038 surah
ھي سورة مَکِّیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 88 آيتون ۽ 5 رڪوع آھن
صۗ وَالْقُرْاٰنِ ذِي الذِّكْرِ 1ۭ
ص- قسم آهي قرآن نصيحت واري جو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريصٓ. هن نصيحت (ڏيڻ) واري قرآن جو قسم آهي (ته جلد قرآن جي حڪومت قائم ٿيندي)
— مولانا محمد مدنيصاد ــ قسم آهي، نصيحت واري هن قرآن جو.
— عبدالسلام ڀُٽوبَلِ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا فِيْ عِزَّةٍ وَّشِقَاقٍ 2
بلڪه جن ڪفر ڪيو تڪبر ۽ مخالفت ۾ آهن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريپر ڪافر وڏائيءَ ۽ مخالفت ۾ (پيل) آهن.
— مولانا محمد مدنيهي ڪافر (هروڀرو) وڏائي ۽ مخالفت (۽ ضد) ۾ پيل آهن.
— عبدالسلام ڀُٽوكَمْ اَهْلَكْنَا مِنْ قَبْلِهِمْ مِّنْ قَرْنٍ فَنَادَوْا وَّلَاتَ حِيْنَ مَنَاصٍ 3
ڪيتريون هلاڪ ڪيون اسان اڳي انهن کان جماعتون پوءِ سڏيائون ۽ نه هو وقت ڇوٽڪاري جو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريکانئن اڳ ڪيتريون جماعتون اسان برباد ڪيون، پوءِ دانهون ڪرڻ لڳا هوڏانهن اهو ڇوٽڪاري جو وقت نه هو.
— مولانا محمد مدنيهِنن کان اڳ اسان ڪيترن ئي قومن کي تباهه ڪيو پوءِ هو دانهون ڪرڻ لڳا پر ان وقت مھلت جو وقت گذري چڪو هو.
— عبدالسلام ڀُٽووَعَـجِبُوْٓا اَنْ جَاۗءَهُمْ مُّنْذِرٌ مِّنْهُمْ ۡ وَقَالَ الْكٰفِرُوْنَ ھٰذَا سٰـحِرٌ كَذَّابٌ ڻ 4
۽ عجب ۾ پيا ته آيو انهن وٽ ڊيڄاريندڙ انهن مان ۽ چيو ڪافرن ته هي جادوگر وڏو ڪوڙو آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ هن ڳالهه جو عجب ڪيائون جو وٽن پاڻ مان هڪ ڊيڄاريندڙ آيو ۽ (انهن) ڪافرن چيو ته هيءَ ڪوڙو جادوگر آهي.
— مولانا محمد مدنيانهن ماڻهن کي رڳو هن ڳالهه تي تعجب ٿئي ٿو ته هِنن وٽ انهن مان ئي هڪ ڊيڄاريندڙ آيو آهي ۽ ڪافرن چيو ته هي جادوگر وڏو ڪوڙو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواَجَعَلَ الْاٰلِـهَةَ اِلٰــهًا وَّاحِدًا ښ اِنَّ ھٰذَا لَشَيْءٌ عُـجَابٌ 5
ڇا بنايائين گهڻن معبودن کي معبود هڪڙو بلاشڪ هي البته شيءِ عجيب آهي.
— مولانا محمد ادريس ڏاھريڇا سڀني معبودن جي بدلي هڪ معبود مقرر ڪيو اٿس؟ بيشڪ هيءَ ڏاڍي عجب جي ڳالهه آهي.
— مولانا محمد مدني۽ هن سڀني معبودن کي ڇڏي هڪڙو ئي معبود ٺاهيو آهي. بيشڪ اها ته هڪ وڏي عجيب ڳالهه آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَانْطَلَقَ الْمَلَاُ مِنْهُمْ اَنِ امْشُوْا وَاصْبِرُوْا عَلٰٓي اٰلِـهَتِكُمْ ښ اِنَّ ھٰذَا لَشَيْءٌ يُّرَادُ ڻ 6
۽ جماعت وئي انهن مان ته هلو ۽ صبر ڪريو پنهنجن معبودن (جي پوڄا) تي بلاشڪ هي البته شيءِ آهي جيڪا ارادو ڪئي وئي آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ انهن مان سردار هي چوندا (نصيحت جي مجلس مان) هلي ويا ته هلو ۽ نهنجن معبودن تي قائم رهو. بيشڪ هي (دين) هڪ فتنو آهي جنهن جو ارادو ڪيو ويو آهي.
— مولانا محمد مدنيمڪي جا سردار (رسول سڳوري جي تبليغي محفل مان) هي چوندي اٿي هليا ويا ته پنھنجي معبودن تي پُختا رهو، بيشڪ هتي ته هڪ نئين ڳالهه جو ارادو ڪيو ويو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽومَا سَمِعْنَا بِھٰذَا فِي الْمِلَّةِ الْاٰخِرَةِ ښ اِنْ ھٰذَآ اِلَّا اخْتِلَاقٌ ڻ 7
نه ٻڌو اسان هي پوئين دين ۾ ناهي هي مگر هٿ جي ٺاهيل .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياها ڳالهه پوئين دين ۾ اسان نه ٻڌي. بيشڪ هي رڳو ٺاهه آهي.
— مولانا محمد مدنياها ڳالهه ته اسان پھرين ڪنھن به قوم کان نه ٻڌي آهي. اها ته هڪ ٺاهيل ڳالهه آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوءَاُنْزِلَ عَلَيْهِ الذِّكْرُ مِنْۢ بَيْنِنَا ۭ بَلْ هُمْ فِيْ شَكٍّ مِّنْ ذِكْرِيْ ۚ بَلْ لَّمَّا يَذُوْقُوْا عَذَابِ 8ۭ
ڇا نازل ڪيو ويو ان تي قرآن اسان مان بلڪه اهي شڪ ۾ آهن اسان جي ڪتاب ۾ بلڪه اڃان نه چکيائون عذاب منهنجو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريڇا اسان مان مٿس ئي قرآن لاٿو ويو آهي پر انهن (ڪافرن) کي منهنجي نصيحت ۾ شڪ آهي، بلڪ اڃان تائين منهنجو عذاب نه چکيو اٿن.
— مولانا محمد مدنياسان سڀني کي ڇڏي رڳو هن جي مٿان اچي قرآن نازل ڪيو ويو آهي. (اي نبيﷺ!) درحقيقت هي ماڻهو (تو ۾ نه بلڪه) منھنجي نصيحت ۾ شڪ ڪري رهيا آهن، اهو سڀ ڪجهه ان ڪري آهي جو هنن ماڻهن اڃا منھنجي عذاب جو مزو چکيو ئي ناهي.
— عبدالسلام ڀُٽواَمْ عِنْدَهُمْ خَزَاۗىِٕنُ رَحْـمَةِ رَبِّكَ الْعَزِيْزِ الْوَهَّابِ 9ۚ
ڇا انهن وٽ آهن خزانا رحمت رب تنهنجي جا جيڪو غالب گهڻو عطا ڪندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرييا ته وٽن تنهنجي زبردست (۽) ڏيڻ واري پاليندڙ جي رحمت جا خزانا آهن ڇا؟
— مولانا محمد مدنيڇا انهن ماڻهن وٽ زبردست عطا ڪندڙ پالڻھار جي رحمت جا خزانا آهن؟
— عبدالسلام ڀُٽواَمْ لَهُمْ مُّلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَمَا بَيْنَهُمَا ۣ فَلْيَرْتَقُوْا فِي الْاَسْبَابِ 10
ڇا انهن جي لاءِ آهي آسمانن ۽ زمين جي بادشاهي ۽ ان جي جيڪو انهن ٻنهي جي وچ ۾ آهي پوءِ چڙهن رسين ۾ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرييا ته آسمانن ۽ زمين ۽ جو ڪجهه انهن ٻنهين جي وچ ۾ آهي تنهن جي بادشاهي سندن آهي ڇا؟ (جي ائين آهي ته) پوءِ ڪن وسيلن سان (مٿي) چڙهن.
— مولانا محمد مدنيڇا هي ماڻهو آسمانن، زمين ۽ انهن ٻنهي جي وچ ۾ جيڪي شيون آهن تن جا مالڪ آهن؟ (جيڪڏهن ايئن آهي ته) هو (دنيا جا) سڀ وسيلا استعمال ڪري مٿي چڙهي ڏسن.
— عبدالسلام ڀُٽوجُنْدٌ مَّا هُنَالِكَ مَهْزُوْمٌ مِّنَ الْاَحْزَابِ 11
ننڍو لشڪر آهي جيڪو اتي شڪست ڏنل هوندو لشڪرن مان .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(هي ڪافر سمجهه ته) هتي هڪ شڪست کاڌل لشڪر آهن.
— مولانا محمد مدني(حقيقت هي آهي ته) هي شڪست کاڌل ٽولن مان هڪ ٽولو آهي. جنهن کي اِتي ئي (مڪي شھر ۾) شڪست ملندي.
— عبدالسلام ڀُٽوكَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوْحٍ وَّعَادٌ وَّفِرْعَوْنُ ذُوالْاَوْتَادِ ۙ12
ڪوڙو چيو انهن کان اڳي نوح جي قوم ۽ عاد ۽ ميخن واري فرعون .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(شڪست کاڌل) جماعتن مان. انهن کان اڳ نوح جي قوم ۽ عاد ۽ ميخن واري فرعون ۽ ثمود ۽ لوط جي قوم ۽ ٻيلي وارن (پيغمبرن کي) ڪوڙو ڪيو.
— مولانا محمد مدنيانهن کان پھرين نوح ($) جي قوم ــ عاد قوم ۽ ميخن واري فرعون رسول سڳورن کي ڪوڙو ڪيو.
— عبدالسلام ڀُٽووَثَـمُــوْدُ وَقَوْمُ لُوْطٍ وَّاَصْـحٰبُ لْــــَٔـيْكَةِ ۭ اُولٰۗىِٕكَ الْاَحْزَابُ 13
۽ ثمود ۽ لوط جي قوم ۽ ايکہ وارن اهي ئي لشڪر آهن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياهي (شڪست کاڌل) جماعتون آهن. هنن سڀني (جماعتن) رسولن کي ڪوڙو چيو.
— مولانا محمد مدني۽ ثمود، لوط ($) جي قوم ۽ ايڪه وارا اِهي سڀ (وڏا طاقتور) ٽولا هئا.
— عبدالسلام ڀُٽواِنْ كُلٌّ اِلَّا كَذَّبَ الرُّسُلَ فَـحَقَّ عِقَابِ ۧ14
نه هئا مڙئي مگر جو ڪوڙو چيائون رسولن کي پوءِ لازم ٿيو منهنجي طرفان عذاب .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريپوءِ منهنجي سزا (مٿن) پئجي ويئي.
— مولانا محمد مدنيانهن سڀني ٽولن رسول سڳورن کي ڪوڙو ڪيو پوءِ انهن جي مٿان منھنجو عذاب لازمي ٿيو.
— عبدالسلام ڀُٽووَمَا يَنْظُرُ هٰٓؤُلَاۗءِ اِلَّا صَيْحَةً وَّاحِدَةً مَّا لَهَا مِنْ فَوَاقٍ 15
۽ نٿا انتظار ڪن هي مگر هڪ ڪڙڪي جو ناهي ان جي لاءِ ڪو توقف .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريهي (مڪي جا ڪافر) رڳو هڪ آواز جو انتظار ڪن ٿا، جنهن کي (وچ ۾ ) ڪا ساهي نه هوندي.
— مولانا محمد مدنيهي (مڪي وارا) ته رڳو هڪڙي رَڙِ جي انتظار ۾ آهن. (اها هڪڙي مسلسل رَڙِ هوندي)جنهن کان پوءِ ٻي رڙ نه ٿيندي.
— عبدالسلام ڀُٽووَقَالُوْا رَبَّنَا عَـجِّلْ لَّنَا قِطَّنَا قَبْلَ يَوْمِ الْـحِسَابِ 16
۽ چيائون ته اي اسان جا پلڻهار! تڪڙو ڪو اسان جي لاءِ حصو حساب جي ڏينهن کان اڳي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ (مسخريءَ سان) چون ٿا ته اي اسان جا پاليندڙ! حساب جي ڏينهن کان اڳ اسان (جي عذاب) جي چٺي اسان کي جلد ڏي.
— مولانا محمد مدنيهي ماڻهو (سڀ ڪجهه ٻڌڻ کان پوءِ به مذاق ڪندي) چون ٿا ته اي اسان جا پالڻھار! اسان کي حساب واري ڏينھن کان اڳ ئي اسان (جي عذاب) جو حصو ڏيئي ڇڏ.
— عبدالسلام ڀُٽواِصْبِرْ عَلٰي مَا يَقُوْلُوْنَ وَاذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوٗدَ ذَا الْاَيْدِ ۚ اِنَّهٗ ٓ اَوَّابٌ 17
صبر ڪر ان تي جيڪو چون ٿا ۽ ياد ڪر اسان جي ٻانهي داؤد طاقتور کي بلاشڪ اهو گهڻو رجوع ڪندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي پيغمبر !) اهي جيڪي چون ٿا تنهن تي تون صبر ڪر ۽ اسان جي طاقت واري ٻانهي دائود کي ياد ڪر. بيشڪ اهو رجوع ڪندڙ هو.
— مولانا محمد مدنيانهن ماڻهن جي ڳالهين تي تون صبر ڪر ۽ انهن کي اسان جي ٻانهي دائود ($) جو واقعو ٻڌاءِ جيڪو وڏي طاقت وارو هو. بيشڪ هو هر وقت الله تعالى ڏي لاڙو رکندڙ ٻانهو هو.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّا سَـخَّرْنَا الْـجِبَالَ مَعَهٗ يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِّ وَالْاِشْرَاقِ ۙ18
بلاشڪ اسان مسخر ڪيا جبل ان سان گڏ تسبيح پڙهن پيا رات جو ۽ صبح جو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريبيشڪ اسان جبلن کي ساڻس ڪم ۾ لڳايو جيڪي شام ۽ صبح جو پاڪائي بيان ڪندا هئا،
— مولانا محمد مدنيبيشڪ اسان جبلن کي ان سان گڏ تابع ڪري ڇڏيو هو ۽ هو سڀ صبح ۽ شام (دائود $ سان گڏ ان وانگر ئي الله تعاليٰ جي) تسبيح بيان ڪندا هئا.
— عبدالسلام ڀُٽووَالطَّيْرَ مَحْشُوْرَةً ۭ كُلٌّ لَّهٗ ٓ اَوَّابٌ 19
۽ پکي گڏ ڪيل مڙئي ان لاءِ رجوع ڪندڙ آهن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ پکين کي به جيڪي گڏ ڪيل هئا. سڀئي ان (دائود) جي ڪري رجوع ڪندڙ هئا.
— مولانا محمد مدني۽ پکين جا وَلرن جا وَلر به (تسبيح ڪرڻ ۾) اُن (الله) ڏي متوجه هوندا هئا.
— عبدالسلام ڀُٽووَشَدَدْنَا مُلْكَهٗ وَاٰتَيْنٰهُ الْحِكْمَةَ وَفَصْلَ الْخِطَابِ 20
۽ مضبوط بنائي سون ان جي بادشاهي ۽ ڏني سون ان کي حڪمت ۽ فيصلو ڪندڙ خطاب .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ اسان سندس بادشاهيءَ کي مضبوط ڪيو. ۽ ان کي حڪمت ۽ فيصلي ڪندڙ ڳالهه ڏني سون
— مولانا محمد مدني۽ اسان سندس حڪومت کي مضبوط ڪيو هو ۽ کيس دانائي ۽ فيصلي ڪرڻ جي صلاحيت عطا ڪئي هئي.
— عبدالسلام ڀُٽو