039 surah
ھي سورة مَکِّیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 75 آيتون ۽ 8 رڪوع آھن
تَنْزِيْلُ الْكِتٰبِ مِنَ اللّٰهِ الْعَزِيْزِ الْحَكِيْمِ 1
ڪتاب لاهڻ الله، عزت ۽ حڪمت واري جي طرفان آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(هن) ڪتاب جو نازل ڪرڻ زبردست (۽) حڪمت واري الله جي طرفان آهي.
— مولانا محمد مدنيهن ڪتاب جو نازل ٿيڻ زبردست ۽ حڪمت واري الله تعالى جي طرفان آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّآ اَنْزَلْنَآ اِلَيْكَ الْكِتٰبَ بِالْـحَقِّ فَاعْبُدِ اللّٰهَ مُخْلِصًا لَّهُ الدِّيْنَ 2ۭ
بلاشڪ اسان لاٿو توڏانهن ڪتاب حق سان پوءِ عبادت ڪر الله جي خالص ڪندڙ ان جي لاءِ دين .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريبيشڪ اسان تو ڏي حق سان ڪتاب نازل ڪيو پوءِ تون الله لاءِ عبادت کي خالص ڪري ان جي عبادت ڪر.
— مولانا محمد مدنيبيشڪ اسان هن ڪتاب کي توڏانهن برحق نازل ڪيو آهي. تون دين کي الله تعالى جي لاءِ خالص ڪري ان جي ئي عبادت ڪندو رهه.
— عبدالسلام ڀُٽواَلَا لِلّٰهِ الدِّيْنُ الْـخَالِصُ ۭ وَالَّذِيْنَ اتَّـخَذُوْا مِنْ دُوْنِهٖٓ اَوْلِيَاۗءَ ۘ مَا نَعْبُدُهُمْ اِلَّا لِيُقَرِّبُوْنَآ اِلَى اللّٰهِ زُلْفٰى ۭ اِنَّ اللّٰهَ يَـحْكُمُ بَيْنَهُمْ فِيْ مَا هُمْ فِيْهِ يَـخْتَلِفُوْنَ ڛ اِنَّ اللّٰهَ لَا يَهْدِيْ مَنْ هُوَ كٰذِبٌ كَفَّارٌ 3
خبردار الله جي لاءِ آهي دين خالص ۽ جن ٺاهيا ان کان سواءِ والي (چون ٿا ته) نه ٿا عبادت ڪيون انهن جي مگر تانته ويجهو ڪن اسان کي الله ڏانهن قرب ۾ بلاشڪ الله فيصلو ڪندو انهن ۾ ان متعلق جو اهي ان ۾ اختلاف ڪن ٿا بيشڪ الله نه ٿو هدايت ڪري ان کي جيڪو ڪوڙو بي شڪر آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريخبردار! الله لاءِ ئي خالص عبادت آهي. ۽ جن الله کانسواءِ ٻين کي مددگار ٺهرايو، (سي چون ٿا ته) اسين رڳو انهن جي هن لاءِ عبادت ڪريون ٿا ته اهي اسان جو درجو الله جي ويجهو ڪن.جنهن ڳالهه بابت اهي پاڻ ۾ جهڳڙو ڪن ٿا تنهن جو سندن وچ ۾ بيشڪ الله فيصلو ڪندو. بيشڪ الله ان کي هدايت نه ٿو ڪري جيڪو ڪوڙو (۽) بي شڪر آهي.
— مولانا محمد مدنيخبردار! خالص دين الله تعالى جي لاءِ ئي آهي ۽ جن ماڻهن ان کان سواءِ ٻين کي مددگار ٺاهيو آهي (اُهي چون ٿا ته) اسان انهن جي رڳو ان ڪري عبادت ڪندا آهيون ته جيئن هو اسان کي مرتبي ۾ الله تعالى جي ويجهو ڪن. بيشڪ الله تعالى انهن جي وچ ۾ موجود سڀني اختلافن جو فيصلو ڪندو. بيشڪ الله تعالى ڪوڙي ۽ ناشڪري ماڻهوءَ کي هدايت نه ڏيندو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽولَوْ اَرَادَ اللّٰهُ اَنْ يَّتَّخِذَ وَلَدًا لَّاصْطَفٰى مِـمَّا يَـخْلُقُ مَا يَشَاۗءُ ۙ سُـبْحٰنَهٗ ۭ هُوَ اللّٰهُ الْوَاحِدُ الْقَهَّارُ 4
جيڪڏهن ارادو ڪري ها الله هي جو وٺي اولاد ته چونڊي ها ان مان جو پيدا ڪري ٿو ان کي جو گهري ها ان جي پاڪائي آهي اهو ئي الله هڪ غالب آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريجيڪڏهن الله ڪنهن کي پنهنجو اولاد ٺهرائڻ گهري ها ته جيڪي پاڻ پيدا ڪري پيو تنهن مان جنهن کي وڻيس ها پسند ڪري ها. اهو پاڪ آهي اهو ئي الله آهي اڪيلو (۽) زبردست.
— مولانا محمد مدنيجيڪڏهن الله تعالى ڪنھن کي اولاد طور چونڊي ها ته هو ضرور پنھنجي مخلوق منجهان ئي جنھن کي چاهي ها تنھن کي اولاد جو درجو ڏئي ها. پر هو ته (انهن رشتن کان) پاڪ آهي. اِهو ئي الله آهي جيڪو اڪيلو ۽ سڀني تي غالب آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوخَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ بِالْـحَـقِّ ۚ يُكَوِّرُ الَّيْلَ عَلَي النَّهَارِ وَيُكَوِّرُ النَّهَارَ عَلَي الَّيْلِ وَسَـخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ۭ كُلٌّ يَّـجْرِيْ لِاَجَلٍ مُّسَمًّى ۭ اَلَا هُوَ الْعَزِيْزُ الْغَفَّارُ 5
پيدا ڪيائين آسمان ۽ زمين حق سان ويڙهي ٿو رات کي ڏينهن تي ۽ ويڙهي ٿو ڏينهن کي رات تي ۽ مسخر ڪيائين سج ۽ چنڊ سڀ هلن پيا مقرر ڪيل مدي تائين خبردار! اهوئي غالب، بخشڻهار آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريآسمانن ۽ زمين کي پوري تدبير سان پيدا ڪيو اٿس. رات کي ڏينهن ۾ لپيٽي ٿو ۽ ڏينهن کي رات ۾ لپيٽي ٿو ۽ سج ۽ چنڊ کي ڪم ۾ لڳايو اٿس، هر هڪ مقرر مدت تائين هلي ٿو. خبردار اهو ئي زبردست (۽) معاف ڪندڙ آهي.
— مولانا محمد مدنيهن آسمانن ۽ زمين کي برحق پيدا ڪيو آهي. هو رات کي ڏينھن تي ويڙهي ٿو ۽ ڏينھن کي (وري) رات تي ويڙهي ٿو ۽ هن سج ۽ چنڊ کي هڪ نظام هيٺ قابو ڪري رکيو آهي. اهي سڀئي شيون هڪ مقرر وقت تائين گردش ڪري رهيون آهن. خبردار! اُهوئي زبردست ۽ وڏو معاف ڪندڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوخَلَقَكُمْ مِّنْ نَّفْسٍ وَّاحِدَةٍ ثُـمَّ جَعَلَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَاَنْزَلَ لَكُمْ مِّنَ الْاَنْعَامِ ثَـمٰنِيَةَ اَزْوَاجٍ ۭ يَـخْلُقُكُمْ فِيْ بُطُوْنِ اُمَّهٰتِكُمْ خَلْقًا مِّنْۢ بَعْدِ خَلْقٍ فِيْ ظُلُمٰتٍ ثَلٰثٍ ۭ ذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ ۭ لَآ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۚ فَاَنّٰى تُصْرَفُوْنَ 6
پيدا ڪيائين اوهان کي هڪ وجود مان ان کان پوءِ پيدا ڪيائين ان مان جوڙ ان جو ۽ پيدا ڪيائين اوهان جي لاءِ جانورن مان اَٺَ جوڙا پيدا ڪري ٿو اهان کي اوهان جي مائرن جي پيٽن ۾ هڪڙي خلقت ٻي خلقت کان بعد ٽن انڌيرن ۾ اهو الله اوهان جو رب آهي ان جي ئي بادشاهي آهي ناهي ڪو عبادت جو لائق مگر اهو پوءِ ڪيڏانهن ڦيرايا وڃو ٿا؟ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياوهان کي هڪ ماڻهوءَ مان پيدا ڪيائين پوءِ ان مان ان جو جوڙو بنايائين ۽ اوهان لاءِ جانورن مان اٺ جوڙا (نر ۽ مادي) لاٿائين. اهو اوهان کي اوهان جي مائن جي پيٽن ۾ (درجي بدرجي) هڪ طرح بنائڻ کانپوءِ ٻيءَ طرح ٽن اونداهين ۾ پيدا ڪري ٿو. اهو الله اوهان جو پاليندڙ آهي سندس ئي بادشاهي آهي ان کانسواءِ ٻيو ڪوبه عبادت جي لائق نه آهي پوءِ ڪٿان ڦيريا وڃن ٿا.
— مولانا محمد مدنيهن توهان کي هڪ جان مان پيدا ڪيو، پوءِ ان مان ئي ان جي گهر واري کي بنايو ۽ توهان جي لاءِ جانورن جا اَٺَ جوڙا (يعني نر ۽ مادي) پيدا ڪيا. هو توهان کي توهان جي مائرن جي پيٽ ۾ ٽن اونداهين جي وچ ۾ هڪڙي شڪل کان پوءِ ٻي شڪل ڏيندو رهي ٿو. اِهوئي ته الله تعالى آهي جيڪو توهان جو پالڻھار آهي. حڪمراني ان جي ئي آهي. ان کانسواءِ ٻيو ڪير به عبادت جي لائق نه آهي پوءِ توهان کي ڪاڏي ڦيرايو وڃي ٿو؟
— عبدالسلام ڀُٽواِنْ تَكْفُرُوْا فَاِنَّ اللّٰهَ غَنِيٌّ عَنْكُمْ ۣ وَلَا يَرْضٰى لِعِبَادِهِ الْكُفْرَ ۚ وَاِنْ تَشْكُرُوْا يَرْضَهُ لَكُمْ ۭ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰى ۭ ثُـمَّ اِلٰى رَبِّكُمْ مَّرْجِعُكُمْ فَيُنَبِّئُكُمْ بِـمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۭ اِنَّهٗ عَلِـيْمٌۢ بِذَاتِ الصُّدُوْرِ 7
جيڪڏهن ڪفر ڪندؤ پوءِ بلاشڪ الله غني آهي اوهان کان ۽ نه ٿو پسند ڪري پنهنجن ٻانهن لاءِ ڪفر ۽ جيڪڏهن شڪر ڪندؤ ته راضي ٿيندو ان کان اوهان جي لاءِ ۽ نه بار کڻندو ڪو بار کڻندڙ بار ٻئي جو تنهن کان پوءِ اوهان جي رب ڏانهن اوهان جو موٽڻ آهي پوءِ خبر ڏيندو اوهان کي ان جي جيڪي ڪندا هيئو بلاشڪ اهو ڄاڻندڙ آهي سيني واريون ڳالهيون .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريجيڪڏهن بي شڪري ڪندو ته الله اوهان کان بي پرواهه آهي. ۽ پنهنجن ٻانهن لاءِ بي شڪريءَ کي پسند نه ٿو ڪري ۽ جيڪڏهن شڪر ڪندو ته اوهان لاءِ اُن کي پسند ڪندو ۽ ڪوبه (گناهه جو) بار کڻندڙ ٻي (جي گناهه) جو بار نه ٿو کڻي، وري اوهان جو موٽڻ پنهنجي پاليندڙ ڏي آهي پوءِ جيڪي اوهين پيا ڪريو تنهن جي اوهان کي خبر ڏيندو. بيشڪ الله دلين جون ڳالهيون ڄاڻندڙ آهي.
— مولانا محمد مدنيجيڪڏهن توهان ڪفر ڪندا ته بيشڪ الله تعالى توهان کان بي پرواهه آهي پر هو پنھنجي ٻانهن لاءِ ڪفر کي پسند نٿو ڪري ۽ جيڪڏهن توهان شڪر ڪندا ته هو ان شڪرگذاري کي توهان جي لاءِ پسند ڪندو آهي. ڪير به بار کڻڻ وارو ٻئي ڪنھن شخص جو بار نه کڻندو. توهان سڀني کي پنھنجي پالڻھار ڏانھن واپس موٽڻو آهي. پوءِ توهان جيڪو ڪجهه ڪيو هوندو، اهو سڀ توهان کي ٻڌائيندو. بيشڪ هو ته سينن جي رازن کان به واقف آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَاِذَا مَسَّ الْاِنْسَانَ ضُرٌّ دَعَا رَبَّهٗ مُنِيْبًا اِلَيْهِ ثُـمَّ اِذَا خَوَّلَهٗ نِعْمَةً مِّنْهُ نَسِيَ مَا كَانَ يَدْعُوْٓا اِلَيْهِ مِنْ قَبْلُ وَجَعَلَ لِلّٰهِ اَنْدَادًا لِّيُضِلَّ عَنْ سَبِيْلِهٖ ۭ قُلْ تَـمَــتَّعْ بِكُفْرِكَ قَلِيْلًا ڰ اِنَّكَ مِنْ اَصْحٰبِ النَّارِ 8
۽ جڏهن پهتي انسان کي ڪا تڪليف ته سڏي ٿو پنهنجي رب کي ورندڙ ٿي ان ڏانهن تنهن کان پوءِ جڏهن بخشيائين ان کي نعمت پاڻ وٽان ته وساريائين اهو جو سڏيو هيائين ان ڏانهن اڳ ۾ ۽ ڪيائين الله جي لاءِ شريڪ تانته گمراھ ڪري ان جي واٽ کان فرماءِ ته نفعو وٺ پنهنجي ڪفر سان ٿورو وقت بلاشڪ تون جهنم وارن مان آهين .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ جڏهن انسان کي ڪا تڪليف پهچي ٿي ته پنهنجي پاليندڙ کي ڏانهس رجوع ڪندڙ ٿي سڏي ٿو وري جڏهن ان کي پاڻ وٽان ڪا نعمت عطا ڪري ٿو ته جنهن (مطلب) لاءِ اڳي (الله کي) سڏيندو هو تنهن کي وساري ڇڏي ٿو ۽ ٻين کي الله جي برابر ڪري ٿو هن لاءِ ته (ماڻهن کي) الله جي رستي کان گمراهه ڪري. (اي پيمغبر! اهڙي ماڻهوءَ کي) چئو ته پنهنجي ڪفر سان ٿورو وقت مزا ڪري وٺ! بيشڪ تون دوزخين مان آهين
— مولانا محمد مدنيانسان جي مٿان جڏهن به ڪا تڪليف ايندي آهي ته هو رجوع ڪندي پنھنجي پالڻھار کان دُعا گهرندو آهي. پوءِ هو جڏهن کيس پنھنجي طرفان نعمت عطا ڪندو آهي ته ڪجهه وقت پھريان پنھنجي گهريل دعا کي وساري ويهندو آهي ۽ الله تعالى جي لاءِ شريڪ ٺاهيندو آهي ته جيئن هو ماڻهن کي ان جي رستي کان گمراهه ڪري ڇڏي. چؤ ته تون پنھنجي ڪفر جي بنياد تي مزا ڪري وٺ. بيشڪ تون باهه ۾ وڃڻ وارن مان آهين.
— عبدالسلام ڀُٽواَمَّنْ هُوَ قَانِتٌ اٰنَاۗءَ الَّيْلِ سَاجِدًا وَّقَاۗىِٕمًا يَّحْذَرُ الْاٰخِرَةَ وَيَرْجُوْا رَحْـمَةَ رَبِّهٖ ۭ قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِيْنَ يَعْلَمُوْنَ وَالَّذِيْنَ لَا يَعْلَمُوْنَ ۭ اِنَّـمَا يَتَذَكَّرُ اُولُوا الْاَلْبَابِ 9ۧ
ڇا جيڪو اهو عبادت ڪندڙ آهي رات جي وقتن ۾ سجدا ڪندڙ ۽ بيهندڙ ڊڄي ٿو آخرت کان ۽ اميد رکي ٿو پنهنجي رب جي رحمت ۾ فرماءِ ته ڇا برابر ٿين ٿا اهي جيڪي علم وارا آهن ۽ جيڪي علم نه ٿا رکن صرف عقل وارا نصيحت حاصل ڪن ٿا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(ڇا بي شڪر مشرڪ چڱو آهي) يا جيڪو رات جي وقت سجدي ۾ ۽ بيهي عبادت ڪندڙ آهي آخرت کان ڊڄي ٿو ۽ پنهنجي پاليندڙ جي رحمت جي اميد رکي ٿو؟ (اي پيغمبر! کين) چئو ته جيڪي ڄاڻن ٿا ۽ جيڪي نه ٿا ڄاڻن سي برابر ٿيندا ڇا؟ (انهن ڳالهين ۾ ) رڳو عقل وارا ئي ڌيان ڪن ٿا
— مولانا محمد مدنيڇا جيڪو ماڻهو عبادت ڪندڙ آهي، رات جو سجدو ۽ قيام ڪندڙ آهي. هو آخرت کان ڊڄي ٿو ۽ پنھنجي پالڻھار جي رحمت ۾ وڏي اميد رکي ٿو (سو ڀلو آهي يا اِهو ناشڪرو مشرڪ)؟ چؤ ته ڇا جيڪي ڄاڻن ٿا ۽ جيڪي نٿا ڄاڻن سي برابر ٿي سگهن ٿا؟ بيشڪ نصيحت ته عقل وارا ماڻهو ئي وٺندا آهن.
— عبدالسلام ڀُٽوقُلْ يٰعِبَادِ الَّذِيْنَ اٰمَنُوا اتَّقُوْا رَبَّكُمْ ۭ لِلَّذِيْنَ اَحْسَنُوْا فِيْ هٰذِهِ الدُّنْيَا حَسَـنَةٌ ۭ وَاَرْضُ اللّٰهِ وَاسِعَةٌ ۭ اِنَّـمَا يُوَفَّى الصّٰبِرُوْنَ اَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسَابٍ 10
فرماءِ اي منهنجا ٻانها! جن ايمان آندو آهي ڊڄو پنهنجي رب کان انهن لاءِ جن نيڪي ڪئي هن دنيا ۾ چڱائي آهي ۽ الله جي زمين ڪشادي آهي صرف پورو بدلو ڏنا ويندا صبر وارا پنهنجي اجر جو حساب کان سواءِ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي پيغمبر! منهنجي طرفان مسلمانن کي) چئو ته اي منهنجا ايمان وارؤ ٻانهو! پنهنجي پاليندڙ کان ڊڄو جن هن دنيا ۾ چڱائي ڪئي تن لاءِ چڱائي آهي ۽ الله جي زمين ڪشادي آهي. صبر وارن کي بنا حساب جي ئي سندن پورو بدلو ڏنو ويندو.
— مولانا محمد مدنيچؤ ته: اي منھنجا مؤمن ٻانهو! پنھنجي پالڻھار کان ڊڄو. جن ماڻهن هن دنيا ۾ ڀلائي ڪئي ته (اڳتي به) انهن جي لاءِ ڀلائي آهي ۽ الله تعالى جي زمين ڪشادي آهي. بيشڪ صبر ڪرڻ وارن کي بغير حساب جي پورو بدلو ڏنو ويندو.
— عبدالسلام ڀُٽوقُلْ اِنِّىْٓ اُمِرْتُ اَنْ اَعْبُدَ اللّٰهَ مُـخْلِصًا لَّهُ الدِّيْنَ ۙ11
فرماءِ ته بيشڪ مان امر ڪيو ويو آهيان ته عبادت ڪيان الله جي خالص ڪندڙ ان جي لاءِ دين کي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي پيغمبر! کين) چئو ته بيشڪ مون کي حڪم ڪيو ويو آهي ته الله لاءِ عبادت کي خالص ڪري اُن جي عبادت ڪريان
— مولانا محمد مدنيچؤ ته مون کي اِن ڳالهه جو حڪم ڏنو ويو آهي ته مان دين کي الله تعالى جي لاءِ خالص ڪري انجي ئي عبادت ڪريان.
— عبدالسلام ڀُٽووَاُمِرْتُ لِاَنْ اَكُوْنَ اَوَّلَ الْمُسْلِمِيْنَ 12
۽ امر ڪيو ويو آهيان تانته هجان مان پهريون حڪم مڃيندڙ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ مون کي حڪم ڪيو ويو آهي ته پهريون فرمانبردار ٿيان.
— مولانا محمد مدني۽ مون کي حڪم ٿيو آهي ته (هن وقت) مان ئي سڀ کان پھريائين مسلمان ٿيان.
— عبدالسلام ڀُٽوقُلْ اِنِّىْٓ اَخَافُ اِنْ عَصَيْتُ رَبِّيْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيْمٍ 13
فرماءِ ته بيشڪ مان ڊڄان ٿو جيڪڏهن بي فرماني ڪئي مون پنهنجي رب جي وڏي ڏينهن جي عذاب کان .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي پيغمبر! کين) چئو ته جيڪڏهن آءُ پنهنجي پاليندڙ جي نافرماني ڪريان ته آءُ وڏي ڏينهن جي عذاب کان ڊڄان ٿو.
— مولانا محمد مدنيچؤ ته جيڪڏهن آءٌ پنھنجي پالڻھار جي نافرماني ڪئي ته آءٌ وڏي ڏينھن جي عذاب کان ڊڄان ٿو.
— عبدالسلام ڀُٽوقُلِ اللّٰهَ اَعْبُدُ مُـخْلِصًا لَّهٗ دِيْنِيْ ۙ14
فرماءِ ته الله جي عبادت ڪيان ٿو خالص ڪندڙ ان جي لاءِ پنهنجو دين .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي پيغمبر! کين) چئو ته الله لاءِ ئي پنهنجي عبادت کي خالص ڪري اُن جي ئي عبادت ڪريان ٿو.
— مولانا محمد مدنيچؤ ته آءٌپنھنجي دين کي الله تعالى جي لاءِ خالص ڪري ان جي ئي عبادت ڪندس.
— عبدالسلام ڀُٽوفَاعْبُدُوْا مَا شِئْتُمْ مِّنْ دُوْنِهٖ ۭ قُلْ اِنَّ الْـخٰسِرِيْنَ الَّذِيْنَ خَسِرُوْٓا اَنْفُسَهُمْ وَاَهْلِيْهِمْ يَوْمَ الْقِيٰمَةِ ۭ اَلَا ذٰلِكَ هُوَ الْـخُسْرَانُ الْمُبِيْنُ 15
پوءِ عبادت ڪيو جنهن جي به گهرو ان کان سواءِ فرماءِ ته بيشڪ نقصان وارا اهي آهن جن نقصان ۾ وڌو پنهنجن سرن کي ۽ پنهنجن اهلن کي قيامت جي ڏينهن خبردار اهو ئي نقصان پڌرو آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريپوءِ ان کانسواءِ جنهن کي وڻيوَ تنهن کي پوڄيو. (اي پيغمبر! کين) چئو ته بيشڪ نقصان وارا اُهي آهن جن (گمراهه ٿيڻ ڪري) پاڻ کي ۽ پنهنجن گهر وارن کي قيامت جي ڏينهن نقصان ۾ وڌو. خبردار! اهو ئي ظاهر نقصان آهي.
— مولانا محمد مدنيتوهان ان کان سواءِ جنھن جي وڻيوَ عبادت ڪندا رهو. چؤ ته حقيقي نقصان وارا ته اُهي ماڻهو آهن جن (گمراهه ٿيڻ سبب) پنھنجو پاڻ کي ۽ پنھنجي گهر ڀاتين کي قيامت واري ڏينھن نقصان ۾ وڌو ــ خبردار! اهوئي ته پڌرو نقصان آهي.
— عبدالسلام ڀُٽولَهُمْ مِّنْ فَوْقِهِمْ ظُلَــلٌ مِّنَ النَّارِ وَمِنْ تَـحْتِهِمْ ظُلَــلٌ ۭ ذٰلِكَ يُـخَــوِّفُ اللّٰهُ بِهٖ عِبَادَهٗ ۭ يٰعِبَادِ فَاتَّقُوْنِ 16
انهن جي لاءِ سندن مٿان ڇٽيون آهن باھ مان ۽ انهن جي هيٺان ڇٽيون آهن اهو ڊيڄاري ٿو الله ان سان پنهنجن ٻانهن کي اي منهنجا ٻانها! پوءِ مون کان ڊڄو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريانهن لاءِ سندن مٿان باهه جا ڪڪر ۽ سندن هيٺان (به اهڙا) ڪڪر هوندا. ان (عذاب) سان الله پنهنجن ٻانهن کي ڊيڄاري ٿو. پوءِ اي منهنجا ٻانهو! مون کان ڊڄو!
— مولانا محمد مدنيانهن جي مٿان باهه جا ڪڪر هوندا ۽ اهڙي طرح هيٺان به ساڳيا ڪڪر هوندا. اهڙي ئي عذاب کان ته الله تعالى پنھنجي ٻانهن کي ڊيڄاريندو آهي. اي منھنجا ٻانهؤ! (بس!) مون کان ئي ڊڄو.
— عبدالسلام ڀُٽووَالَّذِيْنَ اجْتَنَبُوا الطَّاغُوْتَ اَنْ يَّعْبُدُوْهَا وَاَنَابُوْٓا اِلَى اللّٰهِ لَهُمُ الْبُشْرٰى ۚ فَبَشِّرْ عِبَادِ ۙ17
۽ جن پاسو ڪيو بتن کان ته عبادت ڪن انهن جي ۽ موٽيا الله ڏانهن انهن جي لاءِ بشارت آهي پوءِ بشارت ڏي منهنجن ٻانهن کي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ جيڪي شيطان جي عبادت کان بچيا ۽ الله ڏي رجوع ڪيائون، تن لاءِ خوشخبري آهي. پوءِ (اي پيغمبر !) منهنجن انهن ٻانهن کي خوشخبري ٻڌاءِ
— مولانا محمد مدني۽ جن ماڻهن الله تعالى جي باغين جي عبادت ڪرڻ کان پاڻ کي بچايو ۽ الله تعالى ڏي رجوع ڪيو ته انهن جي لاءِ خوشخبري آهي. سو تون منھنجي ٻانهن کي خوشخبري ٻڌائي ڇڏ.
— عبدالسلام ڀُٽوالَّذِيْنَ يَسْتَمِعُوْنَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُوْنَ اَحْسَنَهٗ ۭ اُولٰۗىِٕكَ الَّذِيْنَ هَدٰىهُمُ اللّٰهُ وَاُولٰۗىِٕكَ هُمْ اُولُوا الْاَلْبَابِ 18
جيڪي ٻڌن ٿا فرمان پوءِ تابعداري ڪن ٿا ان مان وڌيڪ سهڻي جي اهي ئي آهن جو هدايت ڪئي انهن کي الله ۽ اهي ئي عقل وارا آهن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريجيڪي ڳالهه ٻڌن ٿا پوءِ ان مان تمام چڱيءَ تي هلن ٿا. اهي اُهي آهن جن کي الله هدايت ڪئي ۽ اُهي ئي عقل وارا آهن.
— مولانا محمد مدنيهي اهي ماڻهو آهن جيڪي هر ڳالهه کي غور سان ٻڌندا آهن پوءِ انهن مان سٺي ڳالهه جي پيروي ڪندا آهن. هي اُهي ماڻهو آهن جن کي الله تعالى هدايت بخشي آهي ۽ اهي ئي عقل کان ڪم وٺندڙ ماڻهو آهن.
— عبدالسلام ڀُٽواَفَـمَنْ حَقَّ عَلَيْهِ كَلِمَةُ الْعَذَابِ ۭ اَفَاَنْتَ تُنْقِذُ مَنْ فِي النَّارِ ۚ19
ڇا پوءِ اهو جو ثابت ٿيو ان تي حڪم عذاب جو ڇا پوءِ تون ڇڏائيندي ان کي جيڪو باھ ۾ هوندو؟ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي پيغمبر !) ڇا پوءِ جنهن تي عذاب جي ڳالهه ثابت ٿي تنهن دوزخيءَ کي تون بچائي سگهندين ڇا؟
— مولانا محمد مدنيڇا جنھن ماڻهوءَ تي عذاب جو حڪم جاري ٿي چڪو هجي؟ پوءِ ڇا تون اهڙي دوزخي کي بچائي سگهندين؟
— عبدالسلام ڀُٽولٰكِنِ الَّذِيْنَ اتَّــقَوْا رَبَّهُمْ لَهُمْ غُرَفٌ مِّنْ فَوْقِهَا غُرَفٌ مَّبْنِيَّةٌ ۙ تَـجْرِيْ مِنْ تَـحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ڛ وَعْدَ اللّٰهِ ۭ لَا يُـخْلِفُ اللّٰهُ الْمِيْعَادَ 20
پر جيڪي ڊڄن ٿا پنهنجي رب کان انهن جي لاءِ ماڙيون آهن انهن جي مٿان ٻيون ماڙيون ٺهيل آهن وهن پيون هيٺان انهن جي نهرون الله جو وعدو آهي نه ٿو مخالفت ڪري الله وعدي جي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريپر جيڪي پنهنجي پاليندڙ کان ڊنا تن لاءِ ماڙيون آهن جن جي مٿان (ٻيون) اڏيل ماڙيون آهن انهن جي هيٺان واهه وهن ٿا.الله (اهو) وعدو ڪيو آهي. الله (پنهنجو) وعدو نه ٿو ڦيرائي.
— مولانا محمد مدنيپر جيڪي ماڻهو پنھنجي پالڻھار کان ڊڄن ٿا ته انهن جي لاءِ ماڙين جي مٿان ماڙيون ٺهيل آهن.جن جي هيٺان (مختلف قسمن جون) نهرون وهنديون. اِهوئي الله تعالى جو وعدو آهي ۽ الله تعالى (ڪڏهن به) وعدي جي خلاف ورزي نه ڪندو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽو