021 surah
ھي سورة مَکِّیَّۃٌ آھي . ھِن ۾ 112 آيتون ۽ 7 رڪوع آھن
اِقْتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمْ وَهُمْ فِيْ غَفْلَةٍ مُّعْرِضُوْنَ 1ۚ
ويجهو اچي ويو ماڻهن جي لاءِ حساب (جو وقت) انهن جو حالانڪ اهي غفلت ۾ منهن موڙيندڙ آهن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريماڻهن لاءِ سندن حساب (جو وقت) ويجهو ٿيو آهي هوڏانهن اهي غفلت ۾ (ان کان) منهن موڙيندڙ آهن.
— مولانا محمد مدنيماڻهن کان سندن حساب وٺڻ وارو وقت ويجهو اچي پھتو آھي پر ھو غفلت ۾ پئجي ڪن لاٽار ڪري رھيا آھن.
— عبدالسلام ڀُٽومَا يَاْتِيْهِمْ مِّنْ ذِكْرٍ مِّنْ رَّبِّهِمْ مُّحْدَثٍ اِلَّا اسْتَـمَعُوْهُ وَهُمْ يَلْعَبُوْنَ 2ۙ
نه ٿي اچي انهن وٽ ڪا نصيحت رب انهن جي وٽان نئين مگر ٻڌائون ان کي ۽ اهي کيڏن پيا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريانهن وٽ سندن پاليندڙ جي طرفان ڪا نئين نصيحت نه ٿي اچي پر ان کي راند ڪندي ٻُڌن ٿا.
— مولانا محمد مدنيانهن وٽ جڏھن به سندن پالڻهار جي طرف کان ڪا نئين نصيحت ايندي آھي ته ان کي مذاق طور ٻڌندا آھن.
— عبدالسلام ڀُٽولَاهِيَةً قُلُوْبُهُمْ ۭ وَاَسَرُّوا النَّجْوَي ڰ الَّذِيْنَ ظَلَمُوْا ڰ هَلْ ھٰذَآ اِلَّا بَشَرٌ مِّثْلُكُمْ ۚ اَفَتَاْتُوْنَ السِّحْرَ وَاَنْتُمْ تُبْصِرُوْنَ 3
هن حال ۾ جو غفلت ڪندڙ آهن دليون انهن جون ۽ ڳجهي ڪيائون صلاح انهن جن ظلم ڪيو ته ناهي هي مگر (عام) بشر اوهان جهڙو ڇا پوءِ اچو ٿا جادوءَ وٽ حالانڪ اوهان ڏسو پيا.
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(۽ ان وقت) سندن دليون غفلت ۾ هونديون آهن ۽ (انهن) ظالمن لڪائي ڳالهه ڪئي ته هيءَ (محمدﷺ) رڳو اوهان جهڙو ماڻهو آهي. ڇا پوءِ اوهين ڏسي وائسي جادوءَ ۾ ڦاسو ٿا؟
— مولانا محمد مدنيانهن جون دليون غافل آھن، وري ھي ظالم پاڻ ۾ ويھي سُس پُس ڪندي چوندا آھن ته ھي شخص ته صفا توهان جھڙو ئي انسان آھي،ڇا پوءِ به اوھان ڏسي وائسي جادوءَ ۾ ڦاسو ٿا؟
— عبدالسلام ڀُٽوقٰلَ رَبِّيْ يَعْلَمُ الْقَوْلَ فِي السَّمَاۗءِ وَالْاَرْضِ ۡ وَهُوَ السَّمِيْعُ الْعَلِيْمُ 4
چيائين ته رب منهنجو ڄاڻي ٿو (اهو) قول (جيڪو) آسمان ۾ (ڪيو ٿو وڃي) ۽ زمين ۾ ۽ اهو ئي ٻڌندڙ، ڄاڻندڙ آهي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري(رسولﷺ) چيو ته ڪابه ڳالهه جا آسمان ۽ زمين ۾ ٿئي ٿي. تنهن کي منهنجو پاليندڙ ڄاڻي ٿو ۽ اهو ٻڌندڙ ۽ ڄاڻندڙ آهي.
— مولانا محمد مدنيپيغمبر چيو ته منھنجو پالڻھار ته آسمان ۽ زمين جي هر شيءِ کي خوب ڄاڻي ٿو. بيشڪ ھو ٻڌندڙ ۽ ڄاڻندڙ آھي.
— عبدالسلام ڀُٽوبَلْ قَالُـوْٓا اَضْغَاثُ اَحْلَامٍۢ بَلِ افْتَرٰىهُ بَلْ هُوَ شَاعِرٌ ښ فَلْيَاْتِنَا بِاٰيَةٍ كَـمَآ اُرْسِلَ الْاَوَّلُوْنَ 5
بلڪه چيائون ته پريشان ڪندڙ خواب آهن بلڪ پاڻ ٺاهيائين ان کي بلڪه اهو شاعر آهي پوءِ ڀل ته آڻي اسان وٽ ڪا نشاني (معجزو) جيئن موڪليا ويا پهريان .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريٻيو (اهو به) چيائون ته (اهو قرآن) پريشان خواب آهن بلڪ اهو ڪوڙ ٺاهيو اٿس پر هو شاعر آهي. (نه ته) پوءِ اسان وٽ ڪا نشاني آڻي جيئن پهريان (رسول نشانين سان) موڪليا ويا هئا.
— مولانا محمد مدنيھي ماڻهو اھو به چون ٿا ته ھي قرآن ته اجايا خيال آھن، بلڪ ھن پيغمبر خود پنھنجي طرفان ٺاھي ورتا آھن. بلڪ ھي ماڻهو ته شاعر ئي آھي. کيس گهرجي ته اسان وٽ (اسان جي دعوى مطابق) ڪا نشاني آڻي جيئن اڳ ۾ ٻين رسولن کي نشانيون ڏيئي موڪليو ويو ھو.
— عبدالسلام ڀُٽومَآ اٰمَنَتْ قَبْلَهُمْ مِّنْ قَرْيَةٍ اَهْلَكْنٰهَا ۚ اَفَهُمْ يُؤْمِنُوْنَ 6
نه ايمان آندو اڳي انهن کان ڪنهن ڳوٺ جو هلاڪ ڪيو اسان ان کي ڇا پوءِ اهي ايمان آڻيندا؟ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريانهن کان اڳ ڪنهن به ڳوٺ جنهن کي اسان برباد ڪيو، ايمان نه آندو. ڇا پوءِ اهي ايمان آڻيندا؟
— مولانا محمد مدنيحالانڪه انهن کان اڳ به ڪيترن ئي شھرن کي ايمان نه آڻڻ جي ڪري اسان تباهه ڪري ڇڏيو پوءِ ھي ماڻهو ڪيئن ايمان آڻيندا؟
— عبدالسلام ڀُٽووَمَآ اَرْسَلْنَا قَبْلَكَ اِلَّا رِجَالًا نُّوْحِيْٓ اِلَيْهِمْ فَسْــَٔـلُوْٓا اَهْلَ الذِّكْرِ اِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُوْنَ 7
۽ نه رسول بنائي موڪليوسون اڳي توکان مگر مردن کي وحي موڪليوسون انهن ڏانهن پوءِ پڇو علم وارن کان جيڪڏهن اوهان نه ٿا ڄاڻو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ (اي پيغمبرﷺ) توکان اڳ (به) رڳو اسان مردن کي موڪليو جن ڏي وحي موڪليوسون، پوءِ اوهين ڪتاب وارن کان پڇو جيڪڏهن نه ٿا ڄاڻو.
— مولانا محمد مدني۽ اسان توکان اڳ به انسانن کي ئي رسول بنائي مٿن وحي موڪليندا ھئاسون، جيڪڏھن توھان کي خبر نه آھي ته ذرا علم وارن کان پڇا ڪريو.
— عبدالسلام ڀُٽووَمَا جَعَلْنٰهُمْ جَسَدًا لَّا يَاْكُلُوْنَ الطَّعَامَ وَمَا كَانُوْا خٰلِدِيْنَ 8
۽ نه بنايو اسان انهن کي اهڙا جسم جيڪي نه ٿا کائن کاڌو ۽ نه هئا هميشہ رهندڙ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ انهن (رسولن) جا اهڙا بدن نه بناياسون جو کاڌو نه کائين، ۽ نه اهي هميشه (جيئرا) رهڻ وارا هئا.
— مولانا محمد مدنياسان ته انهن رسولن کي اھڙو جسم ئي نه ڏنو ھو جيڪو کاڌي کان سواءِ ھلي سگهي ۽ اُھي ھميشه زنده رھڻ وارا به نه ھئا.
— عبدالسلام ڀُٽوثُـمَّ صَدَقْنٰهُمُ الْوَعْدَ فَاَنْجَيْنٰهُمْ وَمَنْ نَّشَاۗءُ وَاَهْلَكْنَا الْمُسْرِفِيْنَ 9
تنهن کان پوءِ سچو ڪري ڏيکاريوسون انهن کي وعدو پوءِ ڇڏايوسون انهن کي ۽ جنهن کي گهريوسون ۽ هلاڪ ڪيوسون حد کان لنگهندڙن کي .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريوري اسان انهن سان (پنهنجي) وعدي کي سچو ڪيو. پوءِ کين ۽ جن کي اسان گهريو تن کي بچايوسون ۽ حد کان لنگهندڙن کي برباد ڪيوسون.
— مولانا محمد مدنيپوءِ اسان انهن سان ڪيل انجام کي سچو ڪري ڏيکاريو، انهن کي ۽ جن جن کي اسان چاھيو تن کي بچايو. پر حد کان لنگهندڙن کي تباهه ڪري ڇڏيو.
— عبدالسلام ڀُٽولَقَدْ اَنْزَلْنَآ اِلَيْكُمْ كِتٰبًا فِيْهِ ذِكْرُكُمْ ۭ اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ۧ10
البته تحقيق نازل ڪيوسون اوهان ڏانهن اهڙو ڪتاب جو ان ۾ اوهان لاءِ نصيحت آهي ڇا پوءِ نه ٿا سوچيو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريبيشڪ اسان اوهان ڏي هڪ ڪتاب نازل ڪيو جنهن ۾ اوهان لاءِ سمجهاڻي آهي. ڇاپوءِ نه ٿا سمجهو؟
— مولانا محمد مدني(اي انسانو!) بيشڪ اسان توھان ڏي ھڪ ڪتاب موڪليو آھي جنھن ۾ توھان لاءِ ئي نصيحت آھي. پوءِ توھان عقل کان ڪم ڇو نٿا وٺو؟
— عبدالسلام ڀُٽووَكَمْ قَصَمْنَا مِنْ قَرْيَةٍ كَانَتْ ظَالِمَةً وَّاَنْشَاْنَا بَعْدَهَا قَوْمًا اٰخَرِيْنَ 11
۽ ڪيترا فنا ڪري ڇڏيا اسان ڳوٺ جيڪي هئا ظلم ڪندڙ ۽ نئين سر پيدا ڪيون اسان انهن کان پوءِ قومون ٻيون .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ ڪيترا ڳوٺ جي ظالم هئا، تن کي اسان پرزا پرزا ڪري ڇڏيو ۽ انهن کان پوءِ ٻيا ماڻهو پيدا ڪياسون.
— مولانا محمد مدني۽ اسان ڪيترن ئي ظالم شھرن کي ملياميٽ ڪري ڇڏيو ۽ انهن کان پوءِ انهن جي جاءِ تي ٻين قومن کي پيدا ڪيو.
— عبدالسلام ڀُٽوفَلَمَّآ اَحَسُّوْا بَاْسَنَآ اِذَا هُمْ مِّنْهَا يَرْكُضُوْنَ ۭ12
پوءِ جڏهن محسوس ڪيائون عذاب اسان جو ته ان وقت اهي ان کان ڀڄن پيا .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريپوءِ جڏهن اسان جو عذاب ڏٺائون ته ان ئي وقت اهي ان کان ڀڄڻ لڳا.
— مولانا محمد مدنيپوءِ جڏھن انهن (پنھنجي برن عملن جي ڪري) اسان جو عذاب ايندي ڏٺو ته اتان وٺي ڀڄڻ لڳا.
— عبدالسلام ڀُٽولَا تَرْكُضُوْا وَارْجِعُوْٓا اِلٰى مَآ اُتْرِفْتُمْ فِيْهِ وَمَسٰكِنِكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْــَٔـلُوْنَ 13
نه ڀڄو ۽ موٽو ان ڏانهن جو نعمت ڏنا ويئو ان ۾ ۽ پنهنجين جاين ڏانهن تانته اوهان سوال ڪيا وڃو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھرينه ڀڄو! ۽ جتي اوهين آسودا هئا اوڏانهن ۽ پنهنجن گهرن ڏي موٽو. مَنَ اوهان کان (همدردي طور) پڇيو وڃي.
— مولانا محمد مدني(اسان کين چيو ته) توھان نه ڀڄو بلڪه پنهنجي گهرن ڏي موٽي وڃو جتي توھان کي ھر قسم جي عيش جو سامان مليل ھو ته جيئن توھان کان پڇاڻو ٿئي.
— عبدالسلام ڀُٽوقَالُوْا يٰوَيْلَنَآ اِنَّا كُنَّا ظٰلِمِيْنَ 14
چيائون ته اي هلاڪت اسان جي بلاشڪ هئاسون ظالم .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريچيائون ته اسان لاءِ وڏي خرابي آهي بيشڪ اسين ظالم هئاسون.
— مولانا محمد مدني(ھاڻي) ھو چوڻ لڳا ته اسان جي لاءِ ته وڏو ويل ٿي ويو. بيشڪ اسان ئي پنھنجي جَانِيُن تي ظلم ڪندڙ ھئاسين.
— عبدالسلام ڀُٽوفَـمَا زَالَتْ تِّلْكَ دَعْوٰىهُمْ حَتّٰى جَعَلْنٰهُمْ حَصِيْدًا خٰمِدِيْنَ 15
پوءِ هميشہ رهي اها دعوى انهن جي تانجو بنايوسون انهن کي لڻيل، وساميل .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريپوءِ اهائي سندن فرياد رهي تانجو کين لڻيل (پوک) ۽ وسايل (باهه جهڙو) ڪيوسون.
— مولانا محمد مدنيپوءِ آخر تائين انهن جو اھو ئي روئڻ ھو، ايستائين جو اسان کين لُڻيل وَل وانگر ڪري ڇڏيو ۽ هُو ايئن ٿي ويا جيئن وساميل باهه جو ڪو منظر ھجي.
— عبدالسلام ڀُٽووَمَا خَلَقْنَا السَّمَاۗءَ وَالْاَرْضَ وَمَا بَيْنَهُمَا لٰعِبِيْنَ 16
۽ نه پيدا ڪيوسون آسمان ۽ زمين ۽ اهو جيڪو انهن ٻنهي جي وچ ۾ آهي راند ڪندڙ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ اسان آسمان ۽ زمين کي ۽ جو ڪجهه انهن ٻنهي جي وچ ۾ آهي تنهن کي راند ڪندي (بيڪار) نه بنايو آهي.
— مولانا محمد مدني(توھان اھو سمجهي ڇڏيو ته) اسان آسمان، زمين ۽ انهن ٻنهي جي وچ ۾ رھندڙ مخلوق کي کيل تماشي طور نه بنايو آھي.
— عبدالسلام ڀُٽولَـوْ اَرَدْنَآ اَنْ نَّتَّخِذَ لَهْوًا لَّاتَّخَذْنٰهُ مِنْ لَّدُنَّآ ڰ اِنْ كُنَّا فٰعِلِيْنَ 17
جيڪڏهن ارادو ڪيون ها هي ته وٺون راند جون شيون ته البته وٺون ها ان کي پاڻ وٽان جيڪڏهن هجون ها ڪندڙ .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريجيڪڏهن دل وندرائڻ جي ڪا شيءِ بنائڻ گهرون ها ته ان کي پاڻ وٽان بنايون هاجيڪڏهن اسين ڪرڻ وارا هجون ها
— مولانا محمد مدنيجيڪڏھن اسان کي کيل تماشي جو خيال ھجي ھا ۽ واقعي اسان کي ايئن ئي ڪرڻو هو ته اسان پاڻ وٽان ئي اهو ڪري سگهون پيا. (پوءِ سموري مخلوق کي هڪ مضبوط نظام ۾ پيدا ڪرڻ جي ضرورت ئي ڪهڙي هئي؟)
— عبدالسلام ڀُٽوبَلْ نَقْذِفُ بِالْـحَقِّ عَلَي الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهٗ فَاِذَا هُوَ زَاهِقٌ ۭ وَلَـكُمُ الْوَيْلُ مِـمَّا تَصِفُوْنَ 18
بلڪه اڇلايون ٿا اسين حق کي باطل تي پوءِ مٿو ڀڃي ٿو ان جو پوءِ ان وقت اهو چٽ ٿيندڙ آهي اوهان جي لاءِ هلاڪت آهي ان کان جو بيان ڪندا آهيو .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريپر اسين سچ کي ڪوڙ تي اُڇلايون ٿا (غالب ڪريون ٿا) جو هو ان جو مٿو ڦاڙي ٿو پوءِ ان ئي وقت اهو مٽجي ٿو وڃي. ۽ جيڪي اوهين بيان ڪريو ٿا تنهن مان اوهان لاءِ وڏي خرابي آهي.
— مولانا محمد مدني۽ اسان ڪوڙ تي سچ جا ڌَڪ ھڻندا رهندا آھيون پوءِ ان جو مٿو چٿجي ويندو آھي ۽ ان ئي وقت اُھو چٽ ٿي ويندو آھي. توھان جيڪو ڪجهه گهڙيو ٿا ان جي ڪري توھان جي لاءِ عذاب آھي.
— عبدالسلام ڀُٽووَ لَهٗ مَنْ فِي السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۭ وَ مَنْ عِنْدَهٗ لَا يَسْـتَكْبِرُوْنَ عَنْ عِبَادَتِهٖ وَ لَا يَسْتَحْسِرُوْنَ ۚ19
۽ ان جي ملڪيت آهي جيڪو آسمانن ۾ ۽ زمين ۾ آهي جيڪي ان وٽ آهن نٿا تڪبر ڪن عبادت ان جي کان ۽ نٿا ڪمزوري محسوس ڪن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھري۽ جيڪي آسمانن ۽ زمين ۾ آهن، سي سندس آهن. ۽ جيڪي وٽس آهن سي سندس عبادت ڪرڻ کان وڏائي نه ٿا ڪن ۽ نه ڪي ٿڪجن ٿا.
— مولانا محمد مدنيآسمانن ۽ زمين ۾ جو ڪجهه آھي اهو ان جو آھي ۽ ان وٽ جيڪا به مخلوق آھي سا ڪڏھن به عبادت کان وڏائي نه ڪندي آھي ۽ نه ئي هُو عبادت کان ٿڪجندي آھي.
— عبدالسلام ڀُٽويُسَبِّحُوْنَ الَّيْلَ وَالنَّهَارَ لَايَفْتُرُوْنَ 20
تسبيح پڙهندا رهن ٿا رات ۾ ۽ ڏينهن ۾ نٿا سستي ڪن .
— مولانا محمد ادريس ڏاھريرات ۽ ڏينهن (سندس) پاڪائي بيان ڪن ٿا، سست نه ٿا ٿين.
— مولانا محمد مدني(بلڪ) هُو رات ڏينھن عبادت ۾ لڳل هوندي آهي ۽ ڪڏھن به ساھي نه پٽيندي آهي.
— عبدالسلام ڀُٽو