060 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 13 آيتون ۽ 2 رڪوع آھن
قرآن مجيد
مُترجم: عبدالمؤمن ميمڻ
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تَتَّخِذُوْا عَدُوِّيْ وَعَدُوَّكُمْ اَوْلِيَاۗءَ تُلْقُوْنَ اِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ كَفَرُوْا بِـمَا جَاۗءَكُمْ مِّنَ الْحَقِّ ۚ يُخْرِجُوْنَ الرَّسُوْلَ وَاِيَّاكُمْ اَنْ تُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ رَبِّكُمْ ۭ اِنْ كُنْتُمْ خَرَجْتُمْ جِهَادًا فِيْ سَبِيْلِيْ وَابْتِغَاۗءَ مَرْضَاتِيْ ڰ تُسِرُّوْنَ اِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ ڰ وَاَنَا اَعْلَمُ بِـمَآ اَخْفَيْتُمْ وَمَآ اَعْلَنْتُمْ ۭ وَمَنْ يَّفْعَلْهُ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاۗءَ السَّبِيْلِ 1
مسلمانؤ! الله ۽ مسلمانن جي دشمنن کي پنهنجو دوست نه بڻايو، جو ساڻن محبت ۽ سهڪار سان پيش اچڻ لڳو، حالانڪه الله جيڪا سچائي توهان ڏانهن موڪلي آهي- اهي ان کان انڪار ڪري چڪا آهن، (۽ اهي سچائيءَ جا دشمن آهن). اهي رسول کي ۽ توهان کي رُڳو ان ڪري ٿا جلاوطن ڪن جو توهان پنهنجي پالڻهار- الله تي ايمان آندو آهي، (تنهنڪري) جيڪڏهن توهين منهنجي راهه ۾ جهاد ۽ منهنجي رضا طلبيءَ لاءِ (هجرت ڪري پنهنجن گهرن مان) نڪرو ٿا (ته پوءِ اهو ڇا آهي جو،) توهين لڪ ڇپ ۾ انهن کي، دوستيءَ جا نياپا موڪليندا ٿا رهو؟! حالانڪه جيڪو ڪجهه توهين لڪ ڇپ ۾ ڪندا آهيو يا سر عام ڪندا آهيو، هر شيءِ کي مان الله چڱيءَ ريت ڄاڻان ٿو. ۽ جيڪو به توهان منجهان ائين ڪندو ته يقينا اهو سنئين واٽ کان ڀٽڪي چڪو.
— عبدالمؤمن ميمڻاِنْ يَّثْقَفُوْكُمْ يَكُوْنُوْا لَكُمْ اَعْدَاۗءً وَّيَبْسُطُوْٓا اِلَيْكُمْ اَيْدِيَهُمْ وَاَلْسِنَتَهُمْ بِالسُّوْۗءِ وَوَدُّوْا لَوْ تَكْفُرُوْنَ 2ۭ
جيڪڏهن هو توهان کي قابو ڪري وجهن ته توهان جا دشمن ٿي پون ۽ هٿ ۽ زبان سان توهان کي آزاريندا رهن ۽ هو چاهين ٿا ته توهين ڪنهن نه ڪنهن طرح ڪافر ٿي پئو.
— عبدالمؤمن ميمڻلَنْ تَنْفَعَكُمْ اَرْحَامُكُمْ وَلَآ اَوْلَادُكُمْ ڔ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ ڔ يَفْصِلُ بَيْنَكُمْ ۭ وَاللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِيْرٌ 3
قيامت جي ڏينهن نه ڪي توهان جون مائٽيون توهان کي ڪو فائدو ڏينديون ۽ نه ڪي توهان جي اولاد (توهان جي ڪنهن ڪم ايندي). الله توهان جي درميان جدائي ڪري ڇڏيندو. ۽ جيڪي ڪجهه توهين ڪندا آهيو، سو سڀ، الله چڱيءَ طرح ڏسي ٿو.
— عبدالمؤمن ميمڻقَدْ كَانَتْ لَكُمْ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِيْٓ اِبْرٰهِيْمَ وَالَّذِيْنَ مَعَهٗ ۚ اِذْ قَالُوْا لِقَوْمِهِمْ اِنَّا بُرَءٰۗؤُا مِنْكُمْ وَمِـمَّا تَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ۡ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاۗءُ اَبَدًا حَتّٰى تُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ وَحْدَهٗ ٓ اِلَّا قَوْلَ اِبْرٰهِيْمَ لِاَبِيْهِ لَاَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَآ اَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللّٰهِ مِنْ شَيْءٍ ۭ رَبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَاِلَيْكَ اَنَبْنَا وَاِلَيْكَ الْمَصِيْرُ 4
بي شڪ! توهان جي لاءِ هڪ بهترين نمونو ابراهيم ۽ ان جي ساٿين جي زندگيءَ جي عملن ۾ موجود آهي جو انهن پنهنجي قوم کي چئي ڇڏيو ته: اسين توهان کان ۽ جن (طاقتور ماڻهن يا بتن) کي الله کانسواءِ توهين پوڄيندا آهيو- سخت بيزار آهيون. اسين توهان جي (باطل عقيدن) جا منڪر آهيون. اسان ۾ ۽ توهان جي وچ ۾ تيستائين هميشه جي لاءِ نفرت پيدا ٿي چڪي- جيستائين توهين واحد الله تي ايمان آڻيو، باقي ابراهيم جو پنهنجي پيءُ کي اهو چوڻ هيو ته مان تنهنجي لاءِ بخشش گهرندس ۽ (جڏهن هن ايمان نه آندو ته ابراهيم فرمايو:) مان الله جي آڏو تو بابت ڪنهن شيءِ جو مالڪ ناهيان (۽ ابراهيم دعا ڪئي ته) اي اسان جا پالڻهار! اسان توتي ئي ڀروسو ڪيو ۽ توڏانهن ئي ورياسون ۽ توڏانهن ئي سڀ کي موٽڻو آهي-
— عبدالمؤمن ميمڻرَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِّلَّذِيْنَ كَفَرُوْا وَاغْفِرْ لَنَا رَبَّنَا ۚ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُ 5
پالڻهار! اسان کي ظالم ڪافر ٽولن جو ماتحت نه بڻاءِ- پالڻهار! اسان کي بخشي ڇڏ، بي شڪ! تنهنجي ئي ذات آهي جيڪا سڀ تي غالب ۽ حڪمت واري آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻلَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِيْهِمْ اُسْوَةٌ حَسَـنَةٌ لِّمَنْ كَانَ يَرْجُوا اللّٰهَ وَالْيَوْمَ الْاٰخِرَ ۭ وَمَنْ يَّتَوَلَّ فَاِنَّ اللّٰهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيْدُ 6ۧ
بي شڪ! توهان جي لاءِ- جيڪي الله ۽ آخرت کان ڊڄندا آهيو، ابراهيمين جي زندگيءَ ۾ هڪ بهترين نمونو آهي. ۽ جيڪو شخص (توحيد ۽ فرمانبرداريءَ جي) ان پاسي کان منهن موڙي ته الله ته انسانن جي عملن جو بنهه محتاج ڪونهي، (هوته هر حال ۾) واکاڻيل آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻعَسَى اللّٰهُ اَنْ يَّجْعَلَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ الَّذِيْنَ عَادَيْتُمْ مِّنْهُمْ مَّوَدَّةً ۭ وَاللّٰهُ قَدِيْرٌ ۭ وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 7
قريب آهي ته الله توهان جي ۽ توهان جي دشمنن جي وچ ۾ دوستي پيدا ڪري ڇڏي ۽ الله قدرت وارو آهي. ۽ بخشڻهار مهربان آهي!
— عبدالمؤمن ميمڻلَا يَنْهٰىكُمُ اللّٰهُ عَنِ الَّذِيْنَ لَمْ يُقَاتِلُوْكُمْ فِي الدِّيْنِ وَلَمْ يُخْرِجُوْكُمْ مِّنْ دِيَارِكُمْ اَنْ تَبَرُّوْهُمْ وَتُقْسِطُوْٓا اِلَيْهِمْ ۭ اِنَّ اللّٰهَ يُـحِبُّ الْمُقْسِطِيْنَ 8
جن ماڻهن توهان سان دين ڪارڻ جنگ ناهي جوٽي ۽ توهان کي گهرن مان نه ڪڍيو اٿن، الله (انهن بابت توهان کي) ساڻن احسان ۽ ڀلائي ڪرڻ کان نه ٿو روڪي. بيشڪ! الله انصاف ڪندڙن کي پسند ڪري ٿو.
— عبدالمؤمن ميمڻاِنَّـمَا يَنْهٰىكُمُ اللّٰهُ عَنِ الَّذِيْنَ قٰتَلُوْكُمْ فِي الدِّيْنِ وَاَخْرَجُوْكُمْ مِّنْ دِيَارِكُمْ وَظٰهَرُوْا عَلٰٓي اِخْرَاجِكُمْ اَنْ تَوَلَّوْهُمْ ۚ وَمَنْ يَّتَوَلَّهُمْ فَاُولٰۗىِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ 9
الله توهان کي صرف انهن ماڻهن سان ميل ملاقات کان روڪي ٿو جن توهان سان دين ڪارڻ مقابلو ڪيو ۽ توهان کي گهرن مان ڪڍيائون ۽ توهان جي دشمنن جي مدد ڪيائون. بي شڪ! جيڪو شخص اهڙن ماڻهن سان دوستي رکندو، ان جو شمار (مسلمانن تي) ظلم ڪندڙن مان ٿيندو.
— عبدالمؤمن ميمڻيٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا جَاۗءَكُمُ الْمُؤْمِنٰتُ مُهٰجِرٰتٍ فَامْتَحِنُوْهُنَّ ۭ اَللّٰهُ اَعْلَمُ بِـاِيْـمَانِهِنَّ ۚ فَاِنْ عَلِمْتُمُوْهُنَّ مُؤْمِنٰتٍ فَلَا تَرْجِعُوْهُنَّ اِلَى الْكُفَّارِ ۭ لَا هُنَّ حِلٌّ لَّهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّوْنَ لَهُنَّ ۭ وَاٰتُوْهُمْ مَّآ اَنْفَقُوْا ۭ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ اَنْ تَنْكِحُوْهُنَّ اِذَآ اٰتَيْتُمُوْهُنَّ اُجُوْرَهُنَّ ۭ وَلَا تُمْسِكُوْا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَاسْـَٔــلُوْا مَآ اَنْفَقْتُمْ وَلْيَسْـَٔــلُوْا مَآ اَنْفَقُوْا ۭ ذٰلِكُمْ حُكْمُ اللّٰهِ ۭ يَحْكُمُ بَيْنَكُمْ ۭ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ 10
اي ايمان وارؤ! جڏهن مؤمن عورتون هجرت ڪري توهان ڏانهن اچن (ته) انهن (جي ايمان) جو امتحان وٺندا ڪريو. الله انهن جي ايمان کي خوب ڄاڻي ٿو. پوءِ جيڪڏهن توهان کي معلوم ٿي وڃي ته اهي مؤمنياڻيون آهن ته انهن کي ڪافرن ڏانهن واپس نه ڪريو. (ڇاڪاڻ ته) اهي عورتون نه ڪي انهن (ڪافرن) جي لاءِ حلال آهن ۽ نه ڪي اهي (ڪافر هاڻي) انهن عورتن جي لاءِ حلال آهن. ۽ ڪافرن جيڪي حق مهر کين ڏنا هيا اهي ڪافرن کي واپس ڪري ڇڏيو. ۽ مهاجر عورتن سان نڪاح ڪرڻ ۾ توهان لاءِ ڪوئي گناهه ڪونهي- بشرطيڪه توهين کين سندن حق مهر ادا ڪريو. ۽ توهين پاڻ به پنهنجين ڪافر عورتن سان (ازدواجي) تعلق قائم نه ڪيو. باقي جيڪو حق- مهر توهان پنهنجين کي ڏنو هجي اهو کانئن واپس گهروِ. (اهڙيءَ طرح) جيڪو حق مهر انهن ڏنو آهي اهو (توهان کان) واپس طلبين. اهو الله جو حڪم آهي. هو توهان جي درميان فيصلو فرمائي ٿو، ۽ الله سڀ ڪجهه ڄاڻندڙ- وڏيءَ حڪمت وارو آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَاِنْ فَاتَكُمْ شَيْءٌ مِّنْ اَزْوَاجِكُمْ اِلَى الْكُفَّارِ فَعَاقَبْتُمْ فَاٰتُوا الَّذِيْنَ ذَهَبَتْ اَزْوَاجُهُمْ مِّثْلَ مَآ اَنْفَقُوْا ۭ وَاتَّقُوا اللّٰهَ الَّذِيْٓ اَنْتُمْ بِهٖ مُؤْمِنُوْنَ 11
جيڪڏهن توهان جي زالن منجهان ڪا عورت توهان جي هٿن مان نڪري (مرتد بڻجي ڪافرن ڏانهن) هلي وڃي (۽ ڪافر انهن جو حق مهر توهان کي واپس نه ڪن) پوءِ توهان (ڪافرن کي شڪست ڏئي) انجام تي پهچايو ته توهين انهن مسلمانن کي- جن جون زالون هليون ويون آهن، (ڪافرن وٽان هٿ آيل مال مان) اوتري رقم ڏئي ڇڏيو جيتري هنن خرچ ڪئي هئي. ۽ ان الله کان ڊڄندا رهو جنهن تي توهان جو ايمان آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻيٰٓاَيُّهَا النَّبِيُّ اِذَا جَاۗءَكَ الْمُؤْمِنٰتُ يُبَايِعْنَكَ عَلٰٓي اَنْ لَّا يُشْرِكْنَ بِاللّٰهِ شَـيْـــــًٔــا وَّلَا يَسْرِقْنَ وَلَا يَزْنِيْنَ وَلَا يَقْتُلْنَ اَوْلَادَهُنَّ وَلَا يَاْتِيْنَ بِبُهْتَانٍ يَّفْتَرِيْنَهٗ بَيْنَ اَيْدِيْهِنَّ وَاَرْجُلِهِنَّ وَلَا يَعْصِيْنَكَ فِيْ مَعْرُوْفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللّٰهَ ۭ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 12
اي نبي! جڏهن تو وٽ مؤمن عورتون ان شرط تي بيعت ڪرڻ اچن ته هو الله سان ڪنهن کي شريڪ نه ڪنديون ۽ نه ڪي چوري ڪنديون ۽ نه ڪي زنا ڪنديون ۽ نه ڪي پنهنجي اولاد کي قتل ڪنديون ۽ نه ڪي ڪو جڙتو بهتان گهڙي کڻي اينديون ۽ نه ڪي ڪنهن نيڪيءَ جي حڪم بابت تنهنجي نافرماني ڪنديون ته تون کانئن بيعت وٺ ۽ الله کان انهن جي لاءِ مغفرت جي دعا گهر. بي شڪ! الله وڏو بخشڻهار- نهايت مهربان آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻيٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تَتَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ قَدْ يَىِٕسُوْا مِنَ الْاٰخِرَةِ كَـمَا يَىِٕسَ الْكُفَّارُ مِنْ اَصْحٰبِ الْقُبُوْرِ ۧ13
اي ايمان وارؤ! انهن ماڻهن سان دوستي نه رکو! جن تي الله ڏمر ڪيو آهي- جيڪي آخرت کان ائين مايوس ٿي ويا آهن جيئن ڪافر قبرن ۾ پوريلن کان مايوس آهن.
— عبدالمؤمن ميمڻ