046 surah
ھي سورة مَکِّیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 35 آيتون ۽ 4 رڪوع آھن
احسنُ البيان
مُترجم: مولانا محمد ادريس ڏاھري
حٰــمۗ 1ۚ
حا - ميم .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريتَنْزِيْلُ الْكِتٰبِ مِنَ اللّٰهِ الْعَزِيْزِ الْحَكِيْمِ 2
نازل ڪرڻ ڪتاب جو الله، غالب حڪمت واري وٽان آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريمَا خَلَقْنَا السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَآ اِلَّا بِالْـحَـقِّ وَاَجَلٍ مُّسَمًّى ۭ وَالَّذِيْنَ كَفَرُوْا عَمَّآ اُنْذِرُوْا مُعْرِضُوْنَ 3
نه پيدا ڪيا اسان آسمان ۽ زمين ۽ جيڪو انهن ٻنهي جي وچ ۾ آهي مگر حق سان ۽ مدي مقرر سان ۽ جن ڪفر ڪيو ان کان جو ڊيڄاريا ويا منهن موڙيندڙ آهن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريقُلْ اَرَءَيْتُمْ مَّا تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ اَرُوْنِيْ مَاذَا خَلَقُوْا مِنَ الْاَرْضِ اَمْ لَــهُمْ شِرْكٌ فِي السَّمٰوٰتِ ۭ اِيْتُوْنِيْ بِكِتٰبٍ مِّنْ قَبْلِ ھٰذَآ اَوْ اَثٰرَةٍ مِّنْ عِلْمٍ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِيْنَ 4
فرماءِ ته خبر ڏيو انهن کان جن جي عبادت ڪيو ٿا الله کان سواءِ ڏيکاريو مون کي ڇا آهي اهو جيڪو پيدا ڪيائون زمين مان يا انهن جو ڀائيوارو آهي آسمانن ۾ آڻيو مون وٽ ڪتاب (آيل) اڳي هن کان يا ڪو ثبوت علمي جيڪڏهن آهيو سچا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَمَنْ اَضَلُّ مِـمَّنْ يَّدْعُوْا مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ مَنْ لَّا يَسْتَجِيْبُ لَهٗ ٓ اِلٰى يَوْمِ الْقِيٰمَةِ وَهُمْ عَنْ دُعَاۗىِٕهِمْ غٰفِلُوْنَ 5
۽ ڪير وڌيڪ گمراھ آهي ان کان جيڪو سڏي ٿو الله کان سواءِ ان کي جو نٿو قبول ڪري ان لاءِ قيامت جي ڏينهن تائين ۽ اهي سندن سڏڻ کان بي خبر آهن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَاِذَا حُشِرَ النَّاسُ كَانُوْا لَهُمْ اَعْدَاۗءً وَّكَانُوْا بِعِبَادَتِهِمْ كٰفِرِيْنَ 6
۽ جڏهن گڏ ڪيا ويندا ماڻهو ته هوندا انهن جا دشمن ۽ هوندا انهن جي عبادت جو انڪار ڪندڙ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَاِذَا تُتْلٰى عَلَيْهِمْ اٰيٰتُنَا بَيِّنٰتٍ قَالَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا لِلْحَقِّ لَمَّا جَاۗءَهُمْ ۙ ھٰذَا سِحْرٌ مُّبِيْنٌ 7ۭ
۽ جڏهن پڙهيون وڃن ٿيون انهن تي اسان جون آيتون روشن ته چيو انهن جن ڪفر ڪيو حق جي لاءِ جڏهن آيو انهن وٽ ته هي جادو کليل آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياَمْ يَقُوْلُوْنَ افْتَرٰىهُ ۭ قُلْ اِنِ افْتَرَيْتُهٗ فَلَا تَمْلِكُوْنَ لِيْ مِنَ اللّٰهِ شَيْـــــًٔا ۭ هُوَ اَعْلَمُ بِـمَا تُفِيْضُوْنَ فِيْهِ ۭ كَفٰى بِهٖ شَهِيْدًۢا بَيْنِيْ وَبَيْنَكُمْ ۭ وَهُوَ الْغَفُوْرُ الرَّحِيْمُ 8
بلڪ چون ٿا ته ٺاهيو اٿس ان کي فرماءِ ته جيڪڏهن ٺاهيو آهي مون ان کي پوءِ اوهان نٿا مالڪ ٿيو مون لاءِ الله کان ڪنهن شيءِ جا اهو وڌيڪ ڄاڻندڙ آهي ان کي جو لڳا ٿا رهو ان ۾ ڪافي ٿيو اهو شاهد ٿي منهنجي ۽ اوهان جي وچ ۾ ۽ اهو ئي بخشڻهار مهربان آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريقُلْ مَا كُنْتُ بِدْعًا مِّنَ الرُّسُلِ وَمَآ اَدْرِيْ مَا يُفْعَلُ بِيْ وَلَا بِكُمْ ۭ اِنْ اَتَّبِــعُ اِلَّا مَا يُوْحٰٓى اِلَيَّ وَمَآ اَنَا اِلَّا نَذِيْرٌ مُّبِيْنٌ 9
فرماءِ ته ناهيان مان نئون رسولن مان ۽ نٿو (اٽڪل سان) ڄاڻان ته ڇا ڪيو ويندو مون سان ۽ نه اوهان سان نٿو تابعداري ڪيان مان مگر ان جي جيڪو وحي ڪيو ٿو وڃي مون ڏانهن ۽ ناهيان مان مگر ڊيڄاريندڙ پڌرو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريقُلْ اَرَءَيْتُمْ اِنْ كَانَ مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ وَكَفَرْتُمْ بِهٖ وَشَهِدَ شَاهِدٌ مِّنْۢ بَنِيْٓ اِسْرَاۗءِيْلَ عَلٰي مِثْلِهٖ فَاٰمَنَ وَاسْـتَكْبَرْتُمْ ۭ اِنَّ اللّٰهَ لَا يَهْدِي الْــقَوْمَ الظّٰلِمِيْنَ ۧ10
فرماءِ ته خبر ڏيو جيڪڏهن هجي الله وٽان ۽ ڪفر ڪيو اوهان ان جو ۽ شاهدي ڏني شاهد بني اسرائيل مان اهڙي (ڪتاب) تي پوءِ ايمان آندائين ۽ تڪبر ڪيو اوهان بيشڪ الله نٿو هدايت ڪري قوم ظالم کي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَقَالَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا لِلَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَوْ كَانَ خَيْرًا مَّا سَبَقُوْنَآ اِلَيْهِ ۭ وَاِذْ لَمْ يَهْتَدُوْا بِهٖ فَسَيَقُوْلُوْنَ ھٰذَآ اِفْكٌ قَدِيْمٌ 11
۽ چيو انهن جن ڪفر ڪيو انهن لاءِ جن ايمان آندو جيڪڏهن هجي ها ڀلو ته نه اڳرائي ڪن ها اسان کان ان ڏانهن ۽ جڏهن نه هدايت وارا ٿيا ان سان پوءِ جلد چوندا ته هي بهتان پراڻو آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَمِنْ قَبْلِهٖ كِتٰبُ مُوْسٰٓى اِمَامًا وَّرَحْـمَةً ۭ وَھٰذَا كِتٰبٌ مُّصَدِّقٌ لِّسَانًا عَرَبِيًّا لِّيُنْذِرَ الَّذِيْنَ ظَلَمُوْا ڰ وَبُشْرٰى لِلْمُحْسِـنِيْنَ ۚ12
۽ ان کان اڳي ڪتاب موسى جو هو اڳواڻ ۽ رحمت ۽ هي ڪتاب (ان کي) سچو ڪندڙ ٻوليءَ عربيءَ ۾ آهي تانته ڊيڄاري انهن کي جن ظلم ڪيو ۽ خوشخبري آهي محسنن جي لاءِ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياِنَّ الَّذِيْنَ قَالُوْا رَبُّنَا اللّٰهُ ثُـمَّ اسْـتَـقَامُوْا فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُوْنَ ۚ13
بيشڪ جن چيو ته اسان جو رب الله آهي ان کان پوءِ استقامت ڪيائون پوءِ ناهي ڪو خوف انهن تي ۽ نه اهي غمگين ٿيندا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياُولٰۗىِٕكَ اَصْـحٰبُ الْـجَنَّةِ خٰلِدِيْنَ فِيْهَا ۚ جَزَاۗءًۢ بِـمَا كَانُوْا يَعْمَلُوْنَ 14
اهي بهشتي آهن هميشہ رهندڙ ان ۾ بدلو آهي انهن جو جيڪي ڪندا هئا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَوَصَّيْنَا الْاِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ اِحْسٰـنًا ۭ حَمَلَتْهُ اُمُّهٗ كُرْهًا وَّوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۭ وَحَمْلُهٗ وَفِصٰلُهٗ ثَلٰثُوْنَ شَهْرًا ۭ حَتّىٰٓ اِذَا بَلَغَ اَشُدَّهٗ وَبَلَـغَ اَرْبَعِيْنَ سَـنَةً ۙ قَالَ رَبِّ اَوْزِعْنِيْٓ اَنْ اَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِيْٓ اَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلٰي وَالِدَيَّ وَاَنْ اَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضٰىهُ وَاَصْلِحْ لِيْ فِيْ ذُرِّيَّتِيْ ڝ اِنِّىْ تُبْتُ اِلَيْكَ وَاِنِّىْ مِنَ الْمُسْلِمِيْنَ 15
۽ اسان انسان کي حڪم ڏنو پنهنجن والدين سان احسان جو، کنيو ان کي ان جي ماءُ تڪليف سان ۽ ڄڻيائين ان کي تڪليف سان ۽ ان جو کڻڻ ۽ کير کان جدا ٿيڻ ٽيھ مهينا آهي تان جو جڏهن پهتو پنهنجي جوانيءَ کي ۽ پهتو چاليهن سالن کي ته چيائين اي منهنجا رب! توفيق ڏي مون کي ته شڪر ڪيان مان تنهنجي ان نعمت جو جيڪا نعمت مون تي ڪئي اٿئي ۽ منهنجي پيءُ ماءُ تي ۽ هي ته ڪيان مان نيڪ ڪم جو راضي ٿين تون ان کان ۽ سڌار مون لاءِ منهنجو اولاد بيشڪ مون توبہ ڪئي توڏانهن ۽ بيشڪ مان مسلمانن مان آهيان .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياُولٰۗىِٕكَ الَّذِيْنَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ اَحْسَنَ مَا عَـمِلُوْا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَـيِّاٰتِهِمْ فِيْٓ اَصْحٰبِ الْـجَــنَّةِ ۭ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِيْ كَانُوْا يُوْعَدُوْنَ 16
اهي ئي آهن جو قبول ڪيون ٿا انهن کان سهڻا اهي عمل جو ڪيائون ۽ درگذر ڪيون ٿا انهن جي براين کان بهشت وارن ۾ هوندا وعدو سچ جو جيڪو وعدو ڪيا ويا هئا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَالَّذِيْ قَالَ لِوَالِدَيْهِ اُفٍّ لَّكُمَآ اَتَعِدٰنِنِيْٓ اَنْ اُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُوْنُ مِنْ قَبْلِيْ ۚ وَهُمَا يَسْتَغِيْثٰنِ اللّٰهَ وَيْلَكَ اٰمِنْ ڰ اِنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ ښ فَيَقُوْلُ مَا ھٰذَآ اِلَّآ اَسَاطِيْرُ الْاَوَّلِيْنَ 17
۽ جنهن چيو پنهنجي پيءُ ماءُ کي اف آهي اوهان جي لاءِ ڇا وعدو ڏيو ٿا مون کي هي ته ڪڍيو ويندس مان (قبر مان) ۽ تحقيق گذريا ڪيترا قرون مون کان اڳي ۽ اهي ٻئي ٻاڏائين پيا الله کي ۽ (چون پيا) هلاڪت اٿئي ايمان آڻ بيشڪ الله جو وعدو حق آهي پوءِ چوي پيو ته ناهن هي مگر آکاڻيون پهرين جون .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياُولٰۗىِٕكَ الَّذِيْنَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِيْٓ اُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِّنَ الْجِنِّ وَالْاِنْسِ ۭ اِنَّهُمْ كَانُوْا خٰسِرِيْنَ 18
اهي ئي آهن جو ثابت ٿيو انهن تي فرمان امتن ۾ جيڪي تحقيق گذريون انهن کان اڳي جنن ۽ انسان مان بيشڪ اهي هئا نقصان وارا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَلِكُلٍّ دَرَجٰتٌ مِّـمَّا عَـمِلُوْا ۚ وَلِيُوَفِّيَهُمْ اَعْـمَالَهُمْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُوْنَ 19
۽ سڀ ڪنهن جي لاءِ درجا آهن ان آهر جيڪي (عمل) ڪيائون ۽ تانته پورو بدلو ڏئي انهن کي سندن عملن جو ۽ اهي نه ظلم ڪيا ويندا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَيَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا عَلَي النَّارِ ۭ اَذْهَبْتُمْ طَيِّبٰتِكُمْ فِيْ حَيَاتِكُمُ الدُّنْيَا وَاسْتَمْتَعْتُمْ بِهَا ۚ فَالْيَوْمَ تُجْـزَوْنَ عَذَابَ الْهُوْنِ بِـمَا كُنْتُمْ تَسْـتَكْبِرُوْنَ فِي الْاَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِـمَا كُنْتُمْ تَفْسُقُوْنَ ۧ20
۽ جنهن ڏينهن پيش ڪيا ويندا اهي جن ڪفر ڪيو باھ جي اڳيان ختم ڪيون اوهان پنهنجون نعمتون پنهنجي دنيوي حياتيءَ ۾ ۽ نفعو ورتو اوهان انهن سان پوءِ اڄ بدلو ڏنا ويندؤ خواريءَ واري عذاب سان ان سببان جو وڏائي ڪندا هيئو زمين تي حق کان سواءِ ۽ ان سببان جو بي فرماني ڪندا هيئو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري