048 surah
ھي سورة مَدَنِیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 29 آيتون ۽ 4 رڪوع آھن
اِنَّا فَتَحْنَا لَكَ فَتْحًا مُّبِيْنًا 1ۙ
بيشڪ اسان فتح ڏني توکي فتح چٽي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي رسول !) بيشڪ اسان توکي (حديبيه جي صلح ٿيڻ سان) پڌري فتح ڏني آهي
— مولانا محمد مدنيبيشڪ اسان توکي (اکين ڏٺي)پڌري فتح ڏني.
— عبدالسلام ڀُٽولِّيَغْفِرَ لَكَ اللّٰهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْۢبِكَ وَمَا تَاَخَّرَ وَيُتِـمَّ نِعْمَتَهٗ عَلَيْكَ وَيَهْدِيَكَ صِرَاطًا مُّسْتَـقِيْمًا 2ۙ
تانته بخشي تنهنجي ڪري الله جيڪو اڳي ٿيوتنهنجي (امت جي) گناھه مان ۽ جيڪو پوءِ ٿيو ۽ پوري ڪري پنهنجي نعمت توتي ۽ هلائي توکي واٽ سڌيءَ تي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريته تنهنجا اڳيان ۽ پويان قصور توکي الله معاف ڪري ۽ پنهنجي نعمت توتي پوري ڪري ۽ توکي سڌو رستو ڏيکاري.
— مولانا محمد مدنيته جيئن الله تعالى توهان جي اڳين ۽ پوين سڀني ڪمي بيشين کي معاف ڪري ڇڏي. توهان جي مٿان پنھنجي نعمت پوري ڪري ۽ توهان کي بلڪل سڌو رستو ڏيکاري.
— عبدالسلام ڀُٽووَّيَنْصُرَكَ اللّٰهُ نَــصْرًا عَزِيْزًا 3
۽ مدد ڪري تنهنجي الله مدد غلبي واري .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ الله توکي زبردست سوڀ ڏي.
— مولانا محمد مدني۽ الله تعالى تنھنجي زبردست مدد ڪري.
— عبدالسلام ڀُٽوهُوَ الَّذِيْٓ اَنْزَلَ السَّكِيْنَةَ فِيْ قُلُوْبِ الْمُؤْمِنِيْنَ لِيَزْدَادُوْٓا اِيْـمَانًا مَّعَ اِيْـمَانِهِمْ ۭ وَلِلّٰهِ جُنُوْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَلِــيْمًا حَكِـيْمًا 4ۙ
(الله) اهو آهي جنهن لاٿو سڪون دلين مؤمنن جي ۾ تانته وڌن ايمان ۾ پنهنجي (اڳئين) ايمان سان ۽ الله جا آهن لشڪر آسمانن ۽ زمين وارا ۽ آهي ڄاڻندڙ،حڪمت وارو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريالله اهو آهي جنهن ايمان وارن جي دلين ۾ بردباري وڌي ته سندن (اڳين) ايمان سان گڏ (اڃا) سندن ايمان زياده ٿئي. ۽ آسمانن ۽ زمين جا لشڪر الله جا ئي آهن. ۽ الله (مصلحت کي) ڄاڻندڙ حڪمت وارو آهي.
— مولانا محمد مدنياهو (الله) ئي آهي جنھن مؤمنن جي دلين تي وڏو سڪون نازل ڪيو ته جيئن هو پنھنجي ايمان سان گڏ اڃا به ايمان وڌائين. آسمانن ۽ زمين جا (اصل) لشڪر ته الله تعالى وٽ آهن. الله تعالى وڏي علم وارو ۽ وڏي حڪمت وارو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽولِّيُدْخِلَ الْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنٰتِ جَنّٰتٍ تَـجْرِيْ مِنْ تَـحْتِهَا الْاَنْهٰرُ خٰلِدِيْنَ فِيْهَا وَيُكَفِّرَ عَنْهُمْ سَيِّاٰتِهِمْ ۭ وَكَانَ ذٰلِكَ عِنْدَ اللّٰهِ فَوْزًا عَظِيْمًا 5ۙ
تانته داخل ڪري مؤمنن ۽ مؤمنياڻين کي بهشتن ۾ وهن پيون هيٺان انهن جي نهرون هميشہ رهندڙ انهن ۾ ۽ مٽائي انهن کان مدايون انهن جون ۽ آهي اها الله وٽ ڪاميابي وڏي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اها بردباري) هن لاءِ به (دلين ۾ وڌائين) ته ايمان وارن مردن ۽ ايمان وارين زالن کي اهڙن باغن ۾ داخل ڪري جن جي هيٺان واهه وهن ٿا انهن ۾ اهي پيا رهندا ۽ انهن تان سندن بڇڙايون ميٽي ڇڏي. ۽ اها الله وٽ وڏي ڪاميابي آهي.
— مولانا محمد مدنيته جيئن مؤمن مردن ۽ مؤمن عورتن کي اهڙن باغن ۾ داخل ڪري جن جي هيٺان (مختلف قسم جون) نھرون وهن ٿيون. هُو ان ۾ هميشه رهندا ۽ انهن جي براين کي اصل دفتر مان مٽائي ڇڏي. الله تعالى جي نزديڪ اها ئي وڏي ڪاميابي آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَّيُعَذِّبَ الْمُنٰفِقِيْنَ وَالْمُنٰفِقٰتِ وَالْمُشْرِكِيْنَ وَالْمُشْرِكٰتِ الظَّاۗنِّيْنَ بِاللّٰهِ ظَنَّ السَّوْءِ ۭ عَلَيْهِمْ دَاۗىِٕرَةُ السَّوْءِ ۚ وَغَضِبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ وَلَعَنَهُمْ وَاَعَدَّ لَهُمْ جَهَنَّمَ ۭ وَسَاۗءَتْ مَصِيْرًا 6
۽ عذاب ڪري منافقن کي منافقياڻين کي ۽ مشرڪن ۽ مشرڪياڻين کي جيڪي گمان ڪندڙ آهن الله سان برو گمان انهن تي آهي گردش بري ۽ ڪاوڙيو الله انهن تي ۽ لعنت ڪيائين انهن کي ۽ تيار ڪيائين انهن جي لاءِ جهنم بري جاءِ آهي.
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ (هن لاءِ به ته) دغاباز مردن ۽ دغاباز زالن ۽ (الله سان) ڀائيوار ٺهرائيندڙ مڙسن ۽ ڀائيوار ٺهرائيندڙ زالن کي سزا ڏئي جي الله ۾ بدگماني رکن ٿا. مٿن بڇڙي مصيبت (پيل) آهي ۽ انهن تي الله ڪاوڙيو آهي ۽ مٿن لعنت ڪئي اٿس. ۽ انهن لاءِ دوزخ تيار ڪيو اٿس ۽ اهو ٺڪاڻو بڇڙو آهي. (6)
— مولانا محمد مدنيالله تعالى جي باري ۾ غلط گمان رکڻ جي ڪري منافق مردن ۽ منافق عورتن، مشرڪ مردن ۽ مشرڪ عورتن کي عذاب ڏي ( انهن بدگمانين جي ڪري) انهن جي مٿان اهو برو معاملو اچي ويو آهي، مٿن الله تعالى جو غضب پيو، ۽ هن انهن تي لعنت ڪئي ۽ انهن جي لاءِ جھنم کي تيار ڪري ڇڏيو، جيڪو برو ٺڪاڻو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَلِلّٰهِ جُنُوْدُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَزِيْزًا حَكِـيْـمًا 7
۽ الله جا آهن لشڪر آسمانن جا ۽ زمين جا ۽ آهي الله غالب، حڪمت وارو.
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ آسمانن ۽ زمين جا لشڪر الله جا آهن. ۽الله زبردست (۽) حڪمت وارو آهي.
— مولانا محمد مدنيآسمانن ۽ زمين جا (اصل) لشڪر ته الله تعالى جا ئي آهن ۽ الله تعالى زبردست حڪمت وارو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّآ اَرْسَلْنٰكَ شَاهِدًا وَّمُبَشِّرًا وَّنَذِيْرًا 8ۙ
بيشڪ اسان موڪليو توکي شاهدي ڏيندڙ ۽ بشارت ڏيندر ڊيڄاريندڙ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي پيغمبر !) اسان توکي حالتن کان واقف ڪرڻ وارو ۽ خوشخبري ٻڌائيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ ڪري موڪليو آهي
— مولانا محمد مدنيبيشڪ اسان توهان کي شاهدي ڏيندڙ، خوشخبري ڏيندڙ ۽ ڊيڄاريندڙ ڪري موڪليو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽولِّتُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ وَتُعَزِّرُوْهُ وَتُوَقِّرُوْهُ ۭ وَتُسَـبِّحُوْهُ بُكْرَةً وَّاَصِيْلًا 9
تانته ايمان آڻيو الله تي ۽ ان جي رسول تي ۽ مدد ڪيو ان جي ۽ تعظيم ڪيو ان جي ۽ ان جي پاڪائي بيان ڪيو صبح ۽ شام .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريته (اي مسلمانو !) اوهين الله ۽ سندس رسول تي ايمان آڻيو ۽ سندس (دين جي) مدد ڪريو ۽ سندس عزت ڪريو ۽ صبح شام جو سندس پاڪائي بيان ڪريو!
— مولانا محمد مدنيته جيئن (اي انسانو!) توهان سڀ الله تعالى ۽ سندس رسول سڳوري تي ايمان آڻيو، سندس هٿ مضبوط ڪريو، ان جي عزت ۽ احترام ڪريو ۽ صبح ۽ شام الله تعالى جي تسبيح ڪندا رهو.
— عبدالسلام ڀُٽواِنَّ الَّذِيْنَ يُبَايِعُوْنَكَ اِنَّـمَا يُبَايِعُوْنَ اللّٰهَ ۭ يَدُ اللّٰهِ فَوْقَ اَيْدِيْهِمْ ۚ فَــمَنْ نَّكَثَ فَاِنَّـمَا يَنْكُثُ عَلٰي نَفْسِهٖ ۚ وَمَنْ اَوْفٰى بِــمَا عٰهَدَ عَلَيْهُ اللّٰهَ فَسَيُؤْتِيْهِ اَجْرًا عَظِيْمًا ۧ10
بيشڪ جيڪي بيعت ڪن ٿا تنهنجي بيشڪ بيعت ڪن ٿا الله جي الله جو (قدرتي) هٿ انهن جي هٿن جي مٿان آهي پوءِ جيڪو (انجام) ٽوڙيندو پوءِ تحقيق ڀڃي ٿو پنهنجي سر تي ۽ جنهن وفاداري ڪئي ان جي جنهن تي عهد ڪيائين الله سان پوءِ جلد ڏيندو ان کي اجر وڏو. ع
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي پيغمبر !) بيشڪ جيڪي (حديبيه جي صلح جي وقت) توسان بيعت ڪن ٿا سي رڳو الله سان بيعت ڪن ٿا. انهن جي هٿن مٿان الله جو هٿ آهي. پوءِ جيڪو انجام ڀڃندو سو رڳو پاڻ تي (مصيبت آڻڻ لاءِ) پنهنجو قول ڀڃي ٿو ۽ جو شخص ان انجام کي پورو ڪندوجنهنجو الله سان اقرار ڪيو اٿس تنهن کي الله وڏو اجر ڏيندو.
— مولانا محمد مدنيبيشڪ جيڪي ماڻهو تنھنجي بيعت ڪري رهيا آهن سي (حقيقت ۾) الله تعالى سان بيعت ڪري رهيا آهن، انهن جي هٿن مٿان الله تعالى جو هٿ آهي. هاڻي جيڪو ان (بيعت ۽ انجام) کي ٽوڙيندو ته ان جو وبال ان جي مٿان ئي پوندو ۽ جيڪو الله تعالى سان ڪيل انجام کي پورو ڪندو ته ان کي الله تعالى وڏو اجرعطا ڪندو.
— عبدالسلام ڀُٽوسَيَقُوْلُ لَكَ الْمُخَلَّفُوْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ شَغَلَتْنَآ اَمْوَالُنَا وَاَهْلُوْنَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا ۚ يَقُوْلُوْنَ بِاَلْسِنَتِهِمْ مَّا لَيْسَ فِيْ قُلُوْبِهِمْ ۭ قُلْ فَـمَنْ يَّـمْلِكُ لَكُمْ مِّنَ اللّٰهِ شَـيْـــــًٔا اِنْ اَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا اَوْ اَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا ۭ بَلْ كَانَ اللّٰهُ بِـمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِيْرًا 11
جلد چوندا اوهان کي پوئتي ڇڏيل ٻهراڙيءَ ۾ رهندڙن مان ته مشغول ڪيو اسان کي اسان جي مالن ۽ اسان جي اهلن پوءِ مغفرت طلب ڪر اسان جي لاءِ چون ٿا پنهنجين زبانن سان جيڪو ناهي انهن جي دلين ۾ فرماءِ ته پوءِ ڪير ٿو مالڪ ٿئي اوهان جي لاءِ الله کان ڪنهن شيءِ جو جيڪڏهن ارادو فرمائي اوهان سان نقصان جو يا ارادو فرمائي اوهان سان نفعي ڏيڻ جو بلڪ الله ان جي جيڪي اوهان ڪيو ٿا خبر رکندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي پيغمبر !) ٻهراڙي وارن مان پٺتي رهيل توکي چوندا ته اسان جي مالن ۽ اسان جي ٻارن ٻچن اسان کي (ڪم ۾ ) رجهائي ڇڏيو هو، پوءِ تون اسان لاءِ معافي گُهر! اهي پنهنجي زبان سان اها ڳالهه چون ٿا جا سندن دلين ۾ نه آهي. تون چؤ ته جيڪڏهن الله اوهان کي نقصان پهچائڻ گهري يا اوهان کي فائدو پهچائڻ گهري ته پوءِ اهڙو ڪير آهي جو الله جي مقابلي ۾ اوهان لاءِ ڪجهه به ڪري سگهي ٿو؟ پر جيڪي اوهين ڪريو ٿا تنهن جي الله کي پوري خبر آهي.
— مولانا محمد مدني(اي نبيﷺ!) عرب جا اُهي ڳوٺاڻا جيڪي تنھنجي دعوت ڏيڻ جي باوجود عمري جي ادائگي کان پوئتي رهجي ويا، سي هاڻي تو وٽ (بهانا ٺاهي) اچي چوندا ته اسان کي پنھنجي مالن ۽ ٻار ٻچن مشغول ڪري ڇڏيوهو جنھن ڪري اسان توهان سان گڏ نه هلي سگهياسين. سو (مھرباني ڪري) اسان جي لاءِ بخشش جي دعا گهرو. (حالانڪه) هي ماڻهو اهڙي ڳالهه چون ٿا جيڪا سندن دلين ۾ نه هئي. چؤ ته جيڪڏهن الله تعالى توهان کي نقصان پھچائڻ چاهي يا فائدو پھچائڻ چاهي ته ان جي اڳيان ڪير آهي جيڪو توهان جي لاءِ ڪجهه ڪري سگهي؟ الله تعالى توهان جي هر عمل کان خوب واقف آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوبَلْ ظَنَنْتُمْ اَنْ لَّنْ يَّنْقَلِبَ الرَّسُوْلُ وَالْمُؤْمِنُوْنَ اِلٰٓى اَهْلِيْهِمْ اَبَدًا وَّزُيِّنَ ذٰلِكَ فِيْ قُلُوْبِكُمْ وَظَنَنْتُمْ ظَنَّ السَّوْءِ ښ وَكُنْتُمْ قَوْمًۢا بُوْرًا 12
بلڪ گمان ڪيو اوهان هي ته هرگز نه موٽندو رسول ۽ مؤمن پنهنجن اهلن ڏانهن هميشہ ۽ سينگاريو ويو اهو (گمان) اوهان جي دلين ۾ ۽ گمان ڪيو اوهان گمان بڇڙو ۽ هيئو اوهان قوم هلاڪ ٿيندڙ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرياوهان هي خيال ڪيو هو ته رسول ۽ ايمان وارا پنهنجن ٻارن ٻچن ڏي ڪڏهن به نه موٽندا ۽ اهو خيال اوهانجن دلين ۾ چڱو ڪري ڏيکاريو ويو ۽ اوهان بڇڙو خيال ڪيو ۽ اوهين برباد قوم ٿيا.
— مولانا محمد مدني(درحقيقت) توهان ڳوٺاڻن اهو پڪو گمان ڪري ڇڏيو هو ته رسول سڳورو ۽ مؤمن هاڻي ڪڏهن به پنھنجي ٻارن ٻچن ڏانھن واپس موٽي نه ايندا. توهان کي پنھنجي دلين ۾ اها ڳالهه ڏاڍي سٺي پئي لڳي ۽ توهان (انتھائي) برو گمان ڪيو، سو توهان تباهه ٿيندڙ قوم ٿي ويا.
— عبدالسلام ڀُٽووَمَنْ لَّمْ يُؤْمِنْۢ بِاللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ فَاِنَّآ اَعْتَدْنَا لِلْكٰفِرِيْنَ سَعِيْرًا 13
۽ جنهن ايمان نه آندو الله تي ۽ ان جي رسول تي پوءِ بيشڪ اسان تيار ڪئي اسان ڪافرن جي لاءِ ساڙيندڙ باهه .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ جنهن الله ۽ سندس رسول تي ايمان نه آندو ته اسان (اهڙن) ڪافرن لاءِ باهه تيار ڪري ڇڏي آهي.
— مولانا محمد مدني۽ جنھن ماڻهو الله تعالى ۽ سندس رسول (ﷺ) تي ايمان نه آندو ته اهڙن ڪافرن لاءِ ڀڙڪندڙ باهه تيار ڪري ڇڏي آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَلِلّٰهِ مُلْكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ يَغْفِرُ لِمَنْ يَّشَاۗءُ وَيُعَذِّبُ مَنْ يَّشَاۗءُ ۭ وَكَانَ اللّٰهُ غَفُوْرًا رَّحِيْمًا 14
۽ الله جي لاءِ بادشاهي آسمانن جي ۽ زمين جي آهي بخشي ٿو جنهن کي گهري ۽ عذاب ٿو ڪري جنهن کي گهري ۽ الله بخشيندڙ، مهربان آهي.
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ آسمانن ۽ زمين جي بادشاهي الله جي ئي آهي. جنهن کي وڻيس تنهن کي بخشي ۽ جنهن کي وڻيس تنهن کي سزا ڏئي. ۽ الله معاف ڪندڙ نهايت رحم وارو آهي.
— مولانا محمد مدنيآسمانن ۽ زمين جي بادشاهي ان جي ئي آهي، هو جنھن کي چاهي معاف ڪري ۽ جنھن کي چاهي عذاب ڏي. الله تعالى وڏو معاف ڪندڙ ۽ وڏو رحم ڪندڙ آهي.
— عبدالسلام ڀُٽوسَيَقُوْلُ الْمُخَلَّفُوْنَ اِذَا انْــطَلَقْتُمْ اِلٰى مَغَانِـمَ لِتَاْخُذُوْهَا ذَرُوْنَا نَتَّبِعْكُمْ ۚ يُرِيْدُوْنَ اَنْ يُّبَدِّلُوْا كَلٰمَ اللّٰهِ ۭ قُلْ لَّنْ تَتَّبِعُوْنَا كَذٰلِكُمْ قَالَ اللّٰهُ مِنْ قَبْلُ ۚ فَسَيَقُوْلُوْنَ بَلْ تَـحْسُدُوْنَنَا ۭ بَلْ كَانُوْا لَا يَفْقَهُوْنَ اِلَّا قَلِيْلًا 15
جلد چوندا پٺتي رهايل جڏهن ويندؤ غنيمتن ڏانهن تانته وٺو انهن کي، ته ڇڏيو اسان کي ته هلون اوهان سان ارادو ڪن ٿا ته بدلائين الله جي فرمان کي فرماءِ ته هرگز نه هلندؤ اسان سان اهڙي طرح فرمايو الله اڳيئي پوءِ جلد چوندا بلڪ حسد ڪيو ٿا اوهان اسان سان بلڪ نٿي سمجهيا مگر ٿورو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي پيغمبر !) جڏهن اوهين غنيمتن هٿ ڪرڻ لاءِ ويندو ته (حديبيه جي مسافريءَ کان) پٺتي رهيل چوندا ته اسان کي ڇڏيو ته اوهان سان هلون. هو گهرن ٿا ته الله جي ڳالهه کي بدلي ڇڏين. (اي پيغمبر! کين) چؤ ته اوهين اسان سان ڪڏهن به نه هلندو. (نه هلو) اهڙيءَ طرح الله اڳي ئي فرمائي چڪو آهي. پوءِ چوندا ته (نه) پر اوهين اسان تي سڙو ٿا (ائين نه آهي جيئن هو چوندا) پر هو ٿوري ڳالهه کان سواءِ وڌيڪ نٿا سمجهن
— مولانا محمد مدني(هاڻي) جڏهن توهان غنيمت جو مال حاصل ڪرڻ لاءِ (جنگ تي) روانا ٿيندا ته هي پوئتي رهجي ويندڙ توکي چوندا ته اسان کي به توهان پاڻ سان گڏ (جنگ تي) هلڻ جي اجازت ڏيو. هي ماڻهو الله تعالى جي (اڳ طئي ٿيل) ڳالهه کي بدلائڻ چاهين ٿا، کين صفا جواب ڏي ته توهان اسان سان (جنگ تي) هرگز نٿا هلي سگهو. توهان جي لاءِ الله تعالى اڳ ۾ ئي حڪم ڏئي چڪو آهي. ان تي هو چوندا ته توهان اسان ماڻهن سان ساڙ ڪريو ٿا (اِيئَن هرگز نه آهي) بلڪه اهي ماڻهو صحيح ڳالهه کي گهٽ ئي سمجهندا آهن.
— عبدالسلام ڀُٽوقُلْ لِّـلْمُخَلَّفِيْنَ مِنَ الْاَعْرَابِ سَـتُدْعَوْنَ اِلٰى قَوْمٍ اُولِيْ بَاْسٍ شَدِيْدٍ تُقَاتِلُوْنَهُمْ اَوْ يُسْلِمُوْنَ ۚ فَاِنْ تُطِيْعُوْا يُؤْتِكُمُ اللّٰهُ اَجْرًا حَسَـنًا ۚ وَاِنْ تَتَوَلَّوْا كَـمَا تَوَلَّيْتُمْ مِّنْ قَبْلُ يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا اَلِـــيْمًا 16
فرماءِ پٺتي رهايلن جي لاءِ بدوين مان ته جلد سڏيا ويندؤ قوم سگهه واريءَ سختي ڪندڙ ڏانهن جنگ ڪندؤ انهن سان يا مسلمان ٿيندا پوءِ جيڪڏهن اطاعت ڪندؤ ته ڏيندو اوهان کي الله اجر سهڻو ۽ جيڪڏهن ڦرندؤ جيئن ڦريا هيئو اڳي ته عذاب ڪندو اوهان کي عذاب دردناڪ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي پيغمبر !) ٻهراڙيءَ وارن مان پٺتي رهيلن کي چؤ ته سخت وڙهڻ واريءَ قوم ڏي اوهان کي سڏيو ويندو اوهين انهن سان وڙهندو يا هو تابعداري قبول ڪن. پوءِ جيڪڏهن اوهين (ان وقت) حڪم مڃيندو ته الله اوهان کي چڱو بدلو ڏيندو، ۽ جيڪڏهن پُٺ ڦيريندو جيئن هن کان اڳي (حديبيه جي مسافريءَ کان) پٺ ڦيري اٿوَ ته اوهان کي دردناڪ سزا ڏيندو.
— مولانا محمد مدنيتون انهن پوئتي رهجي ويندڙ ڳوٺاڻن کي چؤ ته (ٺيڪ آ) هاڻي توهان کي جلد ئي اهڙي قوم سان وڙهڻ لاءِ سڏيو ويندو جيڪا وڏي جنگجو آهي. توهان کي ان سان جنگ ڪرڻي پوندي. يا (ٿي سگهي ٿو ته) اُهي شڪست مڃين (ان جنگ جي دوران) جيڪڏهن توهان اطاعت ڪئي ته الله تعالى توهان کي بھترين اجرڏيندو ۽ جيڪڏهن توهان پھريان وانگر پُٺي ڦيريندا ته الله تعالى توهان کي دردناڪ عذاب ڏيندو.
— عبدالسلام ڀُٽولَيْسَ عَلَي الْاَعْـمٰى حَرَجٌ وَّلَا عَلَي الْاَعْرَجِ حَرَجٌ وَّلَا عَلَي الْمَرِيْضِ حَرَجٌ ۭ وَمَنْ يُّطِعِ اللّٰهَ وَرَسُوْلَهٗ يُدْخِلْهُ جَنّٰتٍ تَـجْرِيْ مِنْ تَـحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ۚ وَمَنْ يَّتَوَلَّ يُعَذِّبْهُ عَذَابًا اَلِـــيْمًا ۧ17
ناهي انڌي تي ڪو گناھه ۽ نه منڊي تي ڪو گناھ ۽ نه بيمار تي ڪو گناھ ۽ جيڪو فرمانبرداري ڪندو الله جي ۽ ان جي رسول جي ته داخل ڪندو ان کي بهشتن ۾ جو وهن پيون هيٺان انهن جي نهرون ۽ جيڪو ڦرندو ته عذاب ڪندو ان کي عذاب دردناڪ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريانڌي تي ڪا تڪليف نه آهي، ۽ نه منڊي تي ڪا تڪليف آهي ۽ نه بيمار تي ڪا تڪليف آهي. ۽ جيڪو الله ۽ سندس رسول جو حڪم مڃيندو تنهن کي الله اهڙن باغن ۾ داخل ڪندو جن جي هيٺان واهه پيا وهن. ۽ جيڪو پٺ ڦيريندو تنهن کي دردناڪ سزا ڏيندو
— مولانا محمد مدني(هن جنگ ۾) انڌڙي، مَنڊڙي ۽ بيمار ماڻهوءَ جي نه هلڻ تي ڪوبه گناهه نه آهي. (بھرحال) جيڪو ماڻهو الله تعالى ۽ سندس رسول (ﷺ) جي اطاعت ڪندو ته هو ان کي اهڙن باغن ۾ داخل ڪندو جن جي هيٺان (مختلف قسمن جون) نھرون وهنديون. پر جيڪڏهن ڪير پُٺي ڦيريندو ته اُن کي دردناڪ عذاب ڏيندو.
— عبدالسلام ڀُٽولَقَدْ رَضِيَ اللّٰهُ عَنِ الْمُؤْمِنِيْنَ اِذْ يُبَايِعُوْنَكَ تَـحْتَ الشَّجَرَةِ فَعَلِمَ مَا فِيْ قُلُوْبِهِمْ فَاَنْزَلَ السَّكِيْنَةَ عَلَيْهِمْ وَاَثَابَهُمْ فَتْحًا قَرِيْبًا ۙ18
البته تحقيق راضي ٿيو الله مؤمنن کان جڏهن بيعت ڪن پيا تنهنجي وڻ هيٺان پوءِ ڄاتائين اهو جيڪو سندن دلين ۾ آهي پوءِ لاٿائين سڪون انهن تي ۽ عطا ڪيائين انهن کي فتح ويجهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي پيغمبر !) بيشڪ الله ايمان وارن کان راضي ٿيو جڏهن انهن وڻ جي هيٺان توسان بيعت ٿي ڪئي پوءِ جيڪي سندن دلين ۾ هو سو ڄاتائين پوءِ مٿن (دل جو) اطمينان لاٿائين ۽ کين هڪ ويجهي فتح (خيبر جي فتح) بدلي ۾ ڏنائين.
— مولانا محمد مدني(اي نبي ﷺ!) الله تعالى مؤمنن کان ان وقت خوش ٿي ويو جڏهن هو وڻ جي هيٺان تنھنجي بيعت ڪري رهيا هئا ۽ (ان وقت) سندن دلين جي ڪيفيت (۽ خلوص) کي به ڄاڻي ڇڏيو هو. پوءِ انهن جي مٿان دلي سڪون نازل فرمايو ۽ کين بدلي ۾ جلد ئي هڪ ويجهي فتح (ملڻ جي خوشخبري) ڏنائين.
— عبدالسلام ڀُٽووَّمَغَانِـمَ كَثِيْرَةً يَّاْخُذُوْنَهَا ۭ وَكَانَ اللّٰهُ عَزِيْزًا حَكِـيْمًا 19
۽ غنيمتون گهڻيون جو حاصل ڪندا انهن کي ۽ آهي الله غالب حڪمت وارو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ گهڻيون غنيمتون به جن کي اهي هٿ ڪندا. ۽ الله زبردست حڪمت وارو آهي.
— مولانا محمد مدني(ان فتح ۾ هُو) وڏو غنيمت جو مال حاصل ڪندا. بيشڪ الله تعالى زبردست حڪمت وارو آهي.
— عبدالسلام ڀُٽووَعَدَكُمُ اللّٰهُ مَغَانِـمَ كَثِيْرَةً تَاْخُذُوْنَهَا فَعَجَّلَ لَكُمْ هٰذِهٖ وَكَفَّ اَيْدِيَ النَّاسِ عَنْكُمْ ۚ وَلِتَكُوْنَ اٰيَةً لِّــلْمُؤْمِنِيْنَ وَيَهْدِيَكُمْ صِرَاطًا مُّسْتَقِيْمًا ۙ20
وعدو ڏنو اوهان کي الله غنيمتن گهڻين جو حاصل ڪندؤ اوهان انهن کي پوءِ جلدي ڏنائين اوهان کي هي ۽ روڪيائين هٿ ماڻهن جا اوهان کان ۽ تانته هجي نشاني ٿي مؤمنن جي لاءِ ۽ ڏيکاري اوهان کي واٽ سڌي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(اي مسلمانو!) الله اوهان کي گهڻين غنيمتن جو وعدو ڏنو آهي جن کي هٿ ڪندو پوءِ هي اوهان کي اڳواٽ ڏنيون اٿس ۽ ماڻهن جا هٿ اوهان کان روڪي ڇڏيائين. ۽ هن لاءِ ته (هي واقعو) ايمان وارن لاءِ هڪ نشاني ٿئي ۽ اوهان کي سڌو رستو ڏيکاري.
— مولانا محمد مدنيالله تعالى توهان سان غنيمت جو وڏو مال ملڻ جو وعدو ڪري ٿو، جيڪو توهان کي (ضرور) ملندو. پر (هن وقت) توهان کي هن فوري طور تي اها فتح عطا ڪئي جو (صلح حديبيه جي ڪري) توهان جي مٿان (دشمن جا) اٿندڙ هٿ (هميشه لاءِ) روڪي ڇڏيا ته جيئن هي واقعو (دنيا جي اکين اڳيان) ايمان وارن جي لاءِ نشاني بڻجي وڃي ۽ توهان کي صفا سڌو رستو ڏيکاري.
— عبدالسلام ڀُٽو