| سُبحٰنَ الَّذى أَسرىٰ بِعَبدِهِ لَيلًا مِنَ المَسجِدِ الحَرامِ إِلَى المَسجِدِ الأَقصَا الَّذى بٰرَكنا حَولَهُ لِنُرِيَهُ مِن ءايٰتِنا إِنَّهُ هُوَ السَّميعُ البَصيرُ (آيت : 1) |
|
پاڪ آهي اهو، جيڪو وٺي ويو هڪ رات پنهنجي بندي کي مسجد الحرام (ڪعبي) کان مسجد اقصيٰ ڏانهن، جنهن جي چوڌاري اسان برڪت رکي آهي ته جيئن کيس پنهنجون ڪجهه نشانيون ڏيکاريون، حقيقت ۾ اهوئي آهي سڀ ڪجهه ٻڌندڙ ۽ ڏسندڙ |
| وَءاتَينا موسَى الكِتٰبَ وَجَعَلنٰهُ هُدًى لِبَنى إِسرٰءيلَ أَلّا تَتَّخِذوا مِن دونى وَكيلًا (آيت : 2) |
|
اسان هن کان اڳ موسيٰ کي ڪتاب ڏنو هو ۽ ان کي بني اسرائيل لاءِ هدايت جو وسيلو بڻايو هو، انهيءَ تاڪيد سان ته مون کان سواءِ ٻئي ڪنهن کي به پنهنجو ڪارساز نه بڻائجو |
| ذُرِّيَّةَ مَن حَمَلنا مَعَ نوحٍ إِنَّهُ كانَ عَبدًا شَكورًا (آيت : 3) |
|
توهان انهن ماڻهن جي اولاد آهيو، جن کي اسان نوح سان گڏ ٻيڙيءَ ۾ چاڙهيو هو ۽ نوح هڪ شڪر ڪندڙ ٻانهو هو |
| وَقَضَينا إِلىٰ بَنى إِسرٰءيلَ فِى الكِتٰبِ لَتُفسِدُنَّ فِى الأَرضِ مَرَّتَينِ وَلَتَعلُنَّ عُلُوًّا كَبيرًا (آيت : 4) |
|
پوءِ اسان پنهنجي ڪتاب ۾ بني اسرائيل کي ٻڌائي ڇڏيو هو ته توهان ڌرتيءَ تي ٻه ڀيرا تمام وڏو فساد ڪندؤ ۽ ڏاڍي سرڪشي ڏيکاريندؤ |
| فَإِذا جاءَ وَعدُ أولىٰهُما بَعَثنا عَلَيكُم عِبادًا لَنا أُولى بَأسٍ شَديدٍ فَجاسوا خِلٰلَ الدِّيارِ وَكانَ وَعدًا مَفعولًا (آيت : 5) |
|
پوءِ جڏهن انهن مان پهرين سرڪشيءَ جو دور آيو ته اي بني اسرائيل! اسان توهان جي خلاف پنهنجا اهڙا ٻانها اٿاريا، جيڪي ڏاڍا طاقتور هئا ۽ هو توهانجي ملڪ ۾ هر طرف ڪاهي پيا. اهو وعدو ته پورو ٿيڻو ئي هو |
| ثُمَّ رَدَدنا لَكُمُ الكَرَّةَ عَلَيهِم وَأَمدَدنٰكُم بِأَموٰلٍ وَبَنينَ وَجَعَلنٰكُم أَكثَرَ نَفيرًا (آيت : 6) |
|
تنهن کان پوءِ وري اسان توهانجو انهن جي مٿان وارو ورايو ۽ توهان جي مال ۽ اولاد جي صورت ۾ مدد ڪئي سون ۽ توهان جو تعداد به اڳي کان زياده ڪيوسون |
| إِن أَحسَنتُم أَحسَنتُم لِأَنفُسِكُم وَإِن أَسَأتُم فَلَها فَإِذا جاءَ وَعدُ الءاخِرَةِ لِيَسۥـٔوا وُجوهَكُم وَلِيَدخُلُوا المَسجِدَ كَما دَخَلوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَلِيُتَبِّروا ما عَلَوا تَتبيرًا (آيت : 7) |
|
پوءِ جي توهان ڪا ڀلائي ڪئي ته پاڻ سان ئي ڀلائي ڪئي ۽ جي ڪا برائي ڪــَـيـَـوَ ته اها به توهان جي پنهنجي لاءِ . وري جڏهن ٻئي وعدي جو وقت آيو ته اسان ٻين دشمنن کي توهان تي چاڙهي موڪليو تانته هو توهان جون شڪليون بگاڙي ڇڏين ۽ مسجد (بيت المقدس) ۾ ائين ڪاهي پون جيئن اڳيان دشمن ڪاهي پيا هئا ۽ جنهن شيءِ تي به هٿ وجهن ته ان کي برباد ڪري ڇڏين |
| عَسىٰ رَبُّكُم أَن يَرحَمَكُم وَإِن عُدتُم عُدنا وَجَعَلنا جَهَنَّمَ لِلكٰفِرينَ حَصيرًا (آيت : 8) |
|
ٿي سگهي ٿو ته هاڻي توهانجو رب توهانتي ٻاجهه ڪري، پر جيڪڏهن توهان وري به ائين ئي ڪيو ته اسان به اُئين ئي ڪنداسون ۽ نعمت جو قدر نه ڪرڻ وارن لاءِ اسان جهنم کي قيدخانو بڻايو آهي |
| إِنَّ هٰذَا القُرءانَ يَهدى لِلَّتى هِىَ أَقوَمُ وَيُبَشِّرُ المُؤمِنينَ الَّذينَ يَعمَلونَ الصّٰلِحٰتِ أَنَّ لَهُم أَجرًا كَبيرًا (آيت : 9) |
|
سچي ڳالهه اها آهي ته هيءُ قرآن اها راهه ٿو ڏيکاري، جيڪا بلڪل سنئين سڌي آهي، جيڪي ماڻهو ان کي مڃي نيڪ عمل ڪندا، انهن کي اهو خوشخبري ڏئي ٿو ته انهن لاءِ وڏو اجر آهي |
| وَأَنَّ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالءاخِرَةِ أَعتَدنا لَهُم عَذابًا أَليمًا (آيت : 10) |
|
۽ جيڪي ماڻهو آخرت کي نٿا مڃين، انهن کي ٻڌائي ٿو ته انهن لاءِ اسان دردناڪ عذاب تيار ڪري ڇڏيو آهي |
| وَيَدعُ الإِنسٰنُ بِالشَّرِّ دُعاءَهُ بِالخَيرِ وَكانَ الإِنسٰنُ عَجولًا (آيت : 11) |
|
انسان شر ائين ٿو گهري، جيئن خير گهرڻ کپندو آهي، انسان ڏاڍو اُٻهرو آهي |
| وَجَعَلنَا الَّيلَ وَالنَّهارَ ءايَتَينِ فَمَحَونا ءايَةَ الَّيلِ وَجَعَلنا ءايَةَ النَّهارِ مُبصِرَةً لِتَبتَغوا فَضلًا مِن رَبِّكُم وَلِتَعلَموا عَدَدَ السِّنينَ وَالحِسابَ وَكُلَّ شَيءٍ فَصَّلنٰهُ تَفصيلًا (آيت : 12) |
|
ڏسو! اسان رات ۽ ڏينهن کي ٻه نشانيون ڪري بڻايو آهي. رات واري نشانيءَ کي اسان اونداهون بڻايو ۽ ڏينهن واري نشانيءَ کي روشن ڪيوسين ته جيئن توهان پنهنجي رب جو فضل هٿ ڪري سگهو ۽ سالن ۽ سـَـنـَـن جو تعداد ۽ حساب معلوم ڪري سگهو ۽ اسان هر شيءِ کي ڌار ڌار نروار ڪري ڇڏيو آهي |
| وَكُلَّ إِنسٰنٍ أَلزَمنٰهُ طٰئِرَهُ فى عُنُقِهِ وَنُخرِجُ لَهُ يَومَ القِيٰمَةِ كِتٰبًا يَلقىٰهُ مَنشورًا (آيت : 13) |
|
۽ هر انسان جو ســَـوڻ (اعمال نامو) اسان سندس ڪنڌ ۾ لڙڪائي ڇڏيو آهي ۽ قيامت جي ڏينهن اسان ان لاءِ هڪ لکيو ڪڍنداسون، جيڪو کيس کليل ڪتاب جيان لڳندو |
| اقرَأ كِتٰبَكَ كَفىٰ بِنَفسِكَ اليَومَ عَلَيكَ حَسيبًا (آيت : 14) |
|
پڙهه پنهنجو اعمالنامو، اڄ تون پاڻ ئي پنهنجو حساب ڪرڻ لاءِ ڪافي آهين |
| مَنِ اهتَدىٰ فَإِنَّما يَهتَدى لِنَفسِهِ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّما يَضِلُّ عَلَيها وَلا تَزِرُ وازِرَةٌ وِزرَ أُخرىٰ وَما كُنّا مُعَذِّبينَ حَتّىٰ نَبعَثَ رَسولًا (آيت : 15) |
|
جيڪو سنئين واٽ تي هلندو،ان جو سنئين طرح هلڻ پنهنجي ئي فائدي لاءِ آهي ۽ جيڪو گمراهه ٿيندو، تنهن جي گمراهيءَ جو بار به سندس ئي مٿان آهي. ڪوبه بار کڻندڙ ڪنهن ٻئي جو بار نه کڻندو ۽ اسان ائين عذاب ڏيڻ وارا نه آهيون، جيستائين (حق ۽ باطل جو فرق سمجهائڻ لاءِ ) ڪو رسول نه موڪليون |
| وَإِذا أَرَدنا أَن نُهلِكَ قَريَةً أَمَرنا مُترَفيها فَفَسَقوا فيها فَحَقَّ عَلَيهَا القَولُ فَدَمَّرنٰها تَدميرًا (آيت : 16) |
|
جڏهن اسان ڪنهن ڳوٺ کي تباهه ڪرڻ چاهيندا آهيون ته ان جي آسودن ماڻهن کي حڪم ڏيندا آهيون ۽ هو منجهس بي فرمانيون ڪرڻ لڳندا آهن ته پوءِ عذاب جو فيصلو مٿس لاڳو ٿي ويندو آهي ۽ اسان ان کي برباد ڪري ڇڏيندا آهيون |
| وَكَم أَهلَكنا مِنَ القُرونِ مِن بَعدِ نوحٍ وَكَفىٰ بِرَبِّكَ بِذُنوبِ عِبادِهِ خَبيرًا بَصيرًا (آيت : 17) |
|
ڏسو!ڪيتريون ئي پيڙهيون هيون، جيڪي نوح کان پوءِ اسانجي حڪم سان برباد ٿيون. تنهنجو رب پنهنجن ٻانهن جي گناهن کان چڱيءَ طرح باخبر آهي ۽ سڀ ڪجهه ڏسي ٿو |
| مَن كانَ يُريدُ العاجِلَةَ عَجَّلنا لَهُ فيها ما نَشاءُ لِمَن نُريدُ ثُمَّ جَعَلنا لَهُ جَهَنَّمَ يَصلىٰها مَذمومًا مَدحورًا (آيت : 18) |
|
جيڪو (هن دنيا ۾) ترت حاصل ٿيندڙ فائدا طلبيندو آهي، ان کي اسان هتي ئي ڏئي ڇڏيندا آهيون، جيڪو جو جنهن کي ڏيڻ چاهيون. پوءِ سندس ڀاڱي ۾ جهنم لکي ڇڏيندا آهيون، جنهن سان هو پيو لهسبو، ملامت ڪيل ۽ تڙيل بڻجي |
| وَمَن أَرادَ الءاخِرَةَ وَسَعىٰ لَها سَعيَها وَهُوَ مُؤمِنٌ فَأُولٰئِكَ كانَ سَعيُهُم مَشكورًا (آيت : 19) |
|
۽ جيڪو آخرت چاهيندو هجي ۽ ان لاءِ ڪوشش به ڪري،جيئن ڪوشش ڪرڻ گهرجي ۽ مومن هجي ته اهڙن ماڻهن جي ڪوشش قبول پوندي |
| كُلًّا نُمِدُّ هٰؤُلاءِ وَهٰؤُلاءِ مِن عَطاءِ رَبِّكَ وَما كانَ عَطاءُ رَبِّكَ مَحظورًا (آيت : 20) |
|
هنن کي به ۽ هـُـنن کي به، ٻنهي ڌرين کي اسان (دنيا ۾) زندگي گذارڻ جو سامان پيا ٿا ڏيون. اها تنهنجي رب جي بخشش آهي ۽ تنهنجي رب جي بخشش کي ڪوبه روڪي نٿو سگهي |
| انظُر كَيفَ فَضَّلنا بَعضَهُم عَلىٰ بَعضٍ وَلَلءاخِرَةُ أَكبَرُ دَرَجٰتٍ وَأَكبَرُ تَفضيلًا (آيت : 21) |
|
پر ڏس ته ڪيئن نه اسان دنيا ۾ ئي هڪڙي ٽولي کي ٻئي تي سرسي عطا ڪئي آهي ۽ آخرت جا درجا ته اڃان به بلند هوندا ۽ ان جي وڏي فضيلت آهي |
| لا تَجعَل مَعَ اللَّهِ إِلٰهًا ءاخَرَ فَتَقعُدَ مَذمومًا مَخذولًا (آيت : 22) |
|
ته پوءِ الله سان گڏ ڪو ٻيو معبود نه بڻاءِ ، نه ته ننديل ۽ نڌڻڪو ٿيو ويٺو هوندين |
| وَقَضىٰ رَبُّكَ أَلّا تَعبُدوا إِلّا إِيّاهُ وَبِالوٰلِدَينِ إِحسٰنًا إِمّا يَبلُغَنَّ عِندَكَ الكِبَرَ أَحَدُهُما أَو كِلاهُما فَلا تَقُل لَهُما أُفٍّ وَلا تَنهَرهُما وَقُل لَهُما قَولًا كَريمًا (آيت : 23) |
|
تنهنجي رب فيصلو ڪري ڇڏيو آهي ته توهان کانئس سواءِ ٻئي ڪنهن جي به عبادت نه ڪريو، ماءُ پيءُ سان سهڻي نموني هلو، جيڪڏهن تو وٽ انهن مان ڪو هڪ يا ٻئي ٻڍا ٿي وڃن ته انهن کي اف به نه چؤ، نڪي کين ڪا ڇڙٻ ڏي، بلڪه انهن سان ادب سان ڳالهاءِ |
| وَاخفِض لَهُما جَناحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحمَةِ وَقُل رَبِّ ارحَمهُما كَما رَبَّيانى صَغيرًا (آيت : 24) |
|
۽ مهر وچان سندن آڏو نياز ۽ نــئـڙت ڪر ۽ دعا گهرندو ڪر ته "اي رب! تون انهن ٻنهي تي رحم جي نظر ڪر، جيئن انهن رحمت ۽ شفقت سان مونکي ننڍپڻ ۾ پاليو نپايو هو" |
| رَبُّكُم أَعلَمُ بِما فى نُفوسِكُم إِن تَكونوا صٰلِحينَ فَإِنَّهُ كانَ لِلأَوّٰبينَ غَفورًا (آيت : 25) |
|
توهانجو رب خوب ٿو ڄاڻي ته توهانجي دلين ۾ ڇا آهي. جيڪڏهن توهان صالح ٿي رهندؤ ته هو اهڙن سڀني ماڻهن لاءِ ڏاڍو بخشڻهار آهي، جيڪي پنهنجن گناهن کان تابعداريءَ واري هلت ڏانهن موٽ کائيندڙ آهن |
| وَءاتِ ذَا القُربىٰ حَقَّهُ وَالمِسكينَ وَابنَ السَّبيلِ وَلا تُبَذِّر تَبذيرًا (آيت : 26) |
|
ويجهي عزيز کي سندس حق ادا ڪر ۽ مسڪين ۽ مسافر کي سندن حق ڏي، اجايو خرچ نه ڪر |
| إِنَّ المُبَذِّرينَ كانوا إِخوٰنَ الشَّيٰطينِ وَكانَ الشَّيطٰنُ لِرَبِّهِ كَفورًا (آيت : 27) |
|
اجايو خرچ ڪندڙ ته شيطانن جا ڀائر آهن ۽ شيطان پنهنجي رب جو ناشڪرو آهي |
| وَإِمّا تُعرِضَنَّ عَنهُمُ ابتِغاءَ رَحمَةٍ مِن رَبِّكَ تَرجوها فَقُل لَهُم قَولًا مَيسورًا (آيت : 28) |
|
جيڪڏهن انهن (يعني گهرجائو عزيزن، مسڪينن ۽ مسافرن) کان توکي منهن موڙڻو آهي، ڇو جو اڃان تون الله جي انهيءَ رحمت کي جنهن جي ملڻ جي توکي آس آهي، هٿ ڪرڻ ۾ لڳل آهين ته کين ڪو نرم جواب ڏي |
| وَلا تَجعَل يَدَكَ مَغلولَةً إِلىٰ عُنُقِكَ وَلا تَبسُطها كُلَّ البَسطِ فَتَقعُدَ مَلومًا مَحسورًا (آيت : 29) |
|
نڪي پنهنجو هٿ ڳچيءَ سان ٻڌي ڇڏ ۽ نه وري صفا کولي ڇڏيس، جو پوءِ وري مهڻن هاب بڻيو ۽ سڀ ڪجهه اُڏائي سڃو ٿيو ويٺو هجين |
| إِنَّ رَبَّكَ يَبسُطُ الرِّزقَ لِمَن يَشاءُ وَيَقدِرُ إِنَّهُ كانَ بِعِبادِهِ خَبيرًا بَصيرًا (آيت : 30) |
|
تنهنجو رب جنهن لاءِ گهري رزق ڪشادو ٿو ڪري ۽ جنهن لاءِ گهري تنگ ٿو ڪري، هو پنهنجن ٻانهن جي حال کان واقف آهي ۽ سڀ ڪجهه ڏسي ٿو |
| وَلا تَقتُلوا أَولٰدَكُم خَشيَةَ إِملٰقٍ نَحنُ نَرزُقُهُم وَإِيّاكُم إِنَّ قَتلَهُم كانَ خِطـًٔا كَبيرًا (آيت : 31) |
|
پنهنجي اولاد کي سـُـڃائي جي ڊپ کان قتل نه ڪريو، اسان انهن کي به رزق ڏينداسون ۽ توهانکي به. حقيقت ۾ انهن کي مارڻ تمام وڏو گناهه آهي |
| وَلا تَقرَبُوا الزِّنىٰ إِنَّهُ كانَ فٰحِشَةً وَساءَ سَبيلًا (آيت : 32) |
|
۽ زنا جي ويجها ئي نه وڃو، اهو ڏاڍو بڇڙو ڪم آهي ۽ نهايت خراب رستو آهي |
| وَلا تَقتُلُوا النَّفسَ الَّتى حَرَّمَ اللَّهُ إِلّا بِالحَقِّ وَمَن قُتِلَ مَظلومًا فَقَد جَعَلنا لِوَلِيِّهِ سُلطٰنًا فَلا يُسرِف فِى القَتلِ إِنَّهُ كانَ مَنصورًا (آيت : 33) |
|
ڪنهن انسان کي قتل نه ڪريو، جنهن کي الله حرام ڪيو آهي، پر جي حق سان هجي ته پوءِ ٻي ڳالهه آهي ۽ جيڪو ظلم سان قتل ڪيو ويو هجي ته سندس وارث کي اسان قصاص وٺڻ جو حق ڏنو آهي ۽ ان کي کپي ته قتل ۾ حد کان نه لنگهي، سندس ساٿ ڏنو ويندو |
| وَلا تَقرَبوا مالَ اليَتيمِ إِلّا بِالَّتى هِىَ أَحسَنُ حَتّىٰ يَبلُغَ أَشُدَّهُ وَأَوفوا بِالعَهدِ إِنَّ العَهدَ كانَ مَسـٔولًا (آيت : 34) |
|
يتيم جي مال جي ويجهو نه وڃو، پر جي سهڻي نموني سان هجي ته پوءِ ڀلي، تانجو هو وڃي پنهنجي بلوغت کي رسي. پنهنجي ڪيل عهد کي پاڙيو. بيشڪ ڪيل عهد بابت پڇاڻو ٿيندو |
| وَأَوفُوا الكَيلَ إِذا كِلتُم وَزِنوا بِالقِسطاسِ المُستَقيمِ ذٰلِكَ خَيرٌ وَأَحسَنُ تَأويلًا (آيت : 35) |
|
مــَـئي ڏيو ته پورو ڀري ڏيو ۽ توريو ته سنئينءَ تارازيءَ توريو. اهو سهڻو طريقو آهي ۽ نتيجي جي لحاظ کان به ڀلو آهي |
| وَلا تَقفُ ما لَيسَ لَكَ بِهِ عِلمٌ إِنَّ السَّمعَ وَالبَصَرَ وَالفُؤادَ كُلُّ أُولٰئِكَ كانَ عَنهُ مَسـٔولًا (آيت : 36) |
|
ڪنهن اهڙيءَ شيءِ جي ڪڍ نه لڳ، جنهن بابت توکي ڪا خبر نه هجي. بلاشڪ ڪنن، اکين ۽ دل انهن سڀني کان پڇاڻو ٿيندو |
| وَلا تَمشِ فِى الأَرضِ مَرَحًا إِنَّكَ لَن تَخرِقَ الأَرضَ وَلَن تَبلُغَ الجِبالَ طولًا (آيت : 37) |
|
زمين ۾ آڪڙ ڪري نه هل، تون نڪي زمين کي ڏاري سگهين ٿو ۽ نه سـِـيٽجي جبلن جي اوچائيءَ تائين پهچي سگهين ٿو |
| كُلُّ ذٰلِكَ كانَ سَيِّئُهُ عِندَ رَبِّكَ مَكروهًا (آيت : 38) |
|
انهن ڳالهين مان هرهڪ جو خراب پاسو تنهنجي رب وٽ سخت ناپسند ڪيل آهي |
| ذٰلِكَ مِمّا أَوحىٰ إِلَيكَ رَبُّكَ مِنَ الحِكمَةِ وَلا تَجعَل مَعَ اللَّهِ إِلٰهًا ءاخَرَ فَتُلقىٰ فى جَهَنَّمَ مَلومًا مَدحورًا (آيت : 39) |
|
هي اهي دانائيءَ ڀريون ڳالهيون آهن، جن جي تنهنجي رب توڏانهن وحي ڪئي آهي ۽ الله سان گڏ ڪو ٻيو معبود نه بڻاءِ ، نه ته جهنم ۾ ڦـٽو ڪيو ويندين، ڦٽڪاريل ۽ ٿــُـڏي ڇڏيل بڻائي |
| أَفَأَصفىٰكُم رَبُّكُم بِالبَنينَ وَاتَّخَذَ مِنَ المَلٰئِكَةِ إِنٰثًا إِنَّكُم لَتَقولونَ قَولًا عَظيمًا (آيت : 40) |
|
ڪهڙي نه عجيب ڳالهه آهي ته توهان جي رب توهان کي ته پٽن سان نوازيو آهي ۽ پنهنجي لاءِ وري ملائڪن کي ڌيئر بڻايائين؟ ڏاڍي ڪوڙي ڳالهه ٿا واتان ڪڍو |
| وَلَقَد صَرَّفنا فى هٰذَا القُرءانِ لِيَذَّكَّروا وَما يَزيدُهُم إِلّا نُفورًا (آيت : 41) |
|
اسان هن قرآن ۾ ورائي ورائي ماڻهن کي سمجهايو آهي ته جيئن ڪو هوش ڌارين، پر رهندو وڃن ٿا حق کان اڃان به پري ڀڄندا |
| قُل لَو كانَ مَعَهُ ءالِهَةٌ كَما يَقولونَ إِذًا لَابتَغَوا إِلىٰ ذِى العَرشِ سَبيلًا (آيت : 42) |
|
اي نبي! چوين ته جيڪڏهن الله سان گڏ ٻيا به معبود هجن ها، جيئن اهي چون ٿا ته پوءِ اهي ضرور عرش جي مالڪ تائين پــُـڄڻ جي ڪوشش ڪن ها |
| سُبحٰنَهُ وَتَعٰلىٰ عَمّا يَقولونَ عُلُوًّا كَبيرًا (آيت : 43) |
|
هو ته پاڪ آهي ۽ تمام مٿانهون ۽ مٿي آهي، انهن ڳالهين کان جيڪي اهي ماڻهو ڪن ٿا |
| تُسَبِّحُ لَهُ السَّمٰوٰتُ السَّبعُ وَالأَرضُ وَمَن فيهِنَّ وَإِن مِن شَيءٍ إِلّا يُسَبِّحُ بِحَمدِهِ وَلٰكِن لا تَفقَهونَ تَسبيحَهُم إِنَّهُ كانَ حَليمًا غَفورًا (آيت : 44) |
|
سندس پاڪائي ته ست ئي آسمان ۽ زمين ۽ منجهن موجود سموريون شيون بيان ڪن ٿيون، اهڙي ڪابه شيءِ ناهي جيڪا سندس ساراهه سان گڏ سندس تسبيح نه ڪندي هجي، پر توهان سندن تسبيح سمجهي نٿا سگهو. حقيقت اها آهي ته هو ڏاڍو بردبار ۽ بخشڻهار آهي |
| وَإِذا قَرَأتَ القُرءانَ جَعَلنا بَينَكَ وَبَينَ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالءاخِرَةِ حِجابًا مَستورًا (آيت : 45) |
|
جڏهن تون قرآن پڙهندو آهين ته اسان تنهنجي ۽ آخرت تي ايمان نه آڻيندڙن جي وچ ۾ پردو اوٽ ڪري ڇڏيندا آهيون |
| وَجَعَلنا عَلىٰ قُلوبِهِم أَكِنَّةً أَن يَفقَهوهُ وَفى ءاذانِهِم وَقرًا وَإِذا ذَكَرتَ رَبَّكَ فِى القُرءانِ وَحدَهُ وَلَّوا عَلىٰ أَدبٰرِهِم نُفورًا (آيت : 46) |
|
۽ سندن دلين تي اهڙو پوش چاڙهي ڇڏيندا آهيون، جو هو ڪجهه به نه سمجهي سگهندا آهن ۽ سندن ڪنن ۾ به ٻوڙاڻ وجهي ڇڏيندا آهيون ۽ جڏهن تون قرآن ۾ پنهنجي هڪڙي ئي رب جو ذڪر ڪندو آهين ته هو نفرت کان کڻي پٺي ڏيندا آهن |
| نَحنُ أَعلَمُ بِما يَستَمِعونَ بِهِ إِذ يَستَمِعونَ إِلَيكَ وَإِذ هُم نَجوىٰ إِذ يَقولُ الظّٰلِمونَ إِن تَتَّبِعونَ إِلّا رَجُلًا مَسحورًا (آيت : 47) |
|
اسانکي خبر آهي ته جڏهن جو هو ڪن ڏيئي تنهنجي ڳالهه ٻڌندا آهن، ته اهو ڇا ٻڌندا آهن ۽ جڏهن ويهي پاڻ ۾ ســُـس پــُـس ڪندا آهن ته ڇا چوندا آهن. اهي ظالم پاڻ ۾ چوندا آهن ته اهو ته جادو ڪيل شخص آهي جنهن جي پٺيان توهان پيا ٿا هلو |
| انظُر كَيفَ ضَرَبوا لَكَ الأَمثالَ فَضَلّوا فَلا يَستَطيعونَ سَبيلًا (آيت : 48) |
|
ڏس ته ڪهڙيون ڳالهيون ٿا اهي توتي ٿاڦين. اهي ته رستي کان ٿــڙي ويا آهن، انهن کي رستو هٿ ئي نه ايندو |
| وَقالوا أَءِذا كُنّا عِظٰمًا وَرُفٰتًا أَءِنّا لَمَبعوثونَ خَلقًا جَديدًا (آيت : 49) |
|
چون ٿا ته "جڏهن اسان هڏا ۽ خاڪ ٿي وينداسون ته ڇا وري نئين سر پيدا ڪري اٿاريا وينداسون؟" |
| قُل كونوا حِجارَةً أَو حَديدًا (آيت : 50) |
|
چوين ته "توهان کڻي پٿر يا لوهه به ٿي پئو |
| أَو خَلقًا مِمّا يَكبُرُ فى صُدورِكُم فَسَيَقولونَ مَن يُعيدُنا قُلِ الَّذى فَطَرَكُم أَوَّلَ مَرَّةٍ فَسَيُنغِضونَ إِلَيكَ رُءوسَهُم وَيَقولونَ مَتىٰ هُوَ قُل عَسىٰ أَن يَكونَ قَريبًا (آيت : 51) |
|
يا اڃان به ڪا اهڙي سخت شيءِ جا توهان جي خيال ۾ زندهه ٿي ئي نه سگهندي هجي". (تڏهن به توهان ضرور وري اٿڻا آهيو). اهي ضرور پڇندا ته "ڀلا اهو آهي ڪير جيڪو اسانکي وري جيئاريندو؟" جواب ڏين ته "اهوئي جنهن توهانکي پهرئين ڀيري پيدا ڪيو هو"، هو ڪنڌ ڌوڻي پڇندا ته "ڀلا اهو ٿيندو ڪڏهن؟" چوين ته "ڪهڙي خبر ته اهو وقت اچي سڻائو ئي ٿيو هجي |
| يَومَ يَدعوكُم فَتَستَجيبونَ بِحَمدِهِ وَتَظُنّونَ إِن لَبِثتُم إِلّا قَليلًا (آيت : 52) |
|
جنهن ڏينهن هو توهان کي سڏيندو ته موٽ ۾ توهان سندس ساراهه ڪندا نڪري ايندؤ ۽ ان وقت توهان ائين سمجهندا هوندؤ ته توهان ته بس ڪا ٿورڙي گهڙي پلڪ ائين رهيا آهيو" |
| وَقُل لِعِبادى يَقولُوا الَّتى هِىَ أَحسَنُ إِنَّ الشَّيطٰنَ يَنزَغُ بَينَهُم إِنَّ الشَّيطٰنَ كانَ لِلإِنسٰنِ عَدُوًّا مُبينًا (آيت : 53) |
|
۽ اي نبي! منهنجي (مؤمن) ٻانهن کي چؤ ته ڳالهائن اهو جيڪو سهڻو هجي. دراصل شيطان ته انهن جي وچ ۾ بغض پيدا ڪرڻ جي ڪوشش ٿو ڪري، اها ته حقيقت آهي ته شيطان انسان جو کليو کلايو دشمن آهي |
| رَبُّكُم أَعلَمُ بِكُم إِن يَشَأ يَرحَمكُم أَو إِن يَشَأ يُعَذِّبكُم وَما أَرسَلنٰكَ عَلَيهِم وَكيلًا (آيت : 54) |
|
توهانجو رب توهانجي حالت کان خوب واقف آهي، وڻيس ته توهان تي رحم ڪري ۽ وڻيس ته توهان کي عذاب ڏئي ۽ اي نبي! اسان توکي انهن تي ڪو نگهبان بڻائي نه موڪليو آهي |
| وَرَبُّكَ أَعلَمُ بِمَن فِى السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَلَقَد فَضَّلنا بَعضَ النَّبِيّۦنَ عَلىٰ بَعضٍ وَءاتَينا داوۥدَ زَبورًا (آيت : 55) |
|
تنهنجو رب آسمانن ۽ زمين جي مخلوق کي وڌيڪ ٿو ڄاڻي. اسان ڪن نبين کي ٻين کان وڌيڪ فضيلت ڏني ۽ اسان ئي دائود کي زبور ڏنو هو |
| قُلِ ادعُوا الَّذينَ زَعَمتُم مِن دونِهِ فَلا يَملِكونَ كَشفَ الضُّرِّ عَنكُم وَلا تَحويلًا (آيت : 56) |
|
چوين ته سڏي ڏسو انهن معبودن کي، جن کي توهان الله جي بدران (پنهنجو واهر وسيلو) سمجهو ٿا، اهي ڪابه تڪليف توهان کان نڪي هٽائي سگهن ٿا ۽ نه مــَـٽائي سگهن ٿا |
| أُولٰئِكَ الَّذينَ يَدعونَ يَبتَغونَ إِلىٰ رَبِّهِمُ الوَسيلَةَ أَيُّهُم أَقرَبُ وَيَرجونَ رَحمَتَهُ وَيَخافونَ عَذابَهُ إِنَّ عَذابَ رَبِّكَ كانَ مَحذورًا (آيت : 57) |
|
جن کي اهي ماڻهو پڪارن ٿا اهي ته پاڻ ئي پنهنجي رب جي بارگاهه ۾ پهچڻ لاءِ ڪو وسيلو ٿا ڳولن، ته انهن مان ڪير کيس وڌيڪ ويجهو آهي ۽ هو ته سندس رحمت جا اميدوار ۽ سندس عذاب کان ڊڄندڙ آهن. سچي ڳالهه اها آهي ته تنهنجي رب جو عذاب آهي ئي ڊڄڻ لائق |
| وَإِن مِن قَريَةٍ إِلّا نَحنُ مُهلِكوها قَبلَ يَومِ القِيٰمَةِ أَو مُعَذِّبوها عَذابًا شَديدًا كانَ ذٰلِكَ فِى الكِتٰبِ مَسطورًا (آيت : 58) |
|
۽ ڪابه وسندي اهڙي ناهي، جنهن کي اسان قيامت کان اڳي تباهه نه ڪنداسون يا سخت عذاب نه ڏينداسون، اها ڳالهه اُنهيءَ الله واري ڪتاب ۾ لکيل آهي |
| وَما مَنَعَنا أَن نُرسِلَ بِالءايٰتِ إِلّا أَن كَذَّبَ بِهَا الأَوَّلونَ وَءاتَينا ثَمودَ النّاقَةَ مُبصِرَةً فَظَلَموا بِها وَما نُرسِلُ بِالءايٰتِ إِلّا تَخويفًا (آيت : 59) |
|
۽ اسانکي نشانيون موڪلڻ کان ته فقط انهيءَ ڳالهه ئي روڪيو ته انهن کان اڳين ماڻهن به ته انهن کي ڪوڙو سڏيو هو (جيئن ڏسو) ثمود کي اسان ظاهر ظهور ڏاچي ڏني، پر انهن مٿس ظلم ڪيو. اسان ته نشانيون ان لاءِ موڪليندا آهيون ته ماڻهو کين ڏسي ڊڄن |
| وَإِذ قُلنا لَكَ إِنَّ رَبَّكَ أَحاطَ بِالنّاسِ وَما جَعَلنَا الرُّءيَا الَّتى أَرَينٰكَ إِلّا فِتنَةً لِلنّاسِ وَالشَّجَرَةَ المَلعونَةَ فِى القُرءانِ وَنُخَوِّفُهُم فَما يَزيدُهُم إِلّا طُغيٰنًا كَبيرًا (آيت : 60) |
|
ياد ڪر اي نبي! اسان توکي چئي ڇڏيو هو ته تنهنجي رب انهن ماڻهن کي گهيري ۾ آڻي ڇڏيو آهي ۽ اهو جيڪي ڪجهه اسان هاڻي توکي ڏيکاريو آهي ان کي ۽ اُن وڻ کي جنهن تي قرآن ۾ لعنت ڪئي ويئي آهي، اسان انهن ماڻهن لاءِ بس هڪڙي آزمائش بڻائي ڇڏيو آهي، اسان انهن کي پيا ٿا ڊيڄاريون، مگر ڊيڄارڻ ته مورڳو سندن سرڪشيءَ کي اڃان به وڌائي ٿو |
| وَإِذ قُلنا لِلمَلٰئِكَةِ اسجُدوا لِءادَمَ فَسَجَدوا إِلّا إِبليسَ قالَ ءَأَسجُدُ لِمَن خَلَقتَ طينًا (آيت : 61) |
|
۽ ياد ڪر جڏهن اسان ملائڪن کي چيو هو ته آدم کي سجدو ڪريو ته سڀني سجدو ڪيو، پر ابليس سجدو نه ڪيو. چيائين: "ڇا مان انهيءَ کي سجدو ڪيان، جنهن کي تو مٽيءَ مان ٺاهيو آهي؟" |
| قالَ أَرَءَيتَكَ هٰذَا الَّذى كَرَّمتَ عَلَىَّ لَئِن أَخَّرتَنِ إِلىٰ يَومِ القِيٰمَةِ لَأَحتَنِكَنَّ ذُرِّيَّتَهُ إِلّا قَليلًا (آيت : 62) |
|
چوڻ لڳو: "ڏس ته سهين ته ڇا اهو ان لائق هو جو تو ان کي مون کان وڌيڪ عزت عطا ڪئي؟ جي تون مونکي قيامت جي ڏينهن تائين مهلت ڏئين ته مان سندس سڄي نسل کي جهلي پورو ڪندس، فقط ڪي ٿورڙائي مونکان بچي سگهندا" |
| قالَ اذهَب فَمَن تَبِعَكَ مِنهُم فَإِنَّ جَهَنَّمَ جَزاؤُكُم جَزاءً مَوفورًا (آيت : 63) |
|
الله فرمايو: "چڱو تون وڃ، انهن مان جيڪي به تنهنجي ڪڍ لڳندا ته توهان سڀني لاءِ جهنم ئي جوڳي سزا آهي" |
| وَاستَفزِز مَنِ استَطَعتَ مِنهُم بِصَوتِكَ وَأَجلِب عَلَيهِم بِخَيلِكَ وَرَجِلِكَ وَشارِكهُم فِى الأَموٰلِ وَالأَولٰدِ وَعِدهُم وَما يَعِدُهُمُ الشَّيطٰنُ إِلّا غُرورًا (آيت : 64) |
|
تون منجهانئن جنهن کي به پنهنجي دعوت سان ورغلائي سگهين ته ڀل ورغلاءِ ، ڀل مٿن سوار توڙي پيادا چاڙهي آڻ، مالن ۽ اولاد ۾ ساڻن ڀائيوار بڻجي وڃ ۽ کين ڏٽن جي چڪر ۾ وِجهه ۽ شيطان جا وعدا ته هوندائي رڳو ٺڳي جا ٺاهه آهن |
| إِنَّ عِبادى لَيسَ لَكَ عَلَيهِم سُلطٰنٌ وَكَفىٰ بِرَبِّكَ وَكيلًا (آيت : 65) |
|
پڪ ڄاڻ ته منهنجي ٻانهن تي تنهنجو ڪوبه زور نه هلندو ۽ ڪارساز ته تنهنجو رب ئي ڪافي آهي" |
| رَبُّكُمُ الَّذى يُزجى لَكُمُ الفُلكَ فِى البَحرِ لِتَبتَغوا مِن فَضلِهِ إِنَّهُ كانَ بِكُم رَحيمًا (آيت : 66) |
|
توهانجو رب ته اهو آهي، جيڪو سمنڊ ۾ توهانجي لاءِ ٻيڙيون هلائي ٿو تانته توهان سندس فضل هٿ ڪريو. حقيقت اها آهي ته هو توهان تي ڏاڍو مهربان آهي |
| وَإِذا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فِى البَحرِ ضَلَّ مَن تَدعونَ إِلّا إِيّاهُ فَلَمّا نَجّىٰكُم إِلَى البَرِّ أَعرَضتُم وَكانَ الإِنسٰنُ كَفورًا (آيت : 67) |
|
جڏهن سمنڊ ۾ توهان تي مصيبت اچي پوندي آهي ته کانئس سواءِ ٻين جن کي به توهان سڏيندا آهيو، سي سڀ گم ٿي ويندا آهن، پر وري جڏهن هو توهانکي بچائي سڪيءَ تي آڻي ٿو ته توهان کانئس منهن موڙي ٿا وڃو. انسان ته ڏاڍو بي شڪرو آهي |
| أَفَأَمِنتُم أَن يَخسِفَ بِكُم جانِبَ البَرِّ أَو يُرسِلَ عَلَيكُم حاصِبًا ثُمَّ لا تَجِدوا لَكُم وَكيلًا (آيت : 68) |
|
پوءِ ڀلا توهان ان ڳالهه کان بلڪل بي ڊپا ٿي ويا آهيو ڇا، ته متان الله توهان کي ڪٿي خشڪ زمين ۾ ڪنهن پاسي ڳهائي ڇڏي يا توهان تي پٿر وسائيندڙ طوفان موڪلي ۽ توهان کي ان کان بچائڻ وارو ڪوبه نگهبان نه ملي سگهي |
| أَم أَمِنتُم أَن يُعيدَكُم فيهِ تارَةً أُخرىٰ فَيُرسِلَ عَلَيكُم قاصِفًا مِنَ الرّيحِ فَيُغرِقَكُم بِما كَفَرتُم ثُمَّ لا تَجِدوا لَكُم عَلَينا بِهِ تَبيعًا (آيت : 69) |
|
۽ ڇا توهان کي اهو ڪو ڊپ ئي ڪونهي ته الله وري توهان کي سمنڊ ۾ وٺي وڃي ۽ توهانجي ناشڪريءَ ڪري توهان تي هوا جو سخت طوفان آڻي، توهان کي ٻوڙي ڇڏي ۽ توهان کي اسان کان انهيءَ ڳالهه جو بدلو وٺڻ وارو ئي ڪونه ملي؟ |
| وَلَقَد كَرَّمنا بَنى ءادَمَ وَحَمَلنٰهُم فِى البَرِّ وَالبَحرِ وَرَزَقنٰهُم مِنَ الطَّيِّبٰتِ وَفَضَّلنٰهُم عَلىٰ كَثيرٍ مِمَّن خَلَقنا تَفضيلًا (آيت : 70) |
|
اها ته اسانجي مهرباني آهي، جو اسان آدم (ؑ) جي اولاد کي شرف ڏنو ۽ کين سڪيءَ توڙي سمنڊ ۾ سواريون عطا ڪيون ۽ کين پاڪ شين مان رزق ڏنو ۽ پنهنجي گهڻيءَ ئي مخلوقات کان سندس شان مٿانهون ڪيو |
| يَومَ نَدعوا كُلَّ أُناسٍ بِإِمٰمِهِم فَمَن أوتِىَ كِتٰبَهُ بِيَمينِهِ فَأُولٰئِكَ يَقرَءونَ كِتٰبَهُم وَلا يُظلَمونَ فَتيلًا (آيت : 71) |
|
پوءِ انهيءَ ڏينهن (ڏي ذرا ڌيان ڪريو) جڏهن اسان هرهڪ انساني ٽولي کي سندس اڳواڻ سان گڏ سڏائينداسون ته پوءِ جن کي سندن اعمالنامو ساڄي هٿ ۾ ملندو، سي ته پنهنجي ڪئي ڪمائيءَ وارو ڪتاب پڙهندا ۽ مٿن ذري جيترو به ظلم نه ڪيو ويندو |
| وَمَن كانَ فى هٰذِهِ أَعمىٰ فَهُوَ فِى الءاخِرَةِ أَعمىٰ وَأَضَلُّ سَبيلًا (آيت : 72) |
|
۽ جيڪو هن دنيا ۾ انڌو ٿي رهيو، اهو آخرت ۾ به انڌو ئي رهندو، بلڪه رستو لهڻ ۾ انڌي کان به وِيلُ |
| وَإِن كادوا لَيَفتِنونَكَ عَنِ الَّذى أَوحَينا إِلَيكَ لِتَفتَرِىَ عَلَينا غَيرَهُ وَإِذًا لَاتَّخَذوكَ خَليلًا (آيت : 73) |
|
اي نبي! انهن ماڻهن ته پنهنجيءَ ڪوشش ۾ ڪين گهٽايو ته توکي فتني ۾ وجهي انهيءَ وحيءَ کان هٽائي ڇڏين، جيڪا اسان توڏانهن موڪلي آهي تانته تون اسانجي نالي تي ڪا ٻي ڳالهه پنهنجي طرفان گهڙين. جيڪڏهن تون ائين ڪرين ها ته هو ضرور توکي پنهنجو دوست بڻائين ها |
| وَلَولا أَن ثَبَّتنٰكَ لَقَد كِدتَ تَركَنُ إِلَيهِم شَيـًٔا قَليلًا (آيت : 74) |
|
۽ جيڪڏهن اسان توکي پوريءَ طرح مضبوط ڪري نه بيهاريون ها ته امڪان هو ته تون انهن ڏانهن ٿورو جهڪي پوين ها |
| إِذًا لَأَذَقنٰكَ ضِعفَ الحَيوٰةِ وَضِعفَ المَماتِ ثُمَّ لا تَجِدُ لَكَ عَلَينا نَصيرًا (آيت : 75) |
|
پوءِ جيڪڏهن تون ائين ڪرين ها ته اسان دنيا ۾ به توکي ٻيڻو عذاب چکايون ها ته آخرت ۾ به ٻيڻو عذاب ۽ پوءِ اسان جي مقابلي ۾ ڪو مددگار نه مـِـلئي ها |
| وَإِن كادوا لَيَستَفِزّونَكَ مِنَ الأَرضِ لِيُخرِجوكَ مِنها وَإِذًا لا يَلبَثونَ خِلٰفَكَ إِلّا قَليلًا (آيت : 76) |
|
۽ اهي ماڻهو انهيءَ ڳالهه تي سندرو ٻڌيو بيٺا آهن ته انهيءَ سرزمين مان تنهنجا پير ڪڍي توکي اتان نيڪالي ڏيئي ڇڏين، پر جيڪڏهن هو ائين ڪندا ته پوءِ توکان پوءِ پاڻ به ته ڪو ٿورڙو ئي رهي سگهندا |
| سُنَّةَ مَن قَد أَرسَلنا قَبلَكَ مِن رُسُلِنا وَلا تَجِدُ لِسُنَّتِنا تَحويلًا (آيت : 77) |
|
اِها اسانجي هميشه واري ريت آهي، جيڪا انهن سڀني رسولن جي سلسلي ۾ اسان پئي اختيار ڪئي آهي، جن کي اسان توکان اڳ موڪليو هو ۽ اسانجي ريت ۾ تون ڪابه ڦيرڦار نه ڏسندين |
| أَقِمِ الصَّلوٰةَ لِدُلوكِ الشَّمسِ إِلىٰ غَسَقِ الَّيلِ وَقُرءانَ الفَجرِ إِنَّ قُرءانَ الفَجرِ كانَ مَشهودًا (آيت : 78) |
|
نماز قائم ڪر، سج لڙڻ کان وٺي رات جي اونداهيءَ تائين ۽ فجر جي قرآن کي به پاڻ تي لازم ڪر، ڇو جو فجر واري قرآن جي ته شاهدي ڏني ويندي آهي |
| وَمِنَ الَّيلِ فَتَهَجَّد بِهِ نافِلَةً لَكَ عَسىٰ أَن يَبعَثَكَ رَبُّكَ مَقامًا مَحمودًا (آيت : 79) |
|
۽ رات جو وري تهجد پڙهه، اها تنهنجي لاءِ واڌاري عبادت (نفل) آهي، اميد ته تنهنجو رب توکي مقام محمود تي پهچائي ڇڏيندو |
| وَقُل رَبِّ أَدخِلنى مُدخَلَ صِدقٍ وَأَخرِجنى مُخرَجَ صِدقٍ وَاجعَل لى مِن لَدُنكَ سُلطٰنًا نَصيرًا (آيت : 80) |
|
۽ دعا گهر ته اي منهنجا رب! مونکي تون جيڏانهن به وٺي هلين ته سچائيءَ سان وٺي هل ۽ جتان به ڪڍين ته سچائيءَ سان ڪڍ ۽ پاڻ وٽان ڪو اقتدار منهنجو مددگار بڻاءِ |
| وَقُل جاءَ الحَقُّ وَزَهَقَ البٰطِلُ إِنَّ البٰطِلَ كانَ زَهوقًا (آيت : 81) |
|
۽ اعلان ڪري ڇڏ ته "حق اچي ويو ۽ باطل مــِـٽجي ويو. باطل ته آهي ئي مٽجڻ وارو" |
| وَنُنَزِّلُ مِنَ القُرءانِ ما هُوَ شِفاءٌ وَرَحمَةٌ لِلمُؤمِنينَ وَلا يَزيدُ الظّٰلِمينَ إِلّا خَسارًا (آيت : 82) |
|
۽ اسين قرآن مان نازل ڪريون ٿا، جيڪو مڃڻ وارن لاءِ ته شفاءَ ۽ رحمت آهي، مگر ظالمن لاءِ ته سواءِ ٽوٽي جي ٻي ڪنهن به شيءِ ۾ واڌارو نٿو ڪري |
| وَإِذا أَنعَمنا عَلَى الإِنسٰنِ أَعرَضَ وَنَـٔا بِجانِبِهِ وَإِذا مَسَّهُ الشَّرُّ كانَ يَـٔوسًا (آيت : 83) |
|
انسان جي حالت اها آهي، جو جڏهن اسان کيس نعمتن سان نوازيون ٿا ته ڪنڌ موڙي ۽ پاسو ڪري ٿو وڃي ۽ وري جڏهن مصيبت ٿي پويس ته مايوس ٿيڻ لڳي ٿو |
| قُل كُلٌّ يَعمَلُ عَلىٰ شاكِلَتِهِ فَرَبُّكُم أَعلَمُ بِمَن هُوَ أَهدىٰ سَبيلًا (آيت : 84) |
|
اي نبي! چوين ته "هرڪو پنهنجي طريقي مطابق عمل پيو ڪري، پوءِ اهو توهانجو رب ئي ٿو وڌيڪ ڄاڻي ته سنئينءَ سڌيءَ راهه تي هلندڙ ڪير آهي" |
| وَيَسـَٔلونَكَ عَنِ الرّوحِ قُلِ الرّوحُ مِن أَمرِ رَبّى وَما أوتيتُم مِنَ العِلمِ إِلّا قَليلًا (آيت : 85) |
|
اهي ماڻهو توکان روح جي باري ۾ پڇن ٿا، ٻڌائين ته "اهو روح منهنجي رب جي حڪم سان اچي ٿو، پر توهان کي تمام ٿورڙو علم ڏنو ويو آهي" |
| وَلَئِن شِئنا لَنَذهَبَنَّ بِالَّذى أَوحَينا إِلَيكَ ثُمَّ لا تَجِدُ لَكَ بِهِ عَلَينا وَكيلًا (آيت : 86) |
|
۽ اي نبي! اسان چاهيون ته اهو سڀ ڪجهه توکان وٺون جيڪو اسان وحيءَ جي ذريعي توکي ڏنو آهي، پوءِ تون اسان جي مقابلي ۾ ڪوبه مددگار هٿ ڪري نه سگهندين، جيڪو اهو توکي واپس ڏياري سگهي |
| إِلّا رَحمَةً مِن رَبِّكَ إِنَّ فَضلَهُ كانَ عَلَيكَ كَبيرًا (آيت : 87) |
|
پر توکي ته جيڪي به مليو آهي، تنهنجي رب جي رحمت سبب مليو آهي، بيشڪ سندس فضل توتي تمام وڏو آهي |
| قُل لَئِنِ اجتَمَعَتِ الإِنسُ وَالجِنُّ عَلىٰ أَن يَأتوا بِمِثلِ هٰذَا القُرءانِ لا يَأتونَ بِمِثلِهِ وَلَو كانَ بَعضُهُم لِبَعضٍ ظَهيرًا (آيت : 88) |
|
چوينِ ته جيڪڏهن انسان ۽ جــِـنَ سڀئي ملي هن قرآن جهڙي ڪا شيءِ آڻڻ جي ڪوشش ڪن ته نه آڻي سگهندا، کڻي اهي هڪ ٻئي جا مددگار ئي ڇو نه هجن |
| وَلَقَد صَرَّفنا لِلنّاسِ فى هٰذَا القُرءانِ مِن كُلِّ مَثَلٍ فَأَبىٰ أَكثَرُ النّاسِ إِلّا كُفورًا (آيت : 89) |
|
اسان هن قرآن ۾ ماڻهن کي هر نموني سان سمجهايو آهي، پر گهڻن ماڻهن ته انڪار ئي ڪيو آهي |
| وَقالوا لَن نُؤمِنَ لَكَ حَتّىٰ تَفجُرَ لَنا مِنَ الأَرضِ يَنبوعًا (آيت : 90) |
|
۽ چيو اٿائون ته اسان تنهنجي ڳالهه نه مڃينداسون، جيستائين تون اسان لاءِ زمين کي چيري ڪو چشمو نه وهائيندين |
| أَو تَكونَ لَكَ جَنَّةٌ مِن نَخيلٍ وَعِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الأَنهٰرَ خِلٰلَها تَفجيرًا (آيت : 91) |
|
يا وري تو لاءِ کجين ۽ انگورن جو هڪ باغ پيدا ٿئي ۽ تون ان ۾ واهيون وهائي ڇڏين |
| أَو تُسقِطَ السَّماءَ كَما زَعَمتَ عَلَينا كِسَفًا أَو تَأتِىَ بِاللَّهِ وَالمَلٰئِكَةِ قَبيلًا (آيت : 92) |
|
يا وري تون آسمان کي ٽڪرا ٽڪرا ڪري اسان جي مٿان کڻي ڪيرائين، جيئن تون چوين پيو، يا الله ۽ ملائڪن کي اسان جي روبرو آڻين |
| أَو يَكونَ لَكَ بَيتٌ مِن زُخرُفٍ أَو تَرقىٰ فِى السَّماءِ وَلَن نُؤمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتّىٰ تُنَزِّلَ عَلَينا كِتٰبًا نَقرَؤُهُ قُل سُبحانَ رَبّى هَل كُنتُ إِلّا بَشَرًا رَسولًا (آيت : 93) |
|
يا تو لاءِ سون جو گهر ٺهي پوي يا تون آسمان تي چڙهي وڃين ۽ تنهنجي چڙهڻ تي به اسان ويساهه نه ڪنداسون، جيستائين تون اسان لاءِ ڪو اهڙو لکيو نه آڻين جنهن کي اسان پڙهي ڏسون". اي نبي ! چوين ته "پاڪ آهي منهنجو رب! ڀلا مان پيغام آڻيندڙ انسان کانسواءِ به ٻيو ڪجهه آهيان ڇا؟" |
| وَما مَنَعَ النّاسَ أَن يُؤمِنوا إِذ جاءَهُمُ الهُدىٰ إِلّا أَن قالوا أَبَعَثَ اللَّهُ بَشَرًا رَسولًا (آيت : 94) |
|
ماڻهن جي آڏو جڏهن به هدايت آئي ته کين مٿس ايمان آڻڻ کان ٻي ڪنهن به ڳالهه نه روڪيو پر رڳو سندن انهيءَ چوڻ ته "ڇا الله بشر کي رسول بڻائي موڪليو آهي؟" |
| قُل لَو كانَ فِى الأَرضِ مَلٰئِكَةٌ يَمشونَ مُطمَئِنّينَ لَنَزَّلنا عَلَيهِم مِنَ السَّماءِ مَلَكًا رَسولًا (آيت : 95) |
|
چوين ته جيڪڏهن زمين ۾ به ملائڪ مطمئن ٿيا گهمندا وتن ها ته اسان به ضرور آسمان مان ڪنهن فرشتي کي ئي انهن لاءِ پيغمبر بڻائي موڪليون ها |
| قُل كَفىٰ بِاللَّهِ شَهيدًا بَينى وَبَينَكُم إِنَّهُ كانَ بِعِبادِهِ خَبيرًا بَصيرًا (آيت : 96) |
|
اي نبي ! چوين ته منهنجي ۽ توهانجي وچ ۾ بس هڪڙي الله جي ئي شاهدي ڪافي آهي، هو پنهنجن ٻانهن جي حال کان واقف آهي ۽ سڀ ڪجهه ڏسي پسي ٿو |
| وَمَن يَهدِ اللَّهُ فَهُوَ المُهتَدِ وَمَن يُضلِل فَلَن تَجِدَ لَهُم أَولِياءَ مِن دونِهِ وَنَحشُرُهُم يَومَ القِيٰمَةِ عَلىٰ وُجوهِهِم عُميًا وَبُكمًا وَصُمًّا مَأوىٰهُم جَهَنَّمُ كُلَّما خَبَت زِدنٰهُم سَعيرًا (آيت : 97) |
|
جنهن کي الله هدايت ڏئي، اهوئي هدايت وارو آهي ۽ جنهن کي هو گمراهيءَ ۾ وجهي ڇڏي ته تون اهڙن لاءِ هن کان سواءِ ٻيا ڪي به مددگار لهي نه سگهندين ۽ انهن ماڻهن کي قيامت جي ڏينهن اسان مـُـنهن ڀر گهلي آڻي گڏ ڪنداسون، انڌا گونگا ۽ ٻوڙا ڪري، سندن ٺڪاڻو جهنم آهي. جڏهن به ان جي باهه جهڪي ٿيڻ لڳندي ته وري خوب مچائي مچ ڪري ڇڏينداسونس |
| ذٰلِكَ جَزاؤُهُم بِأَنَّهُم كَفَروا بِـٔايٰتِنا وَقالوا أَءِذا كُنّا عِظٰمًا وَرُفٰتًا أَءِنّا لَمَبعوثونَ خَلقًا جَديدًا (آيت : 98) |
|
اهو بدلو آهي سندن ان فعل جو، ته انهن اسانجي آيتن جو انڪار ڪيو ۽ چيائون ته "ڇا جڏهن اسان هڏا ۽ خاڪ ٿي وينداسون ته وري نئين سر خلقي اٿاريا وينداسون؟" |
| أَوَلَم يَرَوا أَنَّ اللَّهَ الَّذى خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضَ قادِرٌ عَلىٰ أَن يَخلُقَ مِثلَهُم وَجَعَلَ لَهُم أَجَلًا لا رَيبَ فيهِ فَأَبَى الظّٰلِمونَ إِلّا كُفورًا (آيت : 99) |
|
ڇا انهن نه ڏٺو ته جنهن الله آسمانن ۽ زمين کي پيدا ڪيو آهي، اهو انهن جهڙا پيدا ڪرڻ جي ضرور سگهه رکي ٿو؟ ۽ هـُـن انهن جي حشر لاءِ هڪڙو وقت مقرر ڪري ڇڏيو آهي، جنهن جي اچڻ ۾ ڪو شڪ ئي ڪونهي، مگر ظالمن جو ته انڪار تي ئي سندرو ٻڌل آهي |
| قُل لَو أَنتُم تَملِكونَ خَزائِنَ رَحمَةِ رَبّى إِذًا لَأَمسَكتُم خَشيَةَ الإِنفاقِ وَكانَ الإِنسٰنُ قَتورًا (آيت : 100) |
|
اي نبي! چوين ته جيڪڏهن منهنجي رب جي رحمت جا خزانا توهانجي هٿ هجن ها ته توهان کپي وڃڻ جي ڀؤ کان کين ضرور بند ڪري رکو ها. انسان ته آهي ئي دل جو تنگ |
| وَلَقَد ءاتَينا موسىٰ تِسعَ ءايٰتٍ بَيِّنٰتٍ فَسـَٔل بَنى إِسرٰءيلَ إِذ جاءَهُم فَقالَ لَهُ فِرعَونُ إِنّى لَأَظُنُّكَ يٰموسىٰ مَسحورًا (آيت : 101) |
|
اسان موسيٰ کي نــَـوَ چٽيون نشانيون ڏنيون هيون، پوءِ تون بني اسرائيل کان پڇي ڏس ته جڏهن موسيٰ وٽن آيو ته فرعون اهوئي چيو ته "اي موسيٰ مان سمجهان ٿو ته پڪ توتي جادو ٿيل آهي" |
| قالَ لَقَد عَلِمتَ ما أَنزَلَ هٰؤُلاءِ إِلّا رَبُّ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ بَصائِرَ وَإِنّى لَأَظُنُّكَ يٰفِرعَونُ مَثبورًا (آيت : 102) |
|
موسيٰ چيس: "تون چڱيءَ طرح ڄاڻين ٿو ته اهي اکيون کوليندڙ نشانيون آسمانن ۽ زمين جي رب کانسواءِ ٻئي ڪنهن به نازل نه ڪيون آهن ۽ منهنجو خيال آهي ته اي فرعون! تون پڪ سان تباهيءَ هيٺ ايندين" |
| فَأَرادَ أَن يَستَفِزَّهُم مِنَ الأَرضِ فَأَغرَقنٰهُ وَمَن مَعَهُ جَميعًا (آيت : 103) |
|
نيٺ فرعون پڪو پهه ڪيو ته موسيٰ ۽ بني اسرائيل کي زمين مان ڪڍي ٻاهر ڪندو، پر پوءِ اسان کيس ۽ سندس ساٿين کي گڏ ٻوڙي ڇڏيو |
| وَقُلنا مِن بَعدِهِ لِبَنى إِسرٰءيلَ اسكُنُوا الأَرضَ فَإِذا جاءَ وَعدُ الءاخِرَةِ جِئنا بِكُم لَفيفًا (آيت : 104) |
|
۽ ان کان پوءِ بني اسرائيل کي چيو ته هاڻي توهان زمين ۾ رهو، پوءِ جڏهن آخرت جي وعدي جو وقت اچي پورو ٿيندو ته اسان توهان سڀني کي گڏ ڪري حاضر ڪنداسين |
| وَبِالحَقِّ أَنزَلنٰهُ وَبِالحَقِّ نَزَلَ وَما أَرسَلنٰكَ إِلّا مُبَشِّرًا وَنَذيرًا (آيت : 105) |
|
هن قرآن کي اسان حق سان نازل ڪيو آهي ۽ حق ئي کڻي لٿو آهي، اي نبي! اسان توکي فقط ان لاءِ موڪليو آهي ته (جيڪو مڃي تنهن کي) خوشخبري ڏي ۽ (جيڪو نه مڃي تنهن کي) ڊيڄار |
| وَقُرءانًا فَرَقنٰهُ لِتَقرَأَهُ عَلَى النّاسِ عَلىٰ مُكثٍ وَنَزَّلنٰهُ تَنزيلًا (آيت : 106) |
|
۽ هن قرآن کي اسان ٿورو ٿورو ڪري نازل ڪيو آهي، ته جيئن تون به ماڻهن کي رکي رکي ٻڌائين ۽ ان کي اسان وقت بوقت پئي (موقعي آهر) لاٿو آهي |
| قُل ءامِنوا بِهِ أَو لا تُؤمِنوا إِنَّ الَّذينَ أوتُوا العِلمَ مِن قَبلِهِ إِذا يُتلىٰ عَلَيهِم يَخِرّونَ لِلأَذقانِ سُجَّدًا (آيت : 107) |
|
اي نبي! چوين ته توهان هن تي ايمان آڻيو يا نه آڻيو، جن ماڻهن کي هن کان اڳ علم ڏنو ويو آهي، انهن کي جڏهن اهو ٻڌايو وڃي ٿو ته هو منهن ڀــَـر سجدي ۾ ڪري پون ٿا |
| وَيَقولونَ سُبحٰنَ رَبِّنا إِن كانَ وَعدُ رَبِّنا لَمَفعولًا (آيت : 108) |
|
۽ وڏي واڪي چون ٿا ته "پاڪ آهي اسانجو رب، سندس وعدو ته پورو ٿيڻو ئي هو" |
| وَيَخِرّونَ لِلأَذقانِ يَبكونَ وَيَزيدُهُم خُشوعًا (آيت : 109) |
|
۽ اهي روئندي منهن ڀــَـر ڪرن ٿا ۽ ان (قرآن) کي ٻڌي سندن نهٺائي اڃان به وڌي وڃي ٿي |
| قُلِ ادعُوا اللَّهَ أَوِ ادعُوا الرَّحمٰنَ أَيًّا ما تَدعوا فَلَهُ الأَسماءُ الحُسنىٰ وَلا تَجهَر بِصَلاتِكَ وَلا تُخافِت بِها وَابتَغِ بَينَ ذٰلِكَ سَبيلًا (آيت : 110) |
|
اي نبي! چوين ته "الله چئي سڏيو يا رحمان چئي، جنهن به نالي سان سڏيندؤ، سندس نالا ته سڀئي سهڻا آهن" ۽ پنهنجي نماز نڪي تمام وڏي آواز سان پڙهه ۽ نه تمام جهڪي آواز سان، انهن ٻنهي کان وچٿرو انداز اختيار ڪر |
| وَقُلِ الحَمدُ لِلَّهِ الَّذى لَم يَتَّخِذ وَلَدًا وَلَم يَكُن لَهُ شَريكٌ فِى المُلكِ وَلَم يَكُن لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَكَبِّرهُ تَكبيرًا (آيت : 111) |
|
۽ چؤ: "تعريف آهي انهيءَ الله لاءِ ، جنهن نه ڪنهن کي پٽ بڻايو ۽ نه ڪو بادشاهيءَ ۾ سندس ڀاڱي ڀائيوار آهي ۽ نه وري هو ڪو اهڙو بيوس لاچار آهي، جو ڪو سندس مددگار هجي" ۽ سندس وڏائي بيان ڪريو، مٿانهين درجي جي وڏائي |