017 surah
ھي سورة مَکِّیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 111 آيتون ۽ 12 رڪوع آھن
قرآن مجيد
مُترجم: عبدالمؤمن ميمڻ
سُـبْحٰنَ الَّذِيْٓ اَسْرٰى بِعَبْدِهٖ لَيْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْـحَرَامِ اِلَى الْمَسْجِدِ الْاَقْصَا الَّذِيْ بٰرَكْنَا حَوْلَهٗ لِنُرِيَهٗ مِنْ اٰيٰتِنَا ۭ اِنَّهٗ هُوَ السَّمِيْعُ الْبَصِيْرُ 1
پاڪائي آهي ان ذات جي لاءِ جنهن پنهنجي ٻانهي کي (يعني حضور اقدس کي) راتو واهه، مسجد الحرام کان مسجد الاقصى تائين سير ڪرايو- جنهن مسجد جي آس پاس کي اسين با برڪت بڻائي ڇڏيو آهي، ۽ کيس ان لاءِ سير ڪرايائين ته جيئن کيس پنهنجون نشانيون ڏيکاري. بي شڪ! الله ئي ٻڌندڙ-ڏسندڙ آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَاٰتَيْنَا مُوْسَي الْكِتٰبَ وَجَعَلْنٰهُ هُدًى لِّبَنِيْٓ اِسْرَاۗءِيْلَ اَلَّا تَتَّخِذُوْا مِنْ دُوْنِيْ وَكِيْلًا 2ۭ
۽ (اهڙيءَ طرح) اسين موسى کي ڪتاب (۽ شريعت) ڏني ۽ کيس بني اسرائيل جي لاءِ هدايت جو ذريعو بڻايوسون (۽ کيس حڪم ڏنوسون) ته مون کانسواءِ ٻيو ڪنهن کي پنهنجو ڪارساز نه بڻائج.
— عبدالمؤمن ميمڻذُرِّيَّــةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوْحٍ ۭ اِنَّهٗ كَانَ عَبْدًا شَكُوْرًا 3
(اي بني اسرائيل)توهين انهن ماڻهن جو نسل آهيو، جن کي اسين (طوفان جي برباديءَ کان نجات ڏني هئي ۽ نوح سان گڏ) ٻيڙي ۾ سوار ڪيوهيوسين ۽ نوح هڪ شڪر گذار ٻانهو هيو.
— عبدالمؤمن ميمڻوَقَضَيْنَآ اِلٰى بَنِيْٓ اِسْرَاۗءِيْلَ فِي الْكِتٰبِ لَتُفْسِدُنَّ فِي الْاَرْضِ مَرَّتَيْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيْرًا 4
۽ اسين ڪتاب ۾ (يعني تورات ۾) بني اسرائيل کي ان فيصلي جي پروڙ ڏني سون ته توهين ضرور ڌرتيءَ تي ٻه ڀيرا فساد ڦهلائيندؤ ۽ نهايت ئي رذيل قسم جي سرڪشي ڪندؤ.
— عبدالمؤمن ميمڻفَاِذَا جَاۗءَ وَعْدُ اُوْلٰىهُمَا بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَّنَآ اُولِيْ بَاْسٍ شَدِيْدٍ فَجَاسُوْا خِلٰلَ الدِّيَارِ ۭ وَكَانَ وَعْدًا مَّفْعُوْلًا 5
پوءِ جڏهن (فساد جي) انهن ٻن زمانن منجهان پهريون زمانو آيو ته (اي بني اسرائيل!) اسين توهان ڏانهن پنهنجا اهڙا بندا موڪليا جيڪي نهايت خوفناڪ هئا پوءِ اهي توهان جي وسندين ۾ ڪاهي پيا ۽ الله جو واعدو ان لاءِ هيو ته اهو پورو ٿئي.
— عبدالمؤمن ميمڻثُـمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ وَاَمْدَدْنٰكُمْ بِاَمْوَالٍ وَّبَنِيْنَ وَجَعَلْنٰكُمْ اَكْثَرَ نَفِيْرًا 6
وري اسين زماني جي گردش کي توهان جي دشمنن جي خلاف ۽ توهان جي موافق ڪري ڇڏيو ۽ مال، دولت ۽ اولاد جي ڪثرت جي ذريعي توهان جي مدد ڪئي سون ۽ توهان کي گهڻو وڌايوسين.
— عبدالمؤمن ميمڻاِنْ اَحْسَنْتُمْ اَحْسَنْتُمْ لِاَنْفُسِكُمْ ۣ وَاِنْ اَسَاْتُمْ فَلَهَا ۭ فَاِذَا جَاۗءَ وَعْدُ الْاٰخِرَةِ لِيَسُوْۗءٗا وُجُوْهَكُمْ وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَـمَا دَخَلُوْهُ اَوَّلَ مَرَّةٍ وَّلِــيُتَبِّرُوْا مَا عَلَوْا تَتْبِيْرًا 7
(ٻُڌو!) جيڪڏهن توهين ڀلائيءَ جا ڪم ڪندؤ ته پنهنجي لاءِ ڪندؤ ۽ جيڪڏهن بڇڙا ڪم ڪندؤ سي به پنهنجي لاءِ ڪندؤ وري جڏهن ٻئي واعدي جو زمانو آيو (ته اسين پنهنجن سورهيه بندن کي موڪليو) ته جيئن توهان جي چهرن تي رسوائي ٿاڦي ڇڏين ۽ ايئن (هَيڪل جي) مسجد ۾ گِهڙي وڃن جيئن، پهريان حملي آور گهڙيا هئا ۽ جيڪو ڪجهه کين هٿ لڳي سو ٽوڙي ڦوڙي برباد ڪري ڇڏين.
— عبدالمؤمن ميمڻعَسٰي رَبُّكُمْ اَنْ يَّرْحَمَكُمْ ۚ وَاِنْ عُدْتُّمْ عُدْنَا ۘ وَجَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْكٰفِرِيْنَ حَصِيْرًا 8
قريب آهي ته توهان جو پالڻهار، توهان تي ٻاجهه ڪري- (جيڪڏهن توهين مڙي وڃو ته!) پر جيڪڏهن توهين وري (سرڪشي ۽فساد ڏانهن) وريؤ ته اسان جي پاران به عملن جي سزا موٽي پوندي ۽ (ياد رکو!) اسين حق جي منڪرن جي لاءِ جهنم جو قيد خانو تيار رکيو آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻاِنَّ هٰذَا الْقُرْاٰنَ يَهْدِيْ لِلَّتِيْ ھِيَ اَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِيْنَ الَّذِيْنَ يَعْمَلُوْنَ الصّٰلِحٰتِ اَنَّ لَهُمْ اَجْرًا كَبِيْرًا 9ۙ
بي شڪ! هي قرآن ان واٽ ڏانهن رهنمائي ڪري رهيو آهي جيڪا سڀ کان وڌيڪ سڌي واٽ آهي ۽ ايمان وارن کي- جيڪي نيڪ عملن ۾ سرگرم رهندا آهن، خوشخبري ٿو ڏئي ته کين تمام وڏو اجر ملڻو اهي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَّاَنَّ الَّذِيْنَ لَا يُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ اَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا اَلِـــيْمًا ۧ10
۽ (قرآن، ان ڳالهه جو به اعلان ڪري رهيو آهي ته) جيڪي ماڻهو آخرت تي يقين نه ٿا رکن انهن جي لاءِ اسين دردناڪ عذاب تيار ڪري ڇڏيو آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَيَدْعُ الْاِنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاۗءَهٗ بِالْخَيْرِ ۭ وَكَانَ الْاِنْسَانُ عَجُوْلًا 11
۽ جهڙيءَ ريت انسان پنهنجي ڀلي لاءِ دعاؤن گهرندو آهي تهڙيءَ ريت (ڪڏهن ڪڏهن) بڇڙائي به گهرڻ لڳندو آهي (پوءِ کڻي ڄاڻندو ناهي ته هو پنهنجي لاءِ ڇا پيو گهري) ۽ حقيقت اها آهي ته انسان نهايت ئي اُٻهرو آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَجَعَلْنَا الَّيْلَ وَالنَّهَارَ اٰيَـتَيْنِ فَمَــحَوْنَآ اٰيَةَ الَّيْلِ وَجَعَلْنَآ اٰيَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِّتَبْتَغُوْا فَضْلًا مِّنْ رَّبِّكُمْ وَلِتَعْلَمُوْا عَدَدَ السِّنِيْنَ وَالْحِسَابَ ۭ وَكُلَّ شَيْءٍ فَصَّلْنٰهُ تَفْصِيْلًا 12
۽ اسين رات ۽ ڏينهن کي اهڙو جوڙيو جو (اِهي اسان جي قدرت ۽ حڪمت جون) ٻه نشانيون ٿي پيون. رات جي نشانيءَ کي اونداهو ڪري ڇڏيوسون (ته جيئن سڪون ۽ راحت جو وقت بڻجي پوي) ۽ ڏينهن جي نشانيءَ کي روشن ڪري ڇڏيوسون ته (ان جي اُجالن ۾) پنهنجي پروردگار جو فضل تلاش ڪريو (يعني روزي روٽيءَ جو بندوبست ڪريو)، پڻ (رات ڏينهن جي مختلف هجڻ سان)سالن جي ڳڻپ ۽ (سالن جي ڳڻپ ذريعي هر قسم جو) حساب به ڄاڻي سگهو. اسين (قرآن ۾) هر شيءِ جو بيان کولي کولي، واضح ڪري ڇڏيو آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻوَكُلَّ اِنْسَانٍ اَلْزَمْنٰهُ طٰۗىِٕرَهٗ فِيْ عُنُقِهٖ ۭ وَنُخْرِجُ لَهٗ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ كِتٰبًا يَّلْقٰىهُ مَنْشُوْرًا 13
۽ اسين انسان جي شامت خود سندس ڪنڌ ۾ اٽڪائي ڇڏي آهي (ڪٿان ٻاهران کيس ڳچيءَ ناهي پوندي يعني زندگيءَ جو هر احساس ماڻهوءَ جي پنهنجي عمل جو نتيجو هجي ٿو) ۽ قيامت جي ڏينهن ان جي لاءِ (اعمال نامي جو) هڪ ڪتاب ڪڍي آڏو آڻينداسين، جنهن کي هو پنهنجي آڏو کليل ڏسندو.
— عبدالمؤمن ميمڻاِقْرَاْ كِتٰبَكَ ۭ كَفٰى بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيْبًا ۭ14
(اسين کيس چونداسون) پنهنجو اعمال نامو پڙهي وٺ. اڄ تنهنجو وجود ئي تنهنجي حساب لاءِ ڪافي آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻمَنِ اهْتَدٰى فَاِنَّـمَا يَهْــتَدِيْ لِنَفْسِهٖ ۚ وَمَنْ ضَلَّ فَاِنَّـمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا ۭ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰى ۭ وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِيْنَ حَتّٰى نَبْعَثَ رَسُوْلًا 15
جيڪو سنيئن واٽ تي هليو، سو پنهنجي لاءِ هليو ۽ جيڪو ڀٽڪي ويو ته ڀٽڪڻ جي لوڙ به پاڻ ئي لوڙيندو. ڪوئي ٻوجهه کڻندڙ ڪنهن ٻئي جو ٻوجهه نه کڻندو (هرڪنهن کي پنهنجن عملن جو ٻوجهه کڻڻو آهي) ۽ اسين (ڪنهن قوم کي) ان ڏانهن ڪو رسول موڪلڻ کانسواءِ عذاب نه ڏيندا آهيون (جيڪو رسول تبليغ جي ذريعي حجت تام ڪندو آهي پر پوءِ به ماڻهو سرڪشي ۽ بغاوت کان نه مڙندا آهن).
— عبدالمؤمن ميمڻوَاِذَآ اَرَدْنَآ اَنْ نُّهْلِكَ قَرْيَةً اَمَرْنَا مُتْرَفِيْهَا فَفَسَقُوْا فِيْهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنٰهَا تَدْمِيْرًا 16
۽ جڏهن (ماڻهن جي ناروا سلوڪ جي ڪري) اسين منظور ڪندا آهيون ته ڪنهن سماج کي برباد ڪيئون ته اتان جي شاهوڪار ماڻهن کي (وحي جي ذريعي) حق جو پيغام پهچائي ڇڏيندا آهيون پوءِ اهي اسان جي حڪمن جي تعميل بجاءِ نافرمانيءَ ۾ لڳي ويندا آهن. پوءِ مٿن عذاب لازم ٿي پوندو آهي ۽ (سندن ڪرتوتن جي سزا ۾) کين برباد ڪري ڇڏيندا آهيون!
— عبدالمؤمن ميمڻوَكَمْ اَهْلَكْنَا مِنَ الْقُرُوْنِ مِنْۢ بَعْدِ نُوْحٍ ۭ وَكَفٰى بِرَبِّكَ بِذُنُوْبِ عِبَادِهٖ خَبِيْرًۢ ا بَصِيْرًا 17
۽ نوح کان پوءِ قومن جا ڪيترائي دور گذري چڪا آهن، جن کي اسين تباهه ڪري ڇڏيوسون ۽ (اي پيغمبر!) تنهنجي پالڻهار جي خبرداري ۽ نگراني ان جي بندن جي (گناهن جي سزا) لاءِ ڪافي آهي.
— عبدالمؤمن ميمڻمَنْ كَانَ يُرِيْدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّــلْنَا لَهٗ فِيْهَا مَا نَشَاۗءُ لِمَنْ نُّرِيْدُ ثُـمَّ جَعَلْنَا لَهٗ جَهَنَّمَ ۚ يَصْلٰىهَا مَذْمُوْمًا مَّدْحُوْرًا 18
جيڪو شخص (هن دنيا ۾ ئي) ترت فائدو چاهيندو آهي ته جنهن کي اسين فائدو ڏيڻ چاهيون، ۽ جيترو ڏيڻ چاهيون هن دنيا ۾ ئي تُرت فائدو ڏئي ڇڏيندا آهيون. پوءِ آخرڪار ان لاءِ جهنم آهي جنهن ۾ داخل ٿيندو-بڇڙو ٿي-ذليل ۽ خوار!
— عبدالمؤمن ميمڻوَمَنْ اَرَادَ الْاٰخِرَةَ وَسَعٰى لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَاُولٰۗىِٕكَ كَانَ سَعْيُهُمْ مَّشْكُوْرًا 19
پر جيڪو شخص آخرت جو طلبگار آهي ۽ آخرت جي لاءِ جهڙي تياري ڪرڻ گهرجي تهڙي تياري ڪري ورتائين- پڻ مؤمن به آهي ته (ان جي لاءِ دائمي ڪاميابيون آهن) ۽ اهي ئي ماڻهو آهن جن جو لايو سجايو ٿيو.
— عبدالمؤمن ميمڻكُلًّا نُّمِدُّ هٰٓؤُلَاۗءِ وَهٰٓؤُلَاۗءِ مِنْ عَطَاۗءِ رَبِّكَ ۭ وَمَا كَانَ عَطَاۗءُ رَبِّكَ مَحْظُوْرًا 20
اسين هر ٽولي کي پنهنجي پالڻهاريءَ جي عطائن جي ذريعي (دنيا ۾) مدد ڏيندا آهيون- انهن کي به (جيڪي رڳو دنيا جي ڪڍ لڳا رهيا) ۽ انهن کي به (جيڪي آخرت جا طلبگار ٿيا ۽ حق جي واٽ تي هليا) ۽ (اي پيغمبر!) تنهنجي پالڻهار جي عام بخشش (جا دروازا) ڪنهن تي به بند نه آهن.
— عبدالمؤمن ميمڻ