049 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 18 آيتون ۽ 2 رڪوع آھن
الھامُ الرحمان
مُترجم: مولانا محمد مدني
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تُـقَدِّمُوْا بَيْنَ يَدَيِ اللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ۭ اِنَّ اللّٰهَ سَـمِيْعٌ عَلِيْمٌ 1
اي ايمان وارؤ! الله ۽ سندس رسول کان (ڪنهن ڳالهه ۾ به) اڳي نه ٿيو. ۽ الله کان ڊڄو ڇو ته الله ٻڌندڙ ڄاڻندڙ آهي.
— مولانا محمد مدنييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تَرْفَعُوْٓا اَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَلَا تَـجْـهَرُوْا لَهٗ بِالْقَوْلِ كَـجَــهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ اَنْ تَـحْبَــطَ اَعْــمَالُكُمْ وَاَنْتُمْ لَا تَشْعُرُوْنَ 2
اي ايمان وارؤ! پنهنجا آواز رسول جي آواز کان مٿي نه ڪريو ۽ پاڻ ۾ هڪ ٻئي سان وڏي سڏ ڳالهائڻ وانگر ساڻس وڏي سڏ نه ڳالهائيو جو متان اوهان جا ڪم برباد ٿين ۽ اوهان کي خبر به نه پوي.
— مولانا محمد مدنياِنَّ الَّذِيْنَ يَغُضُّوْنَ اَصْوَاتَهُمْ عِنْدَ رَسُوْلِ اللّٰهِ اُولٰۗىِٕكَ الَّذِيْنَ امْتَحَنَ اللّٰهُ قُلُوْبَهُمْ لِلتَّقْوٰى ۭ لَهُمْ مَّغْفِرَةٌ وَّاَجْرٌ عَظِيْمٌ 3
بيشڪ جيڪي پنهنجا آواز الله جي رسول وٽ جهڪا ڪن ٿا، سي اُهي آهن جن جي دلين کي الله پرهيزگاريءَ (جي پڌري ڪرڻ) لاءِ آزمايو آهي انهن لاءِ معافي ۽ وڏو اجر آهي.
— مولانا محمد مدنياِنَّ الَّذِيْنَ يُنَادُوْنَكَ مِنْ وَّرَاۗءِ الْحُـجُرٰتِ اَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُوْنَ 4
بيشڪ جيڪي توکي گهرن جي ٻاهران (بيهي) سڏين ٿا تن مان گهڻا بي عقل آهن.
— مولانا محمد مدنيوَلَوْ اَنَّهُمْ صَبَرُوْا حَتّٰى تَـخْرُجَ اِلَيْهِمْ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ ۭ وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 5
۽ جيڪڏهن اهي صبر ڪن ها جيستائين تون (پاڻهين) انهن ڏي نڪرين ته انهن لاءِ چڱو هجي ها ۽ الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي.
— مولانا محمد مدنييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِنْ جَاۗءَكُمْ فَاسِقٌۢ بِنَبَاٍ فَتَبَيَّنُوْٓا اَنْ تُصِيْبُوْا قَوْمًۢا بِجَــهَالَةٍ فَتُصْبِحُوْا عَلٰي مَا فَعَلْتُمْ نٰدِمِيْنَ 6
اي ايمان وارؤ! جيڪڏهن ڪو نافرمان اوهان وٽ ڪا خبر آڻي ته جاچ ڪريو جو متان نادانيءَ سان ڪنهن قوم تي وڃي پئو پوءِ سڀاڻي پنهنجي ڪيل ڪم تي پشيمان ٿيو.
— مولانا محمد مدنيوَاعْلَمُوْٓا اَنَّ فِيْكُمْ رَسُوْلَ اللّٰهِ ۭ لَوْ يُطِيْعُكُمْ فِيْ كَثِيْرٍ مِّنَ الْاَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ حَبَّبَ اِلَيْكُمُ الْاِيْـمَانَ وَزَيَّنَهٗ فِيْ قُلُوْبِكُمْ وَكَرَّهَ اِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوْقَ وَالْعِصْيَانَ ۭ اُولٰۗىِٕكَ هُمُ الرّٰشِدُوْنَ 7ۙ
۽ ڄاڻو ته اوهان ۾ الله جو رسول آهي. جيڪڏهن گهڻن ڪمن ۾ اوهان جي ڳالهه مڃي ته اوهين ڏکيا ٿيو پر الله اوهان وٽ ايمان کي پيارو ڪيو آهي ۽ ان کي اوهان جي دلين ۾ سينگاريو اٿس ۽ اوهان وٽ ڪفر ۽ گناهه ۽ نافرماني بڇڙي ڪئي اٿس. اهي ئي سڌي رستي وارا آهن.
— مولانا محمد مدنيفَضْلًا مِّنَ اللّٰهِ وَنِعْمَةً ۭ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ 8
الله جي فضل ۽ احسان سان ۽ الله (سڀ ڪجهه) ڄاڻندڙ حڪمت وارو آهي.
— مولانا محمد مدنيوَاِنْ طَاۗىِٕفَتٰنِ مِنَ الْمُؤْمِنِيْنَ اقْتَتَلُوْا فَاَصْلِحُوْا بَيْنَهُمَا ۚ فَاِنْۢ بَغَتْ اِحْدٰىهُمَا عَلَي الْاُخْرٰى فَقَاتِلُوا الَّتِيْ تَبْغِيْ حَتّٰى تَفِيْۗءَ اِلٰٓى اَمْرِ اللّٰهِ ۚ فَاِنْ فَاۗءَتْ فَاَصْلِحُوْا بَيْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَاَقْسِطُوْا ۭ اِنَّ اللّٰهَ يُـحِبُّ الْمُقْسِطِيْنَ 9
۽ جيڪڏهن ايمان وارن مان ٻه جماعتون پاڻ ۾ وڙهن ته انهن ۾ صلح ڪرايو. پوءِ جيڪڏهن انهن ٻنهين مان هڪڙي ٻيءَ (ڌر) تي ڪا زيادتي ڪري ته جيڪا زيادتي ڪري ٿي تنهن سان وڙهو جيستائين الله جي حڪم ڏي موٽي اچي. پوءِ جيڪڏهن موٽي اچي ته انهن ۾ برابري سان صلح ڪرايو ۽ انصاف ڪريو. بيشڪ انصاف ڪرڻ وارا الله کي وڻن ٿا.
— مولانا محمد مدنياِنَّـمَا الْمُؤْمِنُوْنَ اِخْوَةٌ فَاَصْلِحُوْا بَيْنَ اَخَوَيْكُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَـمُوْنَ ۧ10
بيشڪ ايمان وارا ته ڀائر ئي آهن پوءِ پنهنجي ٻن ڀائرن ۾ صلح ڪرايو. ۽ الله کان ڊڄو ته من اوهان تي رحم ڪيو وڃي.
— مولانا محمد مدنييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِّنْ قَوْمٍ عَسٰٓى اَنْ يَّكُوْنُوْا خَيْرًا مِّنْهُمْ وَلَا نِسَاۗءٌ مِّنْ نِّسَاۗءٍ عَسٰٓى اَنْ يَّكُنَّ خَيْرًا مِّنْهُنَّ ۚ وَلَا تَلْمِزُوْٓا اَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوْا بِالْاَلْقَابِ ۭ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوْقُ بَعْدَ الْاِيْـمَانِ ۚ وَمَنْ لَّمْ يَتُبْ فَاُولٰۗىِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ 11
اي ايمان وارؤ! ڪا قوم ڪنهن قوم تي ٺٺولي نه ڪري جو متان اُهي هنن کان چڱا هجن ۽ نه عورتون عورتن تان جو متان اُهي هنن کان چڱيون هجن. ۽ نه پاڻ ۾ هڪ ٻئي کي عيب لڳايو ۽ نه هڪ ٻئي تي بڇڙا نالا چيڙائڻ وارا رکو جو ايمان کان پوءِ بدتهذيبيءَ جو نالو بڇڙو آهي. ۽ جيڪي توبهه نه ڪندا سي ئي ظالم آهن.
— مولانا محمد مدنييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوا اجْتَنِبُوْا كَثِيْرًا مِّنَ الظَّنِّ ۡ اِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ اِثْمٌ وَّلَا تَجَسَّسُوْا وَلَا يَغْتَبْ بَّعْضُكُمْ بَعْضًا ۭ اَيُـحِبُّ اَحَدُكُمْ اَنْ يَّاْكُلَ لَحْمَ اَخِيْهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوْهُ ۭ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ۭ اِنَّ اللّٰهَ تَوَّابٌ رَّحِيْمٌ 12
اي ايمان وارؤ! گهڻي شڪ ڪرڻ کان بچو ڇو ته ڪي شڪ گناهه آهن ۽ نه (ڪنهن جي) جاسوسي ڪريو ۽ نه ڪو اوهان مان هڪ ٻئي جي گِلا ڪري. ڇا اوهان مان ڪنهن کي هيءَ ڳالهه وڻي ٿي ته پنهنجي مئل ڀاءُ جو گوشت کائي پوءِ اوهان ان کي ته بڇڙو سمجهو ۽ الله کان ڊڄو. بيشڪ الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي.
— مولانا محمد مدنييٰٓاَيُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقْنٰكُمْ مِّنْ ذَكَرٍ وَّاُنْثٰى وَجَعَلْنٰكُمْ شُعُوْبًا وَّقَبَاۗىِٕلَ لِتَعَارَفُوْا ۭ اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللّٰهِ اَتْقٰىكُمْ ۭ اِنَّ اللّٰهَ عَلِيْمٌ خَبِيْرٌ 13
اي ماڻهو! اسان اوهان کي هڪ مڙس ۽ هڪ زال مان پيدا ڪيو آهي ۽ اسان اوهان کي ذاتيون ۽ پاڙا ڪيو آهي ته هڪ ٻئي کي سڃاڻو (باقي) اوهان مان زياده چڱو الله وٽ اهو آهي جيڪو اوهان مان ڏاڍو پرهيزگار آهي بيشڪ الله (سڀ ڪجهه) ڄاڻڻ وارو پوري خبر رکندڙ آهي.
— مولانا محمد مدنيقَالَتِ الْاَعْرَابُ اٰمَنَّا ۭ قُلْ لَّمْ تُؤْمِنُوْا وَلٰكِنْ قُوْلُوْٓا اَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْاِيْـمَانُ فِيْ قُلُوْبِكُمْ ۭ وَاِنْ تُطِيْعُوا اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ لَا يَـلِتْكُمْ مِّنْ اَعْـمَالِكُمْ شَـيْـــــًٔا ۭ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 14
ٻهراڙيءَ وارن چيو ته اسان ايمان آندو آهي. (اي پيغمبر !) تون چوينِ ته اوهان ايمان نه آندو آهي پر اوهين چئو ته اسان تابعداري قبول ڪئي ۽ ايمان اڃان تائين اوهان جي دلين ۾ نه گهڙيو آهي ۽ جيڪڏهن اوهين الله ۽ سندس رسول جي حڪم تي هلندو ته اوهانجن عملن (جي اجر) مان ڪجهه به نه گهٽائيندو. بيشڪ الله گهڻو بخشيندڙ نهايت رحم وارو آهي.
— مولانا محمد مدنياِنَّـمَا الْمُؤْمِنُوْنَ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ ثُـمَّ لَمْ يَرْتَابُوْا وَجٰهَدُوْا بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۭ اُولٰۗىِٕكَ هُمُ الصّٰدِقُوْنَ 15
ايمان وارا اهي ئي آهن جن الله ۽ سندس رسول تي ايمان آندو، وري شڪ نه ڪيائون ۽ الله جي رستي ۾ پنهنجي مالن ۽ پنهنجي جانن سان جنگ ڪيائون. اهي ئي سچا آهن.
— مولانا محمد مدنيقُلْ اَتُعَلِّمُوْنَ اللّٰهَ بِدِيْنِكُمْ ۭ وَاللّٰهُ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمٰوٰتِ وَمَا فِي الْاَرْضِ ۭ وَاللّٰهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيْمٌ 16
(اي پيغمبر !) تون چؤ ته اوهين پنهنجو دين الله کي ڏيکاريو ٿا ڇا؟ هوڏانهن جيڪي آسمانن ۾ ۽ جيڪي زمين ۾ آهي تنهن کي الله ڄاڻي ٿو.
— مولانا محمد مدنييَـمُنُّوْنَ عَلَيْكَ اَنْ اَسْلَمُوْا ۭ قُلْ لَّا تَـمُنُّوْا عَلَيَّ اِسْلَامَكُمْ ۚ بَلِ اللّٰهُ يَـمُنُّ عَلَيْكُمْ اَنْ هَدٰىكُمْ لِلْاِيْـمَانِ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِيْنَ 17
۽ الله سڀ شيءِ کي ڄاڻڻ وارو آهي(اي پيغمبر! اهي) توتي احسان رکن ٿا ته انهن ايمان آندو آهي تون چوينِ ته مون تي پنهنجي تابعداري قبول ڪرڻ جو احسان نه رکو بلڪ الله اوهان تي هي احسان رکي ٿو ته اوهان کي ايمان جو رستو ڏيکاريو اٿس جيڪڏهن اوهين سچا آهيو.
— مولانا محمد مدنياِنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ غَيْبَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَاللّٰهُ بَصِيْرٌۢ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ ۧ18
بيشڪ الله آسمانن ۽ زمين جي ڳجهه کي ڄاڻي ٿو. ۽ جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن کي الله ڏسندڙ آهي.
— مولانا محمد مدني