| أَتىٰ أَمرُ اللَّهِ فَلا تَستَعجِلوهُ سُبحٰنَهُ وَتَعٰلىٰ عَمّا يُشرِكونَ (آيت : 1) |
|
اچي ويو الله جو فيصلو، سو هاڻي ان لاءِ تڪڙ نه مچايو، هو پاڪ آهي ۽ مٿانهون آهي، ان شرڪ کان جيڪو اهي ماڻهو ڪن ٿا |
| يُنَزِّلُ المَلٰئِكَةَ بِالرّوحِ مِن أَمرِهِ عَلىٰ مَن يَشاءُ مِن عِبادِهِ أَن أَنذِروا أَنَّهُ لا إِلٰهَ إِلّا أَنا۠ فَاتَّقونِ (آيت : 2) |
|
هو ان روح کي پنهنجي جنهن بندي تي چاهي ٿو، پنهنجي حڪم سان ملائڪن وسيلي نازل ٿو ڪري (انهيءَ هدايت سان ته ماڻهن کي) "خبردار ڪريو ته مون کان سواءِ ٻيو ڪوبه توهانجو معبود ناهي، تنهنڪري توهان مون کان ئي ڊڄو" |
| خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضَ بِالحَقِّ تَعٰلىٰ عَمّا يُشرِكونَ (آيت : 3) |
|
هن آسمانن ۽ زمين کي برحق خلقيو آهي، هو تمام مٿانهون آهي، انهيءَ شرڪ کان جيڪو اهي ڪن ٿا |
| خَلَقَ الإِنسٰنَ مِن نُطفَةٍ فَإِذا هُوَ خَصيمٌ مُبينٌ (آيت : 4) |
|
هن انسان کي هڪڙي ٽيپي مان پيدا ڪيو، پوءِ اوچتو هو هڪ کليو کلايو جهيڙاگر بڻجي ويو |
| وَالأَنعٰمَ خَلَقَها لَكُم فيها دِفءٌ وَمَنٰفِعُ وَمِنها تَأكُلونَ (آيت : 5) |
|
هن جانور پيدا ڪيا، جن ۾ توهان لاءِ پوشاڪ به آهي ۽ خوراڪ به ۽ ٻين ڪيترن ئي قسمن جا فائدا پڻ |
| وَلَكُم فيها جَمالٌ حينَ تُريحونَ وَحينَ تَسرَحونَ (آيت : 6) |
|
انهن ۾ توهان لاءِ هڪڙي سونهن آهي، جڏهن صبح جو کين چــَـرڻ لاءِ روانو ڪريو ٿا ۽ وري شام جو موٽائي آڻيو ٿا |
| وَتَحمِلُ أَثقالَكُم إِلىٰ بَلَدٍ لَم تَكونوا بٰلِغيهِ إِلّا بِشِقِّ الأَنفُسِ إِنَّ رَبَّكُم لَرَءوفٌ رَحيمٌ (آيت : 7) |
|
هو توهانجا بار ڍوئي اهڙن هنڌن ڏانهن کڻي پهچائن ٿا، جتي توهان سخت جاکوڙ کان سواءِ پهچي ئي نٿي سگهيؤ، حقيقت ۾ توهانجو رب ڏاڍو شفيق ۽ ٻاجهارو آهي |
| وَالخَيلَ وَالبِغالَ وَالحَميرَ لِتَركَبوها وَزينَةً وَيَخلُقُ ما لا تَعلَمونَ (آيت : 8) |
|
هن گهوڙا، خچر ۽ گڏهه پيدا ڪيا ته جيئن توهان انهن تي سواري به ڪريو ۽ اهي توهانجي زندگيءَ جي رونق به بڻجن. ٻيون به اڪيچار شيون (توهانجي فائدي لاءِ ) پيدا ڪري ٿو، جن جي توهان کي خبر به ناهي |
| وَعَلَى اللَّهِ قَصدُ السَّبيلِ وَمِنها جائِرٌ وَلَو شاءَ لَهَدىٰكُم أَجمَعينَ (آيت : 9) |
|
۽ الله جي ذمي آهي سڌو رستو ڏَسڻ، جڏهن ته ڏنگا رستا به موجود آهن. جيڪڏهن هو چاهي ها ته توهان سڀني کي هدايت تي آڻي ڇڏي ها |
| هُوَ الَّذى أَنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً لَكُم مِنهُ شَرابٌ وَمِنهُ شَجَرٌ فيهِ تُسيمونَ (آيت : 10) |
|
اهوئي آهي جنهن آسمان مان توهان لاءِ پاڻي وسايو، جنهن سان توهان پاڻ به ڍاپو ٿا ۽ ان مان وڻ ٽڻ، گاهه ٻوٽا به ٿين ٿا، جن منجهه مال چاريو ٿا |
| يُنبِتُ لَكُم بِهِ الزَّرعَ وَالزَّيتونَ وَالنَّخيلَ وَالأَعنٰبَ وَمِن كُلِّ الثَّمَرٰتِ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَتَفَكَّرونَ (آيت : 11) |
|
هو توهان لاءِ ان پاڻيءَ جي وسيلي پوکون اپائي ٿو ۽ زيتون، کارڪون ۽ انگور ۽ ٻيا قسمين قسمين جا ميوا پيدا ڪري ٿو، انهيءَ ۾ هڪ وڏي نشاني آهي، انهن ماڻهن لاءِ جيڪي سوچ ويچار ڪن ٿا |
| وَسَخَّرَ لَكُمُ الَّيلَ وَالنَّهارَ وَالشَّمسَ وَالقَمَرَ وَالنُّجومُ مُسَخَّرٰتٌ بِأَمرِهِ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايٰتٍ لِقَومٍ يَعقِلونَ (آيت : 12) |
|
هن توهانجي لاءِ رات ۽ ڏينهن ۽ سج ۽ چنڊ کي ضابطي هيٺ آڻي ڇڏيو آهي ۽ سڀئي تارا به سندس حڪم هيٺ ڪم ۾ لڳل آهن، انهيءَ ۾گهڻيون ئي نشانيون آهن، انهن ماڻهن لاءِ جيڪي عقل هلائن ٿا |
| وَما ذَرَأَ لَكُم فِى الأَرضِ مُختَلِفًا أَلوٰنُهُ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَذَّكَّرونَ (آيت : 13) |
|
۽ اهي جيڪي ڪيتريون ئي رنگارنگي شيون هن توهان لاءِ زمين ۾ پيدا ڪيون آهن، انهن ۾ به بيشڪ نشاني آهي، انهن ماڻهن لاءِ جيڪي نصيحت پرائڻ وارا آهن |
| وَهُوَ الَّذى سَخَّرَ البَحرَ لِتَأكُلوا مِنهُ لَحمًا طَرِيًّا وَتَستَخرِجوا مِنهُ حِليَةً تَلبَسونَها وَتَرَى الفُلكَ مَواخِرَ فيهِ وَلِتَبتَغوا مِن فَضلِهِ وَلَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 14) |
|
اهوئي آهي، جنهن توهان لاءِ سمنڊ کي به قابو ڪري ڇڏيو آهي ته جيئن توهان منجهانئس تازو گوشت حاصل ڪري کائو ۽ ان مان زيب ۽ زينت جون اهي شيون (زيور) به ڪڍو، جن کي توهان پهريندا آهيو. تون ڏسين پيو ته ٻيڙيون سمنڊ کي چيري ان ۾ هلن ٿيون ته جيئن توهان پنهنجي رب جو فضل تلاش ڪريو ۽ سندس شڪرانو ادا ڪريو |
| وَأَلقىٰ فِى الأَرضِ رَوٰسِىَ أَن تَميدَ بِكُم وَأَنهٰرًا وَسُبُلًا لَعَلَّكُم تَهتَدونَ (آيت : 15) |
|
هن زمين ۾ جبلن کي ميخون ڪري کوڙيو آهي ته جيئن اها توهان سميت لوڏا لما نه کائي. هن درياءَ وهايا ۽ قدرتي رستا بڻايا ته مــَـنَ توهان هدايت لهو |
| وَعَلٰمٰتٍ وَبِالنَّجمِ هُم يَهتَدونَ (آيت : 16) |
|
۽ هن زمين ۾ رستو ڏَسڻ واريون نشانيون رکيون آهن ۽ تارن جي وسيلي به ماڻهو گس معلوم ڪندا آهن |
| أَفَمَن يَخلُقُ كَمَن لا يَخلُقُ أَفَلا تَذَكَّرونَ (آيت : 17) |
|
پوءِ ڇا جيڪو پيدا ڪري ٿو ۽ جيڪو ڪجهه به پيدا نٿو ڪري ٻئي برابر آهن؟ ڇا پوءِ ڌيان نه ڪندؤ |
| وَإِن تَعُدّوا نِعمَةَ اللَّهِ لا تُحصوها إِنَّ اللَّهَ لَغَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 18) |
|
جيڪڏهن توهان الله جي نعمتن کي ڳڻڻ گهرو ته نه ڳڻي سگهندؤ، حقيقت اها آهي ته هو ڏاڍو معاف ڪندڙ ۽ رحم ڪندڙ آهي |
| وَاللَّهُ يَعلَمُ ما تُسِرّونَ وَما تُعلِنونَ (آيت : 19) |
|
الله توهانجي لڪايل توڙي پڌري ڪيل ڳالهين کان واقف آهي |
| وَالَّذينَ يَدعونَ مِن دونِ اللَّهِ لا يَخلُقونَ شَيـًٔا وَهُم يُخلَقونَ (آيت : 20) |
|
۽ اهي ٻيا جن کي، الله کي ڇڏي ماڻهو پڪارين ٿا، اهي ته ڪنهن شيءِ جا به خالق ناهن، بلڪه پاڻ ئي مخلوق آهن |
| أَموٰتٌ غَيرُ أَحياءٍ وَما يَشعُرونَ أَيّانَ يُبعَثونَ (آيت : 21) |
|
ويتر مئل آهن، جيئرا به ناهن ۽ اها به خبر ڪانه اٿن ته وري ڪڏهن جيئرا ڪري اٿاريا ويندا |
| إِلٰهُكُم إِلٰهٌ وٰحِدٌ فَالَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالءاخِرَةِ قُلوبُهُم مُنكِرَةٌ وَهُم مُستَكبِرونَ (آيت : 22) |
|
توهانجو معبود ته بس هڪڙو ئي معبود آهي، پر جيڪي ماڻهو آخرت کي نٿا مڃين، انهن جي دلين ۾ انڪار گهر ڪري ويو آهي ۽ هو ڏاڍي وڏائيءَ ۾ ڀرجي ويا آهن |
| لا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما يُسِرّونَ وَما يُعلِنونَ إِنَّهُ لا يُحِبُّ المُستَكبِرينَ (آيت : 23) |
|
بيشڪ الله انهن جا سڀ ڪم ڄاڻي ٿو، لڪل توڻي ظاهر، هو انهن ماڻهن کي ڪڏهن به پسند نه ڪندو آهي، جيڪي وڏائي ڪندا آهن |
| وَإِذا قيلَ لَهُم ماذا أَنزَلَ رَبُّكُم قالوا أَسٰطيرُ الأَوَّلينَ (آيت : 24) |
|
۽ جڏهن کانئن ڪو پڇي ٿو ته توهانجي رب اهو ڇا نازل ڪيو آهي، ته چون ٿا ته "بس اهي ته آڳاٽن وقتن جون آکاڻيون آهن" |
| لِيَحمِلوا أَوزارَهُم كامِلَةً يَومَ القِيٰمَةِ وَمِن أَوزارِ الَّذينَ يُضِلّونَهُم بِغَيرِ عِلمٍ أَلا ساءَ ما يَزِرونَ (آيت : 25) |
|
اهي ڳالهيون هو ان لاءِ ٿا ڪن ته قيامت جي ڏينهن پنهنجا بار به سمورا ئي کڻن ۽ تنهن سان گڏ ڪجهه بار انهن ماڻهن جا به کڻن، جن کي علم نه هئڻ ڪري گمراهيءَ ۾ پيا ٿا وجهن. خبردار! ڪيڏا نه بڇڙا بار پاڻ تي وجهندا پيا وڃن |
| قَد مَكَرَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم فَأَتَى اللَّهُ بُنيٰنَهُم مِنَ القَواعِدِ فَخَرَّ عَلَيهِمُ السَّقفُ مِن فَوقِهِم وَأَتىٰهُمُ العَذابُ مِن حَيثُ لا يَشعُرونَ (آيت : 26) |
|
انهن کان اڳ به ڪيترائي ماڻهو (حق کي هيٺ ڪرڻ لاءِ ) اهڙيون ئي چالبازيون ڪري چڪا هئا، پوءِ ڏسو ته الله سندن مڪر جي عمارت جو بنياد ئي اکيڙي ڇڏيو ۽ ان جي ڇت اچي سندن مٿان پئي ۽ مٿن عذاب اهڙي پاسي کان آيو، جتان کان اچڻ جو گمان ئي نه هئن |
| ثُمَّ يَومَ القِيٰمَةِ يُخزيهِم وَيَقولُ أَينَ شُرَكاءِىَ الَّذينَ كُنتُم تُشٰقّونَ فيهِم قالَ الَّذينَ أوتُوا العِلمَ إِنَّ الخِزىَ اليَومَ وَالسّوءَ عَلَى الكٰفِرينَ (آيت : 27) |
|
پوءِ قيامت جي ڏينهن الله کين ذليل خوار ڪندو ۽ کين چوندو: "ٻڌايو ڪٿي آهن منهنجا اهي شريڪ جن جي ڪري توهان (ايمان وارن سان) پيا جهڳڙا ڪندا هيؤ؟" جن ماڻهن کي دنيا ۾ علم نصيب ٿيو هو، اهي چوندا: "اڄ خواري ۽ بدبختي آهي ڪافرن لاءِ " |
| الَّذينَ تَتَوَفّىٰهُمُ المَلٰئِكَةُ ظالِمى أَنفُسِهِم فَأَلقَوُا السَّلَمَ ما كُنّا نَعمَلُ مِن سوءٍ بَلىٰ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِما كُنتُم تَعمَلونَ (آيت : 28) |
|
هائو، انهن ئي ڪافرن لاءِ جيڪي پنهنجو پاڻ تي ظلم ڪندي، جڏهن ملائڪن جي هٿان جهليا وڃن ٿا ته (مستي ڇڏي) هڪدم تابعداري ڏيکارين ٿا ۽ چون ٿا "اسان ته ڪا برائي ئي نه ڪندا هئاسون". ملائڪ کين چون ٿا: "ڪندا ڪيئن نه هيؤ! الله ته توهانجي ڪرتوتن کان پوريءَ طرح واقف آهي |
| فَادخُلوا أَبوٰبَ جَهَنَّمَ خٰلِدينَ فيها فَلَبِئسَ مَثوَى المُتَكَبِّرينَ (آيت : 29) |
|
هاڻي وڃو وڃي جهنم جي دروازن ۾ داخل ٿيو. اتي ئي سدائين رهڻو اٿوَ". پوءِ اها ته حقيقت آهي ته ڏاڍو بڇڙو ٺڪاڻو آهي وڏائي ڪرڻ وارن لاءِ |
| وَقيلَ لِلَّذينَ اتَّقَوا ماذا أَنزَلَ رَبُّكُم قالوا خَيرًا لِلَّذينَ أَحسَنوا فى هٰذِهِ الدُّنيا حَسَنَةٌ وَلَدارُ الءاخِرَةِ خَيرٌ وَلَنِعمَ دارُ المُتَّقينَ (آيت : 30) |
|
جڏهن پرهيزگار ماڻهن کان پڇيو وڃي ٿو ته ڪهڙي شيءِ توهانجي رب نازل ڪئي آهي ته هو جواب ڏين ٿا ته "ڏاڍي ڀلي شيءِ آهي". اهڙي قسم جي سهڻيءَ هلت وارن لاءِ هن دنيا ۾ به ڀلائي آهي ۽ آخرت وارو گهر ته اٿن ئي تمام ڀلو. ڏاڍو ڀلو گهر آهي پرهيزگارن جو |
| جَنّٰتُ عَدنٍ يَدخُلونَها تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ لَهُم فيها ما يَشاءونَ كَذٰلِكَ يَجزِى اللَّهُ المُتَّقينَ (آيت : 31) |
|
سدائين رهڻ واريون جنتون، جن ۾ هو داخل ٿيندا، هيٺان واهيون پيون وهنديون ۽ اتي اهو سڀ ڪجهه هوندنِ جيڪي گهرندا، الله پرهيزگارن کي اهڙوئي اجورو ڏئي ٿو |
| الَّذينَ تَتَوَفّىٰهُمُ المَلٰئِكَةُ طَيِّبينَ يَقولونَ سَلٰمٌ عَلَيكُمُ ادخُلُوا الجَنَّةَ بِما كُنتُم تَعمَلونَ (آيت : 32) |
|
انهن پرهيزگارن کي جن جا روح سندن پاڪ هئڻ جي حالت ۾ جڏهن ملائڪ قبض ڪن ٿا ته چون ٿا: "سلام هجي توهانتي هليا وڃو جنت ۾، پنهنجن عملن جي بدلي ۾" |
| هَل يَنظُرونَ إِلّا أَن تَأتِيَهُمُ المَلٰئِكَةُ أَو يَأتِىَ أَمرُ رَبِّكَ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم وَما ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَلٰكِن كانوا أَنفُسَهُم يَظلِمونَ (آيت : 33) |
|
اي نبي! هاڻي هي ماڻهو انهيءَ کانسواءِ ڀلا ٻئي ڪنهن جو ٿا انتظار ڪن ته يا ته وٽن ملائڪ اچن يا وري تنهنجي رب جو فيصلو اچي ڪڙڪينِ؟ اهڙو ضد هن کان اڳ گهڻائي ماڻهو ڪري چڪا آهن، پوءِ جيڪي ڪجهه ساڻن ٿيو اهو ڪو مٿن الله جو ظلم نه هو، پر ظلم هنن پاڻ تي پاڻ ڪيو هو |
| فَأَصابَهُم سَيِّـٔاتُ ما عَمِلوا وَحاقَ بِهِم ما كانوا بِهِ يَستَهزِءونَ (آيت : 34) |
|
پوءِ سندن عملن جون ئي خرابيون نيٺ ڳچيءَ ۾ پئجي وين ۽ اهائي شيءِ کين وڪوڙي وئي، جنهن تي پيا ٺٺوليون ڪندا هئا |
| وَقالَ الَّذينَ أَشرَكوا لَو شاءَ اللَّهُ ما عَبَدنا مِن دونِهِ مِن شَيءٍ نَحنُ وَلا ءاباؤُنا وَلا حَرَّمنا مِن دونِهِ مِن شَيءٍ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم فَهَل عَلَى الرُّسُلِ إِلَّا البَلٰغُ المُبينُ (آيت : 35) |
|
اهي مشرڪ چون ٿا ته "جيڪڏهن الله گهري ها ته، نه اسان ۽ نڪي اسانجا ابا ڏاڏا هن کان سواءِ ڪنهن ٻئي جي عبادت ڪريون ها ۽ نه وري سندس حڪم بنا ڪنهن شيءِ کي حرام ڪيون ها". اهڙا بهانا ته هنن کان اڳ ٿي گذريل ماڻهو به ڪندا هئا، پوءِ ڀلا رسولن تي صاف چٽي نموني ۾ ڳالهه پهچائي ڇڏڻ کانسواءِ به ڪا ٻي ذميواري آهي ڇا؟ |
| وَلَقَد بَعَثنا فى كُلِّ أُمَّةٍ رَسولًا أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّٰغوتَ فَمِنهُم مَن هَدَى اللَّهُ وَمِنهُم مَن حَقَّت عَلَيهِ الضَّلٰلَةُ فَسيروا فِى الأَرضِ فَانظُروا كَيفَ كانَ عٰقِبَةُ المُكَذِّبينَ (آيت : 36) |
|
اسان هر امت ۾ هڪ رسول موڪليو ۽ ان جي وسيلي کين خبردار ڪيو ته "الله جي بندگي ڪريو ۽ طاغوت کان پاسو ڪريو". پوءِ انهن مان ڪنهن کي الله هدايت ڪئي ۽ ڪنهن تي گمراهي مڙهجي وئي. پوءِ زمين ۾ گهمي ڦري ڏسو ته ڪوڙ ڀانئيندڙن جي پڇاڙي ڪيئن ٿي آهي |
| إِن تَحرِص عَلىٰ هُدىٰهُم فَإِنَّ اللَّهَ لا يَهدى مَن يُضِلُّ وَما لَهُم مِن نٰصِرينَ (آيت : 37) |
|
اي نبي! تون کڻي انهن جي هدايت لاءِ ڪيڏي به خواهش ڇو نه ڪندو هجين، پر جنهن کي الله گمراهه ڪري ڇڏيندو آهي ته پوءِ ان کي هدايت تي نه آڻيندو آهي ۽ اهڙن ماڻهن جي مدد ڪوبه نٿو ڪري سگهي |
| وَأَقسَموا بِاللَّهِ جَهدَ أَيمٰنِهِم لا يَبعَثُ اللَّهُ مَن يَموتُ بَلىٰ وَعدًا عَلَيهِ حَقًّا وَلٰكِنَّ أَكثَرَ النّاسِ لا يَعلَمونَ (آيت : 38) |
|
اهي ماڻهو الله جا ڏاڍا پڪا قسم کڻي چون ٿا ته "الله ڪنهن به مئل کي وري جيئرو ڪري نه اٿاريندو". اٿاريندو ڇو نه؟ اهو ته هڪڙو وعدو آهي، جنهن جو پورو ڪرڻ هن پاڻ تي لازم ڪري ڇڏيو آهي پر گهڻا ماڻهو نٿا ڄاڻن |
| لِيُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذى يَختَلِفونَ فيهِ وَلِيَعلَمَ الَّذينَ كَفَروا أَنَّهُم كانوا كٰذِبينَ (آيت : 39) |
|
اهو ته ان لاءِ ضروري آهي ته جيئن الله سندن آڏو انهيءَ حقيقت کي کولي پڌرو ڪري ڇڏي، جنهن ۾ اهي اختلاف ڪن ٿا ۽ حق جي انڪارين کي به معلوم ٿي وڃي ته پڪ هو ڪوڙا هئا |
| إِنَّما قَولُنا لِشَيءٍ إِذا أَرَدنٰهُ أَن نَقولَ لَهُ كُن فَيَكونُ (آيت : 40) |
|
(باقي رهيو ان جو ٿيڻ سو) اسانکي ڪنهن شيءِ کي وجود ۾ آڻڻ لاءِ ته رڳو ايترو ڪرڻو آهي ته کيس حڪم ڏيون ته "ٿيءُ" ۽ اها ٿي پوي ٿي |
| وَالَّذينَ هاجَروا فِى اللَّهِ مِن بَعدِ ما ظُلِموا لَنُبَوِّئَنَّهُم فِى الدُّنيا حَسَنَةً وَلَأَجرُ الءاخِرَةِ أَكبَرُ لَو كانوا يَعلَمونَ (آيت : 41) |
|
جن ماڻهن ظلم سهڻ کان پوءِ الله خاطر هجرت ڪئي، تن کي اسان هن دنيا ۾ ئي سٺو ٺڪاڻو مهيا ڪنداسون ۽ آخرت جو اجر ته تمام وڏو آهي. جيڪر ته ڄاڻن ها |
| الَّذينَ صَبَروا وَعَلىٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ (آيت : 42) |
|
اهي (مظلوم) جن صبر ڪيو آهي ۽ جن جو ڀروسو الله تي ئي آهي |
| وَما أَرسَلنا مِن قَبلِكَ إِلّا رِجالًا نوحى إِلَيهِم فَسـَٔلوا أَهلَ الذِّكرِ إِن كُنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 43) |
|
اي نبي اسان توکان اڳ ۾ به جڏهن ڪي رسول موڪليا آهن ته انسان ئي موڪليا آهن، جن ڏانهن اسان پنهنجا پيغام وحي ڪندا هئاسون. جن وٽ ياد ڏياريندڙ ڪتاب آهي، انهن کان پڇي ڏسو، جيڪڏهن توهان پاڻ نٿا ڄاڻو |
| بِالبَيِّنٰتِ وَالزُّبُرِ وَأَنزَلنا إِلَيكَ الذِّكرَ لِتُبَيِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيهِم وَلَعَلَّهُم يَتَفَكَّرونَ (آيت : 44) |
|
اڳين رسولن کي به اسان چٽيون نشانيون ۽ ڪتاب ڏئي موڪليو هو ۽ هاڻي اسان هيءُ نصيحت ڪندڙ ڪتاب (قرآن) توتي نازل ڪيو آهي، ته جيئن تون ماڻهن کي اها تعليم کولي چٽيءَ طرح سمجهائين، جيڪا انهن لاءِ لاٿي وئي آهي ته مــَـنَ اهي (پاڻ به ڪا) سوچ ويچار ڪن |
| أَفَأَمِنَ الَّذينَ مَكَرُوا السَّيِّـٔاتِ أَن يَخسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الأَرضَ أَو يَأتِيَهُمُ العَذابُ مِن حَيثُ لا يَشعُرونَ (آيت : 45) |
|
پوءِ ڀلا اهي ماڻهو جيڪي (نبيءَ جي دعوت جي مخالفت ۾) نهايت بڇڙيون ســِـٽون سٽين ٿا، سي ان ڳالهه کان بي خوف ٿي ويا آهن ڇا ته متان الله کين زمين ۾ ڳهائي ڇڏي يا وري عذاب مٿن اهڙي پاسي کان آڻي، جتان کان ان جي اچڻ جو کين ڪو وهم گمان به نه هجي |
| أَو يَأخُذَهُم فى تَقَلُّبِهِم فَما هُم بِمُعجِزينَ (آيت : 46) |
|
يا ائين اوچتو ئي سندن گهمندي گهتندي کڻي کين پڪڙي وٺي، پوءِ اهي الله کي عاجز ڪرڻ وارا نه هجن |
| أَو يَأخُذَهُم عَلىٰ تَخَوُّفٍ فَإِنَّ رَبَّكُم لَرَءوفٌ رَحيمٌ (آيت : 47) |
|
يا اهڙي حالت ۾ کين پڪڙي جو کين ايندڙَ مصيبت جو کــُـٽڪو لڳل هجي، حقيقت ۾ تنهنجو رب ڏاڍو نرم مزاج ۽ رحم وارو آهي |
| أَوَلَم يَرَوا إِلىٰ ما خَلَقَ اللَّهُ مِن شَيءٍ يَتَفَيَّؤُا۟ ظِلٰلُهُ عَنِ اليَمينِ وَالشَّمائِلِ سُجَّدًا لِلَّهِ وَهُم دٰخِرونَ (آيت : 48) |
|
۽ ڇا اهي ماڻهو الله جي پيدا ڪيل ڪنهن به شيءِ کي نٿا ڏسن ته ان جو پاڇو ڪيئن ٿو الله کي سجدو ڪندي ساڄي ۽ کاٻي لــَـڙندو رهي؟ ساري مخلوقات عاجزي ۾ آهي |
| وَلِلَّهِ يَسجُدُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ مِن دابَّةٍ وَالمَلٰئِكَةُ وَهُم لا يَستَكبِرونَ (آيت : 49) |
|
آسمانن ۽ زمين ۾ جيڪي به ساهوارا آهن ۽ جيترا به ملائڪ آهن، سڀئي الله جي آڏو سجدو ڪندڙ آهن ۽ هو ڪڏهن به وڏائي نٿا ڪن |
| يَخافونَ رَبَّهُم مِن فَوقِهِم وَيَفعَلونَ ما يُؤمَرونَ (آيت : 50) |
|
پنهنجي رب کان جيڪو سندن مٿان آهي، ڊڄن ٿا ۽ جيڪو حڪم ملين ٿو تنهن تي هلندا رهن ٿا |
| وَقالَ اللَّهُ لا تَتَّخِذوا إِلٰهَينِ اثنَينِ إِنَّما هُوَ إِلٰهٌ وٰحِدٌ فَإِيّٰىَ فَارهَبونِ (آيت : 51) |
|
الله جو فرمان آهي ته "ٻه معبود نه بڻايو، معبود ته هڪڙو ئي آهي، تنهنڪري مون کان ئي ڊڄندا رهو" |
| وَلَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَلَهُ الدّينُ واصِبًا أَفَغَيرَ اللَّهِ تَتَّقونَ (آيت : 52) |
|
انهيءَ جو ئي آهي، اهو سڀ ڪجهه جيڪو آسمانن ۾ آهي ۽ جيڪو زمين ۾ آهي ۽ عبادت نج سندس ئي حق آهي، ڇا پوءِ الله کي ڇڏي ڪنهن ٻئي کان ڊڄندؤ؟ |
| وَما بِكُم مِن نِعمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ثُمَّ إِذا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَإِلَيهِ تَجـَٔرونَ (آيت : 53) |
|
توهانکي جيڪا به نعمت مليل آهي، الله جي ئي طرفان آهي. وري جڏهن ڪو ڏکيو وقت توهانجي مٿان اچي پوي ٿو ته توهان کيس ئي واهر لاءِ ٻاڏايو ٿا |
| ثُمَّ إِذا كَشَفَ الضُّرَّ عَنكُم إِذا فَريقٌ مِنكُم بِرَبِّهِم يُشرِكونَ (آيت : 54) |
|
پر پوءِ جڏهن الله اهو ڏکيو وقت ٽاري ٿو ڇڏيوَ ته بنا دير جي توهان مان هڪڙو ٽولو پنهنجي رب سان ٻين کي به (انهيءَ مهربانيءَ ۾) ڀائيوار ٿو بڻائي |
| لِيَكفُروا بِما ءاتَينٰهُم فَتَمَتَّعوا فَسَوفَ تَعلَمونَ (آيت : 55) |
|
ته جيئن اسان جي احسان جي ناشڪري ڪري، چڱو پوءِ ڪري وٺو مزا، ڄاڻ ٿي خبر پئيوَ |
| وَيَجعَلونَ لِما لا يَعلَمونَ نَصيبًا مِمّا رَزَقنٰهُم تَاللَّهِ لَتُسـَٔلُنَّ عَمّا كُنتُم تَفتَرونَ (آيت : 56) |
|
اهي ماڻهو جن کي سڃاڻن به نه، تن جا حصا اسان جي ڏنل رزق ۾ مقرر ڪن ٿا، "الله جو قسم! توهان کان ضرور پڇاڻو ٿيندو ته "اهي ڪوڙ ڪيئن ٺاهيا هيوَ؟" |
| وَيَجعَلونَ لِلَّهِ البَنٰتِ سُبحٰنَهُ وَلَهُم ما يَشتَهونَ (آيت : 57) |
|
اهي الله لاءِ ٿا ڌيئر مقرر ڪن. الله ته پاڪ آهي ۽ وري پنهنجي لاءِ اٿن اهو، جيڪو پاڻ کي وڻين ٿو؟ |
| وَإِذا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِالأُنثىٰ ظَلَّ وَجهُهُ مُسوَدًّا وَهُوَ كَظيمٌ (آيت : 58) |
|
جڏهن انهن مان ڪنهن کي ڌيءُ ڄمڻ جي خوشخبري ڏني وڃي ٿي ته سندس منهن ڪاراٺجي وڃي ٿو ۽ اندر ئي اندر ۾ وَٽَ ٿو کائي |
| يَتَوٰرىٰ مِنَ القَومِ مِن سوءِ ما بُشِّرَ بِهِ أَيُمسِكُهُ عَلىٰ هونٍ أَم يَدُسُّهُ فِى التُّرابِ أَلا ساءَ ما يَحكُمونَ (آيت : 59) |
|
وتي ٿو ماڻهن کان لــِـڪندو ته انهيءَ خراب خبر کان پوءِ ڪهڙو منهن ڏيکارين ۽ سوچي ٿو ته ان کي ذلت سان رکيو ويٺو هجي يا مٽيءَ ۾ پوري ڇڏيس؟ ڏسو الله جي باري ۾ ڪهڙا نه برا فيصلا ٿا ڪن |
| لِلَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالءاخِرَةِ مَثَلُ السَّوءِ وَلِلَّهِ المَثَلُ الأَعلىٰ وَهُوَ العَزيزُ الحَكيمُ (آيت : 60) |
|
خراب صفتن واري تشبيهه ڏيڻ جي لائق ته اهي ماڻهو آهن، جن کي آخرت تي يقين ڪونهي، باقي الله لاءِ ته سڀ کان اعليٰ صفتون آهن. اهوئي ته سڀني تي غالب ۽ حڪمت ۾ ڪامل آهي |
| وَلَو يُؤاخِذُ اللَّهُ النّاسَ بِظُلمِهِم ما تَرَكَ عَلَيها مِن دابَّةٍ وَلٰكِن يُؤَخِّرُهُم إِلىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى فَإِذا جاءَ أَجَلُهُم لا يَستَـٔخِرونَ ساعَةً وَلا يَستَقدِمونَ (آيت : 61) |
|
جيڪڏهن الله ماڻهن کي سندن ڏاڍاين جي ڪري پڪڙي ها ته سڄي زمين تي ڪنهن به ساهواري کي نه ڇڏي ها، مگر هو سڀني کي هڪڙي مقرر وقت تائين مهلت ڏيئي رهيو آهي، پوءِ جڏهن سندن وقت ڀرجي آيو ته ان کان هڪ گهڙي به اڳي پوءِ نه ٿيندا |
| وَيَجعَلونَ لِلَّهِ ما يَكرَهونَ وَتَصِفُ أَلسِنَتُهُمُ الكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الحُسنىٰ لا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ النّارَ وَأَنَّهُم مُفرَطونَ (آيت : 62) |
|
اڄ اِهي ماڻهو اهو ڪجهه ٿا الله لاءِ گهڙين، جيڪو خود پنهنجي لاءِ اڻ وڻندڙ ٿو لڳين ۽ ڪوڙَ ٿيون هڻن سندن زبانون، ته انهن لاءِ هر طرح جي چڱائي آهي. انهن لاءِ ته آهي ئي هڪ شيءِ، جا آهي دوزخ جي باهه ۽ بيشڪ سڀ کان پهريائين ته اهي ئي ان ۾ اماڻيا ويندا |
| تَاللَّهِ لَقَد أَرسَلنا إِلىٰ أُمَمٍ مِن قَبلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيطٰنُ أَعمٰلَهُم فَهُوَ وَلِيُّهُمُ اليَومَ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 63) |
|
الله جو قسم! توکان اڳ ۾ گهڻين ئي قومن ڏانهن اسان رسول موڪلي چڪا آهيون (۽ اڳ ۾ به اهوئي ٿيندو رهيو آهي ته) شيطان سندن بڇڙا عمل کين ڏاڍا سهڻا ڪري ڏيکاريا (سو رسولن جي ڳالهه نه مڃيائون) اهوئي شيطان اڄ انهن جو به سرپرست بڻيل آهي ۽ هو دردناڪ سزا جي لائق بڻجي رهيا آهن |
| وَما أَنزَلنا عَلَيكَ الكِتٰبَ إِلّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِى اختَلَفوا فيهِ وَهُدًى وَرَحمَةً لِقَومٍ يُؤمِنونَ (آيت : 64) |
|
اسان هيءُ ڪتاب توتي ان لاءِ نازل ڪيو آهي ته جيئن تون انهن اختلافن جي حقيقت مٿن کولي پڌري ڪرين، جن ۾ اهي پيل آهن ۽ اهو صحيح واٽ ڏسيندڙ ۽ پڻ رحمت بڻجي آيو آهي، انهن ماڻهن لاءِ جيڪي کيس مڃين |
| وَاللَّهُ أَنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَحيا بِهِ الأَرضَ بَعدَ مَوتِها إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَسمَعونَ (آيت : 65) |
|
الله آسمانن مان پاڻي وسايو ۽ ان جي وسيلي مئل زمين کي جيئرو ڪري ڇڏيائين. بيشڪ ان ۾ هڪ نشاني آهي، ٻڌڻ وارن لاءِ |
| وَإِنَّ لَكُم فِى الأَنعٰمِ لَعِبرَةً نُسقيكُم مِمّا فى بُطونِهِ مِن بَينِ فَرثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خالِصًا سائِغًا لِلشّٰرِبينَ (آيت : 66) |
|
۽ توهان لاءِ چوپائي مال ۾ به نصيحت پرائڻ جو سامان موجود آهي. سندن پيٽن منجهان ڇيڻي ۽ رت جي وچان توهانکي نجو کير پيئاريون ٿا، جيڪو پيئندڙن لاءِ ڏاڍو مزيدار آهي |
| وَمِن ثَمَرٰتِ النَّخيلِ وَالأَعنٰبِ تَتَّخِذونَ مِنهُ سَكَرًا وَرِزقًا حَسَنًا إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَعقِلونَ (آيت : 67) |
|
(اهڙيءَ طرح)کجين جي وڻن ۽ انگور جي ولين جي پيداوار منجهان به هڪڙي شيءِ توهان کي پيئاريون ٿا، جنهن کي توهان نشيدار به بڻائي ڇڏيو ٿا ته پاڪ خوراڪ به، بيشڪ ان ۾ هڪ نشاني آهي عقل هلائڻ وارن لاءِ |
| وَأَوحىٰ رَبُّكَ إِلَى النَّحلِ أَنِ اتَّخِذى مِنَ الجِبالِ بُيوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمّا يَعرِشونَ (آيت : 68) |
|
۽ ڏس تنهنجي رب ماکيءَ جي مک ڏانهن وحي ڪيو ته جبلن ۾ ۽ وڻن ۾ ۽ مــنــَـهنِ تي چاڙهيل ولين ۾ پنهنجا مانارا ٺاهه |
| ثُمَّ كُلى مِن كُلِّ الثَّمَرٰتِ فَاسلُكى سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا يَخرُجُ مِن بُطونِها شَرابٌ مُختَلِفٌ أَلوٰنُهُ فيهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَتَفَكَّرونَ (آيت : 69) |
|
۽ هر قسم جي ميون مان رس چوس ۽ پنهنجي رب پاران ســَـڻايون بڻايل واٽون وٺيو پئي هل. انهيءَ مک جي پيٽان هڪڙو رنگارنگي شربت ٿو نڪري، جنهن ۾ شفاءَ آهي ماڻهن لاءِ ، بيشڪ ان ۾ به هڪ نشاني آهي انهن ماڻهن لاءِ ، جيڪي سوچ ويچار ڪن ٿا |
| وَاللَّهُ خَلَقَكُم ثُمَّ يَتَوَفّىٰكُم وَمِنكُم مَن يُرَدُّ إِلىٰ أَرذَلِ العُمُرِ لِكَى لا يَعلَمَ بَعدَ عِلمٍ شَيـًٔا إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ قَديرٌ (آيت : 70) |
|
۽ ڏسو الله توهان کي پيدا ڪيو، پوءِ توهانکي موت ٿو ڏئي ۽ وري توهان مان ڪو ته نــِـڪميءَ عمر ڏانهن موٽائي نيو وڃي ٿو ته جيئن سڀ ڪجهه ڄاڻڻ کان پوءِ وري ڪجهه به نه ڄاڻي، حقيقت ۾ الله علم ۾ به ڪامل آهي ته قدرت ۾ به |
| وَاللَّهُ فَضَّلَ بَعضَكُم عَلىٰ بَعضٍ فِى الرِّزقِ فَمَا الَّذينَ فُضِّلوا بِرادّى رِزقِهِم عَلىٰ ما مَلَكَت أَيمٰنُهُم فَهُم فيهِ سَواءٌ أَفَبِنِعمَةِ اللَّهِ يَجحَدونَ (آيت : 71) |
|
۽ ڏسو! الله توهان مان هڪڙن کي ٻين کان وڌيڪ رزق ڏنو آهي. پوءِ جن ماڻهن کي اها سرسي ڏني وئي آهي اهي ته اهڙا ناهن جو پنهنجو رزق پنهنجن غلامن ڏانهن به کڻي لاڙيندا هجن، ته جيئن رزق جي معاملي ۾ سڀ هڪ ڪرا ٿي وڃن ته پوءِ باقي الله جي ئي احسان مڃڻ کان انڪار اٿن ڇا؟ |
| وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِن أَنفُسِكُم أَزوٰجًا وَجَعَلَ لَكُم مِن أَزوٰجِكُم بَنينَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَكُم مِنَ الطَّيِّبٰتِ أَفَبِالبٰطِلِ يُؤمِنونَ وَبِنِعمَتِ اللَّهِ هُم يَكفُرونَ (آيت : 72) |
|
۽ اهو الله ئي آهي، جنهن توهان لاءِ توهان جي ئي جنس مان توهانجون زالون بنايون ۽ انهيءَ ئي انهن زالن مان توهانکي پٽ پوٽا عطا ڪيا ۽ سٺيون سٺيون شيون توهانکي کائڻ لاءِ ڏنائين، پوءِ ڇا اهي ماڻهو (سڀ ڪجهه ڏسندي وائسندي به) باطل کي مڃين ٿا ۽ الله جي احسان جو انڪار ڪن ٿا |
| وَيَعبُدونَ مِن دونِ اللَّهِ ما لا يَملِكُ لَهُم رِزقًا مِنَ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ شَيـًٔا وَلا يَستَطيعونَ (آيت : 73) |
|
۽ الله کي ڇڏي انهن کي ٿا پوڄين جن جي هٿ وس ته کين نڪي آسمانن مان ئي ڪو رزق رسائڻ آهي ۽ نه زمين مان ئي ۽ نڪي ڪجهه ڪرڻ جي ئي ڪا طاقت اٿن |
| فَلا تَضرِبوا لِلَّهِ الأَمثالَ إِنَّ اللَّهَ يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 74) |
|
تنهنڪري الله لاءِ مثال نه گهڙيو، الله ته ڄاڻي ٿو توهان نٿا ڄاڻو |
| ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا عَبدًا مَملوكًا لا يَقدِرُ عَلىٰ شَيءٍ وَمَن رَزَقنٰهُ مِنّا رِزقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنفِقُ مِنهُ سِرًّا وَجَهرًا هَل يَستَوۥنَ الحَمدُ لِلَّهِ بَل أَكثَرُهُم لا يَعلَمونَ (آيت : 75) |
|
الله هڪ مثال ڏئي ٿو، هڪڙو ته آهي ٻانهو، جيڪو ٻئي جي ملڪيت آهي ۽ پنهنجي هٿ ۾ ڪجهه به نه اٿس. ٻيو شخص اهڙو آهي جنهن کي اسان پنهنجي طرفان ڀلو رزق عطا ڪيو آهي، جنهن مان هو لڪائي توڙي کليو کلايو پيو ٿو خرچ ڪري، ٻڌايو ته ڇا اهي ٻئي برابر آهن؟ الحمدلله (سڀڪا ساراهه الله جي ئي لاءِ آهي) پر اصل ڳالهه اها آهي ته اڪثر ماڻهو (اها سڌي سولي ڳالهه) نٿا ڄاڻن |
| وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَجُلَينِ أَحَدُهُما أَبكَمُ لا يَقدِرُ عَلىٰ شَيءٍ وَهُوَ كَلٌّ عَلىٰ مَولىٰهُ أَينَما يُوَجِّههُ لا يَأتِ بِخَيرٍ هَل يَستَوى هُوَ وَمَن يَأمُرُ بِالعَدلِ وَهُوَ عَلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 76) |
|
الله هڪ ٻيو مثال ڏئي ٿو: ٻه ماڻهو آهن، هڪ گونگو ٻوڙو آهي، ڪوبه ڪم نٿو ڪري سگهي، پنهنجي مالڪ تي بار بڻيل آهي، جيڏانهن به کڻي موڪلجيس ته ڪو چڱو ڪم نه پڄندس. ڇا اهو برابر ٿيندو، انهيءَ جو جيڪو انصاف جو حڪم ٿو ڏئي ۽ پاڻ به سنئينءَ واٽ تي قائم آهي؟ |
| وَلِلَّهِ غَيبُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَما أَمرُ السّاعَةِ إِلّا كَلَمحِ البَصَرِ أَو هُوَ أَقرَبُ إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 77) |
|
۽ آسمانن ۽ زمين جا ڳجهه ته الله کي ئي معلوم آهن ۽ قيامت قائم ٿيڻ جو معاملو ته بس اک ڇنڀ جيان آهي يا اڃان به تڪڙو. حقيقت اها آهي ته الله سڀ شيءِ تي وس وارو آهي |
| وَاللَّهُ أَخرَجَكُم مِن بُطونِ أُمَّهٰتِكُم لا تَعلَمونَ شَيـًٔا وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمعَ وَالأَبصٰرَ وَالأَفـِٔدَةَ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 78) |
|
الله توهانکي توهانجي مائرن جي پيٽن مان ٻاهر آندو، ان حالت ۾ جو توهان ڪجهه به نه ڄاڻندا هيؤ، هن توهانکي ڪن ڏنا، اکيون ڏنيون ۽ سوچڻ لاءِ دليون ڏنائين ته مــَـنَ توهان شڪرانو ادا ڪريو |
| أَلَم يَرَوا إِلَى الطَّيرِ مُسَخَّرٰتٍ فى جَوِّ السَّماءِ ما يُمسِكُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايٰتٍ لِقَومٍ يُؤمِنونَ (آيت : 79) |
|
ڇا انهن ماڻهن پکين کي نه ڏٺو آهي ته ڪيئن نه آسماني فضا ۾ بنا ڪنهن ٽيڪ جي خدائي ضابطي مطابق جهلجي بيهن ٿا، الله کانسواءِ ٻيو ڪير ٿو کين جهلي بيهي؟ هن ۾ گهڻيون ئي نشانيون آهن، انهن ماڻهن لاءِ جيڪي ايمان آڻين ٿا |
| وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِن بُيوتِكُم سَكَنًا وَجَعَلَ لَكُم مِن جُلودِ الأَنعٰمِ بُيوتًا تَستَخِفّونَها يَومَ ظَعنِكُم وَيَومَ إِقامَتِكُم وَمِن أَصوافِها وَأَوبارِها وَأَشعارِها أَثٰثًا وَمَتٰعًا إِلىٰ حينٍ (آيت : 80) |
|
الله توهان جي لاءِ توهانجي گهرن کي آرام ۽ قرار جي جاءِ بڻايو. هن جانورن جي کلن مان توهان لاءِ اهڙا جــُـهڳا بڻايا، جيڪي توهانکي سفر دوران ڪيڏانهن لڏ پلاڻ ڪندي توڙي ڪٿي وڃي منزل هڻندي، ٻنهي حالتن ۾ هلڪا لڳن ٿا. هن جانورن جي پشم، اُن ۽ وارن مان توهان لاءِ پهرڻ ۽ واپرائڻ جون دنيا جي مقرر مدي واري زندگيءَ ۾ ڪم ايندڙ بيشمار شيون پيدا ڪيون آهن |
| وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِمّا خَلَقَ ظِلٰلًا وَجَعَلَ لَكُم مِنَ الجِبالِ أَكنٰنًا وَجَعَلَ لَكُم سَرٰبيلَ تَقيكُمُ الحَرَّ وَسَرٰبيلَ تَقيكُم بَأسَكُم كَذٰلِكَ يُتِمُّ نِعمَتَهُ عَلَيكُم لَعَلَّكُم تُسلِمونَ (آيت : 81) |
|
هن پنهنجي پيدا ڪيل ڪيترين ئي شين مان توهان لاءِ ڇانوَ جو انتظام ڪيو، جبلن ۾ توهان لاءِ پناهه وٺڻ جون جايون بڻايائين ۽ توهان کي اهڙيون پوشاڪون عطا ڪيائين، جيڪي توهانکي گرميءَ کان بچائين ٿيون ۽ وري اهڙيون پوشاڪون به جيڪي توهان جي پاڻ ۾ جنگ وقت توهانجو بچاءُ ڪن ٿيون، اهڙيءَ طرح هو توهان تي پنهنجون نعمتون توڙ ٿو رسائي ته مــَـن توهان فرمانبردار بڻجو |
| فَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّما عَلَيكَ البَلٰغُ المُبينُ (آيت : 82) |
|
پوءِ جيڪڏهن هو منهن ٿا موڙين ته اي نبي! توتي ته حق جو چٽو پيغام پهچائڻ کان سواءِ ٻي ڪا ذميواري ڪانهي |
| يَعرِفونَ نِعمَتَ اللَّهِ ثُمَّ يُنكِرونَها وَأَكثَرُهُمُ الكٰفِرونَ (آيت : 83) |
|
اهي الله جي احسان کي سڃاڻن به ٿا، تڏهن به ان جو انڪار ڪن ٿا، انهن ۾ گهڻائي اهڙن ماڻهن جي آهي، جيڪي حق کي مڃڻ لاءِ تيار ناهن |
| وَيَومَ نَبعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ شَهيدًا ثُمَّ لا يُؤذَنُ لِلَّذينَ كَفَروا وَلا هُم يُستَعتَبونَ (آيت : 84) |
|
(انهيءَ ڏينهن ڇا حال ٿيندن) جڏهن اسان هر امت منجهان هڪ شاهد کڙو ڪنداسون، پوءِ ڪافرن کي نڪي بهاني پيش ڪرڻ جو موقعو ڏنو ويندو ۽ نه توبهه تائب ٿيڻ لاءِ چيو ويندو |
| وَإِذا رَءَا الَّذينَ ظَلَمُوا العَذابَ فَلا يُخَفَّفُ عَنهُم وَلا هُم يُنظَرونَ (آيت : 85) |
|
ظالم جڏهن عذاب ڏسندا ته ان کان پوءِ ان ۾ نڪي ڪا هلڪائي ڪئي ويندن ۽ نه وري ڪا گهڙي پلڪ جي مهلت ملندن |
| وَإِذا رَءَا الَّذينَ أَشرَكوا شُرَكاءَهُم قالوا رَبَّنا هٰؤُلاءِ شُرَكاؤُنَا الَّذينَ كُنّا نَدعوا مِن دونِكَ فَأَلقَوا إِلَيهِمُ القَولَ إِنَّكُم لَكٰذِبونَ (آيت : 86) |
|
۽ جڏهن اهي ماڻهو جن دنيا ۾ شرڪ ڪيو هو، پنهنجن ٺاهيل شريڪن کي ڏسندا ته چوندا: "اي پالڻهار! اهي اٿـئي اسانجا اهي شريڪ جن کي اسان توکي ڇڏي پڪاريندا هئاسون". اِتي انهن جا اهي معبود کين جواب ڏيندا ته "توهان ڪوڙا آهيو" |
| وَأَلقَوا إِلَى اللَّهِ يَومَئِذٍ السَّلَمَ وَضَلَّ عَنهُم ما كانوا يَفتَرونَ (آيت : 87) |
|
ان وقت اهي سڀئي الله جي آڏو جــُـهڪي پوندا ۽ سندن سمورا ٺاهه جيڪي دنيا ۾ ٺاهيندا رهيا هئا کانئن گم ٿي ويندا |
| الَّذينَ كَفَروا وَصَدّوا عَن سَبيلِ اللَّهِ زِدنٰهُم عَذابًا فَوقَ العَذابِ بِما كانوا يُفسِدونَ (آيت : 88) |
|
جن ماڻهن پاڻ به ڪفر وارو رستو اختيار ڪيو ۽ ٻين کي به الله جي راهه کان روڪيائون، تن کي اسان عذاب مٿان عذاب ڏينداسين، انهيءَ فساد جي بدلي جيڪو هو دنيا ۾ پکيڙيندا هئا |
| وَيَومَ نَبعَثُ فى كُلِّ أُمَّةٍ شَهيدًا عَلَيهِم مِن أَنفُسِهِم وَجِئنا بِكَ شَهيدًا عَلىٰ هٰؤُلاءِ وَنَزَّلنا عَلَيكَ الكِتٰبَ تِبيٰنًا لِكُلِّ شَيءٍ وَهُدًى وَرَحمَةً وَبُشرىٰ لِلمُسلِمينَ (آيت : 89) |
|
(اي نبي انهن کي ان ڏينهن کان ڊيڄار) جنهن ڏينهن اسان هر امت ۾ منجهانئن ئي هڪ شاهد کڙو ڪنداسون، جيڪو مٿن شاهدي ڏيندو ۽ هــِـنن تي شاهدي ڏيڻ لاءِ اسان توکي آڻينداسون ۽ (انهيءَ شاهديءَ خاطر ئي) اسان هيءُ ڪتاب توتي نازل ڪيو آهي، جيڪو هر شيءِ کي کولي بيان ڪندڙ آهي ۽ هدايت ۽ رحمت ۽ خوشخبري آهي، انهن ماڻهن لاءِ جن اطاعت ۾ ڪنڌ نــِـوائي ڇڏيو آهي |
| إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُ بِالعَدلِ وَالإِحسٰنِ وَإيتائِ ذِى القُربىٰ وَيَنهىٰ عَنِ الفَحشاءِ وَالمُنكَرِ وَالبَغىِ يَعِظُكُم لَعَلَّكُم تَذَكَّرونَ (آيت : 90) |
|
بيشڪ الله، عدل ۽ احسان ۽ ويجهن عزيزن جي سار لهڻ جو حڪم ٿو ڏئي ۽ بيحيائي، بڇڙائي ۽ ڏاڍائي ڪرڻ کان منع ٿو ڪري، هو توهانکي نصيحت ڪري ٿو ته مــَـنَ توهان نصيحت پرايو |
| وَأَوفوا بِعَهدِ اللَّهِ إِذا عٰهَدتُم وَلا تَنقُضُوا الأَيمٰنَ بَعدَ تَوكيدِها وَقَد جَعَلتُمُ اللَّهَ عَلَيكُم كَفيلًا إِنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما تَفعَلونَ (آيت : 91) |
|
الله سان ڪيل عهد کي پورو ڪريو، جڏهن توهان ساڻس ڪو عهد ڪيو هجي ۽ پنهنجا قسم پڪيءَ طرح کڻڻ کانپوءِ ٽوڙي نه ڇڏيو، جڏهن جو توهان الله کي پنهنجي مٿان نگهبان بڻائي چڪا آهيو، الله توهانجي سڀني ڪمن کان واقف آهي |
| وَلا تَكونوا كَالَّتى نَقَضَت غَزلَها مِن بَعدِ قُوَّةٍ أَنكٰثًا تَتَّخِذونَ أَيمٰنَكُم دَخَلًا بَينَكُم أَن تَكونَ أُمَّةٌ هِىَ أَربىٰ مِن أُمَّةٍ إِنَّما يَبلوكُمُ اللَّهُ بِهِ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُم يَومَ القِيٰمَةِ ما كُنتُم فيهِ تَختَلِفونَ (آيت : 92) |
|
توهان انهيءَ عورت وانگر نه ٿجو، جنهن پاڻ محنت ڪري ســُـٽ ڪتيو ۽ پوءِ پاڻ ئي ان کي ذرا پرزا ڪري ڇڏيائين، توهان پنهنجن قَسمن کي پنهنجي هڪ ٻئي سان معاملن ۾ ٺڳي ڪرڻ لاءِ ڪم آڻيو ٿا، ته جيئن هڪڙي قوم ٻيءَ کان وڌيڪ فائدا حاصل ڪري، حالانڪه الله انهن جي وسيلي توهان کي آزمائي ٿو ۽ قيامت جي ڏينهن هو ضرور توهان جي سمورن اختلافن جي حقيقت توهان تي کولي پڌري ڪندو |
| وَلَو شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُم أُمَّةً وٰحِدَةً وَلٰكِن يُضِلُّ مَن يَشاءُ وَيَهدى مَن يَشاءُ وَلَتُسـَٔلُنَّ عَمّا كُنتُم تَعمَلونَ (آيت : 93) |
|
جيڪڏهن الله گهري ها (ته توهان ۾ ڪوبه اختلاف نه هجي) ته هو توهان سڀني کي هڪڙي ئي امت بڻائي ڇڏي ها پر هو جنهن کي گهري گمراهيءَ ۾ وجهي ڇڏي ٿو ۽ جنهن کي گهري هدايت بخشي ڇڏي ٿو ۽ توهان کان ضرور توهان جي عملن جو پڇاڻو ٿيندو |
| وَلا تَتَّخِذوا أَيمٰنَكُم دَخَلًا بَينَكُم فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعدَ ثُبوتِها وَتَذوقُوا السّوءَ بِما صَدَدتُم عَن سَبيلِ اللَّهِ وَلَكُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 94) |
|
(۽ اي مسلمانو) توهان پنهنجن قَسمن کي پاڻ ۾ هڪ ٻئي کي دوکي ڏيڻ لاءِ استعمال نه ڪريو ته متان ڪو قدم کـُـپي وڃڻ کان پوءِ اُکڙي نه وڃي ۽ توهان انهيءَ ڏوهه جي سزا ۾، جو توهان ماڻهن کي الله جي واٽ کان پئي روڪيو هو ڪو بــُـرو نتيجو ڏسو ۽ ڪا سخت سزا ڀوڳيو |
| وَلا تَشتَروا بِعَهدِ اللَّهِ ثَمَنًا قَليلًا إِنَّما عِندَ اللَّهِ هُوَ خَيرٌ لَكُم إِن كُنتُم تَعلَمونَ (آيت : 95) |
|
الله سان ڪيل عهد کي ٿوري فائدي خاطر نه وڪڻي ڇڏيو، جيڪي الله وٽ آهي اهو توهانجي لاءِ وڌيڪ ڀلو آهي، جيڪڏهن توهان ڄاڻو |
| ما عِندَكُم يَنفَدُ وَما عِندَ اللَّهِ باقٍ وَلَنَجزِيَنَّ الَّذينَ صَبَروا أَجرَهُم بِأَحسَنِ ما كانوا يَعمَلونَ (آيت : 96) |
|
جيڪي ڪجهه توهان وٽ آهي، اهو کــَـپي وڃڻ وارو آهي ۽ جيڪي ڪجهه الله وٽ آهي، اهو سدائين رهڻ وارو آهي ۽ اسان ضرور صبر ڪرڻ وارن کي سندن اجورا سندن سهڻن عملن مطابق ڏينداسون |
| مَن عَمِلَ صٰلِحًا مِن ذَكَرٍ أَو أُنثىٰ وَهُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحيِيَنَّهُ حَيوٰةً طَيِّبَةً وَلَنَجزِيَنَّهُم أَجرَهُم بِأَحسَنِ ما كانوا يَعمَلونَ (آيت : 97) |
|
جيڪو شخص به نيڪ عمل ڪندو، مرد هجي يا عورت، پر هجي سو مومن، ان کي اسان دنيا ۾ پاڪ زندگي بسر ڪرائينداسون ۽ (آخرت ۾) اهڙن ماڻهن کي سندن اجر انهن جي سهڻن عملن مطابق عطا ڪنداسون |
| فَإِذا قَرَأتَ القُرءانَ فَاستَعِذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيطٰنِ الرَّجيمِ (آيت : 98) |
|
پوءِ جڏهن به توهان قرآن پڙهو ته تـڙيل شيطان کان الله جي پناهه وٺندا ڪريو |
| إِنَّهُ لَيسَ لَهُ سُلطٰنٌ عَلَى الَّذينَ ءامَنوا وَعَلىٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ (آيت : 99) |
|
ان کي انهن ماڻهن تي ڪوبه اختيار ڪونهي، جيڪي ايمان آڻين ٿا ۽ پنهنجي رب تي ڀروسو ڪن ٿا |
| إِنَّما سُلطٰنُهُ عَلَى الَّذينَ يَتَوَلَّونَهُ وَالَّذينَ هُم بِهِ مُشرِكونَ (آيت : 100) |
|
ان جو زور ته انهن ماڻهن تي هلندو آهي، جيڪي کيس پنهنجو دوست ٿا بڻائن ۽ سندس چوڻ تي لڳي شرڪ ڪن ٿا |
| وَإِذا بَدَّلنا ءايَةً مَكانَ ءايَةٍ وَاللَّهُ أَعلَمُ بِما يُنَزِّلُ قالوا إِنَّما أَنتَ مُفتَرٍ بَل أَكثَرُهُم لا يَعلَمونَ (آيت : 101) |
|
جڏهن اسان ڪنهن آيت جي جاءِ تي ڪا ٻي آيت نازل ڪريون ٿا ۽ الله خوب ٿو ڄاڻي ته ڇا ڇا نازل ڪري ته اهي ماڻهو چون ٿا ته تون پاڻ اهو قرآن گهڙين ٿو! اصل ڳالهه اها آهي ته انهن مان گهڻا ماڻهو اڻ ڄاڻ آهن |
| قُل نَزَّلَهُ روحُ القُدُسِ مِن رَبِّكَ بِالحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذينَ ءامَنوا وَهُدًى وَبُشرىٰ لِلمُسلِمينَ (آيت : 102) |
|
چوين ته ان کي ته پاڪ روح منهنجي رب وٽان جيئن جو تيئن پئي نازل ڪيو آهي، تانته ايمان آڻڻ وارن جي ايمان کي مضبوط بڻائي ۽ فرمانبردارن کي زندگيءَ جي معاملن ۾ سنئين واٽ ڏيکاري ۽ کين چڱي پڇاڙيءَ جي خوشخبري ڏئي |
| وَلَقَد نَعلَمُ أَنَّهُم يَقولونَ إِنَّما يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِسانُ الَّذى يُلحِدونَ إِلَيهِ أَعجَمِىٌّ وَهٰذا لِسانٌ عَرَبِىٌّ مُبينٌ (آيت : 103) |
|
پڪ سان اسان ڄاڻون ٿا ته اهي ماڻهو تنهنجي باري ۾ چون ٿا ته هن کي ته سڀ ڪجهه هڪڙو ماڻهو پيو سيکاريندو آهي، حالانڪه سندن اشارو جنهن ماڻهوءَ ڏانهن آهي ان جي زبان عجمي آهي ۽ هي (قرآن) ته صاف چٽي عربي زبان آهي |
| إِنَّ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ لا يَهديهِمُ اللَّهُ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 104) |
|
حقيقت اها آهي ته جيڪي ماڻهو الله جي آيتن کي نٿا مڃين، تن کي الله ڪڏهن به صحيح ڳالهه تائين پهچڻ جي توفيق نه ٿو ڏئي ۽ اهڙن ماڻهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي |
| إِنَّما يَفتَرِى الكَذِبَ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ وَأُولٰئِكَ هُمُ الكٰذِبونَ (آيت : 105) |
|
(نبي ڪوڙ نه ٺاهيندو آهي پر) ڪوڙ ته اهي ماڻهو ٿا ٺاهين، جيڪي الله جي آيتن کي نٿا مڃين، اهي ئي ته ڪوڙا آهن |
| مَن كَفَرَ بِاللَّهِ مِن بَعدِ إيمٰنِهِ إِلّا مَن أُكرِهَ وَقَلبُهُ مُطمَئِنٌّ بِالإيمٰنِ وَلٰكِن مَن شَرَحَ بِالكُفرِ صَدرًا فَعَلَيهِم غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 106) |
|
جيڪو شخص ايمان آڻڻ کان پوءِ ڪفر ڪندو (اهو جيڪڏهن) مجبور ڪيو ويو هجي پر سندس دل ايمان تي مطمئن هجي (ته پوءِ خير آهي) باقي جنهن ڪفر کي جيءَ ۾ جاءِ ڏني ته اهڙن تي الله جو غضب آهي ۽ انهن لاءِ تمام وڏو عذاب آهي |
| ذٰلِكَ بِأَنَّهُمُ استَحَبُّوا الحَيوٰةَ الدُّنيا عَلَى الءاخِرَةِ وَأَنَّ اللَّهَ لا يَهدِى القَومَ الكٰفِرينَ (آيت : 107) |
|
هن ڪري جو انهن آخرت جي ڀيٽ ۾ دنيا جي زندگيءَ کي پسند ڪيو ۽ الله جو قاعدو آهي ته هو اهڙن ماڻهن کي ڇوٽڪاري واري واٽ نه وٺائيندو آهي، جيڪي سندس نعمت جو قدر نه ڪندا آهن |
| أُولٰئِكَ الَّذينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلىٰ قُلوبِهِم وَسَمعِهِم وَأَبصٰرِهِم وَأُولٰئِكَ هُمُ الغٰفِلونَ (آيت : 108) |
|
اهي اُهي ماڻهو آهن، جن جي دلين ۽ ڪنن ۽ اکين تي الله مهر هڻي ڇڏي آهي، اهي غفلت ۾ غرق آهن |
| لا جَرَمَ أَنَّهُم فِى الءاخِرَةِ هُمُ الخٰسِرونَ (آيت : 109) |
|
تنهنڪري اهو لازمي آهي ته آخرت ۾ به هو خساري ۾ پون |
| ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذينَ هاجَروا مِن بَعدِ ما فُتِنوا ثُمَّ جٰهَدوا وَصَبَروا إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعدِها لَغَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 110) |
|
هوڏانهن وري جن جي حالت اها آهي ته (ايمان آڻڻ جي ڪري جو) هو ستايا ويا ته گهر گهاٽ ڇڏي هجرت ڪيائون. الله جي راهه ۾ سختيون سٺائون ۽ صبر ڪيائون، انهن لاءِ بيشڪ تنهنجو رب بخشڻهار ۽ ٻاجهارو آهي |
| يَومَ تَأتى كُلُّ نَفسٍ تُجٰدِلُ عَن نَفسِها وَتُوَفّىٰ كُلُّ نَفسٍ ما عَمِلَت وَهُم لا يُظلَمونَ (آيت : 111) |
|
(سندن فيصلو ان ڏينهن ٿيندو) جنهن ڏينهن هرهڪ کي پنهنجي ئي لڳل هوندي ۽ هر ڪنهن کي سندس ڪــَـئي جو پورو پورو بدلو ڏنو ويندو ۽ ڪنهن تي ڪو ذري برابر به ظلم نه ڪيو ويندو |
| وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَريَةً كانَت ءامِنَةً مُطمَئِنَّةً يَأتيها رِزقُها رَغَدًا مِن كُلِّ مَكانٍ فَكَفَرَت بِأَنعُمِ اللَّهِ فَأَذٰقَهَا اللَّهُ لِباسَ الجوعِ وَالخَوفِ بِما كانوا يَصنَعونَ (آيت : 112) |
|
الله هڪ ڳوٺ جو مثال ڏئي ٿو، جيڪو امن ۽ آرام سان زندگي گذاري رهيو هو ۽ هر طرف کان کيس جهجهو رزق ملي رهيو هو ته ان الله جي نعمتن جي ناشڪري ڪرڻ شروع ڪئي، ته پوءِ الله ان جي رهاڪن کي سندن عملن جو اهو مزو چکايو، جو کين بک ۽ خوف جون مصيبتون ويڙهي ويون |
| وَلَقَد جاءَهُم رَسولٌ مِنهُم فَكَذَّبوهُ فَأَخَذَهُمُ العَذابُ وَهُم ظٰلِمونَ (آيت : 113) |
|
وٽن سندن پنهنجيءَ قوم مان هڪ رسول آيو، پر هنن کيس ڪوڙو سڏيو، سو نيٺ عذاب اچي کين پڪڙيو، تنهن وقت هو ظالم بڻجي چڪا هئا |
| فَكُلوا مِمّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلٰلًا طَيِّبًا وَاشكُروا نِعمَتَ اللَّهِ إِن كُنتُم إِيّاهُ تَعبُدونَ (آيت : 114) |
|
تنهنڪري الله جيڪو حلال ۽ پاڪ رزق توهانکي عطا ڪيو آهي، اهو کائو ۽ الله جا ٿورا مڃو، جيڪڏهن توهان سچ پچ انهيءَ جي ئي بندگي ڪندڙ آهيو |
| إِنَّما حَرَّمَ عَلَيكُمُ المَيتَةَ وَالدَّمَ وَلَحمَ الخِنزيرِ وَما أُهِلَّ لِغَيرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضطُرَّ غَيرَ باغٍ وَلا عادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 115) |
|
الله ته جيڪي ڪجهه توهان تي حرام ڪيو آهي، سو آهي مردار ۽ رت ۽ سوئر جو گوشت ۽ اهو جانور جنهن تي الله کانسواءِ ڪنهن ٻئي جو نالو ورتو ويو هجي، ها باقي بک کان لاچار ۽ بيوس ٿي جيڪو انهن مان ڪجهه کائي ويهي، خدائي قانون جي ڀڃڪڙيءَ جي ارادي بنا ۽ ضرورت جي حد ٽپڻ کان سواءِ ته بيشڪ الله ڏاڍو معاف ڪري ڇڏيندڙ ۽ رحم ڪندڙ آهي |
| وَلا تَقولوا لِما تَصِفُ أَلسِنَتُكُمُ الكَذِبَ هٰذا حَلٰلٌ وَهٰذا حَرامٌ لِتَفتَروا عَلَى اللَّهِ الكَذِبَ إِنَّ الَّذينَ يَفتَرونَ عَلَى اللَّهِ الكَذِبَ لا يُفلِحونَ (آيت : 116) |
|
۽ هي جيڪو توهان جون زبانون ڪوڙا حڪم ٺاهي لاڳو ڪن ٿيون ته هيءَ شيءِ حلال آهي ۽ هوءَ حرام آهي ته اهڙا حڪم گهڙي الله تي ڪوڙ نه مڙهيو. جيڪي ماڻهو الله تي ڪوڙا بهتان هڻندا اهي ڪڏهن به ڪاميابي نه ماڻيندا |
| مَتٰعٌ قَليلٌ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 117) |
|
دنيا جو عيش ته ٿورڙن ڏينهن لاءِ آهي، پوءِ ته انهن لاءِ دردناڪ سزا آهي |
| وَعَلَى الَّذينَ هادوا حَرَّمنا ما قَصَصنا عَلَيكَ مِن قَبلُ وَما ظَلَمنٰهُم وَلٰكِن كانوا أَنفُسَهُم يَظلِمونَ (آيت : 118) |
|
اهي شيون اسان خاص طرح يهودين لاءِ حرام ڪيون هيون، جن جو حال اسان هن کان اڳ توسان ڪري چڪا آهيون ۽ اهو ڪو مٿن اسانجو ظلم نه هو، پر ظلم ته هنن پاڻ تي پاڻ ئي ڪيو هو |
| ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذينَ عَمِلُوا السّوءَ بِجَهٰلَةٍ ثُمَّ تابوا مِن بَعدِ ذٰلِكَ وَأَصلَحوا إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعدِها لَغَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 119) |
|
باقي جن ماڻهن نادانيءَ جي ڪري برا عمل ڪيا پر پوءِ توبهه تائب ٿي پنهنجا عمل سڌاريائون ته بيشڪ توبهه ڪرڻ ۽ سڌري وڃڻ کانپوءِ تنهنجو رب ڏاڍو بخشڻهار ۽ رحم ڪرڻ وارو آهي |
| إِنَّ إِبرٰهيمَ كانَ أُمَّةً قانِتًا لِلَّهِ حَنيفًا وَلَم يَكُ مِنَ المُشرِكينَ (آيت : 120) |
|
حقيقت اها آهي ته ابراهيم ته پنهنجي ســِـر ئي هڪ سڄي ساري امت هو، الله جي حڪمن جي پوريءَ طرح تابعداري ڪندڙ ۽ ٻيا دَر ڇڏي الله جو ٿي ويل ۽ هو ڪڏهن به مشرڪ نه هو |
| شاكِرًا لِأَنعُمِهِ اجتَبىٰهُ وَهَدىٰهُ إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 121) |
|
الله جي نعمتن جو شڪرانو ادا ڪندڙ هو، الله کيس چونڊي ورتو ۽ کيس سڌو رستو ڏيکاريائين |
| وَءاتَينٰهُ فِى الدُّنيا حَسَنَةً وَإِنَّهُ فِى الءاخِرَةِ لَمِنَ الصّٰلِحينَ (آيت : 122) |
|
دنيا ۾ به کيس ڀلائي عطا ڪيائين ۽ آخرت ۾ ته هو بيشڪ صالحن مان هوندو |
| ثُمَّ أَوحَينا إِلَيكَ أَنِ اتَّبِع مِلَّةَ إِبرٰهيمَ حَنيفًا وَما كانَ مِنَ المُشرِكينَ (آيت : 123) |
|
پوءِ اسان توڏانهن هيءُ وحي موڪليو ته تون به ٻيا در ڇڏي هڪ طرفو ٿي ابراهيم جي دين تي هل ۽ هو مشرڪن مان نه هو |
| إِنَّما جُعِلَ السَّبتُ عَلَى الَّذينَ اختَلَفوا فيهِ وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحكُمُ بَينَهُم يَومَ القِيٰمَةِ فيما كانوا فيهِ يَختَلِفونَ (آيت : 124) |
|
"سبت" (ڇنڇر جو احترام) ته انهن ماڻهن سان لاڳو ڪيو ويو هو، جن ان بابت ڏنل حڪمن ۾ اختلاف ڪيو هو ۽ ان ۾ ڪوبه شڪ ناهي ته تنهنجو رب قيامت جي ڏينهن انهن سڀني ڳالهين جو فيصلو ڪري ڇڏيندو، جن بابت اهي پاڻ ۾ اختلاف ڪندا رهيا آهن |
| ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ وَجٰدِلهُم بِالَّتى هِىَ أَحسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبيلِهِ وَهُوَ أَعلَمُ بِالمُهتَدينَ (آيت : 125) |
|
اي نبي! پنهنجي رب جي رستي ڏانهن سڏ حڪمت سان ۽ سهڻي نصيحت جي انداز ۾، ۽ ماڻهن سان بحث مباحثو به اهڙي نموني ۾ ڪر جيڪو نهايت سهڻو هجي، تنهنجو رب ئي سڀني کان وڌيڪ ڄاڻي ٿو ته ڪير سندس راهه کان ٿــڙيل آهي ۽ اهو به سڀني کان وڌيڪ ڄاڻي ٿو ته ڪير سنئينءَ واٽ تي هلندڙ آهن |
| وَإِن عاقَبتُم فَعاقِبوا بِمِثلِ ما عوقِبتُم بِهِ وَلَئِن صَبَرتُم لَهُوَ خَيرٌ لِلصّٰبِرينَ (آيت : 126) |
|
جيڪڏهن بدلو وٺڻو اٿوَ ته ايترو وٺو جيتري اوهان کي تڪليف ڏني وئي هجي. پر جيڪڏهن صبر ڪندؤ ته بيشڪ صبر ڪرڻ وارن لاءِ ته اهو پاڻ گهڻو سٺو آهي |
| وَاصبِر وَما صَبرُكَ إِلّا بِاللَّهِ وَلا تَحزَن عَلَيهِم وَلا تَكُ فى ضَيقٍ مِمّا يَمكُرونَ (آيت : 127) |
|
اي نبي! صبر سان هلندو رهه ۽ تنهنجو صبر ته الله جي توفيق سان آهي. انهن ماڻهن جي حرڪتن تي ڏک نه ڪر ۽ نڪي انهن جي چالبازين سبب دلگير ٿيءُ |
| إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذينَ اتَّقَوا وَالَّذينَ هُم مُحسِنونَ (آيت : 128) |
|
بيشڪ الله انهن ماڻهن جو ساڻي آهي، جيڪي پرهيزگاري اختيار ڪن ٿا ۽ احسان واري هلت هلن ٿا |