058 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 22 آيتون ۽ 3 رڪوع آھن
تفھيم القرآن
مُترجم: سيد ابوالاعليٰ مودودي
قَدْ سَمِعَ اللّٰهُ قَوْلَ الَّتِيْ تُجَادِلُكَ فِيْ زَوْجِهَا وَتَشْـتَكِيْٓ اِلَى اللّٰهِ ڰ وَاللّٰهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا ۭ اِنَّ اللّٰهَ سَمِيْعٌۢ بَصِيْرٌ 1
(اي نبي) الله ٻڌي ان عورت جي ڳالهه، جيڪا پنهنجي مڙس جي معاملي ۾ توسان جهيڙو پئي ڪري ۽ الله کي دانهن پئي ڏئي ۽ الله توهان ٻنهي جي ڳالهه ٻولهه ٻڌي پيو، هو سڀ ڪجهه ٻڌندڙ ۽ ڏسندڙ آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودودياَلَّذِيْنَ يُظٰهِرُوْنَ مِنْكُمْ مِّنْ نِّسَاۗىِٕــهِمْ مَّا هُنَّ اُمَّهٰتِهِمْ ۭ اِنْ اُمَّهٰتُهُمْ اِلَّا اڿ وَلَدْنَهُمْ ۭ وَاِنَّهُمْ لَيَقُوْلُوْنَ مُنْكَرًا مِّنَ الْقَوْلِ وَزُوْرًا ۭ وَاِنَّ اللّٰهَ لَعَفُوٌّ غَفُوْرٌ 2
توهان مان جيڪي ماڻهو پنهنجي زالن کي پنهنجي مائن جهڙو چون ٿا، انهن جون زالون سندن مائر ناهن. مائر ته اهي اٿن جن کين ڄڻيو آهي. اهي ماڻهو ڏاڍي اڻ وڻندڙ ۽ ڪوڙي ڳالهه چون ٿا ۽ بيشڪ الله ڏاڍو معاف ڪري ڇڏيندڙ ۽ درگذر ڪري ڇڏيندڙ آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودوديوَالَّذِيْنَ يُظٰهِرُوْنَ مِنْ نِّسَاۗىِٕهِمْ ثُـمَّ يَعُوْدُوْنَ لِمَا قَالُوْا فَتَحْرِيْرُ رَقَبَةٍ مِّنْ قَبْلِ اَنْ يَّـتَـمَاۗسَّا ۭ ذٰلِكُمْ تُوْعَظُوْنَ بِهٖ ۭ وَاللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرٌ 3
جيڪي ماڻهو پنهنجي زالن کي پنهنجي مائن جهڙو چون ۽ پوءِ وري پنهنجي چيل ڳالهه کان موٽ کائن ته ان کان اڳ جو ٻئي هڪ ٻئي کي هٿ لائين، هڪڙو ٻانهو آزاد ڪرڻو پوندو. ان وسيلي توهان کي نصيحت ٿي ڪجي ۽ جيڪي ڪجهه توهان ڪريو ٿا، الله ان کان واقف آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودوديفَـمَنْ لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ مِنْ قَبْلِ اَنْ يَّتَمَـاۗسَّا ۚ فَـمَنْ لَّمْ يَسْتَطِعْ فَاِطْعَامُ سِـتِّيْنَ مِسْكِيْنًا ۭ ذٰلِكَ لِتُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ ۭ وَتِلْكَ حُدُوْدُ اللّٰهِ ۭ وَلِلْكٰفِرِيْنَ عَذَابٌ اَلِيْمٌ 4
۽ جنهن کي ڪو ٻانهو نه ملي ته پوءِ اهو ٻه مهينا ساندهه روزا رکي، هن کان اڳ جو ٻئي هڪ ٻئي کي هٿ لائين ۽ جيڪو ائين به نه ڪري سگهي ته پوءِ هو سٺ مسڪينن کي کاڌو کارائي. اهو حڪم ان لاءِ ٿو ڏنو وڃي ته توهان الله ۽ سندس رسول تي ايمان آڻيو، اهي الله جون مقرر ڪيل حدون آهن ۽ ڪافرن لاءِ دردناڪ سزا آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودودياِنَّ الَّذِيْنَ يُحَاۗدُّوْنَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ كُبِتُوْا كَــمَا كُبِتَ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَقَدْ اَنْزَلْنَآ اٰيٰتٍۢ بَيِّنٰتٍ ۭ وَلِلْكٰفِرِيْنَ عَذَابٌ مُّهِيْنٌ 5ۚ
جيڪي ماڻهو الله ۽ سندس رسول جي مخالفت ڪن ٿا، سي ائين خوار خراب ڪيا ويندا، جيئن کانئن آڳاٽا خوار خراب ڪيا ويا هئا. اسان چٽيون آيتون نازل ڪري ڇڏيون آهن ۽ ڪافرن لاءِ خوار ڪندڙ عذاب آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودودييَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللّٰهُ جَمِيْعًا فَيُنَبِّئُهُمْ بِـمَا عَـمِلُوْا ۭ اَحْصٰىهُ اللّٰهُ وَنَسُوْهُ ۭ وَاللّٰهُ عَلٰي كُلِّ شَيْءٍ شَهِيْدٌ 6ۧ
انهيءَ ڏينهن جنهن ڏينهن الله انهن سڀني کي وري جيئرو ڪري اٿاريندو ۽ کين ٻڌائيندو ته اهي ڇا ڇا ڪري آيا آهن. اهي وساري ويٺا آهن پر الله ته سندن سموري عمل جو حساب رکي ڇڏيو آهي ۽ الله هر ڳالهه جو شاهد آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودودياَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمٰوٰتِ وَمَا فِي الْاَرْضِ ۭ مَا يَكُوْنُ مِنْ نَّجْوٰى ثَلٰثَةٍ اِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ اِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلَآ اَدْنٰى مِنْ ذٰلِكَ وَلَآ اَكْثَرَ اِلَّا هُوَ مَعَهُمْ اَيْنَ مَا كَانُوْا ۚ ثُـمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِـمَا عَـمِلُوْا يَوْمَ الْقِيٰمَةِ ۭ اِنَّ اللّٰهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيْمٌ 7
(اي نبي) اها خبر نه اٿئي ڇا ته الله کي آسمانن ۽ زمين جي هر شيءِ جو علم آهي؟ ڪڏهن به ائين نٿو ٿئي، جو ٽن ماڻهن جي سس پس هجي ۽ انهن جي وچ ۾ چوٿون الله نه هجي يا پنجن جي سس پس هجي ۽ سندن وچ ۾ ڇهون الله نه هجي. ڳجهي ڳالهه ڪرڻ وارا کڻي ان کان گهٽ هجن يا وڌ، جتي به کڻي هجن الله گڏ هوندو اٿن. پوءِ قيامت جي ڏينهن هو کين ٻڌائيندو ته انهن ڇا ڇا ڪيو آهي. الله کي هر شيءِ جو علم آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودودياَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذِيْنَ نُهُوْا عَنِ النَّجْوٰى ثُـمَّ يَعُوْدُوْنَ لِمَا نُهُوْا عَنْهُ وَيَتَنٰجَوْنَ بِالْاِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُوْلِ ۡ وَاِذَا جَاۗءُوْكَ حَيَّوْكَ بِـمَا لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللّٰهُ ۙ وَيَقُوْلُوْنَ فِيْٓ اَنْفُسِهِمْ لَوْلَا يُعَذِّبُنَا اللّٰهُ بِـمَا نَقُوْلُ ۭ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ ۚ يَصْلَوْنَهَا ۚ فَبِئْسَ الْمَصِيْرُ 8
ڇا نه ڏٺئي، انهن ماڻهن کي جن کي سس پس ڪرڻ کان جهليو ويو هو ته وري به اهوئي ڪن ٿا، جنهن کان کين جهليو ويو هو؟ اهي ماڻهو لڪي لڪي پاڻ ۾ گناهه ۽ ڏاڍائيءَ ۽ رسول جي نافرمانيءَ جون ڳالهيون ڪن ٿا ۽ جڏهن تو وٽ اچن ٿا ته توتي ان نموني سلام ڪن ٿا، جنهن نموني الله توتي سلام نه ڪيو آهي ۽ پنهنجي دلين ۾ چون ٿا ته اسان جي ائين چوڻ تي ڀلا الله اسان کي عذاب ڇو نٿو ڏئي؟ انهن لاءِ جهنم بس آهي، جنهن جو وڃي هو بــَـکُ (ٻارڻ) بڻبا. پوءِ ڪهڙي نه بڇڙي اٿن اها پڇاڙي
— سيد ابوالاعليٰ مودودييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلَا تَتَـنَاجَوْا بِالْاِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُوْلِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوٰى ۭ وَاتَّقُوا اللّٰهَ الَّذِيْٓ اِلَيْهِ تُحْشَرُوْنَ 9
اي ايمان وارؤ! جڏهن توهان پاڻ ۾ لڪي ڪا ڳالهه ڪريو ته گناهه ۽ ڏاڍائيءَ ۽ رسول جي نافرمانيءَ جون ڳالهيون نه، بلڪه نيڪيءَ ۽ الله کان ڊڄڻ واريون ڳالهيون ڪريو ۽ انهيءَ الله کان ڊڄندا رهو، جنهن جي آڏو توهان کي حشر ۾ حاضر ٿيڻو آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودودياِنَّـمَا النَّجْوٰى مِنَ الشَّيْطٰنِ لِيَحْزُنَ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَلَيْسَ بِضَاۗرِّهِمْ شَـيْـــــًٔا اِلَّا بِاِذْنِ اللّٰهِ ۭ وَعَلَي اللّٰهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُوْنَ 10
سس پس ته هڪ شيطاني ڪم آهي ۽ ان لاءِ ڪئي ويندي آهي ته مؤمنن کي ڏکوئجي، پر اها الله جي حڪم کانسواءِ انهن کي ڪوبه نقصان نٿي پهچائي سگهي. پوءِ مؤمنن کي الله تي ئي ڀروسو رکڻ گهرجي
— سيد ابوالاعليٰ مودودييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا قِيْلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوْا فِي الْمَجٰلِسِ فَافْسَحُوْا يَفْسَحِ اللّٰهُ لَكُمْ ۚ وَاِذَا قِيْلَ انْشُزُوْا فَانْشُزُوْا يَرْفَعِ اللّٰهُ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا مِنْكُمْ ۙ وَالَّذِيْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَ دَرَجٰتٍ ۭ وَاللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرٌ 11
اي ايمان وارؤ! جڏهن توهانکي چيو وڃي ته پنهنجي ڪچهرين ۾ ڪشادگي پيدا ڪريو ته سري پري جاءِ ڪندا ڪريو، ته الله توهان کي ڪشادگي عطا ڪندو ۽ جڏهن توهان کي چيو وڃي ته اٿي هليا وڃو ته اٿي ويندا ڪريو. توهان مان جن ايمان آندو آهي ۽ جن کي علم عطا ڪيو ويو آهي، الله انهن کي بلند درجا عطا ڪندو ۽ جيڪي به توهان ڪريو ٿا، الله ان کي ڄاڻي ٿو
— سيد ابوالاعليٰ مودودييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا نَاجَيْتُمُ الرَّسُوْلَ فَقَدِّمُوْا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوٰىكُمْ صَدَقَةً ۭ ذٰلِكَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَاَطْهَرُ ۭ فَاِنْ لَّمْ تَجِدُوْا فَاِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 12
اي ايمان وارؤ! جڏهن توهان رسول سان اڪيلائيءَ ۾ ڳالهه ڪريو ته ڳالهه ڪرڻ کان اڳ ڪجهه خيرات ڏيندا ڪريو، اها ڳالهه توهان لاءِ ڀلي آهي ۽ وڌيڪ پاڪائيءَ واري به. پر جيڪڏهن توهان وٽ خيرات ۾ ڏيڻ لاءِ ڪجهه نه هجي ته پوءِ الله بخشڻهار ۽ ٻاجهارو آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودوديءَاَشْفَقْتُمْ اَنْ تُقَدِّمُوْا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوٰىكُمْ صَدَقٰتٍ ۭ فَاِذْ لَمْ تَفْعَلُوْا وَتَابَ اللّٰهُ عَلَيْكُمْ فَاَقِيْمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَ وَاَطِيْعُوا اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ۭ وَاللّٰهُ خَبِيْرٌۢ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ ۧ13
ڇا توهان ڊڄي ويؤ ته اڪيلائيءَ ۾ ڳالهه ڪرڻ کان اڳ توهان کي خيرات ڏيڻي پوندي؟ چڱو جي توهان ائين نٿا ڪريو ۽ الله توهان کي ان کان معاف ڪري ڇڏيو، ته نماز قائم ڪندا رهو ۽ زڪواة ڏيندا ڪريو ۽ الله ۽ سندس رسول جي فرمانبرداري ڪندا ڪريو. جيڪي به توهان ڪيو ٿا، الله کي ان جي خبر آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودودياَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذِيْنَ تَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ ۭ مَا هُمْ مِّنْكُمْ وَلَا مِنْهُمْ ۙ وَيَحْلِفُوْنَ عَلَي الْكَذِبِ وَهُمْ يَعْلَمُوْنَ ۚ14
(اي پيغمبر) ڇا تون انهن ماڻهن کي نه ڏٺو، جن هڪڙي اهڙي ٽولي کي دوست بڻايو آهي، جن تي الله جو ڏمر ٿيل آهي؟ اهي نه توهان جا آهن ۽ نه انهن جا ۽ اهي ڄاڻي واڻي ڪوڙيءَ ڳالهه تي قسم ٿا کڻن
— سيد ابوالاعليٰ مودودياَعَدَّ اللّٰهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيْدًا ۭ اِنَّهُمْ سَاۗءَ مَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ 15
الله انهن لاءِ سخت عذاب ٺاهي رکيو آهي. ڏاڍا بڇڙا ڪم آهن، جيڪي اهي ڪن ٿا
— سيد ابوالاعليٰ مودودياِتَّخَذُوْٓا اَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوْا عَنْ سَبِيْلِ اللّٰهِ فَلَهُمْ عَذَابٌ مُّهِيْنٌ 16
انهن پنهنجن قسمن کي کڻي ڍال بڻايو آهي، پوءِ ان جي اوٽ ۾ ماڻهن کي الله جي راهه کان روڪين ٿا، تنهنڪري انهن لاءِ خوار ڪندڙ عذاب آهي
— سيد ابوالاعليٰ مودوديلَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ اَمْوَالُهُمْ وَلَآ اَوْلَادُهُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَيْـــــًٔا ۭ اُولٰۗىِٕكَ اَصْـحٰبُ النَّارِ ۭ هُمْ فِيْهَا خٰلِدُوْنَ 17
الله کان بچائڻ لاءِ نڪي سندن مال ئي ڪم ايندن ۽ نه سندن اولاد. هو ته دوزخ جا يار آهن، جنهن ۾ هو سدائين پيا هوندا
— سيد ابوالاعليٰ مودودييَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللّٰهُ جَمِيْعًا فَيَحْلِفُوْنَ لَهٗ كَـمَا يَحْلِفُوْنَ لَكُمْ وَيَحْسَبُوْنَ اَنَّهُمْ عَلٰي شَيْءٍ ۭ اَلَآ اِنَّهُمْ هُمُ الْكٰذِبُوْنَ 18
جنهن ڏينهن الله انهن سڀني کي اٿاريندو ته هو سندس آڏو به ائين قسم کڻندا، جيئن توهان جي آڏو کڻندا آهن ۽ پنهنجي خيال ۾ سمجهندا ته سندن ڪم ٺهي ويندو. چڱيءَ طرح سمجهي ڇڏيو ته اهي حد درجي جا ڪوڙا آهن
— سيد ابوالاعليٰ مودودياِسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطٰنُ فَاَنْسٰـىهُمْ ذِكْرَ اللّٰهِ ۭ اُولٰۗىِٕكَ حِزْبُ الشَّيْطٰنِ ۭ اَلَآ اِنَّ حِزْبَ الشَّيْطٰنِ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ 19
شيطان مٿن سوار ٿي چڪو آهي ۽ کانئن الله جي ياد وسارائي ڇڏي اٿائين، اهي شيطان جي ٽولي وارا آهن. خبردار، شيطان جي ٽولي وارا ئي نقصان ۾ پوڻ وارا آهن
— سيد ابوالاعليٰ مودودياِنَّ الَّذِيْنَ يُحَاۗدُّوْنَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ٓ اُولٰۗىِٕكَ فِي الْاَذَلِّيْنَ 20
بيشڪ اهي ماڻهو ذليل ۾ ذليل مخلوقات مان آهن، جيڪي الله ۽ سندس رسول جي مخالفت ڪن ٿا
— سيد ابوالاعليٰ مودودي