048 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 29 آيتون ۽ 4 رڪوع آھن
بيان الرحمان
مُترجم: علامه عبدالوحيد جان سرھندي
اِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُّبِيْنًا 1ۙ
بيشڪ اسان توهان (رسولِ عربي) لاءِ روشن فتح فرمائي
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديلِّيَغْفِرَ لَكَ اللّٰهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْۢبِكَ وَمَا تَاَخَّرَ وَيُتِـمَّ نِعْمَتَهٗ عَلَيْكَ وَيَهْدِيَكَ صِرَاطًا مُّسْتَـقِيْمًا 2ۙ
(۽) توهان جي سببان الله تعالى توهان جي امت جا اڳيان ۽ پويان گناه بخشيا ۽ توهان تي پنهنجي نعمت پوري ڪئي ۽ توهان کي صراطِ مستقيم تي هلايو
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديوَّيَنْصُرَكَ اللّٰهُ نَــصْرًا عَزِيْزًا 3
۽ الله تعالى توهان جي چڱي طرح مدد فرمائي
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديهُوَ الَّذِيْٓ اَنْزَلَ السَّكِيْنَةَ فِيْ قُلُوْبِ الْمُؤْمِنِيْنَ لِيَزْدَادُوْٓا اِيْـمَانًا مَّعَ اِيْـمَانِهِمْ ۭ وَلِلّٰهِ جُنُوْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَلِــيْمًا حَكِـيْمًا 4ۙ
الله تعالى اُهو آهي جنهن مؤمنن جي دلين ۾ سُڪون نازل ڪيو ان لاءِ ته يقين تي سندن يقين زياده ٿئي ۽ آسمانن ۽ زمينن جو لشڪر الله تعالى جو آهي ۽ الله تعالى علم (۽) حڪمت وارو آهي
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديلِّيُدْخِلَ الْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَـجْرِيْ مِنْ تَـحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَا وَيُكَفِّرَ عَنْهُمْ سَيِّاٰتِهِمْ ۭ وَكَانَ ذٰلِكَ عِنْدَ اللّٰهِ فَوْزًا عَظِيْمًا 5ۙ
ان لاءِ ته الله تعالى مؤمن مَردن ۽ مؤمن عورتن کي باغن ۾ داخل ڪري جنهنجي هيٺان نهرون وهن ٿيون. هميشه هميشه انهيءَ ۾ رهن ۽ انهن تان گناه ميٽي ڇڏي، ۽ الله تعالى وٽ اها عظيم ڪاميابي آهي
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديوَّيُعَذِّبَ الْمُنٰفِقِيْنَ وَالْمُنٰفِقٰتِ وَالْمُشْرِكِيْنَ وَالْمُشْرِكٰتِ الظَّاۗنِّيْنَ بِاللّٰهِ ظَنَّ السَّوْءِ ۭ عَلَيْهِمْ دَاۗىِٕرَةُ السَّوْءِ ۚ وَغَضِبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ وَلَعَنَهُمْ وَاَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ ۭ وَسَاۗءَتْ مَصِيْرًا 6
۽ اهو منافق مردن ۽ منافق عورتن ۽ مشرڪ مردن ۽ مشرڪ عورتن تي عذاب ڪري ٿو جيڪي الله تعالى لاءِ خراب گمان رکن ٿا، انهن تي برائي جو دائرو آهي، ۽ انهن تي الله تعالى غضب ڪيو ۽ انهن تي لعنت موڪلي ۽ انهن لاءِ جهنم تيار ڪئي ۽ (اها) موٽڻ لاءِ خراب جاءِ آهي
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديوَلِلّٰهِ جُنُوْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَزِيْزًا حَكِـيْـمًا 7
۽ آسمانن ۽ زمينن جو لشڪر الله تعالى جو آهي، ۽ الله تعالى غالب حڪمت وارو آهي
— علامه عبدالوحيد جان سرھندياِنَّآ اَرْسَلْنٰكَ شَاهِدًا وَّمُبَشِّرًا وَّنَذِيْرًا 8ۙ
بيشڪ اسان رسولِ عربي کي شاهد ۽ بشارت ڏيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ ڪري موڪليو
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديلِّتُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَتُعَزِّرُوْهُ وَتُوَقِّرُوْهُ ۭ وَتُسَـبِّحُوْهُ بُكْرَةً وَّاَصِيْلًا 9
ان لاءِ ته توهان الله تعالى ۽ ان جي رسول تي ايمان آڻيو ۽ رسولِ عربيءَ جي تعظيم ۽ توقير ڪريو، ۽ توهان صبح و شام ان جي پاڪائي بيان ڪريو
— علامه عبدالوحيد جان سرھندياِنَّ الَّذِيْنَ يُبَايِعُوْنَكَ اِنَّـمَا يُبَايِعُوْنَ اللّٰهَ ۭ يَدُ اللّٰهِ فَوْقَ اَيْدِيْهِمْ ۚ فَــمَنْ نَّكَثَ فَاِنَّـمَا يَنْكُثُ عَلٰي نَفْسِهٖ ۚ وَمَنْ اَوْفٰى بِــمَا عٰهَدَ عَلَيْهُ اللّٰهَ فَسَيُؤْتِيْهِ اَجْرًا عَظِيْمًا ۧ10
بيشڪ جيڪي ماڻهو (صحابه ڪرام) توهان (رسولِ عربي) جي هٿ تي بيعت ڪن ٿا، اهي ته الله تعالى سان بيعت ڪن ٿا، ۽ انهن جي هٿن تي الله تعالى جو هٿ آهي، پوءِ جنهن ماڻهو وعدو ٽوڙيو پوءِ پنهنجي لاءِ وعدو ٽوڙيو، ۽ جنهن ماڻهو الله تعالى سان ڪيل وعدو پورو ڪيو پوءِ الله تعالى جلد انهن کي اجرِ عظيم عطا ڪندو
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديسَيَقُوْلُ لَكَ الْمُخَلَّفُوْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ شَغَلَتْنَآ اَمْوَالُنَا وَاَهْلُوْنَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا ۚ يَقُوْلُوْنَ بِاَلْسِنَتِهِمْ مَّا لَيْسَ فِيْ قُلُوْبِهِمْ ۭ قُلْ فَـمَنْ يَّـمْلِكُ لَكُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَـيْـــــًٔا اِنْ اَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا اَوْ اَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا ۭ بَلْ كَانَ اللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرًا 11
توهان کي جلد اهي ڳوٺاڻا چوندا جيڪي جهاد کان پوئتي ٿيا ته اسان کي اسان جي مال ۽ اهل مشغول بنايو، پوءِ توهان اسان لاءِ بخشش طلب ڪريو، اهي پنهنجي زبانن سان اِهو چون ٿا جيڪو سندس دلين ۾ ناهي. رسولِ عربي توهان فرمايو پوءِ ڪير آهي جيڪو ڪنهن شيءِ جو اختيار رکي ٿو جيڪڏهن اهو توهان لاءِ نقصان ۽ نفعي جو ارادو ڪري ٿو. بلڪ الله تعالى توهان جي عملن کان خبردار آهي
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديبَلْ ظَنَنْتُمْ اَنْ لَّنْ يَّنْقَلِبَ الرَّسُوْلُ وَالْمُؤْمِنُوْنَ اِلٰٓى اَهْلِيْهِمْ اَبَدًا وَّزُيِّنَ ذٰلِكَ فِيْ قُلُوْبِكُمْ وَظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوْءِ ښ وَكُنْتُمْ قَوْمًۢا بُوْرًا 12
بلڪ توهان گمان ڪيو ته رسولِ عربي ۽ مؤمن ڪڏهن به پنهنجي اهل ڏانهن نه موٽندا ۽ اها ڳالهه توهان جي دلين ۾ سينگاري وئي ته توهان (انهن لاءِ) خراب گمان ڪيو، ۽ توهان (الله تعالى وٽ) برباد ٿيندڙ قوم آهيو
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديوَمَنْ لَّمْ يُؤْمِنْۢ بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ فَاِنَّآ اَعْتَدْنَا لِلْكٰفِرِيْنَ سَعِيْرًا 13
۽ جنهن ماڻهو الله تعالى ۽ ان جي رسولِ عربيءَ تي ايمان نه آندو پوءِ بيشڪ اسان (اهڙن) ڪافرن لاءِ دوزخ تيار ڪئي آهي
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديوَلِلّٰهِ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ يَغْفِرُ لِمَنْ يَّشَاۗءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَّشَاۗءُ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ غَفُوْرًا رَّحِيْمًا 14
۽ آسمانن ۽ زمينن جي بادشاهي الله تعالى لاءِ آهي. جنهنکي چاهي بخش ڪري ٿو ۽ جنهنکي چاهي عذاب ڪري ٿو. ۽ الله تعالى گھڻو بخشيندڙ ٻاجھارو آهي
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديسَيَقُوْلُ الْمُخَلَّفُوْنَ اِذَا انْــطَلَقْتُمْ اِلٰى مَغَانِـمَ لِتَاْخُذُوْهَا ذَرُوْنَا نَتَّبِعْكُمْ ۚ يُرِيْدُوْنَ اَنْ يُّبَدِّلُوْا كَلٰمَ اللّٰهِ ۭ قُلْ لَّنْ تَتَّبِعُوْنَا كَذٰلِكُمْ قَالَ اللّٰهُ مِنْ قَبْلُ ۚ فَسَيَقُوْلُوْنَ بَلْ تَـحْسُدُوْنَنَا ۭ بَلْ كَانُوْا لَا يَفْقَهُوْنَ اِلَّا قَلِيْلًا 15
جلد اهي ماڻهو چوندا جيڪي پوئتي رهيا، جنهن وقت توهان غنيمتن ڏانهن ويندا ان لاءِ ته توهان اهي حاصل ڪريو (اهي چوندا) اسان کي ڇڏيو ته اسين توهان سان گڏ هلون، اهي چاهين ٿا ته الله تعالى جي حڪم کي تبديل ڪن. رسولِ عربي توهان فرمايو، توهان هرگز اسان سان گڏ نه هلو، الله تعالى اڳ ۾ ئي ايئن فرمايو. پوءِ فوراً اهي چوندا ته توهان (مسلمان) اسان سان حسد ڪريو ٿا، بلڪ اهي ماڻهو تمام ٿورو سمجھن ٿا
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديقُلْ لِّـلْمُخَلَّفِيْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ سَـتُدْعَوْنَ اِلٰى قَوْمٍ اُولِيْ بَاْسٍ شَدِيْدٍ تُقَاتِلُوْنَهُمْ اَوْ يُسْلِمُوْنَ ۚ فَاِنْ تُطِيْعُوْا يُؤْتِكُمُ اللّٰهُ اَجْرًا حَسَـنًا ۚ وَاِنْ تَتَوَلَّوْا كَـمَا تَوَلَّيْتُمْ مِّنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا اَلِـــيْمًا 16
رسولِ عربي توهان پوئتي ٿيندڙ ٻهراڙيءَ وارن ماڻهن کي فرمايو ته جلد توهان کي ان قوم ڏانهن سڏيو ويندو جيڪي سخت وڙهندڙ هوندا، توهان کي انهن سان وڙهڻو پوندو يا اهي اسلام آڻين، پوءِ جيڪڏهن توهان (الله تعالى جي) اطاعت ڪئي ته الله تعالى توهان کي سهڻو اجر عطا ڪندو. ۽ جيڪڏهن توهان (هاڻي به) بي فرماني ڪئي جيئنڪ هن کان اڳ توهان بي فرماني ڪئي ته الله تعالى توهان کي دردناڪ عذاب چکائيندو
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديلَيْسَ عَلَي الْاَعْـمٰى حَرَجٌ وَّلَا عَلَي الْاَعْرَجِ حَرَجٌ وَّلَا عَلَي الْمَرِيْضِ حَرَجٌ ۭ وَمَنْ يُّطِعِ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ يُدْخِلْهُ جَنّٰتٍ تَـجْرِيْ مِنْ تَـحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ۚ وَمَنْ يَّتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذَابًا اَلِـــيْمًا ۧ17
نابين (ماڻهو) تي ڪو حرج ڪونهي ۽ لنگڙي تي ڪو حرج ناهي ۽ مريض تي ڪو حرج ناهي (ته اهي جهاد لاءِ نڪرن) ۽ جيڪو ماڻهو الله تعالى ۽ ان جي رسول جي اطاعت ڪري ٿو ته الله تعالى ان کي انهن باغن ۾ داخل ڪندو جن جي هيٺان نهرون وهنديون ۽ جيڪو ماڻهو نافرماني ڪندو ته الله تعالى ان کي دردناڪ عذاب چکائيندو
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديلَقَدْ رَضِيَ اللّٰهُ عَنِ الْمُؤْمِنِيْنَ اِذْ يُبَايِعُوْنَكَ تَـحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِيْ قُلُوْبِهِمْ فَاَنْزَلَ السَّكِيْنَةَ عَلَيْهِمْ وَاَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِيْبًا ۙ18
بيشڪ تحقيق الله تعالى مؤمنن (صحابه ڪرام) کان راضي ٿيو، جنهن وقت وڻ جي هيٺان انهن رسولِ عربيءَ جي بيعت ڪئي پوءِ الله تعالى (ان سچائي ۽ وفاداري کي) معلوم ڪيو جيڪا انهن جي دلين ۾ هئي، پوءِ الله تعالى صحابه ڪرام جي مٿان سُڪون نازل ڪيو ۽ انهن کي ان جي عيوض فتح قريب عطا ڪئي
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديوَّمَغَانِـمَ كَثِيْرَةً يَّاْخُذُوْنَهَا ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَزِيْزًا حَكِـيْمًا 19
۽ گھڻيون غنيمتون ڏنيون جيڪي انهن حاصل ڪيون، ۽ الله تعالى غالب حڪمت وارو آهي
— علامه عبدالوحيد جان سرھنديوَعَدَكُمُ اللّٰهُ مَغَانِـمَ كَثِيْرَةً تَاْخُذُوْنَهَا فَعَجَّلَ لَكُمْ هٰذِهٖ وَكَفَّ اَيْدِيَ النَّاسِ عَنْكُمْ ۚ وَلِتَكُوْنَ اٰيَةً لِّــلْمُؤْمِنِيْنَ وَيَهْدِيَكُمْ صِرَاطًا مُّسْتَقِيْمًا ۙ20
۽ الله تعالى توهان سان (اڃان) گھڻين غنيمتن جو وعدو فرمايو آهي جيڪو توهان حاصل ڪندا، پوءِ توهان کي هي فتح جلد عطا ڪئي ۽ ماڻهن جي هٿن کي توهان کان روڪيو، ۽ اهو ان لاءِ ته اها مؤمنن لاءِ هڪ نشاني ٿئي ۽ الله تعالى توهان کي صراطِ مستقيم تي هلائي
— علامه عبدالوحيد جان سرھندي