013 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 43 آيتون ۽ 6 رڪوع آھن
البُرھان
مُترجم: محمد عثمان ڏيپلائي
الۗمّۗرٰ ۣ تِلْكَ اٰيٰتُ الْكِتٰبِ ۭ وَالَّذِيْٓ اُنْزِلَ اِلَيْكَ مِنْ رَّبِّكَ الْـحَقُّ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُوْنَ 1
ا- ل- م- ر- هي ڪتاب جون آيتون آهن ۽ جيڪو تنهنجي ڌڻيءَ کان تو ڏي موڪليل آهي، سو حق آهي، پر گهڻا ماڻهو ايمان نٿا آڻين.
— محمد عثمان ڏيپلائياَللّٰهُ الَّذِيْ رَفَعَ السَّمٰوٰتِ بِغَيْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا ثُـمَّ اسْتَوٰى عَلَي الْعَرْشِ وَسَـخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ۭ كُلٌّ يَّـجْرِيْ لِاَجَلٍ مُّسَمًّى ۭ يُدَبِّرُ الْاَمْرَ يُفَصِّلُ الْاٰيٰتِ لَعَلَّكُمْ بِلِقَاۗءِ رَبِّكُمْ تُوْقِنُوْنَ 2
الله اهو آهي، جنهن بنا ٿنڀن جي آسمانن کي بنايو آهي، جي ڏسو ٿا- پوءِ عرش ڏي ڌيان ڪيائين ۽ سج ۽ چنڊ کي جڪڙيائين- جو هر ڪو مقرر ڪيل وقت تائين هلي ٿو- هو ئي سڀني ڪمن کي رٿي ٿو ۽ اوهان کي چٽائي سان آيتون ٿو ٻڌائي ته، من اوهان کي رب سان ملڻ جو يقين ٿئي.
— محمد عثمان ڏيپلائيوَهُوَ الَّذِيْ مَدَّ الْاَرْضَ وَجَعَلَ فِيْهَا رَوَاسِيَ وَاَنْهٰرًا ۭ وَمِنْ كُلِّ الثَّمَرٰتِ جَعَلَ فِيْهَا زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ يُغْشِي الَّيْلَ النَّهَارَ ۭ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيٰتٍ لِّقَوْمٍ يَّتَفَكَّرُوْنَ 3
۽ هو ئي آهي، جنهن زمين کي پکيڙيو، منجهس جبل ۽ نهرون بنايائين ۽ ان ۾ سڀ ڪنهن ميوي جا ٻه ٻه قسم پيدا ڪيائين، هو ڏينهن کي رات سان ٿو ڍڪي، بيشڪ فڪر وارن لاءِ انهن ۾ نشانيون آهن.
— محمد عثمان ڏيپلائيوَفِي الْاَرْضِ قِطَعٌ مُّتَجٰوِرٰتٌ وَّجَنّٰتٌ مِّنْ اَعْنَابٍ وَّزَرْعٌ وَّنَخِيْلٌ صِنْوَانٌ وَّغَيْرُ صِنْوَانٍ يُّسْقٰى بِـمَاۗءٍ وَّاحِدٍ ۣ وَنُفَضِّلُ بَعْضَهَا عَلٰي بَعْضٍ فِي الْاُكُلِ ۭ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيٰتٍ لِّقَوْمٍ يَّعْقِلُوْنَ 4
۽ زمين ۾ لاڳيتا ٽڪرا آهن ۽ انگورن جا باغ، پوکون ۽ ٽارين خواهه بنا ٽارين جي کجيون، جن کي هڪ ئي پاڻي ٿو ملي، پر اسان ئي هڪ ميوي جو ذائقو ٻئي کان سٺو ٿا ڪريون_ انهن ۾ عقل واري قوم لاءِ (قدرت جون) نشانيون آهن.
— محمد عثمان ڏيپلائيوَاِنْ تَعْجَبْ فَعَجَبٌ قَوْلُهُمْ ءَاِذَا كُنَّا تُرٰبًا ءَاِنَّا لَفِيْ خَلْقٍ جَدِيْدٍ ڛ اُولٰۗىِٕكَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا بِرَبِّهِمْ ۚ وَاُولٰۗىِٕكَ الْاَغْلٰلُ فِيْٓ اَعْنَاقِهِمْ ۚ وَاُولٰۗىِٕكَ اَصْـحٰبُ النَّارِ ۚ هُمْ فِيْهَا خٰلِدُوْنَ 5
برابر سندن چوڻ عجب جهڙو آهي، جڏهن چون ٿا ”جڏهن اسين مٽي ٿي وينداسون ته، وري جيئرا ڪيا وينداسون ڇا؟“ هي اهي آهن جن پنهنجي رب جو انڪار ڪيو آهي، انهن جي ڳچين ۾ ڳٽ وڌا ويندا، اهي ئي دوزخي آهن ۽ ان ۾ هميشه جي لاءِ رهندا.
— محمد عثمان ڏيپلائيوَيَسْتَعْجِلُوْنَكَ بِالسَّيِّئَةِ قَبْلَ الْحَسَنَةِ وَقَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمُ الْمَثُلٰتُ ۭ وَاِنَّ رَبَّكَ لَذُوْ مَغْفِرَةٍ لِّلنَّاسِ عَلٰي ظُلْمِهِمْ ۚ وَاِنَّ رَبَّكَ لَشَدِيْدُ الْعِقَابِ 6
اهي اوهان کان چڱائي جي پهچڻ کان اڳ تڪڙي مدائي ٿا گهرن، بيشڪ انهن کان اڳ به اهڙا عذاب آيل آهن ۽ تنهنجو رب گناهن هوندي به ماڻهن کي بخشيندڙ به آهي ۽ تنهنجو رب سخت عذاب ڏيندڙ به آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائيوَيَقُوْلُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا لَوْلَآ اُنْزِلَ عَلَيْهِ اٰيَةٌ مِّنْ رَّبِّهٖ ۭ اِنَّـمَآ اَنْتَ مُنْذِرٌ وَّلِكُلِّ قَوْمٍ هَادٍ 7ۧ
۽ ڪافر چون ٿا ته ” هن تي رب جي طرفان ڪو نشان ڇو نه نازل ٿيو آهي؟“ مگر تون فقط ڊيڄاريندڙ آهين، ۽ هر قوم لاءِ واٽ ڏيکاريندڙ موڪليل آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائياَللّٰهُ يَعْلَمُ مَا تَحْمِلُ كُلُّ اُنْثٰى وَمَا تَغِيْضُ الْاَرْحَامُ وَمَا تَزْدَادُ ۭ وَكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهٗ بِمِقْدَارٍ 8
ان کي الله ڄاڻي ٿو، جيڪو هر هڪ ماديءَ جي پيٽ ۾ آهي ۽ جيڪي پيٽن ۾ گهٽجي يا وڌي ٿو، وٽس هر هڪ شيءِ جو مقرر انداز آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائيعٰلِمُ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ الْكَبِيْرُ الْمُتَعَالِ 9
هو ڳجهي خواهه پڌري جو ڄاڻندڙ، سڀ کان وڏو عزت وارو آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائيسَوَاۗءٌ مِّنْكُمْ مَّنْ اَسَرَّ الْقَوْلَ وَمَنْ جَهَرَ بِهٖ وَمَنْ هُوَ مُسْتَخْفٍۢ بِالَّيْلِ وَسَارِبٌۢ بِالنَّهَارِ 10
اوهان مان جيڪو به هوريان يا ڏاڍيان ٿو ڳالهائي يا ڪو ماڻهو رات جو لڪي ۽ ڏينهن جو ظاهر ٿي ٿو گهمي، سو (هن لاءِ) هڪ جهڙو آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائيلَهٗ مُعَقِّبٰتٌ مِّنْۢ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهٖ يَحْفَظُوْنَهٗ مِنْ اَمْرِ اللّٰهِ ۭ اِنَّ اللّٰهَ لَا يُغَيِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتّٰى يُغَيِّرُوْا مَا بِاَنْفُسِهِمْ ۭ وَاِذَآ اَرَادَ اللّٰهُ بِقَوْمٍ سُوْۗءًا فَلَا مَرَدَّ لَهٗ ۚ وَمَا لَهُمْ مِّنْ دُوْنِهٖ مِنْ وَّالٍ 11
الله جي حڪم سان سندس اڳيان ۽ پويان سنڀال لاءِ ملائڪ مقرر ٿيل آهن. الله ڪنهن به قوم جي حالت کي تيسين نٿو بدلائي، جيسين هو پنهنجي اندر کي نه بدلائين ۽ جڏهن الله ڪنهن قوم لاءِ مصيبت جو ارادو ٿو ڪري ته ان کي ڪو به ٽاري نه ٿو سگهي، ان ڌاران ڪو ٻيو سندن مددگار ناهي.
— محمد عثمان ڏيپلائيهُوَ الَّذِيْ يُرِيْكُمُ الْبَرْقَ خَوْفًا وَّطَمَعًا وَّيُنْشِئُ السَّحَابَ الثِّقَالَ ۚ12
اهو ئي آهي جو اوهان کي اميد ۽ خوف سان گڏيل حالت ۾ وڄ ٿو ڏيکاري ۽ تمام ڳرن ڪڪرن کي ٿو کڻي.
— محمد عثمان ڏيپلائيوَيُسَبِّحُ الرَّعْدُ بِحَمْدِهٖ وَالْمَلٰۗىِٕكَةُ مِنْ خِيْفَتِهٖ ۚ وَيُرْسِلُ الصَّوَاعِقَ فَيُصِيْبُ بِهَا مَنْ يَّشَاۗءُ وَهُمْ يُجَادِلُوْنَ فِي اللّٰهِ ۚ وَهُوَ شَدِيْدُ الْمِحَالِ ۭ13
رعد ۽ ٻيا ملائڪ سندن خوف کان سندس واکاڻ ٿا ڪن_ اهو ئي وڄون ٿو موڪلي، پوءِ جنهن لاءِ گهري ٿو تنهن تي وڄ ٿو ڪيرائي ۽ هو الله بابت بحث ۽ تڪرار ٿا ڪن پر هو سخت پڪڙ ڪندڙ آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائيلَهٗ دَعْوَةُ الْحَقِّ ۭ وَالَّذِيْنَ يَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِهٖ لَا يَسْتَجِيْبُوْنَ لَهُمْ بِشَيْءٍ اِلَّا كَبَاسِطِ كَفَّيْهِ اِلَى الْمَاۗءِ لِيَبْلُغَ فَاهُ وَمَا هُوَ بِبَالِغِهٖ ۭ وَمَا دُعَاۗءُ الْكٰفِرِيْنَ اِلَّا فِيْ ضَلٰلٍ 14
ان کي سڏڻ ئي حق آهي ۽ الله کانسواءِ جن کي سڏين ٿا، سي ته سندن سڏ ڪجهه به نه ٿا ٻڌي سگهن، جو ڄڻ ته ڪو پاڻيءَ ڏي رڳو هٿ ڊگهيري، ته اهو سندن وات ۾ پوي پر اهو نه پوي ۽ منڪرن جو سڏڻ بلڪل گمراهيءَ ۾ آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائيوَلِلّٰهِ يَسْجُدُ مَنْ فِي السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ طَوْعًا وَّكَرْهًا وَّظِلٰلُهُمْ بِالْغُدُوِّ وَالْاٰصَالِ 15۞
جيڪي به آسمانن ۽ زمين ۾ آهن سي خوشيءَ سان يا بنا خوشيءَ الله کي سجدو ڪن ٿا ۽ سندن پاڇا به صبح خواهه شام (سجدو).
— محمد عثمان ڏيپلائيقُلْ مَنْ رَّبُّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ قُلِ اللّٰهُ ۭ قُلْ اَفَاتَّخَذْتُمْ مِّنْ دُوْنِهٖٓ اَوْلِيَاۗءَ لَا يَمْلِكُوْنَ لِاَنْفُسِهِمْ نَفْعًا وَّلَا ضَرًّا ۭ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الْاَعْـمٰى وَالْبَصِيْرُ ڏ اَمْ هَلْ تَسْتَوِي الظُّلُمٰتُ وَالنُّوْرُ ڬ اَمْ جَعَلُوْا لِلّٰهِ شُرَكَاۗءَ خَلَقُوْا كَخَلْقِهٖ فَتَشَابَهَ الْخَلْقُ عَلَيْهِمْ ۭ قُلِ اللّٰهُ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ وَّهُوَ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ 16
پڇ ته ”آسمانن ۽ زمين جو ڌڻي ڪير آهي؟“ چوندا ”الله!“ چئو ته ”ڀلا اوهان الله کي ڇڏي ٻين کي ڇو ڌڻي ڪري ورتو آهي، جي پنهنجي پاڻ کي به ڪو نفعو نٿا پهچائي سگهن؟“ پوءِ پڇ ته ”ڇا، انڌو ۽ سڄو به برابر ٿي سگهن ٿا؟“ يا ڇا، اونداهيون ۽ سوجهرو پاڻ ۾ مٽ ٿي سگهن ٿا؟“ يا انهن الله جا اهڙا شريڪ بنايا آهن، جن الله جهڙي ڪا مخلوق بنائي ڏيکاري آهي، جا کين انهيءَ جهڙي ٿي لڳي؟ چئو ته الله ئي سڀ ڪنهن شيءِ جو خالق آهي جو واحد ۽ قهار آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائياَنْزَلَ مِنَ السَّمَاۗءِ مَاۗءً فَسَالَتْ اَوْدِيَةٌۢ بِقَدَرِهَا فَاحْتَمَلَ السَّيْلُ زَبَدًا رَّابِيًا ۭ وَمِـمَّا يُوْقِدُوْنَ عَلَيْهِ فِي النَّارِ ابْتِغَاۗءَ حِلْيَةٍ اَوْ مَتَاعٍ زَبَدٌ مِّثْلُهٗ ۭ كَذٰلِكَ يَضْرِبُ اللّٰهُ الْـحَقَّ وَالْبَاطِلَ ڛ فَاَمَّا الزَّبَدُ فَيَذْهَبُ جُفَاۗءً ۚ وَاَمَّا مَا يَنْفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الْاَرْضِ ۭ كَذٰلِكَ يَضْرِبُ اللّٰهُ الْاَمْثَالَ ۭ17
اهو آسمان مان پاڻي ٿو وسائي، جنهن سان نئيون پنهنجي قدر آهر وهن ٿيون، پوءِ پاڻيءَ جي ڇر تي اڀامندڙ گجي ٿي اٿي ۽ جيڪي زيورن يا سامان ٺاهڻ خاطر باهه ۾ ڳاريندا آهن، ان تي به اهڙي گجي ٿئي ٿي_ ائين الله کري ۽ کوٽي جو مثال ڏئي ٿو، مگر پوءِ جهڳ سڪي ويندي آهي ۽ ماڻهن جي فائدي جو مال زمين ۾ رهي ويندو آهي، الله ان طرح مثال ٿو بيان ڪري.
— محمد عثمان ڏيپلائيلِلَّذِيْنَ اسْتَجَابُوْا لِرَبِّهِمُ الْحُسْنٰى ڼ وَالَّذِيْنَ لَمْ يَسْتَجِيْبُوْا لَهٗ لَوْ اَنَّ لَهُمْ مَّا فِي الْاَرْضِ جَمِيْعًا وَّمِثْلَهٗ مَعَهٗ لَافْتَدَوْا بِهٖ ۭ اُولٰۗىِٕكَ لَهُمْ سُوْۗءُ الْـحِسَابِ ڏ وَمَاْوٰىهُمْ جَهَنَّمُ ۭ وَبِئْسَ الْمِهَادُ ۧ18
جن پنهنجي رب جو حڪم مڃيو، تن لاءِ ڀلائي آهي، پر جي نٿا مڃين، سي جيڪڏهن جيڪي به زمين ۾ آهي ۽ ٻيو ان جيترو به وٽن هجي، اهو گڏ ڏين، ته به انهن لاءِ سخت حساب آهي ۽ انهن جي جاءِ دوزخ آهي ۽ اها بڇڙي جاءِ آهي.
— محمد عثمان ڏيپلائياَفَـمَنْ يَّعْلَمُ اَنَّـمَآ اُنْزِلَ اِلَيْكَ مِنْ رَّبِّكَ الْـحَقُّ كَمَنْ هُوَ اَعْمٰى ۭ اِنَّـمَا يَتَذَكَّرُ اُولُوا الْاَلْبَابِ ۙ19
پوءِ اوهان ڏي جيڪي رب کان موڪليل آهي، ان کي سچ سمجهندڙ، عقل وارا انڌي وانگر چئبا ڇا؟ برابر سمجهه وارا ئي نصيحت وٺن ٿا.
— محمد عثمان ڏيپلائيالَّذِيْنَ يُوْفُوْنَ بِعَهْدِ اللّٰهِ وَلَا يَنْقُضُوْنَ الْمِيْثَاقَ ۙ20
اهي الله سان ڪيل انجام پاڙين ٿا ۽ ڪڏهن به انجام نٿا ڀڃن.
— محمد عثمان ڏيپلائي