاتَينٰهُمُ الكِتٰبَ يَتلونَهُ حَقَّ تِلاوَتِهِ أُولٰئِكَ يُؤمِنونَ بِهِ وَمَن يَكفُر بِهِ فَأُولٰئِكَ هُمُ الخٰسِرونَ (آيت : 121) |
|
جن ماڻهن کي اسان ڪتاب ڏنو آهي اُهي انهيءَ جو حق ادا ڪري پڙهن ٿا، اُهي ئي انهيءَ تي ايمان رکن ٿا، ۽ جيڪي انهيءَ جو انڪار ڪندڙ آهن پوءِ اهي ئي ڇيهي وارا آهن. |
| يٰبَنى إِسرٰءيلَ اذكُروا نِعمَتِىَ الَّتى أَنعَمتُ عَلَيكُم وَأَنّى فَضَّلتُكُم عَلَى العٰلَمينَ (آيت : 122) |
|
اي اولاد يعقوب جا توهان منهنجن نعمتن کي ياد ڪريو جيڪي مون توهان تي ڪيون ۽ بيشڪ مون توهان کي ڀلو ڪيو اُن زماني وارن کان. |
| وَاتَّقوا يَومًا لا تَجزى نَفسٌ عَن نَفسٍ شَيـًٔا وَلا يُقبَلُ مِنها عَدلٌ وَلا تَنفَعُها شَفٰعَةٌ وَلا هُم يُنصَرونَ (آيت : 123) |
|
۽ ڊڄو انهيءَ ڏينهن کان جو ڪو مؤمن ڪافر کي ڪو فائدو نه ڏئي سگهندو ۽ نه قبول ڪيو ويندو کانئس ڪو عيوض ۽ نه نفعو ڏيندس سفارش ۽ نه ئي کين مدد ڏني ويندي. |
| وَإِذِ ابتَلىٰ إِبرٰهۦمَ رَبُّهُ بِكَلِمٰتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ إِنّى جاعِلُكَ لِلنّاسِ إِمامًا قالَ وَمِن ذُرِّيَّتى قالَ لا يَنالُ عَهدِى الظّٰلِمينَ (آيت : 124) |
|
۽ جڏهن ابراهيم کي پنهنج رب ڪن ڳالهين کان آزمايو پوءِ پاڻ اُهي پوريون ڪيائين، الله تعالى فرمايو آئون توکي ماڻهن جو اڳواڻ ڪندس. عرض ڪيائين ۽ منهنجي اولاد مان، الله تعالى فرمايو نٿو پهچي منهنجو وعدو ظالمن کي. |
| وَإِذ جَعَلنَا البَيتَ مَثابَةً لِلنّاسِ وَأَمنًا وَاتَّخِذوا مِن مَقامِ إِبرٰهۦمَ مُصَلًّى وَعَهِدنا إِلىٰ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ أَن طَهِّرا بَيتِىَ لِلطّائِفينَ وَالعٰكِفينَ وَالرُّكَّعِ السُّجودِ (آيت : 125) |
|
اي حبيب ! ياد ڪريو جڏهن اسان ڪعبي شريف کي ماڻهن لاءِ ثواب جي جاءِ ۽ امن جي جاءِ ڪئي، ۽ ابراهيم جي بيهڻ جي جاءِ کي جاءِ نماز بنايو ۽ اسان تاڪيد سان حڪم فرمايو ابراهيم ۽ اسماعيل کي ته بيت الله کي طواف ڪندڙن، اعتڪاف ڪندڙن ۽ نماز پڙهندڙن لاءِ پاڪ رکو. |
| وَإِذ قالَ إِبرٰهۦمُ رَبِّ اجعَل هٰذا بَلَدًا ءامِنًا وَارزُق أَهلَهُ مِنَ الثَّمَرٰتِ مَن ءامَنَ مِنهُم بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ قالَ وَمَن كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَليلًا ثُمَّ أَضطَرُّهُ إِلىٰ عَذابِ النّارِ وَبِئسَ المَصيرُ (آيت : 126) |
|
۽ جڏهن ابراهيم عرض ڪيو اي منهنجا رب هن شهر کي امن وارو ڪر ۽ ان ۾ رهندڙن کي قِسمين قِسمين ميوا کاراءِ جيڪي انهن مان الله تعالى ۽ قيامت تي ايمان آڻن، الله تعالى فرمايو ۽ جنهن ڪفر ڪيو ان کي ٿورو وقت خوشحال ڪندس ان کان پوءِ جهنم جي عذاب ڏانهن مجبور ڪندس ۽ اها تمام خراب جاءِ آهي. |
| وَإِذ يَرفَعُ إِبرٰهۦمُ القَواعِدَ مِنَ البَيتِ وَإِسمٰعيلُ رَبَّنا تَقَبَّل مِنّا إِنَّكَ أَنتَ السَّميعُ العَليمُ (آيت : 127) |
|
اي حبيب ! ياد فرمايو جڏهن ابراهيم ۽ اسماعيل بيت الله جي بنيادن کي بُلند ڪيو ته عرض ڪيائون اي اسان جا رب قبول ڪر تون اسان کان بيشڪ تون ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهين. |
| رَبَّنا وَاجعَلنا مُسلِمَينِ لَكَ وَمِن ذُرِّيَّتِنا أُمَّةً مُسلِمَةً لَكَ وَأَرِنا مَناسِكَنا وَتُب عَلَينا إِنَّكَ أَنتَ التَّوّابُ الرَّحيمُ (آيت : 128) |
|
اي رب اسان جا اسان ٻنهي کي پنهنجو مخلص بناءِ ۽ اسان جي اولاد مان هڪ جماعت کي فرمانبردار ڪر، ۽ اسان کي عبادت جا قاعدا ڏيکار ۽ اسان تي پنهنجي رحمت سان موٽ، بيشڪ تون نهايت توبہ قبوليندڙ مهربان آهين. |
| رَبَّنا وَابعَث فيهِم رَسولًا مِنهُم يَتلوا عَلَيهِم ءايٰتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ الكِتٰبَ وَالحِكمَةَ وَيُزَكّيهِم إِنَّكَ أَنتَ العَزيزُ الحَكيمُ (آيت : 129) |
|
اي اسان جا رب انهن ۾ رسول (ڪريم) موڪل انهن مان جيڪو انهن کي قرآن ڪريم پڙهائي ۽ انهن کي قرآن ۽ شرعي احڪام سيکاري ۽ انهن کي پاڪ ڪري، بيشڪ تون ئي غالب حڪمت وارو آهين. |
| وَمَن يَرغَبُ عَن مِلَّةِ إِبرٰهۦمَ إِلّا مَن سَفِهَ نَفسَهُ وَلَقَدِ اصطَفَينٰهُ فِى الدُّنيا وَإِنَّهُ فِى الءاخِرَةِ لَمِنَ الصّٰلِحينَ (آيت : 130) |
|
۽ ابراهيم جي دين کان ڪير منهن موڙي مگر جنهن پنهنجي دل کي بيوقوف بنايو، ۽ بيشڪ اسان انهيءَ کي دنيا ۾ پسند ڪيو ۽ بيشڪ اهو آخرت ۾ يقيناً صالحن مان آهي. |
| إِذ قالَ لَهُ رَبُّهُ أَسلِم قالَ أَسلَمتُ لِرَبِّ العٰلَمينَ (آيت : 131) |
|
جڏهن ابراهيم کي سندس رب فرمايو منهنجي فرمانبرداري ڪر چيائين فرمانبرداري ڪئي مون رب جهانن واري جي. |
| وَوَصّىٰ بِها إِبرٰهۦمُ بَنيهِ وَيَعقوبُ يٰبَنِىَّ إِنَّ اللَّهَ اصطَفىٰ لَكُمُ الدّينَ فَلا تَموتُنَّ إِلّا وَأَنتُم مُسلِمونَ (آيت : 132) |
|
۽ انهيءَ دين جي وصيت ڪئي ابراهيم پنهنجن پٽن ۽ يعقوب کي ته اي منهنجا پُٽ بيشڪ الله تعالى توهان لاءِ دين کي پسند ڪيو آهي پوءِ هرگز نه مرو توهان مگر مسلمان ٿي. |
| أَم كُنتُم شُهَداءَ إِذ حَضَرَ يَعقوبَ المَوتُ إِذ قالَ لِبَنيهِ ما تَعبُدونَ مِن بَعدى قالوا نَعبُدُ إِلٰهَكَ وَإِلٰهَ ءابائِكَ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ وَإِسحٰقَ إِلٰهًا وٰحِدًا وَنَحنُ لَهُ مُسلِمونَ (آيت : 133) |
|
بلڪ توهان جا وڏا موجود هئا يعقوب جي وصال وقت جڏهن يعقوب پنهنجي پٽن کي فرمايو توهان مون کان پوءِ ڪنهن جي عبادت ڪندا، چيائون اسين عبادت ڪنداسين ان جي جيڪو توهان جو ۽ توهان جي پيءُ ڏاڏي ابراهيم ۽ اسماعيل ۽ اسحاق جو اڪيلو رب آهي، ۽ اسين الله کي مڃيندڙ آهيون. |
| تِلكَ أُمَّةٌ قَد خَلَت لَها ما كَسَبَت وَلَكُم ما كَسَبتُم وَلا تُسـَٔلونَ عَمّا كانوا يَعمَلونَ (آيت : 134) |
|
اها هڪ امت هئي جيڪا گذري چڪي، انهن لاءِ اهو آهي جيڪو عمل ڪيائون ۽ توهان لاءِ جيڪو توهان عمل ڪريو ٿا ۽ انهن جي عملن بابت توهان کان نه پڇو ويندو. |
| وَقالوا كونوا هودًا أَو نَصٰرىٰ تَهتَدوا قُل بَل مِلَّةَ إِبرٰهۦمَ حَنيفًا وَما كانَ مِنَ المُشرِكينَ (آيت : 135) |
|
۽ اهلِ ڪتاب چون ٿا ته يهودي يا نصارى ٿيو ته هدايت تي ٿيندا، اي حبيب ! توهان فرمايو اسين ابراهيم جي دينِ حق جا تابعدار آهيون، ۽ ابراهيم مشرڪن مان نه هو. |
| قولوا ءامَنّا بِاللَّهِ وَما أُنزِلَ إِلَينا وَما أُنزِلَ إِلىٰ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ وَإِسحٰقَ وَيَعقوبَ وَالأَسباطِ وَما أوتِىَ موسىٰ وَعيسىٰ وَما أوتِىَ النَّبِيّونَ مِن رَبِّهِم لا نُفَرِّقُ بَينَ أَحَدٍ مِنهُم وَنَحنُ لَهُ مُسلِمونَ (آيت : 136) |
|
توهان فرمايو اسان الله تي ايمان آندو ۽ جيڪو اسان جي طرف نازل ڪيو ويو ۽ جيڪو ابراهيم ۽ اسماعيل ۽ اسحاق ۽ يعقوب ۽ ان جي اولاد جي طرف نازل ڪيو ويو ۽ جيڪو ڏنو ويو موسى ۽ عيسى کي ۽ جيڪو ڏنو ويو ٻين نبين کي سندن رب جي طرفان، اسين انهن مان ڪنهن تي ايمان آڻڻ ۾ فرق نٿا ڪريون، ۽ اسين الله کي مڃيندڙ آهيون. |
| فَإِن ءامَنوا بِمِثلِ ما ءامَنتُم بِهِ فَقَدِ اهتَدَوا وَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّما هُم فى شِقاقٍ فَسَيَكفيكَهُمُ اللَّهُ وَهُوَ السَّميعُ العَليمُ (آيت : 137) |
|
پوءِ جيڪڏهن اهي توهان وانگر ايمان آڻن پوءِ بيشڪ هدايت وارا ٿيا، ۽ جيڪڏهن منهن ڦيرايائون پوءِ اهي ضد ۾ آهن، اي حبيب ! انهن جي مقابلي ۾ الله توهان لاءِ ڪافي آهي ۽ اهو ئي ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| صِبغَةَ اللَّهِ وَمَن أَحسَنُ مِنَ اللَّهِ صِبغَةً وَنَحنُ لَهُ عٰبِدونَ (آيت : 138) |
|
الله تعالى اسان کي دين سان رڱيو آهي ۽ رنگ ڏيڻ ۾ الله تعالى کان ڪير بهتر آهي ۽ اسان الله تعالى جي عبادت ڪندڙ آهيون. |
| قُل أَتُحاجّونَنا فِى اللَّهِ وَهُوَ رَبُّنا وَرَبُّكُم وَلَنا أَعمٰلُنا وَلَكُم أَعمٰلُكُم وَنَحنُ لَهُ مُخلِصونَ (آيت : 139) |
|
اي حبيب ! توهان فرمايو ڇا الله جي باري ۾ اختلاف ڪريو ٿا ۽ الله توهان ۽ اسان جو رب آهي، اسان لاءِ ۽ اسان جا عمل ۽ توهان جا عمل توهان لاءِ، ۽ اسين الله کي مڃيندڙ آهيون. |
| أَم تَقولونَ إِنَّ إِبرٰهۦمَ وَإِسمٰعيلَ وَإِسحٰقَ وَيَعقوبَ وَالأَسباطَ كانوا هودًا أَو نَصٰرىٰ قُل ءَأَنتُم أَعلَمُ أَمِ اللَّهُ وَمَن أَظلَمُ مِمَّن كَتَمَ شَهٰدَةً عِندَهُ مِنَ اللَّهِ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 140) |
|
بلڪ توهان چئو ٿا ته ابراهيم ۽ اسماعيل ۽ اسحاق ۽ يعقوب ۽ انجو اولاد يهودي يا نصارى هئا. اي حبيب ! توهان فرمايو توهان کي علم زياده آهي يا الله کي، ۽ انهي کان وڌيڪ ڪير ظالم آهي جنهن وٽ الله تعالى جي طرفان شاهدي هجي ۽ ان کي لِڪائي ۽ الله توهان جي عملن کان بي خبر ناهي. |
| تِلكَ أُمَّةٌ قَد خَلَت لَها ما كَسَبَت وَلَكُم ما كَسَبتُم وَلا تُسـَٔلونَ عَمّا كانوا يَعمَلونَ (آيت : 141) |
|
اها امت بيشڪ گذري، انهن لاءِ اُهي سهڻا عمل هوندا جيڪي انهن ڪيا ۽ توهان لاءِ اهي عمل آهن جيڪي توهان ڪريو ٿا، ۽ توهان کان انهن جي عملن بابت نه پڇيو ويندو. |
| سَيَقولُ السُّفَهاءُ مِنَ النّاسِ ما وَلّىٰهُم عَن قِبلَتِهِمُ الَّتى كانوا عَلَيها قُل لِلَّهِ المَشرِقُ وَالمَغرِبُ يَهدى مَن يَشاءُ إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 142) |
|
بي عقل ماڻهو جلدي چوندا ته مسلمانن کي پنهنجي قبلي کان ڪنهن ڦيرايو آهي جنهن تي اهي هئا. اي حبيب ! توهان فرمايو اوڀر ۽ اولهه الله جو آهي، جنهنکي گهُري سنئين رستي تي هلائي. |
| وَكَذٰلِكَ جَعَلنٰكُم أُمَّةً وَسَطًا لِتَكونوا شُهَداءَ عَلَى النّاسِ وَيَكونَ الرَّسولُ عَلَيكُم شَهيدًا وَما جَعَلنَا القِبلَةَ الَّتى كُنتَ عَلَيها إِلّا لِنَعلَمَ مَن يَتَّبِعُ الرَّسولَ مِمَّن يَنقَلِبُ عَلىٰ عَقِبَيهِ وَإِن كانَت لَكَبيرَةً إِلّا عَلَى الَّذينَ هَدَى اللَّهُ وَما كانَ اللَّهُ لِيُضيعَ إيمٰنَكُم إِنَّ اللَّهَ بِالنّاسِ لَرَءوفٌ رَحيمٌ (آيت : 143) |
|
۽ حقيقت ۾ اسان توهان کي سڀني امتن کان ڀلو ڪيو ته توهان ماڻهن تي شاهد هجو ۽ رسول ڪريم توهان تي شاهد هجي، ۽ نه مقرر ڪيو اسان قبلي کي جنهن تي اي حبيب ! توهان هئا مگر اسان کي ڏسڻو هو ته ڪير رسولِ عربيءَ جي پيروي ڪري ٿو ۽ ڪير بي فرماني ڪري ٿو، ۽ بيشڪ اها ڳالهه ڏُکي هئي مگر انهن تي جن کي الله تعالى هدايت ڏني ۽ الله تعالى جو شان ناهي جو توهان جي ايمان کي وڃائي، بيشڪ الله تعالى ماڻهن تي نهايت مهربان ٻاجهارو آهي. |
| قَد نَرىٰ تَقَلُّبَ وَجهِكَ فِى السَّماءِ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبلَةً تَرضىٰها فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ وَحَيثُ ما كُنتُم فَوَلّوا وُجوهَكُم شَطرَهُ وَإِنَّ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ لَيَعلَمونَ أَنَّهُ الحَقُّ مِن رَبِّهِم وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا يَعمَلونَ (آيت : 144) |
|
بيشڪ اسان ڏسي رهيا آهيون آسمان طرف توهان جي منهن مبارڪ ڦيرائڻ کي پوءِ ضرور اسين توهان کي ان قبلي طرف ڦيرائينداسين جيڪو توهان کي پسند اچي پوءِ پنهنجي منهن مبارڪ کي بيت الله ڏانهن ڦيرايو، ۽ (اي مسلمانو) توهان جتي به هجو پنهنجي منهن کي انهي طرف ڦيرايو، ۽ بيشڪ اهلِ ڪتاب يقيناً ڄاڻن ٿا ته بيشڪ هي سندن رب جي طرفان حق آهي، ۽ الله تعالى سندن عملن کان بي خبر ناهي. |
| وَلَئِن أَتَيتَ الَّذينَ أوتُوا الكِتٰبَ بِكُلِّ ءايَةٍ ما تَبِعوا قِبلَتَكَ وَما أَنتَ بِتابِعٍ قِبلَتَهُم وَما بَعضُهُم بِتابِعٍ قِبلَةَ بَعضٍ وَلَئِنِ اتَّبَعتَ أَهواءَهُم مِن بَعدِ ما جاءَكَ مِنَ العِلمِ إِنَّكَ إِذًا لَمِنَ الظّٰلِمينَ (آيت : 145) |
|
۽ جڏهن توهان سڀئي نشانيون به اهلِ ڪتاب وارن وٽ آڻيندا ته به توهان جي ڪعبي کي نه مڃيندا، ۽ توهان انهن جي قبلي جي تابعداري نه ڪريو، ۽ اهي پاڻ ۾ هڪ ٻئي جي قبلي کي نٿا مڃن، ۽ جيڪڏهن (اي ٻڌندڙ) تون انهن جي خواهش تي هلين معلومات حاصل هجڻ کان پوءِ به، ته بيشڪ تون انهي وقت ظالمن مان هوندين. |
| الَّذينَ ءاتَينٰهُمُ الكِتٰبَ يَعرِفونَهُ كَما يَعرِفونَ أَبناءَهُم وَإِنَّ فَريقًا مِنهُم لَيَكتُمونَ الحَقَّ وَهُم يَعلَمونَ (آيت : 146) |
|
اِهي اُهي جن کي اسان ڪتاب ڏنو، رسولِ عربيءَ کي ايئن سڃاڻن ٿا جيئن پيءُ پٽن کي سڃاڻي ٿو، ۽ بيشڪ انهن مان هڪ گروه سمجهڻ جي باوجود حق کي لڪائن ٿا. |
| الحَقُّ مِن رَبِّكَ فَلا تَكونَنَّ مِنَ المُمتَرينَ (آيت : 147) |
|
(اي ٻڌندڙ) حق تنهنجي رب جي طرفان آهي، پوءِ تون هرگز شڪ ڪندڙن مان نه ٿيءُ. |
| وَلِكُلٍّ وِجهَةٌ هُوَ مُوَلّيها فَاستَبِقُوا الخَيرٰتِ أَينَ ما تَكونوا يَأتِ بِكُمُ اللَّهُ جَميعًا إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 148) |
|
۽ هر انسان جو قبلو آهي جو اهو ان طرف منهن ڪري ٿو پوءِ چڱاين ۾ اڳرائي ڪريو، توهان جتي به هوندا الله تعالى توهان کي گڏ ڪري آڻيندو، بيشڪ الله تعالى هر شيءِ تي قادر آهي. |
| وَمِن حَيثُ خَرَجتَ فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ وَإِنَّهُ لَلحَقُّ مِن رَبِّكَ وَمَا اللَّهُ بِغٰفِلٍ عَمّا تَعمَلونَ (آيت : 149) |
|
۽ اي حبيب ! جتان به توهان (سفر ۾) نڪرو ته پنهنجو منهن مبارڪ بيت الله جي طرف ڪريو ۽ بيشڪ اهو يقيناً توهان جي رب جي طرفان حق آهي، ۽ الله تعالى توهان جي عملن کان بيخبر ناهي. |
| وَمِن حَيثُ خَرَجتَ فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ وَحَيثُ ما كُنتُم فَوَلّوا وُجوهَكُم شَطرَهُ لِئَلّا يَكونَ لِلنّاسِ عَلَيكُم حُجَّةٌ إِلَّا الَّذينَ ظَلَموا مِنهُم فَلا تَخشَوهُم وَاخشَونى وَلِأُتِمَّ نِعمَتى عَلَيكُم وَلَعَلَّكُم تَهتَدونَ (آيت : 150) |
|
۽ اي حبيب ! جتان به توهان (سفر۾) نڪرو ته پنهنجو منهن مبارڪ بيت الله جي طرف ڪريو، ۽ اي مسلمانو توهان جتي به رهندڙ هجو پنهنجن مُنهَن کي بيت الله ڏانهن ڪريو، انهيءَ لاءِ ته ماڻهن جي ڪابه حجت توهان تي نه رهي، مگر اُهي ماڻهو جيڪي انهن مان ظالم آهن، پوءِ توهان انهن کان نه ڊڄو ۽ مون کان ڊڄو، انهيءَ لاءِ جو آئون توهان تي پنهنجي نعمت پوري ڪريان ۽ بيشڪ توهان هدايت وارا ٿيندا. |
| كَما أَرسَلنا فيكُم رَسولًا مِنكُم يَتلوا عَلَيكُم ءايٰتِنا وَيُزَكّيكُم وَيُعَلِّمُكُمُ الكِتٰبَ وَالحِكمَةَ وَيُعَلِّمُكُم ما لَم تَكونوا تَعلَمونَ (آيت : 151) |
|
جيئنڪ اسان توهان ۾ رسولِ عربي توهان مان موڪليو اهو توهان تي اسان جون آيتون پڙهي ٿو ۽ توهان کي پاڪ ڪري ٿو ۽ توهان کي ڪتاب ۽ حڪمت سيکاري ٿو ۽ توهان کي اُهو سڀڪجهه سيکاري ٿو جيڪو توهان نه ڄاڻندا هئا. |
| فَاذكُرونى أَذكُركُم وَاشكُروا لى وَلا تَكفُرونِ (آيت : 152) |
|
پوءِ توهان مون کي ياد ڪريو آئون توهان کي ياد ڪندس ۽ توهان منهنجو شڪرانو مڃو ۽ منهنجي ناشڪراني نه ڪريو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا استَعينوا بِالصَّبرِ وَالصَّلوٰةِ إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصّٰبِرينَ (آيت : 153) |
|
اي ايمان وارؤ! توهان نماز ۽ صبر کان مدد وٺو، بيشڪ الله تعالى صبر ڪندڙن سان گڏ آهي. |
| وَلا تَقولوا لِمَن يُقتَلُ فى سَبيلِ اللَّهِ أَموٰتٌ بَل أَحياءٌ وَلٰكِن لا تَشعُرونَ (آيت : 154) |
|
۽ جيڪي ماڻهو الله جي راه ۾ شهيد ٿين ٿا انهن کي مئل نه چئو، بلڪ اهي جيئرا آهن پر توهان (انهن جي زندگي کي) نٿا سمجهو. |
| وَلَنَبلُوَنَّكُم بِشَيءٍ مِنَ الخَوفِ وَالجوعِ وَنَقصٍ مِنَ الأَموٰلِ وَالأَنفُسِ وَالثَّمَرٰتِ وَبَشِّرِ الصّٰبِرينَ (آيت : 155) |
|
۽ بيشڪ اسين ضرور آزمائينداسين توهان کي خوف ۽ بک سان ۽ مالن ۽ حياتيءَ جي ڪمي ۽ ميون جي گهٽتائي سان ۽ صبر ڪندڙن کي خوشخبري پهچايو. |
| الَّذينَ إِذا أَصٰبَتهُم مُصيبَةٌ قالوا إِنّا لِلَّهِ وَإِنّا إِلَيهِ رٰجِعونَ (آيت : 156) |
|
اِهي اُهي ماڻهو آهن جيڪڏهن انهن کي ڪا تڪليف پهچي ٿي ته چون ٿا بيشڪ اسين الله جا آهيون ۽ ان ڏانهن موٽايا وينداسين. |
| أُولٰئِكَ عَلَيهِم صَلَوٰتٌ مِن رَبِّهِم وَرَحمَةٌ وَأُولٰئِكَ هُمُ المُهتَدونَ (آيت : 157) |
|
انهن تي سندن رب جي طرفان برڪتون ۽ رحمتون آهن، ۽ اهي ئي هدايت وارا آهن. |
| إِنَّ الصَّفا وَالمَروَةَ مِن شَعائِرِ اللَّهِ فَمَن حَجَّ البَيتَ أَوِ اعتَمَرَ فَلا جُناحَ عَلَيهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِما وَمَن تَطَوَّعَ خَيرًا فَإِنَّ اللَّهَ شاكِرٌ عَليمٌ (آيت : 158) |
|
بيشڪ (جبل) صفا ۽ مروه الله جي نشانين مان آهن پوءِ جنهن شخص حج يا عمرو ڪيو پوءِ انهن تي گناه ناهي جو انهن ٻنهي (جبلن) جو چڪر هڻي ۽ جيڪو شخص چڱو ڪم ڪري ٿو، پوءِ بيشڪ الله تعالى ثواب ڏيندڙ خبردار آهي. |
| إِنَّ الَّذينَ يَكتُمونَ ما أَنزَلنا مِنَ البَيِّنٰتِ وَالهُدىٰ مِن بَعدِ ما بَيَّنّٰهُ لِلنّاسِ فِى الكِتٰبِ أُولٰئِكَ يَلعَنُهُمُ اللَّهُ وَيَلعَنُهُمُ اللّٰعِنونَ (آيت : 159) |
|
بيشڪ اُهي ماڻهو جيڪي اسان جي دليلن ۽ هدايت کي لِڪائن ٿا انهيءَ کان پوءِ جو ماڻهن لاءِ اسان قرآن ۾ بيان ڪيو آهي، انهن تي الله جي لعنت آهي ۽ لعنت ڪن ٿا لعنت ڪندڙ. |
| إِلَّا الَّذينَ تابوا وَأَصلَحوا وَبَيَّنوا فَأُولٰئِكَ أَتوبُ عَلَيهِم وَأَنَا التَّوّابُ الرَّحيمُ (آيت : 160) |
|
مگر اهي ماڻهو جيڪي توبه تائب ٿيا ۽ چڱا ڪم ڪيائون ۽ ظاهر ڪيائون پوءِ آئون انهن جي توبه قبول ڪندس، ۽ آئون توبه قبول ڪندڙ ٻاجهارو آهيان. |
| إِنَّ الَّذينَ كَفَروا وَماتوا وَهُم كُفّارٌ أُولٰئِكَ عَلَيهِم لَعنَةُ اللَّهِ وَالمَلٰئِكَةِ وَالنّاسِ أَجمَعينَ (آيت : 161) |
|
بيشڪ جن ماڻهن ڪفر ڪيو ۽ مُئا انهيءَ حال ۾ جو اهي ڪافر هئا انهن تي الله تعالى ملائڪن ۽ سڀني ماڻهن جي لعنت آهي. |
| خٰلِدينَ فيها لا يُخَفَّفُ عَنهُمُ العَذابُ وَلا هُم يُنظَرونَ (آيت : 162) |
|
(اُهي) هميشہ لعنت ۾ رهندا، نه انهن تان عذاب هلڪو ڪيو ويندو ۽ نه انهن کي مهلت ڏني ويندي. |
| وَإِلٰهُكُم إِلٰهٌ وٰحِدٌ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ الرَّحمٰنُ الرَّحيمُ (آيت : 163) |
|
توهان جو معبود الله هڪ آهي، ناهي ڪو عبادت جي لائق مگر اهو مهربان ٻاجهارو. |
| إِنَّ فى خَلقِ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَاختِلٰفِ الَّيلِ وَالنَّهارِ وَالفُلكِ الَّتى تَجرى فِى البَحرِ بِما يَنفَعُ النّاسَ وَما أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّماءِ مِن ماءٍ فَأَحيا بِهِ الأَرضَ بَعدَ مَوتِها وَبَثَّ فيها مِن كُلِّ دابَّةٍ وَتَصريفِ الرِّيٰحِ وَالسَّحابِ المُسَخَّرِ بَينَ السَّماءِ وَالأَرضِ لَءايٰتٍ لِقَومٍ يَعقِلونَ (آيت : 164) |
|
بيشڪ آسمانن ۽ زمينن جي پيدائش ۽ رات ۽ ڏينهن جي بدلجڻ ۽ ٻيڙي جيڪا درياء ۾ ماڻهن جي فائدي لاءِ هلي ٿي ۽ اهو جيڪي الله تعالى آسمانن مان پاڻي نازل ڪري غيرآباد زمين کي آباد ڪيو ۽ زمين ۾ هر قسم جا جانور پکيڙيا ۽ هوائن جو ڦِرڻ ۽ ڪڪر جيڪي آسمانن ۽ زمين جي وچ ۾ فرمانبردار آهن، انهن سڀني ۾ عقلمندن لاءِ ضرور نشانيون آهن. |
| وَمِنَ النّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دونِ اللَّهِ أَندادًا يُحِبّونَهُم كَحُبِّ اللَّهِ وَالَّذينَ ءامَنوا أَشَدُّ حُبًّا لِلَّهِ وَلَو يَرَى الَّذينَ ظَلَموا إِذ يَرَونَ العَذابَ أَنَّ القُوَّةَ لِلَّهِ جَميعًا وَأَنَّ اللَّهَ شَديدُ العَذابِ (آيت : 165) |
|
۽ ڪجهه ماڻهو الله کان سواءِ ٻيا معبود وٺن ٿا جو انهن کي الله تعالى وانگر پسند ڪن ٿا، ۽ مؤمنن کي الله کان زياده ڪنهن سان محبت ناهي، ۽ جيڪڏهن ظالم اهو وقت ڏسن ها جڏهن عذاب انهن جي اکين اڳيان ايندو، ڇو ته سڀ طاقت الله کي آهي، انهي لاءِ جو الله جو عذاب تمام سخت آهي. |
| إِذ تَبَرَّأَ الَّذينَ اتُّبِعوا مِنَ الَّذينَ اتَّبَعوا وَرَأَوُا العَذابَ وَتَقَطَّعَت بِهِمُ الأَسبابُ (آيت : 166) |
|
جڏهن بيزار هوندا اڳواڻ پنهنجن پيروي ڪندڙن کان ۽ عذاب ڏسندا ۽ سندن پاڻ ۾ تعلقات ڪٽجي ويندا. |
| وَقالَ الَّذينَ اتَّبَعوا لَو أَنَّ لَنا كَرَّةً فَنَتَبَرَّأَ مِنهُم كَما تَبَرَّءوا مِنّا كَذٰلِكَ يُريهِمُ اللَّهُ أَعمٰلَهُم حَسَرٰتٍ عَلَيهِم وَما هُم بِخٰرِجينَ مِنَ النّارِ (آيت : 167) |
|
۽ پيروي ڪندڙ چوندا ڪاش جيڪڏهن اسين دنيا ۾ موٽايا وڃون ها ته اسين انهن سان ٽوڙيون ها جيئن انهن اسان سان ٽوڙيو اهڙيءَ طرح الله ڏيکاريندو انهن جا عمل انهن تي حسرت ڪري، ۽ اهي دوزخ مان نڪرڻ وارا ناهن. |
| يٰأَيُّهَا النّاسُ كُلوا مِمّا فِى الأَرضِ حَلٰلًا طَيِّبًا وَلا تَتَّبِعوا خُطُوٰتِ الشَّيطٰنِ إِنَّهُ لَكُم عَدُوٌّ مُبينٌ (آيت : 168) |
|
اي انسانو! کائو جيڪو ڪجهه زمين ۾ حلال پاڪ آهي ۽ شيطان جي نقشِ قدم تي نه هلو، بيشڪ اهو توهان جو ظاهر دشمن آهي. |
| إِنَّما يَأمُرُكُم بِالسّوءِ وَالفَحشاءِ وَأَن تَقولوا عَلَى اللَّهِ ما لا تَعلَمونَ (آيت : 169) |
|
اهو توهان کي بڇڙائي ۽ بيحيائيءَ جو چوي ٿو ۽ الله تعالى تي اها ڳالهه مڙهيو ٿا، جنهن جي توهان کي خبر ناهي. |
| وَإِذا قيلَ لَهُمُ اتَّبِعوا ما أَنزَلَ اللَّهُ قالوا بَل نَتَّبِعُ ما أَلفَينا عَلَيهِ ءاباءَنا أَوَلَو كانَ ءاباؤُهُم لا يَعقِلونَ شَيـًٔا وَلا يَهتَدونَ (آيت : 170) |
|
۽ جڏهن انهن کي چيو وڃي ٿو ته قرآن جي تابعداري ڪريو، چون ٿا اسين انهيءَ تي هلنداسين جنهن تي پنهنجي پيءُ ۽ ڏاڏي کي ڏٺوسون، ڇا جيڪڏهن وڏا انهن جا جاهل بي دين آهن (ته هي) هدايت وارا نه ٿيندا. |
| وَمَثَلُ الَّذينَ كَفَروا كَمَثَلِ الَّذى يَنعِقُ بِما لا يَسمَعُ إِلّا دُعاءً وَنِداءً صُمٌّ بُكمٌ عُمىٌ فَهُم لا يَعقِلونَ (آيت : 171) |
|
۽ ڪافرن جو مثال انهيءَ جهڙو آهي جيڪو پڪاري ٿو اهڙي کي جيڪو رڙين ۽ دانهُن کان سواءِ ڪجهه به نه ٻڌي، (ڪافر) ٻوڙا، گونگا، انڌا آهن پوءِ اهي نٿا سمجهن. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا كُلوا مِن طَيِّبٰتِ ما رَزَقنٰكُم وَاشكُروا لِلَّهِ إِن كُنتُم إِيّاهُ تَعبُدونَ (آيت : 172) |
|
اي ايمان وارؤ! اسان جون ڏنل پاڪ شيون کائو ۽ الله تعالى جو شڪر بجا آڻيو جيڪڏهن توهان خاص انهيءَ جي عبادت ڪريو ٿا. |
| إِنَّما حَرَّمَ عَلَيكُمُ المَيتَةَ وَالدَّمَ وَلَحمَ الخِنزيرِ وَما أُهِلَّ بِهِ لِغَيرِ اللَّهِ فَمَنِ اضطُرَّ غَيرَ باغٍ وَلا عادٍ فَلا إِثمَ عَلَيهِ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 173) |
|
الله تعالى حرام ڪيائين توهان لاءِ مُردار ۽ رت ۽ سُوَرَ جو گوشت ۽ اُهي حلال جانور جن تي ڪُهڻ وقت غير الله جو نالو ورتو ويو پوءِ جيڪو مجبور ٿيو، نه مرضيءَ سان کائيندڙ ۽ نه ضرورت کان زياده کائيندڙ پوءِ ناهي گناه انهيءَ تي، بيشڪ الله بخشيندڙ مهربان آهي. |
| إِنَّ الَّذينَ يَكتُمونَ ما أَنزَلَ اللَّهُ مِنَ الكِتٰبِ وَيَشتَرونَ بِهِ ثَمَنًا قَليلًا أُولٰئِكَ ما يَأكُلونَ فى بُطونِهِم إِلَّا النّارَ وَلا يُكَلِّمُهُمُ اللَّهُ يَومَ القِيٰمَةِ وَلا يُزَكّيهِم وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 174) |
|
بيشڪ جيڪي لڪائن ٿا الله تعالى جي نازل ڪيل ڪتاب کي ۽ انهيءَ جي عيوض ٿورو ملهه وٺن ٿا، اهي نٿا کائن پنهنجي پيٽن ۾ مگر باه ۽ الله تعالى انهن سان قيامت جي ڏينهن نه ڳالهائيندو ۽ نه پاڪ ڪندو انهن کي، ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
| أُولٰئِكَ الَّذينَ اشتَرَوُا الضَّلٰلَةَ بِالهُدىٰ وَالعَذابَ بِالمَغفِرَةِ فَما أَصبَرَهُم عَلَى النّارِ (آيت : 175) |
|
اِهي اُهي ماڻهو آهن جن هدايت جي عيوض گمراهي ۽ مغفرت جي عيوض عذاب خريد ڪيو، پوءِ اهي ماڻهو باه تي ڪيئن صبر ڪندا. |
| ذٰلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ نَزَّلَ الكِتٰبَ بِالحَقِّ وَإِنَّ الَّذينَ اختَلَفوا فِى الكِتٰبِ لَفى شِقاقٍ بَعيدٍ (آيت : 176) |
|
اهو انهيءَ لاءِ جو الله تعالى ڪتاب مقدس کي حق تي نازل فرمايو، ۽ جيڪي ماڻهو ڪتاب حق ۾ اختلاف ڪن ٿا اُهي يقيناً وڏي اختلاف ۾ آهن. |
| لَيسَ البِرَّ أَن تُوَلّوا وُجوهَكُم قِبَلَ المَشرِقِ وَالمَغرِبِ وَلٰكِنَّ البِرَّ مَن ءامَنَ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ وَالمَلٰئِكَةِ وَالكِتٰبِ وَالنَّبِيّۦنَ وَءاتَى المالَ عَلىٰ حُبِّهِ ذَوِى القُربىٰ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينَ وَابنَ السَّبيلِ وَالسّائِلينَ وَفِى الرِّقابِ وَأَقامَ الصَّلوٰةَ وَءاتَى الزَّكوٰةَ وَالموفونَ بِعَهدِهِم إِذا عٰهَدوا وَالصّٰبِرينَ فِى البَأساءِ وَالضَّرّاءِ وَحينَ البَأسِ أُولٰئِكَ الَّذينَ صَدَقوا وَأُولٰئِكَ هُمُ المُتَّقونَ (آيت : 177) |
|
اوڀر ۽ اولهه جي طرف (نماز ۾) منهن ڪرڻ توهان جي ڪا نيڪي ناهي ۽ ها حقيقت ۾ نيڪي الله تعالى تي ايمان آڻڻ آهي ۽ قيامت تي ۽ ملائڪن تي ۽ ڪتاب تي ۽ نبين تي، ۽ مال خرچ ڪري الله جي محبت ۾ پنهنجن مائٽن تي ۽ يتيمن ۽ مسڪينن ۽ مسافرن ۽ سوال ڪندڙن تي ۽ ٻانهن کي آزاد ڪرائڻ تي ۽ نماز کي قائم ڪري ۽ زڪوات ادا ڪري، ۽ پنهنجا وعدا پورا ڪندڙ جڏهن وعدو ڪن ٿا، ۽ مصيبت ۽ سختي ۽ جهاد ۾ صبر ڪندڙ، اِهي اُهي ماڻهو آهن جن پنهنجي وعدي کي سچو ڪيو ۽ اُهي ئي پرهيزگار آهن. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا كُتِبَ عَلَيكُمُ القِصاصُ فِى القَتلَى الحُرُّ بِالحُرِّ وَالعَبدُ بِالعَبدِ وَالأُنثىٰ بِالأُنثىٰ فَمَن عُفِىَ لَهُ مِن أَخيهِ شَيءٌ فَاتِّباعٌ بِالمَعروفِ وَأَداءٌ إِلَيهِ بِإِحسٰنٍ ذٰلِكَ تَخفيفٌ مِن رَبِّكُم وَرَحمَةٌ فَمَنِ اعتَدىٰ بَعدَ ذٰلِكَ فَلَهُ عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 178) |
|
اي مؤمنو! توهان تي مقتولن جي عيوض خون جو بدلو وٺڻ فرض آهي، آزاد جي عيوض آزاد ۽ ٻانهي جي عيوض ٻانهو ۽ عورت جي عيوض عورت، پوءِ جنهن لاءِ سندس ڀاءُ جي طرفان معافي ڏني وڃي پوءِ چڱائيءَ سان معاملو پورو ڪري ۽ مال چڱائي سان ادا ڪري، اها توهان جي رب جي طرفان نرمي ۽ رحمت آهي، انهيءَ کان پوءِ جيڪو زيادتي ڪري پوءِ انهيءَ لاءِ درد ناڪ عذاب آهي. |
| وَلَكُم فِى القِصاصِ حَيوٰةٌ يٰأُولِى الأَلبٰبِ لَعَلَّكُم تَتَّقونَ (آيت : 179) |
|
۽ توهان لاءِ خون جي عيوض وٺڻ ۾ زندگي آهي اي عقلمندو! انهيءَ لاءِ جو توهان پرهيز ڪريو. |
| كُتِبَ عَلَيكُم إِذا حَضَرَ أَحَدَكُمُ المَوتُ إِن تَرَكَ خَيرًا الوَصِيَّةُ لِلوٰلِدَينِ وَالأَقرَبينَ بِالمَعروفِ حَقًّا عَلَى المُتَّقينَ (آيت : 180) |
|
توهان تي فرض ڪيو ويو جڏهن توهان مان ڪو قريبِ موت ٿئي ٿو جيڪڏهن ملڪيت ڇڏي ٿو، ته وصيت ڪري پيءُ ماءُ لاءِ ۽ ويجهن مائٽن لاءِ انصاف واري. اها (وصيت) پرهيزگارن تي حق آهي. |
| فَمَن بَدَّلَهُ بَعدَما سَمِعَهُ فَإِنَّما إِثمُهُ عَلَى الَّذينَ يُبَدِّلونَهُ إِنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 181) |
|
پوءِ جيڪو وصيت ٻُڌي مَٽائي ڇڏي انهيءَ جو گناه مٽائيندڙ تي آهي، بيشڪ الله تعالى ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| فَمَن خافَ مِن موصٍ جَنَفًا أَو إِثمًا فَأَصلَحَ بَينَهُم فَلا إِثمَ عَلَيهِ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 182) |
|
پوءِ جنهن خوف ڪيو ته وصيت ڪندڙ ناانصافي يا گناه ڪيو پوءِ صلح ڪرايائين انهن جي وچ ۾ پوءِ انهيءَ تي ڪوبه گناه ناهي، بيشڪ الله تعالى بخشيندڙ مهربان آهي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا كُتِبَ عَلَيكُمُ الصِّيامُ كَما كُتِبَ عَلَى الَّذينَ مِن قَبلِكُم لَعَلَّكُم تَتَّقونَ (آيت : 183) |
|
اي مؤمنو! توهان تي روزا فرض ڪيا ويا، جيئنڪ توهان کان اڳين ماڻهن تي فرض ڪيا ويا انهي لاءِ جو توهان ۾ پرهيزگاري پيدا ٿئي. |
| أَيّامًا مَعدودٰتٍ فَمَن كانَ مِنكُم مَريضًا أَو عَلىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِن أَيّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذينَ يُطيقونَهُ فِديَةٌ طَعامُ مِسكينٍ فَمَن تَطَوَّعَ خَيرًا فَهُوَ خَيرٌ لَهُ وَأَن تَصوموا خَيرٌ لَكُم إِن كُنتُم تَعلَمونَ (آيت : 184) |
|
مقرر ڏينهن، پوءِ اهو ماڻهو جيڪو توهان مان مريض يا مسافر آهي پوءِ اوترا روزا ٻين ڏينهن ۾ رکي، ۽ جيڪي ماڻهو روزي جي طاقت نٿا رکن پوءِ روزي جي عيوض هڪ مسڪين کي کارائين، پوءِ جيڪو نيڪي زياده ڪندو انهيءَ لاءِ بهتر آهي، ۽ روزو رکڻ توهان لاءِ تمام بهتر آهي جيڪڏهن توهان ڄاڻو ٿا. |
| شَهرُ رَمَضانَ الَّذى أُنزِلَ فيهِ القُرءانُ هُدًى لِلنّاسِ وَبَيِّنٰتٍ مِنَ الهُدىٰ وَالفُرقانِ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ الشَّهرَ فَليَصُمهُ وَمَن كانَ مَريضًا أَو عَلىٰ سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِن أَيّامٍ أُخَرَ يُريدُ اللَّهُ بِكُمُ اليُسرَ وَلا يُريدُ بِكُمُ العُسرَ وَلِتُكمِلُوا العِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلىٰ ما هَدىٰكُم وَلَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 185) |
|
رمضان شريف جي مهيني ۾ قرآن شريف نازل ڪيو ويو جيڪو ماڻهن لاءِ هدايت ۽ رهنمائي آهي ۽ فيصلي جا روشن دليل، پوءِ توهان مان جيڪو انهي مهيني ۾ حاضر ٿئي پوءِ ضرور روزا رکي ۽ جيڪو مريض آهي يا مسافر آهي پوءِ اوترا روزا ٻين ڏينهن ۾ رکي، الله تعالى اوهان تي آساني چاهي ٿو ۽ توهان تي تڪليف نٿو چاهي، انهيءَ لاءِ جو توهان ڳڻپ پوري ڪريو ۽ الله جي وڏائي بيان ڪريو جو توهان کي هدايت ڏنائين انهيءَ لاءِ جو توهان شڪرگذار رهو. |
| وَإِذا سَأَلَكَ عِبادى عَنّى فَإِنّى قَريبٌ أُجيبُ دَعوَةَ الدّاعِ إِذا دَعانِ فَليَستَجيبوا لى وَليُؤمِنوا بى لَعَلَّهُم يَرشُدونَ (آيت : 186) |
|
۽ اي حبيب ! جڏهن توهان کان منهنجا ٻانها منهنجي لاءِ پڇن ٿا ته توهان فرمايو آءٌ ويجهو آهيان دُعا قبول ڪريان ٿو پڪاريندڙ جي جڏهن مون کي پڪاري ٿو پوءِ منهنجا احڪام مڃن ۽ مون تي ايمان آڻن ته بيشڪ اهي هدايت وارا ٿيندا. |
| أُحِلَّ لَكُم لَيلَةَ الصِّيامِ الرَّفَثُ إِلىٰ نِسائِكُم هُنَّ لِباسٌ لَكُم وَأَنتُم لِباسٌ لَهُنَّ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُم كُنتُم تَختانونَ أَنفُسَكُم فَتابَ عَلَيكُم وَعَفا عَنكُم فَالـٰٔنَ بٰشِروهُنَّ وَابتَغوا ما كَتَبَ اللَّهُ لَكُم وَكُلوا وَاشرَبوا حَتّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الخَيطُ الأَبيَضُ مِنَ الخَيطِ الأَسوَدِ مِنَ الفَجرِ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيامَ إِلَى الَّيلِ وَلا تُبٰشِروهُنَّ وَأَنتُم عٰكِفونَ فِى المَسٰجِدِ تِلكَ حُدودُ اللَّهِ فَلا تَقرَبوها كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ ءايٰتِهِ لِلنّاسِ لَعَلَّهُم يَتَّقونَ (آيت : 187) |
|
روزن جي راتين ۾ پنهنجين عورتن ڏانهن وڃڻ توهان لاءِ حلال آهي، اهي توهان جو لباس آهن ۽ توهان انهن جا لباس آهيو، الله تعالى معلوم ڪيو ته توهان پنهنجن نفسن کي خيانت ۾ وجهندا هئا پوءِ توهان جي توبہ قبول ڪري توهان کي معاف ڪيائين، پوءِ هينئر انهن سان صحبت ڪريو ۽ طلب ڪريو جيڪو الله توهان جي نصيب ۾ لکيو آهي، ۽ توهان کائو ۽ پيئو ايستائين جو توهان لاءِ ظاهر ٿئي رات جي اونداهي مان روشني صبح صادق جي، پوءِ رات اچڻ تائين روزو پورو ڪريو، ۽ عورتن کي هٿ نه لايو جڏهن توهان اعتڪاف ۾ مسجدن ۾ ويهو، اهي الله تعالى جون حدون آهن پوءِ انهن جي ويجهو نه وڃو، اهڙيءَ طرح الله تعالى بيان ڪري ٿو پنهنجن نشانين کي انهيءَ لاءِ جو انهن ۾ پرهيزگاري ٿئي. |
| وَلا تَأكُلوا أَموٰلَكُم بَينَكُم بِالبٰطِلِ وَتُدلوا بِها إِلَى الحُكّامِ لِتَأكُلوا فَريقًا مِن أَموٰلِ النّاسِ بِالإِثمِ وَأَنتُم تَعلَمونَ (آيت : 188) |
|
۽ پاڻ ۾ هڪ ٻئي جا مال ناحق نه کائو ۽ نه فيصلي ڪندڙن وٽ انهيءَ جو فيصلو کڻي وڃو انهيءَ لاءِ جو ماڻهن جو ڪجهه مال ناجائز طريقي سان کائو حالانڪ توهان ڄاڻو ٿا. |
| يَسـَٔلونَكَ عَنِ الأَهِلَّةِ قُل هِىَ مَوٰقيتُ لِلنّاسِ وَالحَجِّ وَلَيسَ البِرُّ بِأَن تَأتُوا البُيوتَ مِن ظُهورِها وَلٰكِنَّ البِرَّ مَنِ اتَّقىٰ وَأتُوا البُيوتَ مِن أَبوٰبِها وَاتَّقُوا اللَّهَ لَعَلَّكُم تُفلِحونَ (آيت : 189) |
|
اي حبيب ! توهان کان (نئين) چنڊ لاءِ سوال ڪن ٿا، توهان فرمايو اِهي وقت جون نشانيون آهن ماڻهن ۽ حج لاء،ِ ۽ ناهي نيڪي جو توهان پنهنجن گهرن ۾ پوئين طرف کان اچو، ها! نيڪي ته خوفِ خدا آهي، ۽ گهرن ۾ دروازن کان داخل ٿيو، ۽ الله تعالى کان خوف ڪريو بيشڪ توهان ڪامياب ٿيندا. |
| وَقٰتِلوا فى سَبيلِ اللَّهِ الَّذينَ يُقٰتِلونَكُم وَلا تَعتَدوا إِنَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ المُعتَدينَ (آيت : 190) |
|
۽ الله تعالى جي واٽ ۾ جهاد ڪريو انهن سان جيڪي توهان سان وڙهن ٿا ۽ حد کان نه وڌو، بيشڪ الله تعالى حد کان وڌندڙن کي پسند نٿو ڪري. |
| وَاقتُلوهُم حَيثُ ثَقِفتُموهُم وَأَخرِجوهُم مِن حَيثُ أَخرَجوكُم وَالفِتنَةُ أَشَدُّ مِنَ القَتلِ وَلا تُقٰتِلوهُم عِندَ المَسجِدِ الحَرامِ حَتّىٰ يُقٰتِلوكُم فيهِ فَإِن قٰتَلوكُم فَاقتُلوهُم كَذٰلِكَ جَزاءُ الكٰفِرينَ (آيت : 191) |
|
۽ ڪافرن کي جتي مِلن قتل ڪريو ۽ انهن کي ٻاهر ڪڍو جتان توهان کي ٻاهر ڪڍيو هئائون ۽ فساد ته قتل کان به سخت آهي، ۽ توهان انهن کي قتل نه ڪريو مسجدِ حرام ۾ تان جو توهان سان وڙهن انهيءَ ۾، پوءِ جيڪڏهن توهان سان وڙهن پوءِ انهن کي قتل ڪريو اها سزا آهي ڪافرن جي. |
| فَإِنِ انتَهَوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 192) |
|
پوءِ جيڪڏهن روڪجي پَوَنِ پوءِ بيشڪ الله تعالى بخشيندڙ مهربان آهي. |
| وَقٰتِلوهُم حَتّىٰ لا تَكونَ فِتنَةٌ وَيَكونَ الدّينُ لِلَّهِ فَإِنِ انتَهَوا فَلا عُدوٰنَ إِلّا عَلَى الظّٰلِمينَ (آيت : 193) |
|
۽ انهن سان جنگ ڪريو ايستائين جو ڪو شرڪ نه رهي ۽ هجي خالص دين الله جو، پوءِ جيڪڏهن روڪجي پون ته زيادتي ناهي مگر ظالمن تي. |
| الشَّهرُ الحَرامُ بِالشَّهرِ الحَرامِ وَالحُرُمٰتُ قِصاصٌ فَمَنِ اعتَدىٰ عَلَيكُم فَاعتَدوا عَلَيهِ بِمِثلِ مَا اعتَدىٰ عَلَيكُم وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ مَعَ المُتَّقينَ (آيت : 194) |
|
معزز مهينا معزز مهينن جي عيوض ۽ ادب وارين شين ۾ بدلو آهي پوءِ جيڪو توهان تي زيادتي ڪري توهان به اوتري زيادتي ڪريو جيتري ان ڪئي، ۽ الله تعالى کان ڊڄو ۽ توهان يقين ڪريو بيشڪ الله تعالى پرهيزگارن سان گڏ آهي. |
| وَأَنفِقوا فى سَبيلِ اللَّهِ وَلا تُلقوا بِأَيديكُم إِلَى التَّهلُكَةِ وَأَحسِنوا إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ المُحسِنينَ (آيت : 195) |
|
۽ الله تعالى جي واٽ ۾ خرچ ڪريو ۽ پنهنجن هٿن کي هلاڪت ۾ نه وجهو، ۽ توهان نيڪي ڪريو، بيشڪ الله تعالى نيڪوڪارن کي پسند ڪري ٿو. |
| وَأَتِمُّوا الحَجَّ وَالعُمرَةَ لِلَّهِ فَإِن أُحصِرتُم فَمَا استَيسَرَ مِنَ الهَدىِ وَلا تَحلِقوا رُءوسَكُم حَتّىٰ يَبلُغَ الهَدىُ مَحِلَّهُ فَمَن كانَ مِنكُم مَريضًا أَو بِهِ أَذًى مِن رَأسِهِ فَفِديَةٌ مِن صِيامٍ أَو صَدَقَةٍ أَو نُسُكٍ فَإِذا أَمِنتُم فَمَن تَمَتَّعَ بِالعُمرَةِ إِلَى الحَجِّ فَمَا استَيسَرَ مِنَ الهَدىِ فَمَن لَم يَجِد فَصِيامُ ثَلٰثَةِ أَيّامٍ فِى الحَجِّ وَسَبعَةٍ إِذا رَجَعتُم تِلكَ عَشَرَةٌ كامِلَةٌ ذٰلِكَ لِمَن لَم يَكُن أَهلُهُ حاضِرِى المَسجِدِ الحَرامِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ (آيت : 196) |
|
۽ حج ۽ عمري کي خاص الله لاءِ پورو ڪريو، پوءِ جيڪڏهن توهان روڪجي پئو پوءِ قرباني موڪليو جيڪا مُيَسِرِ ٿئي، ۽ پنهنجن مٿن کي نه ڪوڙايو جيستائين قرباني پنهنجي جاءِ تي نه پهچي پوءِ توهان مان جيڪو بيمار هجي يا مٿي ۾ ڪا تڪليف اٿس ته ان جي عيوض روزو رکي يا خيرات يا قرباني ڪري پوءِ جيڪڏهن توهان امن ۾ ٿيو، پوءِ جنهن ماڻهو حج ۽ عمرو گڏ ڪيو انهيءَ تي قرباني آهي آسانيءَ سان، پوءِ جيڪو قرباني نه ڪري سگهي پوءِ ٽي روزا حج جي ڏينهن ۾ ۽ ست روزا پنهنجي گهر ۾ رکي. اهي پورا ڏهه ٿيا، اهو حُڪم انهي لاءِ آهي جيڪو مڪي شريف ۾ رهندڙ نه هجي. ۽ توهان الله کان ڊڄو ۽ يقين ڪريو بيشڪ الله تعالى سخت عذاب ڪندڙ آهي. |
| الحَجُّ أَشهُرٌ مَعلومٰتٌ فَمَن فَرَضَ فيهِنَّ الحَجَّ فَلا رَفَثَ وَلا فُسوقَ وَلا جِدالَ فِى الحَجِّ وَما تَفعَلوا مِن خَيرٍ يَعلَمهُ اللَّهُ وَتَزَوَّدوا فَإِنَّ خَيرَ الزّادِ التَّقوىٰ وَاتَّقونِ يٰأُولِى الأَلبٰبِ (آيت : 197) |
|
حج جا مهينا مشهور آهن، پوءِ جنهن ماڻهو انهن ۾ حج جي نيت ڪئي ته فحش گفتگو نه ڪري ۽ گناه ۽ جهيڙو (حج ۾) نه ڪري، ۽ جيڪا توهان چڱائي ڪندا الله تعالى انهيءَ کي ڄاڻي ٿو، ۽ سفر جو سامان پاڻ سان گڏ کڻو پوءِ بيشڪ سڀ کان بهتر ثمر خوفِ خدا آهي، ۽ خاص مون کان ڊڄو اي عقلمندو. |
| لَيسَ عَلَيكُم جُناحٌ أَن تَبتَغوا فَضلًا مِن رَبِّكُم فَإِذا أَفَضتُم مِن عَرَفٰتٍ فَاذكُرُوا اللَّهَ عِندَ المَشعَرِ الحَرامِ وَاذكُروهُ كَما هَدىٰكُم وَإِن كُنتُم مِن قَبلِهِ لَمِنَ الضّالّينَ (آيت : 198) |
|
ناهي توهان تي ڪو گناه جو پنهنجي رب جو فضل طلب ڪريو، پوءِ توهان جڏهن عرفات کان موٽو ته مزدلفہ ۾ الله کي ياد ڪريو، ۽ الله جو ذڪر ڪريو انهي لاءِ جو توهان کي هدايت ڏنائين ۽ بيشڪ توهان هن کان اڳ يقيناً گمراهن مان هئا. |
| ثُمَّ أَفيضوا مِن حَيثُ أَفاضَ النّاسُ وَاستَغفِرُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 199) |
|
انهي کان پوءِ توهان موٽو جتان ماڻهو موٽن ٿا ۽ الله تعالى کان معافي وٺو، بيشڪ الله تعالى بخشيندڙ ٻاجهارو آهي. |
| فَإِذا قَضَيتُم مَنٰسِكَكُم فَاذكُرُوا اللَّهَ كَذِكرِكُم ءاباءَكُم أَو أَشَدَّ ذِكرًا فَمِنَ النّاسِ مَن يَقولُ رَبَّنا ءاتِنا فِى الدُّنيا وَما لَهُ فِى الءاخِرَةِ مِن خَلٰقٍ (آيت : 200) |
|
پوءِ جڏهن توهان حج جا ڪم پورا ڪيا ته ياد ڪريو الله کي جيئن توهان پنهنجن ابن ڏاڏن کي ياد ڪندا هئا، بلڪ ان کان به زياده، پوءِ ڪي ماڻهو چون ٿا اي اسان جا رب اسان کي دنيا ڏي ۽ انهن لاءِ آخرت ۾ ڪو ڀاڱو ڪونهي. |
| وَمِنهُم مَن يَقولُ رَبَّنا ءاتِنا فِى الدُّنيا حَسَنَةً وَفِى الءاخِرَةِ حَسَنَةً وَقِنا عَذابَ النّارِ (آيت : 201) |
|
۽ مؤمن چون ٿا اي اسان جا رب اسان کي دنيا ۾ نيڪي ڏي ۽ آخرت ۾ بهشت عطا ڪر ۽ اسان کي جهنم جي باه کان پناه ۾ رک. |
| أُولٰئِكَ لَهُم نَصيبٌ مِمّا كَسَبوا وَاللَّهُ سَريعُ الحِسابِ (آيت : 202) |
|
انهن مؤمنن کي چڱن عملن جي ڪري بهتر ثواب ملندو، ۽ الله تعالى جلد حساب ڪندڙ آهي. |
| وَاذكُرُوا اللَّهَ فى أَيّامٍ مَعدودٰتٍ فَمَن تَعَجَّلَ فى يَومَينِ فَلا إِثمَ عَلَيهِ وَمَن تَأَخَّرَ فَلا إِثمَ عَلَيهِ لِمَنِ اتَّقىٰ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّكُم إِلَيهِ تُحشَرونَ (آيت : 203) |
|
۽ الله تعالى کي حج جي ڏينهن ۾ گهڻو ياد ڪريو پوءِ جيڪو (قربانيءَ جي ڏينهن کان پوءِ) مِنى مان تڪڙ ڪري ٻن ڏينهن ۾ موٽيو ته ان تي گناه ناهي، ۽ جيڪو رهي پيو ان تي به گناه ناهي، انهي لاءِ جنهن ۾ خوفِ خدا آهي، ۽ توهان الله تعالى کان خوف ڪريو ۽ يقين ڪريو ته توهان سڀئي الله تعالى ڏانهن موٽايا ويندا. |
| وَمِنَ النّاسِ مَن يُعجِبُكَ قَولُهُ فِى الحَيوٰةِ الدُّنيا وَيُشهِدُ اللَّهَ عَلىٰ ما فى قَلبِهِ وَهُوَ أَلَدُّ الخِصامِ (آيت : 204) |
|
۽ ڪن ماڻهن جو ڳالهائڻ زندگي ۾ توهان کي عجب ۾ وجهي ٿو ۽ پنهنجي دل جي سچائي تي الله تعالى کي شاهد بنائي ٿو، حالانڪ اهو وڏو فسادي آهي. |
| وَإِذا تَوَلّىٰ سَعىٰ فِى الأَرضِ لِيُفسِدَ فيها وَيُهلِكَ الحَرثَ وَالنَّسلَ وَاللَّهُ لا يُحِبُّ الفَسادَ (آيت : 205) |
|
۽ جڏهن توهان وٽان وڃي ٿو ته زمين ۾ فساد وجهي ٿو ۽ پوک ۽ جانور هلاڪ ڪري ٿو، ۽ الله تعالى فساد کي پسند نٿو ڪري. |
| وَإِذا قيلَ لَهُ اتَّقِ اللَّهَ أَخَذَتهُ العِزَّةُ بِالإِثمِ فَحَسبُهُ جَهَنَّمُ وَلَبِئسَ المِهادُ (آيت : 206) |
|
۽ جڏهن انهي کي چيو وڃي ٿو ته الله تعالى کان ڊڄ تڏهن وڏائي کيس گناه تي همٿائي ٿي انهي لاءِ جهنم ڪافي آهي ۽ تمام خراب جاءِ آهي. |
| وَمِنَ النّاسِ مَن يَشرى نَفسَهُ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ رَءوفٌ بِالعِبادِ (آيت : 207) |
|
ڪي خوش قسمت ماڻهو اهي آهن جيڪي الله جي رضامندي لاءِ جان جي بازي لڳائن ٿا، ۽ الله پنهنجن ٻانهن تي نهايت مهربان آهي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا ادخُلوا فِى السِّلمِ كافَّةً وَلا تَتَّبِعوا خُطُوٰتِ الشَّيطٰنِ إِنَّهُ لَكُم عَدُوٌّ مُبينٌ (آيت : 208) |
|
اي مؤمنو! اسلام ۾ پوري طرح داخل ٿيو، ۽ شيطان جي نقشِ قدم تي نه هلو، بيشڪ اهو توهان جو ظاهر دشمن آهي. |
| فَإِن زَلَلتُم مِن بَعدِ ما جاءَتكُمُ البَيِّنٰتُ فَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 209) |
|
پوءِ توهان جيڪڏهن لغزش کائو ٿا صاف دليل اچڻ کان پوءِ به پوءِ يقين ڪريو تحقيق الله تعالى غالب حڪمت وارو آهي. |
| هَل يَنظُرونَ إِلّا أَن يَأتِيَهُمُ اللَّهُ فى ظُلَلٍ مِنَ الغَمامِ وَالمَلٰئِكَةُ وَقُضِىَ الأَمرُ وَإِلَى اللَّهِ تُرجَعُ الأُمورُ (آيت : 210) |
|
نٿا انتظار ڪن مگر اِهو جو انهن وٽ الله جو عذاب اچي سائي دار ڪڪر ۾ يا ملائڪ عذاب کڻي اچن ۽ انهن جو ڪم پورو ڪيو وڃي ۽ الله تعالى ڏانهن سڀني ڪمن جو موٽڻ آهي. |
| سَل بَنى إِسرٰءيلَ كَم ءاتَينٰهُم مِن ءايَةٍ بَيِّنَةٍ وَمَن يُبَدِّل نِعمَةَ اللَّهِ مِن بَعدِ ما جاءَتهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَديدُ العِقابِ (آيت : 211) |
|
بني اسرائيل وارن کان پڇو اسان ڪيترا صاف دليل ان کي ڏنا، ۽ جيڪو شخص الله تعالى جي ڏنل نعمتن کي مَٽائي ٿو پوءِ بيشڪ الله تعالى جو عذاب سخت آهي. |
| زُيِّنَ لِلَّذينَ كَفَرُوا الحَيوٰةُ الدُّنيا وَيَسخَرونَ مِنَ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ اتَّقَوا فَوقَهُم يَومَ القِيٰمَةِ وَاللَّهُ يَرزُقُ مَن يَشاءُ بِغَيرِ حِسابٍ (آيت : 212) |
|
ڪافرن جي نظرن ۾ دنيا جي زندگي سهڻي ڪئي وئي آهي ۽ مسڪيني جي ڪري مسلمانن تي کلن ٿا ۽ مؤمن انهن کان قيامت جي ڏينهن مٿي هوندا ۽ الله تعالى جنهنکي گهري بي حساب روزي ڏئي ٿو. |
| كانَ النّاسُ أُمَّةً وٰحِدَةً فَبَعَثَ اللَّهُ النَّبِيّۦنَ مُبَشِّرينَ وَمُنذِرينَ وَأَنزَلَ مَعَهُمُ الكِتٰبَ بِالحَقِّ لِيَحكُمَ بَينَ النّاسِ فيمَا اختَلَفوا فيهِ وَمَا اختَلَفَ فيهِ إِلَّا الَّذينَ أوتوهُ مِن بَعدِ ما جاءَتهُمُ البَيِّنٰتُ بَغيًا بَينَهُم فَهَدَى اللَّهُ الَّذينَ ءامَنوا لِمَا اختَلَفوا فيهِ مِنَ الحَقِّ بِإِذنِهِ وَاللَّهُ يَهدى مَن يَشاءُ إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 213) |
|
سڀئي ماڻهو هڪڙي دين تي هئا (پوءِ اختلاف ڪيائون) پوءِ الله نبين کي خوشخبري ڏيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ ڪري موڪليو، ۽ انهن تي سچا ڪتاب نازل فرمايا انهي لاءِ جو ماڻهن ۾ فيصلو ڪن حق جو جن ڳالهين ۾ انهن اختلاف ٿي ڪيو ۽ ڪتاب ۾ ٻئي ڪنهن اختلاف نه ڪيو مگر جن کي آسماني ڪتاب مليو اهو به ان کان پوءِ جڏهن وٽن صاف دليل آيا پاڻ ۾ سرڪشي جي ڪري، پوءِ الله مؤمنن کي پنهنجي حڪم سان حق جي ڳالهه ڏيکاري جنهن ۾ اهي اختلاف ڪندا هئا، ۽ الله تعالى جنهنکي چاهي سنئين رستي تي هلائي ٿو. |
| أَم حَسِبتُم أَن تَدخُلُوا الجَنَّةَ وَلَمّا يَأتِكُم مَثَلُ الَّذينَ خَلَوا مِن قَبلِكُم مَسَّتهُمُ البَأساءُ وَالضَّرّاءُ وَزُلزِلوا حَتّىٰ يَقولَ الرَّسولُ وَالَّذينَ ءامَنوا مَعَهُ مَتىٰ نَصرُ اللَّهِ أَلا إِنَّ نَصرَ اللَّهِ قَريبٌ (آيت : 214) |
|
ڇا توهان سمجهو ٿا ته بهشت ۾ داخل ٿي ويندا، ۽ اڃان توهان تي اڳين امتن جهڙا مثال نه آيا آهن، انهن کي پهتي مسڪيني ۽ بيماري ايستائين جو پريشان ڪيا ويا تان جو رسول ڪريم ۽ جيڪي مؤمن ساڻن گڏ هئا. انهن چيو الله جي مدد ڪڏهن ايندي خبردار ! بيشڪ الله جي مدد ويجهي آهي. |
| يَسـَٔلونَكَ ماذا يُنفِقونَ قُل ما أَنفَقتُم مِن خَيرٍ فَلِلوٰلِدَينِ وَالأَقرَبينَ وَاليَتٰمىٰ وَالمَسٰكينِ وَابنِ السَّبيلِ وَما تَفعَلوا مِن خَيرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَليمٌ (آيت : 215) |
|
اي حبيب ! توهان کان پڇن ٿا ڇا خرچ ڪن، توهان فرمايو جيڪو مال نيڪيءَ ۾ خرچ ڪريو اهو ماءُ پيءُ ۽ ويجهن رشتيدارن ۽ يتيمن ۽ مسڪينن ۽ مسافرن جي لاءِ آهي، ۽ توهان جيڪو چڱو ڪم ڪريو ٿا، پوءِ بيشڪ الله تعالى انهيءَ کي ڄاڻي ٿو. |
| كُتِبَ عَلَيكُمُ القِتالُ وَهُوَ كُرهٌ لَكُم وَعَسىٰ أَن تَكرَهوا شَيـًٔا وَهُوَ خَيرٌ لَكُم وَعَسىٰ أَن تُحِبّوا شَيـًٔا وَهُوَ شَرٌّ لَكُم وَاللَّهُ يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 216) |
|
توهان تي جهاد فرض ڪيو ويو آهي ۽ اهو توهان کي ناپسند آهي، ۽ قريب آهي جو توهان کي ڪا شيءِ بُري لڳي ۽ اها توهان لاءِ بهتر هجي ۽ قريب آهي جو توهان کي ڪا شيءِ وڻي ۽ اها توهان لاءِ خراب هجي ۽ الله ڄاڻي ٿو ۽ توهان نٿا ڄاڻو. |
| يَسـَٔلونَكَ عَنِ الشَّهرِ الحَرامِ قِتالٍ فيهِ قُل قِتالٌ فيهِ كَبيرٌ وَصَدٌّ عَن سَبيلِ اللَّهِ وَكُفرٌ بِهِ وَالمَسجِدِ الحَرامِ وَإِخراجُ أَهلِهِ مِنهُ أَكبَرُ عِندَ اللَّهِ وَالفِتنَةُ أَكبَرُ مِنَ القَتلِ وَلا يَزالونَ يُقٰتِلونَكُم حَتّىٰ يَرُدّوكُم عَن دينِكُم إِنِ استَطٰعوا وَمَن يَرتَدِد مِنكُم عَن دينِهِ فَيَمُت وَهُوَ كافِرٌ فَأُولٰئِكَ حَبِطَت أَعمٰلُهُم فِى الدُّنيا وَالءاخِرَةِ وَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 217) |
|
توهان کان اي حبيب ! معزز مهينن ۾ جنگ ڪرڻ لاءِ سوال ڪن ٿا، توهان فرمايو انهن ۾ وڙهڻ وڌيڪ گناه آهي ۽ الله جي رستي کان روڪڻ ۽ انهيءَ تي ايمان نه آڻڻ ۽ مسجدِ حرام کان روڪڻ ۽ انهيءَ ۾ رهندڙن کي ٻاهر ڪڍڻ الله تعالى وٽ اُن کان وڏو گناه آهي ۽ شرڪ قتل کان وڏو گناه آهي ۽ اهي هميشہ توهان سان وڙهندا رهندا ايستائين جو توهان کي پنهنجي دين کان ڦيرائن جيڪڏهن پهچي سگهن ۽ توهان مان جيڪو پنهنجي دين کان ڦرندو پوءِ ڪافر ٿي مري ٿو ته انهيءَ جا چڱا عمل دنيا ۽ آخرت ۾ باطل ٿي ويندا، ۽ اهي دوزخي آهن، ۽ انهيءَ ۾ اهي هميشہ رهندا. |
| إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَالَّذينَ هاجَروا وَجٰهَدوا فى سَبيلِ اللَّهِ أُولٰئِكَ يَرجونَ رَحمَتَ اللَّهِ وَاللَّهُ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 218) |
|
بيشڪ جن ماڻهن ايمان آندو ۽ الله تعالى جي واٽ ۾ هجرت ۽ جهاد ڪئي، اهي ماڻهو الله تعالى جي رحمت ۾ اميدوار آهن ۽ الله تعالى بخشيندڙ ٻاجهارو آهي. |
| يَسـَٔلونَكَ عَنِ الخَمرِ وَالمَيسِرِ قُل فيهِما إِثمٌ كَبيرٌ وَمَنٰفِعُ لِلنّاسِ وَإِثمُهُما أَكبَرُ مِن نَفعِهِما وَيَسـَٔلونَكَ ماذا يُنفِقونَ قُلِ العَفوَ كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الءايٰتِ لَعَلَّكُم تَتَفَكَّرونَ (آيت : 219) |
|
اي حبيب ! توهان کان شراب ۽ جُوا بابت سوال ڪن ٿا، توهان فرمايو انهن ٻنهي ۾ وڏو گناه آهي ۽ ماڻهن لاءِ ڪجهه دنيا جا فائدا به آهن، ۽ انهن جي نفعن کان انهن جو گناه تمام وڏو آهي، ۽ اي حبيب ! توهان کان سوال ڪن ٿا ڇا خرچ ڪن، توهان فرمايو جيڪو ضرورت کان وڌيڪ هجي خرچ ڪريو اهڙي طرح الله تعالى توهان لاءِ آيتون بيان ڪري ٿو انهيءَ لاءِ جو توهان دنيا ۽ آخرت جا ڪم سوچي سمجهي ڪريو. |
| فِى الدُّنيا وَالءاخِرَةِ وَيَسـَٔلونَكَ عَنِ اليَتٰمىٰ قُل إِصلاحٌ لَهُم خَيرٌ وَإِن تُخالِطوهُم فَإِخوٰنُكُم وَاللَّهُ يَعلَمُ المُفسِدَ مِنَ المُصلِحِ وَلَو شاءَ اللَّهُ لَأَعنَتَكُم إِنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 220) |
|
۽ اي حبيب ! توهان کان يتيمن جا احڪام پڇن ٿا، توهان فرمايو انهن جو اصلاح بهتر آهي، ۽ جيڪڏهن انهن کي پاڻ سان مِلايو ته اهي توهان جا ڀائر آهن، ۽ الله تعالى ڄاڻي ٿو فسادي کي نيڪوڪارن مان، ۽ جيڪڏهن الله تعالى گهري ته توهان کي تڪليف ۾ وجهي، بيشڪ الله تعالى زبردست حڪمت وارو آهي. |
| وَلا تَنكِحُوا المُشرِكٰتِ حَتّىٰ يُؤمِنَّ وَلَأَمَةٌ مُؤمِنَةٌ خَيرٌ مِن مُشرِكَةٍ وَلَو أَعجَبَتكُم وَلا تُنكِحُوا المُشرِكينَ حَتّىٰ يُؤمِنوا وَلَعَبدٌ مُؤمِنٌ خَيرٌ مِن مُشرِكٍ وَلَو أَعجَبَكُم أُولٰئِكَ يَدعونَ إِلَى النّارِ وَاللَّهُ يَدعوا إِلَى الجَنَّةِ وَالمَغفِرَةِ بِإِذنِهِ وَيُبَيِّنُ ءايٰتِهِ لِلنّاسِ لَعَلَّهُم يَتَذَكَّرونَ (آيت : 221) |
|
۽ مشرڪ عورتن سان نڪاح نه ڪريو جيستائين مسلمان نه ٿين ۽ بيشڪ مؤمن ٻانهِي مشرڪ عورت کان ڀلي آهي جيتوڻيڪ اها توهان کي وڻي ۽ مشرڪن جي نڪاح ۾ نه ڏيو جيستائين اهي ايمان نه آڻين، ۽ بيشڪ مؤمن ٻانهو مشرڪ کان بهتر آهي جيتوڻيڪ اهو توهان کي وڻي، اُهي دوزخ لاءِ سڏين ٿا ۽ الله تعالى پنهنجي حڪم سان بهشت ۽ بخشش جي طرف پڪاري ٿو، ۽ پنهنجون آيتون ماڻهن لاءِ بيان فرمائي ٿو ته مَن اُهي نصيحت وٺن. |
| وَيَسـَٔلونَكَ عَنِ المَحيضِ قُل هُوَ أَذًى فَاعتَزِلُوا النِّساءَ فِى المَحيضِ وَلا تَقرَبوهُنَّ حَتّىٰ يَطهُرنَ فَإِذا تَطَهَّرنَ فَأتوهُنَّ مِن حَيثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوّٰبينَ وَيُحِبُّ المُتَطَهِّرينَ (آيت : 222) |
|
۽ توهان کان حيض جي متعلق سوال ڪن ٿا، توهان فرمايو اها خراب شيءِ آهي، پوءِ حيض جي ڏينهن ۾ عورتن کان جدا رهو، ۽ انهن جي ويجها نه وڃو جيستائين پاڪ نه ٿين، پوءِ جڏهن پاڪ ٿين پوءِ انهن وٽ وڃو جنهن جاءِ تان الله تعالى توهان کي حڪم ڏنو آهي، بيشڪ الله توبہ ڪندڙن ۽ پاڪائي ڪندڙن سان محبت رکي ٿو. |
| نِساؤُكُم حَرثٌ لَكُم فَأتوا حَرثَكُم أَنّىٰ شِئتُم وَقَدِّموا لِأَنفُسِكُم وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّكُم مُلٰقوهُ وَبَشِّرِ المُؤمِنينَ (آيت : 223) |
|
توهان جون عورتون توهان لاءِ پوک آهن، پوءِ پنهنجي پوک ۾ اچو جهڙي طرح توهان کي وڻي ۽ پنهنجي لاءِ چڱائيءَ جو ڪم پهرين ڪريو ۽ الله تعالى کان ڊڄو ۽ يقين ڪريو ته توهان کي انهي سان ملڻو آهي ۽ مؤمنن کي خوشخبري ٻڌايو. |
| وَلا تَجعَلُوا اللَّهَ عُرضَةً لِأَيمٰنِكُم أَن تَبَرّوا وَتَتَّقوا وَتُصلِحوا بَينَ النّاسِ وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 224) |
|
۽ الله تعالى کي پنهنجي قسمن جي آڙ نه بنايو جو نيڪي ۽ پرهيزگاري ۽ ماڻهن ۾ صلح ڪرائڻ جو قسم کڻو، ۽ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| لا يُؤاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغوِ فى أَيمٰنِكُم وَلٰكِن يُؤاخِذُكُم بِما كَسَبَت قُلوبُكُم وَاللَّهُ غَفورٌ حَليمٌ (آيت : 225) |
|
الله تعالى توهان کي نٿو پڪڙي انهن قسمن ۾ جيڪي بنا ارادي جي زبان مان نڪرن ٿا، ها! انهيءَ تي پڪڙ فرمائي ٿو جيڪي ڪم دل سان ڪريو ٿا، ۽ الله تعالى بخشيندڙ بردبار آهي. |
| لِلَّذينَ يُؤلونَ مِن نِسائِهِم تَرَبُّصُ أَربَعَةِ أَشهُرٍ فَإِن فاءو فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 226) |
|
جيڪي ماڻهو قسم کڻن ٿا ته پنهنجن عورتن ڏانهن نه ويندا، انهن کي چئن مهينن جي مهلت آهي، پوءِ جيڪڏهن ان دوران موٽيا ته بيشڪ الله بخشيندڙ مهربان آهي. |
| وَإِن عَزَمُوا الطَّلٰقَ فَإِنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 227) |
|
۽ جيڪڏهن ڇڏي ڏيڻ جو پڪو ارادو ڪيو اٿن پوءِ بيشڪ الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| وَالمُطَلَّقٰتُ يَتَرَبَّصنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلٰثَةَ قُروءٍ وَلا يَحِلُّ لَهُنَّ أَن يَكتُمنَ ما خَلَقَ اللَّهُ فى أَرحامِهِنَّ إِن كُنَّ يُؤمِنَّ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ وَبُعولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فى ذٰلِكَ إِن أَرادوا إِصلٰحًا وَلَهُنَّ مِثلُ الَّذى عَلَيهِنَّ بِالمَعروفِ وَلِلرِّجالِ عَلَيهِنَّ دَرَجَةٌ وَاللَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 228) |
|
۽ طلاق ڏنل عورتون ٽن حيضن تائين پنهنجن نفسن کي روڪين، ۽ انهن لاءِ حلال نه آهي جو لڪائين اهوجيڪو الله تعالى انهن جي پيٽن ۾ پيدا فرمايو آهي، جيڪڏهن اهي الله تعالى ۽ قيامت جي ڏينهن تي ايمان رکن ٿيون، ۽ انهن جا مرد وڌيڪ حقدار آهن انهن جي موٽائڻ جي وقت ۾ بشرطيڪ نيڪيءَ جو ارادو رکن ٿا، ۽ عورتن جا مردن تي شريعت مطابق حق آهن جيئن مردن جا عورتن تي، پر مردن کي عورتن تي فضيلت آهي، ۽ الله تعالى غالب حڪمت وارو آهي. |
| الطَّلٰقُ مَرَّتانِ فَإِمساكٌ بِمَعروفٍ أَو تَسريحٌ بِإِحسٰنٍ وَلا يَحِلُّ لَكُم أَن تَأخُذوا مِمّا ءاتَيتُموهُنَّ شَيـًٔا إِلّا أَن يَخافا أَلّا يُقيما حُدودَ اللَّهِ فَإِن خِفتُم أَلّا يُقيما حُدودَ اللَّهِ فَلا جُناحَ عَلَيهِما فيمَا افتَدَت بِهِ تِلكَ حُدودُ اللَّهِ فَلا تَعتَدوها وَمَن يَتَعَدَّ حُدودَ اللَّهِ فَأُولٰئِكَ هُمُ الظّٰلِمونَ (آيت : 229) |
|
طلاق ته فقط ٻه دفعا آهي، پوءِ نيڪيءَ سان روڪڻ آهي يا احسان سان ڇڏڻ آهي ۽ توهان کي حلال ناهي جيڪو ڪجهه توهان عورتن کي ڏنو آهي ان مان ڪجهه واپس وٺو مگر جڏهن زال ۽ مڙس کي خوف آهي ته الله جون حدون قائم نه ڪري سگهندا، پوءِ جيڪڏهن توهان کي خوف آهي ته زال مڙس الله تعالى جون حدون قائم نه ڪري سگهندا ته پوءِ انهن تي گناه ناهي جو ڪجهه بدلو ڏيئي طلاق ڏئي، اهي الله تعالى جون حدون آهن پوءِ انهي کان اڳيان نه وڃو، ۽ جيڪي ماڻهو الله تعالى جي حدن کان وڌي وڃن ٿا پوءِ اهي ئي ظالم آهن. |
| فَإِن طَلَّقَها فَلا تَحِلُّ لَهُ مِن بَعدُ حَتّىٰ تَنكِحَ زَوجًا غَيرَهُ فَإِن طَلَّقَها فَلا جُناحَ عَلَيهِما أَن يَتَراجَعا إِن ظَنّا أَن يُقيما حُدودَ اللَّهِ وَتِلكَ حُدودُ اللَّهِ يُبَيِّنُها لِقَومٍ يَعلَمونَ (آيت : 230) |
|
پوءِ جيڪڏهن ٽَئي طلاقون ڏنائين ته هاڻي اها عورت ان لاءِ حلال ناهي جيستائين ٻئي مڙس سان نڪاح ڪري گڏ نه رهي، پوءِ ٻيو مڙس جيڪڏهن ان کي طلاق ڏئي ته انهن ٻنهي تي گناه ناهي جو پاڻ ۾ ملي وڃن جيڪڏهن يقين اٿن ته الله جون حدون قائم ڪندا، ۽ اهي الله تعالى جون حدون آهن جن کي عقلمندن لاءِ بيان فرمائي ٿو. |
| وَإِذا طَلَّقتُمُ النِّساءَ فَبَلَغنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمسِكوهُنَّ بِمَعروفٍ أَو سَرِّحوهُنَّ بِمَعروفٍ وَلا تُمسِكوهُنَّ ضِرارًا لِتَعتَدوا وَمَن يَفعَل ذٰلِكَ فَقَد ظَلَمَ نَفسَهُ وَلا تَتَّخِذوا ءايٰتِ اللَّهِ هُزُوًا وَاذكُروا نِعمَتَ اللَّهِ عَلَيكُم وَما أَنزَلَ عَلَيكُم مِنَ الكِتٰبِ وَالحِكمَةِ يَعِظُكُم بِهِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (آيت : 231) |
|
۽ جڏهن توهان عورتن کي طلاق ڏيو پوءِ ان جو وقت پورو ٿيڻ تي پهچي ته انهن کي شريعت مطابق روڪيو يا نيڪيءَ سان ڇڏي ڏيو، ۽ انهن کي تڪليف ڏيڻ لاءِ نه روڪيو جو حد کان وڌو، ۽ جيڪو ايئن ڪري ٿو اُهو پنهنجو ئي نقصان ڪري ٿو، ۽ الله تعالى جي آيتن کي مذاق نه بنايو، ۽ ياد ڪريو الله جي نعمت جيڪا توهان تي آهي ۽ ڪتاب ۽ حڪمت توهان تي انهيءَ لاءِ نازل فرمايائين جو انهيءَ جي ذريعي نصيحت حاصل ڪريو ۽ الله تعالى کان خوف ڪريو ۽ توهان يقين ڪريو بيشڪ الله تعالى هر شيءِ کي ڄاڻندڙ آهي. |
| وَإِذا طَلَّقتُمُ النِّساءَ فَبَلَغنَ أَجَلَهُنَّ فَلا تَعضُلوهُنَّ أَن يَنكِحنَ أَزوٰجَهُنَّ إِذا تَرٰضَوا بَينَهُم بِالمَعروفِ ذٰلِكَ يوعَظُ بِهِ مَن كانَ مِنكُم يُؤمِنُ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ ذٰلِكُم أَزكىٰ لَكُم وَأَطهَرُ وَاللَّهُ يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 232) |
|
۽ جڏهن توهان عورتن کي طلاق ڏيو پوءِ انهن جي عدت پوري ٿئي ته پوءِ نه روڪيو انهن کي نڪاح ڪرڻ کان سندن مڙسن سان جنهن وقت پاڻ ۾ شريعت مطابق رضامند هجن، اها نصيحت توهان مان انهيءَ لاءِ آهي جيڪو الله تعالى ۽ قيامت تي ايمان رکي ٿو، اهو توهان لاءِ زياده صاف ۽ بلڪل پاڪ آهي، ۽ الله تعالى ڄاڻي ٿو ۽ توهان نٿا ڄاڻو. |
| وَالوٰلِدٰتُ يُرضِعنَ أَولٰدَهُنَّ حَولَينِ كامِلَينِ لِمَن أَرادَ أَن يُتِمَّ الرَّضاعَةَ وَعَلَى المَولودِ لَهُ رِزقُهُنَّ وَكِسوَتُهُنَّ بِالمَعروفِ لا تُكَلَّفُ نَفسٌ إِلّا وُسعَها لا تُضارَّ وٰلِدَةٌ بِوَلَدِها وَلا مَولودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ وَعَلَى الوارِثِ مِثلُ ذٰلِكَ فَإِن أَرادا فِصالًا عَن تَراضٍ مِنهُما وَتَشاوُرٍ فَلا جُناحَ عَلَيهِما وَإِن أَرَدتُم أَن تَستَرضِعوا أَولٰدَكُم فَلا جُناحَ عَلَيكُم إِذا سَلَّمتُم ما ءاتَيتُم بِالمَعروفِ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 233) |
|
۽ مائون پنهنجن ٻارن کي پورا ٻه سال کير پيارين انهي لاءِ جيڪا ماءُ کير جي مدت پوري ڪرڻ گهري ۽ پيءُ تي انهن عورتن جو کارائڻ ۽ ڍڪائڻ آهي شريعت مطابق، ماڻهو کي سندس وس کان وڌيڪ تڪليف نه ڏني وڃي، نٿي تڪليف ڏني وڃي ماءُ ۽ پيءُ کي سندس ٻار بابت، ۽ وارث تي به ساڳيا حق آهن، پوءِ جيڪڏهن ماءُ ۽ پيءُ پاڻ ۾ راضي ٿي مشورو ڪري ٻار جو کير ڇڏائن ته انهن تي ڪوبه گناه ڪونهي ۽ توهان جيڪڏهن ارادو ڪريو داين کان ٻارن کي کير پيارڻ جو ته به توهان تي ڪو گناه ناهي جيڪڏهن توهان انهن کي ڏنو جيڪو ڏيڻو هو شريعت مطابق، ۽ الله تعالى کان ڊڄو ۽ توهان يقين ڪريو بيشڪ الله تعالى توهان جي عملن کي ڏسندڙ آهي. |
| وَالَّذينَ يُتَوَفَّونَ مِنكُم وَيَذَرونَ أَزوٰجًا يَتَرَبَّصنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَربَعَةَ أَشهُرٍ وَعَشرًا فَإِذا بَلَغنَ أَجَلَهُنَّ فَلا جُناحَ عَلَيكُم فيما فَعَلنَ فى أَنفُسِهِنَّ بِالمَعروفِ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرٌ (آيت : 234) |
|
۽ توهان مان جيڪي فوت ٿين ۽ پنهنجون زالون (بيوه) ڇڏين اهي (عورتون) چار مهينا ۽ ڏهه ڏينهن عدت ۾ ويهن، پوءِ جڏهن انهن جي عدت پوري ٿئي ته انهن تي ڪو به گناه ڪونهي ان معاملي ۾ جيڪو عورتون پنهنجي لاءِ ڪن شريعت مطابق، ۽ الله تعالى توهان جي عملن کان خبردار آهي. |
| وَلا جُناحَ عَلَيكُم فيما عَرَّضتُم بِهِ مِن خِطبَةِ النِّساءِ أَو أَكنَنتُم فى أَنفُسِكُم عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُم سَتَذكُرونَهُنَّ وَلٰكِن لا تُواعِدوهُنَّ سِرًّا إِلّا أَن تَقولوا قَولًا مَعروفًا وَلا تَعزِموا عُقدَةَ النِّكاحِ حَتّىٰ يَبلُغَ الكِتٰبُ أَجَلَهُ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما فى أَنفُسِكُم فَاحذَروهُ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ غَفورٌ حَليمٌ (آيت : 235) |
|
۽ توهان تي گناه ناهي انهي ڳالهه ۾ جو پردو رکِي نڪاح جو پيغام عورتن ڏانهن موڪليو يا دلين ۾ لڪايو، الله تعالى ڄاڻي ٿو ته توهان هاڻي انهن جو ذڪر ڪندا، ها! انهن سان خفيه وعدو نه ڪريو مگر شريعت جي قانون مطابق ڳالهايو، ۽ نه انهن سان نڪاح ڪرڻ جو پڪو ارادو ڪريو جيستائين عدت پنهنجي اندازي کي پهچي، ۽ توهان يقين ڪريو بيشڪ الله تعالى توهان جي دلين جون ڳالهيون ڄاڻي ٿو پوءِ ان کان ڊڄو، ۽ توهان يقين ڪريو بيشڪ الله تعالى بخشيندڙ بردبار آهي. |
| لا جُناحَ عَلَيكُم إِن طَلَّقتُمُ النِّساءَ ما لَم تَمَسّوهُنَّ أَو تَفرِضوا لَهُنَّ فَريضَةً وَمَتِّعوهُنَّ عَلَى الموسِعِ قَدَرُهُ وَعَلَى المُقتِرِ قَدَرُهُ مَتٰعًا بِالمَعروفِ حَقًّا عَلَى المُحسِنينَ (آيت : 236) |
|
جن عورتن کي توهان هٿ نه لڳايو آهي ۽ انهن لاءِ مهر مقرر ڪيو آهي جيڪڏهن توهان انهن عورتن کي طلاق ڏيڻ چاهيو ٿا ته توهان تي ڪوبه گناه ڪونهي ۽ انهن کي ٽن ڪپڙن وارو وڳو ڏيو، دولتمند پنهنجي طاقت مطابق ۽ غريب پنهنجي طاقت مطابق ڏين شريعت مطابق، ۽ اهو نيڪ ماڻهن تي واجب آهي. |
| وَإِن طَلَّقتُموهُنَّ مِن قَبلِ أَن تَمَسّوهُنَّ وَقَد فَرَضتُم لَهُنَّ فَريضَةً فَنِصفُ ما فَرَضتُم إِلّا أَن يَعفونَ أَو يَعفُوَا۟ الَّذى بِيَدِهِ عُقدَةُ النِّكاحِ وَأَن تَعفوا أَقرَبُ لِلتَّقوىٰ وَلا تَنسَوُا الفَضلَ بَينَكُم إِنَّ اللَّهَ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 237) |
|
۽ جن عورتن کي توهان هٿ لائڻ کان اڳ ۾ طلاق ڏني ۽ انهن لاءِ ڪجهه مهر مقرر ڪري چڪا هئا هاڻي انهيءَ جو اڌ مهر ڏيڻ توهان تي واجب آهي. ها! جيڪڏهن عورتون پاڻ يا جن جي هٿ ۾ نڪاح جي عقد آهي معاف ڪن، ۽ توهان کي (اي مَردو) زياده ڏيڻ تقوى جي قريب آهي، ۽ پاڻ ۾ هڪ ٻئي جا احسان نه وساريو، بيشڪ الله تعالى توهان جي عملن کي ڏسندڙ آهي. |
| حٰفِظوا عَلَى الصَّلَوٰتِ وَالصَّلوٰةِ الوُسطىٰ وَقوموا لِلَّهِ قٰنِتينَ (آيت : 238) |
|
سڀئي نمازون هميشگيءَ سان پنهنجي وقتن تي پڙهو ۽ وچين نماز تاڪيد سان پڙهو ۽ نماز ۾ ادب سان الله تعالى جي حضور ۾ بيهو. |
| فَإِن خِفتُم فَرِجالًا أَو رُكبانًا فَإِذا أَمِنتُم فَاذكُرُوا اللَّهَ كَما عَلَّمَكُم ما لَم تَكونوا تَعلَمونَ (آيت : 239) |
|
پوءِ جيڪڏهن توهان کي خوف هجي ته نماز پيادل يا سواري تي پڙهو، پوءِ جڏهن امن وارا ٿيو پوءِ نماز پڙهو توهان جيئن توهان کي الله تعالى سيکاريو جيڪو طريقو توهان نه ڄاڻندڙ هئا. |
| وَالَّذينَ يُتَوَفَّونَ مِنكُم وَيَذَرونَ أَزوٰجًا وَصِيَّةً لِأَزوٰجِهِم مَتٰعًا إِلَى الحَولِ غَيرَ إِخراجٍ فَإِن خَرَجنَ فَلا جُناحَ عَلَيكُم فى ما فَعَلنَ فى أَنفُسِهِنَّ مِن مَعروفٍ وَاللَّهُ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 240) |
|
۽ جيڪي ماڻهو توهان مان فوت ٿين ۽ پنهنجين زالن کي ڇڏن، پوءِ ڀلي پنهنجين عورتن لاءِ وصيت ڪن هڪ سال جي خوراڪ جيئن اهي پنهنجن گهرن مان نه نِڪرن پوءِ جيڪڏهن گهرن مان نڪرن ته توهان تي گناه ناهي جيڪي ڪجهه پنهنجي لاءِ شريعت مطابق ڪن، ۽ الله تعالى غالب حڪمت وارو آهي. |
| وَلِلمُطَلَّقٰتِ مَتٰعٌ بِالمَعروفِ حَقًّا عَلَى المُتَّقينَ (آيت : 241) |
|
۽ طلاق ڏنل عورتن لاءِ به شريعت مطابق ماني ٽِڪي ڏيڻي آهي، اهو پرهيزگارن تي واجب آهي. |
| كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُم ءايٰتِهِ لَعَلَّكُم تَعقِلونَ (آيت : 242) |
|
اهڙي طرح الله تعالى توهان لاءِ پنهنجون آيتون بيان فرمائي ٿو ته مَن توهان سمجهو |
| أَلَم تَرَ إِلَى الَّذينَ خَرَجوا مِن دِيٰرِهِم وَهُم أُلوفٌ حَذَرَ المَوتِ فَقالَ لَهُمُ اللَّهُ موتوا ثُمَّ أَحيٰهُم إِنَّ اللَّهَ لَذو فَضلٍ عَلَى النّاسِ وَلٰكِنَّ أَكثَرَ النّاسِ لا يَشكُرونَ (آيت : 243) |
|
اي حبيب ! ڇا توهان نه ڏٺو بني اسرائيل جي هڪ گروه کي جيڪي موت جي ڊپ کان پنهنجن گهرن کان نڪتا ۽ اهي هزارين هئا، پوءِ الله تعالى انهن کي فرمايو مري وڃو پوءِ انهن کي زنده فرمايائين، بيشڪ الله تعالى ماڻهن تي احسان ڪندڙ آهي پر گهڻا ماڻهو الله تعالى جو شڪرانو بجا نٿا آڻين. |
| وَقٰتِلوا فى سَبيلِ اللَّهِ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 244) |
|
۽ توهان الله تعالى جي واٽ ۾ جهاد ڪريو ۽ توهان يقين ڪريو بيشڪ الله تعالى ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| مَن ذَا الَّذى يُقرِضُ اللَّهَ قَرضًا حَسَنًا فَيُضٰعِفَهُ لَهُ أَضعافًا كَثيرَةً وَاللَّهُ يَقبِضُ وَيَبصُۜطُ وَإِلَيهِ تُرجَعونَ (آيت : 245) |
|
ڪير آهي جيڪو الله تعالى کي سهڻو قرض ڏئي ته الله تعالى انهي لاءِ ثواب تمام گهڻو فرمائي ۽ الله تعالى رزق گهٽ ڪري ٿو ۽ زياده ڏئي ٿو، ۽ توهان الله تعالى ڏانهن موٽايا ويندا. |
| أَلَم تَرَ إِلَى المَلَإِ مِن بَنى إِسرٰءيلَ مِن بَعدِ موسىٰ إِذ قالوا لِنَبِىٍّ لَهُمُ ابعَث لَنا مَلِكًا نُقٰتِل فى سَبيلِ اللَّهِ قالَ هَل عَسَيتُم إِن كُتِبَ عَلَيكُمُ القِتالُ أَلّا تُقٰتِلوا قالوا وَما لَنا أَلّا نُقٰتِلَ فى سَبيلِ اللَّهِ وَقَد أُخرِجنا مِن دِيٰرِنا وَأَبنائِنا فَلَمّا كُتِبَ عَلَيهِمُ القِتالُ تَوَلَّوا إِلّا قَليلًا مِنهُم وَاللَّهُ عَليمٌ بِالظّٰلِمينَ (آيت : 246) |
|
اي حبيب ! ڇا بني اسرائيل جي هڪ گروه کي موسيٰ کان پوءِ توهان نه ڏٺو، جڏهن پنهنجي نبي کي چيائون اسان لاءِ هڪ بادشاهه مقرر ڪر انهيءَ لاءِ جو اسين جهاد في سبيل الله ڪريون، نبي فرمايو قريب آهي جيڪڏهن جهاد توهان تي فرض ڪئي وئي ته توهان جهاد نه ڪندا، عرض ڪيائون اسان کي ڇا ٿيو آهي جو الله تعالى جي واٽ ۾ جهاد نه ڪنداسين حالانڪ اسان پنهنجي وطن ۽ اولاد کان پري ڪڍيا ويا آهيون، پوءِ جڏهن انهن تي جهاد فرض ڪئي وئي ته ٿورن ماڻهن کان سواءِ ٻيا سڀئي مُنهن ڦيرائي ويا ۽ الله تعالى ظالمن کي چڱي طرح ڄاڻي ٿو. |
| وَقالَ لَهُم نَبِيُّهُم إِنَّ اللَّهَ قَد بَعَثَ لَكُم طالوتَ مَلِكًا قالوا أَنّىٰ يَكونُ لَهُ المُلكُ عَلَينا وَنَحنُ أَحَقُّ بِالمُلكِ مِنهُ وَلَم يُؤتَ سَعَةً مِنَ المالِ قالَ إِنَّ اللَّهَ اصطَفىٰهُ عَلَيكُم وَزادَهُ بَسطَةً فِى العِلمِ وَالجِسمِ وَاللَّهُ يُؤتى مُلكَهُ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 247) |
|
۽ انهن کي انهن جي نبي فرمايو بيشڪ الله تعالى طالوت کي توهان لاءِ بادشاهه مقرر ڪيو آهي، چيائون انهي کي اسان لاءِ الله تعالى بادشاهه ڪيئن مقرر ڪيو آهي حالانڪ اسين انهيءَ کان وڌيڪ بادشاهه ٿيڻ جي لائق آهيون ۽ طالوت ته مسڪين آهي، نبي فرمايو انهيءَ کي الله تعالى توهان مان چونڊيو آهي ۽ انهيءَ کي علم ۽ جسم ۾ توهان کان ڪشادو ڪيو آهي، ۽ الله تعالى جنهنکي پسند ڪري پنهنجو مُلڪ ان کي ڏئي ٿو، ۽ الله تعالى احسان ڪندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| وَقالَ لَهُم نَبِيُّهُم إِنَّ ءايَةَ مُلكِهِ أَن يَأتِيَكُمُ التّابوتُ فيهِ سَكينَةٌ مِن رَبِّكُم وَبَقِيَّةٌ مِمّا تَرَكَ ءالُ موسىٰ وَءالُ هٰرونَ تَحمِلُهُ المَلٰئِكَةُ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لَكُم إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 248) |
|
۽ انهن کي سندن نبي فرمايو بيشڪ ان جي بادشاهي جي نشاني توهان وٽ پيتي مبارڪ جو اچڻ آهي ان ۾ دِلي سُڪون آهي توهان جي رب جي طرفان ۽ متبرڪ شيون جيڪي (حضرت) موسى ۽ هارون جي خاندان ۾ رهيل هيون انهي تبرڪ کي ملائڪ کڻي ايندا، بيشڪ انهيءَ ۾ توهان لاءِ وڏي نشاني آهي، جيڪڏهن توهان مڃيندڙ آهيو. |
| فَلَمّا فَصَلَ طالوتُ بِالجُنودِ قالَ إِنَّ اللَّهَ مُبتَليكُم بِنَهَرٍ فَمَن شَرِبَ مِنهُ فَلَيسَ مِنّى وَمَن لَم يَطعَمهُ فَإِنَّهُ مِنّى إِلّا مَنِ اغتَرَفَ غُرفَةً بِيَدِهِ فَشَرِبوا مِنهُ إِلّا قَليلًا مِنهُم فَلَمّا جاوَزَهُ هُوَ وَالَّذينَ ءامَنوا مَعَهُ قالوا لا طاقَةَ لَنَا اليَومَ بِجالوتَ وَجُنودِهِ قالَ الَّذينَ يَظُنّونَ أَنَّهُم مُلٰقُوا اللَّهِ كَم مِن فِئَةٍ قَليلَةٍ غَلَبَت فِئَةً كَثيرَةً بِإِذنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصّٰبِرينَ (آيت : 249) |
|
پوءِ جڏهن طالوت لشڪر وٺي شهر کان ٻاهر نڪتو چيائين بيشڪ الله توهان کي هڪ نهر سان آزمائيندو، پوءِ جنهن انهيءَ جو پاڻي پيتو پوءِ اهو منهنجو ناهي، ۽ جنهن پاڻي نه پيتو پوءِ بيشڪ اهو منهنجو آهي سواءِ ان جي جو هڪ لپ پنهنجي هٿ سان ڀري پيئي، پوءِ ٿورن ماڻهن کان سواءِ ٻين سڀني پاڻي پيتو، پوءِ جڏهن طالوت ۽ ان سان گڏ مسلمان نهر پار ڪري ويا، چيائون اسان کي اڄ جالوت ۽ ان جي لشڪر سان وڙهڻ جي طاقت ناهي، پوءِ انهن چيو جن کي الله تعالى سان ملڻ جو يقين هو، ڪيتريون ئي ٿورڙيون جماعتون وڏين جماعتن تي الله تعالى جي حڪم سان فاتح ٿيون آهن، ۽ الله تعالى صبر ڪندڙن سان گڏ آهي. |
| وَلَمّا بَرَزوا لِجالوتَ وَجُنودِهِ قالوا رَبَّنا أَفرِغ عَلَينا صَبرًا وَثَبِّت أَقدامَنا وَانصُرنا عَلَى القَومِ الكٰفِرينَ (آيت : 250) |
|
۽ مسلمان جڏهن جالوت ۽ ان جي لشڪر جي سامهون ٿيا عرض ڪيائون اي اسان جا رب! اسان کي صبر جي توفيق ڏي ۽ اسان جي پيرن کي مضبوط ڪر ۽ اسان کي ڪافرن تي فتح عطا ڪر. |
| فَهَزَموهُم بِإِذنِ اللَّهِ وَقَتَلَ داوۥدُ جالوتَ وَءاتىٰهُ اللَّهُ المُلكَ وَالحِكمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمّا يَشاءُ وَلَولا دَفعُ اللَّهِ النّاسَ بَعضَهُم بِبَعضٍ لَفَسَدَتِ الأَرضُ وَلٰكِنَّ اللَّهَ ذو فَضلٍ عَلَى العٰلَمينَ (آيت : 251) |
|
پوءِ مسلمانن ڪافرن کي الله جي حڪم سان شڪست ڏني ۽ داؤد جالوت کي قتل ڪيو ۽ الله تعالى داؤد کي ملڪ ۽ نبوت عطا فرمائي ۽ انهي کي جيڪو پسند ڪيائين علم سيکاريائين، ۽ جيڪڏهن الله تعالى ڪافرن کي مسلمانن سان دفع نه ڪري ها ته البته زمين ۾ فساد ٿئي ها پر الله تعالى مهربان آهي جهان وارن تي. |
| تِلكَ ءايٰتُ اللَّهِ نَتلوها عَلَيكَ بِالحَقِّ وَإِنَّكَ لَمِنَ المُرسَلينَ (آيت : 252) |
|
اهي الله تعالى جون نشانيون آهن جيڪي جبريل جي معرفت حق سان توهان تي نازل ڪجن ٿيون، ۽ بيشڪ اي حبيب ! توهان سچن رسولن مان آهيو |
| تِلكَ الرُّسُلُ فَضَّلنا بَعضَهُم عَلىٰ بَعضٍ مِنهُم مَن كَلَّمَ اللَّهُ وَرَفَعَ بَعضَهُم دَرَجٰتٍ وَءاتَينا عيسَى ابنَ مَريَمَ البَيِّنٰتِ وَأَيَّدنٰهُ بِروحِ القُدُسِ وَلَو شاءَ اللَّهُ مَا اقتَتَلَ الَّذينَ مِن بَعدِهِم مِن بَعدِ ما جاءَتهُمُ البَيِّنٰتُ وَلٰكِنِ اختَلَفوا فَمِنهُم مَن ءامَنَ وَمِنهُم مَن كَفَرَ وَلَو شاءَ اللَّهُ مَا اقتَتَلوا وَلٰكِنَّ اللَّهَ يَفعَلُ ما يُريدُ (آيت : 253) |
|
اهي رسول آهن انهن مان هڪڙن پيغمبرن کي ٻين کان ڀلو ڪيوسين، انهن مان ڪن سان الله تعالى ڪلام فرمايو ۽ رسولِ عربي کي سڀني کان بلند درجو عطا فرمايو، ۽ اسان مريم جي فرزند عيسى کي معجزا ڏنا ۽ کيس جبريل سان مدد ڏنيسين، ۽ جيڪڏهن الله تعالى گهري ها ته انهن جا پويان پاڻ ۾ نه وڙهن ها انهي کان پوءِ جو انهن وٽ ظاهر نشانيون اچي چڪيون پر انهن اختلاف ڪيو انهن مان ڪي ته ايمان تي رهيا ۽ ڪي ڪافر ٿيا ۽ جيڪڏهن الله تعالى گهري ها ته نه وڙهن ها، پر الله تعالى جيڪو چاهي اهو ڪري ٿو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا أَنفِقوا مِمّا رَزَقنٰكُم مِن قَبلِ أَن يَأتِىَ يَومٌ لا بَيعٌ فيهِ وَلا خُلَّةٌ وَلا شَفٰعَةٌ وَالكٰفِرونَ هُمُ الظّٰلِمونَ (آيت : 254) |
|
اي مؤمنو! الله تعالى جي واٽ ۾ سندس ڏنل مال خرچ ڪريو انهي ڏينهن جي اچڻ کان پهرين جنهن ۾ نه واپار ٿيندو ۽ نه ڪافرن لاءِ دوستي ۽ شفاعت هوندي، ۽ ڪافر ئي ظالم آهن. |
| اللَّهُ لا إِلٰهَ إِلّا هُوَ الحَىُّ القَيّومُ لا تَأخُذُهُ سِنَةٌ وَلا نَومٌ لَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ مَن ذَا الَّذى يَشفَعُ عِندَهُ إِلّا بِإِذنِهِ يَعلَمُ ما بَينَ أَيديهِم وَما خَلفَهُم وَلا يُحيطونَ بِشَيءٍ مِن عِلمِهِ إِلّا بِما شاءَ وَسِعَ كُرسِيُّهُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضَ وَلا يَـٔودُهُ حِفظُهُما وَهُوَ العَلِىُّ العَظيمُ (آيت : 255) |
|
الله آهي انهيءَ کان سواءِ ڪوبه معبود ناهي، اهو زنده ۽ ٻين کي قائم رکندڙ آهي انهيءَ کي ڳهر ۽ ننڊ نٿي اچي، جيڪي ڪجهه آسمانن ۽ زمينن ۾ آهي سڀ الله تعالى جو آهي، ڪير آهي جيڪو سفارش ڪري الله تعالى وٽ سندس اجازت کان سواءِ، اهو ڄاڻي ٿو جيڪي ڪجهه اڳيان ۽ جيڪو ڪجهه پويان آهي، ۽ نٿا ڄاڻن ڪنهن به شيءِ جي معلومات کي مگر جنهنکي پاڻ چاهي، الله تعالى جي ڪرسي آسمانن ۽ زمينن کان ڪشادي آهي ۽ الله تعالى کي آسمانن ۽ زمينن جي حفاظت ڪرڻ ڳري ناهي ۽ اهو ئي بلند عظمت وارو آهي. |
| لا إِكراهَ فِى الدّينِ قَد تَبَيَّنَ الرُّشدُ مِنَ الغَىِّ فَمَن يَكفُر بِالطّٰغوتِ وَيُؤمِن بِاللَّهِ فَقَدِ استَمسَكَ بِالعُروَةِ الوُثقىٰ لَا انفِصامَ لَها وَاللَّهُ سَميعٌ عَليمٌ (آيت : 256) |
|
دين ۾ ڪابه زبردستي ناهي، بيشڪ هدايت جدا ٿي گمراهي کان، پوءِ جيڪو شيطان کي نه مڃي ۽ الله تي ايمان آڻي ٿو پوءِ بيشڪ اُن مظبوط رسيءَ کي جهليو، جنهنکي ڪڏهن نه ٽٽڻو آهي، ۽ الله تعالى ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| اللَّهُ وَلِىُّ الَّذينَ ءامَنوا يُخرِجُهُم مِنَ الظُّلُمٰتِ إِلَى النّورِ وَالَّذينَ كَفَروا أَولِياؤُهُمُ الطّٰغوتُ يُخرِجونَهُم مِنَ النّورِ إِلَى الظُّلُمٰتِ أُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 257) |
|
الله تعالى مؤمنن جو مددگار آهي، اهو انهن کي اونداهين کان روشنيءَ جي طرف ڪڍي ٿو، ۽ ڪافرن جا ساٿي شيطان آهن جيڪي انهن کي روشني کان اونداهيءَ جي طرف وٺي وڃن ٿا، اُهي ماڻهو جهنمي آهن، اُهي انهي ۾ هميشه رهندا. |
| أَلَم تَرَ إِلَى الَّذى حاجَّ إِبرٰهۦمَ فى رَبِّهِ أَن ءاتىٰهُ اللَّهُ المُلكَ إِذ قالَ إِبرٰهۦمُ رَبِّىَ الَّذى يُحيۦ وَيُميتُ قالَ أَنا۠ أُحيۦ وَأُميتُ قالَ إِبرٰهۦمُ فَإِنَّ اللَّهَ يَأتى بِالشَّمسِ مِنَ المَشرِقِ فَأتِ بِها مِنَ المَغرِبِ فَبُهِتَ الَّذى كَفَرَ وَاللَّهُ لا يَهدِى القَومَ الظّٰلِمينَ (آيت : 258) |
|
اي حبيب ! ڇا توهان نه ڏٺو انهي ماڻهوءَ کي جنهن رب جي باري ۾ ابراهيم سان تڪرار ڪيو انهيءَ کي الله تعالى بادشاهي ڏني، جنهن وقت ابراهيم فرمايو منهنجو رب اهو آهي جيڪو ماري ۽ جياري ٿو، چيائين آئون ماريان ۽ جياريان ٿو، ابراهيم فرمايو بيشڪ الله تعالى سج کي اوڀر کان اُڀاري ٿو پوءِ تون سج کي اولهه کان اڀار پوءِ ڪافر حيران رهجي ويو، ۽ الله تعالى هدايت نٿو ڏئي ظالمن جي قوم کي. |
| أَو كَالَّذى مَرَّ عَلىٰ قَريَةٍ وَهِىَ خاوِيَةٌ عَلىٰ عُروشِها قالَ أَنّىٰ يُحيۦ هٰذِهِ اللَّهُ بَعدَ مَوتِها فَأَماتَهُ اللَّهُ مِا۟ئَةَ عامٍ ثُمَّ بَعَثَهُ قالَ كَم لَبِثتَ قالَ لَبِثتُ يَومًا أَو بَعضَ يَومٍ قالَ بَل لَبِثتَ مِا۟ئَةَ عامٍ فَانظُر إِلىٰ طَعامِكَ وَشَرابِكَ لَم يَتَسَنَّه وَانظُر إِلىٰ حِمارِكَ وَلِنَجعَلَكَ ءايَةً لِلنّاسِ وَانظُر إِلَى العِظامِ كَيفَ نُنشِزُها ثُمَّ نَكسوها لَحمًا فَلَمّا تَبَيَّنَ لَهُ قالَ أَعلَمُ أَنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 259) |
|
يا مثال (حضرت) عُزير جو جيڪو لنگهيو هڪ ڳوٺ مان ۽ اهو پنهنجي ڇتين تي ڪريل هو، فرمايائين ڪهڙيءَ طرح الله تعالى هن ڳوٺ کي ويران ٿيڻ کان پوءِ آباد ڪندو، پوءِ الله تعالى انهي کي سؤ سال مُئل رکي پوءِ زنده ڪيو، الله تعالى فرمايو تون هتي ڪيترو وقت رهين، عرض ڪيائين هڪ ڏينهن يا ڪجهه گهٽ، الله تعالى فرمايو نه! بلڪ توکي سؤ سال گذري ويا، پوءِ تون پنهنجي طعام ۽ پاڻيءَ کي ڏس جو اڃان بدبوءِ دار نه ٿيو آهي، ۽ پنهنجي گڏهه کي ڏس (جيڪو مٽي ٿي ويو آهي) اهو انهيءَ لاءِ جو توکي اسين ماڻهن لاءِ نشاني ڪريون ۽ ڏس انهن هڏين کي ته ڪهڙيءَ طرح اسين ترتيب ڏيون ٿا پوءِ انهن تي گوشت چاڙهيون ٿا، پوءِ جڏهن اها ڳالهه ظاهر ٿي، چيائين آئون يقين ڪريان ٿو ته بيشڪ الله تعالى هر شيءِ تي قادر آهي. |
| وَإِذ قالَ إِبرٰهۦمُ رَبِّ أَرِنى كَيفَ تُحىِ المَوتىٰ قالَ أَوَلَم تُؤمِن قالَ بَلىٰ وَلٰكِن لِيَطمَئِنَّ قَلبى قالَ فَخُذ أَربَعَةً مِنَ الطَّيرِ فَصُرهُنَّ إِلَيكَ ثُمَّ اجعَل عَلىٰ كُلِّ جَبَلٍ مِنهُنَّ جُزءًا ثُمَّ ادعُهُنَّ يَأتينَكَ سَعيًا وَاعلَم أَنَّ اللَّهَ عَزيزٌ حَكيمٌ (آيت : 260) |
|
۽ جنهن وقت ابراهيم عرض ڪيو اي منهنجا رب مون کي ڏيکار تون مُئلن کي ڪيئن جيارين ٿو، الله تعالى فرمايو ڇا توکي يقين نه آهي؟ عرض ڪيائين ڇو نه، مگر چاهيان ٿو ته منهنجي دل مطمئن ٿئي، الله تعالى فرمايو چار پکي وٺي انهن کي ڪُهي پاڻ ۾ مِلاءِ پوءِ انهن مان هڪ هڪ حصو هر جبل تي رکي ڇڏ انهيءَ کان پوءِ تون انهن کي پاڻ ڏانهن سڏ، تو وٽ ڊوڙي ايندا ۽ تون يقين ڪر بيشڪ الله تعالى غالب حڪمت وارو آهي. |
| مَثَلُ الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُم فى سَبيلِ اللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنبَتَت سَبعَ سَنابِلَ فى كُلِّ سُنبُلَةٍ مِا۟ئَةُ حَبَّةٍ وَاللَّهُ يُضٰعِفُ لِمَن يَشاءُ وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 261) |
|
انهن جو مثال جيڪي پنهنجي مالن کي الله جي راه ۾ خرچ ڪن ٿا، انهي داڻي جي مثال آهي جنهن مان ست سنگ پيدا ٿيا هر هڪ سنگ ۾ سؤ داڻا آهن، ۽ الله تعالى انهي کان به زياده ڪري ٿو جنهنکي چاهي، ۽ الله تعالى احسان ڪندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُم فى سَبيلِ اللَّهِ ثُمَّ لا يُتبِعونَ ما أَنفَقوا مَنًّا وَلا أَذًى لَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 262) |
|
جيڪي ماڻهو پنهنجي مالن کي الله جي راه ۾ خرچ ڪري پوءِ خيرات ڪرڻ کان پوءِ ڪنهن تي ٿورو نٿا رکن ۽ نه ئي ڪنهن کي ڏکوئن ٿا، انهن جو ثواب سندن رب وٽ آهي، ۽ انهن تي ڪوبه خوف نه آهي ۽ نه ئي اهي ڏکوئبا. |
| قَولٌ مَعروفٌ وَمَغفِرَةٌ خَيرٌ مِن صَدَقَةٍ يَتبَعُها أَذًى وَاللَّهُ غَنِىٌّ حَليمٌ (آيت : 263) |
|
سهڻو ڳالهائڻ ۽ معاف ڪرڻ انهي خيرات کان بهتر آهي جنهن جي پويان ڏکوئڻ هجي، ۽ الله تعالى بي پرواه بردبار آهي. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا لا تُبطِلوا صَدَقٰتِكُم بِالمَنِّ وَالأَذىٰ كَالَّذى يُنفِقُ مالَهُ رِئاءَ النّاسِ وَلا يُؤمِنُ بِاللَّهِ وَاليَومِ الءاخِرِ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ صَفوانٍ عَلَيهِ تُرابٌ فَأَصابَهُ وابِلٌ فَتَرَكَهُ صَلدًا لا يَقدِرونَ عَلىٰ شَيءٍ مِمّا كَسَبوا وَاللَّهُ لا يَهدِى القَومَ الكٰفِرينَ (آيت : 264) |
|
اي مؤمنو! توهان پنهنجن خيراتن جو ثواب ٿورو رکي ۽ ڪنهن کي ڏکوئي وڃائي نه ڇڏيو، انهي ماڻهوءَ وانگر جيڪو پنهنجو مال ماڻهن کي ڏيکارڻ لاءِ خرچ ڪري ٿو ۽ الله تعالى ۽ قيامت تي ايمان نٿو رکي، پوءِ انهيءَ جو مثال اهڙو آهي جيئن صاف پٿر تي مٽي هجي پوءِ اهڙو زور سان مينهن پوي جو ان پٿر کي صاف ڪري ڇڏي، پنهنجي ڪمائي مان ڪنهن به شيءِ تي طاقت رکي نٿا سگهن، ۽ الله تعالى هدايت نٿو ڏئي قوم ڪافرن جي کي. |
| وَمَثَلُ الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُمُ ابتِغاءَ مَرضاتِ اللَّهِ وَتَثبيتًا مِن أَنفُسِهِم كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبوَةٍ أَصابَها وابِلٌ فَـٔاتَت أُكُلَها ضِعفَينِ فَإِن لَم يُصِبها وابِلٌ فَطَلٌّ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ بَصيرٌ (آيت : 265) |
|
۽ انهن جو مثال جيڪي پنهنجن مالن کي الله تعالى جي رضامندي حاصل ڪرڻ ۽ ثواب خاطر خرچ ڪن ٿا انهيءَ جو مثال انهي باغ جهڙو آهي جيڪو مٿانهين زمين تي هجي انهي تي زوردار مينهن وسي جو پنهنجو ميوو ٻيڻو ڏئي، پوءِ جيڪڏهن زوردار مينهن انهيءَ تي نه پوي ته فقط هلڪو مينهن ۽ الله تعالى توهان جي عملن کي ڏسندڙ آهي. |
| أَيَوَدُّ أَحَدُكُم أَن تَكونَ لَهُ جَنَّةٌ مِن نَخيلٍ وَأَعنابٍ تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ لَهُ فيها مِن كُلِّ الثَّمَرٰتِ وَأَصابَهُ الكِبَرُ وَلَهُ ذُرِّيَّةٌ ضُعَفاءُ فَأَصابَها إِعصارٌ فيهِ نارٌ فَاحتَرَقَت كَذٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الءايٰتِ لَعَلَّكُم تَتَفَكَّرونَ (آيت : 266) |
|
ڇا توهان مان ڪو ماڻهو پسند ڪندو ته ان وٽ هڪ باغ کجورن ۽ انگورن جو هجي جنهن جي هيٺان نهرون وهن، انهيءَ ماڻهو لاءِ ان باغ ۾ هر قسم جا ميوا هجن، ۽ پاڻ پوڙهو ٿي وڃي ۽ سندس ننڍڙو اولاد هجي، پوءِ ان باغ کي طوفان لڳي جنهن ۾ باه هجي پوءِ انهيءَ کي ساڙي ڇڏي، اهڙي طرح بيان فرمائي ٿو الله تعالى اوهان لاءِ پنهنجن آيتن کي ته مَن اوهان فڪر ڪريو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا أَنفِقوا مِن طَيِّبٰتِ ما كَسَبتُم وَمِمّا أَخرَجنا لَكُم مِنَ الأَرضِ وَلا تَيَمَّمُوا الخَبيثَ مِنهُ تُنفِقونَ وَلَستُم بِـٔاخِذيهِ إِلّا أَن تُغمِضوا فيهِ وَاعلَموا أَنَّ اللَّهَ غَنِىٌّ حَميدٌ (آيت : 267) |
|
اي مؤمنو! توهان خرچ ڪريو پاڪ شين مان جيڪي توهان ڪمايو ٿا ۽ انهن شين مان خرچ ڪريو جيڪي اسان توهان لاءِ زمين مان پيدا ڪيون آهن ۽ خراب شين جو ارادو نه ڪريو جو انهيءَ مال مان خرچ ڪريو ۽ خراب شيءِ توهان نٿا وٺو مگر اکيون پوري، ۽ اوهان يقين ڪريو بيشڪ الله تعالى بي پرواهه ساراهيل آهي. |
| الشَّيطٰنُ يَعِدُكُمُ الفَقرَ وَيَأمُرُكُم بِالفَحشاءِ وَاللَّهُ يَعِدُكُم مَغفِرَةً مِنهُ وَفَضلًا وَاللَّهُ وٰسِعٌ عَليمٌ (آيت : 268) |
|
شيطان توهان کي مسڪيني جو وسوسو وجهي ٿو ۽ برن ڪمن جو چوي ٿو، ۽ الله تعالى توهان سان بخشش ۽ مهربانيءَ جو وعدو فرمائي ٿو، ۽ الله تعالى احسان ڪندڙ ڄاڻندڙ آهي. |
| يُؤتِى الحِكمَةَ مَن يَشاءُ وَمَن يُؤتَ الحِكمَةَ فَقَد أوتِىَ خَيرًا كَثيرًا وَما يَذَّكَّرُ إِلّا أُولُوا الأَلبٰبِ (آيت : 269) |
|
الله تعالى ديني علم سان گڏ عمل جي توفيق جنهنکي چاهي ڏئي ٿو، ۽ جنهنکي ديني علم عمل سان ڏنو ويو پوءِ بيشڪ انهيءَ کي گهڻو خير ڏنو ويو، ۽ نصيحت حاصل نٿا ڪن مگر عقلمند. |
| وَما أَنفَقتُم مِن نَفَقَةٍ أَو نَذَرتُم مِن نَذرٍ فَإِنَّ اللَّهَ يَعلَمُهُ وَما لِلظّٰلِمينَ مِن أَنصارٍ (آيت : 270) |
|
۽ جيڪي ڪجهه توهان خرچ ڪريو ٿا يا نذر مقرر ڪريو ٿا، الله تعالى کي ان جي معلومات آهي ۽ ظالمن جو ڪوبه مددگار ناهي. |
| إِن تُبدُوا الصَّدَقٰتِ فَنِعِمّا هِىَ وَإِن تُخفوها وَتُؤتوهَا الفُقَراءَ فَهُوَ خَيرٌ لَكُم وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِن سَيِّـٔاتِكُم وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ خَبيرٌ (آيت : 271) |
|
جيڪڏهن زڪوات ظاهر ۾ ڏيو ته اهو اوهان لاءِ تمام بهتر آهي، ۽ جيڪڏهن لِڪ ۾ خيرات مسڪينن کي ڏيو ته اهو توهان لاءِ تمام بهتر آهي، ۽ الله تعالى توهان جا گناه بخش ڪندو، ۽ الله تعالى توهان جي عملن کان خبردار آهي. |
| لَيسَ عَلَيكَ هُدىٰهُم وَلٰكِنَّ اللَّهَ يَهدى مَن يَشاءُ وَما تُنفِقوا مِن خَيرٍ فَلِأَنفُسِكُم وَما تُنفِقونَ إِلَّا ابتِغاءَ وَجهِ اللَّهِ وَما تُنفِقوا مِن خَيرٍ يُوَفَّ إِلَيكُم وَأَنتُم لا تُظلَمونَ (آيت : 272) |
|
(اي حبيب) توهان جي مٿان انهن جي هدايت جو ڪو ذمو نه آهي پر جنهنکي الله چاهي هدايت ڏئي ٿو، ۽ جيڪا چڱي شيءِ توهان ڏيو ٿا انهيءَ ۾ توهان جي بهتري آهي، ۽ توهان خرچ نٿا ڪريو مگر الله تعالى جي رضامندي لاءِ، ۽ جيڪو (مال) توهان خرچ ڪري رهيا آهيو توهان کي ان جو پورو ثواب ملندو ۽ توهان کي نقصان نه ڏنو ويندو. |
| لِلفُقَراءِ الَّذينَ أُحصِروا فى سَبيلِ اللَّهِ لا يَستَطيعونَ ضَربًا فِى الأَرضِ يَحسَبُهُمُ الجاهِلُ أَغنِياءَ مِنَ التَّعَفُّفِ تَعرِفُهُم بِسيمٰهُم لا يَسـَٔلونَ النّاسَ إِلحافًا وَما تُنفِقوا مِن خَيرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَليمٌ (آيت : 273) |
|
توهان انهن فقيرن تي خرچ ڪريو جيڪي الله جي راه ۾ روڪجي پيا آهن انهن کي زمين ۾ ڪاروبار ڪرڻ جي فرصت ناهي، ناواقف ماڻهو انهن کي شاهوڪار سمجهن ٿا ڪنهن کان سوال نه ڪرڻ جي ڪري، (اي حبيب) توهان ته انهن کي شڪلن مان سڃاڻو ٿا، اُهي ماڻهن کان عاجزيءَ سان سوال نٿا ڪن ۽ توهان جيڪا خيرات ڪريو ٿا پوءِ بيشڪ الله تعالى انهي کي ڄاڻندڙ آهي. |
| الَّذينَ يُنفِقونَ أَموٰلَهُم بِالَّيلِ وَالنَّهارِ سِرًّا وَعَلانِيَةً فَلَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 274) |
|
جيڪي ماڻهو پنهنجي مالن کي خيرات ڪن ٿا رات ۽ ڏينهن ۾ ۽ ڳجهه ۽ ظاهر ۾ پوءِ انهن لاءِ انهيءَ جو ثواب سندن رب وٽ آهي، ۽ ڪوبه خوف انهن تي ناهي ۽ نه اهي ڏکوئبا. |
| الَّذينَ يَأكُلونَ الرِّبوٰا۟ لا يَقومونَ إِلّا كَما يَقومُ الَّذى يَتَخَبَّطُهُ الشَّيطٰنُ مِنَ المَسِّ ذٰلِكَ بِأَنَّهُم قالوا إِنَّمَا البَيعُ مِثلُ الرِّبوٰا۟ وَأَحَلَّ اللَّهُ البَيعَ وَحَرَّمَ الرِّبوٰا۟ فَمَن جاءَهُ مَوعِظَةٌ مِن رَبِّهِ فَانتَهىٰ فَلَهُ ما سَلَفَ وَأَمرُهُ إِلَى اللَّهِ وَمَن عادَ فَأُولٰئِكَ أَصحٰبُ النّارِ هُم فيها خٰلِدونَ (آيت : 275) |
|
جيڪي ماڻهو وياج کائن ٿا نه اٿندا قيامت جي ڏينهن قبرن مان مگر جيئن بيهي ٿو اهو ماڻهو جنهنکي جِنَ جو اثر هجي، اهو ان لاءِ ته انهن چيو ته واپار به وياج وانگر آهي، الله تعالى واپار کي حلال فرمايو ۽ وياج کي حرام فرمايو، پوءِ جنهن ماڻهوءَ کي سندس رب جي طرفان نصيحت پهتي ۽ پوءِ روڪجي پيو ته ان کي حلال آهي جيڪو اڳ ۾ ورتائين، ۽ ان جو ڪم الله جي حوالي آهي، ۽ جنهن وري به وياج کاڌو پوءِ اهي جهنمي آهن، اهي دوزخ ۾ هميشه رهندا. |
| يَمحَقُ اللَّهُ الرِّبوٰا۟ وَيُربِى الصَّدَقٰتِ وَاللَّهُ لا يُحِبُّ كُلَّ كَفّارٍ أَثيمٍ (آيت : 276) |
|
الله تعالى وِياج کي برباد ڪري ٿو ۽ خيراتن جو ثواب وڌائي ٿو، ۽ الله تعالى ناشڪري ڪندڙ ۽ وڏي گنهگار کي پسند نٿو فرمائي. |
| إِنَّ الَّذينَ ءامَنوا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ وَأَقامُوا الصَّلوٰةَ وَءاتَوُا الزَّكوٰةَ لَهُم أَجرُهُم عِندَ رَبِّهِم وَلا خَوفٌ عَلَيهِم وَلا هُم يَحزَنونَ (آيت : 277) |
|
بيشڪ جن ماڻهن ايمان آندو ۽ چڱا ڪم ڪيا ۽ نماز قائم ڪئي ۽ زڪواة ڏني انهن لاءِ انهن ڪمن جو ثواب سندن رب وٽ آهي، ۽ انهن تي ڪوبه خوف ناهي ۽ نه اهي ڏکوئبا. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَذَروا ما بَقِىَ مِنَ الرِّبوٰا۟ إِن كُنتُم مُؤمِنينَ (آيت : 278) |
|
اي مؤمنو! توهان الله تعالى کان ڊڄو ۽ ڇڏي ڏيو رهيل وياج جيڪڏهن توهان مؤمن آهيو. |
| فَإِن لَم تَفعَلوا فَأذَنوا بِحَربٍ مِنَ اللَّهِ وَرَسولِهِ وَإِن تُبتُم فَلَكُم رُءوسُ أَموٰلِكُم لا تَظلِمونَ وَلا تُظلَمونَ (آيت : 279) |
|
پوءِ جيڪڏهن ايئن نٿا ڪريو ته الله تعالى ۽ سندس رسول جي طرفان توهان کي جنگ جو اطلاع هجي، ۽ جيڪڏهن توبه ڪريو ٿا ته فقط پنهنجو اصل مال وٺو، ۽ توهان وڌيڪ نه وٺو نه توهان کي گهٽ ڏبو. |
| وَإِن كانَ ذو عُسرَةٍ فَنَظِرَةٌ إِلىٰ مَيسَرَةٍ وَأَن تَصَدَّقوا خَيرٌ لَكُم إِن كُنتُم تَعلَمونَ (آيت : 280) |
|
۽ جيڪڏهن قرضي مسڪين آهي ته اُن کي آسانيءَ تائين مهلت ڏيو، ۽ جيڪڏهن قرض معاف ڪريو ته اهو توهان لاءِ بهتر آهي، جيڪڏهن اوهان ڄاڻو ٿا. |
| وَاتَّقوا يَومًا تُرجَعونَ فيهِ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ تُوَفّىٰ كُلُّ نَفسٍ ما كَسَبَت وَهُم لا يُظلَمونَ (آيت : 281) |
|
۽ انهيءَ ڏينهن کان ڊڄو جنهن ۾ الله تعالى ڏانهن موٽايا ويندا، ۽ هر ماڻهو کي سندس عمل جو پورو ثواب ملندو ۽ انهن سان ظلم نه ڪيو ويندو. |
| يٰأَيُّهَا الَّذينَ ءامَنوا إِذا تَدايَنتُم بِدَينٍ إِلىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى فَاكتُبوهُ وَليَكتُب بَينَكُم كاتِبٌ بِالعَدلِ وَلا يَأبَ كاتِبٌ أَن يَكتُبَ كَما عَلَّمَهُ اللَّهُ فَليَكتُب وَليُملِلِ الَّذى عَلَيهِ الحَقُّ وَليَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلا يَبخَس مِنهُ شَيـًٔا فَإِن كانَ الَّذى عَلَيهِ الحَقُّ سَفيهًا أَو ضَعيفًا أَو لا يَستَطيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَليُملِل وَلِيُّهُ بِالعَدلِ وَاستَشهِدوا شَهيدَينِ مِن رِجالِكُم فَإِن لَم يَكونا رَجُلَينِ فَرَجُلٌ وَامرَأَتانِ مِمَّن تَرضَونَ مِنَ الشُّهَداءِ أَن تَضِلَّ إِحدىٰهُما فَتُذَكِّرَ إِحدىٰهُمَا الأُخرىٰ وَلا يَأبَ الشُّهَداءُ إِذا ما دُعوا وَلا تَسـَٔموا أَن تَكتُبوهُ صَغيرًا أَو كَبيرًا إِلىٰ أَجَلِهِ ذٰلِكُم أَقسَطُ عِندَ اللَّهِ وَأَقوَمُ لِلشَّهٰدَةِ وَأَدنىٰ أَلّا تَرتابوا إِلّا أَن تَكونَ تِجٰرَةً حاضِرَةً تُديرونَها بَينَكُم فَلَيسَ عَلَيكُم جُناحٌ أَلّا تَكتُبوها وَأَشهِدوا إِذا تَبايَعتُم وَلا يُضارَّ كاتِبٌ وَلا شَهيدٌ وَإِن تَفعَلوا فَإِنَّهُ فُسوقٌ بِكُم وَاتَّقُوا اللَّهَ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيءٍ عَليمٌ (آيت : 282) |
|
اي مؤمنو! جڏهن توهان مقرر وقت تائين قرض جي ڏيتي ليتي ڪريو ته اُن کي لکو، ۽ توهان جي وچ ۾ لکندڙ انصاف سان لکي، ۽ لکندڙ لکڻ کان انڪار نه ڪري جيئن ته الله تعالى ان کي علم ڏنو آهي ته ان کي لکڻ گهُرجي ۽ جنهن تي حق آهي اهو لکندو وڃي ۽ انهيءَ کي گهُرجي ته الله تعالى کان ڊڄي جيڪو سندس رب آهي ۽ لکندڙ ان مان ڪا به شيءِ گهٽ نه ڪري، پوءِ جنهن تي حق آهي جيڪڏهن اهو بي وقوف يا عاجز آهي يا لکرائڻ جي صلاحيت نٿو رکي ته پوءِ سندس سنڀاليندڙ کي انصاف سان لکرائڻ گهرجي، ۽ مردن مان ٻه شاهد گواه ڪريو، پوءِ جيڪڏهن ٻه مرد ناهن ته هڪ مرد ۽ ٻه عورتون پنهنجي مرضيءَ سان شاهد ڪريو متان هڪ عورت کي ويسر ٿئي ته ٻي اُن کي ياد ڏياري، ۽ شاهدن کي جڏهن سڏايو وڃي ته اچڻ کان انڪار نه ڪن، ۽ لکڻ کي ڳرو نه سمجهو مقرر وقت تائين چاهي قرض ٿورو هجي يا گهڻو، اها لکت الله تعالى وٽ زياده انصاف واري آهي، انهيءَ جي شاهدي به تمام سٺي رهندي ۽ ويجهو آهي جو توهان کي ڪو شڪ نه پوي، مگر جيڪڏهن توهان واپار روبرو ۽ هٿ و هٿ پاڻ ۾ ڪريو ٿا ان جي لکت نه ڪرڻ ۾ توهان تي ڪو گناه ناهي، ۽ جڏهن واپار ڪريو ته شاهد مقرر ڪريو، ۽ لکندڙ ۽ شاهد کي تڪليف نه پهچايو، ۽ جيڪڏهن تڪليف ڏيندا ته بيشڪ اهو توهان لاءِ گناه آهي، ۽ الله تعالى کان ڊڄو، ۽ الله تعالى توهان کي سيکاري ٿو، ۽ الله تعالى هر شيءِ کي ڄاڻندڙ آهي. |
| وَإِن كُنتُم عَلىٰ سَفَرٍ وَلَم تَجِدوا كاتِبًا فَرِهٰنٌ مَقبوضَةٌ فَإِن أَمِنَ بَعضُكُم بَعضًا فَليُؤَدِّ الَّذِى اؤتُمِنَ أَمٰنَتَهُ وَليَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلا تَكتُمُوا الشَّهٰدَةَ وَمَن يَكتُمها فَإِنَّهُ ءاثِمٌ قَلبُهُ وَاللَّهُ بِما تَعمَلونَ عَليمٌ (آيت : 283) |
|
۽ جيڪڏهن توهان سفر ۾ آهيو ۽ لکندڙ نٿو ملي ته گروي جون شيون قبضي ۾ ڏنيون وڃن، پوءِ جيڪڏهن توهان جو هڪ ٻئي تي اعتبار آهي تنهنکي پنهنجي امانت (قرض) ادا ڪرڻ گهرجي ۽ الله کان ڊڄڻ گهرجي جيڪو سندس رب آهي ۽ شاهدي نه لڪايو، ۽ جيڪو (ماڻهو) شاهدي لڪائيندو پوءِ بيشڪ سندس دل گنهگار آهي ۽ الله تعالى توهان جي عملن کي ڄاڻندڙ آهي. |
| لِلَّهِ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ وَإِن تُبدوا ما فى أَنفُسِكُم أَو تُخفوهُ يُحاسِبكُم بِهِ اللَّهُ فَيَغفِرُ لِمَن يَشاءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشاءُ وَاللَّهُ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 284) |
|
الله تعالى جو ئي آهي جيڪو ڪجهه آسمانن ۽ زمينن ۾ آهي، ۽ جيڪڏهن توهان ظاهر ڪريو جيڪي توهان جي دل ۾ آهي يا ڳجهو ڪريو توهان کان الله اُن جو حساب وٺندو، پوءِ بخش ڪري ٿو جنهنکي چاهي ۽ عذاب ڪري ٿو جنهنکي چاهي، ۽ الله تعالى هر شيءِ تي قادر آهي. |
| ءامَنَ الرَّسولُ بِما أُنزِلَ إِلَيهِ مِن رَبِّهِ وَالمُؤمِنونَ كُلٌّ ءامَنَ بِاللَّهِ وَمَلٰئِكَتِهِ وَكُتُبِهِ وَرُسُلِهِ لا نُفَرِّقُ بَينَ أَحَدٍ مِن رُسُلِهِ وَقالوا سَمِعنا وَأَطَعنا غُفرانَكَ رَبَّنا وَإِلَيكَ المَصيرُ (آيت : 285) |
|
رسولِ ڪريم قرآن مجيد جي تصديق فرمائي ۽ مؤمنن قرآن ڪريم تي ايمان آندو، سڀني ايمان آندو الله تعالى تي ۽ ملائڪن تي ۽ مقدس ڪتابن تي ۽ معزز رسولن تي، چون ٿا ته اسين الله جي رسولن تي ايمان آڻڻ ۾ فرق نٿا رکون، عرض ڪن ٿا اسان ٻڌو ۽ مڃيو. اي الله اسان تنهنجي بخشش چاهيون ٿا ۽ فقط الله تعالى ڏانهن موٽڻو آهي. |
| لا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفسًا إِلّا وُسعَها لَها ما كَسَبَت وَعَلَيها مَا اكتَسَبَت رَبَّنا لا تُؤاخِذنا إِن نَسينا أَو أَخطَأنا رَبَّنا وَلا تَحمِل عَلَينا إِصرًا كَما حَمَلتَهُ عَلَى الَّذينَ مِن قَبلِنا رَبَّنا وَلا تُحَمِّلنا ما لا طاقَةَ لَنا بِهِ وَاعفُ عَنّا وَاغفِر لَنا وَارحَمنا أَنتَ مَولىٰنا فَانصُرنا عَلَى القَومِ الكٰفِرينَ (آيت : 286) |
|
نٿو تڪليف ڏئي الله تعالى ماڻهوءَ کي مگر سندس طاقت آهر، چڱائيءَ جو ثواب، ۽ برائيءَ جي جزا ملندس، اي رب اسان جا اسان کي پڪڙ نه ڪر جيڪڏهن اسان کان ويسر يا خطا ٿي آهي، اي رب اسان جا اسان تي ڪو بار نه وجهه جيئن اسان کان اڳين ماڻهن تي تو بار وڌو هو، اي رب اسان جا اسان تي بار نه وجهه جنهن جي کڻڻ جي اسان کي طاقت نه آهي، ۽ اسان کي معاف فرماءِ ۽ اسان کي بخش فرماءِ، ۽ اسان تي رحم فرماءِ، تون ئي اسان جو ڪارساز آهين، پوءِ تون اسان کي ڪافرن جي قوم تي فتح عطا فرماءِ. |