أَتىٰ أَمرُ اللَّهِ فَلا تَستَعجِلوهُ سُبحٰنَهُ وَتَعٰلىٰ عَمّا يُشرِكونَ (آيت : 1) |
الله جو حڪم آيو، پوءِ اوهين ان جي جلد اچڻ جي گهر نه ڪريو الله پاڪ آهي ۽ انهن کان بلند آهي جن کي سندس شريڪ ڪن ٿا. |
يُنَزِّلُ المَلٰئِكَةَ بِالرّوحِ مِن أَمرِهِ عَلىٰ مَن يَشاءُ مِن عِبادِهِ أَن أَنذِروا أَنَّهُ لا إِلٰهَ إِلّا أَنا۠ فَاتَّقونِ (آيت : 2) |
پنهنجن ٻانهن مان جنهن کي گهري تنهن تي پنهنجي حڪم سان ملائڪن کي وحي سان موڪلي ٿو ته اوهين (ماڻهن کي) خبردار ڪريو ته مون کان سواءِ ڪو حاڪم نه آهي پوءِ مون کان ڊڄو. |
خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضَ بِالحَقِّ تَعٰلىٰ عَمّا يُشرِكونَ (آيت : 3) |
آسمانن ۽ زمين کي پوري تدبير سان پيدا ڪيائين. انهن کان بلند آهي جن کي ساڻس شريڪ ڪن ٿا. |
خَلَقَ الإِنسٰنَ مِن نُطفَةٍ فَإِذا هُوَ خَصيمٌ مُبينٌ (آيت : 4) |
انسان کي منيءَ مان پيدا ڪيائين پوءِ هو اجهو ظاهر جهڳڙالو ٿي پيو آهي. |
وَالأَنعٰمَ خَلَقَها لَكُم فيها دِفءٌ وَمَنٰفِعُ وَمِنها تَأكُلونَ (آيت : 5) |
۽ چوپائي مال کي پيدا ڪيو اٿس جن ۾ اوهان لاءِ (جسم کي) گرم رکڻ جو سامان ۽ (ٻيا) فائدا آهن ۽ انهن مان ڪن کي کائو ٿا. |
وَلَكُم فيها جَمالٌ حينَ تُريحونَ وَحينَ تَسرَحونَ (آيت : 6) |
۽ انهن ۾ اوهان جي عزت آهي جنهن وقت (انهن کي شام جو) وٿاڻ تي آڻيو ٿا |
وَتَحمِلُ أَثقالَكُم إِلىٰ بَلَدٍ لَم تَكونوا بٰلِغيهِ إِلّا بِشِقِّ الأَنفُسِ إِنَّ رَبَّكُم لَرَءوفٌ رَحيمٌ (آيت : 7) |
۽ جنهن وقت (صبح جو) چرڻ لاءِ موڪليو ٿا. ۽ اهي اوهان جا بار اهڙي هنڌ کڻي وڃن ٿا جنهن کي جان جي تڪليف سهڻ کانسواءِ اوهين پهچڻ وارا نه آهيو. بيشڪ تنهنجو پاليندڙ گهڻو مهربان نهايت رحم وارو آهي. |
وَالخَيلَ وَالبِغالَ وَالحَميرَ لِتَركَبوها وَزينَةً وَيَخلُقُ ما لا تَعلَمونَ (آيت : 8) |
۽ گهوڙن ۽ خچرن ۽ گڏهن کي به پيدا ڪيو اٿس. هن لاءِ ته انهن تي سواري ڪريو ۽ زينت لاءِ (پيدا ڪيو اٿس) |
وَعَلَى اللَّهِ قَصدُ السَّبيلِ وَمِنها جائِرٌ وَلَو شاءَ لَهَدىٰكُم أَجمَعينَ (آيت : 9) |
۽ جيڪي شيون اوهين نه ٿا ڄاڻوسي به پيدا ڪري ٿو. ۽ الله تائين سڌو رستو پهچي ٿو ۽ ڪي رستا ڏنگا آهن. |
هُوَ الَّذى أَنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً لَكُم مِنهُ شَرابٌ وَمِنهُ شَجَرٌ فيهِ تُسيمونَ (آيت : 10) |
۽ جيڪڏهن الله گهري ته اوهان سڀني کي رستو ڏيکاري. هو اُهو آهي جنهن اوهان لاءِ آسمان مان پاڻي وسايو جنهن مان پيئو ٿا ۽ ان مان جهنگ (پيدا) ٿئي ٿو، جنهن ۾ مال چاريو ٿا. |
يُنبِتُ لَكُم بِهِ الزَّرعَ وَالزَّيتونَ وَالنَّخيلَ وَالأَعنٰبَ وَمِن كُلِّ الثَّمَرٰتِ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَتَفَكَّرونَ (آيت : 11) |
ان سان اوهان لاءِ پوک ۽ زيتون ۽ کجيون ۽ انگور ۽ هر قسم جي ميون کي ڦٽائي ٿو. بيشڪ ان ۾ سوچيندڙ قوم لاءِ نشاني آهي. |
وَسَخَّرَ لَكُمُ الَّيلَ وَالنَّهارَ وَالشَّمسَ وَالقَمَرَ وَالنُّجومُ مُسَخَّرٰتٌ بِأَمرِهِ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايٰتٍ لِقَومٍ يَعقِلونَ (آيت : 12) |
۽ اوهان لاءِ رات ۽ ڏينهن ۽ سج ۽ چند کي ڪم ۾ لڳايو اٿس ۽ تارا سندس حڪم سان ڪم ۾ لڳايل آهن. بيشڪ ان ۾ عقل کان ڪم وٺڻ واريءَ قوم لاءِ نشانيون آهن. |
وَما ذَرَأَ لَكُم فِى الأَرضِ مُختَلِفًا أَلوٰنُهُ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَذَّكَّرونَ (آيت : 13) |
۽ جيڪي جدا جدا رنگن واريون (شيون) اوهان لاءِ زمين ۾ پيدا ڪيون اٿس (سي به اوهان جي ڪم ۾ لڳايون اٿس). بيشڪ ان ۾ نصيحت پرائيندڙ قوم لاءِ نشاني آهي. |
وَهُوَ الَّذى سَخَّرَ البَحرَ لِتَأكُلوا مِنهُ لَحمًا طَرِيًّا وَتَستَخرِجوا مِنهُ حِليَةً تَلبَسونَها وَتَرَى الفُلكَ مَواخِرَ فيهِ وَلِتَبتَغوا مِن فَضلِهِ وَلَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 14) |
۽ هو اهو آهي جنهن درياءَ کي ڪم ۾ لڳايو هن لاءِ ته ان مان (مڇيءَ جو) تازو گوشت کائو ۽ ان مان زيور ڪڍو جيڪي اوهين پايو ٿا. ۽ تون ٻيڙيون ڏسين ٿو جي درياءَ ۾ پاڻيءَ کي چيري هلندڙ آهن، ۽ هن لاءِ ( درياءَ کي ڪم ۾ لڳايو اٿس) ته اوهين سندس فضل مان روزي گهرو ۽ مَنَ اوهين شڪر ڪريو. |
وَأَلقىٰ فِى الأَرضِ رَوٰسِىَ أَن تَميدَ بِكُم وَأَنهٰرًا وَسُبُلًا لَعَلَّكُم تَهتَدونَ (آيت : 15) |
۽ زمين ۾ جبل وڌا اٿس ته متان (زمين) اوهان کي لوڏي. ۽ نديون ۽ رستا (پيد اڪيا اٿس) مَنَ اوهين واٽ لهو! |
وَعَلٰمٰتٍ وَبِالنَّجمِ هُم يَهتَدونَ (آيت : 16) |
۽ (ٻيون) نشانيون (پيدا ڪيائين) ۽ تارن سان اهي رستو لهن ٿا . |
أَفَمَن يَخلُقُ كَمَن لا يَخلُقُ أَفَلا تَذَكَّرونَ (آيت : 17) |
ڇا پوءِ جيڪو پيدا ڪري سو ان جهڙو آهي جو (ڪجهه به) پيدا نه ٿو ڪري؟ ڇا پوءِ ڌيان نه ٿا ڪريو |
وَإِن تَعُدّوا نِعمَةَ اللَّهِ لا تُحصوها إِنَّ اللَّهَ لَغَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 18) |
۽ جيڪڏهن اوهين الله جي نعمتن کي ڳڻيندو ته انهن کي ڳڻي نه سگهندو. بيشڪ الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي |
وَاللَّهُ يَعلَمُ ما تُسِرّونَ وَما تُعلِنونَ (آيت : 19) |
۽ جيڪي لڪايو ٿا ۽ جيڪي ظاهر ڪريو ٿا تنهن کي الله ڄاڻي ٿو |
وَالَّذينَ يَدعونَ مِن دونِ اللَّهِ لا يَخلُقونَ شَيـًٔا وَهُم يُخلَقونَ (آيت : 20) |
۽ جن کي الله کانسواءِ (ڪافر) سڏين ٿا سي ڪا شيءِ به پيدا نه ٿا ڪن بلڪه اهي پاڻ پيدا ڪيا وڃن ٿا، |
أَموٰتٌ غَيرُ أَحياءٍ وَما يَشعُرونَ أَيّانَ يُبعَثونَ (آيت : 21) |
اهي مئل بي جان آهن ۽ نه ٿا ڄاڻن ته ڪڏهن کين جيئرو ڪري اٿاريو ويندو. |
إِلٰهُكُم إِلٰهٌ وٰحِدٌ فَالَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالءاخِرَةِ قُلوبُهُم مُنكِرَةٌ وَهُم مُستَكبِرونَ (آيت : 22) |
اوهان جو معبود هڪڙوئي معبود آهي، پوءِ جيڪي آخرت تي ايمان نه ٿا آڻين تن جون دليون انڪار ڪندڙ آهن ۽ اهي مغرور آهن. |
لا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما يُسِرّونَ وَما يُعلِنونَ إِنَّهُ لا يُحِبُّ المُستَكبِرينَ (آيت : 23) |
هيءَ ڳالهه يقيني آهي ته اهي جيڪي لڪائين ٿا ۽ جيڪي ظاهر ڪن ٿا تنهن کي الله ڄاڻي ٿو. بيشڪ اهو وڏائي ڪندڙن کي پسند نه ٿو ڪري. |
وَإِذا قيلَ لَهُم ماذا أَنزَلَ رَبُّكُم قالوا أَسٰطيرُ الأَوَّلينَ (آيت : 24) |
۽ جڏهن کين چيو وڃي ٿو ته اوهان جي پاليندڙ ڇا نازل ڪيو آهي؟ تڏهن چون ٿا ته اڳين جون آکاڻيون آهن |
لِيَحمِلوا أَوزارَهُم كامِلَةً يَومَ القِيٰمَةِ وَمِن أَوزارِ الَّذينَ يُضِلّونَهُم بِغَيرِ عِلمٍ أَلا ساءَ ما يَزِرونَ (آيت : 25) |
ته جيئن (ان چوڻ جي ڪري) قيامت جي ڏينهن پنهنجي (گناهن) جا پورا بار ۽ جن کي بنا علم جي گمراهه ڪن ٿا تن (جي گناهن) جا ڪجهه بار کڻن. خبردار رهو! جيڪو بار اهي کڻن ٿا سو بڇڙو آهي. |
قَد مَكَرَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم فَأَتَى اللَّهُ بُنيٰنَهُم مِنَ القَواعِدِ فَخَرَّ عَلَيهِمُ السَّقفُ مِن فَوقِهِم وَأَتىٰهُمُ العَذابُ مِن حَيثُ لا يَشعُرونَ (آيت : 26) |
جيڪي انهن کان اڳي هئا تن (وڏيون) تدبيرون ڪيون پوءِ الله (جو عذاب) سندن عمارت (ڪيل تدبيرن) جي بنياد تي پيو. پوءِ انهن جي مٿان ڇت ڪري پيئي ۽ مٿن اتان عذاب آيو ته جتان کين خبر به نه هئي. |
ثُمَّ يَومَ القِيٰمَةِ يُخزيهِم وَيَقولُ أَينَ شُرَكاءِىَ الَّذينَ كُنتُم تُشٰقّونَ فيهِم قالَ الَّذينَ أوتُوا العِلمَ إِنَّ الخِزىَ اليَومَ وَالسّوءَ عَلَى الكٰفِرينَ (آيت : 27) |
وري قيامت جي ڏينهن کين خوار ڪندو ۽ چوندو ته منهنجا هي شريڪ ڪٿي آهن جن جي ڪري اوهين (پاڻ ۾ ) وڙهندا هئا؟ جن کي علم ڏنو ويو آهي سي چوندا ته اڄ ڪافرن تي ذلت ۽ بڇڙائي آهي. |
الَّذينَ تَتَوَفّىٰهُمُ المَلٰئِكَةُ ظالِمى أَنفُسِهِم فَأَلقَوُا السَّلَمَ ما كُنّا نَعمَلُ مِن سوءٍ بَلىٰ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِما كُنتُم تَعمَلونَ (آيت : 28) |
(اهي ڪافر) جن جو ملائڪ هن حالت ۾ ساهه ڪڍن ٿا جو اهي پاڻ تي ظلم ڪندڙ آهن پوءِ اهي (پنهنجي) تابعداري پيش ڪندا (چوندا) ته اسين ڪابه بڇڙائي نه ڪندا هئاسون (کين چيو ويندو ته) ائين نه آهي جيڪي اوهين ڪندا هئا تنهن کي الله بيشڪ ڄاڻندڙ آهي. |
فَادخُلوا أَبوٰبَ جَهَنَّمَ خٰلِدينَ فيها فَلَبِئسَ مَثوَى المُتَكَبِّرينَ (آيت : 29) |
پوءِ جهنم جي دروازن ۾ داخل ٿيو، ان ۾ پيا رهو. پوءِ دوزخ وڏائي ڪندڙن جي بڇڙي جاءِ آهي. |
وَقيلَ لِلَّذينَ اتَّقَوا ماذا أَنزَلَ رَبُّكُم قالوا خَيرًا لِلَّذينَ أَحسَنوا فى هٰذِهِ الدُّنيا حَسَنَةٌ وَلَدارُ الءاخِرَةِ خَيرٌ وَلَنِعمَ دارُ المُتَّقينَ (آيت : 30) |
۽ پرهيزگارن کي چيو ويو ته اوهان جي پاليندڙ ڇا نازل ڪيو آهي؟ انهن چيو ته چٽي ڳالهه! (پوءِ ڏسو ته) جن هن دنيا ۾ ڀلائي ڪئي تن لاءِ ڀلائي آهي ۽ آخرت جو گهر ته گهڻو چڱو آهي |
جَنّٰتُ عَدنٍ يَدخُلونَها تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ لَهُم فيها ما يَشاءونَ كَذٰلِكَ يَجزِى اللَّهُ المُتَّقينَ (آيت : 31) |
۽ اهو پرهيزگارن جو چڱو گهر آهي، هميشه رهڻ جا باغ آهن جن ۾ اهي داخل ٿيندا، انهن جي هيٺان واهه وهن ٿا، اهي جيڪي گهرنداسو انهن لاءِ اتي آهي. اهڙيءَ طرح الله پرهيزگارن کي بدلو ڏئي ٿو، |
الَّذينَ تَتَوَفّىٰهُمُ المَلٰئِكَةُ طَيِّبينَ يَقولونَ سَلٰمٌ عَلَيكُمُ ادخُلُوا الجَنَّةَ بِما كُنتُم تَعمَلونَ (آيت : 32) |
(اهي پرهيزگار) جن جو ساهه ملائڪ هن حال ۾ ڪڍن ٿا جو اهي پاڪ آهن. ملائڪ (کين) چوندا ته اوهان تي سلامتي آهي جيڪي اوهين ڪندا هئا تنهن جي ڪري جنت ۾ داخل ٿيو. |
هَل يَنظُرونَ إِلّا أَن تَأتِيَهُمُ المَلٰئِكَةُ أَو يَأتِىَ أَمرُ رَبِّكَ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم وَما ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَلٰكِن كانوا أَنفُسَهُم يَظلِمونَ (آيت : 33) |
ڪافر رڳو هن ڳالهه جو انتظار ڪن ٿا ته ملائڪ وٽن اچن يا تنهنجي پاليندڙ جو حڪم اچي اهڙيءَ طرح انهن کان اڳين به ڪيو. ۽ الله مٿن ظلم نه ڪيو پر اهي پاڻ تي ظلم ڪندا هئا. |
فَأَصابَهُم سَيِّـٔاتُ ما عَمِلوا وَحاقَ بِهِم ما كانوا بِهِ يَستَهزِءونَ (آيت : 34) |
پوءِ سندن بڇڙن عملن جي جزا کين پهتي ۽ جنهن ڳالهه تي ٺٺولي ڪندا هئا سا مٿن اچي ڪڙڪي. |
وَقالَ الَّذينَ أَشرَكوا لَو شاءَ اللَّهُ ما عَبَدنا مِن دونِهِ مِن شَيءٍ نَحنُ وَلا ءاباؤُنا وَلا حَرَّمنا مِن دونِهِ مِن شَيءٍ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم فَهَل عَلَى الرُّسُلِ إِلَّا البَلٰغُ المُبينُ (آيت : 35) |
۽ مشرڪن چيو ته جيڪڏهن الله گهري ها ته ان کانسواءِ نه اسين نه اسان جا ابا ڏاڏا ڪنهن شيءِ جي بندگي ڪريون ها ۽ نه اسين ان جي حڪم کانسواءِ ڪا شيءِ حرام ڪريون ها. انهن کان اڳين به ائين ڪيو. پوءِ رسولن کي رڳو ظاهر پيغام پهچائڻو آهي. |
وَلَقَد بَعَثنا فى كُلِّ أُمَّةٍ رَسولًا أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّٰغوتَ فَمِنهُم مَن هَدَى اللَّهُ وَمِنهُم مَن حَقَّت عَلَيهِ الضَّلٰلَةُ فَسيروا فِى الأَرضِ فَانظُروا كَيفَ كانَ عٰقِبَةُ المُكَذِّبينَ (آيت : 36) |
۽ بيشڪ اسان سڀڪنهن جماعت ۾ ڪونه ڪو رسول موڪليو (ته کين چوي) ته الله جي عبادت ڪريو ۽ بتن (جي عبادت) کان بچو! پوءِ انهن مان ڪنهن کي الله رستو ڏيکاريو ۽ انهن مان ڪنهن تي گمراهي ثابت ٿي. پوءِ زمين ۾ اوهين سير ڪريو پوءِ ڏسو ته ڪوڙي ڪندڙن جي پڇاڙي ڪيئن ٿي؟ |
إِن تَحرِص عَلىٰ هُدىٰهُم فَإِنَّ اللَّهَ لا يَهدى مَن يُضِلُّ وَما لَهُم مِن نٰصِرينَ (آيت : 37) |
جيڪڏهن تون انهن کي رستي تي آڻڻ جو حرص ڪندين (ته ڇا فائدو؟) ڇو ته الله جنهن کي گمراهه ڪرڻ گهري ٿو تنهن کي رستو نه ٿو ڏيکاري ۽ نه ڪي انهن جا ڪي مددگار آهن. |
وَأَقسَموا بِاللَّهِ جَهدَ أَيمٰنِهِم لا يَبعَثُ اللَّهُ مَن يَموتُ بَلىٰ وَعدًا عَلَيهِ حَقًّا وَلٰكِنَّ أَكثَرَ النّاسِ لا يَعلَمونَ (آيت : 38) |
۽ انهن پاڻ الله جا نهايت پڪا قسم کنيا ته جيڪو به مري ٿو تنهن کي الله جيئرو ڪري نه اٿاريندو. ڇو نه (اٿاريندو)؟ ان وعدي کي الله پاڻ تي لازم ڪري چڪو آهي پر گهڻا ماڻهو نه ٿا ڄاڻن، |
لِيُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذى يَختَلِفونَ فيهِ وَلِيَعلَمَ الَّذينَ كَفَروا أَنَّهُم كانوا كٰذِبينَ (آيت : 39) |
هن لاءِ (اٿاريندو) ته جنهن ڳالهه ۾ اهي (پاڻ ۾ ) اختلاف ڪن ٿا سا مٿن ظاهر ڪري ۽ هن لاءِ ته ڪافر ڄاڻن ته اهي (خود) ڪوڙا هئا. |
إِنَّما قَولُنا لِشَيءٍ إِذا أَرَدنٰهُ أَن نَقولَ لَهُ كُن فَيَكونُ (آيت : 40) |
جڏهن اسين ڪنهن شيءِ (جي پيدا ڪرڻ) جو ارادو ڪريون ٿا ته ان کي رڳو ايترو چئون ٿا ته ٿيءُ! ته اها ٿي پوي ٿي. |
وَالَّذينَ هاجَروا فِى اللَّهِ مِن بَعدِ ما ظُلِموا لَنُبَوِّئَنَّهُم فِى الدُّنيا حَسَنَةً وَلَأَجرُ الءاخِرَةِ أَكبَرُ لَو كانوا يَعلَمونَ (آيت : 41) |
۽ جن پاڻ تي ظلم ٿيڻ کانپوءِ الله جي واسطي پنهنجو وطن ڇڏيو تن کي ضرور دنيا ۾ چٽي جاءِ ڏينداسون، ۽ آخرت جو اجر ته (اڃان به) گهڻو وڏو آهي |
الَّذينَ صَبَروا وَعَلىٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ (آيت : 42) |
جيڪڏهن اهي ڄاڻن ها. (اهي مهاجر اهي آهن) جن (تڪليفن تي) صبر ڪيو ۽ پنهنجي پاليندڙن تي ڀروسو ڪن ٿا |
وَما أَرسَلنا مِن قَبلِكَ إِلّا رِجالًا نوحى إِلَيهِم فَسـَٔلوا أَهلَ الذِّكرِ إِن كُنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 43) |
۽ اسان توکان اڳ (به) رڳو مردن کي موڪليو جن ڏي وحي موڪليوسون، پوءِ ڪتاب وارن کان پڇو جيڪڏهن اوهين نه ٿا ڄاڻو. |
بِالبَيِّنٰتِ وَالزُّبُرِ وَأَنزَلنا إِلَيكَ الذِّكرَ لِتُبَيِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيهِم وَلَعَلَّهُم يَتَفَكَّرونَ (آيت : 44) |
(انهن کي) ظاهر ڳالهين ۽ ڪتابن سان (موڪليوسون) ۽ اسان توڏي قرآن نازل ڪيو هن لاءِ ته جو انهن ڏي نازل ڪيو ويو آهي سو کين کولي ٻڌائين ۽ مَنَ اهي فڪر ڪن. |
أَفَأَمِنَ الَّذينَ مَكَرُوا السَّيِّـٔاتِ أَن يَخسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الأَرضَ أَو يَأتِيَهُمُ العَذابُ مِن حَيثُ لا يَشعُرونَ (آيت : 45) |
پوءِ جيڪي بڇڙيون تدبيرون ڪن ٿا سي هن ڳالهه کان بي ڊپا ٿي ويا آهن ڇا ته الله انهن کي زمين ۾ ڳهائي ڇڏي يا مٿن اتان عذاب اچي جتان کين خبر نه پوي، |
أَو يَأخُذَهُم فى تَقَلُّبِهِم فَما هُم بِمُعجِزينَ (آيت : 46) |
يا انهن کي گهمندي ڦرندي جهلي، پوءِ اهي (الله کي) عاجز ڪرڻ وارا نه آهن، |
أَو يَأخُذَهُم عَلىٰ تَخَوُّفٍ فَإِنَّ رَبَّكُم لَرَءوفٌ رَحيمٌ (آيت : 47) |
يا انهن کي ڊڄڻ جي حالت ۾ پڪڙي. پوءِ بيشڪ تنهنجو پاليندڙ گهڻي مهرباني ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
أَوَلَم يَرَوا إِلىٰ ما خَلَقَ اللَّهُ مِن شَيءٍ يَتَفَيَّؤُا۟ ظِلٰلُهُ عَنِ اليَمينِ وَالشَّمائِلِ سُجَّدًا لِلَّهِ وَهُم دٰخِرونَ (آيت : 48) |
(ڀلا) الله جيڪي به شيون پيدا ڪيون آهن تن ڏي نه ڏٺو اٿن ڇا؟ ته سندن پاڇا الله کي سجدو ڪندي سڄي ۽ کٻي پاسي لڙن ٿا ۽ اهي خوار آهن. |
وَلِلَّهِ يَسجُدُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ مِن دابَّةٍ وَالمَلٰئِكَةُ وَهُم لا يَستَكبِرونَ (آيت : 49) |
۽ جيڪي شيون آسمانن ۾ ۽ جيڪي شيون زمين ۾ هلندڙن جي قسمن مان آهن سي الله کي سجدو ڪن ٿيون ۽ ملائڪ به ۽ اهي وڏائي نه ٿا ڪن. |
يَخافونَ رَبَّهُم مِن فَوقِهِم وَيَفعَلونَ ما يُؤمَرونَ (آيت : 50) |
پنهنجي پاليندڙ کان جو سندن مٿان (غالب) آهي ڊڄن ٿا ۽ جيڪو حڪم کين ڪيو وڃي ٿو سو ڪن ٿا. |
وَقالَ اللَّهُ لا تَتَّخِذوا إِلٰهَينِ اثنَينِ إِنَّما هُوَ إِلٰهٌ وٰحِدٌ فَإِيّٰىَ فَارهَبونِ (آيت : 51) |
۽ الله فرمايو آهي ته اوهين ٻه خدا نه بنايو. اهو رڳو هڪڙو ئي معبود آهي، پوءِ مون کان ئي ڊڄو. |
وَلَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَلَهُ الدّينُ واصِبًا أَفَغَيرَ اللَّهِ تَتَّقونَ (آيت : 52) |
۽ جيڪي آسمانن ۽ زمين ۾ آهي سو سندس آهي ۽ لازمي طرح ان جوئي حڪم مڃڻو آهي. ڇا پوءِ الله کان سواءِ ٻين کان ڊڄو ٿا؟ |
وَما بِكُم مِن نِعمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ثُمَّ إِذا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَإِلَيهِ تَجـَٔرونَ (آيت : 53) |
۽ جيڪا به نعمت اوهان وٽ آهي سا الله جي طرفان آهي، وري جڏهن اوهان کي تڪليف پهچي ٿي ته ان ڏي ئي دانهون ڪريو ٿا، |
ثُمَّ إِذا كَشَفَ الضُّرَّ عَنكُم إِذا فَريقٌ مِنكُم بِرَبِّهِم يُشرِكونَ (آيت : 54) |
وري جڏهن اوهان تان تڪليف لاهي ٿو ته اوچتي اوهان مان ڪا جماعت پنهنجي پاليندڙ سان شريڪ مقرر ڪري ٿي، |
لِيَكفُروا بِما ءاتَينٰهُم فَتَمَتَّعوا فَسَوفَ تَعلَمونَ (آيت : 55) |
هن لاءِ ته جيڪي اسان کين ڏنو آهي تنهن جي ناشڪري ڪن. سو مزا ڪري وٺو! پوءِ ڄاڻي وٺندو. |
وَيَجعَلونَ لِما لا يَعلَمونَ نَصيبًا مِمّا رَزَقنٰهُم تَاللَّهِ لَتُسـَٔلُنَّ عَمّا كُنتُم تَفتَرونَ (آيت : 56) |
۽ جيڪا روزي اسان کين ڏني آهي تنهن مان هڪ حصو انهن لاءِ مقرر ڪن ٿا جن (جي حقيقت) کي نه ٿا ڄاڻن. الله جو قسم! ته اوهين جيڪي ٺاهه پيا ٺاهيو تنهن بابت اوهان کان ضرور پڇيو ويندو. |
وَيَجعَلونَ لِلَّهِ البَنٰتِ سُبحٰنَهُ وَلَهُم ما يَشتَهونَ (آيت : 57) |
۽ الله لاءِ ڌيئرون مقرر ڪن ٿا، اهو پاڪ آهي ۽ پاڻ لاءِ جيڪي دل گهرين (سو مقرر ڪن ٿا). |
وَإِذا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِالأُنثىٰ ظَلَّ وَجهُهُ مُسوَدًّا وَهُوَ كَظيمٌ (آيت : 58) |
۽ جڏهن انهن مان ڪنهن کي ڌيءَ (جي پيدا ٿيڻ) جي مبارڪ ڏني وڃي ٿي ته سندس منهن ڪارو ٿي پوي ٿو ۽ پاڻ ڏک ڀريل ٿي پوندو. |
يَتَوٰرىٰ مِنَ القَومِ مِن سوءِ ما بُشِّرَ بِهِ أَيُمسِكُهُ عَلىٰ هونٍ أَم يَدُسُّهُ فِى التُّرابِ أَلا ساءَ ما يَحكُمونَ (آيت : 59) |
جا مبارڪ کيس ڏني وئي آهي ان جي ناخوشيءَ ڪري قوم کان پيو لڪندو، ته ڇا ان کي خواريءَ جي حالت ۾ سانڍي يا ان کي مٽيءَ ۾ پوري ڇڏي. خبردار رهو! اهي جيڪو فيصلو ڪن ٿا سو بڇڙو آهي! |
لِلَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالءاخِرَةِ مَثَلُ السَّوءِ وَلِلَّهِ المَثَلُ الأَعلىٰ وَهُوَ العَزيزُ الحَكيمُ (آيت : 60) |
جيڪي آخرت کي نه ٿا مڃين تن جي حالت بڇڙي آهي، ۽ الله جي صفت بلند کان بلند آهي ۽ اهو زبردست (۽) حڪمت وارو آهي. |
وَلَو يُؤاخِذُ اللَّهُ النّاسَ بِظُلمِهِم ما تَرَكَ عَلَيها مِن دابَّةٍ وَلٰكِن يُؤَخِّرُهُم إِلىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى فَإِذا جاءَ أَجَلُهُم لا يَستَـٔخِرونَ ساعَةً وَلا يَستَقدِمونَ (آيت : 61) |
۽ جيڪڏهن الله ماڻهن کي سندن ظلم جي ڪري جهلي ته زمين ته ڪنهن به هلندڙ کي نه ڇڏي پر انهن کي هڪ مقرر مدت تائين ڍر ڏئي ٿو، پوءِ جڏهن سندن اهو وقت ايندو ته نه هڪ گهڙي پٺتي ٿيندا ۽ نه اڳي ٿيندا. |
وَيَجعَلونَ لِلَّهِ ما يَكرَهونَ وَتَصِفُ أَلسِنَتُهُمُ الكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الحُسنىٰ لا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ النّارَ وَأَنَّهُم مُفرَطونَ (آيت : 62) |
۽ اهي الله لاءِ اهي شيون مقرر ڪن ٿا جن کي پاڻ پسند نه ٿا ڪن. ۽ سندن زبانون ڪوڙ چون ٿيون ته انهن لاءِ چڱائي آهي. هن ڳالهه ۾ ڪو شڪ نه آهي ته انهن لاءِ باهه آهي ۽ انهن کي (ان ۾ سڀني کان اڳي) موڪليو ويندو. |
تَاللَّهِ لَقَد أَرسَلنا إِلىٰ أُمَمٍ مِن قَبلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيطٰنُ أَعمٰلَهُم فَهُوَ وَلِيُّهُمُ اليَومَ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 63) |
الله جو قسم ته بيشڪ اسان توکان اڳ مختلف جماعتن ڏي (رسول) موڪليا پوءِ انهن کي شيطان سندن ڪم چڱا ڪري ڏيکاريا پوءِ اهوئي اڄ انهن جو دوست آهي ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
وَما أَنزَلنا عَلَيكَ الكِتٰبَ إِلّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِى اختَلَفوا فيهِ وَهُدًى وَرَحمَةً لِقَومٍ يُؤمِنونَ (آيت : 64) |
۽ اسان توتي ڪتاب رڳو هن لاءِ نازل ڪيو آهي ته جنهن ڳالهه ۾ انهن (پاڻ) ۾ اختلاف ڪيو سو تون مٿن ظاهر ڪرين، ۽ ايمان واريءَ قوم کي رستي ڏيکارڻ |
وَاللَّهُ أَنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَحيا بِهِ الأَرضَ بَعدَ مَوتِها إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَسمَعونَ (آيت : 65) |
۽ (مٿن) مهرباني ڪرڻ جي واسطي به (نازل ڪيو آهي). ۽ الله آسمان مان پاڻي وسايو پوءِ ان سان زمين کي ان جي مرڻ کانپوءِ جيئرو ڪيائين. بيشڪ ان ۾ ٻڌڻ واريءَ قوم لاءِ نشاني آهي. |
وَإِنَّ لَكُم فِى الأَنعٰمِ لَعِبرَةً نُسقيكُم مِمّا فى بُطونِهِ مِن بَينِ فَرثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خالِصًا سائِغًا لِلشّٰرِبينَ (آيت : 66) |
۽ بيشڪ چوپائي مال ۾ اوهان لاءِ هڪ نصيحت آهي. جيڪي انهن جي پيٽن ۾ آهي تنهن مان ڇيڻ ۽ رت جي وچان اوهان کي خالص کير پياريون ٿا، جو پيئندڙن کي وڻندڙ آهي. |
وَمِن ثَمَرٰتِ النَّخيلِ وَالأَعنٰبِ تَتَّخِذونَ مِنهُ سَكَرًا وَرِزقًا حَسَنًا إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَعقِلونَ (آيت : 67) |
۽ کجين جي ميون ۽ انگورن مان شراب ۽ سٺي روزي ٺاهيو ٿا. بيشڪ ان ۾ سمجهدار قوم لاءِ نشاني آهي |
وَأَوحىٰ رَبُّكَ إِلَى النَّحلِ أَنِ اتَّخِذى مِنَ الجِبالِ بُيوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمّا يَعرِشونَ (آيت : 68) |
۽ تنهنجي پاليندڙ ماکيءَ جي مک کي هيءَ حڪم ڪيو ته جبلن ۾ ۽ وڻن ۾ ۽ جن مَنَهَنِ تي (ماڻهو) ميون جا وڻ کڻن ٿا تن ۾ گهر بناءِ! |
ثُمَّ كُلى مِن كُلِّ الثَّمَرٰتِ فَاسلُكى سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا يَخرُجُ مِن بُطونِها شَرابٌ مُختَلِفٌ أَلوٰنُهُ فيهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَتَفَكَّرونَ (آيت : 69) |
پوءِ سڀني ميون مان کاءُ، پوءِ پنهنجي پاليندڙ جي رستن ۾ هل، جيڪي کليا پيا آهن (يعني ڪم ڪر). انهن مکين جي پيٽن مان پيئڻ جي شيءِ نڪري ٿي جنهن جا رنگ جدا جدا آهن، ان ۾ ماڻهن لاءِ شفا آهي. بيشڪ ان ۾ فڪر ڪرڻ واريءَ قوم لاءِ نشاني آهي. |
وَاللَّهُ خَلَقَكُم ثُمَّ يَتَوَفّىٰكُم وَمِنكُم مَن يُرَدُّ إِلىٰ أَرذَلِ العُمُرِ لِكَى لا يَعلَمَ بَعدَ عِلمٍ شَيـًٔا إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ قَديرٌ (آيت : 70) |
۽ الله اوهان کي پيدا ڪيو آهي، وري اوهان کي ماريندو. ۽ اوهان مان ڪنهن کي نهايت نڪميءَ عمر (يعني ٻڍاپڻ) ڏي موٽايو وڃي ٿو، هن لاءِ ته ڄاڻڻ کانپوءِ ڪجهه به نه ڄاڻي. بيشڪ الله (سڀڪجهه) ڄاڻندڙ قدرت وارو آهي. |
وَاللَّهُ فَضَّلَ بَعضَكُم عَلىٰ بَعضٍ فِى الرِّزقِ فَمَا الَّذينَ فُضِّلوا بِرادّى رِزقِهِم عَلىٰ ما مَلَكَت أَيمٰنُهُم فَهُم فيهِ سَواءٌ أَفَبِنِعمَةِ اللَّهِ يَجحَدونَ (آيت : 71) |
۽ الله اوهان مان هڪڙن کي ٻين کان وڌيڪ روزي ڏني آهي. پوءِ جن کي وڌيڪ (روزي) ڏني وئي آهي سي پنهنجيءَ روزيءَ کي پنهنجن ٻانهن ڏي ڦيرڻ وارا نه آهن ته اهي (سڀ) ان (روزيءَ) ۾ برابر ٿين. ڇا پوءِ (به) الله جي نعمت جو انڪار ڪن ٿا. |
وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِن أَنفُسِكُم أَزوٰجًا وَجَعَلَ لَكُم مِن أَزوٰجِكُم بَنينَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَكُم مِنَ الطَّيِّبٰتِ أَفَبِالبٰطِلِ يُؤمِنونَ وَبِنِعمَتِ اللَّهِ هُم يَكفُرونَ (آيت : 72) |
۽ الله اوهان لاءِ اوهان مان زالون پيدا ڪيون آهن، ۽ اوهان لاءِ اوهان جي زالن مان پٽ ۽ پوٽا پيدا ڪيا اٿس. ۽ اوهان کي سٺين شين مان روزي ڏني اٿس. ڇا پوءِ ڪوڙين ڳالهين کي مڃين ٿا ۽ الله جي نعمت جي ناشڪري ڪن ٿا؟ |
وَيَعبُدونَ مِن دونِ اللَّهِ ما لا يَملِكُ لَهُم رِزقًا مِنَ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ شَيـًٔا وَلا يَستَطيعونَ (آيت : 73) |
۽ الله کانسواءِ اهڙين شين کي پوڄين ٿا جي آسمانن ۽ زمين مان انهن کي روزي ڏيڻ جو ڪجهه به اختيار نه ٿيون رکن |
فَلا تَضرِبوا لِلَّهِ الأَمثالَ إِنَّ اللَّهَ يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 74) |
۽ نه طاقت اٿن. پوءِ الله لاءِ (بڇڙا) مثال بيان نه ڪريو. بيشڪ الله ڄاڻي ٿو اوهين نه ٿا ڄاڻو. |
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا عَبدًا مَملوكًا لا يَقدِرُ عَلىٰ شَيءٍ وَمَن رَزَقنٰهُ مِنّا رِزقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنفِقُ مِنهُ سِرًّا وَجَهرًا هَل يَستَوۥنَ الحَمدُ لِلَّهِ بَل أَكثَرُهُم لا يَعلَمونَ (آيت : 75) |
الله هڪ غلام ٻانهي جو مثال بيان ڪيو آهي جو ڪنهن به شيءِ تي قدرت نه ٿو رکي ۽ (ٻئي) ان شخص جو (مثال) جنهن کي اسان پنهنجي طرفان چٽي روزي ڏني آهي، پوءِ اهو اُن مان ڳجهه ۽ ظاهر ۾ خرچ ڪري ٿو، ڇا اهي (ٻئي شخص پاڻ ۾ ) برابر ٿيندا؟ سڀ تعريفون الله لاءِ آهن. پر انهن مان گهڻا نه ٿا ڄاڻن |
وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَجُلَينِ أَحَدُهُما أَبكَمُ لا يَقدِرُ عَلىٰ شَيءٍ وَهُوَ كَلٌّ عَلىٰ مَولىٰهُ أَينَما يُوَجِّههُ لا يَأتِ بِخَيرٍ هَل يَستَوى هُوَ وَمَن يَأمُرُ بِالعَدلِ وَهُوَ عَلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 76) |
۽ الله (ٻيو) هڪ مثال ٻن مڙسن جو بيان ڪيو آهي انهن ٻنهين مان هڪڙو گنگو آهي جو ڪنهن ڪم جو نه آهي ۽ اهو پنهنجي مالڪ تي بار آهي جيڏانهن موڪليس ٿو ته ڪوبه چڱو ڪم ڪري نه ٿو اچي. ڇا اهو (گنگو) ۽ (ٻيو) جيڪو انصاف سان حڪم ڪري ٿو ۽ سڌي رستي تي آهي برابر ٿيندا؟ |
وَلِلَّهِ غَيبُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَما أَمرُ السّاعَةِ إِلّا كَلَمحِ البَصَرِ أَو هُوَ أَقرَبُ إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 77) |
۽ آسمانن ۽ زمين جو ڳجهه الله کي (معلوم) آهي. ۽ قيامت جو معاملو ته هڪ اک ڇنڀ وانگر يا اهو ان کان (به) زياده ويجهو (يعني آسان آهي). بيشڪ الله سڀڪنهن شيءِ تي قدرت رکندڙ آهي. |
وَاللَّهُ أَخرَجَكُم مِن بُطونِ أُمَّهٰتِكُم لا تَعلَمونَ شَيـًٔا وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمعَ وَالأَبصٰرَ وَالأَفـِٔدَةَ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 78) |
۽ الله اوهان کي اوهان جي مائن جي پيٽن مان هن حالت ۾ ڪڍيو جو اوهين ڪجهه به نه ڄاڻندا هئا ۽ اوهان کي ڪن ۽ اکيون ۽ دليون ڏنيون اٿس، مَنَ اوهين احسان مڃيو. |
أَلَم يَرَوا إِلَى الطَّيرِ مُسَخَّرٰتٍ فى جَوِّ السَّماءِ ما يُمسِكُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايٰتٍ لِقَومٍ يُؤمِنونَ (آيت : 79) |
ڇا پکين کي نه ڏٺو اٿن جي آسمان جي هوا ۾ تابع ڪيل آهن، انهن کي (هيٺ ڪرڻ کان) الله کانسواءِ ڪوئي نه ٿو جهلي سگهي. بيشڪ ان ۾ ايمان واريءَ قوم لاءِ نشانيون آهن. |
وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِن بُيوتِكُم سَكَنًا وَجَعَلَ لَكُم مِن جُلودِ الأَنعٰمِ بُيوتًا تَستَخِفّونَها يَومَ ظَعنِكُم وَيَومَ إِقامَتِكُم وَمِن أَصوافِها وَأَوبارِها وَأَشعارِها أَثٰثًا وَمَتٰعًا إِلىٰ حينٍ (آيت : 80) |
۽ الله اوهان لاءِ اوهان جي گهرن کي رهڻ جون جايون بنايو آهي ۽ اوهان لاءِ ڍورن جي کلن مان (به) گهر بنايا اٿس جن کي پنهنجي مسافريءَ جي ڏينهن (کڻي هلڻ) ۽ پنهنجي رهڻ جي ڏينهن (کوڙي رهڻ لاءِ) هلڪو سمجهو ٿا ۽ رِڍن جي اُنَ ۽ اُٺن جي ملس ۽ ٻڪرين جي ڏاس مان (گهر جو) سامان ۽ هڪ وقت تائين (ٻئي) فائدي وٺڻ جو سامان بنايو اٿس. |
وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِمّا خَلَقَ ظِلٰلًا وَجَعَلَ لَكُم مِنَ الجِبالِ أَكنٰنًا وَجَعَلَ لَكُم سَرٰبيلَ تَقيكُمُ الحَرَّ وَسَرٰبيلَ تَقيكُم بَأسَكُم كَذٰلِكَ يُتِمُّ نِعمَتَهُ عَلَيكُم لَعَلَّكُم تُسلِمونَ (آيت : 81) |
۽ جيڪي شيون الله پيدا ڪيون آهن تن مان اوهان لاءِ ڇانوَ بنائي اٿس ۽ جبلن مان اوهان لاءِ غار بنايا اٿس ۽ اوهان لاءِ ڪپڙا بنايا اٿس جي اوهان کي گرميءَ کان بچائين ٿا. ۽ (ٻيا) ڪپڙا به جي اوهان کي اوهان جي جنگ ۾ بچائين ٿا. اهڙيءَ طرح اوهان تي پنهنجي نعمت پوري ڪري ٿو، مَنَ اوهين فرمانبردار ٿيو. |
فَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّما عَلَيكَ البَلٰغُ المُبينُ (آيت : 82) |
پوءِ (به) جيڪڏهن اهي منهن موڙيندا ته توتي فقط ظاهر پيغام پهچائڻ (جو ڪم رکيل) آهي. |
يَعرِفونَ نِعمَتَ اللَّهِ ثُمَّ يُنكِرونَها وَأَكثَرُهُمُ الكٰفِرونَ (آيت : 83) |
الله جي نعمت کي سڃاڻن ٿا وري ان جو انڪار ڪن ٿا ۽ انهن مان گهڻا ڪافر آهن. |
وَيَومَ نَبعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ شَهيدًا ثُمَّ لا يُؤذَنُ لِلَّذينَ كَفَروا وَلا هُم يُستَعتَبونَ (آيت : 84) |
۽ (اهو ڏينهن ياد ڪر) جنهن ڏينهن سڀ ڪنهن جماعت مان هڪ شاهد کڙو ڪنداسون پوءِ ڪافرن کي اجازت نه ڏني ويندي ۽ نڪي کين توبھ ڪرڻ جو چيو ويندو. |
وَإِذا رَءَا الَّذينَ ظَلَمُوا العَذابَ فَلا يُخَفَّفُ عَنهُم وَلا هُم يُنظَرونَ (آيت : 85) |
۽ جنهن وقت ظالم عذاب ڏسندا ته پوءِ (اهو) انهن تان هلڪو نه ڪيو ويندو ۽ نه انهن کي مهلت ڏني ويندي |
وَإِذا رَءَا الَّذينَ أَشرَكوا شُرَكاءَهُم قالوا رَبَّنا هٰؤُلاءِ شُرَكاؤُنَا الَّذينَ كُنّا نَدعوا مِن دونِكَ فَأَلقَوا إِلَيهِمُ القَولَ إِنَّكُم لَكٰذِبونَ (آيت : 86) |
۽ جڏهن مشرڪ پنهنجن (انهن ٺهرايل) شريڪن کي ڏسندا ته چوندا ته اي اسان جا پاليندڙ! هي اسان جا (اهي ٺهرايل) شريڪ آهن جن کي اسين توکانسواءِ سڏيندا هئاسون. پوءِ اهي (ٺهرايل شريڪ) انهن تائين هيءَ ڳالهه پهچائيندا ته اوهين ڪوڙا آهيو. |
وَأَلقَوا إِلَى اللَّهِ يَومَئِذٍ السَّلَمَ وَضَلَّ عَنهُم ما كانوا يَفتَرونَ (آيت : 87) |
۽ ان ڏينهن الله جي اڳيان (پنهنجي) فرمانبرداري پيش ڪندا ۽ جيڪي ٺاهه پيا ٺاهين سي انهن کان ڀلجي ويندا. |
الَّذينَ كَفَروا وَصَدّوا عَن سَبيلِ اللَّهِ زِدنٰهُم عَذابًا فَوقَ العَذابِ بِما كانوا يُفسِدونَ (آيت : 88) |
جيڪي ڪافر ٿيا ۽ الله جي رستي کان روڪيائون تن تي عذاب جي مٿان عذاب وڌائينداسون هن ڪري جو اُهي فساد پيا ڪن |
وَيَومَ نَبعَثُ فى كُلِّ أُمَّةٍ شَهيدًا عَلَيهِم مِن أَنفُسِهِم وَجِئنا بِكَ شَهيدًا عَلىٰ هٰؤُلاءِ وَنَزَّلنا عَلَيكَ الكِتٰبَ تِبيٰنًا لِكُلِّ شَيءٍ وَهُدًى وَرَحمَةً وَبُشرىٰ لِلمُسلِمينَ (آيت : 89) |
۽ (اهو ڏينهن ياد ڪر) جنهن ڏينهن سڀ ڪنهن جماعت ۾ انهن ئي مان مٿن شاهد کڙو ڪنداسون ۽ توکي هنن (ڪافرن) تي شاهد ڪري آڻينداسون. ۽ اسان توتي ڪتاب نازل ڪيو آهي جو سڀ ڪنهن شيءِ کي بيان ڪندڙ ۽ فرمانبردارن لاءِ رهنمائي ۽ رحمت ۽ خوشخبري آهي. |
إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُ بِالعَدلِ وَالإِحسٰنِ وَإيتائِ ذِى القُربىٰ وَيَنهىٰ عَنِ الفَحشاءِ وَالمُنكَرِ وَالبَغىِ يَعِظُكُم لَعَلَّكُم تَذَكَّرونَ (آيت : 90) |
بيشڪ الله انصاف ڪرڻ ۽ ڀلائي ڪرڻ ۽ مائٽي وارن کي ڏيڻ جو حڪم ڪري ٿو ۽ بي حيائيءَ ۽ بڇڙي ڪم ۽ سرڪشيءَ کان روڪي ٿو، اوهان کي نصيحت ڪري ٿو مَنَ اوهين ياد رکو. |
وَأَوفوا بِعَهدِ اللَّهِ إِذا عٰهَدتُم وَلا تَنقُضُوا الأَيمٰنَ بَعدَ تَوكيدِها وَقَد جَعَلتُمُ اللَّهَ عَلَيكُم كَفيلًا إِنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما تَفعَلونَ (آيت : 91) |
۽ جڏهن انجام ٻڌو ته الله جي انجام کي پورو ڪريو، ۽ قسمن کي پڪي ڪرڻ کان پوءِ انهن کي نه ڀڃو هوڏانهن اوهان الله کي پنهنجو ضامن ڪيو آهي جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن کي بيشڪ الله ڄاڻي ٿو. |
وَلا تَكونوا كَالَّتى نَقَضَت غَزلَها مِن بَعدِ قُوَّةٍ أَنكٰثًا تَتَّخِذونَ أَيمٰنَكُم دَخَلًا بَينَكُم أَن تَكونَ أُمَّةٌ هِىَ أَربىٰ مِن أُمَّةٍ إِنَّما يَبلوكُمُ اللَّهُ بِهِ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُم يَومَ القِيٰمَةِ ما كُنتُم فيهِ تَختَلِفونَ (آيت : 92) |
۽ ان زال جهڙا نه ٿيو جنهن پنهنجي ڪتيل پشم کي مضبوط ٿيڻ کان پوءِ ڇني ٽڪرا ٽڪرا ڪري ڇڏيو (متان مٿين نموني) اوهين پنهنجن قسمن کي پاڻ ۾ ڌوڪي ڏيڻ جو ذريعو ٺهرايو، هن لاءِ ته هڪ جماعت ٻي جماعت کان وڌي وڃي. الله رڳو اِن سان (يعني هڪ ٻئي کان وڌڻ سان) اوهان کي آزمائي ٿو. ۽ جنهن ڳالهه ۾ اوهان اختلاف پيا ڪريو سا ضرور قيامت جي ڏينهن اوهان تي ظاهر ڪندو |
وَلَو شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُم أُمَّةً وٰحِدَةً وَلٰكِن يُضِلُّ مَن يَشاءُ وَيَهدى مَن يَشاءُ وَلَتُسـَٔلُنَّ عَمّا كُنتُم تَعمَلونَ (آيت : 93) |
۽جيڪڏهن الله گهري ها ته اوهان کي هڪ جماعت ڪري ها پر جنهن کي گهري تنهن کي گمراهه ڪري ٿو ۽ جنهن کي گهري تنهن کي رستو ڏيکاري ٿو. ۽ جيڪي اوهين پيا ڪريو تنهن بابت اوهان کان ضرور پڇيو ويندو. |
وَلا تَتَّخِذوا أَيمٰنَكُم دَخَلًا بَينَكُم فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعدَ ثُبوتِها وَتَذوقُوا السّوءَ بِما صَدَدتُم عَن سَبيلِ اللَّهِ وَلَكُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 94) |
۽ پنهنجن قسمن کي پاڻ ۾ ڌوڪي ڏيڻ جو ذريعو نه ٺهرايو، متان (ڪنهن جو) قدم ڄمي وڃڻ کانپوءِ ترڪي وڃي ۽ اوهين الله جي رستي کان روڪڻ ڪري سزا چکو. ۽ اوهان کي وڏو عذاب ٿئي |
وَلا تَشتَروا بِعَهدِ اللَّهِ ثَمَنًا قَليلًا إِنَّما عِندَ اللَّهِ هُوَ خَيرٌ لَكُم إِن كُنتُم تَعلَمونَ (آيت : 95) |
۽ الله جي انجام جي بدلي ۾ ٿورو ملهه نه وٺو، ڇوته جيڪي الله وٽ آهي سوئي اوهان لاءِ گهڻو چڱو آهي |
ما عِندَكُم يَنفَدُ وَما عِندَ اللَّهِ باقٍ وَلَنَجزِيَنَّ الَّذينَ صَبَروا أَجرَهُم بِأَحسَنِ ما كانوا يَعمَلونَ (آيت : 96) |
جيڪڏهين اوهين ڄاڻو. جيڪي اوهان وٽ آهي سو کپي ويندو ۽ جيڪي الله وٽ آهي سو باقي رهڻ وارو آهي. ۽ صبر وارا جيڪو سڀ کان چڱو ڪم پيا ڪن تنهن جي بدلي ۾ انهن کي سندن اجر ضرور ڏينداسون. |
مَن عَمِلَ صٰلِحًا مِن ذَكَرٍ أَو أُنثىٰ وَهُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحيِيَنَّهُ حَيوٰةً طَيِّبَةً وَلَنَجزِيَنَّهُم أَجرَهُم بِأَحسَنِ ما كانوا يَعمَلونَ (آيت : 97) |
جنهن مڙس يا زال چڱو ڪم ڪيو ۽ اهو ايمان وارو هوندو تنهن کي اسين ضرور چڱي زندگي ڏيئي جيارينداسون ۽ اهي جيڪو سڀ کان چڱو ڪم پيا ڪن تنهن جو کين ضرور بدلو ڏينداسون. |
فَإِذا قَرَأتَ القُرءانَ فَاستَعِذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيطٰنِ الرَّجيمِ (آيت : 98) |
پوءِ جڏهن تون قرآن پڙهين ته تڙيل شيطان کان الله جي پناهه وٺ! |
إِنَّهُ لَيسَ لَهُ سُلطٰنٌ عَلَى الَّذينَ ءامَنوا وَعَلىٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ (آيت : 99) |
بيشڪ جن ايمان آندو ۽ اهي پنهنجي پاليندڙ تي ڀروسو ڪن ٿا تن تي ان جو ڪو زور نه آهي. |
إِنَّما سُلطٰنُهُ عَلَى الَّذينَ يَتَوَلَّونَهُ وَالَّذينَ هُم بِهِ مُشرِكونَ (آيت : 100) |
ان جو زور رڳو انهن تي آهي جيڪي ان سان دوستي رکن ٿا ۽ جيڪي الله سان شريڪ ٺهرائيندڙ آهن. |
وَإِذا بَدَّلنا ءايَةً مَكانَ ءايَةٍ وَاللَّهُ أَعلَمُ بِما يُنَزِّلُ قالوا إِنَّما أَنتَ مُفتَرٍ بَل أَكثَرُهُم لا يَعلَمونَ (آيت : 101) |
۽ جڏهن هڪڙي آيت جي جاءِ تي ٻي آيت بدلائي آڻيون ٿا ۽ الله جيڪي نازل ڪري ٿو تنهن کي وڌيڪ ڄاڻندڙ آهي ته چون ٿا ته تون رڳو ڪوڙ گهڙيندڙ آهين پر انهن مان گهڻا نه ٿا ڄاڻن. |
قُل نَزَّلَهُ روحُ القُدُسِ مِن رَبِّكَ بِالحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذينَ ءامَنوا وَهُدًى وَبُشرىٰ لِلمُسلِمينَ (آيت : 102) |
(کين) چو ته ان کي پاڪ روح تنهنجي پاليندڙ جي طرفان پوريءَ تدبير سان نازل ڪيو آهي هن لاءِ ته ايمان وارن کي مضبوط ڪري ۽ فرمانبردارن لاءِ رهنمائي ۽ خوشخبري ٿئي. |
وَلَقَد نَعلَمُ أَنَّهُم يَقولونَ إِنَّما يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِسانُ الَّذى يُلحِدونَ إِلَيهِ أَعجَمِىٌّ وَهٰذا لِسانٌ عَرَبِىٌّ مُبينٌ (آيت : 103) |
۽ بيشڪ اسين ڄاڻون ٿا ته اهي چون ٿا ته ان (رسول) کي ڪو ماڻهو ئي سيکاري ٿو، جنهن ڏي (اها) نسبت ڪن ٿا تنهن جي زبان عجمي آهي ۽ هي (قرآن) صاف عربي زبان ۾ آهي. |
إِنَّ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ لا يَهديهِمُ اللَّهُ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 104) |
بيشڪ جيڪي الله جي آيتن تي ايمان نه ٿا آڻين تن کي الله رستو نه ٿو ڏيکاري ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
إِنَّما يَفتَرِى الكَذِبَ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ وَأُولٰئِكَ هُمُ الكٰذِبونَ (آيت : 105) |
جيڪي الله جي آيتن تي ايمان نه ٿا آڻين سي ئي ڪوڙ گهڙين ٿا. ۽ اهي ئي ڪوڙا آهن. |
مَن كَفَرَ بِاللَّهِ مِن بَعدِ إيمٰنِهِ إِلّا مَن أُكرِهَ وَقَلبُهُ مُطمَئِنٌّ بِالإيمٰنِ وَلٰكِن مَن شَرَحَ بِالكُفرِ صَدرًا فَعَلَيهِم غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 106) |
جن پنهنجي ايمان آڻڻ کان پوءِ الله جو انڪار ڪيو سواءِ ان جي جنهن تي زبردستي ڪئي وئي هجي ۽ ان جي دل ايمان تي برقرار هجي پر جن دل کولي انڪار ڪيو تن تي الله جي ڪاوڙ آهي ۽ انهن لاءِ وڏو عذاب آهي. |
ذٰلِكَ بِأَنَّهُمُ استَحَبُّوا الحَيوٰةَ الدُّنيا عَلَى الءاخِرَةِ وَأَنَّ اللَّهَ لا يَهدِى القَومَ الكٰفِرينَ (آيت : 107) |
اهو هن ڪري جو انهن دنيا جي حياتيءَ کي آخرت کان زياده پسند ڪيو ۽ هن ڪري ته الله ڪافر قوم کي رستو نه ٿو ڏيکاري. |
أُولٰئِكَ الَّذينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلىٰ قُلوبِهِم وَسَمعِهِم وَأَبصٰرِهِم وَأُولٰئِكَ هُمُ الغٰفِلونَ (آيت : 108) |
اِهي اُهي آهن جن جي دلين ۽ ڪنن ۽ اکين تي الله مُهر هنئي آهي ۽ اهي ئي بي خبر آهن. |
لا جَرَمَ أَنَّهُم فِى الءاخِرَةِ هُمُ الخٰسِرونَ (آيت : 109) |
هن ۾ ڪو شڪ نه آهي ته اهي ئي آخرت ۾ نقصان پائڻ وارا آهن. |
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذينَ هاجَروا مِن بَعدِ ما فُتِنوا ثُمَّ جٰهَدوا وَصَبَروا إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعدِها لَغَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 110) |
وري تنهنجو پاليندڙ جن مصيبت سهڻ کانپوءِ پنهنجو وطن ڇڏيو پوءِ انهن جنگ ڪئي ۽ صبر ڪيائون بيشڪ تنهنجو پاليندڙ انهن کي انهن ڳالهين کان پوءِ معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
يَومَ تَأتى كُلُّ نَفسٍ تُجٰدِلُ عَن نَفسِها وَتُوَفّىٰ كُلُّ نَفسٍ ما عَمِلَت وَهُم لا يُظلَمونَ (آيت : 111) |
جنهن ڏينهن سڀ ڪو شخص پنهنجي طرفان جهڳڙو ڪندو ايندو، ۽ سڀڪنهن شخص جيڪي ڪيو هوندو تنهن جو کيس پورو بدلو ڏنو ويندو ۽ مٿن ظلم نه ڪيو ويندو. |
وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَريَةً كانَت ءامِنَةً مُطمَئِنَّةً يَأتيها رِزقُها رَغَدًا مِن كُلِّ مَكانٍ فَكَفَرَت بِأَنعُمِ اللَّهِ فَأَذٰقَهَا اللَّهُ لِباسَ الجوعِ وَالخَوفِ بِما كانوا يَصنَعونَ (آيت : 112) |
۽ الله هڪ ڳوٺ جو مثال بيان ڪيو آهي جو امن ۽ اطمينان سان هو، ان کي سڀڪنهن هنڌان ڪشادگيءَ سان سندس روزي پهچندي هئي پوءِ ان الله جي نعمتن جي ناشڪري ڪئي، پوءِ اهي جيڪي ڪندا هئا تنهن جي ڪري الله انهن کي بک ۽ خوف جي پوشاڪ جو مزو چکايو. |
وَلَقَد جاءَهُم رَسولٌ مِنهُم فَكَذَّبوهُ فَأَخَذَهُمُ العَذابُ وَهُم ظٰلِمونَ (آيت : 113) |
۽ بيشڪ منجهائن هڪ رسول وٽن آيو پوءِ ان کي انهن ڪوڙو ڪيو، پوءِ کين عذاب اچي پڪڙيو ۽ اهي ظالم هئا. |
فَكُلوا مِمّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلٰلًا طَيِّبًا وَاشكُروا نِعمَتَ اللَّهِ إِن كُنتُم إِيّاهُ تَعبُدونَ (آيت : 114) |
پوءِ الله جيڪا اوهان کي پاڪ حلال روزي ڏني آهي تنهن مان کائو ۽ الله جي نعمت جو شڪر ڪريو جيڪڏهن اوهين ان جي ئي بندگي ڪريو ٿا. |
إِنَّما حَرَّمَ عَلَيكُمُ المَيتَةَ وَالدَّمَ وَلَحمَ الخِنزيرِ وَما أُهِلَّ لِغَيرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضطُرَّ غَيرَ باغٍ وَلا عادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 115) |
اوهان تي ر ڳو مئل (جانور) ۽ رت ۽ سوئر جو گوشت ۽ جنهن تي الله کانسواءِ ٻئي جو نالو ورتو وڃي سو حرام ڪيو اٿس. پوءِ جيڪو لاچار ٿئي پر نافرماني ڪندڙ نه هجي ۽ نه حد کان لنگهندڙ هجي (۽ کائي) ته پوءِ بيشڪ الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
وَلا تَقولوا لِما تَصِفُ أَلسِنَتُكُمُ الكَذِبَ هٰذا حَلٰلٌ وَهٰذا حَرامٌ لِتَفتَروا عَلَى اللَّهِ الكَذِبَ إِنَّ الَّذينَ يَفتَرونَ عَلَى اللَّهِ الكَذِبَ لا يُفلِحونَ (آيت : 116) |
۽ جن شين بابت اوهان جون زبانون ڪوڙ چون ٿيون تن لاءِ هيئن نه چئو ته هيءَ (شيءِ) حلال آهي ۽ هيءَ حرام آهي، ائين ڪرڻ سان اوهين الله تي ڪوڙي تهمت لڳائيندو. بيشڪ جيڪي الله تي ڪوڙي تهمت لڳائين ٿا، سي ڪامياب نه ٿيندا. |
مَتٰعٌ قَليلٌ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 117) |
(انهن لاءِ) ٿورو فائدو آهي ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي. |
وَعَلَى الَّذينَ هادوا حَرَّمنا ما قَصَصنا عَلَيكَ مِن قَبلُ وَما ظَلَمنٰهُم وَلٰكِن كانوا أَنفُسَهُم يَظلِمونَ (آيت : 118) |
۽ جيڪي توکي هن کان اڳي ٻڌائي چڪا آهيون سو اسان يهودين تي حرام ڪيو. ۽ اسان مٿن ظلم نه ڪيو پر اهي پاڻ تي ظلم ڪندا هئا. |
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذينَ عَمِلُوا السّوءَ بِجَهٰلَةٍ ثُمَّ تابوا مِن بَعدِ ذٰلِكَ وَأَصلَحوا إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعدِها لَغَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 119) |
وري تنهنجو پاليندڙ انهن کي جن نادانيءَ سان برائي ڪئي وري ان کانپوءِ توبة ڪيائون ۽ (پنهنجي ڪم کي) سڌاريائون (معاف ڪري ٿو). بيشڪ تنهنجو پاليندڙ ان (توبه) کانپوءِ معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي. |
إِنَّ إِبرٰهيمَ كانَ أُمَّةً قانِتًا لِلَّهِ حَنيفًا وَلَم يَكُ مِنَ المُشرِكينَ (آيت : 120) |
بيشڪ ابراهيم هڪ رهنماءُ، الله جو فرمانبردار (۽) هڪ طرفو (سڀني باطل مذهبن کان بلڪل بيزار) هو ۽ مشرڪن مان نه هو، |
شاكِرًا لِأَنعُمِهِ اجتَبىٰهُ وَهَدىٰهُ إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 121) |
الله جي نعمتن جو شڪر ڪندڙ هو، الله کيس پسند ڪيو ۽ سڌو رستو ڏيکاريائينس. |
وَءاتَينٰهُ فِى الدُّنيا حَسَنَةً وَإِنَّهُ فِى الءاخِرَةِ لَمِنَ الصّٰلِحينَ (آيت : 122) |
۽ ان کي دنيا ۾ چڱائي ڏني سون. ۽ بيشڪ اهو آخرت ۾ چڱن ماڻهن مان آهي. |
ثُمَّ أَوحَينا إِلَيكَ أَنِ اتَّبِع مِلَّةَ إِبرٰهيمَ حَنيفًا وَما كانَ مِنَ المُشرِكينَ (آيت : 123) |
وري اسان توڏي وحي ڪئي ته تون ابراهيم جي دين تي هل جو هڪ طرفو هو ۽ مشرڪن مان نه هو. |
إِنَّما جُعِلَ السَّبتُ عَلَى الَّذينَ اختَلَفوا فيهِ وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحكُمُ بَينَهُم يَومَ القِيٰمَةِ فيما كانوا فيهِ يَختَلِفونَ (آيت : 124) |
ڇنڇر (جي تعظيم جو حڪم) رڳو انهن تي لازم ڪيو ويو جن ان ۾ اختلاف ڪيو. ۽ بيشڪ تنهنجو پاليندڙ قيامت جي ڏينهن سندن وچ ۾ جنهن ڳالهه ۾ اهي اختلاف ڪندا هئا فيصلو ڪندو. |
ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ وَجٰدِلهُم بِالَّتى هِىَ أَحسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبيلِهِ وَهُوَ أَعلَمُ بِالمُهتَدينَ (آيت : 125) |
تون پنهنجي پاليندڙ جي رستي ڏي حڪمت ۽ چڱيءَ نصيحت سان سڏ. ۽ انهن سان اهڙي نموني سان بحث مباحثو ڪر جو سڀ کان چڱو هجي. جيڪو سندس رستي کان گمراهه ٿيو، ان کي تنهنجو پاليندڙ ئي چڱيءَ طرح ڄاڻندڙ آهي ۽ اهوئي رستي تي هلندڙن کي چڱيءَ طرح ڄاڻندڙ آهي. |
وَإِن عاقَبتُم فَعاقِبوا بِمِثلِ ما عوقِبتُم بِهِ وَلَئِن صَبَرتُم لَهُوَ خَيرٌ لِلصّٰبِرينَ (آيت : 126) |
۽ جيڪڏهن بدلو وٺو ته ايترو بدلو وٺو جيترو اوهان کي تڪليف پهچائي وئي آهي. ۽ جيڪڏهن صبر ڪندو ته اهو صبر ڪرڻ وارن مان گهڻو چڱو آهي. |
وَاصبِر وَما صَبرُكَ إِلّا بِاللَّهِ وَلا تَحزَن عَلَيهِم وَلا تَكُ فى ضَيقٍ مِمّا يَمكُرونَ (آيت : 127) |
۽ صبر ڪر! تنهنجو صبر رڳو الله (جي مدد) سان ئي آهي ۽ مٿن غم نه ڪر! ۽ جيڪو فريب ڪن ٿا تنهن کان تنگ دل (به) نه ٿي. |
إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذينَ اتَّقَوا وَالَّذينَ هُم مُحسِنونَ (آيت : 128) |
بيشڪ الله انهن سان آهي جيڪي پرهيزگار ٿيا ۽ جيڪي چڱا ڪم ڪندڙ آهن. |