049 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 18 آيتون ۽ 2 رڪوع آھن
البُرھان
مُترجم: محمد عثمان ڏيپلائي
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تُـقَدِّمُوْا بَيْنَ يَدَيِ اللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ۭ اِنَّ اللّٰهَ سَـمِيْعٌ عَلِيْمٌ 1
مؤمنو! الله ۽ سندس رسول جي اڳيان اڳرائي نه ڪريو ۽ الله کان ڊڄو، بيشڪ الله ٻُڌندڙ ڄاڻيندڙ آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تَرْفَعُوْٓا اَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَلَا تَـجْـهَرُوْا لَهٗ بِالْقَوْلِ كَـجَــهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ اَنْ تَـحْبَــطَ اَعْــمَالُكُمْ وَاَنْتُمْ لَا تَشْعُرُوْنَ 2
اي مؤمنو! پنهنجا آواز رسول جي آواز کان مٿي نه ڪريو، ۽ جيئن اوهان جو هڪ ٻئي سان وڏي سڏ ڳالهائڻ آهي، تيئن ان سان ڏاڍيان ڳالهه ٻولهه نه ڪريو، جو متان اوهان بي خبريءَ ۾ اوهان جا عمل چٽ ٿي وڃن!
— محمد عثمان ڏيپلائياِنَّ الَّذِيْنَ يَغُضُّوْنَ اَصْوَاتَهُمْ عِنْدَ رَسُوْلِ اللّٰهِ اُولٰۗىِٕكَ الَّذِيْنَ امْتَحَنَ اللّٰهُ قُلُوْبَهُمْ لِلتَّقْوٰى ۭ لَهُمْ مَّغْفِرَةٌ وَّاَجْرٌ عَظِيْمٌ 3
بيشڪ جيڪي پنهنجن آوازن کي الله جي رسول جي اڳيان جهڪو ٿا ڪن، سي اُهي آهن جن جي دلين کي الله دينداريءَ لاءِ آزمايو آهي؛ انهن لاءِ بخشش ۽ وڏو اجر آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائياِنَّ الَّذِيْنَ يُنَادُوْنَكَ مِنْ وَّرَاۗءِ الْحُـجُرٰتِ اَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُوْنَ 4
بيشڪ جيڪي حجرن جي ٻاهران توکي سڏ ٿاڪن، تن مان گهڻا بي سمجهه آهن.
— محمد عثمان ڏيپلائيوَلَوْ اَنَّهُمْ صَبَرُوْا حَتّٰى تَـخْرُجَ اِلَيْهِمْ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ ۭ وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 5
۽ جيڪڏهن هو تنهنجي نڪرڻ تائين صبر ڪن ها، ته اهو انهن لاءِ چڱو هو ۽ الله بخشڻهار، مهربان آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِنْ جَاۗءَكُمْ فَاسِقٌۢ بِنَبَاٍ فَتَبَيَّنُوْٓا اَنْ تُصِيْبُوْا قَوْمًۢا بِجَــهَالَةٍ فَتُصْبِحُوْا عَلٰي مَا فَعَلْتُمْ نٰدِمِيْنَ 6
اي مؤمنو! جيڪڏهن ڪو بدڪار اوهان وٽ ڪا خبر آڻي، ته ان جي جاچ ڪريو، متان ڪنهن قوم کي بي خبريءَ ۾ نقصان پهچايو، پوءِ جيڪي ڪري وجهو، ان تي پيشيمان ٿيو.
— محمد عثمان ڏيپلائيوَاعْلَمُوْٓا اَنَّ فِيْكُمْ رَسُوْلَ اللّٰهِ ۭ لَوْ يُطِيْعُكُمْ فِيْ كَثِيْرٍ مِّنَ الْاَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ حَبَّبَ اِلَيْكُمُ الْاِيْـمَانَ وَزَيَّنَهٗ فِيْ قُلُوْبِكُمْ وَكَرَّهَ اِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوْقَ وَالْعِصْيَانَ ۭ اُولٰۗىِٕكَ هُمُ الرّٰشِدُوْنَ 7ۙ
۽ ڄاڻو ته اوهان ۾ الله جو رسول آهي، جيڪڏهن اهو گهڻن ڪمن ۾ اوهان جو چيو وٺندو، ته اوهان کي تڪليف پهچندي،پر الله اوهان کي ايمان جي محبت ڏني، اوهان جي دلين ۾ ان کي سهڻو ڪيائين ۽ اوهان لاءِ ڪفر ۽ بي ديني ۽ گناهه کي ناپسند ڪرايائين، اهي سڌي رستي وارا آهن.
— محمد عثمان ڏيپلائيفَضْلًا مِّنَ اللّٰهِ وَنِعْمَةً ۭ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ 8
الله جي فضل ۽ احسان سان ۽ الله ڄاڻيندڙ ڏاهپ وارو آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائيوَاِنْ طَاۗىِٕفَتٰنِ مِنَ الْمُؤْمِنِيْنَ اقْتَتَلُوْا فَاَصْلِحُوْا بَيْنَهُمَا ۚ فَاِنْۢ بَغَتْ اِحْدٰىهُمَا عَلَي الْاُخْرٰى فَقَاتِلُوا الَّتِيْ تَبْغِيْ حَتّٰى تَفِيْۗءَ اِلٰٓى اَمْرِ اللّٰهِ ۚ فَاِنْ فَاۗءَتْ فَاَصْلِحُوْا بَيْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَاَقْسِطُوْا ۭ اِنَّ اللّٰهَ يُـحِبُّ الْمُقْسِطِيْنَ 9
۽ جيڪڏهن مؤمنن جون ٻه ٽوليون پاڻ ۾ وڙهن، ته انهن وچ ۾ صلح ڪرايو_ پوءِ جيڪڏهن هڪڙي ٻيءَ تي اڳرائي ڪري، ته جيڪا اڳرائي ڪري، تنهن سان وڙهو، جيسين الله جي فيصلي ڏانهن موٽي_ پوءِ جيڪڏهن موٽي آئي، ته سندن وچ ۾ انصاف سان صلح ڪريو، ۽ انصاف سان هلو، بيشڪ الله انصاف وارن کي پسند ڪندو آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائياِنَّـمَا الْمُؤْمِنُوْنَ اِخْوَةٌ فَاَصْلِحُوْا بَيْنَ اَخَوَيْكُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَـمُوْنَ ۧ10
مؤمن ته سڀ پاڻ ۾ ڀائر آهن، تنهن ڪري پنهنجي ڀائرن ۾ صلح ڪرايو ۽ الله کان ڊڄو، ته من اوهان تي رحم ڪيو وڃي.
— محمد عثمان ڏيپلائييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِّنْ قَوْمٍ عَسٰٓى اَنْ يَّكُوْنُوْا خَيْرًا مِّنْهُمْ وَلَا نِسَاۗءٌ مِّنْ نِّسَاۗءٍ عَسٰٓى اَنْ يَّكُنَّ خَيْرًا مِّنْهُنَّ ۚ وَلَا تَلْمِزُوْٓا اَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوْا بِالْاَلْقَابِ ۭ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوْقُ بَعْدَ الْاِيْـمَانِ ۚ وَمَنْ لَّمْ يَتُبْ فَاُولٰۗىِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ 11
اي مومنو! ڪا به ٽولي ڪنهن ٽوليءَ تي مسخري نه ڪري، جو متان اُهي انهن کان ڀلا هجن_ نڪي زالون ٻين زالن تي مسخري ڪن، جو متان اهي انهن کان ڀليون هجن- ۽ نڪي پاڻ ۾ عيب جوئي ڪريو، نڪي هڪ ٻئي کي بڇڙن لقبن سان سڏيو، ڇو ته ايمان آڻڻ کان پوءِ بي دينيءَ جو نالو بڇڙو آهي- پوءِ جيڪي باز نه آيا، سي ئي ظالم آهن.
— محمد عثمان ڏيپلائييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوا اجْتَنِبُوْا كَثِيْرًا مِّنَ الظَّنِّ ۡ اِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ اِثْمٌ وَّلَا تَجَسَّسُوْا وَلَا يَغْتَبْ بَّعْضُكُمْ بَعْضًا ۭ اَيُـحِبُّ اَحَدُكُمْ اَنْ يَّاْكُلَ لَحْمَ اَخِيْهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوْهُ ۭ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ۭ اِنَّ اللّٰهَ تَوَّابٌ رَّحِيْمٌ 12
اي مؤمنو! گهڻن گمانن کان بچو، ڇاڪاڻ ته ڪي گمان گناهه آهن_ ۽ نڪي جاسوسي ڪريو، نڪي اوهان مان ڪو ٻئي جي گلا ڪري، ڀلا اوهان مان ڪو پنهنجي مئل ڀاءُ جو گوشت کائڻ پسند ڪندو؟ ضرور ان کان نفرت ڪندو -الله کان ڊڄو، بيشڪ الله توبهه قبول ڪندڙ ۽ رحم وارو آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائييٰٓاَيُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقْنٰكُمْ مِّنْ ذَكَرٍ وَّاُنْثٰى وَجَعَلْنٰكُمْ شُعُوْبًا وَّقَبَاۗىِٕلَ لِتَعَارَفُوْا ۭ اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللّٰهِ اَتْقٰىكُمْ ۭ اِنَّ اللّٰهَ عَلِيْمٌ خَبِيْرٌ 13
اي انسانو! اسان اوهان کي هڪ مرد ۽ هڪ زال مان پيدا ڪيو آهي ۽ اسان اوهان جي عملن مان ڪجهه به نه گهٽائيندو، بيشڪ الله بخشيندڙ مهربان آهي. اوهان جون ذاتيون ۽ اوهان جا پاڙا ڪيا آهن، ته سڃاڻو- بيشڪ الله وٽ اوهان مان وڏي عزت وارو اهو آهي، جيڪو اوهان مان وڌيڪ نيڪ آهي، الله ڄاڻو ۽ خبردار آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائيقَالَتِ الْاَعْرَابُ اٰمَنَّا ۭ قُلْ لَّمْ تُؤْمِنُوْا وَلٰكِنْ قُوْلُوْٓا اَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْاِيْـمَانُ فِيْ قُلُوْبِكُمْ ۭ وَاِنْ تُطِيْعُوا اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ لَا يَـلِتْكُمْ مِّنْ اَعْـمَالِكُمْ شَـيْـــــًٔا ۭ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 14
ٻهراڙيءَ وارا چون ٿا ته ”اسان ايمان آندو“، چئو ته اوهان (سچو) ايمان نه آندو آهي.“ پر چئو ته اسين مسلمان ٿيا آهيون.“ مگر اوهان جي دلين ۾ اڃا ايمان داخل نه ٿيو آهي- جيڪڏهن اوهين الله ۽ سندس رسول جو چيو مڃيندا، ته
— محمد عثمان ڏيپلائياِنَّـمَا الْمُؤْمِنُوْنَ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ ثُـمَّ لَمْ يَرْتَابُوْا وَجٰهَدُوْا بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۭ اُولٰۗىِٕكَ هُمُ الصّٰدِقُوْنَ 15
مومن فقط اُهي آهن؛ جن الله ۽ سندس رسول تي ايمان آندو، پوءِ شڪ نه ڪيائون ۽ الله جي واٽ ۾ پنهنجن مالن ۽ جسمن سان جهاد ڪيائون؛ بس اُهي ئي سچا آهن.
— محمد عثمان ڏيپلائيقُلْ اَتُعَلِّمُوْنَ اللّٰهَ بِدِيْنِكُمْ ۭ وَاللّٰهُ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمٰوٰتِ وَمَا فِي الْاَرْضِ ۭ وَاللّٰهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيْمٌ 16
چئو ته ڇا، پنهنجو دين الله کي ٿا ڄاڻايو؟ جيڪي آسمانن خواهه زمين ۾ آهي، سو ته سڀ الله ڄاڻيندڙ آهي ۽ الله سڀ ڪنهن شيءِ کي ڄاڻيندڙ آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائييَـمُنُّوْنَ عَلَيْكَ اَنْ اَسْلَمُوْا ۭ قُلْ لَّا تَـمُنُّوْا عَلَيَّ اِسْلَامَكُمْ ۚ بَلِ اللّٰهُ يَـمُنُّ عَلَيْكُمْ اَنْ هَدٰىكُمْ لِلْاِيْـمَانِ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِيْنَ 17
سندن اسلام آڻڻ جو توتي احسان ٿا رکن؛ چئو ته مون تي پنهنجي اسلام آڻڻ جو احسان نه رکو، بلڪ اوهان تي الله جو احسان آهي، جو اوهان کي ايمان جو رستو ڏيکاريائين، جيڪڏهن اوهين سچا آهيو.
— محمد عثمان ڏيپلائياِنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ غَيْبَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَاللّٰهُ بَصِيْرٌۢ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ ۧ18
بيشڪ الله آسمانن ۽ زمين جو ڳجهه ڄاڻيندڙ آهي ۽ جيڪي ڪريو ٿا، سو الله ڏسندڙ آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائي