033 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 73 آيتون ۽ 9 رڪوع آھن
احسنُ البيان
مُترجم: مولانا محمد ادريس ڏاھري
يٰٓاَيُّهَا النَّبِيُّ اتَّقِ اللّٰهَ وَلَا تُطِـعِ الْكٰفِرِيْنَ وَالْمُنٰفِقِيْنَ ۭ اِنَّ اللّٰهَ كَانَ عَلِـيْمًا حَكِــيْمًا 1ۙ
اي (غيب جون) خبرون ڏيندڙ! الله کان ڊڄ ۽ نه چوڻ مڃ ڪافرن جو ۽ منافقن جو بيشڪ الله آهي ڄاڻندڙ، حڪمت وارو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَّاتَّبِـعْ مَا يُوْحٰٓى اِلَيْكَ مِنْ رَّبِّكَ ۭ اِنَّ اللّٰهَ كَانَ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرًا 2ۙ
۽ تابعداري ڪر ان جي جيڪو وحي ڪيو وڃي ٿو تو ڏانهن تنهنجي رب کان بيشڪ الله جيڪي اوهان ڪيو ٿا ان جي خبر رکندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَّتَوَكَّلْ عَلَي اللّٰهِ ۭ وَكَفٰي بِاللّٰهِ وَكِيْلًا 3
۽ توڪل ڪر الله تي ۽ ڪافي آهي الله ڪارساز .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريمَا جَعَلَ اللّٰهُ لِرَجُلٍ مِّنْ قَلْبَيْنِ فِيْ جَوْفِهٖ ۚ وَمَا جَعَلَ اَزْوَاجَكُمُ اڿ تُظٰهِرُوْنَ مِنْهُنَّ اُمَّهٰتِكُمْ ۚ وَمَا جَعَلَ اَدْعِيَاۗءَكُمْ اَبْنَاۗءَكُمْ ۭ ذٰلِكُمْ قَوْلُكُمْ بِاَفْوَاهِكُمْ ۭ وَاللّٰهُ يَـقُوْلُ الْــحَـقَّ وَهُوَ يَهْدِي السَّبِيْلَ 4
نه پيدا ڪيون الله ڪنهن مڙس جي لاءِ ٻه دليون ان جي اندر ۾ ۽ نه ڪيائين زالن اوهان جن کي جن کان ظهار ڪيو ٿا اوهان جون مائرون ۽ بنايائين پٽيلن اوهان جي کي اوهان جا (حقيقي) پٽ اهو اوهان جو چوڻ آهي اوهان جي واتن سان ۽ الله فرمائي ٿو حق ۽ اهو ڏيکاري ٿو رستو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياُدْعُوْهُمْ لِاٰبَاۗىِٕهِمْ هُوَ اَقْسَطُ عِنْدَ اللّٰهِ ۚ فَاِنْ لَّمْ تَعْلَمُوْٓا اٰبَاۗءَهُمْ فَاِخْوَانُكُمْ فِي الدِّيْنِ وَمَوَالِيْكُمْ ۭ وَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ فِيْمَآ اَخْطَاْتُـمْ بِهٖ ۙ وَلٰكِنْ مَّا تَعَمَّدَتْ قُلُوْبُكُمْ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ غَفُوْرًا رَّحِـيْمًا 5
سڏيو انهن کي سندن پيئرن جي لاءِ اهو عدل وارو آهي الله وٽ پوءِ جيڪڏهن نه ٿا ڄاڻو انهن جا پيئر پوءِ اوهان جا ڀائر آهن دين ۾ ۽ اوهان جا دوست آهن ۽ ناهي اوهان تي ڪو گناهه ان ۾ جيڪا خطا ڪئي اوهان ان سان ۽ پر جيڪي ڄاڻي واڻي ڪيو دلين اوهان جي ۽ الله بخشڻهار، مهربان آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياَلنَّبِيُّ اَوْلٰى بِالْمُؤْمِنِيْنَ مِنْ اَنْفُسِهِمْ وَاَزْوَاجُهٗ ٓ اُمَّهٰتُهُمْ ۭ وَاُولُوا الْاَرْحَامِ بَعْضُهُمْ اَوْلٰى بِبَعْضٍ فِيْ كِتٰبِ اللّٰهِ مِنَ الْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُهٰجِرِيْنَ اِلَّآ اَنْ تَفْعَلُوْٓا اِلٰٓى اَوْلِيٰۗىِٕكُمْ مَّعْرُوْفًا ۭ كَانَ ذٰلِكَ فِي الْكِتٰبِ مَسْطُوْرًا 6
نبي اولى آهي مؤمنن کي سندن جندن کان ۽ ان جون گهر واريون سندن مائرون آهن ۽ مائٽيءَ وارا هڪ ٻئي جا پاڻ وڌيڪ ويجها آهن الله جي ڪتاب ۾ مؤمنن ۽ مهاجرن مان مگر هي ته ڪيو پنهنجن دوستن سان احسان اهو ڪتاب ۾ لکيل آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَ اِذْ اَخَذْنَا مِنَ النَّـبِيّٖنَ مِيْثَاقَهُمْ وَ مِنْكَ وَمِنْ نُّوْحٍ وَّ اِبْرٰهِيْمَ وَ مُوْسٰى وَ عِيْسَى ابْنِ مَرْيَـمَ ۠ وَاَخَذْنَا مِنْهُمْ مِّيْثَاقًا غَلِيْظًا 7ۙ
۽ جڏهن ورتوسون نبين کان سندن وعدو ۽ اوهان کان ۽ نوح ۽ ابراهيم ۽ موسى ۽ عيسى مريم جي پٽ کان ۽ ورتوسون انهن کان وعدو پڪو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريلِّيَسْـَٔـلَ الصّٰدِقِيْنَ عَنْ صِدْقِهِمْ ۚ وَاَعَدَّ لِلْكٰفِرِيْنَ عَذَابًا اَلِـــيْمًا 8ۧ
تانته پڇي سچن کان سندن سچ جو ۽ تيار ڪيائين ڪافرن جي لاءِ عذاب درد ناڪ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرييٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوا اذْكُرُوْا نِعْمَةَ اللّٰهِ عَلَيْكُمْ اِذْ جَاۗءَتْكُمْ جُنُوْدٌ فَاَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ رِيْحًا وَّجُنُوْدًا لَّمْ تَرَوْهَا ۭ وَكَانَ اللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِيْرًا 9ۚ
اي ايمان وارؤ! ياد ڪيو الله جو احسان اوهان تي جڏهن آيا اوهان وٽ لشڪر پوءِ موڪليو اسان انهن تي واءُ ۽ لشڪر جو نه ڏٺو اوهان انهن کي ۽ الله ان کي جو اوهان ڪيو ٿا ڏسندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياِذْ جَاۗءُوْكُمْ مِّنْ فَوْقِكُمْ وَمِنْ اَسْفَلَ مِنْكُمْ وَاِذْ زَاغَتِ الْاَبْصَارُ وَبَلَغَتِ الْقُلُوْبُ الْحَـنَاجِرَ وَتَظُنُّوْنَ بِاللّٰهِ الظُّنُوْنَا 10
جڏهن آيا اوهان وٽ اوهان جي مٿان ۽ اوهان جي هيٺان ۽ جڏهن ٿڙيون اکيون ۽ پهتيون دليون نرگهٽن کي ۽ ڪيو پيا الله جي باري ۾ ڪئين گمان .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريهُنَالِكَ ابْتُلِيَ الْمُؤْمِنُوْنَ وَزُلْزِلُوْا زِلْزَالًا شَدِيْدًا 11
اتي آزمايا ويا مؤمن ۽ لوڏيا ويا سخت زلزلي سان .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَاِذْ يَقُوْلُ الْمُنٰفِقُوْنَ وَالَّذِيْنَ فِيْ قُلُوْبِهِمْ مَّرَضٌ مَّا وَعَدَنَا اللّٰهُ وَرَسُوْلُهٗ ٓ اِلَّا غُرُوْرًا 12
۽ جڏهن چون پيا منافق ۽ اهي شخص جن جي دلين ۾ بيماري آهي ته نه وعدو ڏنو اسان کي الله ۽ ان جي رسول مگر ڌوڪو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَاِذْ قَالَتْ طَّاۗىِٕفَةٌ مِّنْهُمْ يٰٓاَهْلَ يَثْرِبَ لَا مُقَامَ لَكُمْ فَارْجِعُوْا ۚ وَيَسْتَاْذِنُ فَرِيْقٌ مِّنْهُمُ النَّبِيَّ يَقُوْلُوْنَ اِنَّ بُيُوْتَنَا عَوْرَةٌ ړ وَمَا هِىَ بِعَوْرَةٍ ڔ اِنْ يُّرِيْدُوْنَ اِلَّا فِرَارًا 13
۽ جڏهن چيو جماعت هڪڙيءَ انهن مان اي يثرب وارؤ! ناهي ڪا ٽڪڻ جي جاءِ اوهان لاءِ پوءِ موٽو ۽ موڪلائي پيو هڪ ٽولو انهن مان نبي کان چون پيا ته يقينًا اسان جا گهر کليل (اڪيلا) آهن ۽ ناهن اهي کليل (اڪيلا) نه ٿا ارادو ڪن مگر ڀڄڻ جو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَلَوْ دُخِلَتْ عَلَيْهِمْ مِّنْ اَقْطَارِهَا ثُـمَّ سُىِٕلُوا الْفِتْنَةَ لَاٰتَوْهَا وَمَا تَلَبَّثُوْا بِهَآ اِلَّا يَسِيْرًا 14
۽ جيڪڏهن داخل ڪئي وڃي ها انهن تي ان جي پاسن کان ان کان پوءِ طلب ڪيا وڃن ها جنگ ته البته اچن ها ان لاءِ ۽ نه ترسن ها اتي مگر ٿوري دير .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوَلَقَدْ كَانُوْا عَاهَدُوا اللّٰهَ مِنْ قَبْلُ لَا يُوَلُّوْنَ الْاَدْبَارَ ۭ وَكَانَ عَهْدُ اللّٰهِ مَسْـُٔــوْلًا 15
۽ البته تحقيق عهد ڪيو هيائون الله سان اڳ ۾ ته نه ڦيرائيندا پٺيون ۽ آهي الله جو عهد پڇا ڪيل .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريقُلْ لَّنْ يَّنْفَعَكُمُ الْفِرَارُ اِنْ فَرَرْتُمْ مِّنَ الْمَوْتِ اَوِ الْقَتْلِ وَاِذًا لَّا تُـمَـتَّعُوْنَ اِلَّا قَلِيْلًا 16
فرماءِ ته هرگز نفعو نه ڏيندو اوهان کي ڀڄڻ جيڪڏهن ڀڄندؤ موت کان يا قتل کان ۽ ان وقت نه نفعو ڏنا ويندؤ اوهان مگر ٿورو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريقُلْ مَنْ ذَا الَّذِيْ يَعْصِمُكُمْ مِّنَ اللّٰهِ اِنْ اَرَادَ بِكُمْ سُوْۗءًا اَوْ اَرَادَ بِكُمْ رَحْـمَةً ۭ وَلَايَجِدُوْنَ لَهُمْ مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ وَلِيًّا وَّلَا نَصِيْرًا 17
فرماءِ ته ڪير آهي جيڪو بچائيندو اوهان کي الله کان جيڪڏهن ارادو ڪري اوهان کي تڪليف ڏيڻ جو يا ارادو ڪري اوهان سان مهربانيءَ جو ۽ نه لهندا پنهنجي لاءِ الله کان سواءِ ڪو دوست ۽ نه ڪو مددگار .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريقَدْ يَعْلَمُ اللّٰهُ الْمُعَوِّقِيْنَ مِنْكُمْ وَالْقَاۗىِٕلِيْنَ لِاِخْوَانِهِمْ هَلُمَّ اِلَيْنَا ۚ وَلَا يَاْتُوْنَ الْبَاْسَ اِلَّا قَلِيْلًا ۙ18
تحقيق ڄاڻي ٿو الله روڪيندڙن کي اوهان مان ۽ چوندڙن کي پنهنجن ڀائرن لاءِ ته اچو اسان ڏانهن ۽ نه ٿا اچن جنگ ۾ مگر ٿورا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياَشِحَّةً عَلَيْكُمْ ښ فَاِذَا جَاۗءَ الْخَوْفُ رَاَيْتَهُمْ يَنْظُرُوْنَ اِلَيْكَ تَدُوْرُ اَعْيُنُهُمْ كَالَّذِيْ يُغْشٰى عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ ۚ فَاِذَا ذَهَبَ الْـخَوْفُ سَلَقُوْكُمْ بِاَلْسِـنَةٍ حِدَادٍ اَشِحَّةً عَلَي الْـخَــيْرِ ۭ اُولٰۗىِٕكَ لَمْ يُؤْمِنُوْا فَاَحْبَطَ اللّٰهُ اَعْـمَالَهُمْ ۭ وَكَانَ ذٰلِكَ عَلَي اللّٰهِ يَسِيْرًا 19
بخيلي ڪندڙ اوهان تي پوءِ جڏهن ايندو خوف ته ڏسندؤ اوهان انهن کي نهاريندا پيا اوهان ڏانهن ڦرنديون اکيون انهن جون ان وانگر جو بيهوشي ڪئي وئي ان تي موت جي ڪري پوءِ جڏهن ويندو خوف ته جلد ملندا اوهان سان تکين زبانن سان لالچ ڪندڙ ڀلائي جي انهن ايمان نه آندو پوءِ چٽ ڪيا الله عمل انهن جا ۽ آهي اهو الله لاءِ آسان .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرييَحْسَبُوْنَ الْاَحْزَابَ لَمْ يَذْهَبُوْا ۚ وَاِنْ يَّاْتِ الْاَحْزَابُ يَوَدُّوْا لَوْ اَنَّهُمْ بَادُوْنَ فِي الْاَعْرَابِ يَسْاَلُوْنَ عَنْ اَنْۢبَاۗىِٕكُمْ ۭ وَلَوْ كَانُوْا فِيْكُمْ مَّا قٰتَلُوْٓا اِلَّا قَلِيْلًا ۧ20
سمجهن ٿا لشڪرن کي ته نه ويا ۽ جيڪڏهن اچن ها لشڪر ته پسند ڪن ها ته جيڪڏهن اهي ويٺل هجن ها ٻهراڙين ۾ پڇندا رهن ها اوهان جون خبرون ۽ جيڪڏهن هجن ها اوهان ۾ ته نه جنگ ڪن ها مگر ٿورو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري