034 surah
ھي سورة مَکِّیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 54 آيتون ۽ 6 رڪوع آھن
قرآن مجيد
مُترجم: عبدالسلام ڀُٽو
اَلْـحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِيْ لَهٗ مَا فِي السَّمٰوٰتِ وَمَا فِي الْاَرْضِ وَلَهُ الْـحَمْدُ فِي الْاٰخِرَةِ ۭ وَهُوَ الْحَكِيْمُ الْخَبِيْرُ 1
سڀ تعريفون الله تعالى جي لاءِ ئي آهن جيڪو آسمانن ۽ زمين جي هر هڪ شيءِ جو مالڪ آهي، آخرت ۾ به سندس ئي تعريفون هونديون. هو وڏي حڪمت وارو ۽ خبر رکندڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽويَعْلَمُ مَا يَـلِجُ فِي الْاَرْضِ وَمَا يَخْرُجُ مِنْهَا وَمَا يَنْزِلُ مِنَ السَّمَاۗءِ وَمَا يَعْرُجُ فِيْهَا ۭ وَهُوَ الرَّحِيْمُ الْغَفُوْرُ 2
هن کي سڀ خبر آهي ته زمين جي اندر ڪهڙي شيءِ داخل ٿئي ٿي ۽ (وري) ان مان ڪهڙي شيءِ ٻاهر نڪري ٿي، آسمانن مان ڪهڙي شيءِ (هيٺ) نازل ٿئي ٿي ۽ (وري) آسمان ڏي ڪهڙي شيءِ مٿي چڙهي ٿي ۽ هو وڏو رحم ڪندڙ ۽ وڏو معاف ڪندڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَقَالَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا لَا تَاْتِيْنَا السَّاعَةُ ۭ قُلْ بَلٰى وَرَبِّيْ لَتَاْتِيَنَّكُمْ ۙ عٰلِمِ الْغَيْبِ ۚ لَا يَعْزُبُ عَنْهُ مِثْـقَالُ ذَرَّةٍ فِي السَّمٰوٰتِ وَلَا فِي الْاَرْضِ وَلَآ اَصْغَرُ مِنْ ذٰلِكَ وَلَآ اَكْبَرُ اِلَّا فِيْ كِتٰبٍ مُّبِيْنٍ ڎڎ 3
ڪافر چون ٿا ته اسان جي مٿان قيامت نه ايندي. (کين) چؤ ته آخر ڇو نه ايندي؟ مون کي پنھنجي پالڻھار ۽ ڳجهه جي ڄاڻيندڙ جو قسم! ته اها توهان جي مٿان ضرور ايندي، ان (پالڻهار) کان ته آسمانن ۽ زمين جي ذري جيتري به شيءِ لڪيل نه آهي، چاهي اها شيءِ ذري کان به ننڍي ڇو نه هجي يا ذري کان وڏي به ڇو نه هجي. (اهي) سڀ هڪ پڌري ڪتاب ۾ لکيل آهن.
— عبدالسلام ڀُٽولِّيَجْزِيَ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا وَعَـمِلُوا الصّٰلِحٰتِ ۭ اُولٰۗىِٕكَ لَهُمْ مَّغْفِرَةٌ وَّرِزْقٌ كَرِيْمٌ 4
(قيامت جي اچڻ جو مقصد هي آهي ته) جيئن هو (پالڻھار) انهن ماڻهن کي بدلو ڏي جن ايمان آندو ۽ نيڪ عمل ڪيا. اهڙن سڀني ماڻهن لاءِ بخشش به آهي ته عزت واري روزي به آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَالَّذِيْنَ سَعَوْ فِيْٓ اٰيٰتِنَا مُعٰجِزِيْنَ اُولٰۗىِٕكَ لَهُمْ عَذَابٌ مِّنْ رِّجْزٍ اَلِــيْمٌ 5
۽ جيڪي ماڻهو اسان جي آيتن کي بي وس ڪرڻ جي ڪوشش ڪن ٿا، انهن سڀني لاءِ دردناڪ عذاب آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَيَرَى الَّذِيْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَ الَّذِيْٓ اُنْزِلَ اِلَيْكَ مِنْ رَّبِّكَ هُوَ الْــحَقَّ ۙ وَيَهْدِيْٓ اِلٰى صِرَاطِ الْعَزِيْزِ الْـحَمِيْدِ 6
(اي نبيﷺ!) جن ماڻهن کي علم ڏنو ويو آهي سي سڀ خوب ڄاڻن ٿا ته هي (قرآن) بلڪل برحق آهي جيڪو تنھنجي مٿان نازل ڪيو ويو آهي سو زبردست تعريف جي لائق (پالڻھار) جو رستو ڏيکاري ٿو.
— عبدالسلام ڀُٽووَقَالَ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا هَلْ نَدُلُّكُمْ عَلٰي رَجُلٍ يُّنَبِّئُكُمْ اِذَا مُزِّقْتُمْ كُلَّ مُـمَزَّقٍ ۙ اِنَّكُمْ لَفِيْ خَلْقٍ جَدِيْدٍ 7ۚ
ڪافر هڪ ٻئي کي چون ٿا ته (اچو) اسان توهان کي هڪ اهڙي شخص جو ڏس ڏيون جيڪو هڪ (عجيب) خبر ٻڌائي ٿو ته جڏهن توهان مري ڳري ذرا ذرا ٿي ويندا ته توهان کي وري نئين سر پيدا ڪيو ويندو.
— عبدالسلام ڀُٽواَفْتَرٰى عَلَي اللّٰهِ كَذِبًا اَمْ بِهٖ جِنَّةٌ ۭ بَلِ الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ فِي الْعَذَابِ وَالضَّلٰلِ الْبَعِيْدِ 8
لڳي ايئن ٿو ته هو الله تعالى تي ڪوڙ هڻي ٿو يا وري مٿس ڪو چريائپ جو دورو آهي (اِيئن هرگز نه آهي) بلڪه جيڪي ماڻهو آخرت تي ايمان نٿا آڻين سي عذاب ۾ هوندا ۽ اهي ئي ماڻهو (دنيا ۾) گمراهي ۾ پيل آهن.
— عبدالسلام ڀُٽواَفَلَمْ يَرَوْا اِلٰى مَا بَيْنَ اَيْدِيْهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ مِّنَ السَّمَاۗءِ وَالْاَرْضِ ۭ اِنْ نَّشَاْ نَخْسِفْ بِهِمُ الْاَرْضَ اَوْ نُسْقِطْ عَلَيْهِمْ كِسَفًا مِّنَ السَّمَاۗءِ ۭ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيَةً لِّكُلِّ عَبْدٍ مُّنِيْبٍ 9ۧ
ڇا هي ماڻهو نٿا ڏسن ته سندن اڳيان ۽ پويان آسمان ۽ زمين گهيرو ڪري بيٺا آهن. جيڪڏهن اسان چاهيون ته کين زمين ۾ ڳھائي ڇڏيون يا مٿن آسمان جا ٽڪرا ڪيرائي ڇڏيون. بيشڪ انهن ڳالهين ۾ گهري نظر رکندڙ ٻانهي لاءِ وڏي نشاني آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَلَقَدْ اٰتَيْنَا دَاوٗدَ مِنَّا فَضْلًا ۭ يٰجِبَالُ اَوِّبِيْ مَعَهٗ وَالطَّيْرَ ۚ وَاَلَنَّا لَهُ الْحَدِيْدَ ۙ10
اسان دائود ($) کي پنھنجي خاص فضل سان نوازيو هو (۽ اسان حڪم ڏنو ته) اي جبلو ۽ پکيو! توهان سڀ هُن سان گڏ (الله تعالى جي تسبيح) بيان ڪريو ۽ اسان ان لاءِ لوهه کي نرم ڪيو.
— عبدالسلام ڀُٽواَنِ اعْمَلْ سٰبِغٰتٍ وَّقَدِّرْ فِي السَّرْدِ وَاعْمَلُوْا صَالِـحًا ۭ اِنِّىْ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِيْرٌ 11
ته جيئن ان مان وڏيون وڏيون زرهون ٺاهي ۽ انهن زرهن ۾ لڳندڙ ڪڙين جو هڪ قالب (يعني سانچو ) ٺاهي. (اي دائود جو اولاد!) توهان نيڪ عمل ڪندا رهو، توهان جيڪو به عمل ڪريو ٿا، بيشڪ اهو سڀ منهنجي نظر ۾ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَلِسُلَيْمٰنَ الرِّيْحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَّ رَوَاحُهَا شَهْرٌ ۚ وَاَسَلْنَا لَهٗ عَيْنَ الْقِطْرِ ۭ وَمِنَ الْجِنِّ مَنْ يَّعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِاِذْنِ رَبِّهٖ ۭ وَمَنْ يَّزِغْ مِنْهُمْ عَنْ اَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيْرِ 12
۽ سليمان ($) جي لاءِ هوا کي تابع ڪيوسين. صبح جي وقت ان جو هلڻ هڪ مھيني پنڌ هلڻ جي برابر ۽ شام جي وقت ان جو هلڻ هڪ مھيني پنڌ هلڻ جي برابر هو. (يعني هاڻي سندس ٻه مهينا پنڌ هلڻ وارو سفر هوا جي ڪري صبح کان شام تائين مڪمل ٿي ويندو هو). اسان ان جي لاءِ (زمين مان) پگهريل ٽامي جا چشما ڪڍيا ۽ جِنّن مان ڪجهه جنّ به سندس تابع ڪري ڏنا، جيڪي پنھنجي پالڻھار جي حڪم سان (سليمان$جي) ڪم ۾ لڳا پيا هوندا هئا ۽ انهن مان جيڪو به اسان جي حڪم جي خلاف ورزي ڪندو هو ته کيس ڀڙڪندڙ باهه جو عذاب چکائيندا هئاسون.
— عبدالسلام ڀُٽويَعْمَلُوْنَ لَهٗ مَا يَشَاۗءُ مِنْ مَّحَارِيْبَ وَتَمَاثِيْلَ وَجِفَانٍ كَالْجَــوَابِ وَقُدُوْرٍ رّٰسِيٰتٍ ۭ اِعْمَلُوْٓا اٰلَ دَاوٗدَ شُكْرًا ۭ وَقَلِيْلٌ مِّنْ عِبَادِيَ الشَّكُوْرُ 13
پوءِ (سليمان$ ) جيڪا شيءِ ٺاهڻ چاهيندو هو ته هي جِنَّ ان شيءِ جي ٺاهڻ ۾ لڳي ويندا هئا. جيئن وڏا محل،تصويرون، وڏن وڏن حوضن جھڙا ٽبَ ۽ ٿالهه (يعني هاڏر) ۽ وڏيون وڏيون ديڳيون جيڪي پنھنجي جاءِ تان نه هٽائي سگهبيون هيون. اي دائود جو اولاد! توهان شڪر گذار ٻانهن وانگر عمل ڪريو، منھنجا ٿورڙا ئي ٻانها شڪر ادا ڪندا آهن.
— عبدالسلام ڀُٽوفَلَمَّا قَضَيْنَا عَلَيْهِ الْمَوْتَ مَا دَلَّهُمْ عَلٰي مَوْتِهٖٓ اِلَّا دَاۗبَّةُ الْاَرْضِ تَاْكُلُ مِنْسَاَتَهٗ ۚ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ الْجِنُّ اَنْ لَّوْ كَانُوْا يَعْلَمُوْنَ الْغَيْبَ مَا لَبِثُوْا فِي الْعَذَابِ الْمُهِيْنِ ۭ14
پوءِ جڏهن اسان مٿس موت جو حڪم جاري ڪيو ته هنن (جنن) کي زمين جي هڪڙي جيت (يعني اڏوهي) کان سواءِ ٻئي ڪنهن به خبر نه ڏني. هو جيت سندس لٺ کي آهستي آهستي کائيندو رهيو جڏهن هو هيٺ ڪري پيو ته پوءِ جِنن تي اهو راز کليو. (ته سليمان $ وفات ڪري چڪو آهي).جيڪڏهن کين واقعي غيب (يعني ڳجهه) جي خبر هجي ها ته هو اهڙي ذلت واري عذاب کي وڌيڪ نه ڀوڳين ها.
— عبدالسلام ڀُٽولَقَدْ كَانَ لِسَـبَاٍ فِيْ مَسْكَنِهِمْ اٰيَةٌ ۚ جَنَّتٰنِ عَنْ يَّـمِيْنٍ وَّ شِمَالٍ ڛ كُلُوْا مِنْ رِّزْقِ رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوْا لَهٗ ۭ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَّرَبٌّ غَفُوْرٌ 15
سبا قوم لاءِ سندن رهڻ وارن علائقن ۾ وڏي نشاني هئي، انهن جي ساڄي کاٻي ٻه باغ هئا (کين چيو ويو ته) پنھنجي پالڻھار جو رزق کائو ۽ ان جو شڪر ادا ڪريو، جو شھر پاڪيزه آهي ۽ پالڻھار معاف ڪرڻ وارو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوفَاَعْرَضُوْا فَاَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنٰهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَوَاتَىْ اُكُلٍ خَـمْطٍ وَّاَثْلٍ وَّشَيْءٍ مِّنْ سِدْرٍ قَلِيْلٍ 16
پر (شڪر ڪرڻ بجاءِ) انهن منھن موڙيو. اسان مٿن (بند کي ٽوڙي) پاڻيءَ جو هڪ وڏو سيلاب آندو ( جنهن کان پوءِ اُهي سرسبز باغ سيلاب سبب ختم ٿي ويا) پوءِ انهن ٻن باغن جي جاءِ تي اسان کين ٻيا ٻه اهڙا باغ ڏنا جن ۾ ڪَڙا ميوا، ليُون ۽ ڪجهه ٻيرين جا وڻ هئا.
— عبدالسلام ڀُٽوذٰلِكَ جَزَيْنٰهُمْ بِـمَا كَفَرُوْا ۭ وَهَلْ نُجٰزِيْٓ اِلَّا الْكَفُوْرَ 17
اسان کين اهو ناشڪري جو بدلو ڏنو. شڪر نه ڪرڻ وارن کي اسان اهڙو ئي بدلو ڏيندا آهيون.
— عبدالسلام ڀُٽووَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِيْ بٰرَكْنَا فِيْهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَّقَدَّرْنَا فِيْهَا السَّيْرَ سِيْرُوْا فِيْهَا لَيَالِيَ وَاَيَّامًا اٰمِنِيْنَ 18
اسان سبا قوم ۽ (ٻين) برڪت ڀرين ڳوٺن جي وچ ۾ ٻيا مشهور ڳوٺڙا آباد ڪيا ۽ اسان انهن جي وچ ۾ هڪ اندازي سان منزلون مقرر ڪيون ۽ کين چيو ته توهان انهن ڳوٺن جي وچ ۾رات ڏينھن امن ۽ سلامتي سان هلندا رهو.
— عبدالسلام ڀُٽوفَقَالُوْا رَبَّنَا بٰعِدْ بَيْنَ اَسْفَارِنَا وَظَلَمُوْٓا اَنْفُسَهُمْ فَـجَعَلْنٰهُمْ اَحَادِيْثَ وَمَزَّقْنٰهُمْ كُلَّ مُمَــزَّقٍ ۭ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَاٰيٰتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُوْرٍ 19
پوءِ هو (ناشڪري ڪندي) چوڻ لڳا ته اي اسان جا پالڻھار!اسان جي سفر کي ڊگهوبناءِ اهڙيءَ طرح انهن ماڻهن پنھنجو پاڻ تي ظلم ڪيو. ۽ اسان به کين تاريخ جو قصو بنائي تتر بتر ڪري ڇڏيو. بيشڪ انهن ڳالهين ۾ صبر ۽ شڪر ڪرڻ وارن لاءِ وڏيون نشانيون آهن.
— عبدالسلام ڀُٽووَلَقَدْ صَدَّقَ عَلَيْهِمْ اِبْلِيْسُ ظَنَّهٗ فَاتَّبَعُوْهُ اِلَّا فَرِيْقًا مِّنَ الْمُؤْمِنِيْنَ 20
اهڙي قوم جي باري ۾ ابليس جو گمان صحيح نڪتو ته مؤمنن جي هڪ ٽولي کان سواءِ ٻين سڀني ان (ابليس) جي پيروي ڪئي.
— عبدالسلام ڀُٽو