048 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 29 آيتون ۽ 4 رڪوع آھن
الھامُ الرحمان
مُترجم: مولانا محمد مدني
اِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُّبِيْنًا 1ۙ
(اي رسول !) بيشڪ اسان توکي (حديبيه جي صلح ٿيڻ سان) پڌري فتح ڏني آهي
— مولانا محمد مدنيلِّيَغْفِرَ لَكَ اللّٰهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْۢبِكَ وَمَا تَاَخَّرَ وَيُتِـمَّ نِعْمَتَهٗ عَلَيْكَ وَيَهْدِيَكَ صِرَاطًا مُّسْتَـقِيْمًا 2ۙ
ته تنهنجا اڳيان ۽ پويان قصور توکي الله معاف ڪري ۽ پنهنجي نعمت توتي پوري ڪري ۽ توکي سڌو رستو ڏيکاري.
— مولانا محمد مدنيوَّيَنْصُرَكَ اللّٰهُ نَــصْرًا عَزِيْزًا 3
۽ الله توکي زبردست سوڀ ڏي.
— مولانا محمد مدنيهُوَ الَّذِيْٓ اَنْزَلَ السَّكِيْنَةَ فِيْ قُلُوْبِ الْمُؤْمِنِيْنَ لِيَزْدَادُوْٓا اِيْـمَانًا مَّعَ اِيْـمَانِهِمْ ۭ وَلِلّٰهِ جُنُوْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَلِــيْمًا حَكِـيْمًا 4ۙ
الله اهو آهي جنهن ايمان وارن جي دلين ۾ بردباري وڌي ته سندن (اڳين) ايمان سان گڏ (اڃا) سندن ايمان زياده ٿئي. ۽ آسمانن ۽ زمين جا لشڪر الله جا ئي آهن. ۽ الله (مصلحت کي) ڄاڻندڙ حڪمت وارو آهي.
— مولانا محمد مدنيلِّيُدْخِلَ الْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَـجْرِيْ مِنْ تَـحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَا وَيُكَفِّرَ عَنْهُمْ سَيِّاٰتِهِمْ ۭ وَكَانَ ذٰلِكَ عِنْدَ اللّٰهِ فَوْزًا عَظِيْمًا 5ۙ
(اها بردباري) هن لاءِ به (دلين ۾ وڌائين) ته ايمان وارن مردن ۽ ايمان وارين زالن کي اهڙن باغن ۾ داخل ڪري جن جي هيٺان واهه وهن ٿا انهن ۾ اهي پيا رهندا ۽ انهن تان سندن بڇڙايون ميٽي ڇڏي. ۽ اها الله وٽ وڏي ڪاميابي آهي.
— مولانا محمد مدنيوَّيُعَذِّبَ الْمُنٰفِقِيْنَ وَالْمُنٰفِقٰتِ وَالْمُشْرِكِيْنَ وَالْمُشْرِكٰتِ الظَّاۗنِّيْنَ بِاللّٰهِ ظَنَّ السَّوْءِ ۭ عَلَيْهِمْ دَاۗىِٕرَةُ السَّوْءِ ۚ وَغَضِبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ وَلَعَنَهُمْ وَاَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ ۭ وَسَاۗءَتْ مَصِيْرًا 6
۽ (هن لاءِ به ته) دغاباز مردن ۽ دغاباز زالن ۽ (الله سان) ڀائيوار ٺهرائيندڙ مڙسن ۽ ڀائيوار ٺهرائيندڙ زالن کي سزا ڏئي جي الله ۾ بدگماني رکن ٿا. مٿن بڇڙي مصيبت (پيل) آهي ۽ انهن تي الله ڪاوڙيو آهي ۽ مٿن لعنت ڪئي اٿس. ۽ انهن لاءِ دوزخ تيار ڪيو اٿس ۽ اهو ٺڪاڻو بڇڙو آهي. (6)
— مولانا محمد مدنيوَلِلّٰهِ جُنُوْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَزِيْزًا حَكِـيْـمًا 7
۽ آسمانن ۽ زمين جا لشڪر الله جا آهن. ۽الله زبردست (۽) حڪمت وارو آهي.
— مولانا محمد مدنياِنَّآ اَرْسَلْنٰكَ شَاهِدًا وَّمُبَشِّرًا وَّنَذِيْرًا 8ۙ
(اي پيغمبر !) اسان توکي حالتن کان واقف ڪرڻ وارو ۽ خوشخبري ٻڌائيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ ڪري موڪليو آهي
— مولانا محمد مدنيلِّتُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَتُعَزِّرُوْهُ وَتُوَقِّرُوْهُ ۭ وَتُسَـبِّحُوْهُ بُكْرَةً وَّاَصِيْلًا 9
ته (اي مسلمانو !) اوهين الله ۽ سندس رسول تي ايمان آڻيو ۽ سندس (دين جي) مدد ڪريو ۽ سندس عزت ڪريو ۽ صبح شام جو سندس پاڪائي بيان ڪريو!
— مولانا محمد مدنياِنَّ الَّذِيْنَ يُبَايِعُوْنَكَ اِنَّـمَا يُبَايِعُوْنَ اللّٰهَ ۭ يَدُ اللّٰهِ فَوْقَ اَيْدِيْهِمْ ۚ فَــمَنْ نَّكَثَ فَاِنَّـمَا يَنْكُثُ عَلٰي نَفْسِهٖ ۚ وَمَنْ اَوْفٰى بِــمَا عٰهَدَ عَلَيْهُ اللّٰهَ فَسَيُؤْتِيْهِ اَجْرًا عَظِيْمًا ۧ10
(اي پيغمبر !) بيشڪ جيڪي (حديبيه جي صلح جي وقت) توسان بيعت ڪن ٿا سي رڳو الله سان بيعت ڪن ٿا. انهن جي هٿن مٿان الله جو هٿ آهي. پوءِ جيڪو انجام ڀڃندو سو رڳو پاڻ تي (مصيبت آڻڻ لاءِ) پنهنجو قول ڀڃي ٿو ۽ جو شخص ان انجام کي پورو ڪندوجنهنجو الله سان اقرار ڪيو اٿس تنهن کي الله وڏو اجر ڏيندو.
— مولانا محمد مدنيسَيَقُوْلُ لَكَ الْمُخَلَّفُوْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ شَغَلَتْنَآ اَمْوَالُنَا وَاَهْلُوْنَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا ۚ يَقُوْلُوْنَ بِاَلْسِنَتِهِمْ مَّا لَيْسَ فِيْ قُلُوْبِهِمْ ۭ قُلْ فَـمَنْ يَّـمْلِكُ لَكُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَـيْـــــًٔا اِنْ اَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا اَوْ اَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا ۭ بَلْ كَانَ اللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرًا 11
(اي پيغمبر !) ٻهراڙي وارن مان پٺتي رهيل توکي چوندا ته اسان جي مالن ۽ اسان جي ٻارن ٻچن اسان کي (ڪم ۾ ) رجهائي ڇڏيو هو، پوءِ تون اسان لاءِ معافي گُهر! اهي پنهنجي زبان سان اها ڳالهه چون ٿا جا سندن دلين ۾ نه آهي. تون چؤ ته جيڪڏهن الله اوهان کي نقصان پهچائڻ گهري يا اوهان کي فائدو پهچائڻ گهري ته پوءِ اهڙو ڪير آهي جو الله جي مقابلي ۾ اوهان لاءِ ڪجهه به ڪري سگهي ٿو؟ پر جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن جي الله کي پوري خبر آهي.
— مولانا محمد مدنيبَلْ ظَنَنْتُمْ اَنْ لَّنْ يَّنْقَلِبَ الرَّسُوْلُ وَالْمُؤْمِنُوْنَ اِلٰٓى اَهْلِيْهِمْ اَبَدًا وَّزُيِّنَ ذٰلِكَ فِيْ قُلُوْبِكُمْ وَظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوْءِ ښ وَكُنْتُمْ قَوْمًۢا بُوْرًا 12
اوهان هي خيال ڪيو هو ته رسول ۽ ايمان وارا پنهنجن ٻارن ٻچن ڏي ڪڏهن به نه موٽندا ۽ اهو خيال اوهانجن دلين ۾ چڱو ڪري ڏيکاريو ويو ۽ اوهان بڇڙو خيال ڪيو ۽ اوهين برباد قوم ٿيا.
— مولانا محمد مدنيوَمَنْ لَّمْ يُؤْمِنْۢ بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ فَاِنَّآ اَعْتَدْنَا لِلْكٰفِرِيْنَ سَعِيْرًا 13
۽ جنهن الله ۽ سندس رسول تي ايمان نه آندو ته اسان (اهڙن) ڪافرن لاءِ باهه تيار ڪري ڇڏي آهي.
— مولانا محمد مدنيوَلِلّٰهِ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ يَغْفِرُ لِمَنْ يَّشَاۗءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَّشَاۗءُ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ غَفُوْرًا رَّحِيْمًا 14
۽ آسمانن ۽ زمين جي بادشاهي الله جي ئي آهي. جنهن کي وڻيس تنهن کي بخشي ۽ جنهن کي وڻيس تنهن کي سزا ڏئي. ۽ الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي.
— مولانا محمد مدنيسَيَقُوْلُ الْمُخَلَّفُوْنَ اِذَا انْــطَلَقْتُمْ اِلٰى مَغَانِـمَ لِتَاْخُذُوْهَا ذَرُوْنَا نَتَّبِعْكُمْ ۚ يُرِيْدُوْنَ اَنْ يُّبَدِّلُوْا كَلٰمَ اللّٰهِ ۭ قُلْ لَّنْ تَتَّبِعُوْنَا كَذٰلِكُمْ قَالَ اللّٰهُ مِنْ قَبْلُ ۚ فَسَيَقُوْلُوْنَ بَلْ تَـحْسُدُوْنَنَا ۭ بَلْ كَانُوْا لَا يَفْقَهُوْنَ اِلَّا قَلِيْلًا 15
(اي پيغمبر !) جڏهن اوهين غنيمتن هٿ ڪرڻ لاءِ ويندو ته (حديبيه جي مسافريءَ کان) پٺتي رهيل چوندا ته اسان کي ڇڏيو ته اوهان سان هلون. هو گهرن ٿا ته الله جي ڳالهه کي بدلي ڇڏين. (اي پيغمبر! کين) چؤ ته اوهين اسان سان ڪڏهن به نه هلندو. (نه هلو) اهڙيءَ طرح الله اڳي ئي فرمائي چڪو آهي. پوءِ چوندا ته (نه) پر اوهين اسان تي سڙو ٿا (ائين نه آهي جيئن هو چوندا) پر هو ٿوري ڳالهه کان سواءِ وڌيڪ نٿا سمجهن
— مولانا محمد مدنيقُلْ لِّـلْمُخَلَّفِيْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ سَـتُدْعَوْنَ اِلٰى قَوْمٍ اُولِيْ بَاْسٍ شَدِيْدٍ تُقَاتِلُوْنَهُمْ اَوْ يُسْلِمُوْنَ ۚ فَاِنْ تُطِيْعُوْا يُؤْتِكُمُ اللّٰهُ اَجْرًا حَسَـنًا ۚ وَاِنْ تَتَوَلَّوْا كَـمَا تَوَلَّيْتُمْ مِّنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا اَلِـــيْمًا 16
(اي پيغمبر !) ٻهراڙيءَ وارن مان پٺتي رهيلن کي چؤ ته سخت وڙهڻ واريءَ قوم ڏي اوهان کي سڏيو ويندو اوهين انهن سان وڙهندو يا هو تابعداري قبول ڪن. پوءِ جيڪڏهن اوهين (ان وقت) حڪم مڃيندو ته الله اوهان کي چڱو بدلو ڏيندو، ۽ جيڪڏهن پُٺ ڦيريندو جيئن هن کان اڳي (حديبيه جي مسافريءَ کان) پٺ ڦيري اٿوَ ته اوهان کي دردناڪ سزا ڏيندو.
— مولانا محمد مدنيلَيْسَ عَلَي الْاَعْـمٰى حَرَجٌ وَّلَا عَلَي الْاَعْرَجِ حَرَجٌ وَّلَا عَلَي الْمَرِيْضِ حَرَجٌ ۭ وَمَنْ يُّطِعِ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ يُدْخِلْهُ جَنّٰتٍ تَـجْرِيْ مِنْ تَـحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ۚ وَمَنْ يَّتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذَابًا اَلِـــيْمًا ۧ17
انڌي تي ڪا تڪليف نه آهي، ۽ نه منڊي تي ڪا تڪليف آهي ۽ نه بيمار تي ڪا تڪليف آهي. ۽ جيڪو الله ۽ سندس رسول جو حڪم مڃيندو تنهن کي الله اهڙن باغن ۾ داخل ڪندو جن جي هيٺان واهه پيا وهن. ۽ جيڪو پٺ ڦيريندو تنهن کي دردناڪ سزا ڏيندو
— مولانا محمد مدنيلَقَدْ رَضِيَ اللّٰهُ عَنِ الْمُؤْمِنِيْنَ اِذْ يُبَايِعُوْنَكَ تَـحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِيْ قُلُوْبِهِمْ فَاَنْزَلَ السَّكِيْنَةَ عَلَيْهِمْ وَاَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِيْبًا ۙ18
(اي پيغمبر !) بيشڪ الله ايمان وارن کان راضي ٿيو جڏهن انهن وڻ جي هيٺان توسان بيعت ٿي ڪئي پوءِ جيڪي سندن دلين ۾ هو سو ڄاتائين پوءِ مٿن (دل جو) اطمينان لاٿائين ۽ کين هڪ ويجهي فتح (خيبر جي فتح) بدلي ۾ ڏنائين.
— مولانا محمد مدنيوَّمَغَانِـمَ كَثِيْرَةً يَّاْخُذُوْنَهَا ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَزِيْزًا حَكِـيْمًا 19
۽ گهڻيون غنيمتون به جن کي اهي هٿ ڪندا. ۽ الله زبردست حڪمت وارو آهي.
— مولانا محمد مدنيوَعَدَكُمُ اللّٰهُ مَغَانِـمَ كَثِيْرَةً تَاْخُذُوْنَهَا فَعَجَّلَ لَكُمْ هٰذِهٖ وَكَفَّ اَيْدِيَ النَّاسِ عَنْكُمْ ۚ وَلِتَكُوْنَ اٰيَةً لِّــلْمُؤْمِنِيْنَ وَيَهْدِيَكُمْ صِرَاطًا مُّسْتَقِيْمًا ۙ20
(اي مسلمانو!) الله اوهان کي گهڻين غنيمتن جو وعدو ڏنو آهي جن کي هٿ ڪندو پوءِ هي اوهان کي اڳواٽ ڏنيون اٿس ۽ ماڻهن جا هٿ اوهان کان روڪي ڇڏيائين. ۽ هن لاءِ ته (هي واقعو) ايمان وارن لاءِ هڪ نشاني ٿئي ۽ اوهان کي سڌو رستو ڏيکاري.
— مولانا محمد مدني