049 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 18 آيتون ۽ 2 رڪوع آھن
قرآن مجيد
مُترجم: عبدالمؤمن ميمڻ
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تُـقَدِّمُوْا بَيْنَ يَدَيِ اللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ۭ اِنَّ اللّٰهَ سَـمِيْعٌ عَلِيْمٌ 1
اي ايمان وارؤ! توهين الله ۽ ان جي رسول کان (ڪنهن به ڳالهه ۾) اڳرائي نه ڪندا ڪريو، ۽ الله کان ڊڄندا رهو، ۽ الله سڀ ڪجهه ٻڌندڙ، ڄاڻندڙ آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻيٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تَرْفَعُوْٓا اَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَلَا تَـجْـهَرُوْا لَهٗ بِالْقَوْلِ كَـجَــهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ اَنْ تَـحْبَــطَ اَعْــمَالُكُمْ وَاَنْتُمْ لَا تَشْعُرُوْنَ 2
اي مسلمانؤ! جڏهن نبيءَ جي درٻار ۾ ڪو احوال اوريو ته پنهنجا آواز پيغمبر جي آواز کان وڌيڪ بلند نه ڪريو ۽ نه ڪي ساڻس گفتگوءَ دوران ايئن ڏاڍيان نه ڳالهايو، جيئن (جڏهن) پاڻ ۾ (هوندا آهيو ته) ڳالهائيندا آهيو. ائين نه ٿئي ته ان گستاخيءَ جي ڪري توهان جا سڀ عمل چَٽُ ٿي وڃن ۽ توهان کي خبر به نه پوي.
— عبدالمؤمن ميمڻاِنَّ الَّذِيْنَ يَغُضُّوْنَ اَصْوَاتَهُمْ عِنْدَ رَسُوْلِ اللّٰهِ اُولٰۗىِٕكَ الَّذِيْنَ امْتَحَنَ اللّٰهُ قُلُوْبَهُمْ لِلتَّقْوٰى ۭ لَهُمْ مَّغْفِرَةٌ وَّاَجْرٌ عَظِيْمٌ 3
جيڪي ماڻهو الله جي رسول جي سامهون پنهنجو آواز جهيڻو رکندا آهن اهي ئي ماڻهو آهن جن جي دلين کي الله تقوى جي لاءِ آزمائي ڇڏيو آهي انهن جي لاءِ وڏي بخشش ۽ وڏو اجر آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻاِنَّ الَّذِيْنَ يُنَادُوْنَكَ مِنْ وَّرَاۗءِ الْحُـجُرٰتِ اَكْثَرُهُمْ لَا يَعْقِلُوْنَ 4
(اي پيغمبر!) جيڪي ماڻهو توکي گهرجي ٻاهران (نالو کڻي) سڏين ٿا، انهن ۾ گهڻا اهڙا آهن جيڪي عقل کان وانجها آهن.
— عبدالمؤمن ميمڻوَلَوْ اَنَّهُمْ صَبَرُوْا حَتّٰى تَـخْرُجَ اِلَيْهِمْ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ ۭ وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 5
بهتر هجي ها، جيڪڏهن اهي صبر ڪن ها! ۽ جڏهن (پاڻ مرادو) ٻاهر نڪرين ها ته توسان ملي وٺن ها. ۽ الله ڏاڍو بخشڻهار- نهايت مهربان آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻيٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِنْ جَاۗءَكُمْ فَاسِقٌۢ بِنَبَاٍ فَتَبَيَّنُوْٓا اَنْ تُصِيْبُوْا قَوْمًۢا بِجَــهَالَةٍ فَتُصْبِحُوْا عَلٰي مَا فَعَلْتُمْ نٰدِمِيْنَ 6
اي مسلمانؤ! جيڪڏهن توهان وٽ ڪو فاسق (يعني ناقابلِ اعتماد ماڻهو) ڪا خبر کڻي اچي ته (ان خبر بابت) خوب تحقيق ڪريو، ايئن نه ٿئي ته ان خبر جي ڪري غلطيءَ سان ڪنهن قوم کي نقصان پهچائي وجهو ۽ پوءِ پنهنجي ڪئي تي توهان کي پڇتائڻو پوي !
— عبدالمؤمن ميمڻوَاعْلَمُوْٓا اَنَّ فِيْكُمْ رَسُوْلَ اللّٰهِ ۭ لَوْ يُطِيْعُكُمْ فِيْ كَثِيْرٍ مِّنَ الْاَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ حَبَّبَ اِلَيْكُمُ الْاِيْـمَانَ وَزَيَّنَهٗ فِيْ قُلُوْبِكُمْ وَكَرَّهَ اِلَيْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوْقَ وَالْعِصْيَانَ ۭ اُولٰۗىِٕكَ هُمُ الرّٰشِدُوْنَ 7ۙ
۽ چڱيءَ طرح ياد رکو! ته توهان ۾ الله جو رسول موجود آهي. جيڪڏهن هو گهڻن معاملن ۾ توهان جي راءِ تي عمل ڪرڻ لڳي ته توهين اهنجن ۾ پئجي وڃو. پر الله توهان جي لاءِ ايمان کي محبوب بڻائي ڇڏيو ۽ ايمان کي توهان جي دلين ۾ وڻندڙ بڻائي ڇڏيائين ۽ ڪفر ۽ بي ديني (گناهه ۽) نافرمانيءَ کان توهان کي نفرت ڏئي ڇڏيائين. اهڙا ئي ماڻهو هدايت يافته آهن.
— عبدالمؤمن ميمڻفَضْلًا مِّنَ اللّٰهِ وَنِعْمَةً ۭ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ 8
اهو سڀ ڪجهه الله جي فضل، احسان ۽ انعام جي ڪري آهي ۽ الله ڏاڍو ڄاڻڻهار- وڏيءَ حڪمت وارو آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَاِنْ طَاۗىِٕفَتٰنِ مِنَ الْمُؤْمِنِيْنَ اقْتَتَلُوْا فَاَصْلِحُوْا بَيْنَهُمَا ۚ فَاِنْۢ بَغَتْ اِحْدٰىهُمَا عَلَي الْاُخْرٰى فَقَاتِلُوا الَّتِيْ تَبْغِيْ حَتّٰى تَفِيْۗءَ اِلٰٓى اَمْرِ اللّٰهِ ۚ فَاِنْ فَاۗءَتْ فَاَصْلِحُوْا بَيْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَاَقْسِطُوْا ۭ اِنَّ اللّٰهَ يُـحِبُّ الْمُقْسِطِيْنَ 9
جيڪڏهن مسلمانن جون ٻه جماعتون (پاڻ ۾) جنگ تي ڀڙڪي پون ته انهن ٻنهي ۾ ٺاهه ڪرائي ڇڏيو. ۽ جيڪڏهن انهن ٻن جماعتن منجهان ڪا هڪ پنهنجي هٺيلائپ تي اڙجي بيهي رهي ته ان (هٺيلن) سان تيستائين جنگ جوٽيو جيستائين الله جي فرمان ڏانهن نه موٽي. پوءِ جڏهن اها هٺيلي جماعت الله جي فرمان ڏانهن رجوع ڪري ته پوءِ پاڻ ۾ عدل ۽ انصاف سان ٺاهه ڪريو. الله ٺاهه ڪندڙن کي پسند ڪندو آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻاِنَّـمَا الْمُؤْمِنُوْنَ اِخْوَةٌ فَاَصْلِحُوْا بَيْنَ اَخَوَيْكُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَـمُوْنَ ۧ10
مؤمن ته (حقيقت ۾) هڪ ٻئي جا ڀائر آهن. تنهنڪري پنهنجن ٻن ڀائرن جي درميان ٺاهه کي قائم رکو- ۽ الله کان ڊڄندا رهو. اها اميد ڪندي ته من توهان تي الله جي ڪا ٻاجهه ٿي پوي!
— عبدالمؤمن ميمڻيٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا يَسْخَرْ قَوْمٌ مِّنْ قَوْمٍ عَسٰٓى اَنْ يَّكُوْنُوْا خَيْرًا مِّنْهُمْ وَلَا نِسَاۗءٌ مِّنْ نِّسَاۗءٍ عَسٰٓى اَنْ يَّكُنَّ خَيْرًا مِّنْهُنَّ ۚ وَلَا تَلْمِزُوْٓا اَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوْا بِالْاَلْقَابِ ۭ بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوْقُ بَعْدَ الْاِيْـمَانِ ۚ وَمَنْ لَّمْ يَتُبْ فَاُولٰۗىِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ 11
مسلمانؤ!، ڪائي قوم ڪنهن ٻي قوم جو مذاق نه اڏائي- ٿي سگهي ٿو اها ان کان بهتر هجي. ۽ نه ڪي ڪي عورتون ڪن عورتن تي چٿر ڪن- ٿي سگهي ٿو ته اهي انهن کان بهتر هجن. پاڻ ۾ هڪ ٻئي جي تذليل واسطي اشاري بازيون نه ڪريو (۽ عيب نه لڳايو) ماڻهن جا نالا نه بگاڙيو. ايمان آڻڻ کانپوءِ اهڙا ڪم ڪيڏي بري ڳالهه آهن! ۽ جيڪي ماڻهو ائين ڪرڻ کان نه ٿا مڙن (۽ توبه تائب نه ٿا ٿين) سي يقيناََ ظالم آهن.
— عبدالمؤمن ميمڻيٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوا اجْتَنِبُوْا كَثِيْرًا مِّنَ الظَّنِّ ۡ اِنَّ بَعْضَ الظَّنِّ اِثْمٌ وَّلَا تَجَسَّسُوْا وَلَا يَغْتَبْ بَّعْضُكُمْ بَعْضًا ۭ اَيُـحِبُّ اَحَدُكُمْ اَنْ يَّاْكُلَ لَحْمَ اَخِيْهِ مَيْتًا فَكَرِهْتُمُوْهُ ۭ وَاتَّقُوا اللّٰهَ ۭ اِنَّ اللّٰهَ تَوَّابٌ رَّحِيْمٌ 12
مسلمانؤ! گهڻيون (يا ٿوريون) بدگمانيون ڪرڻ کان پاسو ڪريو. پڪ ڄاڻو ته ڪي بدگمانيون گناهه آهن- ۽ ٻين جي حالات جي جاسوسي نه ڪريو، هڪ ٻئي جي پرپٺ گلا نه ڪريو، ڇا توهان کي پسند آهي ته پنهنجي ڀاءُ جو لاش پيو هجي، توهين ان جو گوشت پٽي کائو؟ ان مثال مان ته توهان کي ڪرڀ ٿي اچي! خدا جو خوف ڪريو! خدا توبهه قبول ڪندڙ ۽ رحمت ڀريو آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻيٰٓاَيُّهَا النَّاسُ اِنَّا خَلَقْنٰكُمْ مِّنْ ذَكَرٍ وَّاُنْثٰى وَجَعَلْنٰكُمْ شُعُوْبًا وَّقَبَاۗىِٕلَ لِتَعَارَفُوْا ۭ اِنَّ اَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللّٰهِ اَتْقٰىكُمْ ۭ اِنَّ اللّٰهَ عَلِيْمٌ خَبِيْرٌ 13
لوڪو! اسان دنيا ۾ توهان جي پيدائش جو وسيلو مرد ۽ عورت جي ميلاپ ۾ رکيو ۽ توهان کي نسلن ۽ قبيلن ۾ ورهائي ڇڏيو، ان ڪري ته جيئن توهان جو (ذاتي- قومي ۽ اجتماعي) تعارف ٿئي (اها تفريق ڪنهن امتيازي معيشت ڪارڻ هرگز ڪانهي) ۽ امتيازي ۽ مانائتي حيثيت الله وٽ ان جي لاءِ آهي جيڪو سڀ کان وڌيڪ پرهيزگار آهي. بي شڪ! الله عليم ۽ خبير آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻقَالَتِ الْاَعْرَابُ اٰمَنَّا ۭ قُلْ لَّمْ تُؤْمِنُوْا وَلٰكِنْ قُوْلُوْٓا اَسْلَمْنَا وَلَمَّا يَدْخُلِ الْاِيْـمَانُ فِيْ قُلُوْبِكُمْ ۭ وَاِنْ تُطِيْعُوا اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ لَا يَـلِتْكُمْ مِّنْ اَعْـمَالِكُمْ شَـيْـــــًٔا ۭ اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ 14
هي جو عرب جا ڳوٺاڻا چون ٿا ته اسان ايمان آندو ته انهن کي چئه ته توهان اڃا تائين ايمان ناهي آندو (ڇو جو ايمان دل جي پختي يقين جو نالو آهي جيڪو توهان کي اڃا تائين حاصل ناهي) ها باقي ائين چئو ته اسان اهو دين مڃي ورتو، جڏهن ته ايمان اڃا تائين توهان جي دلين ۾ داخل نه ٿيو آهي. ۽ جيڪڏهن توهين الله ۽ ان جي رسول جي فرمانبرداري اختيار ڪريو ته هو توهان جي عملن جي اجر ۾ ڪائي ڪمي نه ڪندو. بي شڪ! الله وڏو بخشڻهار- نهايت مهربان آهي !
— عبدالمؤمن ميمڻاِنَّـمَا الْمُؤْمِنُوْنَ الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ ثُـمَّ لَمْ يَرْتَابُوْا وَجٰهَدُوْا بِاَمْوَالِهِمْ وَاَنْفُسِهِمْ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ ۭ اُولٰۗىِٕكَ هُمُ الصّٰدِقُوْنَ 15
حقيقت ۾ مؤمن اُهي آهن جن الله ۽ ان جي رسول تي ايمان آندو پوءِ انهن ڪڏهن به شڪ نه ڪيو ۽ پنهنجين جانين ۽ مالن سان الله جي راهه ۾ جهاد ڪيائون، اهي ئي ماڻهو سچا (مؤمن) آهن.
— عبدالمؤمن ميمڻقُلْ اَتُعَلِّمُوْنَ اللّٰهَ بِدِيْنِكُمْ ۭ وَاللّٰهُ يَعْلَمُ مَا فِي السَّمٰوٰتِ وَمَا فِي الْاَرْضِ ۭ وَاللّٰهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيْمٌ 16
(انهن ڳنوارن کي) چئه؛ ڇا توهين الله کي پنهنجي دين جي خبر ڏيو ٿا؟ (ته اسان پنهنجي رضا خوشي سان بنا ويڙهه جهيڙي جي ڏسو مسلمان ٿيا آهيون) حالانڪه الله ته آسمانن ۽ زمين ۾ جيڪو ڪجهه به آهي سڀ کي ڄاڻي ٿو ۽ الله کي هر شيءِ جو خوب علم آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻيَـمُنُّوْنَ عَلَيْكَ اَنْ اَسْلَمُوْا ۭ قُلْ لَّا تَـمُنُّوْا عَلَيَّ اِسْلَامَكُمْ ۚ بَلِ اللّٰهُ يَـمُنُّ عَلَيْكُمْ اَنْ هَدٰىكُمْ لِلْاِيْـمَانِ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِيْنَ 17
اهي ماڻهو توکي پنهنجو ٿورو ٿا جتائين: ته انهن اسلام قبول ڪيو آهي، انهن کي چئه ته: توهين پنهنجي اسلام جو ٿورو منهنجي مٿان نه ٿاڦيو بلڪه الله توهان تي احسان ڪيو آهي جو هن توهان کي سڌي رستي جي هدايت ڪئي، بشرطيڪه توهين (ايمان جي دعوى ۾) سچا هجو!
— عبدالمؤمن ميمڻاِنَّ اللّٰهَ يَعْلَمُ غَيْبَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَاللّٰهُ بَصِيْرٌۢ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ ۧ18
يقيناََ الله، زمين ۽ آسمانن جي ڳُجهين شين جي خبر رکي ٿو ۽ جيڪو ڪجهه توهين ڪريو ٿا، سڀ ان جي نظرن ۾ آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻ