058 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 22 آيتون ۽ 3 رڪوع آھن
احسنُ البيان
مُترجم: مولانا محمد ادريس ڏاھري
قَدْ سَمِعَ اللّٰهُ قَوْلَ الَّتِيْ تُجَادِلُكَ فِيْ زَوْجِهَا وَتَشْـتَكِيْٓ اِلَى اللّٰهِ ڰ وَاللّٰهُ يَسْمَعُ تَحَاوُرَكُمَا ۭ اِنَّ اللّٰهَ سَمِيْعٌۢ بَصِيْرٌ 1
تحقيق ٻڌو الله قول ان جو جيڪا تڪرار ڪري پئي توسان پنهنجي مڙس جي باري ۾ ۽ شڪايت ڪري پئي الله وٽ ۽ الله ٻڌي پيو اوهان جي هڪ ٻئي سان ڳالهائڻ کي بيشڪ الله ٻڌندڙ ڏسندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياَلَّذِيْنَ يُظٰهِرُوْنَ مِنْكُمْ مِّنْ نِّسَاۗىِٕــهِمْ مَّا هُنَّ اُمَّهٰتِهِمْ ۭ اِنْ اُمَّهٰتُهُمْ اِلَّا اڿ وَلَدْنَهُمْ ۭ وَاِنَّهُمْ لَيَقُوْلُوْنَ مُنْكَرًا مِّنَ الْقَوْلِ وَزُوْرًا ۭ وَاِنَّ اللّٰهَ لَعَفُوٌّ غَفُوْرٌ 2
اهي ٻانها جيڪي ظهار ڪن ٿا اوهان مان پنهنجين زالن کان ناهن اهي مائرون انهن جون، ناهن مائرون انهن جون مگر جن ڄڻيو انهن کي ۽ بيشڪ اهي البته چون ٿا هڪ ناپسند ڪيل قول ۽ ڪوڙ ۽ بيشڪ الله البته معاف ڪندڙ بخشڻهار آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَالَّذِيْنَ يُظٰهِرُوْنَ مِنْ نِّسَاۗىِٕهِمْ ثُـمَّ يَعُوْدُوْنَ لِمَا قَالُوْا فَتَحْرِيْرُ رَقَبَةٍ مِّنْ قَبْلِ اَنْ يَّـتَـمَاۗسَّا ۭ ذٰلِكُمْ تُوْعَظُوْنَ بِهٖ ۭ وَاللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرٌ 3
۽ اهي ٻانها جو ظهار ڪن ٿا پنهنجين زالن کان ان کان پوءِ موٽن ٿا ان جي لاءِ جو چيائون پوءِ آزاد ڪرڻ آهي ٻانهي جو ان کان اڳي جو هٿ لڳائن اهو نصيحت ڪيا وڃو ٿا ان سان ۽ الله جيڪي ڪيو ٿا ان جي خبر رکندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريفَـمَنْ لَّمْ يَجِدْ فَصِيَامُ شَهْرَيْنِ مُتَتَابِعَيْنِ مِنْ قَبْلِ اَنْ يَّتَمَـاۗسَّا ۚ فَـمَنْ لَّمْ يَسْتَطِعْ فَاِطْعَامُ سِـتِّيْنَ مِسْكِيْنًا ۭ ذٰلِكَ لِتُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ ۭ وَتِلْكَ حُدُوْدُ اللّٰهِ ۭ وَلِلْكٰفِرِيْنَ عَذَابٌ اَلِيْمٌ 4
پوءِ جنهن نه لڌو پوءِ روزو رکڻ ٻن مهينن لاڳيتن جو آهي ان کان اڳي جو هٿ لڳائن پوءِ جيڪو نه ٿو ڪري سگهي پوءِ طعام کارائڻ آهي سٺ مسڪينن کي اهو تانته ايمان آڻيو الله تي ۽ ان جي رسول تي ۽ اهي الله جون حدون آهن ۽ ڪافرن جي لاءِ عذاب دردناڪ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياِنَّ الَّذِيْنَ يُحَاۗدُّوْنَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ كُبِتُوْا كَــمَا كُبِتَ الَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَقَدْ اَنْزَلْنَآ اٰيٰتٍۢ بَيِّنٰتٍ ۭ وَلِلْكٰفِرِيْنَ عَذَابٌ مُّهِيْنٌ 5ۚ
بيشڪ اهي ٻانها جيڪي مخالفت ڪن ٿا الله جي ۽ ان جي رسول جي ذليل ڪيا ويا جيئن ذليل ڪيا ويا اهي جيڪي انهن کان اڳي هئا ۽ تحقيق نازل ڪيون اسان آيتون چٽيون ۽ ڪافرن جي لاءِ خوارڪندڙ عذاب آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرييَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللّٰهُ جَمِيْعًا فَيُنَبِّئُهُمْ بِـمَا عَـمِلُوْا ۭ اَحْصٰىهُ اللّٰهُ وَنَسُوْهُ ۭ وَاللّٰهُ عَلٰي كُلِّ شَيْءٍ شَهِيْدٌ 6ۧ
جنهن ڏينهن اٿاريندو انهن کي الله پوءِ خبر ڏيندو انهن کي ان جي جيڪي ڪيائون ڳڻي رکيو ان کي الله ۽ وساريائون ان کي ۽ الله هر شيءِ تي شاهد آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمٰوٰتِ وَمَا فِي الْاَرْضِ ۭ مَا يَكُوْنُ مِنْ نَّجْوٰى ثَلٰثَةٍ اِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ اِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلَآ اَدْنٰى مِنْ ذٰلِكَ وَلَآ اَكْثَرَ اِلَّا هُوَ مَعَهُمْ اَيْنَ مَا كَانُوْا ۚ ثُـمَّ يُنَبِّئُهُمْ بِـمَا عَـمِلُوْا يَوْمَ الْقِيٰمَةِ ۭ اِنَّ اللّٰهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيْمٌ 7
ڇا نه ڏٺو تو ته بيشڪ الله ڄاڻي ٿو اهو جيڪو آسمانن ۾ آهي ۽ جيڪو زمين ۾ آهي نه ٿي هجي ڪا صلاح ٽن جي مگر اهو انهن جو چوٿون آهي ۽ نه پنجن جي مگر اهو انهن جو ڇهون آهي ۽ نه گهٽ ان کان ۽ نه گهڻا مگر اهو انهن سان گڏ آهي جتي به هوندا ان کان پوءِ خبر ڏيندو انهن کي ان جي جيڪو ڪيائون قيامت جي ڏينهن بيشڪ الله هرشيءِ ڄاڻندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذِيْنَ نُهُوْا عَنِ النَّجْوٰى ثُـمَّ يَعُوْدُوْنَ لِمَا نُهُوْا عَنْهُ وَيَتَنٰجَوْنَ بِالْاِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُوْلِ ۡ وَاِذَا جَاۗءُوْكَ حَيَّوْكَ بِـمَا لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللّٰهُ ۙ وَيَقُوْلُوْنَ فِيْٓ اَنْفُسِهِمْ لَوْلَا يُعَذِّبُنَا اللّٰهُ بِـمَا نَقُوْلُ ۭ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ ۚ يَصْلَوْنَهَا ۚ فَبِئْسَ الْمَصِيْرُ 8
ڇا نه ڏٺو تو انهن ڏانهن جيڪي روڪيا ويا لڪل وڏي صلاح ڪرڻ کان ان کان پوءِ ورن ٿا ان جي لاءِ جو روڪيا ويا ان کان ۽ وڏو مشورو ڪن ٿا گناهه جو ۽ ظلم جو ۽ رسول جي بي فرماني جو ۽ جڏهن آيا تو وٽ ته مرحبا ڪيائون تنهنجي انهن لفظن سان جو نه مرحبا ڪئي تنهنجي ان سان الله ۽ چون پيا پنهجين دلين ۾ ته ڇو نه ٿو عذاب ڪري اسان کي الله ان جي ڪري جو اسين چئون ٿا ڪافي آهي انهن جي لاءِ جهنم داخل ٿيندا ان ۾ پوءِ بري جاءِ موٽڻ جي آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا تَنَاجَيْتُمْ فَلَا تَتَـنَاجَوْا بِالْاِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُوْلِ وَتَنَاجَوْا بِالْبِرِّ وَالتَّقْوٰى ۭ وَاتَّقُوا اللّٰهَ الَّذِيْٓ اِلَيْهِ تُحْشَرُوْنَ 9
اي ايمان وارؤ! جڏهن ڪو مشورو ڪيو ته پوءِ نه مشورو ڪيو گناهه جو ۽ ظلم جو ۽ رسول جي بي فرمانيءَ جو ۽ مشورو ڪيو نيڪيءَ جو ۽ پرهيزگاريءَ جو ۽ ڊڄو الله کان جو ان ڏانهن اوهان اٿاريا ويندؤ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياِنَّـمَا النَّجْوٰى مِنَ الشَّيْطٰنِ لِيَحْزُنَ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَلَيْسَ بِضَاۗرِّهِمْ شَـيْـــــًٔا اِلَّا بِاِذْنِ اللّٰهِ ۭ وَعَلَي اللّٰهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُوْنَ 10
اهو مشورو ته شيطان جي طرفان آهي تانته ڏک ڏئي انهن کي جن ايمان آندو ۽ ناهي نقصان ڏيندڙ انهن کي ڪجهه به مگر الله جي اذن سان ۽ الله تي پوءِ گهرجي ته توڪل ڪن مؤمن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا قِيْلَ لَكُمْ تَفَسَّحُوْا فِي الْمَجٰلِسِ فَافْسَحُوْا يَفْسَحِ اللّٰهُ لَكُمْ ۚ وَاِذَا قِيْلَ انْشُزُوْا فَانْشُزُوْا يَرْفَعِ اللّٰهُ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا مِنْكُمْ ۙ وَالَّذِيْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَ دَرَجٰتٍ ۭ وَاللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرٌ 11
اي ايمان وارؤ! جڏهن چيو وڃي اوهان کي ته ڪشادا ٿي ويهو مجلسن ۾ ته پوءِ ڪشادا ٿي ويهو ته ڪشادگي ڪندو الله اوهان جي لاءِ ۽ جڏهن چيو وڃي ته اٿي بيهو ته پوءِ اٿي بيهو بلند ڪندو الله انهن جا جن ايمان آندو اوهان مان ۽ انهن جا جيڪي ڏنا ويا علم درجا ۽ الله ان جي جيڪو ڪيو ٿا خبر رکندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا نَاجَيْتُمُ الرَّسُوْلَ فَقَدِّمُوْا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوٰىكُمْ صَدَقَةً ۭ ذٰلِكَ خَيْرٌ لَّكُمْ وَاَطْهَرُ ۭ فَاِنْ لَّمْ تَجِدُوْا فَاِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 12
اي ايمان وارا! جڏهن آهستي ڳالهائڻ گهرو رسول سان ته پوءِ اڳي ڏيو پنهنجي آهستي ڳالهائڻ کان پهريان صدقو اهو ڀلو آهي اوهان جي لاءِ ۽ گهڻو پاڪ پوءِ جيڪڏهن نه لهو ته بيشڪ الله بخشڻهار، مهربان آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريءَاَشْفَقْتُمْ اَنْ تُقَدِّمُوْا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوٰىكُمْ صَدَقٰتٍ ۭ فَاِذْ لَمْ تَفْعَلُوْا وَتَابَ اللّٰهُ عَلَيْكُمْ فَاَقِيْمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَ وَاَطِيْعُوا اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ۭ وَاللّٰهُ خَبِيْرٌۢ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ ۧ13
ڇا اوهان ڊڄو ٿا ته پهريان ڏيو پنهنجي عرض ڪرڻ کان اڳيان صدقا پوءِ جيڪڏهن نه ڪيو اوهان ۽ توبہ قبول ڪرڻ سان موٽيو الله اوهان تي پوءِ قائم ڪيو نماز ۽ ڏيو زڪواة ۽ اطاعت ڪيو الله جي ۽ ان جي رسول جي ۽ الله خبر رکندڙ آهي ان جي جيڪي اوهان ڪيو پيا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياَلَمْ تَرَ اِلَى الَّذِيْنَ تَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ ۭ مَا هُمْ مِّنْكُمْ وَلَا مِنْهُمْ ۙ وَيَحْلِفُوْنَ عَلَي الْكَذِبِ وَهُمْ يَعْلَمُوْنَ ۚ14
ڇا نه ڏٺو تو انهن ڏانهن جن دوستي رکي اهڙي قوم سان جو ڪاوڙيو الله انهن تي ناهن اهي اوهان مان ۽ نه انهن مان ۽ قسم کڻن ٿا ڪوڙ تي ۽ اهي ڄاڻن ٿا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياَعَدَّ اللّٰهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيْدًا ۭ اِنَّهُمْ سَاۗءَ مَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ 15
تيار ڪيو الله انهن جي لاءِ عذاب سخت بيشڪ اهي برو آهي اهو جيڪو ڪندا هئا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياِتَّخَذُوْٓا اَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوْا عَنْ سَبِيْلِ اللّٰهِ فَلَهُمْ عَذَابٌ مُّهِيْنٌ 16
بنايائون پنهنجن قسمن کي ڍال پوءِ روڪيائون الله جي واٽ کان پوءِ انهن جي لاءِ عذاب خوارڪندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريلَنْ تُغْنِيَ عَنْهُمْ اَمْوَالُهُمْ وَلَآ اَوْلَادُهُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَيْـــــًٔا ۭ اُولٰۗىِٕكَ اَصْـحٰبُ النَّارِ ۭ هُمْ فِيْهَا خٰلِدُوْنَ 17
هرگز نه دفع ڪندا انهن کان انهن جا مال ۽ نه انهن جو اولاد الله کان ڪجهه به اهي دوزخي آهن اهي اُن ۾ هميشہ رهندڙ هوندا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرييَوْمَ يَبْعَثُهُمُ اللّٰهُ جَمِيْعًا فَيَحْلِفُوْنَ لَهٗ كَـمَا يَحْلِفُوْنَ لَكُمْ وَيَحْسَبُوْنَ اَنَّهُمْ عَلٰي شَيْءٍ ۭ اَلَآ اِنَّهُمْ هُمُ الْكٰذِبُوْنَ 18
ان ڏينهن جو اٿاريندو انهن کي الله مڙني کي پوءِ قسم کڻندا ان جي لاءِ جيئن قسم کڻن ٿا اوهان جي لاءِ ۽ سمجهن ٿا ته بيشڪ اهي ڪنهن شيءِ تي آهن خبردار بيشڪ اهيئي ڪوڙا آهن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياِسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ الشَّيْطٰنُ فَاَنْسٰـىهُمْ ذِكْرَ اللّٰهِ ۭ اُولٰۗىِٕكَ حِزْبُ الشَّيْطٰنِ ۭ اَلَآ اِنَّ حِزْبَ الشَّيْطٰنِ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ 19
غلبو ڪيو انهن تي شيطان پوءِ وسارايائين انهن کان الله جو ذڪر اهيئي شيطان جو لشڪر آهن خبردار بيشڪ شيطان جو لشڪر اهيئي نقصان وارا آهن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياِنَّ الَّذِيْنَ يُحَاۗدُّوْنَ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ ٓ اُولٰۗىِٕكَ فِي الْاَذَلِّيْنَ 20
بيشڪ اهي شخص جيڪي مخالفت ڪن ٿا الله جي ۽ ان جي رسول جي اهي ذليلن ۾ آهن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري