048 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 29 آيتون ۽ 4 رڪوع آھن
قرآن مجيد
مُترجم: عبدالسلام ڀُٽو
اِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُّبِيْنًا 1ۙ
بيشڪ اسان توکي (اکين ڏٺي)پڌري فتح ڏني.
— عبدالسلام ڀُٽولِّيَغْفِرَ لَكَ اللّٰهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْۢبِكَ وَمَا تَاَخَّرَ وَيُتِـمَّ نِعْمَتَهٗ عَلَيْكَ وَيَهْدِيَكَ صِرَاطًا مُّسْتَـقِيْمًا 2ۙ
ته جيئن الله تعالى توهان جي اڳين ۽ پوين سڀني ڪمي بيشين کي معاف ڪري ڇڏي. توهان جي مٿان پنھنجي نعمت پوري ڪري ۽ توهان کي بلڪل سڌو رستو ڏيکاري.
— عبدالسلام ڀُٽووَّيَنْصُرَكَ اللّٰهُ نَــصْرًا عَزِيْزًا 3
۽ الله تعالى تنھنجي زبردست مدد ڪري.
— عبدالسلام ڀُٽوهُوَ الَّذِيْٓ اَنْزَلَ السَّكِيْنَةَ فِيْ قُلُوْبِ الْمُؤْمِنِيْنَ لِيَزْدَادُوْٓا اِيْـمَانًا مَّعَ اِيْـمَانِهِمْ ۭ وَلِلّٰهِ جُنُوْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَلِــيْمًا حَكِـيْمًا 4ۙ
اهو (الله) ئي آهي جنھن مؤمنن جي دلين تي وڏو سڪون نازل ڪيو ته جيئن هو پنھنجي ايمان سان گڏ اڃا به ايمان وڌائين. آسمانن ۽ زمين جا (اصل) لشڪر ته الله تعالى وٽ آهن. الله تعالى وڏي علم وارو ۽ وڏي حڪمت وارو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽولِّيُدْخِلَ الْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَـجْرِيْ مِنْ تَـحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَا وَيُكَفِّرَ عَنْهُمْ سَيِّاٰتِهِمْ ۭ وَكَانَ ذٰلِكَ عِنْدَ اللّٰهِ فَوْزًا عَظِيْمًا 5ۙ
ته جيئن مؤمن مردن ۽ مؤمن عورتن کي اهڙن باغن ۾ داخل ڪري جن جي هيٺان (مختلف قسم جون) نھرون وهن ٿيون. هُو ان ۾ هميشه رهندا ۽ انهن جي براين کي اصل دفتر مان مٽائي ڇڏي. الله تعالى جي نزديڪ اها ئي وڏي ڪاميابي آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَّيُعَذِّبَ الْمُنٰفِقِيْنَ وَالْمُنٰفِقٰتِ وَالْمُشْرِكِيْنَ وَالْمُشْرِكٰتِ الظَّاۗنِّيْنَ بِاللّٰهِ ظَنَّ السَّوْءِ ۭ عَلَيْهِمْ دَاۗىِٕرَةُ السَّوْءِ ۚ وَغَضِبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ وَلَعَنَهُمْ وَاَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ ۭ وَسَاۗءَتْ مَصِيْرًا 6
الله تعالى جي باري ۾ غلط گمان رکڻ جي ڪري منافق مردن ۽ منافق عورتن، مشرڪ مردن ۽ مشرڪ عورتن کي عذاب ڏي ( انهن بدگمانين جي ڪري) انهن جي مٿان اهو برو معاملو اچي ويو آهي، مٿن الله تعالى جو غضب پيو، ۽ هن انهن تي لعنت ڪئي ۽ انهن جي لاءِ جھنم کي تيار ڪري ڇڏيو، جيڪو برو ٺڪاڻو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَلِلّٰهِ جُنُوْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَزِيْزًا حَكِـيْـمًا 7
آسمانن ۽ زمين جا (اصل) لشڪر ته الله تعالى جا ئي آهن ۽ الله تعالى زبردست حڪمت وارو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّآ اَرْسَلْنٰكَ شَاهِدًا وَّمُبَشِّرًا وَّنَذِيْرًا 8ۙ
بيشڪ اسان توهان کي شاهدي ڏيندڙ، خوشخبري ڏيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ ڪري موڪليو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽولِّتُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَتُعَزِّرُوْهُ وَتُوَقِّرُوْهُ ۭ وَتُسَـبِّحُوْهُ بُكْرَةً وَّاَصِيْلًا 9
ته جيئن (اي انسانو!) توهان سڀ الله تعالى ۽ سندس رسول سڳوري تي ايمان آڻيو، سندس هٿ مضبوط ڪريو، ان جي عزت ۽ احترام ڪريو ۽ صبح ۽ شام الله تعالى جي تسبيح ڪندا رهو.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّ الَّذِيْنَ يُبَايِعُوْنَكَ اِنَّـمَا يُبَايِعُوْنَ اللّٰهَ ۭ يَدُ اللّٰهِ فَوْقَ اَيْدِيْهِمْ ۚ فَــمَنْ نَّكَثَ فَاِنَّـمَا يَنْكُثُ عَلٰي نَفْسِهٖ ۚ وَمَنْ اَوْفٰى بِــمَا عٰهَدَ عَلَيْهُ اللّٰهَ فَسَيُؤْتِيْهِ اَجْرًا عَظِيْمًا ۧ10
بيشڪ جيڪي ماڻهو تنھنجي بيعت ڪري رهيا آهن سي (حقيقت ۾) الله تعالى سان بيعت ڪري رهيا آهن، انهن جي هٿن مٿان الله تعالى جو هٿ آهي. هاڻي جيڪو ان (بيعت ۽ انجام) کي ٽوڙيندو ته ان جو وبال ان جي مٿان ئي پوندو ۽ جيڪو الله تعالى سان ڪيل انجام کي پورو ڪندو ته ان کي الله تعالى وڏو اجرعطا ڪندو.
— عبدالسلام ڀُٽوسَيَقُوْلُ لَكَ الْمُخَلَّفُوْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ شَغَلَتْنَآ اَمْوَالُنَا وَاَهْلُوْنَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا ۚ يَقُوْلُوْنَ بِاَلْسِنَتِهِمْ مَّا لَيْسَ فِيْ قُلُوْبِهِمْ ۭ قُلْ فَـمَنْ يَّـمْلِكُ لَكُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَـيْـــــًٔا اِنْ اَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا اَوْ اَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا ۭ بَلْ كَانَ اللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرًا 11
(اي نبيﷺ!) عرب جا اُهي ڳوٺاڻا جيڪي تنھنجي دعوت ڏيڻ جي باوجود عمري جي ادائگي کان پوئتي رهجي ويا، سي هاڻي تو وٽ (بهانا ٺاهي) اچي چوندا ته اسان کي پنھنجي مالن ۽ ٻار ٻچن مشغول ڪري ڇڏيوهو جنھن ڪري اسان توهان سان گڏ نه هلي سگهياسين. سو (مھرباني ڪري) اسان جي لاءِ بخشش جي دعا گهرو. (حالانڪه) هي ماڻهو اهڙي ڳالهه چون ٿا جيڪا سندن دلين ۾ نه هئي. چؤ ته جيڪڏهن الله تعالى توهان کي نقصان پھچائڻ چاهي يا فائدو پھچائڻ چاهي ته ان جي اڳيان ڪير آهي جيڪو توهان جي لاءِ ڪجهه ڪري سگهي؟ الله تعالى توهان جي هر عمل کان خوب واقف آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوبَلْ ظَنَنْتُمْ اَنْ لَّنْ يَّنْقَلِبَ الرَّسُوْلُ وَالْمُؤْمِنُوْنَ اِلٰٓى اَهْلِيْهِمْ اَبَدًا وَّزُيِّنَ ذٰلِكَ فِيْ قُلُوْبِكُمْ وَظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوْءِ ښ وَكُنْتُمْ قَوْمًۢا بُوْرًا 12
(درحقيقت) توهان ڳوٺاڻن اهو پڪو گمان ڪري ڇڏيو هو ته رسول سڳورو ۽ مؤمن هاڻي ڪڏهن به پنھنجي ٻارن ٻچن ڏانھن واپس موٽي نه ايندا. توهان کي پنھنجي دلين ۾ اها ڳالهه ڏاڍي سٺي پئي لڳي ۽ توهان (انتھائي) برو گمان ڪيو، سو توهان تباهه ٿيندڙ قوم ٿي ويا.
— عبدالسلام ڀُٽووَمَنْ لَّمْ يُؤْمِنْۢ بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ فَاِنَّآ اَعْتَدْنَا لِلْكٰفِرِيْنَ سَعِيْرًا 13
۽ جنھن ماڻهو الله تعالى ۽ سندس رسول (ﷺ) تي ايمان نه آندو ته اهڙن ڪافرن لاءِ ڀڙڪندڙ باهه تيار ڪري ڇڏي آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَلِلّٰهِ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ يَغْفِرُ لِمَنْ يَّشَاۗءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَّشَاۗءُ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ غَفُوْرًا رَّحِيْمًا 14
آسمانن ۽ زمين جي بادشاهي ان جي ئي آهي، هو جنھن کي چاهي معاف ڪري ۽ جنھن کي چاهي عذاب ڏي. الله تعالى وڏو معاف ڪندڙ ۽ وڏو رحم ڪندڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوسَيَقُوْلُ الْمُخَلَّفُوْنَ اِذَا انْــطَلَقْتُمْ اِلٰى مَغَانِـمَ لِتَاْخُذُوْهَا ذَرُوْنَا نَتَّبِعْكُمْ ۚ يُرِيْدُوْنَ اَنْ يُّبَدِّلُوْا كَلٰمَ اللّٰهِ ۭ قُلْ لَّنْ تَتَّبِعُوْنَا كَذٰلِكُمْ قَالَ اللّٰهُ مِنْ قَبْلُ ۚ فَسَيَقُوْلُوْنَ بَلْ تَـحْسُدُوْنَنَا ۭ بَلْ كَانُوْا لَا يَفْقَهُوْنَ اِلَّا قَلِيْلًا 15
(هاڻي) جڏهن توهان غنيمت جو مال حاصل ڪرڻ لاءِ (جنگ تي) روانا ٿيندا ته هي پوئتي رهجي ويندڙ توکي چوندا ته اسان کي به توهان پاڻ سان گڏ (جنگ تي) هلڻ جي اجازت ڏيو. هي ماڻهو الله تعالى جي (اڳ طئي ٿيل) ڳالهه کي بدلائڻ چاهين ٿا، کين صفا جواب ڏي ته توهان اسان سان (جنگ تي) هرگز نٿا هلي سگهو. توهان جي لاءِ الله تعالى اڳ ۾ ئي حڪم ڏئي چڪو آهي. ان تي هو چوندا ته توهان اسان ماڻهن سان ساڙ ڪريو ٿا (اِيئَن هرگز نه آهي) بلڪه اهي ماڻهو صحيح ڳالهه کي گهٽ ئي سمجهندا آهن.
— عبدالسلام ڀُٽوقُلْ لِّـلْمُخَلَّفِيْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ سَـتُدْعَوْنَ اِلٰى قَوْمٍ اُولِيْ بَاْسٍ شَدِيْدٍ تُقَاتِلُوْنَهُمْ اَوْ يُسْلِمُوْنَ ۚ فَاِنْ تُطِيْعُوْا يُؤْتِكُمُ اللّٰهُ اَجْرًا حَسَـنًا ۚ وَاِنْ تَتَوَلَّوْا كَـمَا تَوَلَّيْتُمْ مِّنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا اَلِـــيْمًا 16
تون انهن پوئتي رهجي ويندڙ ڳوٺاڻن کي چؤ ته (ٺيڪ آ) هاڻي توهان کي جلد ئي اهڙي قوم سان وڙهڻ لاءِ سڏيو ويندو جيڪا وڏي جنگجو آهي. توهان کي ان سان جنگ ڪرڻي پوندي. يا (ٿي سگهي ٿو ته) اُهي شڪست مڃين (ان جنگ جي دوران) جيڪڏهن توهان اطاعت ڪئي ته الله تعالى توهان کي بھترين اجرڏيندو ۽ جيڪڏهن توهان پھريان وانگر پُٺي ڦيريندا ته الله تعالى توهان کي دردناڪ عذاب ڏيندو.
— عبدالسلام ڀُٽولَيْسَ عَلَي الْاَعْـمٰى حَرَجٌ وَّلَا عَلَي الْاَعْرَجِ حَرَجٌ وَّلَا عَلَي الْمَرِيْضِ حَرَجٌ ۭ وَمَنْ يُّطِعِ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ يُدْخِلْهُ جَنّٰتٍ تَـجْرِيْ مِنْ تَـحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ۚ وَمَنْ يَّتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذَابًا اَلِـــيْمًا ۧ17
(هن جنگ ۾) انڌڙي، مَنڊڙي ۽ بيمار ماڻهوءَ جي نه هلڻ تي ڪوبه گناهه نه آهي. (بھرحال) جيڪو ماڻهو الله تعالى ۽ سندس رسول (ﷺ) جي اطاعت ڪندو ته هو ان کي اهڙن باغن ۾ داخل ڪندو جن جي هيٺان (مختلف قسمن جون) نھرون وهنديون. پر جيڪڏهن ڪير پُٺي ڦيريندو ته اُن کي دردناڪ عذاب ڏيندو.
— عبدالسلام ڀُٽولَقَدْ رَضِيَ اللّٰهُ عَنِ الْمُؤْمِنِيْنَ اِذْ يُبَايِعُوْنَكَ تَـحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِيْ قُلُوْبِهِمْ فَاَنْزَلَ السَّكِيْنَةَ عَلَيْهِمْ وَاَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِيْبًا ۙ18
(اي نبي ﷺ!) الله تعالى مؤمنن کان ان وقت خوش ٿي ويو جڏهن هو وڻ جي هيٺان تنھنجي بيعت ڪري رهيا هئا ۽ (ان وقت) سندن دلين جي ڪيفيت (۽ خلوص) کي به ڄاڻي ڇڏيو هو. پوءِ انهن جي مٿان دلي سڪون نازل فرمايو ۽ کين بدلي ۾ جلد ئي هڪ ويجهي فتح (ملڻ جي خوشخبري) ڏنائين.
— عبدالسلام ڀُٽووَّمَغَانِـمَ كَثِيْرَةً يَّاْخُذُوْنَهَا ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَزِيْزًا حَكِـيْمًا 19
(ان فتح ۾ هُو) وڏو غنيمت جو مال حاصل ڪندا. بيشڪ الله تعالى زبردست حڪمت وارو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَعَدَكُمُ اللّٰهُ مَغَانِـمَ كَثِيْرَةً تَاْخُذُوْنَهَا فَعَجَّلَ لَكُمْ هٰذِهٖ وَكَفَّ اَيْدِيَ النَّاسِ عَنْكُمْ ۚ وَلِتَكُوْنَ اٰيَةً لِّــلْمُؤْمِنِيْنَ وَيَهْدِيَكُمْ صِرَاطًا مُّسْتَقِيْمًا ۙ20
الله تعالى توهان سان غنيمت جو وڏو مال ملڻ جو وعدو ڪري ٿو، جيڪو توهان کي (ضرور) ملندو. پر (هن وقت) توهان کي هن فوري طور تي اها فتح عطا ڪئي جو (صلح حديبيه جي ڪري) توهان جي مٿان (دشمن جا) اٿندڙ هٿ (هميشه لاءِ) روڪي ڇڏيا ته جيئن هي واقعو (دنيا جي اکين اڳيان) ايمان وارن جي لاءِ نشاني بڻجي وڃي ۽ توهان کي صفا سڌو رستو ڏيکاري.
— عبدالسلام ڀُٽو