أَتىٰ أَمرُ اللَّهِ فَلا تَستَعجِلوهُ سُبحٰنَهُ وَتَعٰلىٰ عَمّا يُشرِكونَ (آيت : 1) |
الله تعالى جو عذاب ايندو پوءِ توهان ان ۾ تڪڙ نه ڪريو، الله تعالى توهان جي شرڪ ڪرڻ کان پاڪ آهي |
يُنَزِّلُ المَلٰئِكَةَ بِالرّوحِ مِن أَمرِهِ عَلىٰ مَن يَشاءُ مِن عِبادِهِ أَن أَنذِروا أَنَّهُ لا إِلٰهَ إِلّا أَنا۠ فَاتَّقونِ (آيت : 2) |
الله تعالى پنهنجي حڪم سان پنهنجي ٻانهن تي ملائڪن جي معرفت وحي موڪلي ٿو. ان لاءِ ته (ماڻهن کي اهي) ڊيڄارين ته بيشڪ الله هڪ آهي پوءِ توهان مون کان ڊڄو |
خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضَ بِالحَقِّ تَعٰلىٰ عَمّا يُشرِكونَ (آيت : 3) |
الله تعالى آسمانن ۽ زمينن کي حق سان پيدا ڪيو، الله تعالى انهن جي شرڪ کان پاڪ آهي |
خَلَقَ الإِنسٰنَ مِن نُطفَةٍ فَإِذا هُوَ خَصيمٌ مُبينٌ (آيت : 4) |
الله تعالى انسان کي هڪ قطري مان پيدا ڪيو پوءِ ان وقت اهو ئي (سندس) صاف دشمن آهي |
وَالأَنعٰمَ خَلَقَها لَكُم فيها دِفءٌ وَمَنٰفِعُ وَمِنها تَأكُلونَ (آيت : 5) |
۽ الله تعالى چؤپاين کي پيدا ڪيو، توهان انهن مان گرم ڪپڙا ۽ ڪيترائي نفعا حاصل ڪريو ٿا ۽ انهن مان ڪي چؤپايا توهان کائو ٿا |
وَلَكُم فيها جَمالٌ حينَ تُريحونَ وَحينَ تَسرَحونَ (آيت : 6) |
۽ جڏهن اهي چؤپايا شام جو موٽن ٿا ۽ صبح جو چرڻ لاءِ وڃن ٿا توهان کي (ڏاڍا ) وڻن ٿا |
وَتَحمِلُ أَثقالَكُم إِلىٰ بَلَدٍ لَم تَكونوا بٰلِغيهِ إِلّا بِشِقِّ الأَنفُسِ إِنَّ رَبَّكُم لَرَءوفٌ رَحيمٌ (آيت : 7) |
۽ (اهي) چؤپايا توهان جا ڳرا بار شهر تائين کڻن ٿا جيڪي توهان پهچائي نٿا سگھو مگر سخت تڪليف سان، بيشڪ توهان جو رب يقيناً رؤف رحيم آهي |
وَالخَيلَ وَالبِغالَ وَالحَميرَ لِتَركَبوها وَزينَةً وَيَخلُقُ ما لا تَعلَمونَ (آيت : 8) |
۽ الله تعالى، گھوڙا ۽ خچر ۽ گڏهه توهان جي سواري ۽ زينت لاءِ پيدا ڪيا، ۽ الله تعالى اهڙيون شيون پيدا ڪندو جن جو توهان کي (اڃان تائين) علم ناهي |
وَعَلَى اللَّهِ قَصدُ السَّبيلِ وَمِنها جائِرٌ وَلَو شاءَ لَهَدىٰكُم أَجمَعينَ (آيت : 9) |
۽ راه راست الله تعالى تائين پهتل آهي ۽ ڪي رستا ٽيڙا به آهن، ۽ جيڪڏهن الله تعالى چاهي ته توهان سڀني کي راه راست تي هلائي |
هُوَ الَّذى أَنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً لَكُم مِنهُ شَرابٌ وَمِنهُ شَجَرٌ فيهِ تُسيمونَ (آيت : 10) |
الله تعالى اهو آهي جنهن توهان لاءِ آسمان مان مينهن نازل فرمايو انهيءَ مان توهان پاڻي پيئو ٿا ۽ انهي مان وڻ ٽڻ پيدا ٿين ٿا جنهن مان توهان (پنهنجي جانورن کي) چاريو ٿا |
يُنبِتُ لَكُم بِهِ الزَّرعَ وَالزَّيتونَ وَالنَّخيلَ وَالأَعنٰبَ وَمِن كُلِّ الثَّمَرٰتِ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَتَفَكَّرونَ (آيت : 11) |
انهي پاڻي مان توهان لاءِ (الله تعالى ) پوکون اُپائي ٿو ۽ زيتون ۽ کجور ۽ انگور ۽ هر قسم جا ميوا (پيدا فرمائي ٿو)، بيشڪ اِنهي ۾ اُنهي قوم لاءِ نشاني آهي جيڪي فڪر ڪن ٿا |
وَسَخَّرَ لَكُمُ الَّيلَ وَالنَّهارَ وَالشَّمسَ وَالقَمَرَ وَالنُّجومُ مُسَخَّرٰتٌ بِأَمرِهِ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايٰتٍ لِقَومٍ يَعقِلونَ (آيت : 12) |
۽ الله تعالى توهان لاءِ رات ۽ ڏينهن ۽ سج ۽ چنڊ مسخر (تابعدار) بنايا، ۽ تارا جيڪي الله جي حڪم جا پابند آهن، بيشڪ اِنهي ۾ اُنهي قوم لاءِ نشاني آهي جيڪي عقل رکن ٿا |
وَما ذَرَأَ لَكُم فِى الأَرضِ مُختَلِفًا أَلوٰنُهُ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَذَّكَّرونَ (آيت : 13) |
۽ اهي شيون جيڪي الله تعالى توهان لاءِ زمين مان پيدا ڪيون جن جا مختلف رنگ آهن، بيشڪ اِنهي ۾ اُنهي قوم لاءِ نشاني آهي جيڪي نصيحت حاصل ڪن ٿا |
وَهُوَ الَّذى سَخَّرَ البَحرَ لِتَأكُلوا مِنهُ لَحمًا طَرِيًّا وَتَستَخرِجوا مِنهُ حِليَةً تَلبَسونَها وَتَرَى الفُلكَ مَواخِرَ فيهِ وَلِتَبتَغوا مِن فَضلِهِ وَلَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 14) |
۽ الله تعالى اهو آهي جنهن توهان لاءِ درياءُ مسخر بنايو، انهي لاءِ جو توهان انهي مان مڇي کائو ۽ انهي مان توهان زيور (موتي وغيره) ڪڍو ٿا جيڪي توهان زيور ڪري پايو ٿا، ۽ توهان ڏسو ته ٻيڙيون پاڻيءَ کي چيري هلن ٿيون ان لاءِ ته توهان انهي مان الله جو فضل حاصل ڪريو ۽ من توهان شڪرگذار ٿيو |
وَأَلقىٰ فِى الأَرضِ رَوٰسِىَ أَن تَميدَ بِكُم وَأَنهٰرًا وَسُبُلًا لَعَلَّكُم تَهتَدونَ (آيت : 15) |
۽ الله تعالى زمين تي مضبوط جبل کوڙيا ته متان زمين توهان کي لوڏي ۽ الله تعالى نهرون ۽ رستا پيدا ڪيا ان لاءِ ته توهان صحيح رستي تي هلو |
وَعَلٰمٰتٍ وَبِالنَّجمِ هُم يَهتَدونَ (آيت : 16) |
۽ توهان لاءِ نشانيون پيدا ڪيون ۽ تارن سان اهي رستا لهن ٿا |
أَفَمَن يَخلُقُ كَمَن لا يَخلُقُ أَفَلا تَذَكَّرونَ (آيت : 17) |
ڇا پوءِ پيدا ڪندڙ ۽ نه پيدا ڪندڙ پاڻ ۾ برابر ٿي سگھن ٿا، ڇا پوءِ توهان نصيحت نٿا وٺو |
وَإِن تَعُدّوا نِعمَةَ اللَّهِ لا تُحصوها إِنَّ اللَّهَ لَغَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 18) |
۽ جيڪڏهن توهان الله جون نعمتون ڳڻيندا ته ڳڻي ڪين سگھندا، بيشڪ الله تعالى يقيناً غفور رحيم آهي |
وَاللَّهُ يَعلَمُ ما تُسِرّونَ وَما تُعلِنونَ (آيت : 19) |
۽ الله تعالى توهان جي باطن ۽ ظاهر کي ڄاڻي ٿو |
وَالَّذينَ يَدعونَ مِن دونِ اللَّهِ لا يَخلُقونَ شَيـًٔا وَهُم يُخلَقونَ (آيت : 20) |
۽ جيڪي ماڻهو الله تعالى کانسواءِ (بتن) جي عبادت ڪن ٿا، اهي (بت) ڪنهن شيءِ کي پيدا ڪري نٿا سگھن پر اهي پاڻ پيدا ڪيل آهن |
أَموٰتٌ غَيرُ أَحياءٍ وَما يَشعُرونَ أَيّانَ يُبعَثونَ (آيت : 21) |
(اهي بت) مُئَلَ آهن زنده ناهن، ۽ انهن کي اها به خبر ناهي ته ماڻهو ڪڏهن اٿاريا ويندا |
إِلٰهُكُم إِلٰهٌ وٰحِدٌ فَالَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالءاخِرَةِ قُلوبُهُم مُنكِرَةٌ وَهُم مُستَكبِرونَ (آيت : 22) |
توهان جو معبود فقط هڪ الله آهي، پوءِ اهي ماڻهو جيڪي آخرت تي ايمان نٿا آڻن انهن جون دليون (توحيد کان) منڪر آهن ۽ اهي تڪبر ڪن ٿا |
لا جَرَمَ أَنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما يُسِرّونَ وَما يُعلِنونَ إِنَّهُ لا يُحِبُّ المُستَكبِرينَ (آيت : 23) |
في الحقيقت بيشڪ الله تعالى ڄاڻي ٿو جيڪو اهي لڪائن ٿا ۽ جيڪو اهي ظاهر ڪن ٿا. بيشڪ الله تعالى تڪبر ڪندڙن سان محبت نٿو رکي |
وَإِذا قيلَ لَهُم ماذا أَنزَلَ رَبُّكُم قالوا أَسٰطيرُ الأَوَّلينَ (آيت : 24) |
۽ جنهن وقت انهن کي چيو وڃي ٿو ته توهان جي رب ڇا نازل ڪيو آهي، اهي چون ٿا ته پَهِرِيَنِ ماڻهن جون آکاڻيون آهن |
لِيَحمِلوا أَوزارَهُم كامِلَةً يَومَ القِيٰمَةِ وَمِن أَوزارِ الَّذينَ يُضِلّونَهُم بِغَيرِ عِلمٍ أَلا ساءَ ما يَزِرونَ (آيت : 25) |
ان لاءِ ته قيامت جي ڏينهن اهي پنهنجا پورا بار کڻن ۽ انهن جا به بار کڻن جن کي اهي پنهنجي جهالت سببان گمراه ڪندا هئا، خبردار ! ڪهڙو نه خراب آهي اهو بار جيڪو اهي کڻن ٿا |
قَد مَكَرَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم فَأَتَى اللَّهُ بُنيٰنَهُم مِنَ القَواعِدِ فَخَرَّ عَلَيهِمُ السَّقفُ مِن فَوقِهِم وَأَتىٰهُمُ العَذابُ مِن حَيثُ لا يَشعُرونَ (آيت : 26) |
تحقيق انهن کان اڳين ماڻهن به فريب ڪيو پوءِ الله تعالى انهن جي عمارت جا بنياد پاڙان پٽي ڇڏيا پوءِ انهن جي مٿان ڇت ڪري پئي ۽ انهن تي انهي جاءِ تان عذاب آيو جتان کين گمان ئي ڪو نه هو |
ثُمَّ يَومَ القِيٰمَةِ يُخزيهِم وَيَقولُ أَينَ شُرَكاءِىَ الَّذينَ كُنتُم تُشٰقّونَ فيهِم قالَ الَّذينَ أوتُوا العِلمَ إِنَّ الخِزىَ اليَومَ وَالسّوءَ عَلَى الكٰفِرينَ (آيت : 27) |
انهيءَ کانپوءِ الله تعالى قيامت جي ڏينهن انهن کي خوار ڪندو ۽ فرمائيندو ته منهنجا شريڪ (هينئر) ڪٿي آهن جن لاءِ توهان (مؤمنن سان) جھڳڙو ڪندا هئا، اهي ماڻهو چوندا جن کي علم ڏنو ويو (پيغمبر ۽ مؤمن) ته بيشڪ اڄ خواري ۽ برائي (جو ذمون) ڪافرن تي آهي |
الَّذينَ تَتَوَفّىٰهُمُ المَلٰئِكَةُ ظالِمى أَنفُسِهِم فَأَلقَوُا السَّلَمَ ما كُنّا نَعمَلُ مِن سوءٍ بَلىٰ إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ بِما كُنتُم تَعمَلونَ (آيت : 28) |
اهي ڪافر جن جا ساهه ملائڪ ان حالت ۾ ڪڍندا جو اهي پنهنجي نفسن تي ظلم ڪندڙ هوندا، پوءِ اهي (موت وقت) اسلام آڻيندا ۽ چوندا ته اسان ڪو گناه نه ڪيو آهي، ها.! بيشڪ الله تعالى ڄاڻندڙ آهي انهي کي جيڪو اهي عمل ڪندا هئا |
فَادخُلوا أَبوٰبَ جَهَنَّمَ خٰلِدينَ فيها فَلَبِئسَ مَثوَى المُتَكَبِّرينَ (آيت : 29) |
۽ توهان (ڪافر) جهنم جي دروازن مان داخل ٿيو توهان هميشه انهي ۾رهندا، پوءِ اها تمام خراب جاءِ آهي تڪبر ڪندڙن جي |
وَقيلَ لِلَّذينَ اتَّقَوا ماذا أَنزَلَ رَبُّكُم قالوا خَيرًا لِلَّذينَ أَحسَنوا فى هٰذِهِ الدُّنيا حَسَنَةٌ وَلَدارُ الءاخِرَةِ خَيرٌ وَلَنِعمَ دارُ المُتَّقينَ (آيت : 30) |
۽ انهن، ماڻهن کي حڪم ڪيو ويندو جيڪي مؤمن آهن ته توهان جي رب ڇا نازل فرمايو، اهي چوندا ته قرآن ڪريم جنهن ۾ ڀلائي آهي، جن ماڻهن دنيا ۾ ايمان آندو ۽ نيڪ عمل ڪيا انهن لاءِ (آخرت ۾ به) ڀلائي آهي، ۽ آخرت جو گھر (بهشت) بهترين آهي ۽ برابر بهترين گھر آهي پرهيزگارن لاءِ |
جَنّٰتُ عَدنٍ يَدخُلونَها تَجرى مِن تَحتِهَا الأَنهٰرُ لَهُم فيها ما يَشاءونَ كَذٰلِكَ يَجزِى اللَّهُ المُتَّقينَ (آيت : 31) |
بهشت جا دائمي باغ هوندا جن ۾ (اهي مؤمن) داخل ٿيندا جن جي هيٺان نهرون وهندڙ هونديون انهن بهشتين لاءِ سندن پسند موجب بهشت ۾ هر شيءِ هوندي، الله تعالى پرهيزگارن کي اهڙو ثواب عطا ڪري ٿو |
الَّذينَ تَتَوَفّىٰهُمُ المَلٰئِكَةُ طَيِّبينَ يَقولونَ سَلٰمٌ عَلَيكُمُ ادخُلُوا الجَنَّةَ بِما كُنتُم تَعمَلونَ (آيت : 32) |
جن ماڻهن جا فرشتا ساهه ڪڍن ٿا ان حالت ۾ جو اهي الله تعالى ڏانهن متوجه هوندا، انهن کي ملائڪ چوندا ته توهان تي سلام آهي، توهان بهشت ۾ داخل ٿيو انهي سببان جو توهان نيڪ عمل ڪندا هئا |
هَل يَنظُرونَ إِلّا أَن تَأتِيَهُمُ المَلٰئِكَةُ أَو يَأتِىَ أَمرُ رَبِّكَ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم وَما ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَلٰكِن كانوا أَنفُسَهُم يَظلِمونَ (آيت : 33) |
اهي ڪافر نٿا انتظار ڪن مگر اهو ته انهن تي عذاب وارا ملائڪ لهن يا توهان جي رب جو عذاب انهن تي اچي، اهڙيءَ طرح انهن کان اڳين ماڻهن به اهڙا ڪم ڪيا، ۽ الله تعالى انهن تي ظلم نه ڪيو پر انهن جي نفسن پنهنجو پاڻ تي ظلم ڪيو |
فَأَصابَهُم سَيِّـٔاتُ ما عَمِلوا وَحاقَ بِهِم ما كانوا بِهِ يَستَهزِءونَ (آيت : 34) |
پوءِ سندن بداعماليءَ جي سزا کين پهتي ۽ انهن کي انهي عذاب اچي گھيريو جنهن جي مذاق ڪندا هئا |
وَقالَ الَّذينَ أَشرَكوا لَو شاءَ اللَّهُ ما عَبَدنا مِن دونِهِ مِن شَيءٍ نَحنُ وَلا ءاباؤُنا وَلا حَرَّمنا مِن دونِهِ مِن شَيءٍ كَذٰلِكَ فَعَلَ الَّذينَ مِن قَبلِهِم فَهَل عَلَى الرُّسُلِ إِلَّا البَلٰغُ المُبينُ (آيت : 35) |
۽ مشرڪ چون ٿا ته جيڪڏهن الله تعالى چاهي ها ته اسين ۽ اسان جا وڏا الله کان سواءِ ڪنهن شيءِ جي عبادت نه ڪريون ها، ۽ الله جي حڪم کان سواءِ اسين ڪنهن شيءِ کي حرام نه ڪريون ها، انهن کان اڳين ماڻهن به اهڙي طرح ڪيو هو، پوءِ پيغمبر تي ته فقط الله تعالى جو واضح پيغام پهچائڻ آهي |
وَلَقَد بَعَثنا فى كُلِّ أُمَّةٍ رَسولًا أَنِ اعبُدُوا اللَّهَ وَاجتَنِبُوا الطّٰغوتَ فَمِنهُم مَن هَدَى اللَّهُ وَمِنهُم مَن حَقَّت عَلَيهِ الضَّلٰلَةُ فَسيروا فِى الأَرضِ فَانظُروا كَيفَ كانَ عٰقِبَةُ المُكَذِّبينَ (آيت : 36) |
۽ تحقيق اسان هر امت ۾ رسول موڪليو ته توهان الله تعالى جي عبادت ڪريو ۽ الله کان سواءِ ڪنهن معبود جي عبادت نه ڪريو، پوءِ انهن مان ڪن ماڻهن کي الله تعالى هدايت ڏني ۽ ڪن ماڻهن تي گمراهي ثابت ٿي، پوءِ توهان زمين ۾ سير ڪريو پوءِ توهان ڏسو ته پيغمبرن کي ڪوڙو سمجھندڙن جي پڇاڙي ڪهڙي ٿي |
إِن تَحرِص عَلىٰ هُدىٰهُم فَإِنَّ اللَّهَ لا يَهدى مَن يُضِلُّ وَما لَهُم مِن نٰصِرينَ (آيت : 37) |
جيڪڏهن توهان انهن جي هدايت لاءِ حرص ڪريو ٿا پوءِ بيشڪ الله تعالى گمراه کي هدايت نٿو ڏي، ۽ انهن جا ڪير به مددگار ناهن |
وَأَقسَموا بِاللَّهِ جَهدَ أَيمٰنِهِم لا يَبعَثُ اللَّهُ مَن يَموتُ بَلىٰ وَعدًا عَلَيهِ حَقًّا وَلٰكِنَّ أَكثَرَ النّاسِ لا يَعلَمونَ (آيت : 38) |
۽ اهي الله تعالى جا پڪا قسم کڻن ٿا، ته جنهنکي الله موت ڏئي ٿو ان کي ٻئي دفعي ڪونه اٿاريندو، ها.! الله تعالى جو وعدو (اٿارڻ جو) سچو آهي پر اڪثر ماڻهو نٿا ڄاڻن |
لِيُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذى يَختَلِفونَ فيهِ وَلِيَعلَمَ الَّذينَ كَفَروا أَنَّهُم كانوا كٰذِبينَ (آيت : 39) |
ان لاءِ ته الله تعالى انهن لاءِ بيان ڪري جنهن ڳالهه ۾ اهي اختلاف ڪندا هئا ۽ ان لاءِ ته ڪافر معلوم ڪن ته بيشڪ اهي ڪوڙا آهن |
إِنَّما قَولُنا لِشَيءٍ إِذا أَرَدنٰهُ أَن نَقولَ لَهُ كُن فَيَكونُ (آيت : 40) |
اسين ڪنهن شيءِ کي پيدا ڪرڻ جو ارادو ڪندا آهيون ته اسين ان کي چوندا آهيون ته، ٿي پؤ، ته پوءِ اها فوراً ٿي پوندي آهي |
وَالَّذينَ هاجَروا فِى اللَّهِ مِن بَعدِ ما ظُلِموا لَنُبَوِّئَنَّهُم فِى الدُّنيا حَسَنَةً وَلَأَجرُ الءاخِرَةِ أَكبَرُ لَو كانوا يَعلَمونَ (آيت : 41) |
۽ جن ماڻهن مظلوم هجڻ جي باوُجود الله تعالى جي رضامندي لاءِ هجرت ڪئي، اسين ضرور انهن کي دنيا ۾ بهترين جاءِ (مدينه منوره) ۾ رهائينداسين، ۽ آخرت جو اجر انهي کان به وڏو آهي، جيڪڏهن اهي ڄاڻن ها |
الَّذينَ صَبَروا وَعَلىٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ (آيت : 42) |
اِهي اُهي ماڻهو آهن جن صبر ڪيو ۽ پنهنجي رب تي توڪل ڪئي |
وَما أَرسَلنا مِن قَبلِكَ إِلّا رِجالًا نوحى إِلَيهِم فَسـَٔلوا أَهلَ الذِّكرِ إِن كُنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 43) |
۽ نه موڪليا اسان (پيغمبر) توهان کان اڳ ۾ مگر مرد، اسان انهن تي وحي ٿي موڪلي پوءِ توهان عالمن کان معلوم ڪريو جيڪڏهن توهان نٿا ڄاڻو |
بِالبَيِّنٰتِ وَالزُّبُرِ وَأَنزَلنا إِلَيكَ الذِّكرَ لِتُبَيِّنَ لِلنّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيهِم وَلَعَلَّهُم يَتَفَكَّرونَ (آيت : 44) |
اسان انهن کي معجزن ۽ ڪتابن سميت موڪليو ۽ اسان توهان ڏانهن قرآن ڪريم نازل فرمايو انهي لاءِ ته توهان ماڻهن لاءِ اهو بيان ڪريو جيڪو انهن ڏانهن موڪليو ويو آهي ۽ من اهي فڪر ڪن |
أَفَأَمِنَ الَّذينَ مَكَرُوا السَّيِّـٔاتِ أَن يَخسِفَ اللَّهُ بِهِمُ الأَرضَ أَو يَأتِيَهُمُ العَذابُ مِن حَيثُ لا يَشعُرونَ (آيت : 45) |
خفيه تدبيرون ڪندڙ ماڻهو ڇا (هن ڳالهه کان) امن ۾ آهن جو الله انهن کي زمين ۾ ڳهرائي ڇڏي، يا انهن تي ان جاءِ کان عذاب موڪلي جو انهن کي خبر نه پوي |
أَو يَأخُذَهُم فى تَقَلُّبِهِم فَما هُم بِمُعجِزينَ (آيت : 46) |
يا انهن کي هلندي گھمندي پڪڙ ڪري پوءِ اهي عذاب کي دفع ڪندڙ ناهن |
أَو يَأخُذَهُم عَلىٰ تَخَوُّفٍ فَإِنَّ رَبَّكُم لَرَءوفٌ رَحيمٌ (آيت : 47) |
يا انهن کي آهستي آهستي نقصان ڏَئِي سڀني کي هلاڪ ڪري، پوءِ بيشڪ توهان جو رب يقيناً رؤف رحيم آهي |
أَوَلَم يَرَوا إِلىٰ ما خَلَقَ اللَّهُ مِن شَيءٍ يَتَفَيَّؤُا۟ ظِلٰلُهُ عَنِ اليَمينِ وَالشَّمائِلِ سُجَّدًا لِلَّهِ وَهُم دٰخِرونَ (آيت : 48) |
ڇا انهن الله تعالى جون پيدا ڪيل شيون نه ڏٺيون آهن جن جا پاڇولا سڄي ۽ کٻي پاسي (وري) الله تعالى کي سجدو ڪن ٿا ۽ اهي تابعدار آهن |
وَلِلَّهِ يَسجُدُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَما فِى الأَرضِ مِن دابَّةٍ وَالمَلٰئِكَةُ وَهُم لا يَستَكبِرونَ (آيت : 49) |
۽ الله تعالى کي اهي سڀئي شيون سجدو ڪن ٿيون جيڪي آسمانن ۾ آهن ۽ جيڪي زمين تي هلندڙ آهن ۽ ملائڪ ۽ اهي تڪبر نٿا ڪن |
يَخافونَ رَبَّهُم مِن فَوقِهِم وَيَفعَلونَ ما يُؤمَرونَ (آيت : 50) |
اهي پنهنجي مٿان رب العالمين جو خوف ڪن ٿا جيڪو کين حڪم ملي ٿو انهي تي عمل ڪن ٿا |
وَقالَ اللَّهُ لا تَتَّخِذوا إِلٰهَينِ اثنَينِ إِنَّما هُوَ إِلٰهٌ وٰحِدٌ فَإِيّٰىَ فَارهَبونِ (آيت : 51) |
۽ الله تعالى ارشاد فرمايو ته توهان ٻه معبود نه وٺو (توهان جو) معبود فقط هڪ الله آهي، پوءِ توهان مون (الله) کان ڊڄو |
وَلَهُ ما فِى السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَلَهُ الدّينُ واصِبًا أَفَغَيرَ اللَّهِ تَتَّقونَ (آيت : 52) |
۽ الله تعالى لاءِ اهو سڀ ڪجھه آهي جيڪو آسمانن ۽ زمينن ۾ آهي ۽ توهان هميشه الله تعالى جي فرمانبرداري ڪريو، ڇا پوءِ توهان الله تعالى کان سواءِ ٻين کان ڊڄو ٿا |
وَما بِكُم مِن نِعمَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ثُمَّ إِذا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فَإِلَيهِ تَجـَٔرونَ (آيت : 53) |
۽ توهان وٽ جيڪا نعمت آهي پوءِ اها الله جي طرفان آهي. ان کان پوءِ جڏهن توهان کي ڪا تڪليف پهچي ٿي، پوءِ توهان الله ڏانهن مدد لاءِ پڪاريو ٿا |
ثُمَّ إِذا كَشَفَ الضُّرَّ عَنكُم إِذا فَريقٌ مِنكُم بِرَبِّهِم يُشرِكونَ (آيت : 54) |
ان کان پوءِ جڏهن توهان تان تڪليف لهي ٿي ته توهان مان هڪ ٽولو پنهنجي رب سان شرڪ ڪري ٿو |
لِيَكفُروا بِما ءاتَينٰهُم فَتَمَتَّعوا فَسَوفَ تَعلَمونَ (آيت : 55) |
ان لاءِ ته جيڪا نعمت اسان انهن کي ڏني ان جي ناشڪري ڪن. توهان زندگي گذاريو. پوءِ توهان کي جلدي معلوم ٿيندو |
وَيَجعَلونَ لِما لا يَعلَمونَ نَصيبًا مِمّا رَزَقنٰهُم تَاللَّهِ لَتُسـَٔلُنَّ عَمّا كُنتُم تَفتَرونَ (آيت : 56) |
۽ اهي بتن لاءِ اسان جي ڏنل روزيءَ مان ڀاڱو مقرر ڪن ٿا، الله جو قسم آهي ته الله تعالى (مشرڪن) کان سندن ڪوڙ مڙهڻ بابت ضرور سوال پڇندو |
وَيَجعَلونَ لِلَّهِ البَنٰتِ سُبحٰنَهُ وَلَهُم ما يَشتَهونَ (آيت : 57) |
۽ اهي الله تعالى لاءِ نياڻيون مقرر ڪن ٿا، الله تعالى ان کان پاڪ آهي، ۽ اهي پاڻ لاءِ پُٽ پسند ڪن ٿا |
وَإِذا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِالأُنثىٰ ظَلَّ وَجهُهُ مُسوَدًّا وَهُوَ كَظيمٌ (آيت : 58) |
۽ جڏهن انهي کي نياڻي جي مبارڪ ڏني وڃي ٿي ته سندس چهرو ڏک مان ڪارو ٿي پوي ٿو |
يَتَوٰرىٰ مِنَ القَومِ مِن سوءِ ما بُشِّرَ بِهِ أَيُمسِكُهُ عَلىٰ هونٍ أَم يَدُسُّهُ فِى التُّرابِ أَلا ساءَ ما يَحكُمونَ (آيت : 59) |
انهي خراب ڳالهه ٻڌڻ جي ڪري اهو پنهنجي قوم کان لڪي ٿو (پيءُ انهي پريشاني ۾ آهي ته) ڇا ان نياڻي کي خواري سان پاڻ وٽ رهائي يا ان کي مٽيءَ ۾ (زنده ) دفن ڪري، خبردار! اهو توهان جو تمام خراب فيصلو آهي |
لِلَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِالءاخِرَةِ مَثَلُ السَّوءِ وَلِلَّهِ المَثَلُ الأَعلىٰ وَهُوَ العَزيزُ الحَكيمُ (آيت : 60) |
جيڪي آخرت کي نٿا مڃين انهن جو انجام تمام خراب آهي، ۽ الله تعالى جو وڏو شان آهي، ۽ اهو ئي غالب حڪمت وارو آهي |
وَلَو يُؤاخِذُ اللَّهُ النّاسَ بِظُلمِهِم ما تَرَكَ عَلَيها مِن دابَّةٍ وَلٰكِن يُؤَخِّرُهُم إِلىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى فَإِذا جاءَ أَجَلُهُم لا يَستَـٔخِرونَ ساعَةً وَلا يَستَقدِمونَ (آيت : 61) |
۽ جيڪڏهن الله تعالى ماڻهن تي سندن ظلم جي ڪري پڪڙ ڪري ها ته زمين تي ڪوبه جاندار نه بچي ها پر الله تعالى وقت مقرر تائين انهن کي مهلت ڏئي ٿو. پوءِ جڏهن مقرر وقت ايندو ته اهي هڪ گھڙِي اڳتي ۽ پوئتي نٿي سگھندا |
وَيَجعَلونَ لِلَّهِ ما يَكرَهونَ وَتَصِفُ أَلسِنَتُهُمُ الكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الحُسنىٰ لا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ النّارَ وَأَنَّهُم مُفرَطونَ (آيت : 62) |
۽ الله تعالى لاءِ اهو مقرر ڪن ٿا جيڪو کين نٿو وڻي ۽ سندن زبانون ڪوڙ ڳالهائن ٿيون ڀانئن ٿا ته بيشڪ سندن لاءِ (اها) نيڪي آهي، ان سببان بيشڪ انهن لاءِ باه آهي ۽ بيشڪ اهي حد کان وڌندڙ آهن |
تَاللَّهِ لَقَد أَرسَلنا إِلىٰ أُمَمٍ مِن قَبلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيطٰنُ أَعمٰلَهُم فَهُوَ وَلِيُّهُمُ اليَومَ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 63) |
قسم آهي الله جو تحقيق توهان کان اڳين امتن ڏانهن به اسان پيغمبر موڪليا پوءِ انهن لاءِ شيطان سندن خراب عملن کي سندن نظرن ۾ سهڻو ڏيکاريو ۽ اهو شيطان اڄ سندن مددگار آهي ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي |
وَما أَنزَلنا عَلَيكَ الكِتٰبَ إِلّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ الَّذِى اختَلَفوا فيهِ وَهُدًى وَرَحمَةً لِقَومٍ يُؤمِنونَ (آيت : 64) |
۽ نه نازل ڪيو اسان رسولِ عربي تي قرآن ڪريم مگر ان لاءِ ته انهن لاءِ بيان ڪري جنهن ۾ اهي اختلاف ڪندا هئا، ۽ (قرآن ڪريم) هدايت ۽ رحمت آهي ان قوم لاءِ جيڪي ايمان آڻن ٿا |
وَاللَّهُ أَنزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَأَحيا بِهِ الأَرضَ بَعدَ مَوتِها إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَسمَعونَ (آيت : 65) |
۽ الله تعالى آسمان مان مينهن نازل فرمايو پوءِ ان سان غيرآباد زمين کي آباد ڪيو، بيشڪ اِن ۾ اُن قوم لاءِ نشاني آهي جيڪي غور سان ٻڌن ٿا |
وَإِنَّ لَكُم فِى الأَنعٰمِ لَعِبرَةً نُسقيكُم مِمّا فى بُطونِهِ مِن بَينِ فَرثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خالِصًا سائِغًا لِلشّٰرِبينَ (آيت : 66) |
۽ بيشڪ توهان لاءِ چؤپاين ۾ يقيناً عبرت آهي، اسين توهان کي انهن جي پيٽن مان اوجھه ۽ رت وچان، خالص کير پياريون ٿا جيڪو پيئندڙن کي گلي مان آساني سان هيٺ لهي ٿو |
وَمِن ثَمَرٰتِ النَّخيلِ وَالأَعنٰبِ تَتَّخِذونَ مِنهُ سَكَرًا وَرِزقًا حَسَنًا إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَعقِلونَ (آيت : 67) |
۽ کجين ۽ انگورن (جي ميون) مان توهان نشو ۽ کائڻ جون بهترين غذائون تيار ڪريو ٿا، بيشڪ انهي ۾ نشاني آهي انهي قوم لاءِ جيڪي عقلمند آهن |
وَأَوحىٰ رَبُّكَ إِلَى النَّحلِ أَنِ اتَّخِذى مِنَ الجِبالِ بُيوتًا وَمِنَ الشَّجَرِ وَمِمّا يَعرِشونَ (آيت : 68) |
۽ رسولِ عربي جي رب ماکيءَ جي مَکي کي الهام ڪيو ته تون پنهنجو مانارو جبلن ۾ ۽ وڻن ۾ ۽ ڇتين ۾ تيار ڪر |
ثُمَّ كُلى مِن كُلِّ الثَّمَرٰتِ فَاسلُكى سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا يَخرُجُ مِن بُطونِها شَرابٌ مُختَلِفٌ أَلوٰنُهُ فيهِ شِفاءٌ لِلنّاسِ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايَةً لِقَومٍ يَتَفَكَّرونَ (آيت : 69) |
ان کان پوءِ تون سڀني ميون مان رس چوس پوءِ تون آساني سان پنهنجي رب جي ڏسيل رستي تي هل. ماکي جي پيٽ مان هڪ پيئڻ جي شيءِ (ماکي) نڪري ٿي جنهن جا مختلف رنگ آهن انهي ۾ ماڻهن لاءِ شفا آهي. بيشڪ انهي ۾ نشاني آهي اُن قوم لاءِ جيڪي فڪر ڪن ٿا |
وَاللَّهُ خَلَقَكُم ثُمَّ يَتَوَفّىٰكُم وَمِنكُم مَن يُرَدُّ إِلىٰ أَرذَلِ العُمُرِ لِكَى لا يَعلَمَ بَعدَ عِلمٍ شَيـًٔا إِنَّ اللَّهَ عَليمٌ قَديرٌ (آيت : 70) |
الله تعالى توهان کي پيدا ڪيو ان کان پوءِ توهان کي موت ڏيندو، ۽ ڪي ماڻهو توهان مان وڏي عمر کي پهچن ٿا جو ڄاڻڻ کان پوءِ به ڪنهن شيءِ جو علم نٿا رکن، بيشڪ الله تعالى ڄاڻندڙ قدرت وارو آهي |
وَاللَّهُ فَضَّلَ بَعضَكُم عَلىٰ بَعضٍ فِى الرِّزقِ فَمَا الَّذينَ فُضِّلوا بِرادّى رِزقِهِم عَلىٰ ما مَلَكَت أَيمٰنُهُم فَهُم فيهِ سَواءٌ أَفَبِنِعمَةِ اللَّهِ يَجحَدونَ (آيت : 71) |
۽ الله تعالى توهان مان ڪن ماڻهن کي ڪن تي رزق ۾ فضيلت ڏني، پوءِ جن ماڻهن کي ڀلو ڪيو ويو اهي پنهنجي ٻانهن کي ايترو ڪڏهن نٿا ڏين جو اهي ۽ سندن ٻانها پاڻ ۾ برابر ٿي وڃن، ڇا پوءِ اهي الله جي نعمتن جو انڪار ڪن ٿا |
وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِن أَنفُسِكُم أَزوٰجًا وَجَعَلَ لَكُم مِن أَزوٰجِكُم بَنينَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَكُم مِنَ الطَّيِّبٰتِ أَفَبِالبٰطِلِ يُؤمِنونَ وَبِنِعمَتِ اللَّهِ هُم يَكفُرونَ (آيت : 72) |
۽ الله تعالى توهان مان توهان جون گھر واريون پيدا فرمايون ۽ توهان جي گھر وارين مان توهان لاءِ پٽ، پوٽا ۽ ڏوهٽا پيدا فرمايا ۽ توهان کي پاڪ شين مان رزق ڏنو، ڇا پوءِ اهي باطل تي ايمان آڻن ٿا ۽ الله جي نعمتن جو انڪار ڪن ٿا |
وَيَعبُدونَ مِن دونِ اللَّهِ ما لا يَملِكُ لَهُم رِزقًا مِنَ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ شَيـًٔا وَلا يَستَطيعونَ (آيت : 73) |
۽ الله تعالى کان سواءِ (ٻين معبودن جي) عبادت ڪن ٿا جيڪي انهن کي آسمان ۽ زمين مان ڪوبه رزق نٿا ڏئي سگھن ۽ نه ئي کين (اها) طاقت آهي |
فَلا تَضرِبوا لِلَّهِ الأَمثالَ إِنَّ اللَّهَ يَعلَمُ وَأَنتُم لا تَعلَمونَ (آيت : 74) |
پوءِ توهان الله تعالى لاءِ مثال پيش نه ڪريو، بيشڪ الله تعالى ڄاڻي ٿو ۽ توهان نٿا ڄاڻو |
ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا عَبدًا مَملوكًا لا يَقدِرُ عَلىٰ شَيءٍ وَمَن رَزَقنٰهُ مِنّا رِزقًا حَسَنًا فَهُوَ يُنفِقُ مِنهُ سِرًّا وَجَهرًا هَل يَستَوۥنَ الحَمدُ لِلَّهِ بَل أَكثَرُهُم لا يَعلَمونَ (آيت : 75) |
الله تعالى هڪ ٻانهي جو مثال ڏئي ٿو، جيڪو ڪنهن شيءِ جي طاقت نٿو رکي ۽ اهو ماڻهو جنهنکي الله گھڻو رزق عطا ڪيو آهي پوءِ اهو ظاهر ۽ باطن ۾ ان مان خرچ ڪري ٿو، ڇا (اهو مسڪين ٻانهو ۽ مالدار مالڪ) پاڻ ۾ برابر ٿي سگھن ٿا. سڀئي تعريفون الله لاءِ آهن پر انهن مان اڪثر نٿا ڄاڻن |
وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا رَجُلَينِ أَحَدُهُما أَبكَمُ لا يَقدِرُ عَلىٰ شَيءٍ وَهُوَ كَلٌّ عَلىٰ مَولىٰهُ أَينَما يُوَجِّههُ لا يَأتِ بِخَيرٍ هَل يَستَوى هُوَ وَمَن يَأمُرُ بِالعَدلِ وَهُوَ عَلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 76) |
۽ الله تعالى (وري) ٻن ماڻهن جو مثال ڏي ٿو، انهن مان هڪ گونگو آهي جيڪو ڪنهن شيءِ تي طاقت نٿو رکي ۽ اهو پنهنجي مالڪ تي بار آهي، جيڏانهن اهو وڃي ٿو ته خير نٿو آڻي ڇا اهو برابر آهي انهي سان جيڪو ٻانهو (ڳالهائي ٿو ۽) انصاف جو چوي ٿو، ۽ اهو پاڻ راه راست تي آهي |
وَلِلَّهِ غَيبُ السَّمٰوٰتِ وَالأَرضِ وَما أَمرُ السّاعَةِ إِلّا كَلَمحِ البَصَرِ أَو هُوَ أَقرَبُ إِنَّ اللَّهَ عَلىٰ كُلِّ شَيءٍ قَديرٌ (آيت : 77) |
۽ آسمانن ۽ زمينن جي غيب جو علم الله تعالى وٽ آهي، ۽ نٿي قائم ٿئي قيامت مگر اک ڇنڀ ۾ يا ان کان به جلدي، بيشڪ الله تعالى هر شيءِ تي قادر آهي |
وَاللَّهُ أَخرَجَكُم مِن بُطونِ أُمَّهٰتِكُم لا تَعلَمونَ شَيـًٔا وَجَعَلَ لَكُمُ السَّمعَ وَالأَبصٰرَ وَالأَفـِٔدَةَ لَعَلَّكُم تَشكُرونَ (آيت : 78) |
۽ الله تعالى توهان کي توهان جي مائُن جي پيٽن مان پيدا ڪيو، توهان کي ڪنهن شيءِ جو علم نه هو، ۽ الله تعالى توهان کي ڪن ۽ اکيون ۽ دل عطا ڪيا ته من توهان شڪرگذار ٿيو |
أَلَم يَرَوا إِلَى الطَّيرِ مُسَخَّرٰتٍ فى جَوِّ السَّماءِ ما يُمسِكُهُنَّ إِلَّا اللَّهُ إِنَّ فى ذٰلِكَ لَءايٰتٍ لِقَومٍ يُؤمِنونَ (آيت : 79) |
ڇا اهي پکين ڏانهن نٿا ڏسن جيڪي آسمان جي فضا ۾ پکن سان اڏامن ٿا، نٿو روڪي انهن کي مگر الله تعالى، بيشڪ انهي ۾ نشاني آهي ان قوم لاءِ جيڪي ايمان آڻن ٿا |
وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِن بُيوتِكُم سَكَنًا وَجَعَلَ لَكُم مِن جُلودِ الأَنعٰمِ بُيوتًا تَستَخِفّونَها يَومَ ظَعنِكُم وَيَومَ إِقامَتِكُم وَمِن أَصوافِها وَأَوبارِها وَأَشعارِها أَثٰثًا وَمَتٰعًا إِلىٰ حينٍ (آيت : 80) |
۽ الله تعالى توهان لاءِ توهان جي گھرن ۾ سڪونت پيدا ڪئي ۽ توهان لاءِ چؤپاين جي کلن مان گھر (تنبو) بنايا جو توهان کي کڻڻ ۾ آسان آهن مسافريءَ ۾ ۽ ٽڪڻ واري ڏينهن ۾، ۽ الله تعالى توهان لاءِ چؤپاين مان اُن ۽ ڏاس ۽ وار پيدا ڪيا جيڪي توهان لاءِ ڪنهن وقت تائين گھريلو ۽ واپاري سامان آهن |
وَاللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِمّا خَلَقَ ظِلٰلًا وَجَعَلَ لَكُم مِنَ الجِبالِ أَكنٰنًا وَجَعَلَ لَكُم سَرٰبيلَ تَقيكُمُ الحَرَّ وَسَرٰبيلَ تَقيكُم بَأسَكُم كَذٰلِكَ يُتِمُّ نِعمَتَهُ عَلَيكُم لَعَلَّكُم تُسلِمونَ (آيت : 81) |
۽ الله تعالى توهان لاءِ پنهنجي پيدا ڪيل شين مان پاڇا بنايا ۽ توهان لاءِ جبلن ۾ رهڻ جون جايون (غار) پيدا ڪيا ۽ توهان لاءِ پوشاڪ (ڪپڙا) پيدا ڪيا جيڪي توهان کي گرمي سردي کان بچائن ٿا ۽ اهڙو لباس پيدا ڪيو جيڪو توهان جي حفاظت ڪري ٿو، اهڙي طرح الله تعالى توهان تي پنهنجون نعمتون پوريون ڪري ٿو ته من توهان مڃو |
فَإِن تَوَلَّوا فَإِنَّما عَلَيكَ البَلٰغُ المُبينُ (آيت : 82) |
پوءِ جيڪڏهن (اهي) منهن موڙين پوءِ توهان جي ذمي ته فقط صاف تبليغ ڪرڻ آهي |
يَعرِفونَ نِعمَتَ اللَّهِ ثُمَّ يُنكِرونَها وَأَكثَرُهُمُ الكٰفِرونَ (آيت : 83) |
الله جو نعمتون سڃاڻي ان کان پوءِ ان جو انڪار ڪن ٿا ۽ انهن مان گھڻا ڪافر آهن |
وَيَومَ نَبعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٍ شَهيدًا ثُمَّ لا يُؤذَنُ لِلَّذينَ كَفَروا وَلا هُم يُستَعتَبونَ (آيت : 84) |
۽ قيامت جي ڏينهن اسين هر امت مان گواه (سندن پيغمبر) اٿارينداسين ان کان پوءِ ڪافرن کي اجازت نه ڏني ويندي ۽ نه انهن تان ملامت لاٿي ويندي |
وَإِذا رَءَا الَّذينَ ظَلَمُوا العَذابَ فَلا يُخَفَّفُ عَنهُم وَلا هُم يُنظَرونَ (آيت : 85) |
۽ جنهن وقت ظالم عذاب ڏسندا ته پوءِ نه انهن تان عذاب هلڪو ڪيو ويندو ۽ نه ئي کين مهلت ڏني ويندي |
وَإِذا رَءَا الَّذينَ أَشرَكوا شُرَكاءَهُم قالوا رَبَّنا هٰؤُلاءِ شُرَكاؤُنَا الَّذينَ كُنّا نَدعوا مِن دونِكَ فَأَلقَوا إِلَيهِمُ القَولَ إِنَّكُم لَكٰذِبونَ (آيت : 86) |
۽ جڏهن مشرڪ پنهنجي شريڪن کي ڏسندا ته چوندا ته اي اسان جا رب اِهي اُهي ڪوڙا بت آهن جن جي اسين تو کان سواءِ عبادت ڪندا هئاسين پوءِ اهي بت انهن (ڪافرن) کي چوندا ته توهان ڪوڙا آهيو |
وَأَلقَوا إِلَى اللَّهِ يَومَئِذٍ السَّلَمَ وَضَلَّ عَنهُم ما كانوا يَفتَرونَ (آيت : 87) |
۽ قيامت جي ڏينهن اهي الله جي دربار ۾ عاجزي ڪندا ۽ انهن کان غائب ٿي ويندي اها ڳالهه جيڪا پاڻ (دنيا ۾) ٺاهيندا هئا |
الَّذينَ كَفَروا وَصَدّوا عَن سَبيلِ اللَّهِ زِدنٰهُم عَذابًا فَوقَ العَذابِ بِما كانوا يُفسِدونَ (آيت : 88) |
جن ماڻهن ڪفر ڪيو ۽ الله جي راه کان روڪيو اسان انهن تي عذاب جي مٿان وڌيڪ عذاب ڪنداسين، انهي سببان جو فساد ڪندا هئا |
وَيَومَ نَبعَثُ فى كُلِّ أُمَّةٍ شَهيدًا عَلَيهِم مِن أَنفُسِهِم وَجِئنا بِكَ شَهيدًا عَلىٰ هٰؤُلاءِ وَنَزَّلنا عَلَيكَ الكِتٰبَ تِبيٰنًا لِكُلِّ شَيءٍ وَهُدًى وَرَحمَةً وَبُشرىٰ لِلمُسلِمينَ (آيت : 89) |
۽ قيامت جي ڏينهن اسين هر امت مان گواه (پيغمبر) اٿارينداسين جيڪو انهن مان ئي هوندو ۽ رسولِ عربي اسين توهان کي انهن سڀني تي گواه بنائينداسين، ۽ اسان توهان تي قرآن ڪريم نازل فرمايو جنهن ۾ هر شيءِ جو بيان آهي ۽ مسلمانن لاءِ (اهو قرآن) هدايت ۽ رحمت ۽ مبارڪ آهي |
إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُ بِالعَدلِ وَالإِحسٰنِ وَإيتائِ ذِى القُربىٰ وَيَنهىٰ عَنِ الفَحشاءِ وَالمُنكَرِ وَالبَغىِ يَعِظُكُم لَعَلَّكُم تَذَكَّرونَ (آيت : 90) |
بيشڪ الله تعالى توهان کي حڪم ڪري ٿو ته توهان انصاف ڪريو ۽ توهان احسان ڪريو ۽ توهان مائٽن سان مائٽي ڳنڍيو ۽ الله تعالى توهان کي بيحيائي ۽ خراب ڳالهه ۽ بغاوت کان منع فرمائي ٿو، الله تعالى جو ارادو آهي ته توهان نصيحت حاصل ڪريو |
وَأَوفوا بِعَهدِ اللَّهِ إِذا عٰهَدتُم وَلا تَنقُضُوا الأَيمٰنَ بَعدَ تَوكيدِها وَقَد جَعَلتُمُ اللَّهَ عَلَيكُم كَفيلًا إِنَّ اللَّهَ يَعلَمُ ما تَفعَلونَ (آيت : 91) |
۽ جڏهن توهان وعدا ڪريو ته پوءِ الله سان ڪيل وعدا پورا ڪريو ۽ پڪا قسم کڻي پوءِ انهن کي نه ٽوڙيو ۽ تحقيق توهان پنهنجي مٿان الله تعالى کي گواه بنايو، بيشڪ الله تعالى اهو سڀ ڪجھه ڄاڻي ٿو جيڪو توهان ڪريو ٿا |
وَلا تَكونوا كَالَّتى نَقَضَت غَزلَها مِن بَعدِ قُوَّةٍ أَنكٰثًا تَتَّخِذونَ أَيمٰنَكُم دَخَلًا بَينَكُم أَن تَكونَ أُمَّةٌ هِىَ أَربىٰ مِن أُمَّةٍ إِنَّما يَبلوكُمُ اللَّهُ بِهِ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُم يَومَ القِيٰمَةِ ما كُنتُم فيهِ تَختَلِفونَ (آيت : 92) |
۽ توهان نه هجو انهي عورت وانگر جنهن پنهنجي ڌاڳي کي مضبوط ڪَتَڻَ کان پوءِ ٽڪرا ٽڪرا ڪري ڇڏيو، (اهي) پنهنجي قسمن کي پاڻ ۾ فساد ڪرائڻ جو ذريئو بنائن ٿا ان لاءِ ته انهن مان هڪڙو گروه ٻِئي گروه کان وڌي نه وڃي، ان سان ته الله تعالى توهان جي آزمائش ڪري ٿو، ۽ الله تعالى انهن لاءِ قيامت جي ڏينهن ضرور بيان ڪندو جنهن ۾ اهي اختلاف ڪندا هئا |
وَلَو شاءَ اللَّهُ لَجَعَلَكُم أُمَّةً وٰحِدَةً وَلٰكِن يُضِلُّ مَن يَشاءُ وَيَهدى مَن يَشاءُ وَلَتُسـَٔلُنَّ عَمّا كُنتُم تَعمَلونَ (آيت : 93) |
۽ جيڪڏهن الله چاهي ها ته توهان کي هڪڙي امت بنائي ها پر الله تعالى جنهنکي چاهي گمراه ڪري ٿو ۽ جنهنکي چاهي هدايت ڏي ٿو ۽ توهان کان توهان جي عملن بابت ضرور سوال ڪيو ويندو |
وَلا تَتَّخِذوا أَيمٰنَكُم دَخَلًا بَينَكُم فَتَزِلَّ قَدَمٌ بَعدَ ثُبوتِها وَتَذوقُوا السّوءَ بِما صَدَدتُم عَن سَبيلِ اللَّهِ وَلَكُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 94) |
۽ توهان پنهنجي قسمن کي پاڻ ۾ فساد جو ذريئو نه بنايو، پوءِ پير مضبوط ٿيڻ کان پوءِ توهان جا پير نڪري ويندا ۽ الله جي راه کان روڪڻ جي ڪري توهان کي بُرائي پهچندي، ۽ توهان لاءِ تمام وڏو عذاب آهي |
وَلا تَشتَروا بِعَهدِ اللَّهِ ثَمَنًا قَليلًا إِنَّما عِندَ اللَّهِ هُوَ خَيرٌ لَكُم إِن كُنتُم تَعلَمونَ (آيت : 95) |
۽ الله جي وعدي جي عيوض ٿورڙو مال نه وٺو، جيڪو الله وٽ آهي اهو توهان لاءِ بهتر آهي جيڪڏهن توهان ڄاڻو ٿا |
ما عِندَكُم يَنفَدُ وَما عِندَ اللَّهِ باقٍ وَلَنَجزِيَنَّ الَّذينَ صَبَروا أَجرَهُم بِأَحسَنِ ما كانوا يَعمَلونَ (آيت : 96) |
توهان وٽ جيڪو آهي سو فنا ٿي ويندو ۽ جيڪو الله تعالى وٽ آهي اهو باقي رهندو، ۽ صبر ڪندڙن کي اسين ضرور ان کان وڌيڪ سهڻي جزا عطا ڪنداسين جيڪو انهن عمل ڪيو هوندو |
مَن عَمِلَ صٰلِحًا مِن ذَكَرٍ أَو أُنثىٰ وَهُوَ مُؤمِنٌ فَلَنُحيِيَنَّهُ حَيوٰةً طَيِّبَةً وَلَنَجزِيَنَّهُم أَجرَهُم بِأَحسَنِ ما كانوا يَعمَلونَ (آيت : 97) |
جيڪو ماڻهو (الله جي رضامندي لاءِ) نيڪ عمل ڪري ٿو چاهي اهو مرد هجي چاهي عورت هجي (بشرطيڪ) اهو مؤمن آهي، پوءِ اسين ضرور ان کي دنيا ۾ بهترين زندگي گذارڻ جو موقعو ڏينداسين، ۽ اسين ان کي (آخرت ۾) سندس عمل کان وڌيڪ بهتر اجر عطا ڪنداسين |
فَإِذا قَرَأتَ القُرءانَ فَاستَعِذ بِاللَّهِ مِنَ الشَّيطٰنِ الرَّجيمِ (آيت : 98) |
پوءِ جڏهن توهان قرآن ڪريم پڙهڻ جو ارادو ڪريو ته پوءِ اعوذ بالله من الشيطان الرجيم پڙهو |
إِنَّهُ لَيسَ لَهُ سُلطٰنٌ عَلَى الَّذينَ ءامَنوا وَعَلىٰ رَبِّهِم يَتَوَكَّلونَ (آيت : 99) |
بيشڪ جيڪي ايمان آڻن ٿا ۽ پنهنجي رب تي توڪل ڪن ٿا انهن تي شيطان جو ڪنٽرول ناهي |
إِنَّما سُلطٰنُهُ عَلَى الَّذينَ يَتَوَلَّونَهُ وَالَّذينَ هُم بِهِ مُشرِكونَ (آيت : 100) |
شيطان جو ڪنٽرول ته انهن ماڻهن تي آهي جيڪي ساڻس دوستي رکن ٿا ۽ اهي الله سان شرڪ ڪن ٿا |
وَإِذا بَدَّلنا ءايَةً مَكانَ ءايَةٍ وَاللَّهُ أَعلَمُ بِما يُنَزِّلُ قالوا إِنَّما أَنتَ مُفتَرٍ بَل أَكثَرُهُم لا يَعلَمونَ (آيت : 101) |
۽ جڏهن اسين هڪ آيت جي جاءِ تي ٻِي آيت تبديل ڪريون ٿا، ۽ الله تعالى کي وڌيڪ علم آهي انهي جو جيڪو نازل فرمائي ٿو (ته ڪافر) چون ٿا ته تون دليان ٺاهين ٿو، پر انهن مان گھڻن ماڻهن کي علم ناهي |
قُل نَزَّلَهُ روحُ القُدُسِ مِن رَبِّكَ بِالحَقِّ لِيُثَبِّتَ الَّذينَ ءامَنوا وَهُدًى وَبُشرىٰ لِلمُسلِمينَ (آيت : 102) |
رسولِ عربي توهان فرمايو ته (قرآن ڪريم کي) الله تعالى جي طرفان جبريل امين حق سان نازل ڪري ٿو انهي لاءِ ته مؤمنن کي ثابت قدم رکي ۽ (اهو قرآن ڪريم) مؤمنن لاءِ هدايت ۽ بشارت آهي |
وَلَقَد نَعلَمُ أَنَّهُم يَقولونَ إِنَّما يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ لِسانُ الَّذى يُلحِدونَ إِلَيهِ أَعجَمِىٌّ وَهٰذا لِسانٌ عَرَبِىٌّ مُبينٌ (آيت : 103) |
۽ تحقيق اسين ڄاڻو ٿا ته بيشڪ اهي (ڪافر) چون ٿا ته رسولِ عربي کي هڪ عجمي ماڻهو قرآن سيکاري ٿو، جنهن (ماڻهو جي) زبان ڏانهن اهي اشارو ڪن ٿا ان جي زبان عجمي آهي ۽ هيءُ (قران) صاف عربيءَ ۾ آهي |
إِنَّ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ لا يَهديهِمُ اللَّهُ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 104) |
بيشڪ جيڪي ماڻهو الله جي آيتن تي ايمان نٿا آڻن، الله تعالى انهن کي هدايت نٿو ڏي ۽ انهن لاءِ دردناڪ عذاب آهي |
إِنَّما يَفتَرِى الكَذِبَ الَّذينَ لا يُؤمِنونَ بِـٔايٰتِ اللَّهِ وَأُولٰئِكَ هُمُ الكٰذِبونَ (آيت : 105) |
ڪوڙ فقط اهي ماڻهو مڙهن ٿا جيڪي الله تعالى جي آيتن تي ايمان نٿا آڻن ۽ اُهي اُهي ڪوڙا آهن |
مَن كَفَرَ بِاللَّهِ مِن بَعدِ إيمٰنِهِ إِلّا مَن أُكرِهَ وَقَلبُهُ مُطمَئِنٌّ بِالإيمٰنِ وَلٰكِن مَن شَرَحَ بِالكُفرِ صَدرًا فَعَلَيهِم غَضَبٌ مِنَ اللَّهِ وَلَهُم عَذابٌ عَظيمٌ (آيت : 106) |
جنهن ماڻهو ايمان آڻن کان پوءِ ڪفر ڪيو سواءِ ان جي جو کيس مجبور ڪيو وڃي ۽ سندس دل ايمان تي مطمعن هجي (ان تي عذاب ناهي) ها!. جنهن ماڻهو خوشيءَ سان ڪفر ڪيو، پوءِ انهن تي الله جي طرفان غضب آهي، ۽ انهن لاءِ تمام وڏو عذاب آهي |
ذٰلِكَ بِأَنَّهُمُ استَحَبُّوا الحَيوٰةَ الدُّنيا عَلَى الءاخِرَةِ وَأَنَّ اللَّهَ لا يَهدِى القَومَ الكٰفِرينَ (آيت : 107) |
اهو انهي سببان جو تحقيق انهن دنيا جي حياتي سان آخرت کان وڌيڪ محبت رکي، ۽ بيشڪ الله تعالى ڪافرن جي قوم کي هدايت نٿو ڏي |
أُولٰئِكَ الَّذينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلىٰ قُلوبِهِم وَسَمعِهِم وَأَبصٰرِهِم وَأُولٰئِكَ هُمُ الغٰفِلونَ (آيت : 108) |
اِهي اُهي ماڻهو آهن جن جي دلين ۽ ڪنن ۽ اکين تي الله تعالى مُهر هنئي آهي. ۽ اُهي اُهي غافل آهن |
لا جَرَمَ أَنَّهُم فِى الءاخِرَةِ هُمُ الخٰسِرونَ (آيت : 109) |
انهي سببان بيشڪ اِهي اِهي آخرت ۾ نقصان وارا آهن |
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذينَ هاجَروا مِن بَعدِ ما فُتِنوا ثُمَّ جٰهَدوا وَصَبَروا إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعدِها لَغَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 110) |
ان کان پوءِ بيشڪ توهان جو رب جن ماڻهن مصيبتن کان پوءِ هجرت ڪئي ان کان پوءِ جهاد ڪيو ۽ صبر ڪيو، بيشڪ توهان جو رب انهن جي آزمائش کان پوءِ (انهن تي) يقيناًً غفور رحيم آهي |
يَومَ تَأتى كُلُّ نَفسٍ تُجٰدِلُ عَن نَفسِها وَتُوَفّىٰ كُلُّ نَفسٍ ما عَمِلَت وَهُم لا يُظلَمونَ (آيت : 111) |
قيامت جي ڏينهن هر انسان نفسا نفسي ۾ هوندو ۽ هر انسان کي سندس ڪيل عملن جي پوري پوري جزا ڏني ويندي ۽ انهن تي ظلم نه ڪيو ويندو |
وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا قَريَةً كانَت ءامِنَةً مُطمَئِنَّةً يَأتيها رِزقُها رَغَدًا مِن كُلِّ مَكانٍ فَكَفَرَت بِأَنعُمِ اللَّهِ فَأَذٰقَهَا اللَّهُ لِباسَ الجوعِ وَالخَوفِ بِما كانوا يَصنَعونَ (آيت : 112) |
۽ الله تعالى ان ڳوٺ (مڪه مڪرمه) جو مثال بيان ڪيو جيڪو امن ۽ اطمينان وارو هو هر جاءِ تان ان ڳوٺ وارن لاءِ گھڻو رزق آيو ٿي پوءِ انهن الله جي نعمت (رسولِ عربي) جو انڪار ڪيو، پوءِ الله انهن (مڪه وارن) کي بک ۽ خوف جي سزا چکائي سندن بداعمالي سببان |
وَلَقَد جاءَهُم رَسولٌ مِنهُم فَكَذَّبوهُ فَأَخَذَهُمُ العَذابُ وَهُم ظٰلِمونَ (آيت : 113) |
۽ بيشڪ انهن (مڪه وارن) وٽ رسولِ عربي انهن مان تشريف فرما ٿيو پوءِ انهن ان جو انڪار ڪيو پوءِ انهن کي عذاب ورتو ۽ اهي ظالم هئا |
فَكُلوا مِمّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ حَلٰلًا طَيِّبًا وَاشكُروا نِعمَتَ اللَّهِ إِن كُنتُم إِيّاهُ تَعبُدونَ (آيت : 114) |
پوءِ توهان کائو جيڪو توهان کي الله تعالى حلال پاڪ رزق عطا ڪيو آهي، ۽ توهان الله تعالى جي نعمتن جو شڪر بجا آڻيو جيڪڏهن توهان خاص الله جي عبادت ڪريو ٿا |
إِنَّما حَرَّمَ عَلَيكُمُ المَيتَةَ وَالدَّمَ وَلَحمَ الخِنزيرِ وَما أُهِلَّ لِغَيرِ اللَّهِ بِهِ فَمَنِ اضطُرَّ غَيرَ باغٍ وَلا عادٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 115) |
الله تعالى توهان تي حرام ڪيو آهي مُردار ۽ رَتُ ۽ سوئر جو گوشت ۽ جنهن جانور تي ڪُهڻ وقت غير الله جو نالو ورتو ويو، پوءِ جيڪو ماڻهو (حرام کائڻ لاءِ) مجبور ڪيو ويو ۽ ان دل سان نه کاڌو پوءِ بيشڪ الله تعالى غفور رحيم آهي |
وَلا تَقولوا لِما تَصِفُ أَلسِنَتُكُمُ الكَذِبَ هٰذا حَلٰلٌ وَهٰذا حَرامٌ لِتَفتَروا عَلَى اللَّهِ الكَذِبَ إِنَّ الَّذينَ يَفتَرونَ عَلَى اللَّهِ الكَذِبَ لا يُفلِحونَ (آيت : 116) |
۽ جن شين جي باري ۾ توهان ڪوڙي دعويٰ ڪريو ٿا، انهن لاءِ ايئن نه چئو ته هيءُ حلال آهي ۽ هيءُ حرام آهي، انهي لاءِ ته توهان الله تعالى تي ڪوڙ هڻو، بيشڪ جيڪي ماڻهو الله تعالى تي ڪوڙ هڻن ٿا اهي ڪامياب نٿا ٿين |
مَتٰعٌ قَليلٌ وَلَهُم عَذابٌ أَليمٌ (آيت : 117) |
انهن لاءِ دنيا ۾ ٿورو سامان آهي ۽ انهن لاءِ آخرت ۾ دردناڪ عذاب آهي |
وَعَلَى الَّذينَ هادوا حَرَّمنا ما قَصَصنا عَلَيكَ مِن قَبلُ وَما ظَلَمنٰهُم وَلٰكِن كانوا أَنفُسَهُم يَظلِمونَ (آيت : 118) |
۽ فقط يهودين تي اسان اهي شيون حرام ڪيون آهن جيڪي هن کان اڳ ۾ اسان توهان تي بيان ڪيون آهن، ۽ اسان انهن تي ظلم نه ڪيو پر انهن جي نفسن پنهنجو پاڻ تي ظلم ڪيو |
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذينَ عَمِلُوا السّوءَ بِجَهٰلَةٍ ثُمَّ تابوا مِن بَعدِ ذٰلِكَ وَأَصلَحوا إِنَّ رَبَّكَ مِن بَعدِها لَغَفورٌ رَحيمٌ (آيت : 119) |
ان کان پوءِ بيشڪ توهان جو رب انهن ماڻهن لاءِ جن لاعلمي ۾ گناه ڪيا ان کان پوءِ توبه تائب ٿيا ۽ نيڪ عمل ڪيا، بيشڪ توهان جو رب انهيءَ کان پوءِ انهن لاءِ يقيناً غفور رحيم آهي |
إِنَّ إِبرٰهيمَ كانَ أُمَّةً قانِتًا لِلَّهِ حَنيفًا وَلَم يَكُ مِنَ المُشرِكينَ (آيت : 120) |
بيشڪ (حضرت ) ابراهيم نيڪيءَ جو ڏَسيندڙ، دين جو اڳواڻ، الله جو فرمانبردار دينِ اسلام ڏانهن مائل هو. ۽ پاڻ مشرڪن مان نه هو |
شاكِرًا لِأَنعُمِهِ اجتَبىٰهُ وَهَدىٰهُ إِلىٰ صِرٰطٍ مُستَقيمٍ (آيت : 121) |
پاڻ الله جي نعمتن جو شڪر گذار هو، الله تعالى کين انتخاب ڪيو ۽ کين سنئين رستي تي هلايو |
وَءاتَينٰهُ فِى الدُّنيا حَسَنَةً وَإِنَّهُ فِى الءاخِرَةِ لَمِنَ الصّٰلِحينَ (آيت : 122) |
۽ اسان (ابراهيم کي) دنيا ۾ نيڪي عطا ڪئي، ۽ بيشڪ اهو آخرت ۾ به صالح ٻانهن مان هوندو |
ثُمَّ أَوحَينا إِلَيكَ أَنِ اتَّبِع مِلَّةَ إِبرٰهيمَ حَنيفًا وَما كانَ مِنَ المُشرِكينَ (آيت : 123) |
ان کان پوءِ اسان توهان (رسولِ عربي) ڏانهن وحي رباني موڪلي ته توهان دينِ ابراهيم جي تابعداري ڪريو جيڪو دينِ حنيف آهي ۽ ابراهيم مشرڪن مان نه هو |
إِنَّما جُعِلَ السَّبتُ عَلَى الَّذينَ اختَلَفوا فيهِ وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحكُمُ بَينَهُم يَومَ القِيٰمَةِ فيما كانوا فيهِ يَختَلِفونَ (آيت : 124) |
ڇنڇر جي ڏينهن جي تعظيم ته فقط انهن ماڻهن (يهودين) تي مقرر ڪئي وئي جن اُن ۾ اختلاف ڪيو ۽ بيشڪ توهان جو رب انهن جي وچ ۾ قيامت جي ڏينهن فيصلو ڪندو انهن معاملن بابت جن ۾ اختلاف ڪندا هئا |
ادعُ إِلىٰ سَبيلِ رَبِّكَ بِالحِكمَةِ وَالمَوعِظَةِ الحَسَنَةِ وَجٰدِلهُم بِالَّتى هِىَ أَحسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبيلِهِ وَهُوَ أَعلَمُ بِالمُهتَدينَ (آيت : 125) |
رسولِ عربي توهان الله جي راه ڏانهن (ماڻهن کي) حڪمت ۽ سهڻي نصيحت سان سڏيو ۽ توهان انهن سان سهڻي انداز ۾ مناظرو ڪريو، بيشڪ توهان جو رب گمراهن ۽ هدايت وارن کي وڌيڪ بهتر ڄاڻندڙ آهي |
وَإِن عاقَبتُم فَعاقِبوا بِمِثلِ ما عوقِبتُم بِهِ وَلَئِن صَبَرتُم لَهُوَ خَيرٌ لِلصّٰبِرينَ (آيت : 126) |
۽ جيڪڏهن توهان (انهن کان) بدلو وٺڻ چاهيو ته ايترو بدلو وٺو جيترو انهن توهان کان ورتو، ۽ جيڪڏهن توهان صبر ڪيو ته اهو صبر ڪندڙن لاءِ بهتر آهي |
وَاصبِر وَما صَبرُكَ إِلّا بِاللَّهِ وَلا تَحزَن عَلَيهِم وَلا تَكُ فى ضَيقٍ مِمّا يَمكُرونَ (آيت : 127) |
۽ اي حبيب ! توهان صبر ڪريو ۽ توهان جو صبر الله جي مدد سان آهي ۽ توهان انهن جو ڏک نه ڪريو ۽ توهان جو سينو مبارڪ انهن جي فريبن جي ڪري تنگ نه ٿئي |
إِنَّ اللَّهَ مَعَ الَّذينَ اتَّقَوا وَالَّذينَ هُم مُحسِنونَ (آيت : 128) |
بيشڪ الله تعالى انهن ماڻهن سان گڏ آهي جيڪي خوفِ خدا رکن ٿا ۽ اهي نيڪوڪار آهن |