003 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 200 آيتون ۽ 20 رڪوع آھن
الۗـۗمَّ 1ۙ
الف، لام، ميم،.
— مولانا محمد ادريس ڏاھريالمَّ. الله اهو آهي.
— مولانا محمد مدنيالف- لام- ميم
— عبدالسلام ڀُٽواللّٰهُ لَآ اِلٰهَ اِلَّا ھُوَ ۙ الْـحَيُّ الْقَيُّوْمُ 2ۭ
سچو معبود ناهي، ڪو به عبادت جو لائق ان کان سواءِ (پاڻ) جيئرو (ٻين کي) قائم رکندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريجنهن کان سواءِ ڪوبه عبادت جي لائق نه آهي (اهو) جيئرو (۽ هميشه) قائم رهندڙ آهي .
— مولانا محمد مدنيالله تعالى کان سواءِ ڪو به عبادت جي لائق ناهي، اهو ئي سدائين زنده رهندڙ ۽ (سموري ڪائِنات کي) سنڀاليندڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽونَزَّلَ عَلَيْكَ الْكِتٰبَ بِالْـحَقِّ مُصَدِّقًا لِّمَا بَيْنَ يَدَيْهِ وَاَنْزَلَ التَّوْرٰىةَ وَالْاِنْـجِيْلَ 3ۙ
لاٿائين توتي ڪتاب سچو جيڪو تصديق ڪندڙ آهي ان کان اڳين (ڪتابن) جي ۽ لاٿائين توراة ۽ انجيل .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي رسول !) توتي حق سان (اُهو) ڪتاب (قرآن) لاٿائين جو جيڪي (ڪتاب) ان جي اڳيان آهن تن کي سچو چوندڙ آهي ۽ تورات ۽ انجيل کي هن کان اڳي ماڻهن جي هدايت لاءِ لاٿائين.
— مولانا محمد مدني(اي نبي ﷺ!) ان هستيءَ ئي گذريل امَّتن تي تورات ۽ انجيل نازل ڪيو هو ۽ هاڻي تنھنجي مٿان به هي برحق ڪتاب (يعني قرآن مجيد) نازل فرمايو آهي، جيڪو پھريان آيل ڪتابن کي سچو مڃي ٿو.
— عبدالسلام ڀُٽومِنْ قَبْلُ ھُدًى لِّلنَّاسِ وَاَنْزَلَ الْفُرْقَانَ ڛ اِنَّ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا بِاٰيٰتِ اللّٰهِ لَھُمْ عَذَابٌ شَدِيْدٌ ۭ وَاللّٰهُ عَزِيْزٌ ذُو انْتِقَامٍ 4
اڳ ۾ هدايت ڪري ماڻهن جي لاءِ ۽ لاٿائين (حق ۽ نا حق ۾) فرق ڪندڙ بيشڪ جن ڪفر ڪيو الله جي آيتن جو انهن لاءِ سخت عذاب آهي ۽ الله غالب، بدلي وٺڻ وارو آهي.
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ فرقان (به) لاٿائين. بيشڪ جن الله جي آيتن جو انڪار ڪيو تن لاءِ سخت عذاب آهي. ۽ الله زبردست (۽) بدلي وٺڻ وارو آهي.
— مولانا محمد مدنيان کان پھرين انسانن جي هدايت لاءِ تورات ۽ انجيل هئا ۽ هاڻي قرآن مجيد سچ ۽ ڪوڙ ۾ فرق ڏيکارڻ لاءِ نازل ڪيو ويو آهي، سو هاڻي جيڪو به الله تعالى جي آيتن جو انڪار ڪندو، ان لاءِ سخت عذاب آهي . الله تعالى انڪار ڪندڙن کان چڱيءَ طرح بدلو وٺڻ جي طاقت رکي ٿو.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّ اللّٰهَ لَا يَـخْفٰى عَلَيْهِ شَيْءٌ فِي الْاَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاۗءِ 5ۭ
بيشڪ الله نه ٿي ڳجهي رهي ان کان ڪا شيءِ (نه) زمين ۾ ۽ نه آسمان ۾ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريبيشڪ الله کان ڪابه شي نڪي زمين ۾ ۽ نه ڪي آسمان ۾ ڳجهي رهي ٿي.
— مولانا محمد مدنيبيشڪ زمين ۽ آسمان جي ڪا به شيءِ الله تعالى کان لڪل نه آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوھُوَ الَّذِيْ يُصَوِّرُكُمْ فِي الْاَرْحَامِ كَيْفَ يَشَاۗءُ ۭ لَآ اِلٰهَ اِلَّا ھُوَ الْعَزِيْزُ الْـحَكِيْمُ 6
اهو ئي آهي جو صورت ٿو ٺاهي اوهان جي (مائرن جي) ڳڀيرڻن ۾ جنهن نموني گهري، ناهي ڪو سچو معبود ان کان سواءِ غالب، حڪمت وارو آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريهو اُهو آهي جو (مائن جي) ڳڀيرڻين ۾ جيئن گهري ٿو تيئن اوهان جي شڪل ٺاهي ٿو. ان کان سواءِ ڪوبه عبادت جي لائق نه آهي (اهو) زبردست (۽) حڪمت وارو آهي.
— مولانا محمد مدنيهو مائرن جي ٻچيدانيءَ ۾ توهان جون صورتون، پنھنجي مرضيءَ مطابق ٺاهي ٿو، اهڙي زبردست حڪمت واري کان سواءِ، ٻيو ڪو به عبادت جي لائق نه آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوھُوَ الَّذِيْٓ اَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتٰبَ مِنْهُ اٰيٰتٌ مُّـحْكَـمٰتٌ ھُنَّ اُمُّ الْكِتٰبِ وَاُخَرُ مُتَشٰبِهٰتٌ ۭ فَاَمَّا الَّذِيْنَ فِيْ قُلُوْبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُوْنَ مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاۗءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاۗءَ تَاْوِيْلِهٖ څ وَمَا يَعْلَمُ تَاْوِيْلَهٗ ٓ اِلَّا اللّٰهُ ڤ وَالرّٰسِـخُوْنَ فِي الْعِلْمِ يَقُوْلُوْنَ اٰمَنَّا بِهٖ ۙ كُلٌّ مِّنْ عِنْدِ رَبِّنَا ۚ وَمَا يَذَّكَّرُ اِلَّآ اُولُوا الْاَلْبَابِ 7
اهو ئي آهي جو نازل ڪيائين تو تي ڪتاب ان مان ڪجهه آيتون محڪم آهن جو اهي ڪتاب جو اصل آهن ۽ ٻيون متشابهه آهن پوءِ پر اهي ماڻهو جن جي دلين ۾ ڏنگائي آهي پوءِ پيروي ٿا ڪن ان جي جو متشابهه ٿيو ان مان فتني قائم ڪرڻ ۽ ان جي تاويل طلب ڪرڻ جي لاءِ ۽ نه ٿو ڄاڻي ان جي تاويل کي ڪو به الله کان سواءِ ۽ پڪائي رکندڙ علم ۾ چون ٿا ته ايمان آندوسون ان تي هي سڀ اسان جي رب وٽان آهي ۽ نه ٿا نصيحت قبول ڪن مگر عقل وارا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريهو اهو آهي جنهن توتي ڪتاب نازل ڪيو. ڪي ان مان محڪم (ظاهر معنيٰ واريون) آيتون آهن، اهي ڪتاب جو اصل آهن ۽ ٻيون متشابهات آهن (يعني انهن جي هڪ مقرر ڪيل معنيٰ نه آهي) پوءِ جن جي دلين ۾ ڏنگائي آهي سي ڪتاب مان متشابهات جي پيروي ڪن ٿا فتني پکيڙڻ جي غرض سان ۽ ان جي (دل گهرئي) مطلب حاصل ڪرڻ لاءِ، هوڏانهن ان جي (خاص) مطلب کي الله کان سواءِ ڪونه ٿو ڄاڻي. ۽ مضبوط علم وارا چون ٿا ته اسان ان تي ايمان آندو. سڀئي اسان جي پاليندڙ وٽان آهي. ۽ عقل وارن کان سواءِ ڪوبه ڌيان نه ٿو ڪري.
— مولانا محمد مدنيان هستيءَ ئي تنھنجي مٿان هي ڪتاب نازل ڪيو آهي، جنھن ۾ ٻن قسمن جون آيتون موجود آهن. هڪ محڪمات آيتون (جن جا حڪم چٽا بيان ٿيل آهن) جيڪي هن ڪتاب جو اصل ۽ بنياد آهن ۽ ٻيون متشابھات آيتون (جن جا حڪم واضح طريقي سان نه سمجهايا ويا آهن) سو هاڻي جن ماڻهن جي دلين ۾ شرارت آهي ته اهي فساد جي نيت سان ڏينھن رات انهن غير واضح آيتن (يعني متشابھات) جي پويان لڳا پيا هوندا آهن ۽ ويھي انهن آيتن جون من پسند معنائون ڳولهيندا آهن، حالانڪه اهڙين آيتن جي صحيح معنى ۽ مقصد الله تعالى کان سواءِ ٻيو ڪير به نه ڄاڻندو آهي. ها باقي علم ۾ ملڪو (يعني مھارت) رکڻ وارا ماڻهو انهن آيتن کي پڙهي چوندا آهن ته، اسان جو انهن آيتن تي ايمان آهي، سڀ آيتون الله تعالى جي طرفان نازل ڪيل آهن، حقيقت هي آهي ته عقل وارا ئي نصيحت حاصل ڪندا آهن.
— عبدالسلام ڀُٽورَبَّنَا لَا تُزِغْ قُلُوْبَنَا بَعْدَ اِذْ ھَدَيْتَنَا وَھَبْ لَنَا مِنْ لَّدُنْكَ رَحْـمَةً ۚ اِنَّكَ اَنْتَ الْوَھَّابُ 8
اي اسان جا پالڻهار نه ڏنگيون ڪر اسان جون دليون ان کان پوءِ جو هدايت ڪيئي اسان کي ۽ عطا ڪر اسان کي پاڻ وٽان رحمت بيشڪ تون ئي زياده ڏيندڙ آهين .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياي اسان جا پاليندڙ ! جڏهن تو اسان کي هدايت ڪئي تنهن کان پوءِ اسان جي دلين کي نه ڦير. ۽ اسان کي پاڻ وٽان رحمت بخش! بيشڪ تون ئي بخشڻ وارو آهين.
— مولانا محمد مدنيهي (عقلمند ماڻهو ) الله تعالى کان دعا گهرندا آهن، ته اي اسان جا پالڻھار! اسان جي دلين کي هدايت اچڻ کان پوءِ شرارت ڏانھن نه موڙجانءِ، بلڪ اسان کي پنھنجي طرف کان رحمت عطا فرماءِ، بيشڪ تون وڏو عطا ڪندڙ آهين.
— عبدالسلام ڀُٽورَبَّنَآ اِنَّكَ جَامِعُ النَّاسِ لِيَوْمٍ لَّا رَيْبَ فِيْهِ ۭ اِنَّ اللّٰهَ لَا يُـخْلِفُ الْمِيْعَادَ 9ۧ
اي اسان جا پالڻهار! بيشڪ تون گڏ ڪندڙ آهين ماڻهن جو ان ڏينهن ۾ جو ناهي ڪو شڪ ان ۾ بيشڪ الله نه ٿو مخالفت ڪري وعدي جي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياي اسان جا پاليندڙ ! تون اسان کي هڪ ڏينهن گڏ ڪرڻ وارو آهين جنهن ۾ ڪو شڪ نه آهي. بيشڪ الله (پنهنجو) انجام نه ٿو ڦيرائي.
— مولانا محمد مدنياي اسان جا پالڻھار! ان ڏينھن جي اچڻ ۾ ڪو به شڪ نه آهي، جنھن ڏينھن تون سڀني انسانن کي پاڻ وٽ گڏ ڪرڻ وارو آهين. بيشڪ الله تعالى وعدي جي خلاف ورزي نه ڪندو آهي. (ع)
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّ الَّذِيْنَ كَفَرُوْا لَنْ تُغْنِىَ عَنْھُمْ اَمْوَالُھُمْ وَلَآ اَوْلَادُھُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَـيْـــــًٔـا وَاُولٰۗىِٕكَ ھُمْ وَقُوْدُ النَّارِ ۙ10
بيشڪ جن ڪفر ڪيو هرگز نه بچائي سگهندا انهن کي مال انهن جا ۽ نه اولاد انهن جو الله جي (عذاب کان) ڪجهه به ۽ اهي ئي باهه جو ٻارڻ آهن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريبيشڪ جن ڪفر ڪيو تن کي نه سندن مال ۽ نه سندن اولاد الله جي عذاب کان ڪجهه به ڪم ايندا. ۽ اهي ئي باهه جو ٻارڻ آهن.
— مولانا محمد مدنيبيشڪ جن ڪفر ڪيو، اهڙن ماڻهن کي سندن مال ۽ اولاد ڪنھن به قسم جي ڪم نه ايندا ۽ اهي ئي ماڻهو جَھنَّم جو ٻارڻ ٿيندا.
— عبدالسلام ڀُٽوكَدَاْبِ اٰلِ فِرْعَوْنَ ۙ وَالَّذِيْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۭ كَذَّبُوْا بِاٰيٰتِنَا ۚ فَاَخَذَھُمُ اللّٰهُ بِذُنُوْبِهِمْ وَاللّٰهُ شَدِيْدُ الْعِقَابِ 11
(انهن جو حال) فرعونين ۽ انهن جهڙو آهي جيڪي کانئن اڳي هيا ڪوڙو چيائون اسان جي آيتن کي پوءِ پڪڙيو انهن کي الله انهن جي گناهن جي ڪري ۽ الله سخت عذاب ڏيندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريفرعونين ۽ جيڪي انهن کان اڳ هئا، تن جي حال وانگر، انهن اسان جي آيتن کي ڪوڙو ڪيو پوءِ الله انهن کي سندن گناهن جي ڪري پڪڙيو. ۽ الله جي سزا سخت آهي.
— مولانا محمد مدنياهڙن ماڻهن جو انجام فرعون جي ساٿِين ۽ ان کان اڳ گذريل ماڻهن جھڙو ٿِيندو، جن اسان جي آيتن کي ڪوڙو ڪيو. الله تعالى کين سندن گناهن جي ڪري پڪڙ ڪئي. بيشڪ الله تعالى سخت سزا ڏيندڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوقُلْ لِّـلَّذِيْنَ كَفَرُوْا سَـتُغْلَبُوْنَ وَتُـحْشَرُوْنَ اِلٰى جَهَنَّمَ ۭ وَبِئْسَ الْمِهَادُ 12
فرماءِ انهن کي جو ڪفر ڪيائون ته جلدي مغلوب ڪيا ويندؤ ۽ اٿاريا ويندؤ جهنم ڏانهن ۽ اهو بڇڙو هنڌ آهي.
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي رسول !) ڪافرن کي چئو ته اوهان جي طاقت کي ٽوڙيو ويندو ۽ اوهان کي دوزخ ڏي گڏ ڪيو ويندو. ۽ اها بڇڙي جاءِ آهي.
— مولانا محمد مدني(اي نبي ﷺ) ڪافرن کي چؤ، ته توهان سگهو ئي شڪست کائيندا، پوءِ توهان کي جَھنَّم ڏانھن گھليو ويندو ۽ اها ڏاڍي خراب جاءِ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوقَدْ كَانَ لَكُمْ اٰيَةٌ فِيْ فِئَتَيْنِ الْتَقَتَا ۭ فِئَةٌ تُقَاتِلُ فِيْ سَبِيْلِ اللّٰهِ وَاُخْرٰى كَافِرَةٌ يَّرَوْنَھُمْ مِّثْلَيْهِمْ رَاْيَ الْعَيْنِ ۭ وَاللّٰهُ يُؤَيِّدُ بِنَصْرِهٖ مَنْ يَّشَاۗءُ ۭ اِنَّ فِيْ ذٰلِكَ لَعِبْرَةً لِّاُولِي الْاَبْصَارِ 13
تحقيي هئي اوها لاءِ نشاني ٻن جماعتن ۾ جيڪي سامهون ٿيون (بدر جي جنگ ۾) هڪ جماعت وڙهي ٿي الله جي واٽ ۾ ۽ ٻي (جماعت وارا) ڪافر هئا ڏسن پيا انهن کي ٻيڻو انهن کان اک جو ڏسڻ ۽ الله تائيد ٿو ڪري پنهنجي مدد سان جنگ کي گهري.يشڪ ان ۾ عبرت آهي سمجهدارن لاءِ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريٻه جماعتون جيڪي هڪ ٻئي سان وڙهيون، تن ۾ اوهان لاءِ نشاني آهي. هڪ جماعت الله جي رستي ۾ جنگ ٿي ڪئي ۽ ٻي ڪافرن جي هئي. مسلمانن ڪافرن کي پنهنجي ٻيڻ جيترو (ظاهر طرح) اکين سان ٿي ڏٺو، ۽ الله پنهنجي مدد سان جنهن کي گهري تنهنکي طاقت ڏي ٿو. بيشڪ ان ۾ اکين وارن لاءِ هڪ نصيحت آهي.
— مولانا محمد مدنيبيشڪ توهان جي لاءِ انهن ٻن ٽولن ۾ عبرت جي نشاني هئي، جيڪي مقابلي لاءِ (بدر جي ميدان ۾) هڪ ٻئي جي آمهون سامهون ٿيا هئا. انهن مان هڪ ٽولي الله تعالى جي راهه ۾ وڙهي رهي هئي ۽ ٻي ٽولي ڪافرن جي هئي. مسلمان، ڪافرن جي ٽوليءَ کي پاڻ کان ٻيڻو ڏسي رهيا هئا پر الله تعالى جنھن لاءِ گهرندو آهي، پنھنجي مدد جي وسيلي حمايت ڪندو آهي. بيشڪ ان واقعي (يعني ڪافرن جي شڪست ۽ مسلمانن جي فتح) ۾ اکيون کولڻ وارن لاءِ هڪ وڏو سبق آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوزُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوٰتِ مِنَ النِّسَاۗءِ وَالْبَنِيْنَ وَالْقَنَاطِيْرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّھَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْـخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْاَنْعَامِ وَالْـحَرْثِ ۭ ذٰلِكَ مَتَاعُ الْـحَيٰوةِ الدُّنْيَا ۚ وَاللّٰهُ عِنْدَهٗ حُسْنُ الْمَاٰبِ 14
سينگاري وئي ماڻهن لاءِ محبت خواهشن جي عورتن ۽ پٽن ۽ گڏ ڪيلن (خزانن جي) ڍيرن جي سون ۽ چانديءَ ۽ گهوڙن نشان ڪيلن ۽ چوپائي مال ۽ پوک مان اهو دنيا جي حياتيءَ جو سامان آهي ۽ الله وٽ ئي سهڻي جاءِ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريخواهشن جي محبت ماڻهن کي وڻندڙ ڪري ڏيکاري وئي آهي جيئن زالون ۽ پٽ ۽ سون ۽ چانديءَ جا گڏ ڪيل خزانا ۽ نشان ڪيل گهوڙا ۽ جانور ۽ پوک. اهو دنيا جي حياتيءَ جو سامان آهي. ۽ الله وٽ ئي چڱي موٽڻ جي جاءِ آهي.
— مولانا محمد مدنيماڻهن جي لاءِ عورتن، اولاد، سون ۽ چانديءَ جي ڍيرن، بهترين گهوڙن، جانورن ۽ زرعي زمين ۾، نفس جي خواهش جي تمام گهڻي محبّت رکي وئي آهي، پر هي سڀ شيون دنيا جي ڪجهه ڏينهن جي زندگي گذارڻ جي لاءِ آهن جڏهن ته الله تعالى وٽ (ان کان ڪيترو ئي وڌيڪ ) بهترين جاءِ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوقُلْ اَؤُنَبِّئُكُمْ بِـخَيْرٍ مِّنْ ذٰلِكُمْ ۭ لِلَّذِيْنَ اتَّقَوْا عِنْدَ رَبِّهِمْ جَنّٰتٌ تَـجْرِيْ مِنْ تَـحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَا وَاَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَّرِضْوَانٌ مِّنَ اللّٰهِ ۭ وَاللّٰهُ بَصِيْرٌۢ بِالْعِبَادِ ۚ15
فرماءِ ته اوهان کي ٻڌايان؟ ڀلي شيءِ انهيءَ کان؟ انهن لاءِ جو متقي ٿيا سندن رب وٽ بهشت آهن وهن ٿيون هيٺان انهن جي نهرون هميشہ رهندڙ هوندا انهن ۾ ۽ زالون پاڪ ۽ راضپو آهي الله جي طرفان ۽ الله ڏسندڙ آهي ٻانهن کي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي رسول ! کين) چو ته ڇا اوهان کي ان کان به ڀليءَ (شيءِ) جي خبر ڏيان؟ پرهيزگارن لاءِ سندن پاليندڙ وٽ باغ آهن، جن جي هيٺان واهه وهن ٿا انهن ۾ پيا رهندا ۽ پاڪ زالون آهن ۽ الله جي طرفان رضامندي آهي. ۽ الله ٻانهن کي ڏسندڙ آهي.
— مولانا محمد مدني(اي نبي ﷺ!) کين چؤ ته، اچو مان توهان کي (دنيا جي شين کان) وڌيڪ سٺيون شيون ٻڌايان، جيڪي پرهيزگار ماڻهن لاءِ انهن جي پالڻھار وٽ موجود آهن، انهن جي لاءِ اهڙا ته باغ آهن، جن جي هيٺان مختلف قسمن جون نھرون وهنديون، هي ماڻهو انهن باغن ۾ هميشه رهندا، انهن لاءِ پاڪيزه ڪردار واريون گهر واريون هونديون ۽ مٿن الله تعالى جي مھرباني به رهندي، تنھنڪري الله تعالى ٻانهن جي ڪردار تي گهري نظر رکندڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواَلَّذِيْنَ يَقُوْلُوْنَ رَبَّنَآ اِنَّنَآ اٰمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوْبَنَا وَقِنَا عَذَابَ النَّارِ ۚ16
اهي (ٻانها) جو چون ٿا ته اي اسان جا پالڻهار! بيشڪ اسان ايمان آندو پوءِ بخش ڪر اسان کي اسان جا گناهه ۽ بچاءِ اسان کي باهه جي عذاب کان .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريجيڪي چون ٿا ته اي اسان جا پاليندڙ ! بيشڪ اسان ايمان آندو پوءِ اسان کي اسان جا گناهه معاف ڪر ۽ اسان کي باهه جي عذاب کان بچاءِ.
— مولانا محمد مدنياهي ئي (ڪردار وارا) ماڻهو چوندا آهن ته اي اسان جا پالڻھار! بيشڪ اسان (تنھِنجي مٿان) ايمان آندو، اسان جي پوين گناهن کي معاف فرماءِ ۽ اسان کي باهه جي عذاب کان بچاءِ.
— عبدالسلام ڀُٽواَلصّٰبِرِيْنَ وَالصّٰدِقِيْنَ وَالْقٰنِـتِيْنَ وَالْمُنْفِقِيْنَ وَالْمُسْـتَغْفِرِيْنَ بِالْاَسْـحَارِ 17
صبر ڪندڙ ۽ سچ ڳالهائيندڙ ۽ عاجزي ڪندڙ خرچ ڪندڙ ۽ مغفرت طلب ڪندڙ پوئين رات جو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريجيڪي صبر ڪندڙ ۽ سچا ۽ فرمان بردار ۽ خرچ ڪندڙ ۽ پوئين رات ۾ معافي گهرندڙ آهن. الله شاهدي ڏني.
— مولانا محمد مدنيهي اهي ئي ماڻهو آهن جيڪي صبر ڪندڙ، سچا، فرمانبردار، الله تعالى جي راهه ۾ خرچ ڪندڙ ۽ رات جو اسر مھل، الله تعالى کان گناهن جي بخشش جون دعائون گهرندا آهن.
— عبدالسلام ڀُٽوشَهِدَ اللّٰهُ اَنَّهٗ لَآ اِلٰهَ اِلَّا ھُوَ ۙ وَالْمَلٰۗىِٕكَةُ وَاُولُوا الْعِلْمِ قَاۗىِٕمًۢا بِالْقِسْطِ ۭ لَآ اِلٰهَ اِلَّا ھُوَ الْعَزِيْزُ الْـحَكِيْمُ ۭ18
شاهدي ڏني الله (هن ڳالهه جي ته) يقيناً ناهي ڪو معبود ان کان سواءِ ۽ ملائڪن ۽ علم وارن (به اها شاهدي ڏني آهي) عدل تي قائم ٿي.اهي ڪو سچو معبود ان کان سواءِ غالب، حڪمت وارو آهي.
— مولانا محمد ادريس ڏاھريته سندس ذات کان سواءِ ڪوبه عبادت جي لائق نه آهي ۽ ملائڪن ۽ علم وارن به (شاهدي ڏني) اهو ئي انصاف سان (جهان کي) هلائيندڙ آهي ان کانسواءِ ڪوبه عبادت جي لائق نه آهي (اهو) زبردست (۽) حڪمت وارو آهي.
— مولانا محمد مدنيالله تعالى پاڻ شاهدي ڏني آهي ته هن کان سواءِ ٻيو ڪير به عبادت جي لائق نه آهي، ملائڪن ۽ سڀني علم وارن به انصاف ڪندي اها ساڳئي شاهدي ڏني آهي ته ان زبردست حڪمت واري کان سواءِ ٻيو ڪير به عبادت جي لائق نه آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّ الدِّيْنَ عِنْدَ اللّٰهِ الْاِسْلَامُ ۣ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِيْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ اِلَّا مِنْۢ بَعْدِ مَا جَاۗءَھُمُ الْعِلْمُ بَغْيًۢا بَيْنَھُمْ ۭ وَمَنْ يَّكْفُرْ بِاٰيٰتِ اللّٰهِ فَاِنَّ اللّٰهَ سَرِيْعُ الْـحِسَابِ 19
بيشڪ دين الله وٽ اسلام ئي آهي ۽ نه اختلاف ڪيو انهن جيڪي ڏنا ويا ڪتاب مگر ان کان پوءِ جو آيو انهن وٽ (صحيح) علم_سببان حسد ڪرڻ جي پاڻ ۾ جيڪو انڪار ٿو ڪري الله جي آيتن جو پوءِ بيشڪ الله تڪڙو حساب ڪندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريبيشڪ (معتبر) دين الله وٽ اسلام آهي. ۽ ڪتاب وارن (اسلام قبول ڪرڻ ۾ ) وٽن علم پهچڻ کان پوءِ ئي پاڻ ۾ ضد جي ڪري اختلاف ڪيو. ۽ جيڪو الله جي آيتن جو انڪار ڪندو ته الله جي طرفان حساب به جلد ٿيڻ وارو آهي.
— مولانا محمد مدنيبيشڪ الله تعالى وٽ دين رڳو اسلام آهي، ان دين کان هٽي ڪري ( يھودين ۽ عيسائين) علم اچڻ کان پوءِ، پاڻ ۾ هڪ ٻئي تي زيادتي ڪرڻ لاءِ مختلف طريقا اختِيار ڪيا ۽ جيڪو به الله تعالى جي آيتن جو انڪار ڪندو، الله تعالى ان کان حساب وٺندي دير نه ڪندو.
— عبدالسلام ڀُٽوفَاِنْ حَاۗجُّوْكَ فَقُلْ اَسْلَمْتُ وَجْهِيَ لِلّٰهِ وَمَنِ اتَّبَعَنِ ۭ وَقُلْ لِّلَّذِيْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ وَالْاُمِّيّٖنَ ءَاَسْلَمْتُمْ ۭ فَاِنْ اَسْلَمُوْا فَقَدِ اھْتَدَوْا ۚ وَاِنْ تَوَلَّوْا فَاِنَّـمَا عَلَيْكَ الْبَلٰغُ ۭ وَاللّٰهُ بَصِيْرٌۢ بِالْعِبَادِ ۧ20
پوءِ جيڪڏهن جهيڙو ڪن توسان پوءِ فرماءِ ته نِوايم پنهنجو منهن الله لاءِ ۽ انهن لاءِ جيڪي تابع ٿيا منهنجا ۽ فرماءِ انهن کي جو ڏنا ويا ڪتاب ۽ اڻ پڙهيلن کي ته ڇا اسلام قبول ڪيوَ؟ پوءِ جيڪڏهن اسلام قبول ڪن ته پوءِ پڪ هدايت وارا ٿيا ۽ جيڪڏهن منهن ڦيرائن ته پوءِ تحقيق اوهان تي پيغام پهچائڻ آهي ۽ الله ڏسندڙ آهي ٻانهن کي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريپوءِ (اي رسول) جيڪڏهن اهي توسان جهڳڙو ڪن ته تون چو ته مون پنهنجو منهن الله جي تابع ڪيو ۽ جنهن منهنجي تابعداري ڪئي (تنهن به) ۽ جن کي ڪتاب ڏنو ويو تن کي ۽ اڻ پڙهيلن کي چو ته ڇا اوهان اسلام آندو؟ پوءِ جيڪڏهن اسلام آندائون ته انهن سڌو رستو لڌو. ۽ جيڪڏهن منهن ڦيريائون ته توتي رڳو (پيغام) پهچائڻ آهي ۽ الله ٻانهن کي ڏسندڙ آهي.
— مولانا محمد مدني(اي نبي ﷺ) جيڪڏهن هي ماڻهو توهان سان ڪنھن به معاملي ۾ جهڳڙو ڪن، ته کين چؤ ته مان ۽ منھنجي پيروڪارن ته الله تعالى جي اڳيان پنھنجوسر جهڪايو آهي، پوءِ انهن اهل ڪتاب (يھودين، عيسائين) ۽ اڻ پڙهيل (مشرڪن) کان پڇو، ته ڇا توهان به الله تعالى جي بندگي قبول ڪريو ٿا؟ جيڪڏهن بندگي قبول ڪن ته پوءِ بيشڪ کين به هدايت ملي وئي، پر جيڪڏهن هو منھن موڙين ته (اي نبي ﷺ!) توهان جي مٿان رڳو پيغام پھچائڻ جي ذميداري آهي، بيشڪ ٻانهن جي هڪ هڪ عمل تي الله تعالى جي نظر آهي. (ع)
— عبدالسلام ڀُٽو