توهان اڃا تائين ڪوبه ترجمو منتخب ناهي ڪيو.
قُل أوحِىَ إِلَىَّ أَنَّهُ استَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الجِنِّ فَقالوا إِنّا سَمِعنا قُرءانًا عَجَبًا (آيت : 1) |
(اي پيغمبر) چؤ ته مون ڏانھن (ھن ڳالھ جو) وحي موڪليو ويو ته جِنّن مان ھڪ ٽوليءَ (قرآن) ٻڌو پوءِ چيائون ته بيشڪ اسان ھڪ عجيب قرآن ٻڌو.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) (اي رسول!) تون چئو ته، مون ڏي هن ڳالهه جو وحي ڪيو ويو آهي ته، جنن مان هڪ جماعت (مون کان قرآن پڙهندي) ٻڌو. پوءِ (پنهنجي قوم کي وڃي) چيائون ته، بيشڪ اسان عجب طرح جو قرآن ٻڌو آهي.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) رسولِ عربي توهان پنهنجي امت کي ٻڌايو ته مون ڏانهن وحي موڪلي وئي آهي ته بيشڪ جنن مان هڪ جماعت قرآن ڪريم ٻڌو پوءِ انهن چيو بيشڪ اسان هڪ عجيب قرآن ڪريم ٻڌو(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) (اي رسول ماڻهن کي) ٻڌائي ته مون وٽ وحي آيو آهي ته جنن جي هڪ جماعت (قرآن کي) ڪن ڏئي ٻڌو ته چوڻ لڳا: اسان هڪ عجيب قرآن ٻڌو آهي.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) چؤ ته وحي ڪيو ويو آهي مون ڏانهن ته بيشڪ ڪن ڏئي قرآن ٻڌو جماعت هڪ جنن مان پوءِ چيائون ته بيشڪ اسان ٻڌو قرآن عجيب .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) (اي رسولﷺ !) تون چئو ته مون ڏي هن ڳالهه جو وحي ڪيو ويو آهي ته جنن مان هڪ جماعت (مون کان قرآن پڙهندي) ٻڌو. پوءِ (پنهنجي قوم کي وڃي) چيائون ته بيشڪ اسان عجب طرح جو قرآن ٻڌو آهي (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) (اي نبي!) چؤ ته: مون ڏي وحي ڪئي وئي آهي ته جنن جي هڪ جماعت (منهنجي تلاوت کي) ٻڌو پوءِ (پنهنجي قوم کي) چيائون: ”بيشڪ اسان هڪ عجيب قرآن ٻڌو آهي.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) چئو، مون وٽ، اَڄ ڪو آئيو، واحِد جو وَحِي، ته جماعت جِنن مان، ٻُڌِي حَقِيقت هِي، چي، ڪَنِين عَجب قرآن کي، سُيئو سون صَحِي، نِهٖي پِهٖي پَهِي، چاڙهي چڱئَ واٽ تي.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) (اي رسول! تون) چؤ، ته بيشڪ مون ڏانهن وحي آيل آهي، ته جنن مان هڪ ٽوليءَ قرآن ٻڌو، پوءِ چيائون ته ”بيشڪ اسان هڪ عجب قرآن ٻُڌو آهي. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) اي نبي! چئه ته مون ڏانهن وحي ڪيو ويو آهي ته جنن جي هڪڙي ٽولي ڌيان ڏئي (قرآن) ٻڌو، پوءِ (وڃي پنهنجيءَ قوم وارن کي) چيائون ته "اسان هڪڙو ڏاڍو عجيب قرآن ٻڌو آهي (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) (اي نبي!) چؤ، وحي موڪليو ويو آهي مون ڏي ته بيشڪ ٻڌو غور سان (قرآن) هڪ جماعت جنن جي، پوءِ (وڃي پنهنجي قوم کي) چيائون بيشڪ اسان ٻڌو آهي قرآن ڏاڍو عجيب(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) (اي نبيﷺ!) چؤ ته مون کي وحي جي ذريعي ٻڌايو ويو آهي ته جنن جي هڪ ٽولي (مون کان قرآن) غور سان ٻڌي (پنھنجي قوم کي وڃي) چيو ته: بيشڪ اسان هڪ عجيب قرآن ٻڌو آهي. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) توهان فرمايو: مون ڏانهن وحي ڪيو ويو آهي ته جنن جي هڪ جماعت (منهنجي تلاوت کي) غور سان ٻڌو، ته (پنهنجي قوم کي وڃي) چيائون: بيشڪ اسان هڪ عجيب قرآن ٻڌو آهي.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) (اي نبي! کين) چئه ته مون ڏانهن وحي آئي آهي ته جنن جي هڪڙي ٽولي مون کي قرآن پڙهندي غور سان ٻڌو، پوءِ (ان ٽولي وڃي پنهنجي قوم کي) چيو ته، اسين نهايت عجيب (قسم جو) قرآن ٻڌو آهي!- (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
يَهدى إِلَى الرُّشدِ فَـٔامَنّا بِهِ وَلَن نُشرِكَ بِرَبِّنا أَحَدًا (آيت : 2) |
جو سڌي رستي ڏانھن ڏس ڏئي ٿو تنھنڪري ان تي ايمان آندوسون، ۽ پنھنجي پالڻھار سان ڪنھن ھڪڙي کي شريڪ ھرگز نه ڪنداسون.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) جو سڌي رستي تي هلڻ جو ڏس ڏئي ٿو، ان ڪري اسان ان تي ايمان آندو ۽ اسين (هاڻي) پنهنجي پاليندڙ سان (سندس عبادت ۽ فرمانبرداريءَ ۾) ڪنهن کي به شريڪ نه ڪنداسون.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) جيڪو هدايت ڏانهن رستو ڏيکاري ٿو پوءِ اسان ان تي ايمان آندو، ۽ اسين هرگز پنهنجي رب سان ڪنهن هڪڙي کي شريڪ نٿا ڪريون(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) جيڪو ڀلائي جي راھ ڏيکاري ٿو ۽ اسان ان تي ايمان آندو ۽ هاڻي ته اسين ڪنهن کي پنهنجي پالڻهار جو شريڪ نه بڻائينداسون.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) رهنمائي ڪري پيو هدايت ڏانهن پوءِ ايمان آندوسون ان تي ۽ هرگز شريڪ نه بنائينداسون پنهنجي رب سان ڪنهن هڪ کي .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) جو سڌي رستي تي هلڻ جو ڏس ڏئي ٿو ان ڪري اسان ان تي ايمان آندو ۽ اسين پنهنجي پاليندڙ سان ڪنهن کي به شريڪ نه ڪنداسون. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) جيڪو هدايت جي واٽ ڏيکاري ٿو سو اسان ان تي ايمان آندو آهي. ۽ اسان پنهنجي پالڻهار سان ڪنهن کي به شريڪ ڪونه ڪنداسين“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) پوءِ قَلبًا تِنهن قُرآن تي، آندوسون اِيمان، ۽ پَنهنجي سائـِينءَ سِين سُبحان، هرگز نه پاڙيون هيڪڙو.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) جو سنئون رستو ڏسي ٿو، ان ڪري اسان هن کي مڃيو ۽ اسين پنهنجي ڌڻيءَ سان هر گز ڪنهن کي به ڀائيوار نه سمجهنداسون. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) جيڪو سڌي واٽ ڏَسي ٿو، پوءِ اسان ان تي ايمان آڻي ڇڏيو آهي ۽ هاڻي اسان پنهنجي رب سان ڪنهن کي به شريڪ نه ڪنداسون" (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) جيڪو رهنمائي ڪري ٿو سڌي واٽ ڏي، تنهن ڪري اسان ايمان آندو آهي ان تي، ۽ نه ڪنداسين هرگز شريڪ پنهنجي رب سان ڪنهن کي به(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) جيڪو سڌو رستو ڏيکاري ٿو، تنھنڪري اسان ان تي ايمان آندو آهي ۽ (هاڻي) اسان ڪڏهن به پنھنجي پالڻھار سان ڪنھن کي شريڪ نه ڪنداسين. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) جيڪو هدايت جي واٽ ڏيکاري ٿو، تنهنڪري اسان ان تي ايمان آندو آهي، ۽ پنهنجي رب سان ڪنهن کي هرگز شريڪ نه ڪنداسين.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) جيڪو سنئين واٽ ڏانهن رهنمائي ٿو ڪري تنهنڪري اسان ان تي ايمان آندو آهي ۽ (هاڻي) اسين هرگز ڪنهن کي به پنهنجي رب سان شريڪ نه ڪنداسين، (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنَّهُ تَعٰلىٰ جَدُّ رَبِّنا مَا اتَّخَذَ صٰحِبَةً وَلا وَلَدًا (آيت : 3) |
۽ (بيان ڪرڻ لڳا) ته اسان جي پالڻھار جو شان تمام وڏو آھي نڪي ڪو زال ۽ اولاد رکيو اٿس.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ (هي به بيان ڪيائون ته) اسان جي پاليندڙ جو شان مٿي آهي، (۽ مخلوق مان) نه ڪنهن کي (پنهنجي زال ۽ نه ڪنهن کي (پنهنجو) اولاد بنايو اٿس.( ۽ اسان جو اهڙي قسم جو عقيدو وهم پرستي هئي، جنهن کان اسان توبهه ڪيون ٿا.)(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ اسان جي رب جو شان نهايت اعليٰ آهي، پاڻ (رب ڪريم) گھر واري ۽ اولاد کي پسند نه ڪيائين(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ هي ته اسان جي پالڻهار جو تمام وڏو شان آهي. ان نه ته ڪنهن کي زال بڻايو ۽ نه پٽ (يا ڌيءُ).(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ تحقيق شان هي آهي ته مٿاهون ٿيو شان اسان جي رب جو نه رکيائين زال ۽ نه اولاد .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ (بيان ڪيائون ته) اسان جي پاليندڙ جو شان مٿي آهي (جو) نه ڪنهن کي (پنهنجي) زال ۽ نه ڪنهن کي (پنهنجو) اولاد بنايو اٿس. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ هي ته: ”اسان جي پالڻهار جو شان بلند آهي نه ان ڪنهن کي (پنهنجي) زال بنايو آهي نه اولاد“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ آھِ اَسان جي رَبَّ جو، بيشڪ شان بلند، نه ڌارئـِين سانئـِڻ ڌُرڪنان، نه فرضِي ڪو فَرزند،(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ۽ هي ته اسان جي ڌڻيءَ جو شان تمام وڏو آهي، هن نڪي زال رکي آهي، نڪو اولاد. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو به (چيائون) ته "اسان جي رب جو شان تمام مٿانهون آهي، هن ڪنهن کي به زال يا پٽ نه بڻايو آهي"(تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ بيشڪ شان مٿانهون آهي اسان جي رب جو، هن ناهي بڻايو ڪنهن کي زال ۽ نه پٽ(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) ۽ (اهو به چيو ته) بيشڪ اسان جي پالڻھار جو شان ته انتھائي بلند آهي. هن نه ڪنھن کي زال بڻايو آهي ۽ نه ئي پُٽ ٺاهيو آهي. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اِهو ته اسان جي رب جو شان تمام مٿانهون آهي، ان نه ڪا زال بڻائي اٿس ۽ نه ئي ڪو اولاد.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! اسان جي رب جو شان تمام بلند آهي، جنهن، نه ڪي ڪنهن کي پنهنجي وني بڻايو آهي ۽ نه ڪي اولاد (رکي ٿو)! (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنَّهُ كانَ يَقولُ سَفيهُنا عَلَى اللَّهِ شَطَطًا (آيت : 4) |
۽ ھي ته الله جي نسبت ۾ اسان مان بيوقوف ڪوڙو ٺاھ ٺاھيو ٿي.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ اسان مان (ڪن) بيوقوف شخصن الله تي (اهڙي قسم جي) حد کان لنگهيل ڳالهه (پنهنجي ذهن مان گهڙي) مڙهي ڇڏي هئي.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ اسان مان ڪم عقل، الله تعالى لاءِ غلط ڳالهيون منسوب ڪن ٿا(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽هي ته اسان مان بيوقوف، خدا جي باري ۾ حد کان وڌيڪ بيهوديون ڳالهيون بڪيندا هئا.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ تحقيق شان هي آهي ته چوندا هئا بي وقوف اسان مان الله تي ناجائز ڳالهه .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ اسان مان بيوقوف شخص الله تي حد کان لنگهيل ڳالهه مڙهيندو هو. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ هي ته: ”اسان مان ڪو بيوقوف الله جي باري ۾ خلافِ حق ڳالهيون ڪندو هيو“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ اَصل اسان ۾ ڀُوڪ وَڏو، لانگوٽيو لُنگ بَند، سو کَرِيَل، سِر خاوَند، هو ڪندو باطل باتيون. (نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ۽ اسان مان ڪنهن بيوقوف الله بابت ڪوڙو ٺاهه پئي ٺاهيو. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو به ته "اسان جا نادان شخص الله جي باري ۾ بي بنياد ڳالهيون ڪندا رهيا آهن"(تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ بيشڪ چيون آهن اسان منجهان بيوقوف ماڻهن الله جي باري ۾ حق جي خلاف ڳالهيون(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) بيشڪ اسان مان ئي ڪن بيوقوفن الله تعالى جي لاءِ بيھوده ڳالهيون ٺاهيون آهن. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اِهو ته اسان مان ڪو بيوقوف ئي الله جي باري ۾ حق کان پري حد کان لنگهيل ڳالهيون چوندو هو.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! اسان منجهان ڪجهه اڻ ڄاڻ ماڻهو، الله بابت ناحق ڳالهيون ڪن ٿا، (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنّا ظَنَنّا أَن لَن تَقولَ الإِنسُ وَالجِنُّ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا (آيت : 5) |
۽ ھي ته اسان ڀانيو ھو ته اسان ۽ جنّ ڪڏھن الله تي ڪوڙ نه چوندا.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ اسان (جي سادگي ڏسو جو پهريائين هي) گمان ڪيو هو ته انسان ۽ جن الله تي ڪوڙ ڪڏهن به نه چوندا.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ اسين ڀانئيندا هئاسين ته انسان ۽ جن هرگز الله تعالى تي ڪوڙ نه هڻندا(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ هي ته اسان جو خيال هو ته آدمي يا جن خدا جي باري ۾ ڪوڙي ڳالھ ڪري ئي نٿا سگهن.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ بلاشڪ اسان گمان ڪيو هو ته هرگز نه چوندا انسان ۽ جن الله تي ڪوڙ .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ اسان خيال ڪيو هو ته انسان ۽ جن الله تي ڪوڙ ڪڏهن به نه چوندا. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ هي ته ”اسان سمجهيو هيو ته ناممڪن آهي جو ڪو انسان ۽ ڪو جِنُ الله جي باري ۾ ڪوڙي ڳالهه چوي“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ اَسان اَوَس اِيئن ڀانيو، ته ماڻهو، يا ڀُوت بَندو، ڪَڏهن نه ڪُوڙ ڪندو، قادِر، ربَّ، ڪريم تي.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) اسان سمجهيو هو، ته انسان ۽ جن الله تي ڪوڙ هر گز نه چوندا، (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو به ته "اسان سمجهيو هو ته انسان ۽ جن الله جي باري ۾ ڪوڙ ڳالهائي ئي نٿا سگهن"(تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ هي ته اسان ڀانيو هو ته نٿا ڳالهائي سگهن انسان ۽ جن الله جي باري ۾ ڪڏهن به ڪوڙ(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) اسان اهو سمجهندا هئاسين ته انسان ۽ جن الله تعالى جي باري ۾ ڪڏهن به ڪوڙ نه ڳالهائيندا آهن. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اهو ته اسان گمان ڪندا هئاسين ته انسان ۽ جن الله جي باري ۾ ڪڏهن به ڪوڙ نه ڳالهائيندا.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! اسان ته سمجهيو پئي ته انسان ۽ جِنّ (ڪير به) خدا تي ڪوڙ نه ٿو هڻي سگهي. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنَّهُ كانَ رِجالٌ مِنَ الإِنسِ يَعوذونَ بِرِجالٍ مِنَ الجِنِّ فَزادوهُم رَهَقًا (آيت : 6) |
۽ ھي ته ماڻھن مان ڪيترا مڙس جنّن جي مڙسن جي سام پوندا ھوا پوءِ ماڻھن جنّن (جي حق) ۾ (ھٿئون) وڏائي وڌائي.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ ماڻهن مان ڪيترا مرد جنن جي مردن وٽ اچي ڏسندا هئا، پوءِ انهن (ماڻهن) هنن (جنن) جي هيڪاري (وهم پرستي، بد دماغي ۽) سرڪشي وڌائي ڇڏي.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ انسانن مان ڪجھه مَرد، جِنن جي ڪجھه مَردن کان پناه گھرندا هئا، پوءِ انهن جي تڪبر ۾ واڌارو ٿيو(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) پڻ هي ته آدمين مان ڪجھ ماڻهو جنن مان ڪن (جنن) جي پناھ وٺندا آهن ته ان کان سندن سرڪشي اڃان به وڌي وئي.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ بلاشڪ هئا مرد انسانن مان پناهه وٺن پيا مردن سان جنن سان پوءِ وڌايائون انهن ۾ غرور .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ ماڻهن مان ڪيترا مرد جنن جي مردن جي پناهه وٺندا هئا پوءِ انهن (ماڻهن) هنن (جنن) جي هيڪاري سرڪشي وڌائي ڇڏي (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ هي ته: ”انسانن مان ڪجهه ماڻهو جِنن مان ڪن فردن جي پناهه وٺندا هئا پوءِ انهن ماڻهن انهن جنن جي سرڪشي وڌائي ڇڏي“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ اَصل اِنسانن مان، مَرد مَدارِي ڪِي، ڀُوتن مان ڪِن ڀاتيَن جي، هُئا سِرِڻ پَونداسي، پوءِ آڀاري اُنهن کي، وَڌِيڪ وَڌائون وِرَس ۾.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ۽ انسانن مان ڪيترا شخص جنن جي مردن وٽ پناهه گهرندا هئا، ان ڪري هو وڌيڪ وڏائي ڪرڻ لڳا. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو به (چيائون) ته "انسانن مان ڪي ماڻهو جنن مان ڪن فردن جي پناهه وٺندا هئا ۽ ائين هنن جنن جي وڏائيءَ کي ويتر وڌائي ڇڏيو"(تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ هي ته بيشڪ وٺندا هئا ڪي ماڻهو انسانن مان پناهه ڪن جنن جي مردن مان، اهڙيءَ طرح انهن جنن جو وڌائي ڇڏيو هو غرور(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) بيشڪ انسانن مان ڪيترائي ماڻهو جنن جي پناهه وٺندا هئا. تنھن ڪري اسان جي ماڻهن (يعني جنن) جي مغروري اڃا به وڌي وئي. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اهو ته انسانن مان ڪي ماڻهو جنن مان ڪن فردن جي پناهه وٺندا هئا، پوءِ انهن ماڻهن اُنهن جنن جي سرڪشي اڃان وڌائي ڇڏي.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! انسانن منجهان ڪجهه ماڻهو، جِنّن منجهان ڪجهه ٽولن جي سام وٺندا هيا، اهڙيءَ طرح انهن ماڻهن (جنن کي) تهائين مغرور بڻائي ڇڏيو! (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنَّهُم ظَنّوا كَما ظَنَنتُم أَن لَن يَبعَثَ اللَّهُ أَحَدًا (آيت : 7) |
۽ ھي ته (اي جنّو) ماڻھن اھڙو گمان ڪيو ھو جھڙو اوھان گمان ڪيو ھو ته الله ھرگز ڪنھن کي پيغمبر ڪري نه موڪليندو.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ (انهن ماڻهن ۾ هيءُ) گمان عام ڪيو هو (ته اسان کي عرب ۾ پيغمبر نه اچڻ جي ائين ئي پڪ آهي) جيئن اوهان (جنن) گمان ڪيو آهي ته الله (هتي) ڪنهن کي پيغمبر ڪري نه موڪليندو.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ انهن گمان ڪيو جيئنڪ توهان (مڪه وارن) گمان ڪيو ٿي ته هرگز الله تعالى ڪو پيغمبر نه موڪليو(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ هي ته جيئن اوهان (جنن) جو گمان آهي تئين (ماڻهن جو به) هو ته خدا ڪنهن کي به ٻيهر نه جياريندو.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ بلاشڪ انهن گمان ڪيو جيئن گمان ڪيو اوهان ته هرگز نه موڪليندو الله ڪنهن هڪ کي .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ انهن (ماڻهن) خيال ڪيو هو جيئن اوهان (جنن) خيال ڪيو آهي ته الله ڪنهن کي پيغمبر ڪري نه موڪليندو (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ (”اي جنو!) انهن (انسانن به) اهو خيال ڪيو هيو جيئن اوهان (جنن) خيال ڪيو آهي ته الله ڪنهن کي رسول بنائي نه موڪليندو“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ بِلڪل اُنهن اِيئن ڀانيو، جِيئن ڀورا! ڀانيا پاڻ، ته صاحِب سُرت سُڄاڻ، هرگز نه اُٿاري هيڪڙو.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ۽ ماڻهن کي اهڙو ئي گمان هو، جهڙو اوهان کي هو، ته ”الله هر گز ڪنهن کي رسول ڪري نه موڪليندو.“ (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو به ته "انسانن به ائين ئي گمان ڪيو، جيئن توهان گمان ڪيو ته الله ڪنهن کي به رسول ڪري نه موڪليندو"(تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ هي ته بيشڪ انسانن به اهڙو ئي گمان ڪيو هو ته نه موڪليندو رسول ڪري الله ڪنهن کي(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) اسان جي ماڻهن وانگر انسانن به اهو گمان ڪيو هو ته الله تعالى ڪڏهن به ڪنھن کي رسول بنائي نه موڪليندو. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ (اي جنن جي جماعت!) اُهي انسان به اهڙو ئي گمان ڪرڻ لڳا جهڙو گمان توهان ڪيو ته الله (مرڻ کان پوءِ) هرگز ڪنهن کي نه اٿاريندو.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! انسانن به اهوئي گمان ڪيو، جهڙو توهان (جنن) جو گمان آهي ته الله ڪنهن کي (پيغمبر بڻائي) نه موڪليندو. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنّا لَمَسنَا السَّماءَ فَوَجَدنٰها مُلِئَت حَرَسًا شَديدًا وَشُهُبًا (آيت : 8) |
۽ ھي ته اسان آسمان کي جاچيو پوءِ ڏٺوسونس ته سخت چوڪيدارن ۽ اُلانبن سان ڀرجي ويو آھي.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ اسان (اڳ وانگر مٿان جون خبرون لهڻ واسطي) آسمان کي جاچيو، پوءِ ان کي ڏٺوسون ته سخت چوڪيدارن (محافظ فرشتن) ۽ شعلن سان ڀريو پيو آهي.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ اسان آسمان کي هٿ لاٿو پوءِ اسان ان کي سخت پهري ۽ شُعلن سان ڀريل ڏٺو(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ اسان آسمان کي جاچيو ۽ ان کي ڏٺوسون ته سخت چوڪيدارن ۽ شعلن سان ڀريو پيو آهي.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ بيشڪ اسان جاچڻ گهريو آسمان کي پوءِ لڌوسون ان کي ڀريو ويو چوڪيءَ سخت سان ۽ اُمڙن سان .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ اسان آسمان کي جاچيو پوءِ ان کي ڏٺوسون ته سخت چوڪيدارن ۽ شعلن سان ڀريو پيو آهي. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ هي ته : ”اسان آسمان کي ڇُهيو پوءِ اسان ان کي سخت پهريدارن ۽ سخت شعلن سان ڀريل لڌو“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ اَسان ڇُوتو اُڀ کي، مَٿاڇرو مُور، پوءِ پاتوسون اُن ۾، ڪو پَهرو زور ضرور، پڻ ڀَريو وِيو ڀَرپُور، اُماڙن سان اگ جي.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ۽ اسان آسمان کي جاچيو، پوءِ ڏٺوسون ته هو سخت چوڪيدارن ۽ اماڙن سان ڀرجي ويو آهي. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو به (چيائون) ته "اسان آسمان کي هٿ لاتوسون ته ڏٺوسون ته اهو چوڪيدارن سان ڀريو پيو آهي ۽ پڇڙتارن جو وسڪارو لڳو پيو آهي"(تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ هي ته اسان جاچيو آسمان کي، ڏٺوسين ان کي ته اهو ڀريو پيو آهي سخت چوڪيدارن سان ۽ پڇڙ تارن جو مينهن پيو وسي(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) اسان آسمان کي (چڱي طرح) جاچي ڏٺوسين ته هو سخت پھريدارن ۽ شعلن سان ٽمٽار ٿيو پيو هو. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اِهو ته اسان آسمانن کي ڇُهيو، ۽ انهن کي سخت پهريدارن ۽ (ٽانڊن وانگر) ٻرندڙ ۽ چمڪندڙ تارن سان ڀريل ڏٺو.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! اسان آسمان کي ڇهيو ته ڏٺوسون ته اهو سخت پهريدارن ۽ اُماڙين سان ڀريو ويو آهي. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنّا كُنّا نَقعُدُ مِنها مَقٰعِدَ لِلسَّمعِ فَمَن يَستَمِعِ الءانَ يَجِد لَهُ شِهابًا رَصَدًا (آيت : 9) |
۽ ھي ته اسان (اڳي) آسمان جي (گھڻن) رستن تي (ملائڪن جي گفتگو) ٻڌڻ لاءِ وھندا ھواسين، پوءِ جيڪو ھاڻي ڪن ڏيندو آھي سو پاڻ لاءِ تيار ٿيل اُلانبي وارو تارو ڏسندو آھي.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ (اڳي اسان جو طريقو هو ته) اسين آسمان جي (گهڻن) رستن تي (ملائڪن جي ڳالهه ٻولهه) ٻڌڻ لاءِ ويندا هئاسون، پوءِ هاڻي جيڪو ٻڌڻ گهري ٿو سو پاڻ لاءِ تيار ٿيل شعلو ڏسي ٿو.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ اسين انهيءَ ۾ خاص جاين تي (رازن ٻُڌڻ لاءِ) ويهندا هئاسين، پوءِ جيڪو جِنّ (هاڻي) ٻُڌڻ جي ڪوشش ڪري ٿو ته اهو پنهنجي پويان ٻرندڙ شعلو لهي ٿو(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ (اڳي) اسين آسمان جي (گهڻن ئي) رستن تي (غيب) ٻڌڻ لاءِ وهندا هئاسون پر هاڻي جيڪو ٻڌڻ گهري ٿو سو پاڻ لاءِ تيار ٿيل شعلو ڏسي ٿو.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ بلاشڪ اسين ويٺاسين ٿي ان مان جاين ۾ ٻڌڻ لاءِ پوءِ جيڪو ڪن ڏئي ٻڌندو هينئر ته لهندو پنهنجي لاءِ اُمڙ انتظار ڪندڙ .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ (اڳي) اسين آسمان جي (گهڻن) رستن تي ٻڌڻ لاءِ ويهندا هئاسون پوءِ هاڻي جيڪو ٻڌڻ گهري ٿو سو پاڻ لاءِ تيار ٿيل شعلو ڏسي ٿو. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ هي ته : ”اڳي اسان (آسماني غيبي) خبرن ٻڌڻ لاءِ ڪن جاين تي وڃي ويهندا هئاسين مگر هاڻي جو به ڪَنُ لڳائي ٿو ته اهو هڪ شعلي کي پنهنجي تاڙ ۾ لهي ٿو“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ وِهنداهُئاسُون ويهڻيون جَھلي، سَنديون سُڻن اُت، پوءِ هَلٖي ٻُڌڻ ٻوليون، هاڻي جيڪو هُت، بيشڪ اَندر بُت، سو لوڙٖي لُونها آڳ جا.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) اسين اڳي آسمان جي رستن تي (ملائڪن جي) گفتگو ٻُڌڻ لاءِ ويهندا هئاسون، پر هاڻي جيڪو ڪن ڏيندو آهي، سو پاڻ لاءِ اماڙ وارو تارو ڏسندو آهي. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو به (چيائون) ته "اڳي اسان کي ڪَنائڻ لاءِ آسمان ۾ ويهڻ جون جايون ملي وينديون هيون پر هاڻي جيڪو به ڪَن ڏيڻ جي ڪري ٿو ته ڏسي ٿو ته ٻرندڙ (پڇڙتارو) گهٽُ جهليو ويٺو اٿس"(تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ هي ته اسان اڳواٽ خبر چار وٺڻ لاءِ ويهڻ جي جاءِ آسمان ۾ لهندا هئاسين پر هاڻي جيڪو لڪي ٻڌڻ جي ڪوشش ڪندو آهي ته اهو پنهنجي تاڙ ۾ پڇڙ تارو ڏسندو آهي(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) بيشڪ اسان پھريان آسمان جي ڪيترين ئي جڳھن تي (ڪن ڏيئي) ٻڌڻ لاءِ ويھي رهندا هئاسين پر هاڻي (اهو حال آهي ته) اسان مان جيڪو به ڪن ڏئي ٻڌڻ جي ڪوشش ڪري ٿو ته هڪ اُماڙيءَ وارو تارو (اڳ ئي) اسان ڏانھن اچڻ لاءِ تيار هوندو آهي. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اهو ته اسان (اڳي آسماني خبرون ٻڌڻ لاءِ) ان جي ڪن جاين تي ويهندا هئاسين، مگر هاڻي ڪو ٻڌڻ چاهي ته اُهو پنهنجي تاڙ ۾ باههِ جو شعلو (منتظر) لهندو.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! پهريان ته اسين ٻڌڻ جي لاءِ آسمان جي ٿاڪن ۾ (وڃي) ويهندا هئاسون، پر هاڻي جيڪو (چوريءَ چوريءَ) ٻڌڻ جي ڪوشش ٿو ڪري ته ان لاءِ تاڙ ۾ ويٺل هڪ اُماڙيءَ وارو تارو لهي (کيس تڙي ڇڏيندو) آهي. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنّا لا نَدرى أَشَرٌّ أُريدَ بِمَن فِى الأَرضِ أَم أَرادَ بِهِم رَبُّهُم رَشَدًا (آيت : 10) |
۽ ھي ته اسين نه ٿا ڄاڻون ته جيڪي زمين ۾ آھن تن لاءِ ڪنھن مدائي جو ارادو ڪيو ويو آھي يا انھن لاءِ سندن پالڻھار ڪو چڱائي جو ارادو ڪيو آھي.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ اسين نٿا ڄاڻون ته (هن نئين پيغمبرﷺ جي اچڻ سان) زمين وارن کي تڪليف ڏيڻ جو ارادو ڪيو ويو آهي يا سندن پاليندڙ انهن کي رستي تي آڻڻ جو ارادو ڪيو آهي.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ اسين نٿا ڄاڻون ته ڇا زمين ۾ شر جو ارادو ڪيو ويو آهي يا سندن رب هدايت جو ارادو فرمايو آهي(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ هي ته اسين نه ٿا سمجهون ته زمين وارن سان برائيءَ جو ارادو ڪيو ويو آهي يا سندن پالڻهار انهن کي رستي تي آڻڻ جو ارادو ڪيو آهي.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ بيشڪ اسين نه ٿا ڄاڻون ته ڇا برائي جو ارادو ڪيو ويو زمين وارن سان يا ارادو ڪيو انهن سان سندن رب هدايت جو .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ اسين نه ٿا ڄاڻون ته زمين وارن سان بڇڙائي جو ارادو ڪيو ويو آهي يا سندن پاليندڙ انهن کي رستي تي آڻڻ جو ارادو ڪيو آهي. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ هي ته: ”اسان نه ٿا ڄاڻون ته (اسان کي روڪڻ سان) جيڪي ماڻهو زمين ۾ آهن تن سان ڪنهن برائي جو ارادو ڪيو ويو آهي يا سندن پالڻهار انهن سان ڀلائي جو ارادو ڪيو آهي“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ سَچ ته سَمِجھي نه سَگھون، اَسِين هِي اسرار، ته سُورن جو سِٽيو وِيو، ڀُون وارن تي بار، يا هِدايت حَقّ پار، سائـِينءَ سِٽِي اُنهن لئي.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) (ان ڪري هاڻي) اسان کي خبر ڪانهي ته زمين وارن لاءِ سندن ڌڻيءَ تڪليف جو ارادو ڪيو آهي، يا سندن بهتريءَ جو ارادو ڪيو آهي! (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو به (چيائون) ته "اسان کي سمجهه ۾ نه پئي آيو ته الائي زمين وارن سان ڪو خراب سلوڪ ڪرڻ جو ارادو ڪيو ويو آهي يا سندن رب کين سڌي واٽ وٺائڻ ٿو چاهي"(تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ هي ته اسان جي سمجهه ۾ نه ايندو هو ته برائي ڪرڻ جو ارادو زمين ۾ رهڻ وارن لاءِ ڪيو ويو آهي يا ارادو رکي ٿو سندن پروردگار کين ڀَلائي پهچائڻ جو(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) (اها حالت ڏسي) اسان کي سمجهه ۾ نٿو اچي ته زمين وارن سان ڪو برو حشر ٿيڻ وارو آهي يا کين سندن پالڻھار سڌي رستي تي آڻڻ جو ارادو ڪيو آهي. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اهو ته اسان کي معلوم ناهي ته (اسان جي پابندي سان) انهن ماڻهن جي حق ۾ جيڪي زمين ۾ آهن ڪنهن برائيءَ جو ارادو ڪيو ويو آهي يا انهن جي رب ساڻن ڀلائي جو ارادو فرمايو آهي.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! اسان کي سمجهه ۾ نه ٿو اچي ته آيا- زمين واسين سان برو معاملو ڪرڻ جو ارادو ڪيو ويو آهي يا انهن جو رب کين سنئين واٽ ڏيکارڻ ٿو چاهي؟ (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنّا مِنَّا الصّٰلِحونَ وَمِنّا دونَ ذٰلِكَ كُنّا طَرائِقَ قِدَدًا (آيت : 11) |
۽ ھي ته ڪي اسان مان سڌريل آھن ۽ اسان مان ڪي اُن کانسواءِ (به) آھن، (اسين) مختلف ٽوليون ٽوليون ھواسون.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ اسان مان (پهريان به) ڪي نيڪ (ٿيندا آيا) آهن ۽ اسان مان ڪي ٻي طرح جا (به ٿيندا آيا) آهن، ڇو ته اسين مختلف طريقن تي آهيون. (ان ڪري ظاهر آهي ته نيڪن کي واٽ ملندي ۽ خطاڪارن کي تڪليف ملندي).(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ ڪي اسان مان صالح آهن ۽ ڪي اسان مان صالح ناهن، اسان جا مختلف مَسلڪ آهن(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ هي ته اسان مان ڪي چڱا (جن) آهن ته ڪي اسان مان ٻيءَ طرح جا آهن ڇو ته اسين (به) جدا جدا طريقن تي آهيون.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ بلاشڪ اسان مان ڪي صالح آهن ۽اسان مان ڪجهه ان کان سواءِ آهن هئاسون رستا مختلف .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ اسان مان ڪي چڱا آهن ۽ اسان مان ڪي ٻي طرح جا آهن. ڇو ته اسين مختلف طريقن تي آهيون. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ هي ته: ”اسان مان ڪي نيڪوڪار آهن ۽ اسان مان ڪي ٻي طرح جا آهن. ڇو ته اسان مختلف طريقن تي آهيون“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ اَسان مان آهِينِ ڪي، سَچ پَچ صالِح نيڪ، سَوِين ٻَئاتِن سوا، هَچارا هر هيڪ، آهيون قِسم اَنيڪ، ڌارو ڌار ڌَرمن تي.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ۽ اسان مان ڪي سڌريل آهن ۽ ڪي انهن کان سواءِ ٻيا به، ۽ اسين قسمين قسمين ٽوليون هئاسون. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو به (چيائون) ته "اسان منجهان ڪي تمام نيڪ آهن ته وري ڪي ان کان سواءِ ٻيا، اسان جا طريقا به هڪ ٻئي کان الڳ الڳ قسم جا آهن"(تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ هي ته اسان ۾ ڪي شخص نيڪ آهن ۽ ڪي ان کان گهٽ آهن، اسان مختلف طريقن ۾ ورهايل آهيون(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) اسان مان ڪجهه ماڻهو نيڪ آهن ۽ ڪجهه وري اُنهن کان مختلف آهن ۽ اسان مختلف مسلڪن (يعني طريقن) ۾ ورهايل آهيون. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اِهو ته اسان مان ڪي نيڪ آهن ۽ اسان مان (ئي) ڪجهه ان کانسواءِ برا به آهن، اسان مختلف طريقن تي (هلي رهيا) هئاسين.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! اسان منجهان ڪجهه صالح آهن ۽ ڪجهه ان کان گهٽ درجي جا آهن (مطلب ته) اسين مختلف طبقن ۾ ورهايل آهيون. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنّا ظَنَنّا أَن لَن نُعجِزَ اللَّهَ فِى الأَرضِ وَلَن نُعجِزَهُ هَرَبًا (آيت : 12) |
۽ ھي ته اسان ڄاتو ته زمين ۾ الله کي ڪڏھن به ٿَڪائي نه سگھنداسون ۽ نڪي ڀڄي ڪڏھن ٿَڪائي سگھنداسونس.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ اسان هي (چڱيءَ طرح) سمجهي ورتو آهي ته، اسين الله (جي سگهاري ذات) کي زمين (جي ڪنهن به حصي) ۾ ڪڏهن بي شڪست ڏئي نه سگهنداسون ۽ نه ڪي (ڌرتيءَ مان) ڀڄي ڪڏهن ان کي ٿڪائي سگهنداسون.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ اسان کي يقين آهي ته اسين زمين ۾ الله تعالى جي ڪنٽرول کان ٻاهر ناهيون ۽ اسين ڀڄي سندس ڪنٽرول کان هرگز ٻاهر نٿا ٿيون(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ اسان هي خيال ڪيو آهي ته اسين الله کي زمين ۾ ڪڏهن به ٿڪائي نه سگهنداسون ۽ نڪي ڀڄي ڪڏهن ان کي عاجز ڪري سگهنداسون.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ بلاشڪ گمان ڪيو هو اسان هي ته هرگز عاجز نه ڪنداسون الله کي زمين ۾ ۽ هرگز عاجز نه ڪنداسون ان کي ڀڄڻ سان .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ اسان هي خيال ڪيو آهي ته اسين الله کي زمين ۾ ڪڏهن به ٿڪائي نه سگهنداسون ۽ نه ڪي ڀڄي ڪڏهن ان کي ٿڪائي سگهنداسون. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ هي ته: ”اسان هي يقين ڪيو آهي ته اسان زمين ۾ (رهي ڪري) ڪڏهن به الله کي عاجز ڪري نه ٿا سگهون ۽ نه ئي (زمين کان) ڀڄي ان کي عاجز ڪري سگهون ٿا“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ وِيچاري وُجود ۾، ڪَئـِي سُون پُورِي پَڪ، ته مَهٽيون نه مالِڪ کي، ڀُون ۾ بَلاشڪ، نه ڪِي لَتاڙي لَڪ، ڀُڃون کيسِ ڀُڄڻ ۾.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ۽ اسان سمجهي ڇڏيو آهي ته اسين هر گز الله کان نڪي زمين ۾ کٽي سگهنداسون، نڪي کانئس ڀڄي کٽي سگهنداسون. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو به ته "اسان سمجهندا هئاسون ته نڪي زمين ۾ اسان الله کان زور پوڻ وارا آهيون ۽ نه ڀڄي کانئس زور پئجي وينداسون" (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ هي ته اسان اهو ٿي سمجهيو ته نٿا اسين عاجز ڪري سگهون الله کي زمين ۾ ۽ نه عاجز ڪري سگهون ٿا ڀڄي کيس ٿڪائي(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) بيشڪ اسان اهوئي سمجهندا هئاسين ته اسان الله تعالى کي زمين ۾ ڪڏهن به بي وس نٿا ڪري سگهون ۽ نه ان کان ڀڄي کيس ٿڪائي سگهون ٿا. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اسان يقين ڪري ورتو آهي ته اسان الله کي هرگز زمين ۾ (رهي ڪري) عاجز نٿا ڪري سگهون ۽ نه ئي (زمين مان) ڀڄي ان کي عاجز ڪري سگهون ٿا.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! اسان سمجهي ورتو آهي ته اسين نه ڪي زمين ۾ (رهي ڪري) الله کي عاجز ڪري سگهئون ٿا نه ڪي (زمين مان) ڀڄي ڪري ان کي عاجز ڪري سگهئون ٿا. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنّا لَمّا سَمِعنَا الهُدىٰ ءامَنّا بِهِ فَمَن يُؤمِن بِرَبِّهِ فَلا يَخافُ بَخسًا وَلا رَهَقًا (آيت : 13) |
۽ ھي ته جڏھن اسان ھدايت (جي ڳالھ) ٻڌي (تڏھن) اُن تي ايمان آندوسون، پوءِ جيڪو پنھنجي پالڻھار تي ايمان آڻيندو سو نڪي ڪنھن نقصان کان ۽ نڪي ڪنھن ظلم کان ڊڄندو.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ اسان جڏهن (هدايت جي) رستي تي هلڻ جي ڳالهه ٻڌي تڏهن ان تي ايمان آندوسون. پوءِ جيڪو پنهنجي پاليندڙ تي (اسان وانگر) ايمان آڻيندو سو نه ڪنهن نقصان (رسڻ) کان ۽ نه ڪنهن ظلم ۽ زيادتي کان ڊڄندو.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ اسان جڏهن قرآن ڪريم ٻُڌو ته اسان ان تي ايمان آندو، پوءِ جيڪو پنهنجي رب تي ايمان آڻي ٿو پوءِ اهو نقصان ۽ زيادتي جو خوف نه ڪري(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ اسان جڏهن سڌي راھ تي هلڻ جي ڳالھ ٻڌي تڏهن ان تي ايمان آندوسون. پوءِ جيڪو پنهنجي پالڻهار تي ايمان آڻيندو سو نه ڪنهن نقصان کان ۽ نه ڪنهن ظلم کان ڊڄندو.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ بلاشڪ اسان جڏهن ٻڌو هدايت کي ته ايمان آندوسون ان تي پوءِ جيڪو ايمان آڻيندو پنهنجي رب تي پوءِ نه ڊپ ڪندو ڪنهن ڪميءَ جو ۽ نه زيادتيءَ جو .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ اسان جڏهن رستي تي هلڻ جي ڳالهه ٻڌي تڏهن ان تي ايمان آندوسون. پوءِ جيڪو پنهنجي پاليندڙ تي ايمان آڻيندو سو نه ڪنهن نقصان کان ۽ نه ڪنهن ظلم کان ڊڄندو. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ هي ته: ”اسان جڏهن هدايت جي ڳالهه ٻڌي ته اسان ان تي ايمان آندو. پوءِ جيڪو پنهنجي پالڻهار تي ايمان آڻيندو سو نه ڪنهن نقصان کان ۽ نه ڪنهن ظلم کان خوفزده ٿيندو“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ حُڪم هِدايت جو، سُئو سُون صَحِي، وِيا لُڙ لَهِي، حَق ڄاتو سون هيڪڙو. پوءِ پَنهنجي پالڻهار تي، آڻي جو اِيمان، پوءِ سَندو ظُلم زِيان، سو ڀَئو ڀانئي ڪو نه ڪو.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ۽ جڏهن اسان سنئين رستي جي ڳالهه ٻڌي، تڏهن ان کي مڃيوسون- پوءِ جيڪو سندس ڌڻيءَ کي مڃيندو، اهو نڪي ڪنهن نقصان کان ڊڄندو، نه ڪنهن ظالم کان. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو پڻ ته "اسان جڏهن هدايت واري تعليم ٻڌي ته ان تي ايمان آڻي ڇڏيوسون، هاڻي جيڪو به پنهنجي رب تي ايمان آڻيندو، تنهن کي ڪنهن به ڪس لڳڻ يا ظلم ٿيڻ جو ڪوبه ڀؤ ڀولو ڪونهي" (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ هي ته اسان جڏهن ٻڌي هدايت جي تعليم ته اسان ايمان آندو ان تي، هاڻي جيڪو به ايمان آڻيندو پنهنجي رب تي تنهن لاءِ ڪوبه خوف نه هوندو ڪنهن حق تلفي جو يا ڪنهن ظلم جو(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) بيشڪ جڏهن اسان هدايت جي ڳالهه ٻڌي ته اُن تي (فوراً) ايمان آندو پوءِ جيڪو به پنھنجي پالڻھار تي ايمان آڻيندو ته هو ڪنھن به زيادتي (۽ ظلم) کان نه ڊڄندو. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اِهو ته جڏهن اسان هدايت (واري ڪتاب) کي ٻڌو ته ان تي ايمان آندوسين، پوءِ جيڪو شخص پنهنجي رب تي ايمان آڻيندو آهي سو نه نقصان کان ڊڄندو آهي ۽ نه ظلم کان.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بيشڪ! جڏهن اسان هدايت جي ڳالهه ٻڌي ته ان تي ايمان آندو سو هاڻي جيڪو به پنهنجي رب تي ايمان آڻيندو ته ان کي نه ڪي ڪنهن قسم جي حق تلفيءَ جو ۽ نه ئي ڪنهن ظلم جو خوف هوندو! (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنّا مِنَّا المُسلِمونَ وَمِنَّا القٰسِطونَ فَمَن أَسلَمَ فَأُولٰئِكَ تَحَرَّوا رَشَدًا (آيت : 14) |
۽ ھي ته اسان مان ڪي مسلمان آھن ۽ اسان مان ڪي گنھگار آھن، پوءِ جيڪي مُسلمان ٿيا تن سِڌي واٽ جي نيت ڪئي.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) (تنهن ڪري) اسان مان ڪجهه اهڙا آهن، جيڪي فرمانبردار (ٿي چڪا) آهن ۽ ڪجهه (اهڙا آهن جيڪي بدستور) بي واٽا آهن. پوءِ جيڪي فرمانبردار ٿيا تن سڌو رستو ڳولي ورتو.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ اسان مان ڪجھه مسلمان آهن ڪجھه اسان مان ظالم آهن، پوءِ جنهن اسلام آندو پوءِ انهن هدايت ڳولهي لڌي(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ هي ته اسان مان ڪجھ فرمانبردار آهن ۽ ڪي اسان مان نافرمان آهن. پوءِ جيڪي فرمانبردار ٿيا تن سڌو رستو ڳولي ورتو. (سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ بيشڪ اسان مان ڪي مسلمان آهن ۽ اسان مان ڪي ظالم آهن پوءِ جنهن اسلام قبول ڪيو پوءِ انهن طلب ڪئي هدايت .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ اسان مان ڪجهه فرمانبردار آهن ۽ اسان مان ڪجهه بي انصاف آهن. پوءِ جيڪي فرمانبردار ٿيا تن سڌو رستو ڳولي ورتو. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ هي ته : ”اسان مان ڪي فرمانبردار آهن ته اسان مان ڪي ظالم آهن. پوءِ جيڪو فرمانبردار ٿيو انهن سڌو رستو ڳولي ورتو“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ اَسان مان آهِينِ ڪي، مُؤمن سَچا صاف، پڻ اَسان مان آهِينِ ڪِي، بلڪل بي اِنصاف، پوءِ آيو جو اِسلام تي، ڇَڏي خَلل خِلاف، پوءِ اِهڙا جِن اوصاف، تِن سُوچِيو سَنئينءَ واٽ کي.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ۽ اسان ۾ ڪي مسلمان آهن ۽ ڪي گنهگار_ پوءِ جيڪي مسلمان ٿيا، تن سڌيءَ واٽ جي نيت ڪئي. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو به جنن ٻڌايو ته "اسان مان ڪي مسلمان (فرمانبرداري ڪندڙ) آهن ته ڪي وري حق کان ڦريل، ته پوءِ جن اسلام (فرمانبرداريءَ وارو رستو) اختيار ڪيو، انهن ئي ڇوٽڪاري واري واٽ ڳولي لڌي (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ هي ته اسان مان ڪي مسلمان (الله جا تابعدار) آهن ڪي حق کان منهن موڙيندڙ ته جن اسلام (تابعداري وارو رستو) اختيار ڪيو ڇوٽڪاري واري واٽ ڳولي ورتي(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) اسان مان ڪي مسلمان آهن ته ڪي وري نافرمان. پوءِ جيڪي مسلمان آهن (حقيقت ۾) انهن ئي سڌو رستو ڳولي ورتو آهي. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اهو ته اسان مان (ڪجهه) فرمانبردار به آهن ۽ اسان مان (ڪجهه) ظالم به آهن، پوءِ جيڪو فرمانبردار ٿيو ته اهڙن ئي ماڻهن ڀلائي طلب ڪئي.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بيشڪ! اسان منجهان ڪجهه، مسلمان (فرمانبردار) ۽ ڪجهه ناانصافي ڪندڙ آهن ته جن اسلام ۾ فرمانبرداريءَ جي راهه ورتي انهن نجات جي واٽ ڳولهي لڌي. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَمَّا القٰسِطونَ فَكانوا لِجَهَنَّمَ حَطَبًا (آيت : 15) |
۽ گنھگار سي دوزخ جي ڪاٺيون ھوندا.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ (سرڪش ۽ ڪنڌ ڪڍائيندڙ) بي انصاف جهنم جو ٻارڻ بڻبا.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ پر ظالم پوءِ اهي جهنم جو ٻارڻ ٿيا(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ نافرمان دوزخ جون ڪاٺيون ٿيندا. (سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ پر ظالم پوءِ بنجندا جهنم جو ٻارڻ .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ بي انصاف جهنم جون ڪاٺيون ٿيندا. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ جيڪي ظالم آهن سي جهنم جو ٻارڻ ٿيندا.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ جڪي ڏاڍا ڏيھ ۾، اُهي ڪاٺيون هاوِي هارِ، (نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) پر جيڪي گنهگار ٿيا، سي دوزخ جون ڪاٺيون ٿيندا. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ جيڪي حق کان ڦريل آهن، سي جهنم جو ٻارڻ بنجڻ وارا آهن" (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ جيڪي حق کان هٽيل آهن سي دوزخ جو ٻارڻ ٿيڻ وارا آهن(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) باقي جيڪي نافرمان آهن سي ته جھنم جو ٻارڻ ٿيندا. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ جيڪي ظالم آهن ته اُهي دوزخ جو ٻارڻ ٿيندا.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) پر جيڪي ناانصافي ڪندڙ ٿيا، سي دوزخ جو ٻارڻ بنجڻ وارا آهن. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَلَّوِ استَقٰموا عَلَى الطَّريقَةِ لَأَسقَينٰهُم ماءً غَدَقًا (آيت : 16) |
۽ (اي پيغمبر) ھيءَ (به چؤ ته مون ڏانھن موڪليو ويو آھي) ته جيڪڏھن ماڻھو سڌيءَ واٽ تي بيھڪ وٺن ھا ته ضرور انھن (جي پوکن) کي گھڻو پاڻي پياريون ھا.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ (اي رسول!) جيڪڏهن (هي مڪي وارا) ماڻهو رستي تي سڌا ٿي هلن ها ته اسين کين گهڻو سيراب ڪيون ها.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ رسولِ عربي توهان فرمايو ته مون ڏانهن وحي موڪلي وئي ته جيڪڏهن اُهي دينِ اسلام تي قائم رهيا ته اسين انهن کي گھڻي مقدار ۾ پاڻي پيارينداسين(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ (اي رسول! چوين) ته جيڪڏهن اهي ماڻهو سڌي راھ تي هلن ها ته اسين ضرور کين گهڻي پاڻيءَ سان سيراب ڪريون ها.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ هي ته جيڪڏهن استقامت ڪن ها حق جي واٽ تي ته البته پياريون ها انهن کي پاڻي گهڻو .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ (اي رسولﷺ!) جيڪڏهن ماڻهو رستي تي سڌا ٿي هلن ها ته اسين کين گهڻو پاڻي پياريون ها (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ (اي نبي چؤ مون تي وحي ڪئي وئي آهي ته) جيڪڏهن ماڻهو رستي تي سڌا ٿي هلن ها ته اسان انهن کي گهڻي پاڻي سان سيراب ڪيون ها.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) جيڪي وَهِين واٽ تي، بِيٺا بَرقرار، تِنِين کي تڪرار، اَسان پَلر پوڄ پِياريو.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ( ۽ اي رسول! چئو ته مون ڏانهن هي به) وحي آئي آهي ته جيڪڏهن ماڻهو سنئينءَ واٽ تي قائم رهن ها، ته ضرور اسين سندن (پوکن) کي گهڻو پاڻي پياريون ها. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ (اي نبي ٻڌائين ته) مون تي اها ڳالهه به وحي ڪئي ويئي آهي ته جيڪڏهن ماڻهو سڌي رستي تي پختا بيهن ها ته اسان کين تمام جهجهي پاڻيءَ سان ڍائي ڇڏيون ها (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ (اي نبي! چؤ مون تي هي وحي ڪيل آهي) جي ماڻهو ثابت قدميءَ سان سڌي واٽ ئي هلن ها ته کين سيراب ڪريون ها پاڻيءَ سان گهڻي کان گهڻو(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) (اي نبيﷺ!) جيڪڏهن هي ماڻهو سڌي رستي تي ثابت قدمي سان هلن ها ته اسان انهن کي خوب سيراب ڪري ڇڏيون ها. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اِهو (وحي به مون وٽ آيو آهي) ته جيڪڏهن اُهي طريقت (حق جي واٽ، ذڪر الاهي جي طريقي) تي قائم رهن ها ته اسان کين تمام گهڻي پاڻي سان ڍؤ ڪرايون ها.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! (مون ڏانهن اها به وحي اماڻي وئي آهي ته) جيڪڏهن ماڻهو سنئين دڳ تي هلي پون ها ته اسين کين (۽ سندن پوکن ۽ باغن کي) جهجهي پاڻيءَ سان ڀرپور سيراب ڪريون ها! (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
لِنَفتِنَهُم فيهِ وَمَن يُعرِض عَن ذِكرِ رَبِّهِ يَسلُكهُ عَذابًا صَعَدًا (آيت : 17) |
ته اُن ۾ کين پرکيون ۽ جيڪو پنھنجي پالڻھار جي ياد ڪرڻ کان مُنھن موڙيندو تنھن کي (الله) سخت عذاب ۾ ڦاسائيندو.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) (هن لاءِ) ته ان ۾ سندن امتحان ڪريون ۽ جيڪو به پنهنجي پاليندڙ جي (پالڻهاريءَ واري) يادگيريءَ کان منهن موڙيندو تنهن کي الله سخت عذاب ۾ ڦاسائيندو.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ان لاءِ ته اسين انهن کي انهيءَ ۾ آزمايون، ۽ جيڪو الله جي ذڪر کان پاسو ڪري ٿو الله ان کي سخت عذاب ۾ داخل ڪري ٿو(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ته جيئن ان سان سندن آزمائش ڪريون ۽ جو شخص پنهنجي پروردگار جي ياد کان منهن موڙيندو ته کيس سخت عذاب ۾ ڌڪي ڇڏيندو.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) تانته آزمايون انهن کي ان ۾ ۽ جيڪو منهن موڙيندو پنهنجي رب جي ذڪر کان ته داخل ڪندو ان کي سخت عذاب ۾ .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) (هن لاءِ) ته ان ۾ سندن امتحان ڪريون ۽ جيڪو به پاليندڙ جي يادگيريءَ کان منهن موڙيندو تنهن کي الله سخت عذاب ۾ ڦاسائيندو. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) هن لاءِ ته ان (نعمت) ۾ اسان انهن جو امتحان ڪيون. ۽ جيڪو به پنهنجي پالڻهار جي ذڪر کان مُنهن موڙيندو تنهن کي الله سخت عذاب ۾ مبتلا ڪندو.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) تان پرکيونِ اَسين پَر ۾، پَسونِ سَندنِ پير، ته سَندنِ سائـِين پاڪ کان، مُنهن موڙي ٿو ڪير؟، تِنهن وِلهي کي ڪنهن وير، ڪاهٖي هَڻندو ڪاھ ۾.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ته انهن منجهه کين پرکيون_ ۽ جيڪو شخص سندن ڌڻيءَ جي يادگيريءَ کان منهن موڙيندو، ان کي هو سخت عذاب ۾ ڦاسائيندو. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ته جيئن انهيءَ نعمت سان کين آزمايون ۽ جيڪو پنهنجي رب جي ذڪر کان منهن موڙيندو ته سندس رب کيس سخت عذاب ۾ وجهندو (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) جيئن آزمائش ڪريون ان (نعمت) سان ۽ جيڪو منهن موڙيندو پنهنجي رب جي ذڪر کان ته (اهو) کيس داخل ڪندو عذاب سخت ۾(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) ته جيئن (خوشحاليءَ ۾ به) انهن جي آزمائش ڪريون ها ۽ جيڪو به پنھنجي پالڻھار جي ذڪر کان منھن موڙيندو ته ان کي الله تعالى (زندگيءَ ۾ ئي) وڏي عذاب ۾ مبتلا ڪري ڇڏيندو. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ته جيئن اسان ان (نعمت) ۾ انهن جي آزمائش ڪريون، ۽ جيڪو پنهنجي رب جي ذڪر کان منهن موڙيندو ته اهو کيس انتهائي سخت عذاب ۾ داخل ڪندو.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ته جيئن اسين ان (احسان سان) کين پرکيئون. ۽ جيڪو شخص پنهنجي پالڻهار جي ياد کان منهن مٽيندو ته (الله) ان کي ناقابلِ برداشت عذاب ۾ داخل ڪندو. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنَّ المَسٰجِدَ لِلَّهِ فَلا تَدعوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا (آيت : 18) |
۽ ھي ته سڀ مسجدون (خاص) الله جون آھن تنھنڪري الله سان گڏ ڪنھن جي عبادت نه ڪريو.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ بيشڪ سجدي ڪرڻ جون سڀ جايون (اطاعت ۽ سجدا) الله جي (عبادت) لاءِ آهن، پوءِ اوهين الله سان گڏ ڪنهن کي به نه سڏيو.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ مسجدون الله تعالى جون آهن پوءِ توهان (اي انسانو ۽ جِنو) الله سان گڏ ڪنهنجي عبادت نه ڪريو(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ هي ته مسجدون خاص خدا جون ئي آهن پوءِ اوهين خدا سان ڪنهن ٻئي جي عبادت نه ڪجو.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ بلاشڪ مسجدون الله جون آهن پوءِ نه عبادت ڪيو الله سان گڏ ڪنهن هڪ جي .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ بيشڪ سجدي ڪرڻ جون جايون الله جي (عبادت) لاءِ آهن پوءِ اوهين الله سان گڏ ڪنهن کي به نه سڏيو. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ هي ته بيشڪ مسجدون الله جي (عبادت) لاءِ آهن پوءِ توهان الله سان گڏ ڪنهن جي به پوڄا نه ڪيو.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ پاڪ مِڙوئـِي مسجدون، آهِن اَلله ڪاڻ، پوءِ سَڏ ۾ سائـِينءَ ساڻ، هرگز نه گَڏيو هيڪڙو.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ۽ سڀ مسجدون فقط الله لاءِ آهن، ان ڪري الله سان گڏ ڪنهن به ٻئي کان دعا نه گهرو. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اها ڳالهه (به وحي ڪئي وئي آهي) ته مسجدون الله جون آهن، تنهنڪري انهن ۾ الله سان گڏ ٻئي ڪنهن کي به نه سڏيو (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ هي ته بيشڪ مسجدون الله جي لاءِ آهن تنهن ڪري نه سڏيو الله کان سواءِ ڪنهن ٻئي کي(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) بيشڪ مسجدون الله تعالى جون آهن سو انهن ۾ الله تعالى سان گڏ ٻئي ڪنھن کي به نه پڪاريو. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اهو ته سجدي ڪرڻ جون جايون الله جي لاءِ (خاص) آهن، تنهنڪري الله سان گڏ ڪنهن ٻئي جي پوڄا نه ڪريو.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! مسجدون صرف الله جي لاءِ ئي آهن، تنهنڪري انهن ۾ الله کانسواءِ ٻيو ڪنهن جي به پوڄا نه ڪريو.(قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
وَأَنَّهُ لَمّا قامَ عَبدُ اللَّهِ يَدعوهُ كادوا يَكونونَ عَلَيهِ لِبَدًا (آيت : 19) |
۽ ھي ته جنھن مھل الله جو ٻانھو (ﷴ ﷺ) بيٺو ته سندس عبادت ڪري تنھن مھل جنّ مٿس ڳاھٽ ڪرڻ تي ھوا.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) ۽ جڏهن الله جو ٻانهو (محمدﷺ ڳالهه لاءِ اٿي) بيٺو ته، الله کي سڏي (۽ ان جي دعوت ماڻهن کي ڏئي) ته اهي (ڪافر) مٿس انبوهه ڪري ڪرڻ تي هئا (جيئن چٻجي وڃي).(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ۽ بيشڪ جڏهن رسولِ عربي (ان ۾) الله جي عبادت لاءِ بيٺا ته جِنّ ٽولا ٺاهي پاڻ ڪريمن جي قريب بيٺا (سندن عبادت کي ڏسڻ لاءِ)(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) ۽ هي ته جڏهن خدا جو عبد (محمد) سندس عبادت لاءِ بيهي ٿو ته اهي (ڪافر) مٿس ميڙ ڪري ڪرن ٿا.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) ۽ تحقيق شان هي آهي ته جڏهن بيٺو الله جو ٻانهو عبادت ڪري پيو ان جي ته ويجها ٿيا جو هجن ان تي ڳاٽ ڪندڙ .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) ۽ جڏهن الله جو ٻانهون بيٺو ته الله کي سڏي ته اهي (ڪافر) مٿس ميڙ ڪري ڪِرڻ تي هئا. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ۽ جڏهن الله جو ٻانهو (محمد ڪريم ﷺ) ان جي عبادت ڪرڻ بيٺو پوءِ قريب هو جو اُهي (جن ۽ انسان) ان تي انبوهه ڪري مِڙي وڃن.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) ۽ اُٿيو جَڏهن اَلله جو، بَندو بي قُصور، ٻاڏائيسِ ٻاجھ لئي، حاضِر مَنجھ حُضور، ته مُوڙهل ميڙا مُور، هُوندا آهن اُن تي.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ۽ جنهن مهل الله جو ٻانهو ان کان دعا گهرڻ لاءِ بيٺو، ته هو مٿس ڳاهٽ ڪرڻ تي هئا.(البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) ۽ اهو (به وحي ڪيو ويو آهي) ته جڏهن الله جو ٻانهو کيس سڏڻ لاءِ اٿيو ته ماڻهو مٿس ڪاهه ڪرڻ لاءِ سنڀري بيٺا (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ۽ هي ته جڏهن اٿي بيٺو ٻانهو الله جو انهن کي پڪارڻ جي لاءِ ته ماڻهو ان تي ٽُٽي پوڻ لاءِ تيار ٿيا(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) ۽ بيشڪ جڏهن الله تعالى جو ٻانهو کيس پُڪارڻ لاءِ اُٿي بيٺو ته ماڻهو مٿس اچي گهيرو ڪرڻ لڳا (ته جيئن هو الله تعالى کي نه پڪاري) (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ۽ اهو ته جڏهن الله جو ٻانهو (محمد صلي الله عليه وآلہٖ وسلم) ان جي عبادت ڪرڻ بيٺو ته اُهي مٿس هجومن جا هجوم گڏ ٿي ويا (ته جيئن سندس قرأت ٻڌي سگهن).(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ۽ بي شڪ! خدا جو مخلص بندو (حضرت محمدﷺ) الله جي عبادت جي لاءِ بيهي ٿو ته ماڻهو ان جي چؤڌاري جمع ٿي وڃن ٿا ۽ اهڙيءَ طرح ويجهو اچي ڏسن ٿا: بس اجهو ٿا مٿس ڳاهٽ ٿين! (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
قُل إِنَّما أَدعوا رَبّى وَلا أُشرِكُ بِهِ أَحَدًا (آيت : 20) |
چؤ ته آءٌ رڳو پنھنجي پالڻھار جي عبادت ڪريان ٿو ۽ ڪنھن ھڪڙي کي ساڻس شريڪ نه ٿو ڪريان.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) (اي رسول!) چئو ته، آئون رڳو پنهنجي پاليندڙ کي سڏيان ٿو، (ماڻهن کي ان جي دعوت ڏيان ٿو) ۽ ڪنهن کي به ان (جي ذات ۽ قانونن) سان شريڪ نٿو ڪريان.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) رسولِ عربي توهان فرمايو آئون ته پنهنجي رب جي عبادت ڪريان ٿو ۽ آئون ان سان ڪنهنکي شريڪ نٿو ڪريان(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) (اي رسول! کين) چئو ته آءُ ته پنهنجي پروردگار جي عبادت ڪريان ٿو ۽ ان جو ڪنهين کي شريڪ نه ٿو ڪريان.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) فرماءِ ته آءُ رڳو عبادت ڪيان ٿو پنهنجي رب جي ۽ نه ٿو شريڪ ڪيان ان سان ڪنهن هڪ کي .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) (اي رسولﷺ!) چئو ته آءُ رڳوپنهنجي پاليندڙ کي سڏيان ٿو ۽ ڪنهن کي به ان سان شريڪ نه ٿو ڪريان. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) چؤ ته: ”آءٌ صرف پنهنجي پالڻهار جي عبادت ڪيان ٿو ۽ ان سان ڪنهن کي شريڪ نه ٿو ڪيان“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) چئو آئون سَندمِ سائـِينءَ کي، ٿو پُڪاريان پاڻ، ۽ سَندمِ سائـِين ساڻ، هرگز نه پاڙيان هيڪڙو.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) چئو ته آءُ ته فقط پنهنجي ڌڻيءَ کان ئي دعا گهران ٿو ۽ ان ساڻ ڪنهن هڪڙي کي به ڀائيوار نٿو ڪريان. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) اي نبي! چوين ته مان ته پنهنجي رب کي ئي پڪاريان ٿو ۽ ساڻس ڪنهن کي به شريڪ نٿو ڪريان (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) چوين (اي نبي!) بيشڪ آئون پڪاريان ٿو پنهنجي رب کي ۽ نٿو شريڪ ڪريان ان سان ڪنهن کي به(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) چؤ ته مان ته رڳو پنھنجي پالڻھار کي ئي پُڪاريندس ۽ اُن سان گڏ ڪنھن کي به شريڪ نه ڪندس. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) توهان فرمايو ته آئون ته صرف پنهنجي رب جي عبادت ڪريان ٿو ۽ ان سان ڪنهن کي شريڪ نٿو بڻايان.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) (اي نبي! انهن کي) چئه ته؛ مان ته صرف پنهنجي رب کي پڪاريان ٿو ۽ ساڻس ڪنهن کي به شريڪ نه ٿو ڪريان. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
قُل إِنّى لا أَملِكُ لَكُم ضَرًّا وَلا رَشَدًا (آيت : 21) |
چؤ ته بيشڪ آءٌ اوھان کي ڏک پھچائڻ ۽ سنئي رستي تي آڻڻ جو وس نٿو رکان.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) (اي رسول!) چئو ته، آئون نه اوهان کي ڪنهن نقصان پهچائڻ (جو اختيار رکان ٿو) ۽ نه رستي تي آڻڻ (يا ڀلائي رسائڻ) جو اختيار رکان ٿو.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) رسولِ عربي توهان فرمايو بيشڪ آئون توهان لاءِ ڪنهن نقصان ۽ هدايت جو مالڪ ناهيان(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) (هي به) چوين ته آءُ ته اوهان جي باري ۾ نه برائي جو اختيار رکان ٿو ۽ نه ڀلائيءَ جو.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) فرماءِ ته بلاشڪ مان نه ٿو مالڪ ٿيان اوهان جي لاءِ نقصان جو ۽ نه هدايت جو .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) (اي رسولﷺ!) چئو ته آءُ نه اوهان کي ڪنهن نقصان پهچائڻ ۽ نه رستي تي آڻڻ جو اختيار رکان ٿو. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) چؤ ته: ”آءٌ اوهان جي لاءِ نه ته نقصان جو مالڪ آهيان ۽ نه ڀلائي جو“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) چئو، مُون نه بَچائي مُورهِين، ڪو هاوِي ڪنان هِڪ، پڻ نه لَهندسِ لِڪ، اوڀَرِي ڪا، اُن ڪنان.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) چئو ته بيشڪ مون کي اوهان کي ڪنهن نقصان يا فائدي رسائڻ جو ڪو اختيار ڪونهي. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) چوين ته "مونکي توهان جي لاءِ نڪي ڪو نقصان رسائڻ جي ڪا طاقت آهي ۽ نه ڪنهن ڀلائيءَ جو به ڪو اختيار (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) چوين، بيشڪ آئون نه ٿو رکان اختيار توهان ماڻهن لاءِ ڪنهن نقصان جو ۽ نه ڪنهن ڀلائيءَ جو(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) ( انهن کي) چؤ ته مون کي ته توهان کي نقصان يا ڀَلائي پھچائڻ جو ڪوبه اختيار نه آهي. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) توهان فرمايو ته آئون توهان جي لاءِ نه ته نقصان (يعني ڪفر) جو مالڪ آهيان ۽ نه ڀلائي (يعني ايمان) جو (ڄڻ حقيقي مالڪ الله آهي آئون ته ذريعو ۽ وسيلو آهيان).(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) (اي پيغمبر! انهن کي) چئه ته؛ مان توهان جي لاءِ نه ڪي ڪنهن نقصان جو اختيار رکان ٿو ۽ نه ئي ڀلائيءَ جي سنئين واٽ تي آڻڻ جو ڪو اختيار رکان ٿو!(قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
قُل إِنّى لَن يُجيرَنى مِنَ اللَّهِ أَحَدٌ وَلَن أَجِدَ مِن دونِهِ مُلتَحَدًا (آيت : 22) |
چؤ ته بيشڪ مون کي الله (جي عذاب) کان ڪوبه نه بچائيندو، ۽ اُن کانسواءِ ڪا پناھ ڪڏھن نه لھندس.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) (اي رسول!) چئو ته، (ٻين کي ڀلائي رسائڻ ته پنهنجي ماڳ، پر منهنجي پنهنجي حالت هيءَ آهي جو) بيشڪ مون کي الله (جي عذاب) کان ڪوبه نه بچائيندو ۽ نه ان کان سواءِ ڪا پناهه جي جاءِ لهندس. (ان ڪري خدا جي قانونن تي هلڻ کان سواءِ ڪوبه چارو ڪونهي.)(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) رسولِ عربي توهان فرمايو بيشڪ ڪوبه مون کي الله تعالى کان هرگز بچائي نٿو سگھي ۽ هرگز آئون ان کان سواءِ ڪا پناه نٿو لهان(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) (هي به) چوين ته مون کي خدا (جي عذاب) کان ڪو به پناھ ڏئي نه ٿو سگهي ۽ نه آءُ ان کان سواءِ ڪٿي به پناھ جي جاءِ ڏسان ٿو.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) فرماءِ بلاشڪ مان هرگز نه بچائيندو مون کي الله کان ڪو هڪڙو ۽ هرگز نه لهندس مان ان کان سواءِ ڪا پناهه جي جاءِ .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) (اي رسولﷺ !) چئو ته بيشڪ مون کي الله (جي عذاب) کان ڪوبه نه بچائيندو ۽ نه ان کان سواءِ ڪا پناهه جي جاءِ لهندس،” (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) چؤ ته: ”بيشڪ مون کي الله کان ڪوبه نه بچائي سگھندو ۽ نه آءٌ ان کان سواءِ ڪا پناهه جي جاءِ لهندس.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) چئو، مُون نه بَچائي مُورهِين، ڪوهاوِي ڪنان هِڪ، پڻ نه لَهندسِ لِڪ، اورڀَرِي ڪا، اُن ڪنان.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) چئو ته بيشڪ مون کي به الله کان ڪو به بچائي نه سگهندو ۽ آءُ به ان کان سواءِ ٻي ڪا پناهه هر گز نه ڏسندس. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) مونکي ته الله جي پڪڙ کان ڪوبه بچائي نٿو سگهي ۽ نه مان هن کان سواءِ ٻي ڪا پناهه جي جاءِ ئي لهي ٿو سگهان (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) چوين بيشڪ مون کي بچائي نٿو سگهي پڪڙ الله جي کان ڪير به ۽ نه ان بنا لهي سگهان ٿو پناهه جي جاءِ(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) چؤ ته مون کي خود الله تعالى جي پڪڙ کان ڪير به نٿو بچائي سگهي ۽ ان کان سواءِ مون کي ٻي ڪابه پناهه جي جاءِ نٿي ملي سگهي. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) توهان فرمايو ته نه مون کي هرگز ڪو الله جي (امر جي خلاف) عذاب کان پناهه ڏيئي سگهي ٿو ۽ نه ئي آئون قطعًا ان کانسواءِ ڪا پناهه جي جاءِ ڏسان ٿو.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) (اي پيغمبر! انهن کي) چئه ته مون کي نه ڪي الله (جي ڏمر) کان ڪو بچائي سگهي ٿو ۽ نه ڪي منهنجي لاءِ الله کانسواءِ ڪا پناهه جي جاءِ ئي آهي! (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
إِلّا بَلٰغًا مِنَ اللَّهِ وَرِسٰلٰتِهِ وَمَن يَعصِ اللَّهَ وَرَسولَهُ فَإِنَّ لَهُ نارَ جَهَنَّمَ خٰلِدينَ فيها أَبَدًا (آيت : 23) |
مگر الله جي پار کان خبر پھچائڻي آھي ۽ سندس پيغام پھچائڻا آھن ۽ جيڪو الله ۽ سندس پيغمبر جي نافرماني ڪندو تنھن لاءِ بيشڪ دوزخ جي باھ آھي جنھن ۾ سدائين رھندا.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) پر الله جي طرفان (مون کي خبر) پهچائڻي آهي ۽ سندس پيغام پهچائڻا آهن. (سو ڪيان پيو) ۽ جيڪي الله (جي نظام) ۽ سندس رسول (پاران ان نظام کي ڏنل شڪل) جي نافرماني ڪندا تن لاءِ بيشڪ دوزخ جي باهه آهي. جنهن ۾ سدائين رهندا.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) مگر الله تعالى جي تبليغ ۽ رسالت جو ذمون مون تي آهي، ۽ جيڪو ماڻهو الله تعالى ۽ ان جي رسول جي نافرماني ڪري ٿو، پوءِ بيشڪ ان لاءِ جهنم جي باه آهي ان ۾ هميشه هميشه رهندا(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) خدا جي طرفان (حڪمن جو) پهچائڻ ۽ سندس پيغامن کي ادا ڪرڻ کان سواءِ ٻيو ڪجھ ڪري نه ٿو سگهان ۽ جنهن خدا ۽ سندس رسول جي نافرماني ڪئي ته ان لاءِ يقينا دوزخ جي باھ آهي جنهن ۾ اهو سدائين پيو رهندو.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) مگر خبر ڏيڻ الله جي طرفان ۽ ان جا پيغام پهچائڻ ۽ جيڪو بي فرماني ڪندو الله جي ۽ ان جي رسول جي پوءِ بلاشڪ ان جي لاءِ جنهم جي باهه آهي هميشہ رهندڙ هوندا ان ۾ دائمي .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) پر الله جي طرفان (مون کي خبر) پهچائڻي آهي ۽ سندس پيغام پهچائڻا آهن. ۽ جيڪي الله ۽ سندس رسول جي نافرماني ڪندا تن لاءِ بيشڪ دوزخ جي باهه آهي، جنهن ۾ سدائين رهندا. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) منهنجو ڪم ان کان سواءِ ڪجھه نه آهي الله جي ڳالهه ۽ ان جا احڪام پهچايان. ۽ جيڪو ماڻهو الله ۽ ان جي رسول جي بي فرماني ڪندو پوءِ بيشڪ ان لاءِ جهنم جي باهه آهي ۽ اُهي ان ۾ سدائين رهندا“.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) مگر مالِڪ پاڪ جا، پُهچون ۽ پيغام، ۽ حُڪم رَبَّ ۽ رَسُول جا، ڀَڃن جي بَدنام، پوءِ اُن لئي آگ جَھَنّم جِي، مَنجھسِ پاڻ مُدام،(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) مگر مونکي رڳو الله جي طرفان خبر ۽ سندس حڪم رسائڻا آهن- ۽ جيڪو شخص الله ۽ سندس رسول جو حڪم نه مڃيندو، ته ان لاءِ دوزخ جي باهه آهي، جنهن ۾ هو اصل هميشه رهندا. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) منهنجو ڪم ته فقط الله جي ڳالهه ۽ سندس موڪليل پيغام پهچائڻ آهي. هاڻي جيڪو به الله ۽ سندس رسول جي ڳالهه نه مڃيندو ته انهيءَ لاءِ جهنم جي باهه آهي ۽ اهڙا ماڻهو منجهس هميشه لاءِ پيل هوندا" (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) منهنجو ڪم ان بنا ڪجهه ناهي ته پهچايان الله جي ڳالهه ۽ سندس پيغام، ۽ جيڪو به نه مڃيندو الله ۽ سندس رسول جي ڳالهه، پوءِ ان لاءِ باهه آهي دوزخ جي، جنهن ۾ اهي ماڻهو رهندا سدائين لاءِ(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) منھنجي ذمي ته رڳو الله تعالى جي طرفان مليل خبر ۽ ان جا پيغام پھچائڻ آهي. پوءِ جيڪو الله تعالى ۽ سندس رسول (ﷺ) جي نافرماني ڪندو ته بيشڪ ان جي لاءِ جھنم جي باهه آهي جنھن ۾ هو هميشه رهندو. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) مگر الله جي طرفان احڪامن ۽ سندس پيغامن جو پهچائڻ (منهنجي ذميواري آهي)، ۽ جيڪو الله ۽ ان جي رسول(صلي الله عليه وآلہٖ وسلم) جي نافرماني ڪري ته بيشڪ ان جي لاءِ دوزخ جي باهه آهي جنهن ۾ اُهي سدائين رهندا.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) منهنجو بچاءُ ته صرف ان ۾ آهي ته الله جو پيغام ماڻهن تائين پهچايان ۽ جيڪو به الله ۽ ان جي رسول جي نافرماني ڪندو، ان جي لاءِ جهنم جي باهه آهي جنهن ۾ هو هميشه هميشه رهندا. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
حَتّىٰ إِذا رَأَوا ما يوعَدونَ فَسَيَعلَمونَ مَن أَضعَفُ ناصِرًا وَأَقَلُّ عَدَدًا (آيت : 24) |
(ايستائين غفلت ۾ رھندا) جيسين ڪه جيڪو اُنھن کي انجام ڏجي ٿو سو ڏسن پوءِ ڄاڻندا ته مددگار جي ڪري وڌيڪ ھيڻو ۽ ڳاڻيٽي جي ڪري تمام ٿورو ڪير آھي.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) (اي رسول!) اهي غفلت ۾ آهن ته هنن جو تعداد به ٿورو آهي ۽ حمايت به ڪمزور اٿن) نيٺ جڏهن ان (تباهي ۽ عذاب) کي ڏسندا جنهن جو انهن کي وعدو ڏنو وڃي ٿو، تڏهن سگهوئي ڄاڻندا ته ڪنهن جا مددگار زياده ڪمزور آهن ۽ ڪنهن جو ڳاڻيٽو بلڪل ٿورو آهي.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ايستائين جو جڏهن اهي ان کي ڏسندا جن جو کين وعدو ڏنو ويو، پوءِ اهي جلد معلوم ڪندا ته وڌيڪ ضعيف مددگار ڪنهنجا هوندا ۽ تمام ٿوري تعداد ۾ مددگار ڪنهنجا هوندا(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) نيٺ جڏهن ان کي ڏسندا جنهن جو انهن کي وعدو ڏنو وڃي ٿو تڏهن سگهو ئي ڄاڻندا ته مددگار جي حيثيت سان ڪير ڪمزور آهن ۽ ڪنهن جو ڳاڻيٽو بلڪل ٿورو آهي.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) تانجو جڏهن ڏسندا اهو جيڪو وعدو ڏنا وڃن ٿا پوءِ جلد ڄاڻندا ته ڪير آهي وڌيڪ هيڻو مددگار جي لحاظ سان ۽ گهڻو ٿورو عدد جي لحاظ سان .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) (اي رسولﷺ! اهي غفلت ۾ رهندا) نيٺ جڏهن ان کي ڏسندا جنهن جو انهن کي وعدو ڏنو وڃي ٿو تڏهن سگهوئي ڄاڻندا ته ڪنهن جا مددگار زياده ڪمزور آهن ڪنهن جو ڳاڻيٽو بلڪل ٿورو آهي (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) (اهي باز نه ايندا) ايستائين جو جڏهن اُهو (عذابِ الاهي) ڏسندا جنهن جو انهن سان وعدو ڪيو پيو وڃي پوءِ جلدي ڄاڻي وٺندا ڪنهن جا مددگار ڪمزور آهن ۽ ڪنهن جي جماعت گهٽ آهي.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) تان جِنهن جو اَٿنِ اَنجام، اَکيَن ڏِسنِ اُن کي. پوءِ سِگھوئـِي سمجھندا، اُهو اَڀرو آهي ڪير؟، وِيئت واهِر وير، پڻ سُڃو سَمر ساٿ ۾.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ايستائين جو جڏهن اهي ساڻن وعدو ڪيل (عذاب) ڏسندا، تڏهن يڪدم خبر پوندين ته ڪنهن جا مددگار هيڻا ۽ ڪير ٿورڙا آهن. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) (اهي ماڻهو پنهنجيءَ روش کان باز نه ايندا) تانجو جڏهن انهيءَ شيءِ کي ڏسي وٺندا، جنهن جو ساڻن وعدو ڪيو پيو وڃي ته پوءِ پتو پوندن ته ڪنهن جا مددگار ڪمزور آهن ۽ ڪنهن جو ٽولو تعداد ۾ ٿورڙو آهي (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) (اهي ان هلت کان نه مڙندا) تانجو اهو ڏسن جنهن جو وعدو ڪيو پيو وڃي، البته ڄاڻي وٺندا ته ڪنهن جا ڪمزور آهن مددگار ۽ ڪنهن جو ٽولو گهٽ آهي تعداد ۾(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) جڏهن هي ماڻهو اُها شيءِ ڏسندا جنھن جو انهن سان وعدو ڪيو وڃي ٿو ته پوءِ کين خبر پئجي ويندي ته ڪنھن جا مددگار تمام ڪمزور ۽ ڪنھن جي جماعت ننڍڙي آهي؟(قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ايستائين جو جڏهن اهي ماڻهو اُهو (عذاب) ڏسي وٺندا جنهن جو ساڻن وعدو ڪيو پيو وڃي ته (ان وقت) کين پتو پوندو ته ڪير مدد ڪرڻ جي اعتبار سان وڌيڪ ڪمزور ۽ عدد جي اعتبار سان گهٽ آهي.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) (اهي ماڻهو تيستائين مڃڻ وارا ڪونهن) جيستائين ان (عذاب) کي نه ڏسي وٺن جنهن جو ساڻن واعدو ڪيو پيو وڃي، ته (ان وقت) کين معلوم ٿي ويندو ته ڪنهن جا مددگار ڪمزور آهن ۽ ڪير ڳاڻيٽي ۾ ٿورا آهن. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
قُل إِن أَدرى أَقَريبٌ ما توعَدونَ أَم يَجعَلُ لَهُ رَبّى أَمَدًا (آيت : 25) |
(کين) چؤ ته آءٌ نه ٿو ڄاڻان ته جنھنجو اوھان کي انجام ڏجي ٿو سو (الائي) ويجھو آھي يا منھنجو پالڻھار اُن جي ڪا (ٻي) مُدت مُقرر ڪندو.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) (اي رسول! هي توکان پڇن ٿا ته اهو عذاب ايندو ڪڏهن؟) چئو ته، آئون نٿو ڄاڻان ته جنهن (تباهي ۽ عذاب) جو اوهان کي وعدو ڏنو وڃي ٿو سو ويجهو آهي يا منهنجو پاليندڙ ان لاءِ ڪا (ٻي) مدت مقرر ڪندو.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) رسولِ عربي توهان فرمايو ته آئون نٿو ڄاڻان ته قيامت قريب آهي يا ان کي منهنجو رب ڪجھه مهلت ڏيندو(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) (اي رسول! کين) چئو ته آءُ نه ٿو ڄاڻان ته جنهن ڏينهن جو اوهان کي وعدو ڏنو وڃي ٿو سو (الائي) ويجهو آهي يا منهنجو پروردگار ان جي مدت وڌائي ڇڏي آهي.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) فرماءِ ته مان نه ٿو ڄاڻان ته ڇا ويجهو آهي اهو جو وعدو ڏنا وڃو ٿا يا ڪندو ان جي لاءِ منهنجو رب مدت .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) (اي رسولﷺ!) چئو ته آءُ نه ٿو ڄاڻان ته جنهن جو اوهان کي وعدو ڏنو وڃي ٿو سو (الائي) ويجهو آهي يا منهنجو پاليندڙ ان لاءِ ڪا (ٻي) مدت مقرر ڪندو. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) چؤ: ”آءٌ نه ٿو ڄاڻان ته جنهن (قيامت) جو توهان سان وعدو ڪيو پيو وڃي اُها ويجهڙي آهي يا ان جي لاءِ منهنجي پالڻهار ڊگهو عرصو مقرر ڪيو آهي.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) چؤ آئون نه ٻُجھان اِن ڳالھ مان، ته اوڏِي آھِ قِيام، ڏِنو وَڃي جِنهن ڏينهن جو، اوهان کي اَنجام، يا سانيـَمِ سُهڻي نام، ڪادير ڌَرِيندو اُن ۾.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) چئو ته مون کي ڪا به خبر ڪانهي، ته جيڪو وعدو اوهان کي ڏجي ٿو، سو ويجهو آهي يا منهنجو ڌڻي ان جي ڪا ٻي مدت مقرر ڪندو. (_) اهو ڳجهه ڄاڻيندڙ آهي، پوءِ سندس ڳجهه تي فقط انهن کي واقف ڪندو آهي، جنهن کي رسول ڪري چونڊيندو آهي، پوءِ وري ان تي به اڳيان پويان نگهبان موڪليندو آهي. (البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) چئه ته "مونکي ڪابه ســُـڌ ڪانهي ته جنهن شيءِ جو وعدو توهان سان ڪيو پيو وڃي سا ويجهي آهي يا منهنجو رب ان لاءِ ڪو ڊگهو مدو ٿو مقرر ڪري (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) چؤ، آئون نٿو ڄاڻان ته اها شيءِ ويجهي آهي جنهن جو وعدو توهان سان ڪيو پيو وڃي يا مقرر ڪئي آهي منهنجي رب ڪا ڊگهي مدت(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) چؤ ته جنھن شيءِ (يعني قيامت) جو توهان سان وعدو ڪيو وڃي ٿو، مون کي ان جي باري ۾ ڪابه خبر نه آهي ته اُها ويجهي اچڻ واري آهي يا منھنجو پالڻھار ان جي اچڻ جو وقت ٻيو ڪو مقرر ڪيو آهي. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) توهان فرمايو: آئون نٿو ڄاڻان ته جنهن (قيامت جي ڏينهن) جو توهان سان وعدو ڪيو پيو وڃي اُهو ويجهو آهي يا ان لاءِ منهنجي رب ڊگهو مدو مقرر فرمايو آهي.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) (اي پيغمبر! انهن کي) چئه ته مان نه ٿو ڄاڻان ته جنهن (عذاب) جو توهان سان واعدو ڪيو پيو وڃي، اهو ويجهو آهي يا منهنجو رب ان جي لاءِ ڪو وقت مقرر فرمائي. (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
عٰلِمُ الغَيبِ فَلا يُظهِرُ عَلىٰ غَيبِهِ أَحَدًا (آيت : 26) |
(اُھو) ڳُجھ جو ڄاڻندڙ آھي پوءِ پنھنجي ڳجھ تي ڪنھن ھڪڙي کي واقف نه ڪندو آھي.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) (اهو) ڳجهه جو ڄاڻندڙ آهي، جو پنهنجي ڳجهه تي ڪنهن هڪڙي کي به واقف نٿو ڪري.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) الله تعالى غيب جون خبرون ڄاڻندڙ آهي پوءِ اهو پنهنجي غيب تي ڪنهن کي واقف نٿو ڪري(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) (اهو) ڳجھ جو ڄاڻندڙ آهي جو پنهنجي ڳجھ کان ڪنهن هڪڙي کي (به) واقف نه ٿو ڪري.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) غيب جو ڄاڻندڙ پوءِ نه ٿو واقف ڪري پنهنجي غيب تي ڪنهن هڪ کي .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) (اهو) ڳجهه جو ڄاڻندڙ آهي جو پنهنجي ڳجهه تي ڪنهن هڪڙي کي واقف نه ٿو ڪري (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) ڳجهه جو ڄاڻڻ وارو (الله) آهي پوءِ اُهو پنهنجي غيب تي ڪنهن کي واقف نه ٿو ڪري.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) آهي عالِم غيب جو، عيان مَٿسِ اِسرار، پوءِ ڪري نَه پَنهنجي ڳُجھ کان، ڪِنهن هِڪڙي کي هوشيار،(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) اهو ڳجهه ڄاڻيندڙ آهي، پوءِ سندس ڳجهه تي فقط ڪنهن کي واقف نه ڪندو آهي(البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) هو غيب جو ڄاڻندڙ آهي. پنهنجو غيب ڪنهن کي به نه ڄاڻائيندو آهي (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) اهو ڄاڻندڙ آهي غيب جو، پوءِ اهو ظاهر نه ڪندو آهي پنهنجي غيب کي ڪنهن تي به(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) اهو ئي ڳجهه جو ڄاڻندڙ آهي ۽ هو پنھنجو ڳجهه ڪنھن تي به ظاهر نه ڪندو آهي. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) (اُهو) غيب جو ڄاڻندڙ آهي، پوءِ هو پنهنجي غيب تي ڪنهن (عام ماڻهو) کي آگاهه نٿو فرمائي.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) اهوئي عالم الغيب آهي- هو پنهنجي غيب بابت ڪنهن کي سونهون نه ٿو ڪري! (قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
إِلّا مَنِ ارتَضىٰ مِن رَسولٍ فَإِنَّهُ يَسلُكُ مِن بَينِ يَدَيهِ وَمِن خَلفِهِ رَصَدًا (آيت : 27) |
سواءِ انھيءَ جي جو جنھن پيغمبر کي پسند ڪيائين بيشڪ الله سندس اڳتان ۽ سندس پوئتان نگھبان (ملائڪ) موڪليندو آھي.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) پر جنهن رسول کي چونڊيائين ته (پوءِ ان کي مستقبل جي متعلق بقدر ضرورت وحي جي ذريعي ٻڌائيندو آهي ۽) ان (جي وحي) جي اڳيان ۽ پويان (به) چوڪيدار (ملائڪ) هلائي ٿو.(ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) سواءِ پنهنجي پسنديده رسولن جي، پوءِ بيشڪ ان جي اڳيان ۽ پويان (ملائڪن جو) سخت پَهرو مقرر ڪري ٿو(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) پر جنهن رسول کي پسند ڪيائين ته ان جي اڳيان ۽ ان جي پٺيان (به) چوڪيدار (فرشتا) مقرر فرمائي ڇڏي ٿو.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) مگر جنهن رسول کان راضي ٿيو پوءِ بلاشڪ اهو ٿو مقرر ڪري اڳيان ان جي ۽ پويان ان جي نگهباني ڪندڙ .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) پر جنهن رسول کي پسند ڪيائين ته ان جي اڳيان ۽ ان جي پويان (به) چوڪيدار (ملائڪ) هلائي ٿو (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) سواءِ ان رسول جي جنهن کي ان (غيب جي علم ڏيڻ لاءِ) پسند ڪيو. پوءِ بيشڪ اهو ان (رسول) جي اڳيان ۽ پويان پهريدار مقرر ڪري ٿو.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) مگر جِنهن مُرسل کان، ٿيو راضِي رَبُّ سَتار، پوءِ اَڳيان، پويان اُن جي، چوڏِس چوڪِيدار، بيشڪ ڀيڙا موڪلي، (نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) گر جنهن کي رسول ڪري چونڊيندو آهي، پوءِ وري ان تي به اڳيان پويان نگهبان موڪليندو آهي.(البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) سواءِ انهيءَ رسول جي جنهن کي هن (غيب جو علم ڏيڻ لاءِ) پسند ڪري ورتو هجي، ته پوءِ هو ان جي اڳيان توڙي پٺيان نگهبان لڳائي ڇڏيندو آهي (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) سواءِ انهيءَ تي جنهن تي راضي ٿئي ڪنهن رسول مان، پوءِ بيشڪ مقرر ڪندو آهي سندس اڳيان کان ۽ سندس پويان کان نگهبان(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) سواءِ ان رسول سڳوري جي جنھن لاءِ هو ڳجهه ظاهر ڪرڻ پسند ڪري پوءِ هو ان جي اڳيان ۽ پويان حفاظت ڪرڻ وارو (فرشتو) مقرر ڪري ڇڏيندو آهي. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) سواءِ پنهنجي پسنديده رسولن جي (انهن کي ئي مطلع علي الغيب ڪري ٿو ڇوته اهو نبوت جو خاصو ۽ رسالت جو معجزو آهي)، ته بيشڪ هو ان (رسول صلي الله عليه وآلہٖ وسلم) جي اڳيان ۽ پويان (غيب جي علم جي حفاظت لاءِ) نگهبان مقرر فرمائي ڇڏي ٿو.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) باقي جنهن کي هو رسول جي حيثيت سان پسند فرمائي ته (کين انهن جي شان ۽ منصب لائق، وحي جي ذريعي خبر ڏيندو آهي، پر) ان جي اڳيان ۽ پويان (فرشتن جو) پهرو لڳايو ڇڏي-(قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |
لِيَعلَمَ أَن قَد أَبلَغوا رِسٰلٰتِ رَبِّهِم وَأَحاطَ بِما لَدَيهِم وَأَحصىٰ كُلَّ شَيءٍ عَدَدًا (آيت : 28) |
(ھن لاءِ) ته ڄاڻي ته پنھنجي پالڻھار جا حُڪم سچ پچ پھچايا اٿن ۽ جيڪي وٽن آھي تنھنکي الله ھر طرح پنھنجي وس رکيو آھي ۽ سڀڪنھن شيءَ جو ڳاڻيٽو ڳڻي ڇڏيو اٿس.(قرآن جو پيغام (مولانا تاج محمود امروٽي)) (رسولن کي به بقدر ضرورت ٻڌائي ٿو، هن لاءِ ته هو عملي طرح) ڄاڻن ته بيشڪ انهن (رسولن) پنهنجي پاليندڙ جا پيغام پهچايا آهن. هوڏانهن جيڪي به وٽن آهي تنهن جي (حفاظت ۾ رهڻ جي) ان کي پوري خبر آهي ۽ سڀ ڪنهن شيء جو ڳاڻيٽو ڳڻي ڇڏيو اٿس. (ائين چيو اللہ (علامہ علي خان ابڙو)) ان لاءِ ته ظاهر ٿئي ته بيشڪ ان پيغمبر پنهنجي رب جا احڪام پهچايا ۽ ان جي علم ۾ اهو سڀ ڪجھه آهي جيڪو انهن وٽ آهي ۽ ان کي هر شيءِ جو تعداد معلوم آهي(بيان الرحمان (عبدالوحيد جان سرهندي)) (هن لاءِ) ته ڄاڻي ته انهن پنهنجي پروردگار جا پيغام پهچايا آهن ۽ هونئن ته جيڪي وٽن آهن تنهن جي ان کي پوري خبر آهي ۽ سڀ ڪنهن شيءِ جو ڳاڻيٽو ڳڻي ڇڏيو اٿس.(سنڌي قرآن (سيد فرمان علي)) تانته ڄاڻي ته تحقيق پهچايائون پنهنجي رب جي پيغامن کي ۽ گهيري ۾ رکيائين ان کي جيڪو وٽن آهي ۽ ڳڻي رکيائين هر شيءِ جي عدد کي .(احسن البيان (مولانا محمد ادريس ڏاهري)) (هن لاءِ) ته ڄاڻي ته بيشڪ انهن (رسولن) پنهنجي پاليندڙ جا پيغام پهچايا آهن هوڏانهن جيڪي وٽن آهي تنهن جي ان کي پوري خبر آهي ۽ سڀڪنهن شيءِ جو ڳاڻيٽو ڳڻي ڇڏيو اٿس. (الھام الرحمان (مولانا محمد مدني)) هن لاءِ ته اهو ڄاڻي جو انهن پنهنجي پالڻهار جا پيغام پهچائي ڇڏيا آهن ان جي علم ۾ آهي جو ڪجهه به انهن وٽ آهي ۽ ان هر شيءِ جو ڳاڻيٽو ڳڻي ڇڏيو آهي.(فُيُوضُ الفُرقان - پِير محمد ڪرم اللہ الاھي (دلبر سائين)) تان ڄاڻي ڄاڻڻهار، ته زير، زبر، پيش سان، نيئـِي پُهچايون پار، نياپا نِبار، پنهنجي پَروَر پاڪ جا. ۽ هادِي سَندنِ حال، پورِي رِيت پَرُوڙيو، ۽ سارِي سَڀ ڪا ڳالھ، ڪَيائـِين بَند بَياض ۾.(نُورُالقُرآن (مولوي حاجي احمد ملاح)) ته ڄاڻي ته هنن پنهنجي ڌڻيءَ جا حڪم برابر رسايا آهن- ۽ جيڪي وٽن آهي ان کي الله پنهنجي وس رکيو آهي ۽ هن هر ڪنهن چيز جو ڳاڻيٽو ڳڻي ڇڏيو آهي-(البُرھان (محمد عثمان ڏيپلائي)) تانته معلوم ٿئيس ته هنن پنهنجي رب جا پيغام پهچائي ڇڏيا ۽ هن سندن ساري ماحول کي گهيري ۾ آڻي ڇڏيو آهي ۽ هڪ هڪ شيءِ کي ڳاڻاٽي ۾ آڻي ڇڏيو اٿائين" (تفھيم القرآن (سيد ابوالاعليٰ مودودي)) ايستائين جو کيس معلوم ٿي وڃي ته هن پهچائي ڇڏيا پيغامات پنهنجي رب جا ۽ هن سڄي ماحول کي پنهنجي وس ۾ ڪيو آهي ۽ رکيو آهي هڪ هڪ شيءِ کي ڳڻپ سان(القرآن (ڊاڪٽر عابد لغاري)) ته جيئن هو ڄاڻي وٺي ته انهن (رسول سڳورن) پنھنجي پالڻھار جا پيغام (صحيح طرح) پھچائي ڇڏيا ۽ کين جيڪو ڪجهه ڏنو ويو آهي ان کي به هُنَ (هستيءَ) پنھنجي قابو ۾ آڻي ڇڏيو آهي ۽ هُن هڪ هڪ شيءِ کي (باقاعده) ڳڻي ڇڏيو آهي. (قرآن مجيد (عبدالسلام ڀُٽو)) ته جيئن الله (ان ڳالهه کي) ظاهر فرمائي ته بيشڪ انهن (رسولن) پنهنجي رب جا پيغام پهچائي ڇڏيا، ۽ (الله جي احڪامن ۽ غيب جي علمن مان) جيڪو ڪجهه انهن وٽ آهي الله (اڳ ۾ ئي) ان جو احاطو فرمايو آهي، ۽ ان هر شيءِ جي ڳڻپ شمار ڪري ڇڏي آهي.(عرفانُ القرآن (مولانا طاھر القادري)) ته جيئن معلوم ٿي وڃي ته انهن پنهنجي رب جا پيغام پهچايا ۽ جيڪو ڪجهه وٽن آهي، تنهنکي الله هر طرح پنهنجي وس ۾ رکيو آهي ۽ هن هر هڪ شيءِ کي ڳڻي محفوظ ڪري ڇڏيو آهي!-(قرآن مجيد (عبدالمؤمن ميمڻ)) |